ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

Transcript

1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ Ιούλιος 2012 Το παρόν κείμενο παρουσιάζει το Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα του Δήμου Αθηναίων για την Κοινωνική Ανασυγκρότηση της Πόλης των Αθηνών

2 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή Αναπτυξιακή Στρατηγική ήµου Αθηναίων Επιχειρησιακό Σχέδιο ήµου Αθηναίων ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ANAΛΥΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Πληθυσµός - ηµογραφικά χαρακτηριστικά ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ SWOT ANALYSIS ράσεις που προτείνονται προς ένταξη και χρηµατοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό ταµείο (Σχέδιο ράσης Εκχώρησης) Κοινωνική Οικονομία Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Δράσεις Ενσωμάτωσης Ενίσχυσης της πρόσβασης των Ευπαθών Κοινωνικά Ομάδων ΜΕΛΕΤΕΣ α) Μελέτη χαρτογράφησης των πληθυσμιακών ομάδων που διαβιούν στο δρόμο (άστεγοι) της περιοχής του Δήμου Αθηναίων β) Παιδιά στο δρόμο παιδική φτώχεια Δομές καταπολέμησης της φτώχειας Δράσεις Ενσωμάτωσης κι Ενίσχυσης της Κοινωνικοοικονομικής Πρόσβασης των ΕΚΟ Εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής ως προς την ομάδα στόχο α. ΔΟΜΕΣ ΡΟΜΑ Β. ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ Γ. Γυναίκες Ανάπτυξη Δικτύου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας υγείας... 40

3 1. Εισαγωγή Η εικόνα του ιστορικού κέντρου της Αθήνας σήµερα, όχι µόνο καταδεικνύει την εγκατάλειψή του αλλά ενέχει χαρακτηριστικά έκτακτης ανάγκης. Παρουσιάζονται µεγάλα και κρίσιµα προβλήµατα σε πολλά επίπεδα (κοινωνικό, περιβαλλοντικό, λειτουργικό κλπ), τα οποία µέρα µε τη µέρα µεγεθύνονται. Στα στοιχεία αυτά θα πρέπει να συνυπολογιστούν και οι συνέπειες της οικονοµικής κρίσης στη χώρα. Η ύφεση στην οποία βυθίστηκε η οικονοµία τα δύο τελευταία χρόνια, πλήττει σχεδόν όλους τους τοµείς της οικονοµικής δραστηριότητας. Πέρα λοιπόν από την επιδείνωση του οικονοµικού κλίµατος, τη µείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης και τη σηµαντική αύξηση της ανεργίας, έρχεται η συνακόλουθη δηµιουργία εξαιρετικά σοβαρών προβληµάτων κοινωνικής συνοχής. Τα προβλήµατα αυτά εστιάζονται κατά βάση σε ενήλικα άτοµα και τα παιδιά τους, που βρίσκονται -λόγω της οικονοµικής κρίσης- σε κατάσταση ανάγκης. Ενδεικτικά, αφορούν ακατάλληλη ή επισφαλή στέγαση, γενικότερη οικονοµική ανέχεια, αλλά και αδυναµία κάλυψης στοιχειωδών αναγκών (διατροφή, πρωτοβάθµια περίθαλψη υγείας, κλπ), µε όλες τις συνέπειες που αυτά έχουν σε όλα τα µέλη της οικογένειας και, ιδίως, στα παιδιά. Τα προβλήµατα αυτά εκτιµάται ότι το αµέσως επόµενο διάστηµα θα λάβουν εκρηκτικές διαστάσεις και ο ήµος της Αθήνας θα πρέπει να είναι έτοιµος να συνεισφέρει στην αντιµετώπισή τους. Είναι κοινώς αποδεκτό πως χρειάζονται άµεσες και συγκεκριµένες παρεµβάσεις οι οποίες θα στοχεύουν στην αναστροφή της εικόνας που παρουσιάζει σήµερα η πόλη της Αθήνας και πιο συγκεκριµένα το Ιστορικό Κέντρο. Ο ήµος της Αθήνας έχει εντάξει αυτές τις παρεµβάσεις ως µέρος ενός ευρύτερου πολυεπίπεδου στρατηγικού σχεδίου για την ανάπτυξη της πόλης, που εκτείνεται χρονικά µέχρι το 2020.

