Η ΒΙΟΠΑΛΗ ñ ΤΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Transcript

1 Η ΒΙΟΠΑΛΗ ñ ΤΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Γιάννης Τσαρο χης, Το πνε µα της τεχνικής Τα τέσσερα κείµενα που περιλαµβάνονται στην εν τητα αναφέρονται σε διάφορες βιωµατικές καταστάσεις, ηθικά διλήµµατα και δυσκολίες οικονοµικής επιβίωσης, που αντιµετωπίζουν οι άνθρωποι απ την παλιά ως τη σ γχρονη εποχή. Oι κρίσιµες αυτές περιστάσεις, οι οποίες τις περισσ τερες φορές ξεπερνιο νται µε την ψυχική αντοχή και την αγωνιστικ τητα, επηρεάζουν σηµαντικά τον άνθρωπο καθώς προσδιορίζουν τη σχέση του µε το περιβάλλον και την εποχή του. Στο ποίηµα του Κ.Π. Καβάφη εξαίρεται το ηθικ µεγαλείο των ανθρώπων που υπερασπίζονται συλλογικές αξίες. Το διήγηµα της Έλλης Αλεξίου αναφέρεται στη µεταπολεµική δοκιµασία της εξορίας, τη φτώχεια και τις δ σκολες συνθήκες ζωής που αντιµετώπιζε καρτερικά η ελληνική κοινωνία και, περισσ τερο, η µονογονεϊκή οικογένεια. Στο ανώνυµο κινέζικο ποίηµα ο γεωργ ς ατενίζει µε αισιοδοξία τη ζωή στηριγµένος στη χειρωνακτική εργασία του, περήφανος για την ανεξαρτησία του απ την εξουσία του αυτοκράτορα.

2 .. µ º ÂÚÌÔapple ÏÂ O Καβάφης έγραψε το 1903 το ποίηµα «Θερµοπ λες», το φος και το περιεχ µενο του οποίου θυµίζει αρχαίο επίγραµµα. Το ποίηµα αναφέρεται ρητά στη µάχη των Θερµοπυλών, αλλά δίνει και άλλες συµβολικές προεκτάσεις στη θυσία των Σπαρτιατών. Παράλληλα µε τη συναίσθηση του χρέους προς την πατρίδα ο ποιητής εξαίρει την προσωπική στάση των πολεµιστών και τονίζει τη σηµασία της οφειλ µενης τιµής σε αυτο ς που, παρά τις δυσκολίες, αγωνίζονται για να διαφυλάξουν τις αξίες και την ελευθερία τους. Tιµή σ εκείνους που στη ζωή των ρισαν και φυλάγουν Θερµοπ λες. Ποτέ απ το χρέος µη κινο ντες δίκαιοι κι ίσοι σ λες των τες πράξεις, αλλά µε λ πη κι λας κι ευσπλαχνία γενναίοι* οσάκις είναι πλο σιοι, κι ταν είναι πτωχοί, πάλ εις µικρ ν γενναίοι, πάλι συντρέχοντες σο µπορο νε πάντοτε την αλήθεια οµιλο ντες, πλην χωρίς µίσος για τους ψευδοµένους. Και περισσ τερη τιµή το ς πρέπει ταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν) πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος, κι οι Μήδοι επί τέλους θα διαβο νε. Κ.Π. Καβάφης, Ποιήµατα, τ µ. 1, Ίκαρος * γενναίοι: γενναι δωροι [192]

