ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ O προγραμματισμός στη Σχολική Μονάδα στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πολιτικής για τα Αναλυτικά Προγράμματα στην Ελλάδα. Η περίπτωση της διδασκαλίας των μαθηματικών στο Γενικό Λύκειο Μιλτιάδης Ι. Παπαγρηγοράκης Α.Μ Επιβλέπων Καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Γ Καρράς Αθήνα Ιούνιος 2012

2

3 Ευχαριστίες Στον επιβλέποντα την εργασία καθηγητή κ Καρρά Κωνσταντίνο, για την άψογη συνεργασία την διαρκή ανατροφοδότηση και την αμέριστη συμπαράστασή του, καθώς και στη Β επιβλέπουσα καθηγήτρια κ. Αναστασία Αθανασούλα Ρέππα. Στους Καθηγητές Συμβούλους: κ. Σοφία Καλογρίδη, κ. Αθανάσιο Κατσή, κ. Εμμανουήλ Κουτούζη, κ. Αλεβίζο Σοφό για όσα πρόσφεραν στην διάρκεια των σπουδών μου στο ΕΑΠ. Στον Διευθυντή της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Χανίων καθώς και στους/ις Διευθυντές/ντριες των Γενικών Λυκείων του Νομού Χανίων, για τις διευκολύνσεις που παρείχαν στη διάρκεια της έρευνας. Στους συναδέλφους Μαθηματικούς των Γενικών Λυκείων του νομού Χανίων για το ενδιαφέρον και την προθυμία που έδειξαν να συμμετάσχουν στην έρευνα. Στην κ Εύη Μαναβάκη που έκανε τη φιλολογική επιμέλεια της εργασίας Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο: Διπλωματική Εργασία 3

4 Αφιερωμένη: Στη σύζυγό μου Μαρία και στα παιδιά μας Νεφέλη, Γιάννη και Αθηνά 4 Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο: Διπλωματική Εργασία

5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα Διπλωματική Εργασία εκπονείται στα πλαίσια ολοκλήρωσης της φοίτησής μου στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Σπουδές στην Εκπαίδευση» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου και εντάσσεται στη Θεματική Ενότητα «Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων». Σκοπός της εργασίας είναι να αποτυπωθούν επιστημονικά οι απόψεις των μαθηματικών των Γενικών Λυκείων οι οποίοι διδάσκουν στη Δημόσια Εκπαίδευση, αναφορικά με τον προγραμματισμό στη σχολική μονάδα ως διοικητική λειτουργία, καθώς και του βαθμού υλοποίησης του προγραμματισμού της διδασκαλίας για την εφαρμογή του Αναλυτικού Προγράμματος των Μαθηματικών στο Δημόσιο Γενικό Λύκειο. Επιχειρεί να διερευνήσει ένα ζήτημα που ελάχιστα έχει μελετηθεί στην Ελλάδα, ενώ ταυτόχρονα φιλοδοξεί να αποτελέσει το έναυσμα και να συμβάλει σε περαιτέρω ερευνητικές προσπάθειες και προσεγγίσεις. Στο θεωρητικό της εργασίας γίνεται παρουσίαση βασικών όρων, θεσμών και θεωριών που σχετίζονται με την οργάνωση και διοίκηση της εκπαιδευτικής μονάδας. Δίνεται το εννοιολογικό πλαίσιο της διοίκησης του σχολείου ως εκπαιδευτικού οργανισμού, γίνεται αναφορά στα όργανα διοίκησης της σχολικής μονάδας, στον προγραμματισμό ως διοικητική λειτουργία, στους σκοπούς και τους στόχους των Αναλυτικών Προγραμμάτων με αιχμή τη διδασκαλία των Μαθηματικών στο Γενικό Λύκειο Στο εμπειρικό μέρος της εργασίας παρατίθεται η ποσοτική έρευνα που πραγματοποιήθηκε μεταξύ των Μαθηματικών που διδάσκουν στα Γενικά Λύκεια του νομού Χανίων Τα συμπεράσματα και οι γενικές διαπιστώσεις της έρευνας παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί προκύπτουν μέσα από τις αντιλήψεις και τις εμπειρίες των ίδιων των εκπαιδευτικών, οι οποίοι με το έργο τους διαμορφώνουν και επηρεάζουν την Ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα. Η ελλιπής γνώση που των εκπαιδευτικών σε θέματα οργάνωσης και διοίκησης του σχολείου και η ανάγκη για συνεχή επιμόρφωσή τους, η αδυναμία της εκπαιδευτικής μονάδας να αξιοποιήσει τις δυνατότητές της στα πλαίσια της άσκησης «εσωτερικής» εκπαιδευτικής πολιτικής, η ανεπάρκεια του διδακτικού χρόνου και η μικρή διευκόλυνση που παρέχουν τα σχολικά εγχειρίδια στην εφαρμογή του Αναλυτικού Προγράμματος των Μαθηματικών στο Γενικό Λύκειο, αποτελούν μερικές από τις διαπιστώσεις και εκτιμήσεις που προέκυψαν μέσα από την έρευνα. Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο: Διπλωματική Εργασία 5

6 SUMMARY The present thesis is being prepared in context with the completing of my study in the graduate program "Studies in Education," by the Greek Open University and is acceding in the thematic group management of educational units The purpose of this paper is to depict the scientific aspects of mathematicians in high schools of public education, referring to the programming in the school unit as an administrative function, and the degree of implementation of the program of teaching for the implementation of the Curriculum of Mathematics at Public High School. It attempts to explore an issue that has barely been studied in Greece, while aspiring to stimulate and contribute to further research efforts and approaches. In the theoretical part of the work are key terms presented, institutions and theories related to the organization and administration of the educational unit. Consider the conceptual framework of the administration of the school as an educational organization, referring to the governing bodies of the school, the planning as an administrative function, the aims and objectives of the curriculum with leading edge teaching of Mathematics in High School In the empirical part of the paper, a quantitative survey is given, held Mathematicians teaching in General Schools of prefecture Chania The conclusions and general findings of the survey are of particular interest because they arise through the perceptions and experiences of the teachers themselves, who in their work shape and influence the Greek educational reality The teachers deficient knowledge in matters of school organization and administration and the need for continuous education, the inability of the educational unit to achieve its potential in the exercise of "internal" educational policy, the insufficiency of teaching time and the small convenience of the textbooks to the implementation of the Curriculum of Mathematics in High School are some of the findings and assessments obtained through the research. 6 Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο: Διπλωματική Εργασία

