Αλλαγή του κλίματος και αναπτυσσόμενες χώρες - Ποιος πληρώνει το τίμημα;

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Αλλαγή του κλίματος και αναπτυσσόμενες χώρες - Ποιος πληρώνει το τίμημα;"

Transcript

1 Εκδοση GUE/NGL Αλλαγή του κλίματος και αναπτυσσόμενες χώρες - Ποιος πληρώνει το τίμημα; Έκθεση από την ακρόαση που διοργάνωσε η Ομάδα GUE/NGL, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Βρυξέλλες, 14 Ιουνίου ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ/ΒΟΡΕΙΑ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

2 Περιεχόμενα 3. Προοίμιο, του Francis Wurtz 5. Εισαγωγή, του Jens Holm 6. Παρουσίαση: Επιστημονικά ευρήματα που περιλαμβάνονται στην τέταρτη έκθεση αξιολόγησης της ΔΕΚΑ, του Erland Källén 9. Εστίαση: Μπαγκλαντές, του Ainun Nishat 10. Εστίαση: Αφρική, της Grace Akumu 12. Εστίαση: Κίνα, του Lin Erda 13. Λύσεις: Μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης - Εμπόδια και δυνατότητες, του Tomas Wyns 15. Λύσεις: Μεταφορά τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα, του David Ockwell 17. Λύσεις: Κατανάλωση τροφίμων και αλλαγή του κλίματος, της Annika Carlsson-Kanyama 18. Αξιολόγηση και συστάσεις: Η ΕΕ και η αλλαγή του κλίματος - Μια κριτική μελέτη: συστάσεις για την ανάληψη δράσης, της Sonja Meister 2

3 ΠΡΟΟΙΜΙΟ Απαιτείται μια πραγματική επανάσταση προκειμένου να αντιστραφούν οι επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος Francis WURTZ Η Ομάδα μας, η Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά/Αριστερά των Πρασίνων των Βορείων Χωρών (GUE/NGL), επί μακρόν θεωρούσε προτεραιότητα την αλλαγή του κλίματος. Πριν από αρκετά χρόνια, όταν οι περισσότεροι βουλευτές του ΕΚ δεν γνώριζαν καν την ύπαρξη της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (ΔΕΚΑ), εμείς παρακολουθούσαμε προσεκτικά το έργο της, και στη συνέχεια προσκαλέσαμε τον πρόεδρό της, δρα Pachaury, να επισκεφθεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τώρα, ευτυχώς, οι εκθέσεις της ΔΕΚΑ αντιμετωπίζονται με σοβαρότητα σε ολόκληρο τον κόσμο: τόσο οι πολιτικοί όσο και οι απλοί πολίτες φαίνεται ότι συνειδητοποιούν επιτέλους τη ζωτική σημασία των επιπτώσεων του κλιματικού ζητήματος και την επιτακτική ανάγκη δραστικών παρεμβάσεων, προκειμένου να προληφθούν τα χειρότερα σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, αλλά και να επιτευχθεί η προσαρμογή στις συνέπειες εκείνες οι οποίες είναι ήδη αναπόφευκτες. Ελάχιστοι είναι εκείνοι που επιμένουν να μην αποδέχονται τα αποδεικτικά στοιχεία, ενώ μια χούφτα ηγέτες επιμένουν να προκρίνουν με κυνικό τρόπο βραχυπρόθεσμα ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα έναντι της παγκόσμιας ανάγκης για τη σωτηρία του πλανήτη. Όλοι αυτοί, όμως, βρίσκονται ολοένα και περισσότερο σε θέση άμυνας. Η ΕΕ έχει αναλάβει τη δέσμευση η οποία, αν και δεν είναι απολύτως ικανοποιητική, τουλάχιστον κινείται προς την ορθή κατεύθυνση να μειώσει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου τουλάχιστον κατά 20% έως το Ωστόσο, συνειδητοποιήσαμε πολύ αργά τους κινδύνους, ενώ ακόμη και τώρα γνωρίζουμε ελάχιστα γι αυτούς. Την επομένη της ημέρας κατά την οποία η ΔΕΚΑ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου τον Ιανουάριο του 2007, μεταφέραμε το σαφές και επείγον μήνυμα των επιστημόνων σε συζήτηση στο Κοινοβούλιο, στην οποία υπογραμμίσαμε τη δυσάρεστη είδηση, αλλά και τονίσαμε ορισμένους λόγους αισιοδοξίας. Η δυσάρεστη είδηση είναι η τρέχουσα κατάσταση, η οποία τα τελευταία έξι χρόνια επιδεινώθηκε περαιτέρω σε ολόκληρο τον κόσμο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν θα κατορθώσουμε να υλοποιήσουμε τις δεσμεύσεις που αναλάβαμε με το πρωτόκολλο του Κυότο, οι οποίες άλλωστε υπολείπονται κατά πολύ των όσων απαιτούνται να γίνουν. Εάν συνεχίσουμε την ίδια πορεία, θα προκαλέσουμε στον πλανήτη μη αναστρέψιμες, ολέθριες ζημίες, όχι μόνο για τις μελλοντικές γενιές αλλά και για τη γενιά που τώρα μεγαλώνει. Αυτή είναι η δυσάρεστη είδηση, και είναι άκρως δυσάρεστη! Ένας λόγος αισιοδοξίας είναι ότι η τάση αυτή είναι δυνατόν να αντιστραφεί. Για να επιτευχθεί όμως αυτό, απαιτείται μια πραγματική επανάσταση. Οι στόχοι μας ως προς τη μείωση των εκπομπών θα απαιτήσουν όχι μόνο σημαντική αύξηση του ποσοστού της καθαρής ενέργειας αλλά και μια νέα αντίληψη όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση: μαζική προώθηση των σιδηροδρόμων και των «θαλάσσιων αρτηριών» φιλόδοξες αντιρρυπαντικές προδιαγραφές για τους κατασκευαστές κινητήρων κατασκευή ενεργειακά αποδοτικότερων κατοικιών σε μεγαλύτερη κλίμακα εκπαίδευση του πληθυσμού ως προς τη χρήση πράσινης τεχνολογίας διεθνές εμπόριο το οποίο θα στηρίζεται περισσότερο στη συνεργασία παρά στον ανταγωνισμό μαζικές μακροπρόθεσμες επενδύσεις συνυπολογισμός της έννοιας του κοινού καλού. Τα αποτελέσματα της πρόσφατης διάσκεψης κορυφής της Ομάδας των 8 αποκαλύπτουν πόσο ακόμη δρόμο έχουμε να διανύσουμε για να κάνουμε τους κύριους υπαίτιους για τη ρύπανση να αποδεχτούν τις ευθύνες τους: ομολογουμένως, αναλήφθηκε μια δέσμευση κατά την επίσημη έναρξη των διεθνών διαπραγματεύσεων τον προσεχή Δεκέμβριο στο Μπαλί σχετικά με τη συνέχεια που πρέπει να δοθεί στο Κυότο το 2012, υπό την 3

4 ADAMOS AMADOU BAIRBRE DE BRÚN αιγίδα του ΟΗΕ. Εντούτοις, οι στόχοι που έχουν τεθεί είναι μη δεσμευτικοί ως προς τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου απουσιάζει δε κάθε συγκεκριμένη μνεία στην περίοδο αναφοράς που πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως βάση για τον υπολογισμό των μειώσεων των εκπομπών (για την ΕΕ, είναι το 1990 για την Ομάδα των 8, ουδείς γνωρίζει) τέλος, δεν γίνεται καθόλου μνεία στην ανάγκη περιορισμού της ανόδου της θερμοκρασίας στους 2º C πάνω από το επίπεδο που άγγιξε πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση, κάτι που οι επιστήμονες θεωρούν αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου να αποφευχθεί μια καταστροφική αλλαγή του κλίματος. Με άλλα λόγια, θα είναι κρίσιμο να κινητοποιηθεί η κοινή γνώμη στο εγγύς μέλλον, προκειμένου να υποχρεωθούν οι φορείς λήψης αποφάσεων να λάβουν τα αναγκαία δραστικά μέτρα. UMBERTO GUIDONI KARTIKA LIOTARD JIRI MASTALKA ROBERTO MUSACCHIO DIMITRIOS PAPADIMOULIS Αυτοί μάλιστα δεν είναι παρά οι παγκόσμιοι στόχοι. Ενώ οι συνέπειες της αλλαγής του κλίματος θα γίνουν αισθητές από ολόκληρη την ανθρωπότητα, ο αντίκτυπος θα είναι άνισος για τον Βορρά και τον Νότο. Το επίπεδο εκπομπών ανά κάτοικο το 2030 θα είναι αισθητά υψηλότερο στις ανεπτυγμένες παρά στις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά, αντιστρόφως, η έκταση των επιζήμιων επιδράσεων τις οποίες θα υποστούν οι άνθρωποι κινδυνεύει να είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη στις αναπτυσσόμενες παρά στις ανεπτυγμένες χώρες. Αυτήν τη διάσταση του προβλήματος επιδιώξαμε να υπογραμμίσουμε στην εν λόγω διάσκεψη, η οποία πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της συνιστώσας «Αριστερά των Πρασίνων των Βορείων Χωρών» της Ομάδας μας. Οι φτωχότερες χώρες θα πληγούν περισσότερο από τις συνέπειες της αλλαγής του κλίματος, καθόσον ουσιαστικά εξαρτώνται από τη γεωργία και την αλιεία και δεν διαθέτουν τους οικονομικούς πόρους ώστε να προσαρμοστούν και να αποφύγουν τις συνέπειες εκείνες που μπορούν να αποφευχθούν. Από όποια πλευρά και αν εξετάσει κανείς το πρόβλημα, είναι επιτακτική η ανάγκη δημιουργίας ενός πραγματικού παγκόσμιου προγράμματος βοήθειας το οποίο θα έχει ως στόχο να συνδράμει τα άτομα που ζουν στις αναπτυσσόμενες χώρες να προσαρμοστούν αλλά και να προλάβουν τις συνέπειες της αλλαγής του κλίματος. Ο συνδυασμός διαφόρων τύπων μέτρων μείωση των αμυντικών δαπανών, φορολόγηση των χρηματοοικονομικών συναλλαγών, δημιουργία ενός χρηματοδοτικού μέσου, πέραν των παραδοσιακών δημοσιονομικών ενισχύσεων μοιάζει να είναι μια εφικτή επιλογή την οποία θα μπορούσαμε να υιοθετήσουμε: εν προκειμένω διακυβεύεται ο ίδιος ο ανθρώπινος πολιτισμός. Francis Wurtz Πρόεδρος της Ομάδας GUE/NGL Eυρωβουλευτές της ΕΕΑ/ΒΠΑ των Επιτροπών Περιβάλλοντος και Αλλαγής του Κλίματος 4

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αλλαγή του κλίματος Κεντρική πρόκληση για τον 21ο αιώνα Στις 14 Ιουνίου 2007, η Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά/Αριστερά των Πρασίνων των Βορείων Χωρών (GUE/NGL) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διοργάνωσε τη διάσκεψη με τίτλο: «Αλλαγή του κλίματος και αναπτυσσόμενες χώρες - Ποιος πληρώνει το τίμημα;». Είχαμε το προνόμιο να ακούσουμε τις απόψεις ορισμένων από τους κορυφαίους παγκοσμίως εμπειρογνώμονες σε αυτόν τον τομέα, ανθρώπων οι οποίοι έχουν συμβάλει στην επίτευξη τεράστιας προόδου ως προς τη διερεύνηση των επιπτώσεων της αλλαγής του κλίματος, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα ευρήματά τους. Μεταξύ των διακεκριμένων προσκεκλημένων μας ήταν: ο κ. Erland Källén (Σουηδία), καθηγητής δυναμικής μετεωρολογίας και εκπρόσωπος της Σουηδίας στη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (ΔΕΚΑ), ο κ. Ainun Nishat (Μπαγκλαντές), καθηγητής μηχανικής υδάτινων πόρων και βασικός συντάκτης της Ομάδας Εργασίας-II της ΔΕΚΑ-III, ο κ. Lin Erda (Κίνα), καθηγητής γεωργικής οικολογίας και βιώσιμης ανάπτυξης και βασικός συντάκτης της εθνικής έκθεσης για τον αντίκτυπο της αλλαγής του κλίματος και τα μέτρα προσαρμογής, η κ. Grace Akumu (Κένυα), γενική γραμματέας του Αφρικανικού Δικτύου για το Κλίμα, ο κ. David Ockwell (Ηνωμένο Βασίλειο) από την ομάδα του Sussex για την ενέργεια (Sussex Energy Group), η κ. Annika Carlsson-Kanyama (Σουηδία), καθηγήτρια βιομηχανικής οικολογίας και διευθύντρια του ερευνητικού προγράμματος Climatools, το οποίο τελεί υπό την αιγίδα της σουηδικής Υπηρεσίας Αμυντικών Ερευνών, η κ. Sonja Meister (Γερμανία) από την οργάνωση «Φίλοι της Γης» Ευρώπη (Friends of the Earth Europe) και ο κ. Tomas Wyns (Βέλγιο) από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δράσης για το Κλίμα (Climate Action Network Europe). Η διάσκεψη αυτή ήταν εξαιρετικά επίκαιρη δεδομένης της απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Μάρτιο του 2007 να επιδιώξει τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ κατά 20% έως το 2020, καθώς και της δημοσίευσης του τρίτου μέρους της τέταρτης έκθεσης αξιολόγησης της ΔΕΚΑ τον Μάιο του 2007, στο οποίο υπογραμμίζεται η ευάλωτη θέση των αναπτυσσόμενων χωρών έναντι της αλλαγής του κλίματος. Η Ομάδα GUE/NGL θεωρεί ότι η αλλαγή του κλίματος είναι η μεγαλύτερη πρόκληση του 21ου αιώνα, η οποία απειλεί την επιβίωση του πολιτισμού μας και έχει σημαντικές αρνητικές περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες παγκοσμίως, με δυνητικά καταστροφικά αποτελέσματα. Για τον λόγο αυτό, θα εργαστούμε για την υιοθέτηση προοδευτικής και αποτελεσματικής κοινοτικής νομοθεσίας για την αλλαγή του κλίματος, καθώς και πολιτικών οι οποίες θα μειώνουν σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Πιστεύουμε επίσης ακράδαντα ότι οι βιομηχανικές χώρες, οι οποίες είναι ιστορικά υπεύθυνες για τις εκπομπές, πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους έναντι των αναπτυσσόμενων χωρών, οι οποίες είναι οι χώρες τις οποίες θα πλήξει πρώτα και κύρια η αλλαγή του κλίματος, και να τους προσφέρουν την αναγκαία οικονομική στήριξη και τεχνογνωσία. Η διάσκεψη αυτή μας προσέφερε τις τεχνικές και επιστημονικές πληροφορίες που χρειαζόμαστε για να επιτελέσουμε το έργο μας, ενώ δεν άφησε την παραμικρή αμφιβολία ως προς το ότι, ως φορείς χάραξης πολιτικών, οφείλουμε να επιταχύνουμε τις εργασίες μας και να αναλάβουμε ηγετικό ρόλο στην παγκόσμια προσπάθεια καταπολέμησης της αλλαγής του κλίματος. Αισθανόμαστε ιδιαίτερη ικανοποίηση που είμαστε σε θέση να σας παρουσιάσουμε την έκθεση αυτή, προκειμένου να μοιραστούμε μαζί σας αυτές τις πολύτιμες πληροφορίες. Θέλουμε δε να εκφράζουμε τις ειλικρινείς μας ευχαριστίες προς όλες και όλους τους ομιλητές, τις εισηγήσεις των οποίων θα βρείτε σε συνοπτική μορφή στην παρούσα έκδοση, για τη συμμετοχή τους στη διάσκεψη. Jens Holm Βουλευτής του ΕΚ, Ομάδα GUE/NGL Μέλος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων Μέλος της προσωρινής επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την αλλαγή του κλίματος 5