3 ΘΕΡΜOΠΥΛΕΣ Κ.Π. Καβάφης ƒ π µúâ ÙÂ ÙÈ ÌÂÙÔ ÙÔ appleôè Ì ÙÔ Î È ÂÍËÁ ÛÙÂ ÙÔ Û ÓÙ ÎÙÈÎfi Î È ÛËÌ ÛÈÔÏÔÁÈÎfi ÙÔ ÚfiÏÔ. Ò ÔÚ ÂÈ Ô ÊË ÙÔ ıô ÙˆÓ ÓıÚÒappleˆÓ appleô ÂÍ ÚÂÈ ÛÙÔ appleô ËÌ ÙÔ ; ªÂ appleôèôó ÙÚfiappleÔ Î È ÁÈ appleôèô ÏfiÁÔ Ô ÂÔ ÏÏËÓ appleôèëù appleô ÂÈ ÙÈÌ ÛÙÔ Ú Ô appleâú ÛappleÈÛÙ ÙˆÓ ÂÚÌÔapple ÏÒÓ; È Û Ì ÔÏ Ô Ó ÔÈ ÂÚÌÔapple ÏÂ, ÔÈ ª ÔÈ Î È Ô ÊÈ ÏÙË ; IA EMATIK ƒ ƒπo Ó ÊÂÚıÂ ÙÂ ÛÂ Ó ÏÏÔ appleâúèûù ÙÈÎfi ÙË ÂÏÏËÓÈÎ ÙË apple ÁÎfiÛÌÈ ÈÛÙÔÚ Î È ÂÍË- Á ÛÙÂ ÙÔ ÏfiÁÔ ÁÈ ÙÔ ÔappleÔ Ô Í ÂÈ Ó ÙÈÌËıÔ Ó ÔÈ ÓıÚˆappleÔÈ appleô Ï Ó Ì ÚÔ ÛÂ Ùfi. ηµήτρης Περδικίδης, Τρίπτυχο [193]

4 π À ŸÌˆ Ô Ìapple Ìapple ÂÓ ÂÚ fiù Ó Το διήγηµα προέρχεται απ το βιβλίο της Έλλης Αλεξίου Προσοχή συνάνθρωποι (1978), το οποίο περιέχει διηγήµατα που αναφέρονται στη γερµανική Κατοχή, την Αντίσταση και την εξορία. Το συγκεκριµένο διήγηµα έχει γραφτεί το 1954 και παρουσιάζει τον αγώνα µιας µητέρας να ζήσει και να στηρίξει τα παιδιά της, σο ο άντρας της βρίσκεται στην εξορία, αλλά και τις οικονοµικές δυσκολίες λων των ανθρώπων της µεταπολεµικής εποχής. Αγγελικο λα, µ λις άνοιξε τα µάτια της το πρωί, ξαναθυµήθηκε τη χθεσινή κουβέντα της µαµάς τους, ακριβώς πως τους τα είχε πει αποβραδίς: «γιορτές και να µη µε ζητήσουν µήτε για πλ σιµο µήτε για άσπρισµα άλλο πια δεν έχει. Θα πάω να σταθώ στην οδ ς Αι λου,* να διακονέψω*». Πάντα της ξενοδο λευε, γιατί ο άντρας της πλαν διος ντενεκετζής που ήταν τι να βγάλει, και πο να φτάσουν, µα τώρα που είχε αποµείνει µονάχη, ακ µα χειρ τερα. «Θα σταθώ στην οδ ς Αι λου και θα σας πάρω και σας. Τα σκολειά κλειστά είναι. Θα χαζέψετε και τον κ σµο Θα δείτε τα πράµατα που θα χουν απλωµένα απ δω κι απ κει µπορεί να βρεθεί και κανείς χριστιαν ς να σας δώσει και καµιά δεκάρα» Π τε, µαµά, θα πάµε στην οδ ς Αι λου; ρώτησε η Αγγελικο λα. Θα λέµε και τα κάλαντα της εξορίας; ρώτησε κι ο Πέτρος τη µαµά του. Να τα λέτε. Κι ο Πέτρος άρχισε να σιγοτραγουδά απ κει που ήταν ξαπλωµένος: Αρχηµηνιά-ά κι α-αρχή χρο-νιά, είν ο µπαµπάς, χρ νους εννιά στη µα- στη µα -ρην εξορία συ σαι αρχ - συ σαι αρχ ντισσα κυρία Θ αργήσουµε, µαµά, ακ µα; Η Αγγελικο λα βιαζ τανε να φ γουν. Εµ τώρα είναι ακ µα πρωί Καλά καλά δεν έφεξε. Θα πάµε άµα σφίξει* ο κ σµος. * στην οδ ς Αι λου: γραµµατικ λάθος της φτωχής και αγράµµατης µητέρας ( πως και παρακάτω: σιδερ δροµος) * να διακονέψω: να ζητιανέψω * άµα σφίξει: άµα αυξηθεί, πληθ νει [194]