7 Πίνακας Περιεχομένων ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 5 SUMMARY... 6 Α ΜΕΡΟΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Διοίκηση Οργανισμών: μια γενική επισκόπηση H έννοια «Οργανισμός» Διοίκηση εννοιολογικός προσδιορισμός Στοιχεία της διοικητικής λειτουργίας Θεωρίες και Μοντέλα Διοίκησης Οι βασικές θεωρίες της διοίκησης Μοντέλα διοίκησης Διοίκηση Οργανισμών: όργανα-στόχοι - χαρακτηριστικά Όργανα διοίκησης Οι στόχοι του οργανισμού χαρακτηριστικά των στόχων Διοίκηση με βάση τους αντικειμενικούς σκοπούς ή στόχους Το περιεχόμενο και η διαδικασία του προγραμματισμού Ορισμός του προγραμματισμού Βασικές αρχές προγραμματισμού Είδη- προγραμματισμού ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Η ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΩΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Χαρακτηριστικά των Εκπαιδευτικών Οργανισμών Η διοίκηση στους εκπαιδευτικούς οργανισμούς Οι επιπτώσεις των θεωριών διοίκησης στη διοίκηση των εκπαιδευτικών οργανισμών Εκπαιδευτική πολιτική μια εισαγωγική προσέγγιση Η Σχολική ή Εκπαιδευτική Μονάδα ως οργανισμός Αυτονομία της σχολικής μονάδας : περιθώρια πρωτοβουλίες Δομή του Ελληνικού Εκπαιδευτικού Συστήματος Χαρακτηριστικά του Ελληνικού Συστήματος Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Διοικητική οργάνωση της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Διοικητική οργάνωση σε εθνικό επίπεδο Διοικητική οργάνωση σε περιφερειακό επίπεδο Διοικητική οργάνωση σε τοπικό επίπεδο Διοικητική οργάνωση σε επίπεδο σχολικής μονάδας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 O ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Το νομοθετικό πλαίσιο Το Εκπαιδευτικό έργο: Εννοιολογική προσέγγιση και σύνδεσή του με τον προγραμματισμό Η διαδικασία του Προγραμματισμού στη σχολική μονάδα και η σημασία του Στρατηγικός και λειτουργικός προγραμματισμός στη σχολική μονάδα Περιορισμοί στη λειτουργία του προγραμματισμού στη σχολική μονάδα Προγραμματισμός και αποτελεσματικότητα Οι έννοιες της σχολικής αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας Παράγοντες σχολικής αποτελεσματικότητας Σχέση προγραμματισμού και αποτελεσματικότητας Ο Προγραμματισμός της Διδασκαλίας Ο διδακτικός προγραμματισμός έννοια και σπουδαιότητα Πλαίσια και Επίπεδα διδακτικού προγραμματισμού ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ Τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών. Έννοια Ρόλος Είδη Αναλυτικών Προγραμμάτων Η εξέλιξη των Αναλυτικών Προγραμμάτων στην Ελλάδα Τα αναλυτικά προγράμματα στο ν. 1566/ Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο: Διπλωματική Εργασία 7

8 4.1.4 Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών Γενικοί Στόχοι της Μαθηματικής Εκπαίδευσης Γενικοί σκοποί της διδασκαλίας των Μαθηματικών στο Γυμνάσιο Γενικοί σκοποί της διδασκαλίας των Μαθηματικών στο Γενικό Λύκειο Το Αναλυτικό Πρόγραµµα Μαθηματικών του Γενικού Λυκείου O σχολικός χρόνος Η έννοια και η σημασία του σχολικού χρόνου Προγραμματισμένος χρόνος και διδακτικός χρόνος στην Ελλάδα Τα σχολικά εγχειρίδια μαθηματικών Τα σχολικά εγχειρίδια Τα σχολικά εγχειρίδια των Μαθηματικών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Ο προγραμματισμός στη Σχολική Μονάδα. Μελέτες - Έρευνες Βασικές μεθοδολογικές και ερευνητικές προσεγγίσεις των Ερευνών Τα σημαντικότερα ευρήματα - ερευνητική τεκμηρίωση ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 H ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ Γενικά Ευρωπαϊκή Ένωση και Εκπαιδευτική Πολιτική H Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στο Εξωτερικό Η εξέλιξη των Αναλυτικών Προγραμμάτων στην Ευρώπη Η οργάνωση του Σχολικού χρόνου στη Β/θμια εκπαίδευση στις 27 Χώρες της Ε.Ε Β ΜΕΡΟΣ Η ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Η ΈΡΕΥΝΑ Βασική προβληματική- Σημασία της έρευνας Σκοπός, στόχοι, ερευνητικά ερωτήματα και υποθέσεις της έρευνας Γενικά Σκοπός και στόχοι της έρευνας Ερευνητικά ερωτήματα Ερευνητικές υποθέσεις Μεθοδολογία Μέσο συλλογής ερευνητικών δεδομένων Σχεδιασµός του ερωτηµατολογίου Οι περιορισμοί της έρευνας Εγκυρότητα και αξιοπιστία της έρευνας Το δείγμα Η διανομή και η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου Διαδικασίες ανάλυσης των δεδομένων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Χαρακτηριστικά του δείγματος Παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας Αποτελέσματα που αφορούν τον πρώτο ερευνητικό στόχο Αποτελέσματα που αφορούν το δεύτερο ερευνητικό στόχο Αποτελέσματα που αφορούν τον τρίτο ερευνητικό στόχο Αποτελέσματα που αφορούν τον πέμπτο ερευνητικό στόχο Συμπεράσματα Ερμηνείες ανά ερευνητικό στόχο Σύνοψη των αποτελεσμάτων της έρευνας Προτάσεις Γενικά Συμπεράσματα Προτάσεις των εκπαιδευτικών που συμμετείχαν στην έρευνα Προτάσεις - Θέματα προς διερεύνηση Συμβολή της παρούσας εργασίας στον εμπλουτισμό της υπάρχουσας βιβλιογραφίας ΠΗΓΕΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο: Διπλωματική Εργασία