6 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Επισκόπηση των επιστημονικών ευρημάτων που περιλαμβάνονται στην τέταρτη έκθεση αξιολόγησης της ΔΕΚΑ Erland Källén, Erland Källén, καθηγητής δυναμικής μετεωρολογίας και εκπρόσωπος της Σουηδίας στη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (ΔΕΚΑ), παρουσίασε τα επιστημονικά ευρήματα της Ομάδας Εργασίας I της τέταρτης έκθεσης αξιολόγησης της ΔΕΚΑ, η οποία δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του Παρατηρήσεις Από τις αρχές του 20ού αιώνα και μέχρι σήμερα, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία έχει αυξηθεί κατά 0,8 βαθμούς περίπου. Ο αριθμός αυτός προκύπτει από παρατηρήσεις που προέρχονται από ολόκληρο τον πλανήτη, τόσο από χερσαίες όσο και από ωκεάνιες περιοχές. Πριν από το 1850, η ποιότητα των παρατηρήσεων δεν έμοιαζε καθόλου με τη σημερινή, εκατόν πενήντα χρόνια μετά. Για τις ακόμη προγενέστερες εποχές είναι, ωστόσο, δυνατόν να στηριχθούμε στους λεγόμενους «έμμεσους κλιματικούς δείκτες». Έχουμε στη διάθεσή μας τους δακτυλίους των δέντρων δέντρων τα οποία αναπτύχθηκαν στο παρελθόν το πάχος των οποίων μας προσφέρει ενδείξεις σχετικά με τη θερμοκρασία. Έχουμε πραγματοποιήσει γεωτρήσεις σε παγετώνες, προκειμένου να αντλήσουμε στοιχεία σχετικά με τις αλλαγές της θερμοκρασίας κατά το παρελθόν, έχουμε εξετάσει ωκεάνια ιζήματα, ποσότητες γύρης, κλπ. Χρησιμοποιώντας όλους αυτούς τους έμμεσους κλιματικούς δείκτες, μπορούμε επίσης να διερευνήσουμε τις διακυμάνσεις του κλίματος κατά την πάροδο των χιλιετιών, φτάνοντας ακόμη και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πριν. Άνοδος της στάθμης της θάλασσας Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει άνοδο της στάθμης της θάλασσας παγκοσμίως κατά εκατοστά την τελευταία εκατονταετία. Αυτή η άνοδος συνδέεται άμεσα με αυξήσεις της θερμοκρασίας το θερμό νερό των ωκεανών καταλαμβάνει μεγαλύτερο όγκο από το ψυχρό, και αυτό έχει ως αποτέλεσμα αυξήσεις της στάθμης της θάλασσας. Επίσης, η τήξη των παγετώνων σε διάφορες περιοχές του πλανήτη συμβάλλει στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Οι ορεινοί παγετώνες λιώνουν στη Νότια Αμερική, στις ευρωπαϊκές Άλπεις, στη Βόρεια Αμερική, στη Νέα Ζηλανδία και στο Κιλιμάντζαρο στην Αφρική. Η υποχώρηση των πάγων στον Αρκτικό Ωκεανό είναι ένα ιδιαίτερα εμφανές και εξαιρετικά σοβαρό φαινόμενο. «Είναι βέβαιο ότι η βασική αιτία της ανόδου της θερμοκρασίας που παρατηρείται τις τελευταίες εκατονταετίες, και κυρίως την τελευταία πεντηκονταετία, είναι η επίταση του φαινομένου του θερμοκηπίου λόγω ανθρωπογενών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων του θερμοκηπίου. Κύριος υπεύθυνος είναι το διοξείδιο του άνθρακα». Υποχώρηση των πάγων στον Αρκτικό Ωκεανό Τα τελευταία πενήντα χρόνια η παγοκάλυψη του Αρκτικού Ωκεανού μειώθηκε σημαντικά. Συγχρόνως, στην περιοχή της Αρκτικής παρατηρείται σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας. Η αύξηση της θερμοκρασίας της Αρκτικής είναι μάλιστα δύο φορές πιο ακραία από την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, καθόσον τα τελευταία εκατό χρόνια σημειώθηκε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1½ βαθμούς. Ένα άλλο στοιχείο της περιοχής της Αρκτικής είναι το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας. Τα τελευταία χρόνια, χάρη σε δορυφορικές μετρήσεις, οι επιστήμονες μπόρεσαν να καταλήξουν με μεγάλη βεβαιότητα στο συμπέρασμα ότι το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας έχει αρχίσει να λιώνει. Το φαινόμενο δεν έχει ακόμη προσλάβει πολύ έντονες διαστάσεις, όμως η τήξη φαίνεται πως έχει ήδη αρχίσει. 6

7 Γιατί συμβαίνει αυτό; Εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα Η βασική αιτία της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη τα τελευταία εκατό χρόνια, κυρίως δε τα τελευταία πενήντα χρόνια, είναι σίγουρα η επίταση του φαινομένου του θερμοκηπίου λόγω ανθρωπογενών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων του θερμοκηπίου. Κύριος υπεύθυνος είναι το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο εκπέμπεται σε τεράστιες ποσότητες, ξεκινώντας από τις αρχές της Βιομηχανικής Επανάστασης, στα μέσα του 19ου αιώνα, και ακολουθώντας έκτοτε πορεία αύξησης. Από το 1850 περίπου έως σήμερα, τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα έχουν αυξηθεί σε ποσοστό άνω του 35%. Η δε αύξηση αυτή οφείλεται σίγουρα σε ανθρωπογενείς εκπομπές στην καύση ορυκτών καυσίμων, όπως του γαιάνθρακα και του πετρελαίου. Εντούτοις, αν λάβουμε υπόψη τις απόλυτες τιμές, η ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα είναι πολύ μικρή: είναι της τάξης των μερών ανά εκατομμύριο ή μόλις 0,4 ανά ml. Πρόκειται όμως για αέριο εξαιρετικά μεγάλης σημασίας για την ατμόσφαιρα, καθόσον ρυθμίζει το φαινόμενο του θερμοκηπίου της θέρμανσης της επιφάνειας της Γης. Εάν δεν υπήρχε το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η επιφάνεια της Γης θα ήταν κατά 33 βαθμούς περίπου ψυχρότερη από ό,τι είναι σήμερα, γεγονός που σημαίνει ότι η Γη θα ήταν μη κατοικήσιμη για τους ανθρώπους. Μεταβάλλοντας όμως τη σύνθεση της ατμόσφαιρας, μεταβάλλουμε επίσης αυτό το φαινόμενο του θερμοκηπίου αυξάνουμε τη θέρμανση λόγω των αερίων του θερμοκηπίου. Εκπομπές άλλων ουσιών Εκπέμπουμε και άλλες ουσίες στην ατμόσφαιρα, για παράδειγμα μικροσωματίδια ή αερολύματα. Κατά την καύση γαιάνθρακα και πετρελαίου, εκπέμπονται μικροσωματίδια θείου και άνθρακα. Τα μικροσωματίδια αυτά προκαλούν στην πραγματικότητα ψύχρανση του κλίματος, και αυτή η ψύχρανση αντισταθμίζει εν μέρει την αύξηση της θερμοκρασίας που οφείλεται στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Μία άλλη συνέπεια που αποδίδεται σε μικροσωματίδια είναι το ότι μεταβάλλουμε επίσης τις ιδιότητες των νεφών. Τα νέφη είναι λευκά και το γεγονός αυτό σημαίνει ότι αντανακλούν το ηλιακό φως. Αν αυξήσουμε τον αριθμό των σωματιδίων στην ατμόσφαιρα, αυξάνουμε επίσης τον αριθμό των μικρών σταγονιδίων των νεφών, και τα νέφη με πολλά μικρά σταγονίδια είναι πιο λευκά από τα νέφη που έχουν μεγαλύτερα σταγονίδια. Έχουμε διαπιστώσει συστηματική μεταβολή της σύνθεσης των νεφών, και αυτό έχει σοβαρές συνέπειες οι οποίες αντισταθμίζουν έως έναν βαθμό την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.. Προβλέψεις Τι είναι η ΔΕΚΑ; Σενάρια σχετικά με το CO 2 Σήμερα, τα επίπεδα του CO 2, ή τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα ανέρχονται περίπου σε 380 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm). Αν συνεχίσουμε να αυξάνουμε τις εκπομπές με τον ίδιο ρυθμό όπως και τα τελευταία 150 χρόνια, μετά από 100 χρόνια θα οδηγηθούμε σε συγκεντρώσεις πλησίον των 1000 ppm, ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα η οποία θα είναι τριπλάσια από αυτή που είχε καταγραφεί πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση. Αν περιορίσουμε τις εκπομπές, θα οδηγηθούμε σε χαμηλότερα επίπεδα. Ακόμη όμως και αν υποθέσουμε ότι θα αρχίσουμε να μειώνουμε τις εκπομπές, αυτό δεν σημαίνει ότι οι συγκεντρώσεις θα πάψουν να είναι αυξημένες, δεδομένου ότι το διοξείδιο του άνθρακα είναι πολύ «βραδεία» συνιστώσα του κλιματικού συστήματος, πράγμα που σημαίνει ότι έχει πολύ μεγάλο χρόνο ζωής στην ατμόσφαιρα.. Η ΔΕΚΑ είναι η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή Είναι μια επιτροπή που έχει συσταθεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών Σκοπός της είναι να διερευνά τι είναι γνωστό και τι όχι σχετικά με το κλίμα της Γης, να διατυπώνει παρατηρήσεις, να ανακαλύπτει τις αιτίες στις οποίες οφείλονται οι μεταβολές του κλίματος και να κάνει προβλέψεις για το μέλλον Η έκθεση της Ομάδας Εργασίας I της ΔΕΚΑ δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2007, και ακολούθησαν δύο ακόμη εκθέσεις. Η Ομάδα Εργασίας I εστίασε την προσοχή της στις πτυχές της κλιματικής αλλαγής που άπτονται των φυσικών επιστημών και προσέλκυσε τεράστιο ενδιαφέρον από όλο τον κόσμο. 7

8 Αύξηση των θερμοκρασιών Αν συνεχίσουμε να αυξάνουμε τις εκπομπές, ενδέχεται να οδηγηθούμε σε μέση παγκόσμια θερμοκρασία που θα υπερβαίνει τα σημερινά επίπεδα κατά τέσσερεις βαθμούς. Ακόμη όμως και αν μειωθούν οι εκπομπές και σταθεροποιηθούν οι συγκεντρώσεις του διοξειδίου του άνθρακα, η θερμοκρασία δεν θα σταματήσει να αυξάνει. Ακόμη και αν σταματούσαν σήμερα οι εκπομπές και διατηρούνταν τα σημερινά επίπεδα συγκεντρώσεων, η θερμοκρασία θα συνέχιζε να αυξάνει. Βεβαίως, τα αποτελέσματα δεν θα κατανέμονταν ισόποσα σε όλο τον κόσμο. Η θέρμανση στην περιοχή της Αρκτικής μπορεί να αυξηθεί έως και οκτώ βαθμούς. Πάνω από τους ωκεανούς η θέρμανση είναι μικρότερη. Οι δε χερσαίες εκτάσεις, και ειδικότερα οι τροπικές περιοχές, θα υποστούν σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας. «Οι πράξεις μας σήμερα διαμορφώνουν τις συνθήκες για τα όσα θα συμβούν στο απώτερο μέλλον». Άλλες συνέπειες Οι βροχοπτώσεις θα είναι περισσότερες σε υγρές περιοχές και λιγότερες σε ξηρές. Στη Βόρεια Αφρική, για παράδειγμα, προβλέπεται ότι το κλίμα θα είναι τόσο ξηρό ώστε η περιοχή της ερήμου θα επεκταθεί. Τα επόμενα εκατό χρόνια αναμένεται περαιτέρω άνοδος της στάθμης της θάλασσας κατά μισό μέτρο περίπου. Για χώρες όπως το Μπαγκλαντές, αυτό θα έχει καταστροφικές συνέπειες. Μεγάλες εκτάσεις του Μπαγκλαντές βρίσκονται στο επίπεδο της θάλασσας και είναι βέβαιο ότι θα πλημμυρίσουν εάν η στάθμη της θάλασσας ανέβει κατά μισό μέτρο. Η τήξη του θαλάσσιου πάγου θα συνεχιστεί στην Αρκτική, ενώ η παγοκάλυψη κατά τους θερινούς μήνες ενδέχεται να έχει εξαφανιστεί τελείως μέχρι τα τέλη του αιώνα που διανύουμε. Επιπροσθέτως, θα προκληθεί επίσης τήξη των περιοχών μόνιμου πάγου στη Ρωσία και τον Καναδά. Η τήξη του μόνιμου πάγου δημιουργεί έναν πρόσθετο κίνδυνο, συγκεκριμένα τον κίνδυνο απελευθέρωσης μεθανίου, το οποίο είναι επίσης αέριο θερμοκηπίου και το οποίο είναι αποθηκευμένο σε περιοχές μόνιμου πάγου. Εάν οι περιοχές αυτές αρχίσουν να λιώνουν, είναι πιθανό ότι το μεθάνιο θα αρχίσει να διαφεύγει στην ατμόσφαιρα, γεγονός που θα επιτείνει περαιτέρω το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Οι πράξεις μας σήμερα διαμορφώνουν τις συνθήκες για τα όσα θα συμβούν στο απώτερο μέλλον. Οι ενέργειές μας τα επόμενα 10 ή 20 χρόνια θα έχουν τεράστια σημασία για τα όσα θα συμβούν τα επόμενα 100 ή 500 χρόνια «...η ΔΕΚΑ δεν θα προέβαινε ποτέ σε υπερβολικές δηλώσεις απεναντίας, θα έτεινε να παρουσιάσει την κατάσταση με συγκρατημένο τρόπο». 8

9 ΕΣΤΙΑΣΗ ΤΟ ΜΠΑΓΚΛΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΕΙ ΣΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ Ainun Nishat, καθηγητής μηχανικής υδάτινων πόρων και βασικός συντάκτης της Ομάδας Εργασίας-II της ΔΕΚΑ-III, ενημέρωσε τη διάσκεψη για το πώς το Μπαγκλαντές έχει ήδη αρχίσει να συνειδητοποιεί τις συνέπειες της αλλαγής του κλίματος και πώς η χώρα προετοιμάζει πλέον την προσαρμογή της. Παρατηρήσεις Οι κάτοικοι του Μπαγκλαντές διαπιστώνουν ότι στο κλίμα τους παρατηρούνται παράξενα φαινόμενα. Δεν βρέχει όταν θα έπρεπε να βρέχει ενώ σημειώνονται σοβαρές βροχοπτώσεις όταν δεν θα έπρεπε να βρέχει. Τον Ιούνιο του 2007, καταγράφηκαν περίπου 225 χιλιοστόμετρα βροχής σε διάρκεια έξι ωρών, το υψηλότερο επίπεδο που έχει ποτέ καταγραφεί. Περισσότερα από εκατό άτομα έχασαν τη ζωή τους. Η συχνότητα των μεσαίου ή χαμηλού επιπέδου θαλασσοταραχών θυέλλης και των κυκλωνικών φαινομένων έχει αυξηθεί. Αυτό είχε σημαντικό αντίκτυπο στον βιοπορισμό των αλιέων που ζουν στις παράκτιες ζώνες, δεδομένου ότι η συνέχιση της αλιευτικής τους δραστηριότητας είναι υπερβολικά επικίνδυνη. Η συχνότητα των πλημμυρών αυξάνεται. Αν η στάθμη της θάλασσας αυξηθεί κατά ένα μέτρο, το 17% περίπου της έκτασης του Μπαγκλαντές θα εξαφανισθεί κάτω από το νερό. Αν η στάθμη της θάλασσας αυξηθεί κατά μισό περίπου μέτρο, το 11,5% και πάλι θα βυθιστεί κάτω από το επίπεδο της θάλασσας, επηρεάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους. Οι ξηρασίες έχουν επιδεινωθεί. Στο Μπαγκλαντές έχουν διαπιστώσει σοβαρές συνέπειες για την ξηροθερμική περίοδο. Αν λάβουμε υπόψη ότι οι καλλιέργειες της ξηροθερμικής περιόδου εξασφαλίζουν το 50% της συνολικής παραγωγής σιτηρών της χώρας, δεν αποκλείεται κάποια επισιτιστική κρίση στο εγγύς μέλλον. Τα αειθαλή τροπικά δάση αντικαθίστανται όλο και περισσότερο από δάση φυλλοβόλων, τα οποία είναι σημαντικά για το Μπαγκλαντές από την άποψη της αξίας της ξυλείας. Τα μεταναστευτικά πτηνά που επισκέπτονται το Μπαγκλαντές ανέρχονται σε χιλιάδες συνήθως φτάνουν στη χώρα κάποια στιγμή την περίοδο μεταξύ μέσων Δεκεμβρίου και μέσων Ιανουαρίου. Εφέτος έφτασαν στα μέσα Φεβρουαρίου. Επιπλέον, ψάρια τα οποία συνήθως ωοτοκούν μεταξύ 15ης και 25ης Απριλίου εφέτος ωοτόκησαν μεταξύ της 25ης Μαΐου και της πρώτης εβδομάδας του Ιουνίου. «Η έκθεση Stern αναφέρει ότι οι φτωχότερες χώρες και οι φτωχοί άνθρωποι θα αρχίσουν να υποφέρουν γρηγορότερα και θα υποφέρουν περισσότερο. Στο Μπαγκλαντές η κατάσταση αυτή έχει ήδη αρχίσει να γίνεται πραγματικότητα». Το ζήτημα της ευθύνης Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η κυβέρνηση του Μπαγκλαντές είχε την άποψη ότι, δεδομένου ότι το Μπαγκλαντές δεν είχε προκαλέσει το πρόβλημα της αλλαγής του κλίματος, δεν όφειλε να λάβει κανένα μέτρο. Εντούτοις, αφότου η κυβέρνηση συνειδητοποίησε ότι οι συνέπειες της αλλαγής του κλίματος πλήττουν όλο και περισσότερο τη χώρα και ότι η προσαρμογή είναι αναγκαία, η κατάσταση έχει μεταβληθεί. Παράλληλα με τις πιέσεις που επιχειρεί να ασκήσει στη Δύση, η χώρα εστιάζεται επίσης στην προσαρμογή. Η κυβέρνηση του Μπαγκλαντές προβληματίζεται από τους ισχυρισμούς της Δύσης ότι η Ινδία και η Κίνα είναι εξίσου υπεύθυνες λόγω των υψηλών ρυθμών της παραγωγικής τους δραστηριότητας. Σε πέντε χρόνια, το ποσοστό εκπομπών της Κίνας ενδέχεται να υπερβεί αυτό των ΗΠΑ. Σε πέντε χρόνια, η Ινδία ενδέχεται να παράγει περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου από το άθροισμα των αρχικών 15 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Μπαγκλαντές είναι χώρα που γειτνιάζει τόσο με την Ινδία όσο και με την Κίνα και, λόγω των πολιτικών της σχέσεων, η κυβέρνηση του Μπαγκλαντές δεν είναι σίγουρη για το ποια θέση πρέπει να υποστηρίξει σε αυτό το θέμα.