5 OΜΩΣ O ΜΠΑΜΠΑΣ ΕΝ ΕΡΧOΤΑΝ Έλλη Αλεξίου Και π τε θα σφίξει ο κ σµος; Άµα βγει ο ήλιος. Κι αν δε βγει ο ήλιος, δε θα πάµε; ρώτησε ο Πέτρος. Τι να κάνουµε απ τέτοιαν ώρα; Να ξεπαγιάσουµε άδικα; Τα παιγνίδια µως, ας είναι και πρωί, δεν είναι στα τζάµια; ξανάπε ο Πέτρος. Αν µαζέψεις, µαµά, πολλά λεφτά, και µας δώσουν και µας απ τα κάλαντα, θα µου πάρεις, µαµά, κείνο το σιδερ δροµο που σου λεγα; Ήταν ένας σιδερ δροµος που έπιανε λη τη βιτρίνα! Τα παιδιά, στα σκολειά, στα διαλείµµατα, λο για το σιδερ δροµο µιλο σαν. ιηγο νταν πώς κάνει γ ρους. Πώς ανάβουν και σβήνουν τα ηλεκτρικά του. Πώς έχει σειρά τα βαγ νια. Ανεβοκατεβαίνει στα βουνά, χωρίς να γκρεµίζεται. Περνάει κι ένα ποτάµι πάνω απ µια γέφυρα και στερα! τρυπώνει σ ένα τρυπηµένο βουν και χάνεται! Μα σε λίγο να σου τον και ξετρυπώνει απ την άλλη µεριά της βιτρίνας, και ξαναρχίζει τα ίδια Αυτά τα παιγνίδια είναι ακριβά! εν µπορο µε να τ αγοράσουµε µεις Άµα πιάσουµε πολλά λεφτά; σα και να πιάσουµε δεν µπορο µε. Π τε θα µπορέσουµε; Άµα έρθει ο µπαµπάς σου. Π τε θα ρθει ο µπαµπάς µου; Άµα τον αφήσουν οι κακοί ανθρώποι. Θα τον αφήσουν πριν απ την Πρωτοχρονιά; Ναι ναι πριν απ την Πρωτοχρονιά. Κι άµα έρθει, θα µου πάρει το σιδερ δροµο; Ναι ναι Να του το πεις µως και συ Ναι ναι θα του το πω. Στην οδ Αι λου κ ντεψαν να χαθο ν. O Πέτρος έψαχνε να βρει το σιδερ δροµο, κι η Αγγελικο λα είδε µια κο κλα, που στεκ ταν πίσω απ το τζάµι και κουνο σε το κεφάλι της δεξιά κι αριστερά, κι ανοιγ κλεινε τα µάτια της, και σταµάτησε, γιατί ήθελε να τη δει καλά. Αν δεν έχετε το νου σας, να το ξέρετε, πως θα χαθο µε. Εγώ θα στέκουµαι εδώ σε το τη τη γωνιά. Μην ξεµακρ νετε Και να στε πιασµένοι χέρι χέρι Άντε να πάµε να βρο µε το σιδερ δροµο, είπε ο Πέτρος στην Αγγελικο λα, και στερα ξαναγυρίζοµε. [195]