9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ δεν την Το γεγονός ότι η κοινωνικο-πολιτισµική και οικονοµική ανάπτυξη µιας χώρας βελτίωση εξαρτάται µόνο από τους παραδοσιακούς συντελεστές παραγωγής αλλά και από αποτελεσµατικό ποιότητα εκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναµικού, κάνει το αίτηµα για τη αναπτυξιακές του εκπαιδευτικού εκπαιδευτικό σύστηµα συστήµατος είναι διαχρονικά ικανό ν επίκαιρο. ανταποκριθεί Μόνο στις ένα βαθµό ανάγκες της χώρας στην οποία εφαρµόζεται. των Η αποτελεσµατικότητα του εκπαιδευτικού συστήµατος χαρακτηρίζεται από το κοινωνική επίτευξης των σκοπών και των στόχων του. Καθοριστικό ρόλο στη διατύπωση 1566/85 στόχων παίζουν ο γενικός σκοπός της εκπαίδευσης αλλά και η ευρύτερη είναι κοσµοθεωρία. Σε ό,τι αφορά το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστηµα, στο ν διανοητικών µεταξύ άλλων αναφέρεται ότι σκοπός της ευτεροβάθµιας εκπαίδευσης φύλο να «συµβάλει στην ολόπλευρη, αρµονική και ισόρροπη ανάπτυξη των προσωπικότητες και ψυχοσωµατικών δυνάµεων των µαθητών, ώστε, ανεξάρτητα από κατάρτιση και καταγωγή, να έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε ολοκληρωµένες µε και να ζήσουν δηµιουργικά». Εκτός από την προσωπικότητα και την επίτευξη του προσωπικού, την δηµιουργία του απαραίτητου παιδαγωγικού κλίµατος και την ανάπτυξη αρµονικών διαπροσωπικών σχέσεων βασικοί συντελεστές για την προϋποθέσεις τα του λοιπά σκοπού διδακτικά αυτού είναι µέσα τα ώστε αναλυτικά εξασφαλίζονται προγράµµατα, τα όλες σχολικά οι αναγκαίες εγχειρίδια θεσµικών για την απρόσκοπτη λειτουργία των σχολείων. έργου. Τα προδιαγραφών αναλυτικά προγράµµατα το υποχρεωτικό στη χώρα πλαίσιο µας αναφοράς στοιχειοθετούν του εκπαιδευτικού σε επίπεδο αποτελεσµατικότητας προγραµµατισµού. Η αναβάθµιση ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου και η βελτίωση της σηµαντική της σχολικής µονάδας συνδέεται στενά µε την έννοια του όλα διοικητική Ο προγραµµατισµός λειτουργία, στην επιτυχή σε επίπεδο εφαρµογή σχολικής της οποίας µονάδας συµβολή αποτελεί έχουν µια Εκπαίδευση, τα µέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας µονάδας Η στη παρούσα αναδεικνύοντας διαδικασία εργασία του πραγµατεύεται προγραµµατισµού το ρόλο των το θεσµοθετηµένων επίκαιρο καθώς και ζήτηµα του οργάνων βαθµού της ιοίκησης της υλοποίησης σχολικής στην Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο: ιπλωµατική Εργασία 9

10 του των διδακτικού προγραµµατισµού για την εφαρµογή του Αναλυτικού Προγράµµατος στηρίχτηκε Μαθηµατικών στο Γενικό Λύκειο µονάδας, Η βασική προβληµατική, που καθόρισε το σκοπό αυτής της εργασίας, ρυθµίζονται στη θέση ότι η αποτελεσµατικότητα στη λειτουργία µιας σχολικής µονάδας. εξαρτάται από παράγοντες που σχετίζονται µε οργανωτικά ζητήµατα, που περιθώρια ως επί το πλείστον από τα θεσµικά όργανα διοίκησης της εκπαιδευτικής µε Εδώ βάρυνε και η διαπίστωση ότι στις εκπαιδευτικές µονάδες παρέχονται ανάγκες σχετικής αυτονοµίας για τον εµπλουτισµό του αναλυτικού προγράµµατος συνθήκες εναλλακτικές εµπειρίες, µεθόδους και περιεχόµενα που ανταποκρίνονται στις Αναλυτικού της τοπικής κοινωνίας, παράλληλα την πεποίθηση ότι οι όροι και οι πολιτείας. λειτουργίας Προγράµµατος της εκπαιδευτικής σύµφωνα µε µονάδας τις οδηγίες δεν επιτρέπουν των αρµόδιων την εφαρµογή οργάνων του της υποδείξεις επιλογή του θέµατος έγινε µετά από συζήτηση και µε τις κατάλληλες εµπειρικό Η διπλωµατική του επιβλέποντος εργασία καθηγητή, αποτελείται κ. Καρρά από Κωνσταντίνου. το δύο µέρη το θεωρητικό και το θεσµών µέρος και αναπτύσσεται σε οκτώ κεφάλαια συγκεντρώθηκαν Στο θεωρητικό µέρος γίνεται εννοιολογική προσέγγιση όρων, θεωριών και βιβλιογραφία. που συνδέονται µετά από άµεσα συγκριτική µε µελέτη το θέµα. και Παρουσιάζονται διασταύρωσή τους στοιχεία από έγκυρη που παρουσίας, πραγµατοποιήσαµε Το εµπειρικό ανάλυση και µέρος ερµηνεία της εργασίας των αποτελεσµάτων περιλαµβάνει της ποσοτικής την µεθοδολογία, έρευνας που την και στα Γενικά Λύκεια του ν Χανίων. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται εννοιολογικός προσδιορισµός του οργανισµού διοίκησης, της διοίκησης, οι στόχοι παρουσιάζονται και χαρακτηριστικά οι βασικές τους θεωρίες καθώς τα µοντέλα και οι λειτουργίες και τα όργανα της εκπαιδευτικός µε έµφαση στον προγραµµατισµό. της Στο εύτερο κεφάλαιο προσδιορίζεται η θέση της σχολικής µονάδας ως αποτελεσµατική οργανισµός στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστηµα. Αναλύεται η έννοια πολιτικής αυτονοµίας από την διοίκησή ίδια. της σχολικής της, καθώς µονάδας και και τα περιθώρια αναδεικνύεται άσκησης η ανάγκη εσωτερικής για 10 Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο: ιπλωµατική Εργασία