10 Προσαρμογή Καταβάλλονται προσπάθειες να ασκηθεί επιρροή στην κυβέρνηση, ούτως ώστε η 9 αλλαγή του κλίματος να ενταχθεί στο σύνολο των πολιτικών και των αναπτυξιακών στρατηγικών της. Είναι αναγκαίο να αναπτυχθούν οι ικανότητες στους τομείς της επιστήμης, της αξιολόγησης του αντικτύπου και της προσαρμογής, της πρόβλεψης των κινδύνων, καθώς και της προετοιμασίας έργων στο πλαίσιο του μηχανισμού καθαρής ανάπτυξης (CDM). Η αυξημένη εστίαση στον γεωργικό τομέα είναι αναγκαία προκειμένου να διασφαλιστεί η επισιτιστική ασφάλεια. Απαιτούνται δε ισχυρό καθεστώς συμμόρφωσης για μια συμφωνία για την περίοδο μετά το 2012, μεγαλύτερη αλληλεγγύη μεταξύ των αναπτυσσόμενων χωρών, ένα δεσμευτικό ταμείο προσαρμογής και μεταφορά τεχνολογίας σε προσιτό κόστος. Ορισμοί κλιματική αλλαγή, μεταβολές του κλίματος μακροπρόθεσμης διάρκειας κλιματική διακύμανση, ακραία ή ασυνήθιστα κλιματικά φαινόμενα προσαρμογή, η διαδικασία προσαρμογής στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον μετριασμός, η διαδικασία μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου. ΑΦΡΙΚΗ - ΜΙΑ ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΗ ΗΠΕΙΡΟΣ Grace Akumu γενική γραμματέας του Αφρικανικού Δικτύου για το Κλίμα, μίλησε για τις αδικίες που δημιουργεί η αλλαγή του κλίματος και για το πώς η αλλαγή του κλίματος απειλεί την επιβίωση της αφρικανικής ηπείρου. Από τα πιο πρόσφατα ευρήματα της ΔΕΚΑ για την περιοχή της Αφρικής προκύπτει ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες θα πληγούν περισσότερο από τις αρνητικές συνέπειες της αλλαγής του κλίματος λόγω χαμηλής ικανότητας προσαρμογής, μειωμένης αντοχής και υψηλών επιπέδων φτώχειας. Στο εσωτερικό των χωρών αυτών, περισσότερο θα πληγούν τα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού. Αντίκτυπος Γεωργία και επισιτιστική ασφάλεια Η γεωργία και η επισιτιστική ασφάλεια απειλούνται σοβαρά, ενώ οι άνυδρες και ημιάνυδρες περιοχές στην Αφρική ενδέχεται να επεκταθούν κατά 60 έως 90 εκατομμύρια εκτάρια. Η παραγωγή σίτου κινδυνεύει επίσης να εξαφανιστεί από την Αφρική μέχρι το 2080, ενώ μέχρι το 2100 τμήματα της υποσαχάριας Αφρικής είναι πιθανόν να υποστούν στον τομέα της γεωργίας απώλειες της τάξεως του 2% και 7% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕγχΠ). Τα ακραία φαινόμενα ανέμων και ανεμοστροβίλων ενδέχεται να μειώσουν την απόδοση της αλιείας κατά 50% έως 60%. Τα εισοδήματα από καλλιέργειες είναι πιθανόν να μειωθούν σε ποσοστό έως και 90% μέχρι το 2100, ενώ τα σοβαρότερα πλήγματα θα δεχθούν οι μικρής κλίμακας καλλιεργητές. Πίεση στους υδάτινους πόρους Μέχρι το 2020, οπότε η ΕΕ επιδιώκει να έχει μειώσει τα αέρια του θερμοκηπίου κατά 20%, περίπου 75 έως 250 εκατομμύρια Αφρικανοί θα κινδυνεύουν λόγω της αυξημένης πίεσης στους υδάτινους πόρους. Μέχρι το 2050, οπότε η ΕΕ επιδιώκει να έχει μειώσει τα αέρια του θερμοκηπίου κατά 30% έως 50%, περίπου 350 έως 600 εκατομμύρια Αφρικανοί, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της ΔΕΚΑ, θα κινδυνεύουν λόγω της πίεσης στους υδάτινους πόρους. Η προβλεπόμενη άνοδος της στάθμης της θάλασσας αναμένεται να εντείνει την ήδη αυξημένη κοινωνικοοικονομική και φυσική ευπάθεια των παράκτιων πόλεων. Το κόστος της προσαρμογής στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας μπορεί να ανέλθει στο 5% έως 10% του ΑΕγχΠ στην Αφρική. Μέχρι το 2050, οι πρώην απαλλαγμένες από την ελονοσία ζώνες στα υψίπεδα της Αιθιοπίας, της Κένυας, της Ρουάντας και του Μπουρούντι κινδυνεύουν να πληγούν από ενδημική ελονοσία. 10

11 Βιοποικιλότητα Σύμφωνα με τη ΔΕΚΑ, η Αφρική θα υποστεί απώλειες ζωικών ειδών, ενώ μέχρι το 2080 σε ορισμένα εθνικά πάρκα της υποσαχάριας Αφρικής το 25% έως 40% των ειδών θα απειλείται με εξαφάνιση ή θα έχει εξαφανιστεί. Ανάπτυξη Το 2000, οι ηγέτες 189 κρατών, από κοινού με όλους σχεδόν τους σημαντικούς διεθνείς οργανισμούς, συμφώνησαν επί των «αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας», οι οποίοι πρέπει να έχουν επιτευχθεί έως το Εξαιτίας των συνεπειών της αλλαγής του κλίματος τις οποίες βιώνει ήδη η Αφρική, σε συνδυασμό με τους εξαιρετικά πενιχρούς προϋπολογισμούς των αφρικανικών χωρών, αναγνωρίζεται πλέον ευρύτατα ότι η επίτευξη των «αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας», χωρίς την οποία δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη. ανάπτυξη, αποτελεί εγχείρημα τεράστιας σημασίας. Ένας από τους βασικούς λόγους είναι οι πρόσθετες προκλήσεις και οι κίνδυνοι που δημιουργεί η αλλαγή του κλίματος. Η αλλαγή του κλίματος υποχρεώνει σήμερα άτομα, οικογένειες και κοινότητες να προσαρμόσουν τον τρόπο ζωής και διαχείρισης των πόρων τους. Οι ομάδες που πλήττονται περισσότερο είναι τα πλέον φτωχά και περιθωριοποιημένα κοινωνικά στρώματα, καθώς και οι φτωχοί των πόλεων και οι κάτοικοι υποβαθμισμένων περιοχών. Οι οικονομίες των περισσότερων αφρικανικών χωρών εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την εξαγωγή ενός ή πολύ μικρού αριθμού πρωτογενών αγαθών, π.χ. γεωργικών προϊόντων ή πρώτων υλών. Αυτή η υπερβολική εξάρτηση από πρωτογενή, κυρίως γεωργικά, προϊόντα καθιστά πλέον την Αφρική ακόμη πιο ευάλωτη έναντι των ιδιοτροπιών της αλλαγής του κλίματος. «Η αλλαγή του κλίματος δημιουργεί πραγματικό κίνδυνο ως προς την επίτευξη των στόχων για την εξάλειψη της φτώχειας». Το ζήτημα της ευθύνης Οι βιομηχανικές χώρες φέρουν την ιστορική ευθύνη για την τρέχουσα αλλαγή του κλίματος. Παρότι το 1997 συμφωνήθηκε, στο πλαίσιο του πρωτοκόλλου του Κυότο, να μειωθούν οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατά 5%, οι εκπομπές συνεχίζουν να αυξάνονται στις βιομηχανικές χώρες. Η Αφρική εκπέμπει μόλις το 3-5% του συνόλου των αερίων του θερμοκηπίου, αλλά είναι. Τι μπορεί να κάνει η ΕΕ για να βοηθήσει την Αφρική να προσαρμοστεί στην αλλαγή του κλίματος; Είναι αναγκαίο να επανεξεταστεί η αρχή της ισότητας στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος και να εφαρμοστεί η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Η ΕΕ πρέπει να αναλάβει την πολιτική πρωτοβουλία στο θέμα αυτό, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την αλλαγή του κλίματος που ξεκινούν στο Μπαλί τον Δεκέμβριο του Η αρχή των κατά κεφαλήν επιτρεπόμενων εκπομπών πρέπει επίσης να επανεξεταστεί όσον αφορά το καθεστώς μετά το Κυότο, ούτως ώστε να δοθούν στις αφρικανικές χώρες δίκαιες ευκαιρίες βιώσιμης ανάπτυξης. Στο άμεσο μέλλον, η ΕΕ μπορεί επίσης να εξετάσει τη δημιουργία ειδικού ταμείου προσαρμογής για την Αφρική. Όπως επιβεβαιώνει η ΔΕΚΑ, η Αφρική είναι η σοβαρότερα απειλούμενη ήπειρος. Δεδομένου ιδιαίτερα εκτεθειμένη στους κινδύνους που προκαλούν οι εκπομπές αυτών των αερίων. Παρά το γεγονός ότι οι βιομηχανικές χώρες είναι υπεύθυνες για την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη και ότι διαθέτουν τον πλούτο, την τεχνολογία και τις υποδομές για να αντιμετωπίσουν τις αρνητικές συνέπειες της αλλαγής του κλίματος, οι χώρες με τις λιγότερες εκπομπές, και κυρίως η Αφρική, θα υποχρεωθούν να καταβάλουν το βαρύτερο τίμημα. του επιπέδου ανάπτυξης στην ήπειρο, η Αφρική εξαρτάται από την παρεχόμενη οικονομική ενίσχυση προκειμένου να επιβιώσει των συνεπειών της αλλαγής του κλίματος. Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, η ΕΕ μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός ταμείου επενδύσεων καθαρής ανάπτυξης για την Αφρική. Τον Νοέμβριο του 2006, όταν η διάσκεψη των συμβαλλομένων μερών COP-12 συνεδρίασε στο Ναϊρόμπι, η Αφρική διέθετε μόλις τρία εγκεκριμένα έργα CDM. Η ΕΕ πρέπει να βοηθήσει την Αφρική να ασκήσει πίεση στις ΗΠΑ και σε άλλες κυβερνήσεις του ΟΟΣΑ, ώστε να αναγνωρίσουν την επισφαλή κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ήπειρος και την ανάγκη ταχείας ανάληψης δράσης βάσει των συστάσεων που παρουσιάστηκαν ανωτέρω: της αρχής των κατά κεφαλήν επιτρεπόμενων εκπομπών, της δημιουργίας ειδικού ταμείου προσαρμογής για την Αφρική και του Ταμείου Επενδύσεων στο πλαίσιο του μηχανισμού καθαρής ανάπτυξης (CDM) για την Αφρική. 11

12 Η ΚΙΝΑ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΩΡΑ ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ Lin Erda καθηγητής γεωργικής βιολογίας και βιώσιμης ανάπτυξης και βασικός συντάκτης της εθνικής έκθεσης για τον αντίκτυπο της αλλαγής του κλίματος και τα μέτρα προσαρμογής, παρουσίασε τις απόψεις του σχετικά με το πώς βιώνει η Κίνα την αλλαγή του κλίματος και ποια μέτρα λαμβάνει τώρα η κυβέρνηση για τη μείωση των εθνικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Παρατηρήσεις Από τα προκαταρτικά αποτελέσματα προκύπτει ότι η θερμοκρασία στην Κίνα έχει αυξηθεί κατά 0,5-0,8 ºC, δηλαδή ελαφρώς λιγότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Στο σύνολο των έξι μεγάλων ποταμών της Κίνας έχει παρατηρηθεί μειωμένος όγκος απορροής. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας έχει ήδη επηρεάσει τις παράκτιες περιοχές της χώρας, όπου οι οικονομικές απώλειες λόγω των θαλασσοταραχών θυέλλης, των πλημμυρών, των έντονων βροχοπτώσεων, της ξηρασίας και άλλων σοβαρών κλιματικών φαινομένων είναι εξαιρετικά σημαντικές. Η στάθμη των υδάτων ορισμένων εσωτερικών λιμνών σε υψίπεδα έχει αυξηθεί. Το πάχος των στρωμάτων μόνιμου πάγου στο Θιβέτ έχει μειωθεί έως και 25 μέτρα, με αποτέλεσμα την απελευθέρωση μεθανίου στην ατμόσφαιρα. Η θέρμανση επιδεινώνεται και, ως μέτρο προσαρμογής, σε ορισμένες περιοχές, όπως στη Βορειοανατολική Κίνα, οι χειμερινές καλλιέργειες σίτου έχουν μετακινηθεί βορειότερα και επεκτείνονται προς τα δυτικά, ενώ χρησιμοποιούνται σε μεγαλύτερο βαθμό ορισμένες ποικιλίες αραβοσίτου με σχετικά μακρά περίοδο ανάπτυξης και υψηλή απόδοση, με αποτέλεσμα την παραγωγή αυξημένων ποσοτήτων προϊόντος. Προβλέψεις Οι πιθανές συνέπειες για τη γεωργία που παρουσιάστηκαν συνοπτικά καταδεικνύουν ότι, στη δεκαετία του 2030, η συνολική παραγωγικότητα των καλλιεργειών στην Κίνα ενδέχεται να μειωθεί κατά 5-10% εάν δεν ληφθεί κανένα μέτρο. Μέχρι το δεύτερο μισό του 21ου αιώνα, η αλλαγή του κλίματος μπορεί να προκαλέσει μείωση της απόδοσης των καλλιεργειών ρυζιού, αραβοσίτου και σίτου έως και 37%. Στα επόμενα χρόνια, η γεωργική παραγωγή μπορεί να πληγεί σοβαρά, θέτοντας σε κίνδυνο τη μακροπρόθεσμη επισιτιστική ασφάλεια στην Κίνα. Μέχρι το 2030, η στάθμη της θάλασσας κατά μήκος των παράκτιων περιοχών της Κίνας ενδέχεται να ανέβει κατά 0,01 έως 0,16 μέτρα, αυξάνοντας τις πιθανότητες πλημμυρών και εντονότερων θαλασσοταραχών θυέλλης. Επίσης σύμφωνα με τις προβλέψεις, η συνεχιζόμενη αύξηση της θερμοκρασίας αναμένεται να επιδεινώσει την αστάθεια της κατανομής των υδάτινων πόρων και το χάσμα μεταξύ ζήτησης και προσφοράς νερού. Στη Βορειοανατολική Κίνα, οι υγρότοποι και οι ζώνες μόνιμου πάγου ενδέχεται να υποχωρήσουν ή να εξαφανιστούν. Στη Βόρεια Κίνα, η ζήτηση νερού ενδέχεται να αυξηθεί σημαντικά. Στη Νότια Κίνα, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας εκτιμάται ότι θα κυμαίνεται μεταξύ 0,60-0,74 μέτρων έως το Μετριασμός Η Κίνα έχει θέσει ως στόχο να μειώσει κατά 20% περίπου την κατανάλωση ενέργειας ανά μονάδα ΑΕγχΠ μέχρι το 2010, μειώνοντας ως εκ τούτου τις εκπομπές CO 2. Έχουν ληφθεί μέτρα βελτιστοποίησης της κατανάλωσης ενέργειας και η Κίνα αποφάσισε επίσης ότι, μέχρι το 2010, οι εκπομπές υποξειδίου του αζώτου από βιομηχανικές διαδικασίες θα διατηρηθούν στα επίπεδα του Έχουν τέλος ληφθεί μέτρα για τον περιορισμό του ρυθμού αύξησης των εκπομπών μεθανίου και την αύξηση του ρυθμού δασοκάλυψης κατά 20%. «Η Κίνα είναι υπεύθυνη για το 7% περίπου των παγκοσμίων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, όμως αυτό αντισταθμίζεται από τον τεράστιο πληθυσμό της χώρας. Αν υπολογίσουμε τις κατά κεφαλήν εκπομπές, οι αριθμοί είναι σημαντικά χαμηλότεροι». 12