6 Η ΒΙΟΠΑΛΗ ñ ΤΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μπρος απ τη βιτρίνα, που ήταν ο σιδερ δροµος, είχαν µαζευτεί ένα σωρ παιδιά. Κι λα φώναζαν: Κοιτάτε! Τώρα θ ανεβεί, θα το δείτε, σ αυτ το ψηλ βουν. Θα περάσει και το ποτάµι πάνω απ τη γέφυρα Κοίτα το µηχανικ πώς κάνει; Τώρα θ ανάψει το πράσινο φως και θα σβήσει το κ κκινο. Θα µου τον αγοράσει ο µπαµπάς µου, είπε το παιδί εν ς καθηγητή, τώρα στις γιορτές, που θα τους δώσουν δ ο µισθο ς Εγώ θα πω στο νον µου, είπε ένα αδυνατο λικο, χλοµ αγοράκι, να µου τον αγοράσει, που είναι σωφέρης.* Η θεία µου η µικρή, είπε της µαµάς µου, πως θα βάλουν λοι τους, ο θείος ο Νικ λας, κι ο θείος µου που χει το περίπτερο, να µου τον αγοράσουν, είπε ένα άλλο παιδί. Εµάς, ξεθαρρε τηκε ο Πέτρος, θα µας τον αγοράσει ο µπαµπάς µας Τα παιδιά στράφηκαν και πρ σεξαν τα δυο φτωχοντυµένα αδέλφια. O Πέτρος φορο σε µα ρο σακάκι µπαλωµένο στους αγκώνες και το γιακά, και στο λαιµ µα ρο κασκ λ, και καφέ γάντια, που βγαίναν ξω τα δυο πρώτα δάχτυλα. Η Αγγελικο λα δε φαιν ταν τι φορο σε. Ήταν διπλοτυλιγµένη µέσα σ ένα µποξά* σκο ρο, σφιχτοδεµένο κάτω απ τα χέρια, µ ένα κορδ νι. Τα παπο τσια τους αρβυλάκια ήτανε βουτηγµένα στη λάσπη, καθώς είχαν κάµει πεζή* λο το δρ µο, απ του Ζωγράφου ως την οδ Αι λου. Τι δουλειά κάνει ο µπαµπάς σου;, ρώτησε τον Πέτρο το παιδί του καθηγητή. Είναι εξορία, µα θα ρθει πριν απ την Πρωτοχρονιά. Ξέρεις π σο κάνει ο σιδερ δροµος;, του λέει. Για να µου τον αγοράσει ο µπαµπάς µου, θα δώσει το µισ µισθ, απ αυτ ν που θα τους δώσουν για τις γιορτές. Η Αγγελικο λα µε τη µαµά και τον Πέτρο πήγαν και την άλλη µέρα στην οδ Αι λου, και την παράλλη. O Πέτρος, κρατώντας την Αγγελικο λα απ το χέρι, τραβο σε ίσια για τη βιτρίνα που ήταν ο σιδερ δροµος. Είχε το φ βο µην πάνε καµιά µέρα και βρο νε άδεια τη βιτρίνα. Κ στερα; Σαν έρθει ο µπαµπάς; Αν είναι πουληµένος ο σιδερ δροµος; Τα βράδια, άµα χτυπο σε η οξώπορτα της µάντρας, τ αδέρφια συνερίζονταν* ποιο να προλάβει ν ανοίξει πρώτο. Πώς θα καταλάβουµε πως είναι ο µπαµπάς µας; * σωφέρης: οδηγ ς * µποξάς: χοντρ µάλλινο σάλι * πεζή: περπατώντας * συνερίζονταν: συναγωνίζονταν [196]

7 OΜΩΣ O ΜΠΑΜΠΑΣ ΕΝ ΕΡΧOΤΑΝ Έλλη Αλεξίου Απ το γέλιο του. Εκείνος θα µας γνωρίσει; Ναι, ναι Μα αφο δε µας ξέρει; Θα σας γνωρίσει απ τη φωτογραφία που του στείλαµε. Μα οι µέρες περνο σαν. Πέρασε κι η Πρωτοχρονιά. Κ ντευαν τα Φώτα, κι ο µπα- µπάς δεν ερχ ταν. Ευτυχώς που κι ο σιδερ δροµος δεν είχε φ γει απ τη βιτρίνα. Πολλά παιγνιδάκια, που κάνανε