4 2. Αναπτυξιακή Στρατηγική ήµου Αθηναίων Το πολυεπίπεδο στρατηγικό σχέδιο του ήµου µέσα από τις παρεµβάσεις του, δίνει απαντήσεις σε κρίσιµα προβλήµατα διαφόρων µορφών, τα οποία µέρα µε τη µέρα µεγεθύνονται, αποσκοπώντας στην: α) Ενίσχυση της τοπικής επιχειρηµατικότητας και ανταγωνιστικότητας µε δράσεις όπως η δηµιουργία Κέντρων υποστήριξης επιχειρηµατικότητας, η υλοποίηση προγραµµάτων επιδότησης προβληµατικών επιχειρήσεων, η παροχή κινήτρων ανάπτυξης για start up επιχειρήσεις, η συνεργασία µε τη Σχολή Καλών Τεχνών για δηµιουργία εταιρειών «ντιζάιν». β) Αναβάθµιση της ποιότητας της ζωής των κατοίκων της πόλης. Σχεδιάζεται η βελτίωση των πεζοδροµίων και του ηλεκτροφωτισµού, η δηµιουργία «πράσινων» στεγών στα σχολεία, πράσινων διαδροµών και ποδηλατοδρόµων από την Ακαδηµία Πλάτωνος µέχρι τον Κεραµεικό. γ) Αναζωογόνηση του αστικού ιστού. Προβλέπεται η υλοποίηση δράσεων ανάπλασης και δηµιουργίας πράσινου σε έντεκα πλατείες του κέντρου της πόλης, η βελτίωση του αστικού τοπίου, η ανάκτηση δηµόσιου χώρου. δ) Αποτελεσµατική διαχείριση της κοινωνικής κρίσης. ηµιουργία Κοινωνικής Τράπεζας, ικτύου Κοινωνικής Στέγασης, Ξενώνα Βραχείας Φιλοξενίας και Επανένταξης, Καταφύγιου Νύκτας, Εστίας Ηλικιωµένων Αστέγων, Κέντρου Κακοποιηµένων Γυναικών, Κέντρου Ψυχοκοινωνικής στήριξης παιδιών, Κέντρου ηµιουργικής Απασχόλησης Παιδιών µε ειδικές ανάγκες. ε) ιασφάλιση της υλοποίησης και της βιωσιµότητας του προγράµµατος. Προγράµµατα κατάρτισης και µεταφοράς τεχνογνωσίας στο στελεχιακό δυναµικό του ήµου και των Νοµικών του Προσώπων. Ο στρατηγικός σχεδιασµός, εξελίσσεται συνεχώς και αποτελείται από δράσεις και προγράµµατα που υλοποιούνται εντός της τριετίας και προετοιµάζουν την συντονισµένη παρέµβαση έως και το Τυγχάνει δε της πλήρους πολιτικής υποστήριξης σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Πιο συγκεκριµένα: Την παρουσιάστηκε η πρόταση-σχέδιο του ήµου Αθηναίων για την κοινωνική ανασυγκρότηση και την αλληλεγγύη στην Αθήνα, από το ήµαρχο κ. Γ. Καµίνη σε 2ωρη σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό κ. Λ. Παπαδήµο. Το σχέδιο είχε