13 ΛΥΣΕΙΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΘΑΡΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ - ΕΜΠΟΔΙΑ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ Tomas Wyrs, από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δράσης για το Κλίμα εξήγησε τι είναι ο «μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης (CDM)» και ποια είναι τα επιθυμητά και τα μη επιθυμητά αποτελέσματα που μπορούν να προσφέρουν τα μέσα αυτού του είδους. Τι είναι ο μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης (CDM); Στο άρθρο 12 του πρωτοκόλλου του Κυότο αναφέρεται ότι ο μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης πρέπει να συμβάλει στην υλοποίηση της βιώσιμης ανάπτυξης στις αναπτυσσόμενες χώρες και να βοηθήσει τις χώρες του παραρτήματος 1 (αυτές που έχουν θέσει κάποιο στόχο στο πλαίσιο του Κυότο) να επιτύχουν τους στόχους τους όσον αφορά το Κυότο. Στο άρθρο 12 αναφέρεται επίσης ότι ο μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης πρέπει να στηρίζεται στην εθελοντική συμμετοχή όλων των συμβαλλόμενων μερών. Τα έργα CDM πρέπει επίσης να οδηγήσουν σε πραγματικές, μετρήσιμες και μακροπρόθεσμες μειώσεις των εκπομπών. Οι μειώσεις αυτές πρέπει να είναι μεγαλύτερες των μειώσεων που θα προέκυπταν χωρίς ένα έργο CDM. Πώς λειτουργεί πρακτικά ο μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης; Η απλή εξήγηση είναι ότι μία χώρα του παραρτήματος 1, μία ανεπτυγμένη χώρα με στόχους ως προς τη μείωση των εκπομπών βάσει του πρωτοκόλλου του Κυότο, επενδύει στην υλοποίηση έργων σε μια αναπτυσσόμενη χώρα. Ως αντάλλαγμα λαμβάνει πιστοποιημένες μειώσεις εκπομπών (CERs) ή πιστώσεις οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συμμόρφωση με τους όρους του πρωτοκόλλου του Κυότο. Στην πράξη το σύστημα είναι πολύ πιο σύνθετο, ενώ στη διαδικασία εμπλέκονται πολλά επιμέρους όργανα. Καταρχάς, υπάρχει η επίσημη εθνική αρχή της αναπτυσσόμενης χώρας, η οποία πρέπει να εγκρίνει ένα λεγόμενο PDD, δηλαδή ένα έγγραφο ανάπτυξης έργου. Στο έγγραφο αυτό περιγράφεται η μορφή του έργου και ο τρόπος με τον οποίο θα επιτευχθούν οι μειώσεις. Το δεύτερο στάδιο είναι η έγκριση αυτών των έργων από εξωτερικό ανεξάρτητο ελεγκτή, γνωστό ως επίσημη επιχειρησιακή αρχή. Ο μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης εποπτεύεται από μία εκτελεστική επιτροπή υπό την αιγίδα της σύμβασης πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος και η επιτροπή αυτή πρέπει να επικυρώσει το έργο. Τα επόμενα βήματα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις αρχές του άρθρου 12, σύμφωνα με το οποίο πρέπει να τηρούνται οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και να επιτυγχάνονται οι προβλεπόμενες μειώσεις. Η εκτέλεση του έργου παρακολουθείται προκειμένου να επαληθευτεί κατά πόσον οι μειώσεις επιτυγχάνονται σύμφωνα με τους σχεδιασμούς. Η παρακολούθηση πρέπει επίσης να γίνεται από ανεξάρτητο ελεγκτή και, αν το έργο οδηγήσει σε πιστοποιημένες μειώσεις εκπομπών, μπορούν να αποδοθούν οι αντίστοιχες πιστώσεις. Ο συνολικός όγκος των πιστοποιημένων μειώσεων εκπομπών για το 2005 αντιστοιχούν σχεδόν σε 350 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου CO 2. Το 2006 ο αντίστοιχος αριθμός ανήλθε σε 466. Στη συντριπτική τους πλειονότητα τα έργα CDM υλοποιούνται στην Κίνα, ορισμένα στην Ινδία, ελάχιστα όμως στην Αφρική. Πού οφείλεται αυτό; Μέχρι στιγμής ο σημαντικότερος τύπος έργων ήταν τα λεγόμενα έργα HFC (υδροφθοράνθρακες). Τα έργα αυτά οδηγούν σε μείωση των φθοριούχων αερίων, τα οποία είναι ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου και είναι χιλιάδες έως δεκάδες χιλιάδες φορές ισχυρότερα ακόμη και από το διοξείδιο του άνθρακα. Η μείωση των αερίων αυτών σημαίνει δικαιώματα για πολλές πιστώσεις και είναι, ως εκ τούτου, πολύ οικονομική. Μια αγορά άνθρακα όπως ο μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης έχει έναν μόνο σκοπό: την αναζήτηση του φθηνότερου διαθέσιμου άνθρακα. Αυτά είναι τα έργα HFC και σχεδόν όλα εντοπίζονται στην Κίνα. 13

14 Εμπόδια Σε πολλές περιπτώσεις τα έργα CDM δεν έχουν βελτιώσει πραγματικά το επίπεδο διαβίωσης των ανθρώπων στις αναπτυσσόμενες χώρες, και αυτό έρχεται σε αντίθεση με το κριτήριο της βιώσιμης ανάπτυξης βάσει του άρθρου 12 του πρωτοκόλλου του Κυότο. Απεναντίας μάλιστα, ορισμένες κοινότητες εκτοπίστηκαν όταν εγκαταστάθηκαν στην περιοχή τους μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα. Μελλοντικά έργα στον τομέα των δασών ενδέχεται επίσης να βλάψουν τη βιοποικιλότητα και τις κοινότητες που ζουν κοντά ή μέσα στο δάσος. Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δράσης για το Κλίμα θεωρεί ότι τα έργα CDM πρέπει να λειτουργούν συμπληρωματικά με άλλα μέτρα μείωσης των Δυνατότητες Ο χρυσός κανόνας του μηχανισμού καθαρής ανάπτυξης μπορεί να χρησιμοποιηθεί από κυβερνήσεις και επιχειρήσεις και περιλαμβάνει χρήσιμα κριτήρια για το πώς μπορεί να επιτευχθεί η βιώσιμη ανάπτυξη. Δυστυχώς, αυτά τα έργα CDM είναι πολύ δαπανηρά και, ως εκ τούτου λιγότερο, ελκυστικά για την αγορά άνθρακα. Για να βελτιωθούν τα έργα CDM, πρέπει να εφαρμοστούν καλύτερα κριτήρια αξιολόγησης της βιώσιμης ανάπτυξης και της προσθετικότητας στα έγγραφα ανάπτυξης έργων και στην όλη διαδικασία έναρξης της υλοποίησης ενός έργου CDM. Η εκτελεστική επιτροπή του μηχανισμού καθαρής ανάπτυξης και η επίσημη εθνική αρχή πρέπει να εφαρμόζουν αυτά τα κριτήρια και να διασφαλίζουν ότι τηρούνται κατά την υλοποίηση των έργων CDM. Οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις των χωρών του παραρτήματος 1 πρέπει επίσης να είναι προσεκτικές ως προς το τι αγοράζουν και τι είδους έργα ενισχύουν. εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις αναπτυσσόμενες χώρες. Στις καλύτερες περιπτώσεις, τα έργα CDM μειώνουν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, όμως η συνολική ποσότητα των εν λόγω εκπομπών σε όλο τον κόσμο δεν θα μειωθεί, καθόσον οι πιστώσεις από αυτά τα έργα CDM θα χρησιμοποιηθούν από τις βιομηχανίες των βιομηχανικών χωρών προκειμένου να μπορέσουν να εκπέμψουν περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου. Επιπλέον, οι υπεύθυνοι για την υλοποίηση των έργων εργάζονται ορισμένες φορές βάσει της αρχής «καμία πληρωμή χωρίς κέρδος», οπότε, αν δεν εγκριθεί το έργο από την εκτελεστική επιτροπή, δεν πρόκειται να πληρωθούν. Εντούτοις, αν είναι επιτυχημένο, θα λάβουν μέρος των κερδών από το έργο CDM. Τα έργα CDM πρέπει να βελτιωθούν και δεν αποτελούν τη μόνη λύση. Είναι αναγκαίο να αναζητηθούν και άλλα μέσα τα οποία θα προάγουν τη βιώσιμη ανάπτυξη και τα οποία θα μας βοηθήσουν να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε ολόκληρο τον πλανήτη. Έτσι θα αποφευχθεί ένας αγώνας δρόμου προς τα κάτω για την εξασφάλιση φθηνού άνθρακα στις αγορές άνθρακα. Μια πιθανή λύση είναι τα λεγόμενα μέτρα και πολιτικές για τη βιώσιμη ανάπτυξη (SD-PAMs). Τα μέτρα και πολιτικές για τη βιώσιμη ανάπτυξη μπορούν να λάβουν διάφορες μορφές δεν υπάρχει πραγματικός δεσμευτικός ορισμός. Μπορεί να πρόκειται για μια χώρα η οποία θεσπίζει μια πολιτική ενεργειακής απόδοσης της βιομηχανίας της. Μπορεί να πρόκειται για μια πολιτική σχετικά με την απόδοση των καυσίμων των οχημάτων ή τη στροφή σε εναλλακτικά καύσιμα. Ο βασικός παράγοντας είναι η αξία των έργων. Η ανάπτυξη μέτρων και πολιτικών για τη βιώσιμη ανάπτυξη μπορεί να αποδειχτεί χρήσιμη στο μέλλον, σε συνδυασμό με τα έργα CDM. 14

15 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΧΑΜΗΛΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ David Ockwell από την ομάδα του Sussex για την ενέργεια (Sussex Energy Group) εξήγησε γιατί η μεταφορά τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα είναι τόσο σημαντική και εξέθεσε τις απόψεις του σχετικά με τα ζητήματα που πρέπει να λάβουν υπόψη τους οι φορείς χάραξης πολιτικών, προκειμένου να πραγματοποιηθεί επιτυχώς η μεταφορά τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ένα μέσο μείωσης των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου Βρισκόμαστε τώρα σε ένα στάδιο στο οποίο υπάρχουν συντριπτικά στοιχεία υπέρ της ανάγκης λήψης επειγόντων μέτρων για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος. Αυτό φέρνει τις περισσότερες οικονομίες αντιμέτωπες με μια πρόκληση η οποία είναι ουσιαστικά πρωτόγνωρη για περίοδο ειρήνης. Συγχρόνως, ζούμε σε έναν κόσμο στον οποίο πάνω από ένα δισεκατομμύριο άτομα εκτιμάται ότι ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας. Υπολογίζεται ότι πάνω από δύο δισεκατομμύρια άτομα δεν έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες ενέργειας. Αυτό υπογραμμίζει το γεγονός ότι, ενώ πρέπει να περιορίσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στις χώρες μας, πρέπει επίσης να βρούμε τρόπους μέσω των οποίων να καταστεί δυνατή η οικονομική ανάπτυξη στο εσωτερικό των αναπτυσσόμενων οικονομιών κατά τρόπο που να μπορούν να βελτιώσουν το επίπεδο διαβίωσής τους, ούτως ώστε να πλησιάζει το επίπεδο διαβίωσης που απολαμβάνουμε στη Δύση τα τελευταία εκατό περίπου χρόνια. Η μεταφορά τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα είναι ένα κομμάτι μόνο ενός παζλ, μέσω του οποίου μπορούμε όντως να συμβάλουμε στην επίτευξη αυτού του επιπέδου οικονομικής ανάπτυξης παράλληλα με τη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Μέσω της μεταφοράς φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών από τις ανεπτυγμένες χώρες, στις οποίες έχουν εφευρεθεί, σε αναπτυσσόμενες χώρες, στις οποίες είναι απολύτως αναγκαίες, μπορούμε να συμβάλουμε πολύ σημαντικά στη μείωση των εκπομπών που συνδέονται με την οικονομική ανάπτυξη στις χώρες αυτές. Γιατί είναι αναγκαία η μεταφορά τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα; Μεταξύ του 1990 και του 2001, οι εκπομπές στην Ινδία αυξήθηκαν κατά 61% και στην Κίνα κατά 111%. Έως το 2010 περίπου, η Κίνα αναμένεται να έχει ξεπεράσει τις ΗΠΑ όσον αφορά τις συνολικές της εκπομπές, ενώ η Ινδία προβλέπεται ότι θα έχει φτάσει την Κίνα έως το 2030 περίπου. Εκείνο όμως που αντισταθμίζει αυτά τα στοιχεία είναι το γεγονός ότι οι κατά κεφαλήν εκπομπές είναι στην πραγματικότητα πολύ χαμηλότερες σε αυτές τις χώρες, καθώς και το γεγονός ότι οι ιστορικές εκπομπές των βιομηχανικών χωρών είναι υπεύθυνες για την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη που παρατηρείται σήμερα. Συγχρόνως, αποτελεί πολύ σημαντική πρόκληση στον βαθμό που η εκβιομηχάνιση συνδέεται με τέτοιου είδους αυξήσεις των εκπομπών άνθρακα. Η μεταφορά τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε αυτές τις χώρες είναι ένας τρόπος με τον οποίο οι βιομηχανικές χώρες μπορούν να προσπαθήσουν να συμβάλουν στη μείωση των εκπομπών που προκύπτουν από τις διαδικασίες εκβιομηχάνισης των αναπτυσσόμενων χωρών. Πολιτικές πτυχές της μεταφοράς τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα Δεν υπάρχει ενιαία πολιτική που να προσφέρει λύση σε όλα για την επίτευξη της μεταφοράς τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Οι κατάλληλες πολιτικές εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις συνθήκες της χώρας στην οποία επιχειρείται να μεταφερθεί η τεχνολογία, καθώς και από τον τύπο της τεχνολογίας. Το κεντρικό ζήτημα που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι ότι, όταν μιλάμε για μεταφορά τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα, δεν αναφερόμαστε απλώς σε αυτό που είναι συνήθως γνωστό ως «οριζόντια μεταφορά», ή με άλλα λόγια στη μεταφορά τεχνολογίας από μία χώρα σε μία άλλη αναφερόμαστε επίσης στην κάθετη μεταφορά. Οι τεχνολογίες πρέπει επίσης να μεταφερθούν από αυτά τα προ-εμπορικά στάδια μέχρι και το στάδιο της εμπορευματοποίησης. Αυτό σημαίνει εξάλλου ότι τα εμπόδια στην προσπάθεια επίτευξης της μεταφοράς τεχνολογίας 15