συντροφιά στο σιδερ δροµο, χάνονταν µέρα µε τη µέρα. Κάτι σερβίτσια του τσαγιο, κάτι επιπλάκια, που στέκαν ρθια απ δω κι απ κει, µέσα στα κουτιά τους, πουλήθηκαν. Έλειψε κι η αρκο δα, που κοίταζε µε τ ση προσήλωση τα παιδιά, έφυγε και το αεροπλάνο, που κρεµ ταν απ ψηλά και, µ λις το κο ρντιζαν, έφερνε γ ρους. µως ο σιδερ δροµος έµενε πάντα στη θέση του. Μ νο πως άµα πέρασε η Πρωτοχρονιά, δεν περπατο σε πια. Είχε σταµατήσει ακριβώς πάνω απ τη γέφυρα. Και τα φώτα του δεν αναβοσβήνανε. Φαιν ταν κι αυτ ς σα στενοχωρηµένος. Αν ερχ ταν ο µπαµπάς µας απ την εξορία, είπε ο Πέτρος, θα µας τον είχε αγοράσει. Κανένας µως µπαµπάς δεν ήρθε απ την εξορία. εν τους άφησαν οι κακοί άνθρωποι. Εµένα δεν µου τον πήρε ο µπαµπάς, γιατί δεν τους δώσανε τον άλλο µισθ. O νον ς µου, είπε και το αδυνατο λικο αγοράκι, είπε στη µαµά µου πως είναι καλ τερα να µου αγοράσει µια φανέλα, γιατί έχω πλευρίτη. Ξέρεις πώς πονάω, άµα παίρνω ανάσα; Η θεία µου η µικρή, κι ο θείος µου ο Νικ λας, κι ο άλλος που χει το περίπτερο, είπε και το άλλο παιδί, µ αγ ρασαν καλ τερα το το το παλτ γιατί το περσιν µου ήταν λιωµένο, µα και δε µε χωρο σε κι λας. Κι ο σιδερ δροµος κι αυτ ς ήταν πολ στενοχωρηµένος. Γιατί αυτ ς είχε έρθει στον κ σµο, µ νο και µ νο για να δώσει χαρά στα παιδιά, και τώρα αντί χαρά, τους είχε δώσει στενοχώρια. Για λους ήτανε φέτος πολ στεν χωρες οι γιορτές. Μα του χρ νου, θα δείτε, είπε η µαµά, στα δυο λυπηµένα παιδιά της. λα θα χουν αλλάξει θα χουν φ γει οι κακοί ανθρώποι, κι οι καλοί µπαµπάδες θα µας έχουν έρθει, θα χουν γεµίσει τα έρηµα, τα ορφανεµένα µας τα σπίτια Έ. Αλεξίου, Προσοχή συνάνθρωποι, Καστανιώτης [197]

8 Η ΒΙΟΠΑΛΗ ñ ΤΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ƒ π ÂÚÈÁÚ ÙÂ ÙÈ Û Óı ÎÂ ˆ ÙË ÁÁÂÏÈÎÔ Ï Î È ÙÔ ÙÚÔ, ÓÙÏÒÓÙ appleïëúôêô- Ú Â applefi ÙÔ ÎÂ ÌÂÓÔ. È ÓÙÈappleÚÔÛˆappleÂ ÂÈ ÁÈ Ù apple È È ÙÔ ÈËÁ Ì ÙÔ Ô ÛÈ ËÚfi ÚÔÌÔ appleô Ú ÛÎÂÙ È ÛÙË ÈÙÚ Ó ÙÔ Î Ù ÛÙ Ì ÙÔ ; ıâ apple È appleúô ÏÏÂÈ Ó ÂappleÈ Â ÚËÌ ÁÈ Ó appleâ ÛÂÈ Ù ÏÏ fiùè ı appleôîù ÛÂÈ ÙÔ appleôıëùfi ÒÚÔ. ÔÈ Â Ó È Ù Ù ÂappleÈ ÂÈÚ Ì Ù Î È appleò Î ÚÒÓÔÓÙ È ÛÙÔ Ù ÏÔ ÙÔ ÈËÁ Ì ÙÔ ; ËÌ Ù ÛÙÂ ÙÔ appleôúùú ÙÔ ÙË ÌËÙ Ú, Î ÓÔÓÙ Ó ÊÔÚ ÛÙÔÓ ÁÒÓ ÙË ÁÈ ÂappleÈ ˆÛË. IA EMATIKH ƒ ƒπo È ÛÙÂ ÙÔ È Ï Ô ÙË ÏÂÍ Ô ÎÏËÚÔ ÁÒÓÂ ÁÈ ÌÈÎÚ ˆ, ÙÔ ÔappleÔ Ô ÂÈ Ó ÏÔÁË ıâì ÙÈÎ, Î È apple ÚÔ ÛÈ ÛÙÂ ÛÙËÓ Ù ÍË ÌÈ Û ÓıÂÙÈÎ ÂÚÁ Û ÌÂ Ù ÙÏÔ «Ô apple È ÛÙÔ ÚÁÔ ÙË ŒÏÏË ÏÂÍ Ô», fiappleô Ó ÂÍÂÙ ÂÙÂ Î Ú ˆ ÙÈ Û Óı ÎÂ ˆ Î È ÙÈ Ó ÙfiÙËÙÂ ÂÎapple Â ÛË appleô Â Ó Ù apple È È ÙË ÌÂÙ appleôïâìèî ÂappleÔ. Θε φραστος Τριανταφυλλίδης, ο παιδιά στην παραλία [198]