11 διδακτικού προγραµµατισµού Το Τρίτο προγραµµατισµού κεφάλαιο µε την αποτελεσµατικότητα. πραγµατεύεται στη σχολική την έννοια µονάδα του καθώς προγραµµατισµού και η σχέση και του Λύκειο. εκπαίδευσης, Το Γίνεται Τέταρτο εννοιολογικός παρουσίαση κεφάλαιο προσδιορισµός πραγµατεύεται των σκοπών τη των και θέση Αναλυτικών των των στόχων Μαθηµατικών Προγραµµάτων της µαθηµατικής στο Γενικό διδακτικού Γενικό Λύκειο. χρόνου και παρουσιάζονται τα σχολικά εγχειρίδια των Μαθηµατικών, στο του θέµα εκπαιδευτικής που Το διερευνούµε Πέµπτο πολιτικής, κεφάλαιο και στο τη εστιάζει Έκτο ευτεροβάθµια στη παρουσιάζουµε βιβλιογραφική εκπαίδευση την ανασκόπηση Ευρωπαϊκή και τα σχετικά διάσταση Αναλυτικά µε της το προγράµµατα εύτερο από χώρες µέρος του ακολουθεί εξωτερικού. ερωτήµατα Στο έβδοµο κεφάλαιο παρουσιάζονται η εµπειρική οι έρευνα. έρευνας. και οι υποθέσεις, ενώ τεκµηριώνεται και σκοποί αναλύεται οι στόχοι η µεθοδολογία τα ερευνητικά στόχο καταγράφονται Στο όγδοο κεφάλαιο τα συµπεράσµατα παρουσιάζονται και γίνονται οι αποτελέσµατα τελικές προτάσεις. ανά ερευνητικό της ερωτηµατολόγιο Στο τέλος και παρατίθενται ακολουθούν οι στατιστικοί παραρτήµατα πίνακες µε της έρευνας. την βιβλιογραφία το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο: ιπλωµατική Εργασία 11

12 12 Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο: ιπλωµατική Εργασία

13 Α ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΜΕΡΟΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ιοίκηση Οργανισµών: 1 ΙΟΙΚΗΣΗ µια γενική ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ επισκόπηση έννοιες, H έννοια «Οργανισµός» ενεργειών. Στο χώρο της ιοικητικής επιστήµης ο όρος «οργάνωση» εµφανίζεται µε δύο ταυτίζεται µε εκείνη της οντότητας, αλλά και µε εκείνη της σειράς ορισµένων σχέσεων (Κωτσίκης, 2003 σελ 25). «Η οργάνωση µε δεύτερη σηµασία (Κανελλόπουλος µε την έννοια του οργανισµού, που σηµαίνει σύνολο καθιερωµένων σύµφωνα διέπουν την αλληλεπίδραση µεταξύ των στοιχείων ενός συστήµατος» ανθρώπους 2003). Με τον όρο «οργανισµό» στη διοικητική επιστήµη εννοούµε, κάποιες µε που τον Κουτούζη, εργάζονται (1999α, για την σελ επίτευξη 13), «µια ενός οµάδα κοινού από σκοπού δύο ή περισσότερους σύµφωνα µε χαρακτηριστικά Παρά καθιερωµένες την που είναι ποικιλία σχέσεις». κοινά τη σε όλους διαφορετικότητα τους οργανισµούς. ή το Αυτά µέγεθος είναι οι άνθρωποι, υπάρχουν σελ οι και κοινοί ενός τρόπου αντικειµενικοί επικοινωνίας σκοποί µεταξύ και η ύπαρξη των µελών µιας του οργανωτικής οργανισµού.(κουτούζης δοµής, µιας εξουσίας 1999α, ) σηµαίνει ιοίκηση εννοιολογικός προσδιορισµός 2005). Ετυµολογικά, ο όρος «διοίκηση» προέρχεται από το ρήµα «διοικώ», που ως συνέπεια Το διευθύνω, διαχειρίζοµαι και ρυθµίζω συλλογικές υποθέσεις (Κωνσταντίνου, Ο Κουτούζης γεγονός να έχουν ότι (1999α, διατυπωθεί το πεδίο σελ εφαρµογών πολλοί 35) αναφέρει ορισµοί, του ότι όρου ανάλογα «διοίκηση ιοίκηση µε το είναι χώρο είναι η διαδικασία εφαρµογής. ευρύτατο, έχει του ταυτόσηµοι, συντονισµού ανθρώπων και δραστηριοτήτων για την επίτευξη κοινών στόχων» και γλώσσα διευκρινίζει ότι ο όρος ιοίκηση και ο όρος µάνατζµεντ, «συχνά θεωρούνται Σύµφωνα παρ όλο που ο όρος µάνατζµεντ περιέχει αυτό που στην Ελληνική πρέπει αναφέρεται αντιµετωπίζεται τους Ανδρέου ως Οργάνωση ως και επιστήµη Παπακωνσταντίνου και και διοίκηση» ως τέχνη, (1994, µέσω (Κουτούζης, της σελ οποίας 91) 1999α, «Η θα διοίκηση επιδιώκεται σελ 14). θα Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο: ιπλωµατική Εργασία 13