5 προϋπολογισµό 35 εκατοµµύρια, εκ των οποίων τα 30 εκ. ευρώ θα προέλθουν από το ΕΣΠΑ (δράσεις για απόρους, αστέγους κ.ά.) και τα υπόλοιπα 5 εκ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισµό για την ενίσχυση του ΚΥΑ Α (Κέντρο Υποδοχής και Αλληλεγγύης ήµου Αθηναίων). Το σχέδιο αυτό αφού εγκρίθηκε από τον πρωθυπουργό, δόθηκε στην δηµοσιότητα και στη συνέχεια, ο πρωθυπουργός ζήτησε να προχωρήσει υπό την εποπτεία του υπουργού επικρατείας κ. Γ. Σταυρόπουλου το νοµοσχέδιο - οµπρέλα το οποίο θα καλύπτει πρωτοβουλίες για το κέντρο της Αθήνας και την υλοποίησή τους, εν είδει fast track. Την , παρουσιάσθηκε από τον ήµαρχο Αθηναίων Γ. Καµίνη, την υπουργό Ανάπτυξης Ά. ιαµαντοπούλου και τον υπουργό Εργασίας Γ. Κουτρουµάνη, το πρόγραµµα «Αθήνα Ξανά» µε πόρους ΕΣΠΑ (ΕΤΠΑ και ΕΚΤ), ύψους 120 εκ. ευρώ, µε το οποίο επιχειρείται να υποστηριχθούν δράσεις -σε όλα τα επίπεδα- στον µητροπολιτικό δήµο της χώρας, µε χρονικό ορίζοντα Οι γενικοί άξονες της πρωτοβουλίας αυτής αποτυπώθηκαν στο Σύµφωνο Συνεργασίας που υπεγράφη µεταξύ των Υπουργών και του ηµάρχου. Πέραν των δράσεων υπό άµεση χρηµατοδότηση, στόχος είναι η Αθήνα να ενισχυθεί µε πόρους και δοµές µητροπολιτικού χαρακτήρα, ούτως ώστε να ωριµάσει ένα δεκαετές αναπτυξιακό πρόγραµµα και να επιτευχθεί η χρηµατοδότηση της πρωτεύουσας απευθείας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την επόµενη προγραµµατική περίοδο ( ). Άλλωστε, η αυξανόµενη αναγνώριση της ανάγκης για χωρικά στοχευµένες παρεµβάσεις, συµβαδίζει µε την αποκέντρωση των ευθυνών σε πολλά πεδία πολιτικής. Οι πόλεις χρειάζεται να έχουν την ελευθερία (φυσικά στο πλαίσιο µιας εθνικής στρατηγικής και µε κυβερνητική υποστήριξη) να αναπτύσσουν πολιτικές προσαρµοσµένες στην τοπική πραγµατικότητα. Η αυξανόµενη αποκέντρωση ευθυνών σε πόλεις και τοπικούς φορείς στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής, σηµαίνει ότι οι Τοπικές αυτοδιοικήσεις (περισσότερο από την Εθνική Κυβέρνηση) πρέπει να αντιµετωπίσουν πολλαπλά προβλήµατα και βρίσκονται σε καλύτερη θέση να αναπτύξουν πολιτικές που απαντούν σε τοπικές ανάγκες. Σε εφαρµογή των προβλεπόµενων υποχρεώσεων των εµπλεκόµενων µερών στο προαναφερθέν Σύµφωνο Συνεργασίας: Α. Εκδόθηκε Υπουργική Απόφαση της ΥΠΑΑΝ (17192/ΕΥΣ 2382/6/4/2012 (ΦΕΚ 1277/τεύχος Β / ), µε την οποία η Εταιρεία Ανάπτυξης και Τουριστικής

6 Προβολής Αθηνών, Αναπτυξιακή Ανώνυµος Εταιρεία Οργανισµού Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΑΕ Α) του ήµου Αθηναίων ορίζεται Ενδιάµεσος Φορέας ιαχείρισης του ΠΕΠ Αττικής και αναλαµβάνει την διαχείριση έργων που συγχρηµατοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) ύψους 85 εκ. Β. Ψηφίστηκε ο Νόµος 4071 ΦΕΚ85/ «Ρυθµίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωµένη διοίκηση Ενσωµάτωση Οδηγίας 2009/50/ΕΚ» όπου ειδικότερα στο άρθρο 19 παράγραφος 16 αυτού, ορίζεται ότι η ΑΕ Α ασκεί καθήκοντα ενδιάµεσου φορέα διαχείρισης κατά την έννοια του άρθρου 4 του ν. 3614/2007 (Α 267) στα Επιχειρησιακά Προγράµµατα του ΕΣΠΑ. Γ. Εγκρίθηκε το νέο οργανόγραµµα της εταιρείας και εξουσιοδοτήθηκε ο ιευθύνων Σύµβουλος για την έκδοση της πρόσκλησης στελέχωσης του Φορέα, µε απόφαση του.σ. της Εταιρείας Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής Αθηνών, Αναπτυξιακή Ανώνυµος Εταιρεία Οργανισµού Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΑΕ Α) του ήµου Αθηναίων (.Σ. 10/ ). τροποποιήθηκε και επικαιροποιήθηκε το αρχικό Σχέδιο Κοινωνικής Ανασυγκρότησης του ήµου, ώστε να λαµβάνει υπόψη του τις µελέτες και την προεργασία της αναπτυξιακής εταιρείας του δήµου αλλά και τα συµπεράσµατα της ιυπουργικής Επιτροπής για το Κέντρο της Αθήνας. Το πρόγραµµα «Αθήνα Ξανά» έχει εγκριθεί από την Οµάδα ράσης και αρχίζει να υλοποιείται άµεσα.