9 ª ƒ Ã. Ãƒπ À À È Ó apple È appleô ÎÔÈÌ Ù È Στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας του εικοστο αιώνα, µετά την κατάρρευση των καθεστώτων των ανατολικών χωρών, µεγάλο µέρος του πληθυσµο τους µετακινήθηκε σε ευρωπαϊκές χώρες, µε σκοπ την εξε ρεση εργασίας. Απ την εποχή αυτή και ως τις µέρες µας ζουν και βιοπαλε ουν στη χώρα µας χιλιάδες οικονοµικοί µετανάστες, πως το παιδί του ποιή- µατος, που κερδίζει το ψωµί του στα φανάρια της λεωφ ρου και κοιµάται στο µηχανοστάσιο του εργοστασίου. Το ποίηµα περιλαµβάνεται στη συλλογή Το κυπαρίσσι των εργατικών (1995). χτα. Η κίνηση αραιή στη λεωφ ρο. Μες στο κλειστ, το φωτισµένο εργοστάσιο, Oι µηχανές, αποσταµένες* µα άγρυπνες, Επιβλέπουν σαν άκακοι γίγαντες Τον πνο του µικρο. Στριµωγµένος Κοντά στη σκάρα του ατµο,* Με του αδερφο του το παλτ σκεπασµένος Ξεκουράζεται. λη τη µέρα δουλε ει στα φανάρια* Σκουπίζει τζάµια βιαστικά µε το κ κκινο. Εισπράττει κέρµατα ή την ε λογη* αγανάκτηση. Περιµένει το επ µενο φανάρι. Τίµια κερδίζει έτσι το ψωµί Και το µερίδιο του νυχτοφ λακα, Που τον αφήνει να κοιµάται εκεί µέσα. Τα χιονισµένα βουνά της πατρίδας του, Τα χέρια της µάνας του που τ λιγαν γ ρω του Γυναίκειο µαντίλι για το κρ ο, Το δάσκαλο που πληρων τανε µε γάλα Μ λις θυµάται. Θυµάται κάτι ελληνικά απ το στ µα του, * αποσταµένες: κουρασµένες * σκάρα του ατµο : τεχνική κατασκευή σε σχήµα σχάρας, απ που βγαίνουν οι θερµοί ατµοί των µηχανών * φανάρια: φωτεινοί σηµατοδ τες * ε λογη: δικαιολογηµένη, αναµεν µενη [199]

10 Η ΒΙΟΠΑΛΗ ñ ΤΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Που τώρα εδώ ακο γονται αλλιώτικα. χι σαν β τσαλα γυαλιστερά µεγάλης θάλασσας, χι σαν ποδοβολητ του αλ γου Εν ς ανίκητου στρατηλάτη,* Αλλά να, σαν τα κέρµατα στην τσέπη, Σαν το φτ σιµο στο βλέµµα του πελάτη. Καµιά φορά πιο εγκάρδια Σαν το το δω το βουητ της σκάρας, Που λο ανεβάζει το θερµ ατµ..