16 θα ποικίλλουν ανάλογα με το αντίστοιχο στάδιο τεχνολογικής ανάπτυξης. Ένα σημαντικό ζήτημα για τις αναπτυσσόμενες χώρες δεν είναι να εξασφαλίσουν επιμέρους στοιχεία τεχνολογιών, αλλά εκείνο που προσπαθούν να επιτύχουν είναι η ευρείας κλίμακας τεχνολογική αλλαγή, και αυτό συνεπάγεται αύξηση της συνολικής τεχνολογικής τους ικανότητας. Μια αύξηση αυτής της τεχνολογικής ικανότητας θα συμβάλει πραγματικά στη βιώσιμη ανάπτυξη των χωρών αυτών σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Μία από τις κεντρικές πτυχές της διασφάλισης ότι η μεταφορά τεχνολογίας συμβάλλει στην ευρύτερη τεχνολογική αλλαγή στο εσωτερικό των αναπτυσσόμενων χωρών είναι να διασφαλιστεί ότι η ροή γνώσης πραγματοποιείται όντως παράλληλα με τη ροή υλικού. Το θέμα αυτό της γνώσης και της εμπειρογνωμοσύνης συνδέεται και με το θέμα των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, το οποίο αποκτά όλο και πιο κεντρική σημασία στο πλαίσιο των διεθνών διαπραγματεύσεων για το κλίμα. Από τη μια πλευρά, αν υποθέσουμε ότι υπάρχει μια εταιρεία με την έδρα της σε μια αναπτυσσόμενη χώρα η οποία είναι ιδιοκτήτρια μιας τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα και η οποία έχει επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας, η εταιρεία αυτή σίγουρα θα επιθυμεί να διατηρήσει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας τα οποία αντιστοιχούν ουσιαστικά στην εμπειρογνωμοσύνη, τη γνώση και την τεχνογνωσία στις οποίες στηρίζεται η εν λόγω τεχνολογία. Από την άλλη πλευρά, για να μπορέσουν οι αναπτυσσόμενες χώρες να αναπτύξουν νέες τεχνολογικές ικανότητες σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, πρέπει να έχουν πρόσβαση σε αυτά τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, και αυτό συνιστά δυνητικά πολύ σημαντικό εμπόδιο για τη μεταφορά τεχνολογίας. Εντούτοις, ενώ τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας είναι σημαντική συνιστώσα της διαδικασίας μεταφοράς τεχνολογίας και είναι αναγκαία προκειμένου να καταστεί δυνατή η μεταφορά ορισμένων τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα, από μόνα τους δεν επαρκούν. Έτσι, για παράδειγμα, κατά την εξέταση μιας περίπτωσης που αφορούσε τον φωτισμό με στοιχεία LED και μετά από συζητήσεις με κατασκευαστές στην Ινδία, διαπιστώθηκε ότι ένα από τα κεντρικά ζητήματα γι αυτούς ήταν το γεγονός ότι δεν χρειάζονταν απαραιτήτως πρόσβαση σε δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Όπου χρειάζονταν την πρόσβαση σε αυτά, ήταν απαραίτητη προϋπόθεση ώστε να μπορούν να παράγουν φωτιστικά στοιχεία LED. Εκείνο που χρειάζονταν ήταν να βελτιώσουν την ικανότητά τους να απορροφούν αυτές τις τεχνολογίες. Απαιτείται λοιπόν κοινή έρευνα και ανάπτυξη μεταξύ εταιρειών στις αναπτυσσόμενες χώρες και εταιρειών στις ανεπτυγμένες χώρες, προκειμένου να βελτιωθεί η ροή γνώσης και εμπειρογνωμοσύνης. Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα όσον αφορά τη διευκόλυνση της τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα είναι ότι δεν πρέπει να εστιάζουμε την προσοχή μας αποκλειστικά στο επίπεδο της διεθνούς πολιτικής αλλά να εξετάζουμε επίσης το εγχώριο πολιτικό περιβάλλον στις χώρες οι οποίες επιθυμούν να αποκτήσουν τις τεχνολογίες αυτές. Έτσι, για παράδειγμα, κατά τη μελέτη μιας περίπτωσης που αφορούσε υβριδικά οχήματα, ένα από τα κεντρικά ζητήματα που απασχολούσαν τις εμπλεκόμενες εταιρείες ήταν οι ενδείξεις σχετικά με το ποια θα ήταν τα μελλοντικά όρια εκπομπών για τα νέα οχήματα στις αναπτυσσόμενες χώρες, και αυτό καθόριζε σε μεγάλο βαθμό τη σκέψη τους σχετικά με τη στρατηγική τους θέση στο εσωτερικό των αναπτυσσόμενων χωρών, αλλά και των ανεπτυγμένων χωρών, όσον αφορά το κατά πόσον έπρεπε να προχωρήσουν στην παραγωγή υβριδικών οχημάτων. Επίσης, εάν σε μια χώρα ισχύει αυστηρή νομοθεσία για την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας μιας επιχείρησης, εφόσον και η ίδια επιθυμεί αυτή την προστασία, η νομοθεσία αυτή μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για την πραγματοποίηση επενδύσεων στην εν λόγω χώρα. Κάτι που πρέπει να εξετάσει λίγο πιο προσεκτικά η Ευρώπη είναι μια προσέγγιση βάσει των πραγματικών αναγκών ως προς τη μεταφορά τεχνολογίας. Γίνεται πολύς λόγος για τις υφιστάμενες τεχνολογίες και τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί η μεταφορά τους, όμως κανείς δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται για το τι θα ωφελήσει πραγματικά τους ανθρώπους που τις έχουν ανάγκη. Ποιες τεχνολογίες θα συμβάλουν περισσότερο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων των φτωχών στην Αφρική, την Ινδία, την Κίνα ή το Μπαγκλαντές; Ποιες τεχνολογίες χρειάζονται περισσότερο αυτοί οι φτωχοί άνθρωποι σε επίπεδο βάσης; Στις έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τη μεταφορά τεχνολογίας, δίνεται διαρκώς έμφαση στα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που μπορεί να προσφέρει η τεχνολογία στις ευρωπαϊκές χώρες αυτό όμως μοιάζει να έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ανάγκη υιοθέτησης μιας προσέγγισης βάσει των πραγματικών αναγκών στο θέμα της έρευνας ως προς τη μεταφορά τεχνολογίας, είτε αυτό εξυπηρετεί τις επιχειρήσεις στην Ευρώπη είτε όχι. Αυτά τα καίρια ζητήματα είναι προφανώς σημαντικά και πρέπει να τα λαμβάνουν υπόψη οι φορείς χάραξης πολιτικών, αλλά δεν πρέπει να λησμονούμε ότι δεν υπάρχει ενιαία πολιτική που να προσφέρει λύση σε όλα. «Δεν υπάρχει ενιαία πολιτική που να προσφέρει λύση σε όλα». 16

17 ΣΚΕΨΟΥ ΠΛΑΝΗΤΙΚΑ, ΔΡΑΣΕ ΤΟΠΙΚΑ - ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ Annika Carlsson-Kanyama διευθύντρια του ερευνητικού προγράμματος «Climatools», το οποίο τελεί υπό την αιγίδα της σουηδικής Υπηρεσίας Αμυντικών Ερευνών, παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνάς της σχετικά με τη διασύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης τροφίμων και της αλλαγής του κλίματος. Επιλογές κατόπιν ενημέρωσης Οι καταναλωτές μπορούν να προβαίνουν σε επιλογές οι οποίες συμβάλλουν στην αύξηση ή τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το μεθάνιο και το οξείδιο του αζώτου είναι και τα δύο αέρια του θερμοκηπίου τα οποία σχετίζονται άμεσα με τη ζωική παραγωγή. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν ορισμένα είδη τροφίμων τα οποία προκαλούν πολλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου λόγω των διαδικασιών παραγωγής και μεταφοράς και άλλα τα οποία προκαλούν λιγότερες. Κατά την εξέταση των τροφίμων, όλες οι μέθοδοι ανάλυσης καταδεικνύουν ότι υπάρχουν ορισμένοι τύποι τροφίμων οι οποίοι προκαλούν περισσότερες εκπομπές επειδή απαιτούν μεγάλες ποσότητες ενέργειας, και άλλα προϊόντα τα οποία είναι λιγότερο επιβλαβή για το περιβάλλον μας. Η παραγωγή βοδινού ισοδυναμεί με 12 κιλά CO 2, κάτι που σημαίνει ότι για την παραγωγή ενός κιλού βοδινού απαιτείται η εκπομπή 12 κιλών αερίων του θερμοκηπίου. Τα φασόλια, λόγου χάρη, προκαλούν εκπομπές κάτω του 1 κιλού. Οι τομάτες που καλλιεργούνται σε θερμοκήπια, η θερμοκρασία των οποίων πρέπει να διατηρείται σε υψηλά επίπεδα, ή τα τροπικά φρούτα που μεταφέρονται αεροπορικώς συνεπάγονται ότι οι καταναλωτές μπορούν να μειώσουν τις ατομικές τους εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αποφεύγοντας αυτούς τους τύπους τροφίμων. Υπολογισμός των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα τρόφιμα υπολογισμός των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ανά κιλό τροφής. Η βασική ιδέα στην οποία στηρίζεται είναι να δοθεί η δυνατότητα στους καταναλωτές να γνωρίζουν ποσοτικά τον αντίκτυπο που έχει η ατομική τους συμπεριφορά στην αλλαγή του κλίματος, εισάγοντας απλώς τις συνταγές τους, με τις αντίστοιχες ποσότητες και υλικά, στη βάση δεδομένων. Με τον υπολογισμό των στοιχείων αυτών διευκολύνεται επίσης η ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούν τα τρόφιμα τα οποία αγοράζουν. Η μεγάλη αλυσίδα σουπερμάρκετ λιανικής Tesco έχει ανακοινώσει ότι θα γνωστοποιήσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου για το σύνολο των προϊόντων που διαθέτει, ενώ υπάρχουν και άλλες αλυσίδες στην Ευρώπη οι οποίες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να ακολουθήσουν το παράδειγμα αυτό. Πρέπει να ευαισθητοποιήσουμε περισσότερο τους πολίτες για τις περιβαλλοντικές πτυχές των καταναλωτικών τους συμπεριφορών από την άλλη πλευρά όμως, είναι επίσης σημαντικό να λάβουμε υπόψη τις συνέπειες για τους παραγωγούς του Νότου, από όπου εξάγονται σημαντικές ποσότητες τροφίμων. Αυτές τις πτυχές πρέπει να τις λαμβάνουμε υπόψη όταν συζητάμε για το θέμα των τροφίμων. Πρέπει να αλλάξουμε τα καταναλωτικά μας πρότυπα, ώστε να τα προσαρμόσουμε καλύτερα μελλοντικώς στο περιβάλλον, αλλά πρέπει να λάβουμε επίσης υπόψη τις δυνητικές συνέπειες αυτής της αλλαγής.. Στη Σουηδία έχει αναπτυχθεί ένα εργαλείο επιλογής μενού το οποίο είναι ουσιαστικά μια βάση δεδομένων μέσω της οποίας είναι δυνατός ο «Οι καταναλωτές μπορούν να μειώσουν την ατομική τους συμβολή στην εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου επιλέγοντας συγκεκριμένους τύπους τροφίμων». 17

18 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ Η ΕΕ ΚΑΙ Η ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ - ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Sonja Meister από την οργάνωση «Φίλοι της Γης» Ευρώπης προέβη σε κριτική αξιολόγηση των δεσμεύσεων της ΕΕ για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην επικράτειά της και διατύπωσε συστάσεις για την ανάληψη δράσης. Δεσμεύσεις της ΕΕ Στο εαρινό Συμβούλιο του Μαρτίου 2007, οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν επί του «ευρωπαϊκού ενεργειακού προγράμματος δράσης», στο οποίο περιγράφονται κυρίως οι στόχοι για το μέλλον της ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος δράσης, η ΕΕ ανέλαβε δεσμεύσεις για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην επικράτειά της κατά 20% έως το 2020, και κατά 30% εάν συμμετάσχουν και τρίτες χώρες. Συμφωνήθηκε ο στόχος να αυξηθεί το ποσοστό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο 20% της συνολικής ενέργειας έως το έτος Δυστυχώς, όμως, δεν τέθηκαν τομεακοί στόχοι, π.χ. όσον αφορά τον ηλεκτρισμό, τη θέρμανση, την ψύξη και τις μεταφορές, οι οποίοι θα προσέφεραν καλύτερους δείκτες για τους επιχειρηματίες και τους παραγωγούς καινοτομίας. Ο μόνος τομεακός στόχος που τέθηκε ήταν η αύξηση στο 10% του ποσοστού των βιοκαυσίμων στο ενεργειακό μίγμα της ΕΕ έως το Οι ηγέτες των ευρωπαϊκών κρατών πρότειναν επίσης τη μείωση κατά 20% της χρήσης ενέργειας και την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης στην ΕΕ, σε αντίθεση όμως με τους άλλους στόχους αυτό δεν είναι δεσμευτικό για τα κράτη μέλη. Ο στόχος του Κυότο για την ΕΕ των 15 ήταν η μείωση των εκπομπών CO 2 κατά 8% έως το 2012 σε σύγκριση με τα επίπεδα εκπομπών του Εντούτοις, από στοιχεία που δημοσιεύθηκαν προσφάτως προκύπτει ότι το 2005 η ΕΕ των 15 είχε καταφέρει να μειώσει τις εκπομπές CO 2 μόλις κατά 1,5%. Η ΕΕ είναι γνωστή για τον ισχυρό ηγετικό της ρόλο στις διαπραγματεύσεις για το κλίμα και πρέπει να εκμεταλλευτεί αυτόν τον ρόλο προκειμένου να διαπραγματευθεί μια συμφωνία για την περίοδο μετά το Μια τέτοια συμφωνία πρέπει να είναι σύμφωνη με τον στόχο των 2º βαθμών Κελσίου, ενώ πρέπει να στηρίζεται στο πρωτόκολλο του Κυότο και να το διευρύνει. «Απαιτείται πλήρης μεταστροφή της πολιτικής μας στον τομέα των μεταφορών, όπως η φορολόγηση των αεροπορικών μεταφορών και η βελτίωση των δημοσίων μεταφορών». Κοινοτική ενεργειακή πολιτική Για να μπορέσει η ΕΕ να επιτύχει τους στόχους της, απαιτείται ουσιαστική αλλαγή στάσης ως προς την ενεργειακή απόδοση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μία από τις βασικές πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές που θα συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου του 20% ως προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι η νέα οδηγία για τις «ανανεώσιμες πηγές ενέργειας». Η ΕΕ θα εκπονήσει επίσης πρόταση σχετικά με την κατανομή των δεσμεύσεων και τους τρόπους με τους οποίους τα διάφορα κράτη μέλη μπορούν να επιτύχουν αυτόν τον στόχο. Τα κράτη μέλη πρέπει τώρα να εκπονήσουν τα δικά τους σχέδια δράσης στα οποία θα περιγράφονται οι τρόποι με τους οποίους θα επιδιώξουν την επίτευξη αυτών των ποσοστών. Η ΕΕ πρέπει επίσης να σταματήσει να χρηματοδοτεί τα ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα και την επικίνδυνη πυρηνική ενέργεια. Οι μεταφορές είναι πολύ σημαντικός τομέας, διότι αντιστοιχεί στο 30% περίπου της τελικής χρήσης ενέργειας στην ΕΕ. Παρόλα αυτά, είναι παραμελημένες όσον αφορά την κοινοτική ενεργειακή πολιτική. Απαιτείται πλήρης μεταστροφή της πολιτικής μας στον τομέα των μεταφορών, όπως η φορολόγηση των αεροπορικών μεταφορών και η βελτίωση των δημοσίων μεταφορών. Πολλοί νομίζουν ότι τα βιοκαύσιμα αποτελούν καθαρές και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όμως το θέμα δεν είναι τόσο απλό. Ένα μείζον πρόβλημα είναι ότι οι πηγές προέλευσης πολλών βιοκαυσίμων είναι οι αναπτυσσόμενες χώρες. Το φοινικέλαιο, για παράδειγμα, ή η παραγωγή φοινικέλαιου, είναι μία από τις βασικές αιτίες της αποψίλωσης των δασών και της απώλειας της βιοποικιλότητας στην Ινδονησία και τη Μαλαισία. Τα βιοκαύσιμα μπορούν επίσης να θέσουν σε κίνδυνο το βιοτικό επίπεδο πληθυσμών ή να οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών των τροφίμων. Για παράδειγμα, στο Μεξικό υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση από τις ΗΠΑ για αραβόσιτο με σκοπό την παραγωγή καυσίμων για οχήματα, και αυτό έχει προκαλέσει τις διαμαρτυρίες τοπικών χωρικών και αγροτών λόγω των αυξημένων τιμών του αραβοσίτου. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η ποσότητα σπόρων που απαιτείται ώστε να γεμίσει το χωρητικότητας 25 λίτρων ντεπόζιτο ενός 18