14 η βελτίωση της αποτελεσµατικότητας του συστήµατος, η ορθολογική κατανοµή της ορισµένες εργασίας και ανάπτυξη αρµονικών κοινωνικών σχέσεων». Είναι γενικά παραδεκτό αποφάσεων, ότι «ο όρος διοίκηση ορίζεται ως µία «λειτουργική» διαδικασία που περιλαµβάνει Παρά ενέργειες όπως είναι: ο προγραµµατισµός, η οργάνωση, η λήψη χαρακτηριστικά: η διεύθυνση, ο συντονισµός και ο έλεγχος» (Σαΐτης 2005β, σελ 30). πρέπει τις όποιες διαφοροποιήσεις σε όλους τους ορισµούς εµφανίζονται τρία κοινά µια να επιτευχθούν Ο συντονισµός και η επισήµανση των προσπαθειών, πως η διοίκηση ο καθορισµός αποτελεί διαδικασία των στόχων και που όχι µεµονωµένη πράξη. διαρκώς Στοιχεία της διοικητικής λειτουργίας ανάλογα Θεωρώντας λοιπόν ότι η διοίκηση είναι µια λειτουργία συνεχής, πολύπλοκη, λειτουργίες, µεταβαλλόµενη που οφείλει να προσαρµόζεται και να εξειδικεύεται, ελέγχου» αυτές το περιβάλλον του προγραµµατισµού, στο οποίο ασκείται, της οργάνωσης, «τη διαχωρίζουµε της διεύθυνσης σε τέσσερις και του και (Κουτούζης 1999α, σελ35, Μιχόπουλος, 1997, σελ ). οι Ο προγραµµατισµός είναι η διαδικασία πρόβλεψης του µέλλοντος, (Ανδρέου η Παπακωσταντίνου 1994).. Αποτελεί την λειτουργία κατά την οποία καθορίζονται προσδιορίζουν στόχοι και επιλέγονται τα µέσα και η πορεία δράσης για την επίτευξή τους. Γενικά, να έννοια του προγραµµατισµού αναφέρεται σε σύνολο ενεργειών, οι οποίες αρχικοί την µελλοντική δράση. Η ευθύνη της διοίκησης στο στάδιο αυτό, είναι χρήµα, προπαρασκευάσει τον οργανισµό, προκειµένου να προσαρµοστούν έγκαιρα οι λόγια προγραµµατισµός όσο στόχοι, και µε σε σκοπό χρόνο σηµαίνει αλλά να αποφευχθούν και τι θα σε γίνει, ανθρώπινη καθυστερήσεις πώς θα θυσία γίνει, (Σαΐτης, πού και θα σπατάλες, γίνει, 2005). ποιος Με τόσο θα άλλα σε το δραστηριότητα κάνει. (Βελισσαρίου 2000, σελ 47) οργανισµό Η Οργάνωση σύµφωνα µε τους Gray και Smeltzer (1989, σελ 325) είναι δραστηριότητα. εκείνη που ορίζει ρόλο που κάθε εργαζόµενος θα έχει στον καθηµερινής και τους κανόνες και όρους µέσα στους οποίους θα γίνεται η την Η οργάνωση ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά µε τον συντονισµό επί µε βάσης των ανθρώπων των µέσων, των πρώτων υλών κ.λ.π. µε σκοπό 14 µιας το επίτευξη επίσηµης Σαΐτη (2005) συγκεκριµένων δοµής «η που διοικητική ορίζει αποτελεσµάτων είναι αυτή δραστηριότητα (Φαναριώτης,1995, περιλαµβάνει σελ τη 58) καθιέρωση Σύµφωνα Ελληνικό αυτό που Ανοικτό πρέπει Πανεπιστήµιο: να γίνει και ιπλωµατική από ποιόν» Εργασία.

15 του που Η διεύθυνση. Σκοπός της διεύθυνσης είναι να καθοδηγήσει την συµπεριφορά αφορά ανθρώπινου δυναµικού µε απώτερο στόχο την υλοποίηση των προγραµµάτων επίτευξη τίθενται. Μια από τις εργασίες του manager είναι κυρίως η καθοδήγηση η οποία αναφέρει µια διαδικασία επηρεασµού της συµπεριφοράς των εργαζοµένων µε σκοπό την συµπεριφοράς κάποιων επιθυµητών στόχων (Κουτούζης, 1999α σελ 140). Ο Σαϊτης (2005) Φαναριώτης ότι το έργο της συνίσταται κυρίως στην υποκίνηση, µε εφαρµογή κινήτρων κλίµατος, (1999) των εργαζοµένων, τονίζει ότι η την διεύθυνση, εποπτεία του αποσκοπεί έργου και στη συνθηκών δηµιουργία εργασίας. θετικού Ο διαδικασία για την επίτευξη των στόχων του οργανισµού ώστε Ο έλεγχος αποτελεί την τελευταία λειτουργία της διοίκησης. Είναι η αποκλίσεων της παρακολούθησης όλων των ενεργειών των µελών του οργανισµού είναι να εξασφαλισθεί η εξακρίβωση του αποτελέσµατος και η διόρθωση των αποτελέσµατα από τους στόχους που τέθηκαν στο προγραµµατισµό αφού ο έλεγχος επιχείρηση. οργανικά δεµένος µαζί του. Σκοπός του ελέγχου είναι να µετρήσει αν τα προγραµµατισθέντων τα οποία έχουν επιτευχθεί πληρούν τους στόχους που έχει θέσει η πρέπει Έτσι τον έλεγχο διαπιστώνονται οι αποκλίσεις µεταξύ των της και των πραγµατοποιηθέντων αποτελεσµάτων. Ο έλεγχος θα λειτουργία να είναι µια συνεχής διαδικασία, η οποία θα λαµβάνει χώρα σε κάθε στάδιο άριστη επιχειρηµατικής του ελέγχου δραστηριότητας. απαιτεί ακριβή (Porter, προγραµµατισµό, & Lower,1980:58). τέλεια Η οργάνωση ικανοποιητική και διεύθυνση Θεωρίες και Μοντέλα ιοίκησης βιοµηχανική Οι βασικές θεωρίες της διοίκησης ανάγκη Κατά το τέλος του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα παρουσιάζεται µεγάλη παραγωγή, ανάπτυξη στη Βόρεια Αµερική και στη υτική Ευρώπη. Η επιτακτική την για την εξεύρεση πρακτικών λύσεων ώστε να οργανωθεί η βιοµηχανική ιστορική ενίσχυσε την κατεύθυνση για ανάπτυξη θεωριών ικανών να εξασφαλίσουν διαφορετικές καλύτερη εξέλιξη «σχολές» αποδοτικότητα της ή προσεγγίσεις: ιοικητικής και αποτελεσµατικότητα επιστήµης εµφανίστηκαν, των επιχειρήσεων. οι παρακάτω Κατά την Ελληνικό που δηµοσιεύτηκε Η πρώτη κλασσική προσπάθεια προσέγγιση - Επιστηµονική ιοίκηση Ανοικτό Πανεπιστήµιο: το βιβλίο έγινε το 1911 από τον Frederick W. Taylor, τότε δηλαδή ιπλωµατική του The Εργασία Principles of Scientific Management (Αρχές 15