7 3. Επιχειρησιακό Σχέδιο ήµου Αθηναίων Παράλληλα µε τις προσπάθειες ένταξης του Στρατηγικού Σχεδίου Ανάπτυξης του ήµου Αθηναίων µε τους παραπάνω άξονες στην επόµενη προγραµµατική περίοδο, επείγει η εφαρµογή του αρχικού Επιχειρησιακού Σχεδίου του ήµου, το οποίο απαντά ουσιαστικά στις πιο επείγουσες ανάγκες του ήµου, ενώ προετοιµάζει παράλληλα τις δοµές και το έδαφος για την επόµενη προγραµµατική περίοδο. Οι παρεµβάσεις στους προαναφερθέντες άξονες είναι ήδη προγραµµατισµένες και έχουν διασφαλισθεί οι πόροι µε εκχώρηση από το ΠΕΠ Αττικής, σε ότι αφορά το ΕΤΠΑ. Σε ότι αφορά όµως τις δράσεις που εντάσσονται στους άξονες «αναβάθµιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων» και «διαχείριση της κοινωνικής κρίσης», πέραν των ίδιων πόρων που έχει διασφαλίσει ο ήµος, είτε από τον κρατικό προϋπολογισµό ή από χορηγίες, απαιτείται συγχρηµατοδότηση από το ΕΚΤ και ειδικότερα από τους άξονες του Επιχειρησιακού προγράµµατος του ΕΠΑΝΑ του Υπουργείου Εργασίας. Ο ήµος Αθηναίων έχει συµµετάσχει σε πολλές προκηρύξεις που έχει ανακοινώσει η ΕΥ ΕΠΑΝΑ, κρίνεται επιτακτική όµως η ξεχωριστή εκχώρηση πόρων από το ΕΠΑΝΑ στην ΕΑΤΑ για την υλοποίηση των σχεδιαζόµενων δράσεων (Τοµείς Παρέµβασης 5.1, 5.2, 5.3). Η εκχώρηση αυτή κρίνεται απαραίτητη για πολλούς λόγους: 1. Είναι στο πνεύµα του προσανατολισµού της πολιτικής συνοχής προς την αποκέντρωση των αρµοδιοτήτων και των ευθυνών και της εξειδίκευσης των εθνικών στρατηγικών σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο (σε επίπεδο δηλαδή ήµου) που να συντονίζονται µεν σε εθνικό επίπεδο αλλά να σχεδιάζονται και να εφαρµόζονται σε τοπικό. 2. Θα ενοποιηθούν όλες οι σχετικές δράσεις και παρεµβάσεις σε δοµές και υποδοµές που αφορούν τις περιθωριοποιηµένες κοινότητες σε ένα Τοπικό Επιχειρησιακό Σχέδιο σε µια Ολοκληρωµένη Παρέµβαση (integrated approach), προαπαιτούµενο τόσο των Κανονισµών του ΕΤΠΑ π.χ. για τις υποδοµές στέγασης, όσο και της επόµενης προγραµµατικής περιόδου. Τονίζεται πως στην περίοδο οι παρεµβάσεις θα πρέπει να αποδεικνύουν την συνέργειά τους ειδικά για την αποφυγή της επικάλυψης, της πολυδιάσπασης και του κατακερµατισµού των πολιτικών και των διαθέσιµων πόρων και για την επίτευξη της όσο το δυνατόν

8 µεγαλύτερης συµπληρωµατικότητας των παρεµβάσεων. Παράδειγµα αποτελεί η εθνική στρατηγική για τους ΡΟΜΑ 3. Στην επόµενη προγραµµατική περίοδο, το 20 % των πόρων του ΕΚΤ θα διατεθεί σε παρεµβάσεις αποκλειστικά για την καταπολέµηση της φτώχειας και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής: το επιχειρησιακό αυτό σχέδιο (µέσω της εκχώρησης) θα µπορούσε να αποτελέσει την αφετηρία για την διεύρυνση της επιλεξιµότητας δράσεων από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο ώστε να χρηµατοδοτεί πέραν από δράσεις για την ενίσχυση της απασχολησιµότητας και αύξηση των θέσεων εργασίας, και δράσεις αντιµετώπισης του πολυδιάστατου φαινοµένου της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισµού. 4. Η ανάγκη ολοκληρωµένων παρεµβάσεων για την επίλυση τόσο των επειγουσών αναγκών του ήµου Αθηναίων, όσο και για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της Στρατηγικής του ήµου για την επόµενη δεκαετία προϋποθέτει την διασφάλιση ευελιξίας και δυνατότητας εσωτερικής κινητοποίησης και ενεργοποίησης αξόνων που λειτουργούν συµπληρωµατικά ο ένας στον άλλον, και των οποίων οι δράσεις αποτελούν προϋπόθεση για την ενεργοποίηση ή/και για την ολοκλήρωση κάποιου άλλου.