19 οχήματος SUV με αιθανόλη ισοδυναμεί με την ποσότητα που χρειάζεται για να τραφεί ένα άτομο για ένα έτος. Επιπλέον, τα βιοκαύσιμα δεν μειώνουν οπωσδήποτε τις εκπομπές CO 2. Πρέπει να συνεξετάζονται αρκετοί παράγοντες, όπως ο τόπος προέλευσης των προϊόντων, ο τρόπος παραγωγής και μεταφοράς τους και η ενέργεια που απαιτείται για την επεξεργασία τους. Αυτό που απαιτείται λοιπόν σε επίπεδο ΕΕ είναι να θεσπίσουμε αυστηρά κριτήρια βιωσιμότητας για τα βιοκαύσιμα. Η ευθύνη της ΕΕ έναντι των αναπτυσσόμενων χωρών Η ΕΕ οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες που της αναλογούν και να βοηθήσει τις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την αλλαγή του κλίματος. Στο πλαίσιο του πρωτοκόλλου του Κυότο, οι κυβερνήσεις συμφώνησαν ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες χρειάζονται ενίσχυση για την προσαρμογή και τον μετριασμό των αποτελεσμάτων της αλλαγής του κλίματος. Έχουν δημιουργηθεί διάφορα χρηματοδοτικά προγράμματα, όμως οι πραγματικοί πόροι που έχουν διατεθεί εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά ανεπαρκείς. Μέχρι στιγμής, η ΕΕ έχει συνεισφέρει λιγότερα από 300 εκατ. ευρώ ετησίως στην προσπάθεια να βοηθηθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες να προσαρμοστούν στην αλλαγή του κλίματος. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της οργάνωσης Oxfam, το ετήσιο κόστος των καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα στις φτωχές χώρες ανέρχεται σε 50 δισ. ευρώ ετησίως. «η ΕΕ των 15 είχε καταφέρει να μειώσει τις εκπομπές CO 2 στην επικράτειά της μόλις κατά 1,5%». Συστάσεις για την ανάληψη δράσης Η ΕΕ πρέπει να αποδεχτεί την ευθύνη να αποζημιώσει όσους υποφέρουν από τις συνέπειες της αλλαγής του κλίματος στις αναπτυσσόμενες χώρες ενεργώντας σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Η ΕΕ πρέπει να διαθέσει περισσότερους πόρους, προς συμπλήρωση των υφιστάμενων μηχανισμών χρηματοδότησης βάσει του πρωτοκόλλου του Κυότο, και να επιδιώξει να καταστούν αυτές οι συνεισφορές δεσμευτική υποχρέωση των εκβιομηχανισμένων χωρών. Θα απαιτηθούν δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, σε αντίθεση με τα εκατομμύρια που προσφέρονται επί του παρόντος και που αναμένεται να εξασφαλιστούν μέσω του τέλους 2% επί των συναλλαγών του μηχανισμού καθαρής ανάπτυξης. Η ΕΕ έχει υποχρέωση να προσφέρει στις φτωχές χώρες τη δυνατότητα να επιλέξουν αναπτυξιακά πρότυπα τα οποία θα στηρίζονται σε καθαρούς ενεργειακούς πόρους. Όμως η ΕΕ ασκεί συγχρόνως πιέσεις για βελτίωση της πρόσβασης των οικολογικών προϊόντων στην αγορά ΚΑΙ για αυστηρότερη εφαρμογή των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Αντ αυτού, η ΕΕ πρέπει να χαλαρώσει τους περιορισμούς όσον αφορά τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για τις ανανεώσιμες τεχνολογίες και τις τεχνολογίες ενεργειακής απόδοσης στις φτωχές χώρες και να προσφέρει χρηματοδοτική στήριξη για τη μεταφορά τεχνολογίας. 19

20 Συνομοσπονδιακή Ομάδα της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς/Αριστερά των Πρασίνων των Βορείων Χωρών rue Wiertz Βρυξέλλες Tel: / Fax: για περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με αυτήν τη δημοσίευση, παρακαλείστε όπως επικοινωνήσετε με: Lisa Ekstrand: lisa.ekstrand@europarl.europa.eu παραγωγή της μονάδας Διαδικτύου και εκδόσεων της Ομάδας GUE/NGL: Gay Kavanagh, Nathalie Mazraani, Charli Aron guengl-communications@europarl.europa.eu φωτογραφίες: Julia Garlito Y Romo, European Community, ECHO, Staffan Melin, Gay Kavanagh, σχεδιασμός και σελιδοποίηση: Liz Morrison εκτύπωση: Arte Print, Βρυξέλλες GUE/NGL Βρυξέλλες, 2007 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ/ΒΟΡΕΙΑ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει

Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει Ένας Τιτανικός θεσμός επιβράβευσης επιτυχιών νέων ανθρώπων Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει έμπρακτα και πολύπλευρα το ενδιαφέρον του για τους νέους ανθρώπους, ιδιαίτερα δε για τα παιδιά, κάθε ηλικίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. κ. Χ. ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. κ. Χ. ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. κ. Χ. ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ «ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ: ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ;» ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η πρόσφατη οικονομική κρίση έχει δείξει ότι οι χώρες οι οποίες δεν έχουν προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, επηρεάστηκαν περισσότερο. Παράλληλα,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Αθήνα 29/6/2015

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Αθήνα 29/6/2015 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα 29/6/2015 Τα ξημερώματα της 27 ης Ιουνίου ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Αλέξης Τσίπρας, ανακοίνωσε τη διενέργεια δημοψηφίσματος ώστε ο ελληνικός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΡΟΣ κ. ΓΕΩΡΓΙΟ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ Θέμα: Θέσεις της ΚΕΕΕ για την ελληνική οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ''ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΟΥ Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΤΟΥΣ'' ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΤΑΛΑΟΥΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια

Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια Η αντίδραση στο άγχος είναι μία φυσιολογική, ζωτική αντίδραση στην απειλή. Το άγχος είναι ένα συναίσθημα δυσθυμίας που προέρχεται από την υποκειμενική

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτική Παρουσίαση. Ελλάδα

Συνοπτική Παρουσίαση. Ελλάδα Ελλάδα Συνοπτική Παρουσίαση Η θρησκευτική ελευθερία προστατεύεται από το Σύνταγμα και άλλους νόμους και πολιτικές, με κάποιους περιορισμούς. Γενικώς, η κυβέρνηση σεβάστηκε εμπράκτως τη θρησκευτική ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Κατερίνα Παναγοπούλου: Δημιουργώντας κοινωνικό κεφάλαιο την εποχή της κρίσης

Κατερίνα Παναγοπούλου: Δημιουργώντας κοινωνικό κεφάλαιο την εποχή της κρίσης Κατερίνα Παναγοπούλου Πρέσβυς της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, πρόεδρος του σωματείου γυναικών «Καλλιπάτειρα». Πρώτο βραβείο «Γυναίκα και Αθλητισμός» 2012 για την Ευρώπη. Δημιουργώντας κοινωνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΑΣΚΑΛΩΝ (ΠΟΕΔ) ΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΤΟΥ Δ.Σ. ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2008-2009

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΑΣΚΑΛΩΝ (ΠΟΕΔ) ΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΤΟΥ Δ.Σ. ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2008-2009 ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΑΣΚΑΛΩΝ (ΠΟΕΔ) ΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΤΟΥ Δ.Σ. ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2008-2009 Δημήτρης Μικελλίδης Πρόεδρος ΠΟΕΔ Αγαπητοί συνεργάτες, Με τη

Διαβάστε περισσότερα

Κύριε Πρέσβη της Γαλλίας στην Κύπρο, κυρία Florent, Κύριε Επίτροπε Εθελοντισμού και μη Κυβερνητικών Οργανώσεων κυρία Γενική Γραμματέας Ισότητας των

Κύριε Πρέσβη της Γαλλίας στην Κύπρο, κυρία Florent, Κύριε Επίτροπε Εθελοντισμού και μη Κυβερνητικών Οργανώσεων κυρία Γενική Γραμματέας Ισότητας των Κύριε Πρέσβη της Γαλλίας στην Κύπρο, κυρία Florent, Κύριε Επίτροπε Εθελοντισμού και μη Κυβερνητικών Οργανώσεων κυρία Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων Κύριε Πρέσβη της Ελλάδας στην Κύπρο Κύριε Διευθυντή

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΑ 2015 1 Το επιστημονικό περιεχόμενο του παρόντος βιβλίου έχει υποβληθεί σε κριτική ανάγνωση και εγκριθεί με το σύστημα των κριτών. Η κριτική ανάγνωση πραγματοποιήθηκε από

Διαβάστε περισσότερα

στο ΕΣΠΑ του έργου ανέγερσης του 4ου Λυκείου Κέρκυρας.

στο ΕΣΠΑ του έργου ανέγερσης του 4ου Λυκείου Κέρκυρας. Η ένταξη στο ΕΣΠΑ του έργου ανέγερσης του 4ου Λυκείου Κέρκυρας. Δευτέρα, 06 Φεβρουαρίου 2012 Ο Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων, Σπύρος Σπύρου, υπέγραψε την ένταξη στο ΕΣΠΑ του έργου ανέγερσης του 4ου Λυκείου

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση της Επιτροπής Κοινωνικής Πρόνοιας της Βουλής των Γερόντων για το. θέµα «Η οικονοµική κρίση, εξάλειψη της φτώχειας και κοινωνικός.

Έκθεση της Επιτροπής Κοινωνικής Πρόνοιας της Βουλής των Γερόντων για το. θέµα «Η οικονοµική κρίση, εξάλειψη της φτώχειας και κοινωνικός. Έκθεση της Επιτροπής Κοινωνικής Πρόνοιας της Βουλής των Γερόντων για το θέµα «Η οικονοµική κρίση, εξάλειψη της φτώχειας και κοινωνικός αποκλεισµός» Παρόντες: Αντώνης Πρωτοπαπάς, πρόεδρος Χριστόφορος Στυλιανού

Διαβάστε περισσότερα

Επαρχιακός Γραμματέας Λ/κας-Αμ/στου ΠΟΑ Αγροτικής

Επαρχιακός Γραμματέας Λ/κας-Αμ/στου ΠΟΑ Αγροτικής Πρόεδρος Αίγλη Παντελάκη Γενική Διευθύντρια Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αντιπρόεδρος Χάρης Ζαννετής Πρώτος Λειτουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Μέλη Χρίστος Κουρτελλάρης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ Διπλωματική Εργασία Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΚΟΡΥΦΗΣ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Διασυνοριακά νερά και διαχειριστικά σχέδια λεκανών

Διασυνοριακά νερά και διαχειριστικά σχέδια λεκανών Διασυνοριακά νερά και διαχειριστικά σχέδια λεκανών Ζαλίδης Γεώργιος, Καθηγητής Χρόνης Ιωάννης, Υποψήφιος Διδάκτωρ Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Εδαφολογίας Γεωπονική Σχολή Οδηγία Πλαίσιο: σκοπός και κρίσιμοι

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας

Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 10 Οκτωβρίου 2011 Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας διοργανώνεται κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου, με την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών. Σκοπός της είναι να προωθήσει ανοικτές

Διαβάστε περισσότερα

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί την άμεσα εκλεγμένη δημοκρατική έκφραση της πολιτικής βούλησης των λαών της Ευρώπης.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί την άμεσα εκλεγμένη δημοκρατική έκφραση της πολιτικής βούλησης των λαών της Ευρώπης. Ομιλία Ευρωβουλευτού Ελίζας Βόζεμπεργκ Βρυωνίδη Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην εξωτερική πολιτική και στην ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ Κυρίες και Κύριοι, Λευκωσία, 16-10-2015 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ

ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΣ ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ. ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΕΚΠΤΩΣΕΩΝ. 1.1. Κατάλογος

Διαβάστε περισσότερα

Το έγγραφο αυτό συνιστά βοήθημα τεκμηρίωσης και δεν δεσμεύει τα κοινοτικά όργανα

Το έγγραφο αυτό συνιστά βοήθημα τεκμηρίωσης και δεν δεσμεύει τα κοινοτικά όργανα 2001L0083 EL 30.12.2008 006.001 1 Το έγγραφο αυτό συνιστά βοήθημα τεκμηρίωσης και δεν δεσμεύει τα κοινοτικά όργανα B ΟΔΗΓΙΑ 2001/83/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 6ης Νοεμβρίου 2001

Διαβάστε περισσότερα

Το παρόν έγγραφο αποτελεί απλώς βοήθημα τεκμηρίωσης και τα θεσμικά όργανα δεν αναλαμβάνουν καμία ευθύνη για το περιεχόμενό του

Το παρόν έγγραφο αποτελεί απλώς βοήθημα τεκμηρίωσης και τα θεσμικά όργανα δεν αναλαμβάνουν καμία ευθύνη για το περιεχόμενό του 2001L0083 EL 16.11.2012 011.001 1 Το παρόν έγγραφο αποτελεί απλώς βοήθημα τεκμηρίωσης και τα θεσμικά όργανα δεν αναλαμβάνουν καμία ευθύνη για το περιεχόμενό του B ΟΔΗΓΙΑ 2001/83/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Καλωσόρισμα επισήμων. Κυρίες και κύριοι,

Καλωσόρισμα επισήμων. Κυρίες και κύριοι, 1 Καλωσόρισμα επισήμων Κυρίες και κύριοι, Εκ μέρους των μελών του Διοικητικού μας συμβουλίου, σας καλωσορίσω στο 17 ο Ετήσιο Συνέδριο της Συνομοσπονδίας μας, μέσα από τις εργασίες του οποίου αισιοδοξούμε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΛΕΣΜΑ ΑΓΩΝΑ - ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ Της ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ (Στηρίζεται από το ΠΑΜΕ)

ΚΑΛΕΣΜΑ ΑΓΩΝΑ - ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ Της ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ (Στηρίζεται από το ΠΑΜΕ) ΚΑΛΕΣΜΑ ΑΓΩΝΑ - ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ Της ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ (Στηρίζεται από το ΠΑΜΕ) Συνάδελφισσες, συνάδελφοι, Το Συνέδριο της Ομοσπονδίας μας γίνεται σε μια κρίσιμη περίοδο για τους εργαζόμενους

Διαβάστε περισσότερα

Ατομικό ιστορικό νηπίου

Ατομικό ιστορικό νηπίου σημαντικές πληροφορίες στοιχεία επικοινωνίας Ατομικό ιστορικό νηπίου στοιχεία της προσωπικότητας του παιδιού Βοηθείστε μας να γνωρίσουμε καλύτερα το παιδί σας Όνομα Παιδιού: Συμπληρώστε με προσοχή και

Διαβάστε περισσότερα

Εισήγηση στην ανοιχτή συνέντευξη τύπου, στις 13 Γενάρη 2016

Εισήγηση στην ανοιχτή συνέντευξη τύπου, στις 13 Γενάρη 2016 Αγ. Φιλοθέης 5β, 105 56 Aθήνα Τηλ. 210 3301842,210 3301847,210 3833786 Fax 210 3802 864 E-mail : pame@pamehellas.gr http://www.pamehellas.gr Αθήνα, 13 /1/2016 Εισήγηση στην ανοιχτή συνέντευξη τύπου, στις

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩ ΙΚΑΣ ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ «ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ»

ΚΩ ΙΚΑΣ ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ «ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ» ΚΩ ΙΚΑΣ ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ «ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 Γενικά...3 2 Θέματα Απασχόλησης...3 3 Σύγκρουση συμφερόντων...4

Διαβάστε περισσότερα

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (Νομοθετικές πράξεις) ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (Νομοθετικές πράξεις) ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ 9.10.2015 L 264/1 I (Νομοθετικές πράξεις) ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΑΠΟΦΑΣΗ (ΕΕ) 2015/1814 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 6ης Οκτωβρίου 2015 σχετικά με τη θέσπιση και τη λειτουργία αποθεματικού για

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ κ. ΦΟΥΤΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ &ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕ

ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ κ. ΦΟΥΤΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ &ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ κ. ΦΟΥΤΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ &ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕ 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Συµπερασµατικές σκέψεις και προτάσεις

Συµπερασµατικές σκέψεις και προτάσεις Επιτροπή Μελέτης Οµάδων Ενδοσχολικής Βίας της ΕΕ ΑΑ Συµπερασµατικές σκέψεις και προτάσεις Γιώργος Μόσχος, Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα ικαιώµατα του Παιδιού 1 Μάιος 2010 1. Εισαγωγή Η συγκρότηση

Διαβάστε περισσότερα

Μια «γριά» νέα. Εύα Παπώτη

Μια «γριά» νέα. Εύα Παπώτη Εύα Παπώτη Μια «γριά» νέα Πρωτογνώρισα την Κατερίνα ως μαθήτρια λυκείου στο φροντιστήριο μέσης εκπαίδευσης στο οποίο εργαζόμουν ως φιλόλογος. Σήμερα είναι τριάντα ετών. Σε μια συνάντησή μας, λίγο πριν

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος Ενότητα: Διαχείριση Σχολικής Τάξης

Τίτλος Μαθήματος Ενότητα: Διαχείριση Σχολικής Τάξης Τίτλος Μαθήματος Ενότητα: Διαχείριση Σχολικής Τάξης Ζαχαρούλα Σμυρναίου Σχολή Φιλοσοφίας Τμήμα Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Σελίδα 2 1. Κατάθλιψη... 4 2. Τύποι κατάθλιψης... 5 2.1 Λανθάνουσα Κατάθλιψη...