16 της παραγωγικότητας την επιστηµονικής διοίκησης). Ο Taylor, διατύπωσε θεωρία του για αύξηση της Τα στην εργασία, µε βασικά στοιχεία την: εξειδίκευση και ποιότητα, και βασικά συνεργασία στοιχεία µε της θεωρίας διοίκηση του και συνοψίζονται σύνδεση της ως αµοιβής εξής σύµφωνα µε την παραγωγικότητα. µε τους Koontz επιστηµονική O Donnell(1984): γνώση Αντικατάσταση των εµπειρικών κανόνων µε την οργανωµένη την Επίτευξη αρµονίας συνεργασίας στη οµαδική των ανθρώπων δράση, και εργασία µε τελικό σκοπό εικόνα µέγιστη απόδοση. Generale Στη συνέχεια οι Gantt, Fayol, Weber κ.ά, διαµορφώνουν µια ολοκληρωµένη την για το µάνατζµεντ. Ο στο βιβλίο του Administration Industrielle et απ αυτές (Γενική και Βιοµηχανική ιοίκηση) διατυπώνει γενικές αρχές που αφορούν σύστηµα αποδοτικότερη τις γενικές διάρθρωση αρχές παρατηρούµε και λειτουργία να συνυπάρχουν της διοίκησης και και σήµερα οργάνωσης. στο διοικητικό Πολλές του δηµόσιου τοµέα και της εκπαίδευσης (Κουτούζης, 1999α σελ 24) εστίασε Το µοντέλο της νεοκλασικής διοίκησης ή προσέγγιση της συµπεριφοράς ανθρώπινου ανθρώπινων σχέσεων διαµορφώθηκε κατά το β τέταρτο του 20ου αιώνα και κοινωνικούς το ενδιαφέρον του στις ανθρώπινες σχέσεις και τα προβλήµατα αποτελεσµατικότητα δυναµικού. Τονίστηκε η σηµασία της αλληλεξάρτησης µέσα στους επιδιώξεις οργανισµούς και τονίστηκε ότι στην πράξη η µέγιστη οργανισµού. επιτυγχάνεται όταν οι εργαζόµενοι µπορούν να ικανοποιούν τις κλασικού τους, συµβάλλοντας όσο το δυνατόν περισσότερο στην επιτυχία έµφαση µοντέλου, Η νεοκλασική αλλά προσπαθεί αντίληψη να για αξιοποιήσει τη διοίκηση τα δεν θετικά απορρίπτει του στοιχεία τις θέσεις δίνοντας του χαρακτήρα. στις ανθρώπινες σχέσεις. διάφορες Η σύγχρονη διοίκηση εµφανίζεται στη δεκαετία του 1950 και έχει συνθετικό εισηγήθηκε Στην πραγµατικότητα πρόκειται για ενσωµάτωση στοιχείων από προκύπτει επιστήµες, όπως η ψυχολογία, η κοινωνιολογία κ.λ.π. Την άποψη αυτή αναγνώρισης, από ο της Barnard, το παραχώρησης συνδυασµό ο οποίος εξουσίας της τονίζει οικονοµικής κ.λ.π ότι η ικανοποίησης, του της εργαζοµένου κοινωνικής 16 θεωρείται Η Αναπτύχθηκε συστηµική από τις σηµαντικότερες προσέγγιση το 1960 και θεωρίες Θεωρία επηρέασε των σε συστηµάτων µεγάλο βαθµό την εκπαίδευση, Ελληνικό της Ανοικτό Εκπαιδευτικής Πανεπιστήµιο: ιοίκησης ιπλωµατική (Πασιαρδής, Εργασία