χ. Χριστοδο λου, Το κυπαρίσσι των εργατικών, Καστανιώτης * στρατηλάτης:ο αρχηγ ς του στρατο, ίσως έµµεση αναφορά στο Μ. Αλέξανδρο ƒ π ÂÚÈÁÚ ÙÂ appleò appleâúó ÂÈ ÙË Ì Ú Î È ÙË Ó Ù ÙÔ ÙÔ apple È. Ô appleô ËÌ Ó Ê ÚÂÙ È ÛÂ Ô ÚÔÓÈÎ Âapple appleâ Î È ˆÚ ÂÙ È ÛÂ Ô ÊËÁËÌ ÙÈÎ Ì ÚË. ÔÈ Â Ó È Ù Î È ÙÈ appleâúèï Ì ÓÂÈ ÙÔ Î ı Ó ; ÔÈ Û ÛË Ê ÓÂÙ È Ó ÂÈ ÌÂ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ ÁÏÒÛÛ ÙÔ apple È ; ÈÙÈÔÏÔÁ ÛÙÂ ÙËÓ apple - ÓÙËÛ Û Ú ÛÎÔÓÙ Î È ÏÏÂ ÂÎÊÚ ÛÂÈ ÙÔ ÎÂÈÌ ÓÔ appleô appleôù appleòóô Ó ÙË Û Ó È- ÛıËÌ ÙÈÎ ÙÔ Î Ù ÛÙ ÛË. µúâ ÙÂ ÛÙÔ ÎÂ ÌÂÓÔ ÂÈÎfiÓÂ appleô Â ÓÔ Ó ) ÙË ÛÙÂÚËÌ ÓË ˆ ) ÙÔÓ ÁÒÓ ÁÈ ÙËÓ ÂappleÈ- ˆÛË appleô ÓÂÈ Î ıëìâúèó ÙÔ apple È. IA EMATIK ƒ ƒπo µúâ ÙÂ ÙËÓ ÂıÓÈÎfiÙËÙ ÙÔ apple È ÈÔ, ÌÂ ÛË Ù ÛÙÔÈ Â ÁÈ ÙÔÓ ÙfiappleÔ Î È ÙÈ Û Óı ÎÂ ˆ ÙˆÓ Î ÙÔ ÎˆÓ ÙÔ appleô ÓÔÓÙ È ÛÙÔ appleô ËÌ, Î È ÂÓÙÔapple ÛÙÂ ÛÙÔ ÚÙË ÙË ÒÚ applefi ÙËÓ ÔappleÔ appleúô Ú ÂÙ È. ªÂ ÙË Ô ıâè ÙˆÓ Î ıëáëùòó ÙË πûùôú Î È ÙË ÂˆÁÚ Ê, ÂÍÂÙ ÛÙÂ ÙË Û ÛË ÙË ÒÚ Ù ÌÂ ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÛÌfi. [200]

11 ø Àª Ô ÙÚ ÁÔ È ÙÔ È ÓÁÎ Είναι άγνωστος ο δηµιουργ ς αυτο του παλιο κινέζικου ποιήµατος, µας µεταδίδει µως άµεσα τις επιθυµίες του, φροντίζοντας να κάνει ιδιαίτερα αισθητή την αγάπη του για την ελευθερία και την ανεξαρτησία που του εξασφαλίζει η καθηµερινή εργασία του. ιάνω δουλειά, µ λις χαράζει η µέρα Και ξαποσταίνω,* µ λις βασιλέψει.* Για να πίνω νερ, πηγάδι ανοίγω Κι οργώνω το χωράφι για να τρώγω. Κι αψηφώ* τον µεγάλον αυτοκράτορα. Κινέζικα τραγο δια, µτφρ. Κώστας Βάρναλης, Λωτ ς Μάριος Βατζιάς, Αγροτικ * ξαποσταίνω: ξεκουράζοµαι * βασιλέψει: µε τη δ ση του ήλιου * αψηφώ: δεν υπολογίζω, δε φοβάµαι [201]

12 Η ΒΙΟΠΑΛΗ ñ ΤΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ƒ π 1 2 È appleôèô ÏfiÁÔ Ô ÈÓ Ô ÁÂˆÚÁfi È ÎËÚ ÛÛÂÈ fiùè ÂÓ appleôïôá ÂÈ ÙËÓ ÂÍÔ Û ÙÔ ÙÔÎÚ ÙÔÚ ; ÔÈ ÂÎÊÚ ÛÙÈÎ Ì Û Î ÚÈ Ú Ô Ó ÛÙÔ appleô ËÌ Î È ÁÈ Ù ; IA EMATIKH ƒ ƒπo ÎÂÊÙÂ ÙÂ Ó ÛÙËÓ ÂappleÔ Ì apple Ú ÂÈ Î appleôèô ÓıÚˆappleÔ, Ô ÔappleÔ Ô Ó ÌappleÔÚÂ Ó appleâ- ÚËÊ ÓÂ ÂÙ È fiùè ÂÓ ÂÈ Î Ó Ó Ó Ó ÁÎË ÛÙË ˆ Î È ÛÙÔ Âapple ÁÁÂÏÌ appleô ÛÎÂ. Ó ÓÔÌ ÂÙÂ fiùè Ú Î ÙÂ Î appleôèôó, appleâúèáú ÙÂ ÙË ˆ ÙÔ. Ó fi È, appleâúèáú ÙÂ ÙË ˆ fiappleôèô Âapple ÁÁÂÏÌ Ù appleúôùèì ÙÂ Î È ÂÍËÁ ÛÙÂ ÙËÓ ÂÍ ÚÙËÛ ÙÔ applefi ÙËÓ applefiïôèappleë ÎÔÈÓˆÓ. [202]