Διαβάστε περισσότερα

Τουριστικές Μονάδες Αγροτουρισμού

Τουριστικές Μονάδες Αγροτουρισμού Τουριστικές Μονάδες Αγροτουρισμού... Επενδύστε στον αγροτουρισμό. Οραματιζόμαστε Σχεδιάζουμε Υλοποιούμε Αγροτουρισμός, το μέλλον του Ελληνικού τουρισμού. Για το σύνολο των οικονομιών της Ε.Ε. ο τουρισμός,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΜΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΜΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ- ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΜΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:

Διαβάστε περισσότερα

«Συλλογή, μεταφορά και διαχείριση επικίνδυνων στερεών αποβλήτων της Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ»

«Συλλογή, μεταφορά και διαχείριση επικίνδυνων στερεών αποβλήτων της Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ» Διακήρυξη για την: «Συλλογή, μεταφορά και διαχείριση επικίνδυνων στερεών αποβλήτων της Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ» Διακήρυξη Νο: Ε140038 Η Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ («Εταιρία») προκηρύσσει μειοδοτικό διαγωνισμό με σφραγισμένες

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορία της Εκκλησίας ενδιαφέρει όχι μόνο τα μέλη της αλλά και κάθε άνθρωπο που επιθυμεί να γνωρίσει τα διάφορα πνευματικά ρεύματα που διαμόρφωσαν

Η ιστορία της Εκκλησίας ενδιαφέρει όχι μόνο τα μέλη της αλλά και κάθε άνθρωπο που επιθυμεί να γνωρίσει τα διάφορα πνευματικά ρεύματα που διαμόρφωσαν Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ Η ιστορία της Εκκλησίας ενδιαφέρει όχι μόνο τα μέλη της αλλά και κάθε άνθρωπο που επιθυμεί να γνωρίσει τα διάφορα πνευματικά ρεύματα που διαμόρφωσαν τον κόσμο.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΖΩΟΛΑΤΡΙΑΣ! ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - καθηγητού Δε χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να διαπιστώσει

ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΖΩΟΛΑΤΡΙΑΣ! ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - καθηγητού Δε χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να διαπιστώσει ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΖΩΟΛΑΤΡΙΑΣ! ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - καθηγητού Δε χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να διαπιστώσει την τραγικότητα του σημερινού ανθρώπου, η οποία οφείλεται

Διαβάστε περισσότερα

Η ΨΥΧΗ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ( 1 )

Η ΨΥΧΗ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ( 1 ) Η ΨΥΧΗ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ( 1 ) του Κ.Γκ.Γιούνγκ Με έχουν ρωτήσει αρκετές φορές τι πιστεύω για το θάνατο, γι αυτό το τελείωμα της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο θάνατος είναι απλά γνωστός ως το τέλος. Είναι η τελεία

Διαβάστε περισσότερα

Η τραγωδία και η νίκη στο τελευταίο λεπτό των «Ελληνικών Κοινών» Του Αντώνη Καμάρα Πολιτικού Αναλυτή

Η τραγωδία και η νίκη στο τελευταίο λεπτό των «Ελληνικών Κοινών» Του Αντώνη Καμάρα Πολιτικού Αναλυτή Άρθρο Γνώμης Νο 23 Ιούλιος 2015 Η τραγωδία και η νίκη στο τελευταίο λεπτό των «Ελληνικών Κοινών» Πρόλογος Η τραγωδία των κοινών αγαθών «υποδηλώνει μία κατάσταση που η συμπεριφορά των ατόμων, τα οποία λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Η κατάσταση στη χώρα, κ. Πρωθυπουργέ, είναι πολύ ανησυχητική. Η κοινωνία βράζει. Η οικονομία βυθίζεται.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Η κατάσταση στη χώρα, κ. Πρωθυπουργέ, είναι πολύ ανησυχητική. Η κοινωνία βράζει. Η οικονομία βυθίζεται. Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Η κατάσταση στη χώρα, κ. Πρωθυπουργέ, είναι πολύ ανησυχητική. Η κοινωνία βράζει. Η οικονομία βυθίζεται. Οι θεσμοί δοκιμάζονται. Και η χώρα κινδυνεύει να μεταβληθεί σε έναν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΣΥΝΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΗ ΕΙΔΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΣΥΝΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΗ ΕΙΔΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΣΥΝΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΗ ΕΙΔΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής θα αντιμετωπίσει βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες οικονομικές, δημοσιονομικές και διαρθρωτικές προκλήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Θεσσαλονίκη: 177 πινακίδες σε 26 κόμβους... για να μη χανόμαστε στο Πανόραμα - Daveti Home Brok Thursday, 01 November 2012 12:13

Θεσσαλονίκη: 177 πινακίδες σε 26 κόμβους... για να μη χανόμαστε στο Πανόραμα - Daveti Home Brok Thursday, 01 November 2012 12:13 Λύση στο πρόβλημα του προσανατολισμού που αντιμετωπίζουν κάτοικοι και κυρίως επισκέπτες στην περιοχή του Πανοράματος επιχειρεί να δώσει ο δήμος Πυλαίας - Χορτιάτη, μέσω συγκοινωνιακής μελέτη που εκπόνησε

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Σταθερότητας, Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης της χώρας. Ενημερωτικό σημείωμα

Πρόγραμμα Σταθερότητας, Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης της χώρας. Ενημερωτικό σημείωμα Πρόγραμμα Σταθερότητας, Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης της χώρας Ενημερωτικό σημείωμα Ένα πρόγραμμα ριζικών τομών και ανατροπών Το νέο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΠΣΑ) της Ελλάδας είναι ο οδικός

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΥΠΟΔΗΣΗΣ

ΟΙ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΥΠΟΔΗΣΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ Διπλωματική Εργασία ΟΙ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Βουλευτικές Εκλογές 2011

Βουλευτικές Εκλογές 2011 Πολίτης ή πελάτης; Είναι αλήθεια, ότι το πολιτικό σύστημα αποτυγχάνει σημαντικά να ανταποκριθεί στις σημερινές προκλήσεις. Το ρουσφέτι, η αναξιοκρατία, η συναλλαγή και τα παζάρια, απαξιώνουν την πολιτική.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΔΗΜΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ ΝΟΜΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΔΗΜΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ ΝΟΜΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΔΗΜΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ ΝΟΜΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ Εφαρμογή του Κανονισμού 1.Η εφαρμογή του παρόντος Κανονισμού είναι υπευθυνότητα του Δήμου Διονύσου και τα επιμέρους τμήματα

Διαβάστε περισσότερα

«ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ»

«ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ» ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ» ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΟΥ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΙΣΜΟΣ: Μεταλλευτική είναι η ανθρώπινη

ΟΡΙΣΜΟΣ: Μεταλλευτική είναι η ανθρώπινη ΟΡΙΣΜΟΣ: Μεταλλευτική είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα της εξόρυξης ορυκτών και πετρωμάτων για χρήση στην οικοδομή, την εξαγωγή μετάλλων και την παραγωγή αντικειμένων γενικότερα. Η μεταλλευτική είναι μία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή 4 Μαρτίου 2012 Α. α) η απάντηση βρίσκεται στη σχολικό βιβλίο: Εισαγωγή των «Ποιημάτων για την Ποίηση», σελίδες

Διαβάστε περισσότερα

Βιώσιμη ανάπτυξη της υπαίθρου υπό το πρίσμα των διαρθρωτικών και περιβαλλοντικών προγραμμάτων του Δ ΚΠΣ

Βιώσιμη ανάπτυξη της υπαίθρου υπό το πρίσμα των διαρθρωτικών και περιβαλλοντικών προγραμμάτων του Δ ΚΠΣ Βιώσιμη ανάπτυξη της υπαίθρου υπό το πρίσμα των διαρθρωτικών και περιβαλλοντικών προγραμμάτων του Δ ΚΠΣ Κ. Μιμίκος Αναπτυξιακή Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε. ΑΝΚΟ Φαν Καραγιάννη 1-3, 50100 Κοζάνη, e-mail:kmimikos@anko.gr

Διαβάστε περισσότερα

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο 1 Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ για τις ανάγκες των μαθημάτων: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΉ και ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ (Διδακτικός Σχεδιασμός) ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 1 ο Λύκειο Καισαριανής ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: Κείμενα Προβληματισμού

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 1 ο Λύκειο Καισαριανής ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: Κείμενα Προβληματισμού Τι θα πρέπει να λάβει υπόψη του ο νέος, πριν τελικά επιλέξει το επάγγελμα που θα ασκήσει Το επάγγελμα, είτε είναι λειτούργημα είτε όχι, έχει ζωτική σημασία για τον άνθρωπο. Συντελεί στην προσωπική του

Διαβάστε περισσότερα

Ο «ΕΚΑΛΟΓΟΣ» ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ

Ο «ΕΚΑΛΟΓΟΣ» ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ Ο «ΕΚΑΛΟΓΟΣ» ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ 1. Ύπνος: Δεν βοηθάει να ξενυχτήσουμε διαβάζοντας το προηγούμενο βράδυ, προσπαθώντας να συγκεντρώσουμε το σύνολο της ύλης στο μυαλό μας. Η κούραση, δε θα μας επιτρέψει

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικό εργαλείο. για την ταυτοποίηση πρώτου επιπέδου των θυμάτων παράνομης διακίνησης και εμπορίας. τη σεξουαλική εκμετάλλευση

Πρακτικό εργαλείο. για την ταυτοποίηση πρώτου επιπέδου των θυμάτων παράνομης διακίνησης και εμπορίας. τη σεξουαλική εκμετάλλευση Πρακτικό εργαλείο για την ταυτοποίηση πρώτου επιπέδου των θυμάτων παράνομης διακίνησης και εμπορίας με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση Ιούνιος 2013 Στα πλαίσια της επαγγελματικής σας ιδιότητας ενδέχεται

Διαβάστε περισσότερα

20.12.2013 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 347/185

20.12.2013 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 347/185 20.12.2013 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 347/185 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) αριθ. 1293/2013 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 11ης Δεκεμβρίου 2013 σχετικά με τη θέσπιση Προγράμματοςγια

Διαβάστε περισσότερα

Οι 21 όροι του Λένιν

Οι 21 όροι του Λένιν Οι 21 όροι του Λένιν 1. Όλη η προπαγάνδα και η αναταραχή, πρέπει να φέρουν έναν πραγματικά κομμουνιστικό χαρακτήρα και σύμφωνα με το πρόγραμμα και τις αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Όλα τα όργανα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΑΖΙΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΑΖΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΑΖΙΟΥ Αριθμ. αποφ.:30/2007 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΟΥ ΑΡΙΘΜOY 3/2007 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ 25-01-2007 Σήμερα την 25 η του μηνός Ιανουαρίου

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός του παιχνιδιού. Περιεχόμενα

Σκοπός του παιχνιδιού. Περιεχόμενα Ένα συνεργατικό παιχνίδι μνήμης για 3 έως 6 παίκτες, 7 ετών και άνω. Ο Τομ σκαρφάλωσε στην κορυφή ενός δέντρου, για να δεί αν μπορούσε να ανακαλύψει κάτι. Κοιτάζοντας προς κάθε μεριά, είδε τουλάχιστον

Διαβάστε περισσότερα

Οι 99 θέσεις του Ποταμιού

Οι 99 θέσεις του Ποταμιού Οι 99 θέσεις του Ποταμιού 1. Πνεύμα αλλαγών Οι κοινωνίες μπορούν και πρέπει να εξελίσσουν τους θεσμούς τους. Μέσα από αυτή την αλλαγή αλλάζουν οι άνθρωποι, ο κόσμος και η εικόνα των ανθρώπων για τον κόσμο.

Διαβάστε περισσότερα

Όταν το μάθημα της πληροφορικής γίνεται ανθρωποκεντρικό μπορεί να αφορά και την εφηβεία.

Όταν το μάθημα της πληροφορικής γίνεται ανθρωποκεντρικό μπορεί να αφορά και την εφηβεία. Όταν το μάθημα της πληροφορικής γίνεται ανθρωποκεντρικό μπορεί να αφορά και την εφηβεία. Στόχος μας : να χρησιμοποιήσουμε τον υπολογιστή και το διαδίκτυο για να αντλήσουμε σωστές πληροφορίες, να τις επεξεργαστούμε

Διαβάστε περισσότερα

Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών το Π.Δ 152/2013, του Γιώργου Καλημερίδη

Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών το Π.Δ 152/2013, του Γιώργου Καλημερίδη Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών το Π.Δ 152/2013, του Γιώργου Καλημερίδη Η εισήγηση μου χωρίζεται σε δύο μέρη. Θα κάνω μια μικρή εισαγωγή για την αξιολόγηση γενικά στη σημερινή συγκυρία και με βάση αυτό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 24/11/2007

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 24/11/2007 ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 24/11/2007 Η υποστήριξη και εξασφάλιση της πρόσβασης των κοριτσιών στο σχολείο είναι το κλειδί για την ενδυνάμωσή τους, την οικονομική τους ανεξαρτησία και τη σεξουαλική τους αυτονομία.

Διαβάστε περισσότερα

Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης

Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης Αισθηματικές ταινίες Bιογραφικές ταινίες Βωβές ταινίες Δραματικές ταινίες Επιστημονικής φαντασίας Μικρού μήκους Πολιτικές Πολεμικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 10: Φιλοσοφική Συμβουλευτική. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 10: Φιλοσοφική Συμβουλευτική. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 10: Φιλοσοφική Συμβουλευτική Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοπός ενότητας Θα εξετάσουμε πώς θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε βιοτικές καταστάσεις μέσα από τον κλάδο της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΈΓΓΡΑΦΟ Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.Ε. ΟΙ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΈΓΓΡΑΦΟ Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.Ε. ΟΙ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΘΗΝΑ 15-01-2014 ΑΡ. ΠΡΩΤ.: 2270 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΈΓΓΡΑΦΟ Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.Ε. ΟΙ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ Για τα εισοδήματα του 2013, τη φορολογία και τα πρόστιμα του 2014, ισχύουν τα εξής: Καταργείται το

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ελλείψεις στο φορολογικό νομοσχέδιο. Σοβαρές ελλείψεις στη νέα μορφή του φορολογικού νομοσχεδίου

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ελλείψεις στο φορολογικό νομοσχέδιο. Σοβαρές ελλείψεις στη νέα μορφή του φορολογικού νομοσχεδίου Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης Γραφείο Τύπου Θεσσαλονίκη, 12 Απριλίου 2010 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ελλείψεις στο φορολογικό νομοσχέδιο Σοβαρές ελλείψεις στη νέα μορφή του φορολογικού νομοσχεδίου διαπιστώνει

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΙΚΑΤΟΥ ΜΕΤΑΛΛΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΣΤΗ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ. 9/12/2014, Αγ. Νικόλαος

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΙΚΑΤΟΥ ΜΕΤΑΛΛΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΣΤΗ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ. 9/12/2014, Αγ. Νικόλαος ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΙΚΑΤΟΥ ΜΕΤΑΛΛΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΣΤΗ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ. 9/12/2014, Αγ. Νικόλαος Απλήρωτη εργασία σακατεμένοι και νεκροί εργάτες, έτσι πλουτίζουν οι κεφαλαιοκράτες Αυτό το σύνθημα

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη *

Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη * Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη * Ωριμάσαμε ως συντεταγμένη δημοκρατική κοινωνία με κοινοβουλευτικούς θεσμούς, περιφερειακή οργάνωση και τοπική αυτοδιοίκηση έως σήψης λίγο πριν την απόλαυση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα, 7 Αυγούστου 2014 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΣΕΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΛΑΦΡΥΝΣΗΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΩΝ Το φορολογικό σύστημα αποτελεί το βασικότερο εργαλείο

Διαβάστε περισσότερα

Ο αρτινός συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος, μιλάει στην «Γ», με την ευκαιρία της έκδοσης του νέου του βιβλίου