17 2004). κατανοήσουµε ένα Σύµφωνα µε αυτή τη θεωρία, (Κουτούζης, 1999α σελ 26), µπορούµε να µε τη λειτουργία µίας ολότητας, αν θεωρήσουµε την ολότητα αυτή ως λειτουργεί σύστηµα από διάφορα αλληλοεξαρτώµενα µέρη. Η συστηµική θεωρία, σύµφωνα σύστηµα την Αθανασούλα Ρέπα (2008β, σελ 40) θεωρεί ότι «ο εκπαιδευτικός οργανισµός περιβάλλον». ως υποσύστηµα, το οποίο εντάσσεται στο γενικότερο εκπαιδευτικό επεξεργάζεται της χώρας το οποίο µε τη σειρά του εµπεριέχεται στο ευρύτερο κοινωνικό ικανότητες Το σύστηµα αυτό δέχεται εξωτερικά ερεθίσµατα και εισροές, τα οποία µπορεί και αντιδρά ή παράγει αποτελέσµατα ανάλογα µε τις δυνατότητες και διαφόρων να µερών των γίνει µερών του αποτελεσµατικότερη, συστήµατος του. Η διοίκηση, καθώς και όταν σύµφωνα οι αλληλεπιδράσεις γίνει µε κατανοητή τη θεωρία µεταξύ η των λειτουργία τους. συστηµάτων, των επηρέασαν ιοίκηση Ολικής Ποιότητας αναζήτηση Οι τεχνολογικές, κοινωνικές και οικονοµικές αλλαγές της δεκαετίας του 1990 διαµορφώθηκε τη θεωρητική σκέψη και πρακτική της διοίκησης. Μέσα από τη σύγχρονη του και την παρατήρηση επιτυχηµένων µοντέλων και τρόπων διοίκησης, ιαµορφώθηκε µια τάση διοίκησης που γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη από τη δεκαετία συνεχούς 1990 και καταλαµβάνει µεγάλο µέρος της σύγχρονης βιβλιογραφίας. κύρια έτσι, η ιοίκηση Ολικής Ποιότητας. Πρόκειται για µια προσπάθεια αποφάσεων, βελτίωσης σε όλους τους τοµείς και προϋποθέτει γενική συνεργασία. Τα συµµετοχή, χαρακτηριστικά της, µέσα από πρίσµα του συναινετικού τρόπου λήψης διοίκηση που η είναι: βασίζεται επιµόρφωση, «η ικανοποίηση σε επιστηµονικές η συνεχής του πελάτη, εκπαίδευση αναλύσεις» η συνεχής των (Κουτούζης εργαζοµένων βελτίωση 1999α του καθώς προϊόντος, και η σελ28). οποίο Μοντέλα διοίκησης τρόπος Σηµαντικό ρόλο στην οργάνωση ενός οργανισµού παίζει και το µοντέλο στο µοντέλα στηρίζεται η λειτουργία του συστήµατος διοίκησης του. Το µοντέλο είναι ο γραφειοκρατικό προσέγγισης τα οποία και έχουν το των συνεργατικό σχέσεων σχέση και και µε συµµετοχικό. του περιεχοµένου ελληνικό εκπαιδευτικό της διοίκησης. σύστηµα Τα κυριότερα είναι το οποίος Το γραφειοκρατικό µοντέλο Ελληνικό στην Ευρώπη, εθεωρείτο Ο Weber αφού µελέτησε το σύστηµα οργάνωσης του πρωσικού στρατού Ανοικτό Πανεπιστήµιο: καθώς ο πιο και καλά αυτό οργανωµένος και αποτελεσµατικός στρατός της εποχής ιπλωµατική της Καθολικής Εργασία εκκλησίας, δηµιούργησε το δικό του 17

18 σύστηµα γραφειοκρατικό ή οργάνωσης, για την οργάνωση και διάρθρωση των ιδρυµάτων. Το σελ µοντέλο αναπτύσσεται κυρίως σε µεγάλους οργανισµούς, δηµόσιους Webber ιδιωτικούς και αποβλέπει στη βελτίωση της διοικητικής απόδοσης. (Σαΐτης,1994, εργασίας, 35). Υπάρχουν πέντε κύρια χαρακτηριστικά στο γραφειοκρατικό µοντέλο του και (1946), απρόσωπος (Μιχόπουλος,1997, προσανατολισµός, σελ 92): η ιεραρχία, η εξειδίκευση οι κανόνες και και ο οι καταµερισµός κανονισµοί καταγράψει τέλος ο προσανατολισµός καριέρας είναι Τα βασικά µειονεκτήµατα του γραφειοκρατικού µοντέλου όπως τα έχει επικοινωνία ο Gouldner (1958) θεωρία του για την επαγγελµατική γραφειοκρατία προσανατολισµός ότι: η προσήλωση στην αυστηρή ιεραρχία µπορεί νε εµποδίσει την πραγµατική εργασία. και να επιφέρει αλλοίωση των πληροφοριών. Ο απρόσωπος προσανατολισµός Η πολλή για µπορεί εξειδίκευση καριέρα να µπορεί οδηγήσει µπορεί να να σε οδηγήσει οδηγήσει χαµηλό ηθικό σε λανθασµένες ανία και και χαµηλά πλήξη κατευθύνσεις κίνητρα και τέλος για ο λήψη Το συµµετοχικό µοντέλο Το Στο συνεργατικό µοντέλο (Μαυρογιώργος, 2008 σελ 146) η εξουσία και η αποφάσεων των αποφάσεων µοιράζονται ανάµεσα σε µερικά ή όλα τα µέλη της µονάδας. και συνεργατικό και στο µοντέλο µικρό µέγεθος στηρίζεται των στις οµάδων δηµοκρατικές που εξασφαλίζει αρχές τη για συµµετοχή τη λήψη όλων των ιεραρχικά στη κοινή αποδοχή των αποφάσεων που προκύπτουν µέσα από συµφωνία. την Στη συµµετοχική διοίκηση παρατηρείται αποκέντρωση από τα ανώτερα αποδεχθούν επίπεδα κατά τη λήψη των αποφάσεων. Η µεγάλη της αξία είναι ότι αγγίζει συνθήκες παραγωγικότητα όλων των εργαζοµένων, ενθαρρύνει τους ανθρώπους να οποία την ευθύνη τους στα πλαίσια των δραστηριοτήτων της οµάδας τους. Οι που αυτές συµβάλλουν ώστε να δηµιουργηθεί µια κουλτούρα συνεργασίας, η καλλιεργείται να στηρίζεται επιτυγχάνονται στην αναγνώριση αποτελεσµατικά της αξίας οι των στόχοι ατόµων του και οργανισµού της οµάδας µε και τρόπο να ένα κλίµα αµοιβαίου σεβασµού, εµπιστοσύνης και ασφάλειας ιοίκηση Οργανισµών: όργανα-στόχοι - χαρακτηριστικά από Όργανα Σε κάθε διοικητικό διοίκησης σύστηµα οι διοικητικές λειτουργίες, πραγµατοποιούνται 18 της όργανα αρµοδιότητάς α) που Σε διακρίνονται: κεντρικά τους» (Αθανασούλα-Ρέπα και (Χατζηπαναγιώτου, σε περιφερειακά, «µε 2003, βάση σελ την 62) έκταση και τον τόπο Ελληνικό 2008α Ανοικτό σελ Πανεπιστήµιο: 87). ιπλωµατική Εργασία