9 4. ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ANAΛΥΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ 4.1. Πληθυσµός - ηµογραφικά χαρακτηριστικά Εξέλιξη του Πληθυσµού της περιοχής του ήµου Αθηναίων Ο ήµος Αθηναίων κατά την πιο πρόσφατη απογραφή της ΕΣΥΕ (2011) παρουσιάζει σοβαρή µείωση του πληθυσµού κατά 16,9%, που πλέον ανέρχεται σε άτοµα, από άτοµα κατά την απογραφή του Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι ο πληθυσµός του ήµου κατά την απογραφή του 2001 παρουσίαζε µείωση κατά 3,4% σε σχέση µε την απογραφή του Η µείωση αυτή εκτιµάται ότι οφείλεται στην ολοένα και εντονότερη υποβάθµιση µεγάλου µέρους του «ιστορικού κέντρου» της πόλης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. Παρ όλα αυτά αποτελεί τον πολυπληθέστερο Ο.Τ.Α. της χώρας. Από τους µόνιµους κατοίκους, την πλειοψηφία αποτελούν οι γυναίκες (52,5%). Επιπλέον, όσον αφορά στην ηλικιακή διάρθρωση, και ενώ ο. Αθηναίων παρουσιάζει ικανοποιητική αναλογία πληθυσµού σε παραγωγική ηλικία (περί το 70%), εντούτοις λιγότερο από 1 στους 10 κατοίκους του ήµου είναι παιδί (έως 14 ετών) και το ποσοστό ηλικιωµένων (άνω των 65 ετών) καταγράφεται ανώτερο (περί το 18%). Επιπλέον ο παιδικός πληθυσµός του ήµου έχει µειωθεί σηµαντικά (άνω του 25%) την περίοδο Ο δείκτης γήρανσης µάλιστα για τον. Αθηναίων (αναλογία ηλικιωµένου πληθυσµού προς τον παιδικό) είναι από τους µεγαλύτερους µεταξύ των ήµων της χώρας συνολικά. Η πληθυσµιακή διάρθρωση του. Αθηναίων σε σχέση µε το εκπαιδευτικό επίπεδο (στοιχεία απογραφής της ΕΣΥΕ το 2001) δείχνει ότι οι περισσότεροι κάτοικοι είναι επιπέδου µέσης εκπαίδευσης. Σηµειώνεται εδώ ότι 1 στους 5 κατοίκους του ήµου είναι έχει τελειώσει µόνο το δηµοτικό σχολείο, ενώ οι αναλφάβητοι αποτελούν το 6% του πληθυσµού. Κοινωνική ιάρθρωση του πληθυσµού του ήµου Αθηναίων Η κοινωνική διάρθρωση του ήµου Αθηναίων την τελευταία 20ετία έχει µεταβληθεί δραµατικά. Ήδη από την απογραφή του 2001 παρατηρήθηκε µείωση του πληθυσµού, τόσο των οµοδηµοτών, όσο και των ετεροδηµοτών, σε σχέση µε την προηγούµενη απογραφή του Σύµφωνα µε τα σχετικά στοιχεία της πλέον πρόσφατης απογραφής του 2011 παρατηρείται πολύ µεγάλη µείωση κατά 16,5% του πληθυσµού. Παράλληλα την ίδια χρονική περίοδο οι πολιτικές αλλαγές, προκάλεσαν κύµα µετανάστευσης στην Ελλάδα. Σύµφωνα µε