Ο αρτινός συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος, μιλάει στην «Γ», με την ευκαιρία της έκδοσης του νέου του βιβλίου Παρασκευή, 28 Μαρτίου 2014 03:54 Ζητούμενο είναι να τεθεί ο προβληματισμός και να προκύψει η αναζήτηση Γράφτηκε από τον Κώστας Γκέτσης Ο αρτινός συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος, μιλάει στην «Γ», με την ευκαιρία

Διαβάστε περισσότερα

Τα Robot. Από τον Τάλω στα σύγχρονα προγραμματιζόμενα Robot. Δήμητρα-Παρασκευή Γαβαλά. Μαθήτρια Γ3 Γυμνασίου, Ελληνικό Κολλέγιο Θεσσαλονίκης

Τα Robot. Από τον Τάλω στα σύγχρονα προγραμματιζόμενα Robot. Δήμητρα-Παρασκευή Γαβαλά. Μαθήτρια Γ3 Γυμνασίου, Ελληνικό Κολλέγιο Θεσσαλονίκης Τα Robot Από τον Τάλω στα σύγχρονα προγραμματιζόμενα Robot Δήμητρα-Παρασκευή Γαβαλά Μαθήτρια Γ3 Γυμνασίου, Ελληνικό Κολλέγιο Θεσσαλονίκης Επιβλέπων Καθηγητής: Κωνσταντίνος Παρασκευόπουλος Καθηγητής Πληροφορικής

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΒΕ κ. ΦΕΙ ΙΑ ΠΗΛΕΙ Η ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΚΕΒΕ 18 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ, 2015

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΒΕ κ. ΦΕΙ ΙΑ ΠΗΛΕΙ Η ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΚΕΒΕ 18 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ, 2015 ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΒΕ κ. ΦΕΙ ΙΑ ΠΗΛΕΙ Η ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΚΕΒΕ 18 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ, 2015 Εξοχότατε Κύριε Πρόεδρε της ημοκρατίας, Εξοχότατε Κύριε Πρόεδρε της Βουλής Έντιμοι και Εκλεκτοί Προσκεκλημένοι, Excellencies,

Διαβάστε περισσότερα

Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη. για τεχνικό πρόγραμμα 2010

Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη. για τεχνικό πρόγραμμα 2010 Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη για τεχνικό πρόγραμμα 2010 Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι Η διοίκηση του Δήμου φέρνει σήμερα προς ψήφιση στο Δημοτικό Συμβούλιο το τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου Αμαρουσίου για

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ» Θ.Ε. ΔΕΟ 10 Βασικές Αρχές Δικαίου και Διοίκησης

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ» Θ.Ε. ΔΕΟ 10 Βασικές Αρχές Δικαίου και Διοίκησης ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ» Θ.Ε. ΔΕΟ 10 Βασικές Αρχές Δικαίου και Διοίκησης Τρίτη Γραπτή Εργασία στο Αστικό και Εργατικό Δίκαιο Ακαδημαϊκό

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Υφυπουργού Ανάπτυξης κου Θανάση Σκορδά στο CapitalVision 2012

Ομιλία του Υφυπουργού Ανάπτυξης κου Θανάση Σκορδά στο CapitalVision 2012 Ομιλία του Υφυπουργού Ανάπτυξης κου Θανάση Σκορδά στο CapitalVision 2012 Κυρίες, κύριοι, Η έννοια της ανάπτυξης είναι τόσο πολυφορεμένη στο σύγχρονο πολιτικό λεξιλόγιο, που αν δεν δώσουμε, ο καθένας από

Διαβάστε περισσότερα

11. ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ 11.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

11. ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ 11.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΕΛΙΔΕΣ : Σελίδα 1 από 14 11. ΚΩΔΙΚΑΣ 11.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΑΦΟΙ Ε. ΠΕΤΡΟΥ Ο.Ε. φροντίζει τους ανθρώπους της : εργαζομένους, πελάτες, μετόχους, καταναλωτές, προμηθευτές και επιχειρηματικούς συνεργάτες. Είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ο Υφυπουργός κατά την επίσκεψή του στο νέο κτίριο, ανακοίνωσε τα

Ο Υφυπουργός κατά την επίσκεψή του στο νέο κτίριο, ανακοίνωσε τα Τρίπολη, 4 Απριλίου 2008 Δηλώσεις του Υφυπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Ανδρέα Λυκουρέντζου μετά την επιθεώρηση των έργων μεταστέγασης της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Τρίπολης από το Μαντζούνειο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. 3.1 Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. 3.1 Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 3.1 Εισαγωγή Η Ελληνική Προεδρία πραγµατοποιείται σε µια κρίσιµη, για την Ευρωπαϊκή Ένωση, περίοδο. Μια Ένωση που προετοιµάζει την µεγαλύτερη διεύρυνση στην

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ

ΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΡΥΤΑΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2014 ΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ. ΚΑΨΑΛΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΠΡΥΤΑΝΗΣ Ιωάννινα, Ιούνιος 2014 1 Οι βασικές στοχεύσεις και προτεραιότητες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΡΙΘΜ. ΠΡΩΤ. : 18379 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟ 11/09/2015 ΔΗΜΟΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΡΙΘΜ. ΠΡΩΤ. : 18379 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟ 11/09/2015 ΔΗΜΟΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΡΙΘΜ. ΠΡΩΤ. : 18379 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟ 11/09/2015 ΔΗΜΟΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΜΙΣΘΩΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΤΑΣΗΣ 20,02171 στρ ΣΤΗΝ Τ.Κ.ΛΙΜΝΟΧΩΡΙΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ ΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΕΥΑΓ.ΜΠΑΣΙΑΚΟΥ, ΕΙΔΙΚΟΥ ΕΙΣΗΓΗΤΗ ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

ΟΜΙΛΙΑ ΕΥΑΓ.ΜΠΑΣΙΑΚΟΥ, ΕΙΔΙΚΟΥ ΕΙΣΗΓΗΤΗ ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΟΜΙΛΙΑ ΕΥΑΓ.ΜΠΑΣΙΑΚΟΥ, ΕΙΔΙΚΟΥ ΕΙΣΗΓΗΤΗ ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 19.12.2000 _ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Κωνσταντίνος Γείτονας)_: Εδώ ήταν. Μισό λεπτό, κύριε Μπασιάκο, γιατί

Διαβάστε περισσότερα

Εκδήλωση-Συζήτηση. για τις φυλακές και τους κρατούμενους αγωνιστές. όσο υπαρχουν φυλακές κανείς δεν είναι ελεύθερος. Εισήγηση

Εκδήλωση-Συζήτηση. για τις φυλακές και τους κρατούμενους αγωνιστές. όσο υπαρχουν φυλακές κανείς δεν είναι ελεύθερος. Εισήγηση Εκδήλωση-Συζήτηση για τις φυλακές και τους κρατούμενους αγωνιστές όσο υπαρχουν φυλακές κανείς δεν είναι ελεύθερος Εισήγηση Ιούνης 2011 αντί εισαγωγής Το 12σέλιδο που κρατάτε στα χέρια σας, αποτελεί την

Διαβάστε περισσότερα

Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές

Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές Στα τελευταία πέντε χρόνια έχουν καταγραφεί αρκετά περιστατικά πτώσης τμημάτων οικοδομών, κυρίως μπαλκονιών από πολυώροφες οικοδομές και είναι πραγματικά θαύμα το

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ» ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2005

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ» ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2005 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ» ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2005 Στη βάση του περίτεχνου ανδριάντα του Στρατηλάτη Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στην Τρίπολη, υπάρχει το εξής έμμετρο επίγραμμα: «Σε άτι γοργό καβαλάρης

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση για το νέο Σύνταγμα του Ελληνικού Κράτους.

Πρόταση για το νέο Σύνταγμα του Ελληνικού Κράτους. Πρόταση για το νέο Σύνταγμα του Ελληνικού Κράτους. Υπό του κ. Κανένα γιατί δεν έχει σημασία ποιός το έγραψε, ούτε τι τίτλους σπουδών έχει, παρά μόνο τι λέει... (v.20120722225112) Άρθρο 0. Το Ελληνικό Κράτος

Διαβάστε περισσότερα

Περί χορτοφαγίας και κρεοφαγίας

Περί χορτοφαγίας και κρεοφαγίας Περί χορτοφαγίας και κρεοφαγίας Το παρακάτω κείμενο δεν έχει ως σκοπό να πείσει για τις απόψεις που εκτίθενται αλλά να γίνει το έναυσμα για εποικοδομητικό προβληματισμό και την εύρεση της προσωπικής μας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ. ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ: Την ενέργεια και τα υλικά που οι. ΕΝΖΥΜΑ- ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ:Τα ένζυμα καταλύουν

ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ. ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ: Την ενέργεια και τα υλικά που οι. ΕΝΖΥΜΑ- ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ:Τα ένζυμα καταλύουν ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ: Την ενέργεια και τα υλικά που οι οργανισμοί εξασφαλίζουν από το περιβάλλον τους συνήθως δεν μπορούν να τα αξιοποιήσουν άμεσα. Η αξιοποίησή τους προϋποθέτει τη μετατροπή

Διαβάστε περισσότερα

ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας

ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Στο Προτεινόμενο Σχέδιο Αξιολόγησης ο ρόλος της Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (Ε.Ε.Υ) είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Οι αρμοδιότητες της Ε.Ε.Υ έχουν αναβαθμιστεί ιδιαίτερα

Διαβάστε περισσότερα

Καθηγητές στο μικροσκόπιο, ιδιώτες στην έρευνα. Ο νέος νόμος-πλαίσιο για τα πανεπιστήμια. Εφημερίδα: ΤΟ ΒΗΜΑ Ρεπορτάζ: ΜΑΡΝΥ ΠΑΠΑΜΑΤΘΑΙΟΥ

Καθηγητές στο μικροσκόπιο, ιδιώτες στην έρευνα. Ο νέος νόμος-πλαίσιο για τα πανεπιστήμια. Εφημερίδα: ΤΟ ΒΗΜΑ Ρεπορτάζ: ΜΑΡΝΥ ΠΑΠΑΜΑΤΘΑΙΟΥ Καθηγητές στο μικροσκόπιο, ιδιώτες στην έρευνα Ο νέος νόμος-πλαίσιο για τα πανεπιστήμια Εφημερίδα: ΤΟ ΒΗΜΑ Ρεπορτάζ: ΜΑΡΝΥ ΠΑΠΑΜΑΤΘΑΙΟΥ Δημοσίευση: 12/06/2011, 05:45 Αθήνα «Κατακλυσμός» έρχεται στην ανώτατη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΠΑΖΩΤΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΗ-ΣΟΦΙΑ ΠΛΑΚΑ ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΤΣΑΡΑ

ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΠΑΖΩΤΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΗ-ΣΟΦΙΑ ΠΛΑΚΑ ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΤΣΑΡΑ ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΠΑΖΩΤΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΗ-ΣΟΦΙΑ ΠΛΑΚΑ ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΤΣΑΡΑ ΜΑΚΙΓΙΑΖ Ιατρικές ιδιότητες Χρησιμοποιούσαν καθρέφτες για το μακιγιάζ και το χτένισμα Φύλαγαν τα εργαλεία τους σε κασετίνες ΜΑΤΙΑ : Χρησιμοποιούσαν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΣ ΕΠΕΡΩΤΩΝ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΠΑΣΙΑΚΟΣ (ΕΛΑΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΙΑ) 14.02.03

ΠΡΩΤΟΣ ΕΠΕΡΩΤΩΝ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΠΑΣΙΑΚΟΣ (ΕΛΑΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΙΑ) 14.02.03 ΠΡΩΤΟΣ ΕΠΕΡΩΤΩΝ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΠΑΣΙΑΚΟΣ (ΕΛΑΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΙΑ) 14.02.03 ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΠΑΣΙΑΚΟΣ: Κύριοι συνάδελφοι, η Νέα Δημοκρατία προτάσσει τη συζήτηση ενός πολύ σημαντικού θέματος, ενός πολύ σημαντικού προβλήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ Ν.Δ. Κου ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Στην συζήτηση εκδήλωση με θέμα: «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 2011+»

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ Ν.Δ. Κου ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Στην συζήτηση εκδήλωση με θέμα: «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 2011+» ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ Ν.Δ. Κου ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Στην συζήτηση εκδήλωση με θέμα: «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 2011+» Κυρίες και κύριοι, Θα ήθελα να ευχαριστήσω το ΚΠΕΕ για την πρόσκληση και την ευκαιρία που μου δίνει να

Διαβάστε περισσότερα

Διεπιστημονική γνώση και ενοποιημένη Απάντηση, δηλαδή: Ηθική Ψυχολογική Λογική Πολιτική Κοσμολογική

Διεπιστημονική γνώση και ενοποιημένη Απάντηση, δηλαδή: Ηθική Ψυχολογική Λογική Πολιτική Κοσμολογική Κ. Γ. ΝΙΚΟΛΟΥΔΑΚΗΣ 1 Διεπιστημονική γνώση και ενοποιημένη Απάντηση, δηλαδή: Ηθική Ψυχολογική Λογική Πολιτική Κοσμολογική Δίνεται μία ενιαία απάντηση που συνδέει μεταξύ τους διαφορετικά ζητήματα με λογική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗ ΤΥΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ

ΜΗ ΤΥΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΜΗ ΤΥΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ 31 1 ΜΗ ΤΥΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ Κάθε άτομο πρέπει να έχει το δικαίωμα της ευχαρίστησης των καρπών της εργασίας του. Ντέιβιντ Χιουμ Οι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ «ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ ΖΩΑ»

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ «ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ ΖΩΑ» ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ «ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ ΖΩΑ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ : Ποιο είναι το αγαπημένο ζώο των εφήβων? ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Από τα αρχαία χρόνια οι άνθρωποι ανέπτυξαν μια ιδιαίτερη σχέση με τα ζώα. Τα χρησιμοποιούσαν

Διαβάστε περισσότερα

Ευρετήριο πινάκων. Ασκήσεις και υπομνήματα

Ευρετήριο πινάκων. Ασκήσεις και υπομνήματα Ευρετήριο πινάκων Ασκήσεις και υπομνήματα Ανάγνωση, για να ταυτιστεί και να προβάλει τα συναισθήματά του Ανακαλύψτε την προέλευση των πιστεύω σας Απαλή μουσική ως φάρμακο για τις εντάσεις και την απογοήτευση

Διαβάστε περισσότερα

22 Οκτωβρίου 2014. ΒΕΘ: Νάρκη για τα οικοδομικά επαγγέλματα η παρατεταμένη ύφεση

22 Οκτωβρίου 2014. ΒΕΘ: Νάρκη για τα οικοδομικά επαγγέλματα η παρατεταμένη ύφεση 22 Οκτωβρίου 2014 ΒΕΘ: Νάρκη για τα οικοδομικά επαγγέλματα η παρατεταμένη ύφεση Σε ωρολογιακή βόμβα εξελίσσεται η οικονομική κρίση για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται γύρω από το χώρο της οικοδομής.

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη της καθηγήτριας Γκεζίνε Σβαν

Συνέντευξη της καθηγήτριας Γκεζίνε Σβαν Συνέντευξη της καθηγήτριας Γκεζίνε Σβαν Αθήνα, 10/9/2015 - Η σοσιαλδημοκράτις Γκ.Σβαν, καθηγήτρια του "Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου", υποψήφια για την προεδρία της Γερμανίας, σύζυγος του ιδρυτή

Διαβάστε περισσότερα

ISSN 1986-2709 Περιοδικόν εκδοθέν εν έτει 2011, περιέχει διηγήσεις ιστοριών Δοξασιών που αφορούσιν το χωρίον της Χλώρακας. Συγγραφέν υπό τού Κυριάκου

ISSN 1986-2709 Περιοδικόν εκδοθέν εν έτει 2011, περιέχει διηγήσεις ιστοριών Δοξασιών που αφορούσιν το χωρίον της Χλώρακας. Συγγραφέν υπό τού Κυριάκου ISSN 1986-2709 Περιοδικόν εκδοθέν εν έτει 2011, περιέχει διηγήσεις ιστοριών Δοξασιών που αφορούσιν το χωρίον της Χλώρακας. Συγγραφέν υπό τού Κυριάκου Ταπακούδη Τύποις Κ. Ταπακούδης Ιστοσελίδα: www.chlorakasefimerida.com

Διαβάστε περισσότερα

Συνεταιριστική Οικονομία

Συνεταιριστική Οικονομία Συνεταιριστική Οικονομία Ενότητα 10: Η Συνεταιριστική Ανάπτυξη Κοντογεώργος Αχιλλέας Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων (Δ.Ε.Α.Π.Τ.)

Διαβάστε περισσότερα