19 των β) Σε γνωµοδοτικά, εκτελεστικά και αποφασιστικά, ανάλογα µε το είδος προτάσεις ενεργειών Τα γνωµοδοτικά µε τις οποίες εκφέρουν είναι επιφορτισµένα. τη γνώµη τους (Αθανασούλα-Ρέπα και συµβουλεύουν 2008α ή εισηγούνται σελ 91). προθέσεων, Τα προς εκτελεστικά τα όργανα είναι που επιφορτισµένα ευθύνονται για µε την αρµοδιότητες τελική λήψη εκτέλεσης αποφάσεων ή διαχείριση από Τα αποφασιστικά που υπαγορεύονται είναι αυτά στο σύνολό που έχουν τους, από από το τα νόµο αποφασιστικά την εξουσία όργανα. εκδίδουν αποφάσεις µόνα τους και εκτελεστές διοικητικές πράξεις. από γ) Σε µονοµελή στα οποία ένα άτοµο είναι εξουσιοδοτηµένο να παίρνει (Αθανασούλα-Ρέπα περισσότερα (πχ διευθυντής άτοµα και σχολικής µόνο µονάδας) από κοινού και µπορούν σε συλλογικά να πάρουν που αποτελούνται αποφάσεις α σελ 90) φτάσει του οργανισµού τους Οι στόχοι προσδιορίζουν µια επιθυµητή κατάσταση στην οποία επιδιώκει να οργανισµού. ο οργανισµός. Αφορούν ένα συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα και η επίτευξή διαδικασίας µπορεί να εξασφαλίσει την επιβίωση και την περαιτέρω ανάπτυξη του στόχοι του Ο προσδιορισµός προγραµµατισµού, των αλλά στόχων και της αποτελεί διοίκησης καθοριστικό γενικότερα, στάδιο διότι της οι την λήψη (Κουτούζης, αποφάσεων παρέχουν 1999α, στον σελ οργανισµό 49-51, Τζωρτζάκης µια σαφή & αίσθηση Τζωρτζάκη, προσανατολισµού 1992, σελ 79-82): για βάση αποτελούν όταν είναι σαφείς αιτιολόγηση και ξεκάθαροι της ύπαρξης αποτελούν του οργανισµού συγκεκριµένους δείκτες µε απόδοσης. τους οποίους µπορεί µπορούν να λειτουργήσουν να αξιολογηθούν ως τα βάση πραγµατικά κινήτρων αποτελέσµατα για την αύξηση και της έχει στόχων: Μια ενδιαφέρουσα ταξινόµηση των στόχων στο περιβάλλον της διοίκησης αυτή γίνει από τον Anthony(1965), ο οποίος διακρίνει τρεις κύριες κατηγορίες διακρίνει ανταποκρίνεται τους στρατηγικούς, στις διαδικασίες τους τακτικούς προγραµµατισµού και τους λειτουργικούς. που ο ίδιος Η συγγραφέας ταξινόµηση συνθέτουν σε Strategic planning, management control και operational control. δραστηριοποιείται. Στρατηγικοί την αποστολή Είναι είναι οι και οι στόχοι στόχοι το όραµά που που αφορούν του «αγκαλιάζουν» στα πλαίσια το σύνολο του όλες του περιβάλλοντος τις οργανισµού κινήσεις που του και Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο: ιπλωµατική Εργασία 19

20 οργανισµού, και που καθορίζουν τις γενικές επιδιώξεις του, που στηρίζουν την χάραξη τοµέα διαµόρφωση της πολιτικής του. λεπτοµερείς Τακτικοί: είναι οι στόχοι που εξειδικεύουν τους στρατηγικούς στόχους ανά αναφέρονται δράσης από της τους επιχείρησης. στρατηγικούς Πρόκειται στους οποίους για στόχους στηρίζονται που είναι και που περισσότερο συνήθως αποτελέσµατα σε τµήµατα της επιχείρησης ή σε ενότητες δραστηριοτήτων. εκφράζονται Οι λειτουργικοί, είναι πιο εξειδικευµένοι, προσδιορίζουν τα συγκεκριµένα συνήθως τα οποία επιδιώκει επιτύχει ο οργανισµός και µπορεί είτε σε επίπεδο ποσοτικά που και µπορεί ποιοτικά. να Είναι αναφέρεται οι στόχοι είτε που σε εξειδικεύουν ατοµική ανάθεση τους τακτικούς εργασίας σε οµαδική δραστηριότητα. προκειµένου, χαρακτηριστικά των στόχων επιδιώκει Τα βασικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει το περιεχόµενο των στόχων, αποτελέσουν αυτοί, να προσδιορίσουν την επιθυµητή κατάσταση στην οποία είναι: (Kotler, να φτάσει ο οργανισµός, να συντονίσουν τις προσπάθειες και να Σαφήνεια δείκτες 1991, ως σελ αποτίµησης προς ) το περιεχόµενο, και αξιολόγησης τη χρονική των πραγµατικών του διάρκεια αποτελεσµάτων και τον φορέα και υλοποίησής συγκριτικών Ρεαλισµό: του. πλεονεκτηµάτων Οι στόχοι θα πρέπει και επίσης να επιλέγονται θα πρέπει µετά να µπορούν από ανάλυση να επιτευχθούν ευκαιριών γενικότερους µε τους Συνέπεια: πόρους που Οι διαθέτει στόχοι ο οργανισµός. θα πρέπει να συµφωνούν µε την αποστολή, τους επίπεδα Ιεράρχηση στόχους στόχων και την ανάλογα στρατηγική µε του τη οργανισµού. σπουδαιότητά τους, αλλά και µε τα διοίκησης στα οποία τίθενται για υλοποίηση. οργανισµού, ιοίκηση µε βάση τους αντικειµενικούς σκοπούς ή στόχους αντικειµενικούς Η µεγάλη σπουδαιότητα που δίνεται στην επίτευξη των στόχων ενός το οδήγησε στην ανάπτυξη του συστήµατος της διοίκησης µε βάση τους ως σκοπούς ή στόχους (Management by objectives - MBO). Ο P. Druker διαµορφώνουν 1954 τη στο διαδικασία βιβλίο και ιεραρχούν του κατά «The την Practise στόχους οποία of από Management» τα κοινού διοικητικά µε τους εισήγαγε στελέχη υφισταµένους την ενός έννοια τους. Οργανισµού του ΜΒΟ 20 Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο: ιπλωµατική Εργασία