10 σχετική έκθεση του Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής (ΙΜΕΠΟ) του 2004, σε διάστηµα 13 ετών ο αριθµός των ξένων µεταναστών που ζουν στην Ελλάδα έχει τετραπλασιαστεί. Το 1991 είχαν υπολογισθεί σε , ενώ το 2004 υπολογίστηκαν σε 1,1 εκατοµµύριο. Το φαινόµενο ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 90, µετά την πτώση των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην ανατολική Ευρώπη. Τότε δηµιουργήθηκε το πρώτο κύµα οικονοµικής µετανάστευσης µε προορισµό την Ελλάδα (µε µετανάστες κυρίως από την Αλβανία, Βουλγαρία και Ρουµανία) διαµέσου των βόρειων συνόρων. Στη συνέχεια προστέθηκαν µετανάστες από χώρες της Β. Αφρικής και της Ασίας. Ο ήµος Αθηναίων απετέλεσε τον κύριο προορισµό για τους αλλοδαπούς. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΣΥΕ κατά την απογραφή του 2001, περίπου µετανάστες ζουν στον ήµο Αθηναίων, οι οποίοι αποτελούν το 17% του συνολικού αριθµού των αλλοδαπών της χώρας Οι παραπάνω πληθυσµιακές µεταβολές έχουν προκαλέσει σοβαρές διαρθρωτικές αλλαγές στην τοπική κοινωνία, η οποία χρήζει σοβαρής κοινωνικής στήριξης προκειµένου να διασφαλίσει την κοινωνική της συνοχή, καθώς υπάρχουν δύο παράγοντες που επιτείνουν το πρόβληµα: ο πολύ µεγάλος αριθµός µεταναστών που εγκαταστάθηκε στη χώρα µας τις τελευταίες δεκαετίες, ιδιαίτερα οι µετανάστες χωρίς άδεια παραµονής. οι συνέπειες της οικονοµικής κρίσης που πλήττει τη χώρα και η ύφεση στην οποία βυθίστηκε η οικονοµία τα τρία τελευταία χρόνια, To ζήτηµα της ύπαρξης µεγάλου αριθµού µεταναστών χωρίς άδεια παραµονής είναι επακόλουθο της συστηµατική παράνοµης/ παράτυπης εισόδου µεγάλου αριθµού µεταναστών. Το κύµα µη νόµιµης µετανάστευσης αυξήθηκε µε δραµατικούς ρυθµούς το διάστηµα Μόνο το έτος 2010 εκτιµάται ότι εισήλθαν στην Ελλάδα περίπου µη νόµιµοι µετανάστες (κυρίως µέσω της Τουρκίας, διαµέσου του Έβρου ποταµού και των νησιών του Αιγαίου µε σκοπό την µετάβαση σε κάποια άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνήθως µέσω του λιµανιού της Πάτρας ή της Ηγουµενίτσας). Η ύπαρξη µεγάλου αριθµού µη νόµιµων µεταναστών στην Αθήνα, η σώρευσή τους σε συγκεκριµένες περιοχές/γειτονιές της πόλης και η διαβίωσή τους κάτω από κατά τεκµήριοάθλιες συνθήκες, προκαλεί σοβαρά παρεπόµενα όπως: Κλίµα φόβου Υποβάθµιση γειτονιών (Πατησίων, πλατεία Βικτωρίας, Μεταξουργείο κλπ) Αύξηση της εγκληµατικότητας Ύπαρξη κυκλωµάτων διακινητών κλπ.

11 4.2. ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Όπως είναι γνωστό σήµερα, η εικόνα της πόλης της Αθήνας (κυρίως του ιστορικού κέντρου) όχι µόνο καταδεικνύει την εγκατάλειψή της αλλά ενέχει χαρακτηριστικά έκτακτης ανάγκης. Παρουσιάζονται µεγάλα και κρίσιµα προβλήµατα σε πολλά επίπεδα (κοινωνικό, περιβαλλοντικό, λειτουργικό κλπ), τα οποία µέρα µε τη µέρα µεγεθύνονται. Στα στοιχεία αυτά θα πρέπει να συνυπολογιστούν και οι συνέπειες της οικονοµικής κρίσης στη χώρα, της ύφεσης, της σηµαντικής αύξησης της ανεργίας, και της συνακόλουθης δηµιουργίας εξαιρετικά σοβαρών προβληµάτων κοινωνικής συνοχής. Τα προβλήµατα αυτά εστιάζονται κατά βάση σε ενήλικα άτοµα και τα παιδιά τους, που βρίσκονται -λόγω της οικονοµικής κρίσης- σε κατάσταση ανάγκης. Ενδεικτικά, αφορούν ακατάλληλη ή επισφαλή στέγαση, γενικότερη οικονοµική ανέχεια, αλλά και αδυναµία κάλυψης στοιχειωδών αναγκών (διατροφή, πρωτοβάθµια περίθαλψη υγείας, κλπ), µε όλες τις συνέπειες που αυτά έχουν σε όλα τα µέλη της οικογένειας και, ιδίως, στα παιδιά. Τα προβλήµατα αυτά εκτιµάται ότι το αµέσως επόµενο διάστηµα θα λάβουν εκρηκτικές διαστάσεις και όλοι οι αρµόδιοι φορείς, προεξάρχοντος του ήµου της Αθήνας, θα πρέπει να βρίσκονται σε ετοιµότητα για την αντιµετώπισή τους. Τα σηµαντικότερα προβλήµατα είναι δυνατόν να κατηγοριοποιηθούν ως εξής : Ύφεση, λόγω της υφιστάµενης οικονοµικής κατάστασης µαζική απώλεια θέσεων εργασίας. Υψηλά επίπεδα κινδύνου φτώχειας. Έλλειψη προσαρµογής των δεξιοτήτων/ικανοτήτων του εργατικού δυναµικού στις µεταβαλλόµενες συνθήκες (ιδιαίτερα για ενήλικες ανέργους και εργαζόµενους µε κενά σε γνώσεις και ασυνέχεια στις εκπαιδευτικές και επαγγελµατικές τους επιλογές). υσκολία πρόσβασης στην εργασία για τις γυναίκες και τους νέους, µε συνέπεια πολύ χαµηλά ποσοστά απασχόλησης γι αυτούς. Μακροχρόνια ανεργία και δυσκολία πρόσβασης στην εργασία για ειδικές οµάδες πληθυσµού. Χαµηλή επαγγελµατική κινητικότητα του ανθρώπινου δυναµικού. Αδήλωτη εργασία παραεµπόριο. Μεγάλος αριθµός µη νόµιµων µεταναστών, που διαβιούν υπό άθλιες συνθήκες. Εµφάνιση προβληµάτων δηµόσιας υγείας του πληθυσµού(πχ ραγδαία αύξηση των κρουσµάτων Αids, απόρροια της παράνοµης πορνείας).

12 υνατότητα περαιτέρω αξιοποίησης του ρόλου των κοινωνικών εταίρων και φορέων της κοινωνίας των πολιτών. Εκτιµώµενη έλλειψη οικονοµικών πόρων του ήµου για την άσκηση πολιτικών ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ Βάσει της προαναφερόμενης καταγραφής προβλημάτων προκύπτουν και οι κάτωθι ανάγκες : Βελτίωση και επέκταση των δράσεων ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής για τις ευπαθείς οµάδες του πληθυσµού (άστεγοι, παιδική φτώχεια κλπ). Ενίσχυση της πρόσβασης στην απασχόληση των γυναικών, των νέων, των µακροχρόνια ανέργων και ειδικών οµάδων του πληθυσµού. Ενίσχυση των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων του εργατικού δυναµικού, µέσω εφαρµογής στοχευµένων πολιτικών δια βίου µάθησης. Υλοποίηση πολιτικών ενσωµάτωσης των νοµίµων µεταναστών στον κοινωνικό ιστό. Ουσιαστική αντιµετώπιση του ζητήµατος των µη νόµιµων µεταναστών. Ενίσχυση των ικανοτήτων των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών. Προάσπιση της δηµόσιας υγείας του πληθυσµού µε την αντιµετώπιση του κατακερµατισµού και των ελλείψεων στο σύστηµα πρόληψης και προστασίας της ηµόσιας Υγείας. Βελτίωση των συνεργιών µεταξύ Υπουργείου Υγείας, ΜΚΟ και ήµου.

13 SWOT ANALYSIS ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ 1. Ύπαρξη δικτύου δοµών παροχής υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας (χρηµατοδοτηµένου από το Γ ΚΠΣ), όπως βρεφονηπιακοί σταθµοί, µονάδες «βοήθεια στο σπίτι» κλπ. 2. Τεχνογνωσία στο σχεδιασµό, υλοποίηση και διαχείριση σύνθετων κοινωνικών παρεµβάσεων/προγραµµάτων 3. Υιοθέτηση νέου θεσµικού πλαισίου για τη δια βίου µάθηση (ν. 3879/2010)-υλοποίηση προγραµµάτων 4. Ισχυρά άτυπα κοινωνικά δίκτυα (πχ οικογένεια) που αµβλύνουν τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισµού 5. Αξιόλογο εξειδικευµένο στελεχιακό δυναµικό ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ 1. Σηµαντική απώλεια θέσεων εργασίας λόγω της ύφεσης 2. Υψηλός, πλέον, κίνδυνος φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισµού 3. Έλλειψη πλαισίου σχεδιασµού και εφαρµογής δράσεων κατάρτισης /επανακατάρτισης ανέργων και (ιδίως) εργαζοµένων 4. Αναποτελεσµατικότητα του πλαισίου υποστήριξης της πρόσβασης στην απασχόληση για κρίσιµες οµάδες πληθυσµού, (γυναίκες, νέοι και ευπαθείς οµάδες) µε συνέπεια την ύπαρξη υψηλών ποσοστών ανεργίας 5. Ελλιπής συµµετοχή των κοινωνικών εταίρων 6. Μεγάλη αδήλωτη εργασία-παραεµπόριο 7. Σηµαντική µείωση διαθέσιµων πόρων του ήµου ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ 1. Σαφές και οριοθετηµένο πλαίσιο κατευθύνσεων και πολιτικών σε επίπεδο Ε.Ε. για την ενίσχυση της απασχόλησης/κοινωνικής συνοχής. 2. ιαθεσιµότητα χρηµατοδοτικών πόρων(εσπα) 3. Ισχυρή ανάγκη εφαρµογής Μεταρρυθµίσεων 4. υνατότητα για στοχευµένες παρεµβάσεις σε επίπεδο ήµου (bottom-up) 5. Αξιοποίηση της κοινωνικής οικονοµίας 6. Αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορικής& Επικοινωνιών 7. Αξιοποίηση εθελοντισµού 8. Προώθηση της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης 9. Προώθηση της ενεργού και ουσιαστικής συµµετοχής των κοινωνικών εταίρων για την υλοποίηση των πολιτικών απασχόλησης και κοινωνικής συνοχής ΑΠΕΙΛΕΣ 1. Συνεχιζόµενη απώλεια θέσεων εργασίας λόγω κρίσης, άµεσα-µεσοπρόθεσµα 2. Ενίσχυση των ανισοτήτων µεταξύ περιοχών/γειτονιών του ήµου 3. υσκολία διασφάλισης της βιωσιµότητας, διατηρησιµότητας και συνέχειας των παρεµβάσεων από το ΕΚΤ 4. Μη έγκαιρη προσαρµογή του ανθρώπινου δυναµικού στις µεταβαλλόµενες συνθήκες της αγοράς 5. Αδυναµία αποτελεσµατικής διασύνδεσης της τυπικής εκπαίδευσης µε την αγορά εργασίας 6. Αδυναµία αποτελεσµατικής υλοποίησης τοπικών ολοκληρωµένων παρεµβάσεων 7. ηµογραφικές ανακατατάξεις - γήρανση του πληθυσµού, µετακίνηση πληθυσµών - παράνοµη µετανάστευση &trafficking, κοινωνικές µεταβολές κι εµφάνιση νέων οµάδων χρηστών, κοινωνικές αντιδράσεις- µη αποδοχή «διαφορετικότητας» 8. Υποβάθµιση περιβάλλοντος µε επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσµού 5. ράσεις που προτείνονται προς ένταξη και χρηµατοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό ταµείο (Σχέδιο ράσης Εκχώρησης)

14 5.1. Κοινωνική οικονοµία 5.2. Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη 5.3. ράσεις Ενσωµάτωσης Ενίσχυσης της πρόσβασης των Ευπαθών Κοινωνικά Οµάδων 5.4. Ανάπτυξη ικτύου Πρωτοβάθµιας Φροντίδας υγείας 5.1. Κοινωνική Οικονοµία ο ήµος της Αθήνας, προκειµένου να αντιµετωπίσει τις ολοένα αυξανόµενες κοινωνικές προκλήσεις και ακολουθώντας την πρακτική πολλών άλλων ευρωπαϊκών πόλεων, αξιοποιεί συνεργατικά σχήµατα στο πλαίσιο της κοινωνικής οικονοµίας διασφαλίζοντας την εξασφάλιση της βιωσιµότητας και την αναβάθµιση της ποιότητας των κοινωνικών υπηρεσιών, τη δηµιουργία θέσεων εργασίας και την ένταξη των ευάλωτων οµάδων στην αγορά εργασίας, µε απώτερο στόχο την προώθηση της κοινωνικής καινοτοµίας. Η Αναπτυξιακή Εταιρεία του ήµου εφαρµόζει µια ολοκληρωµένη µεθοδολογία στο πλαίσιο της ωρίµανσης της κοινωνικής οικονοµίας σε τοπικό επίπεδο, η οποία βασίζεται στις ήδη καταγεγραµµένες ανάγκες σε κοινωνικές υπηρεσίες που έχει εντάξει ο ήµος στον αναπτυξιακό του σχεδιασµό και οι οποίες έχουν ενταχθεί ή αναµένεται να ενταχθούν σε διάφορα προγράµµατα. Με βάση τη ζήτηση, ο ήµος ωριµάζει παράλληλα την προσφορά και προετοιµάζει (capacity building) τους φορείς της κοινωνικής οικονοµίας και τις ευάλωτες οµάδες µέσω των διαθέσιµων εργαλείων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταµείου προκειµένου να διασυνδεθούν στο τέλος µε τις ανάγκες και να διασφαλιστεί η λειτουργία βιώσιµων, προσβάσιµων και υψηλής ποιότητας κοινωνικών υπηρεσιών, αξιοποιώντας την κοινωνική επιχειρηµατικότητα. ηµιουργία προσφοράς και προετοιµασία φορέων κοινωνικής οικονοµίας και ευάλωτων οµάδων Ο ήµος έχει ήδη καταγράψει τις ανάγκες του στο πλαίσιο του στρατηγικού του σχεδιασµού και των προγραµµάτων που υλοποιεί. Αυτές εντοπίζονται στους τοµείς της καταπολέµησης της ανεργίας, της κοινωνικής ένταξης και στήριξη των ευάλωτων κοινωνικά οµάδων µε

15 ιδιαίτερη έµφαση στους αστέγους, στους µετανάστες, αποφυλακισµένους, κ.α., της αναβάθµισης του αστικού περιβάλλοντος, της προώθησης των πολιτιστικών και αθλητικών δραστηριοτήτων. Ο ήµος έχει εντάξει στο σχεδιασµό του και έχει ήδη ξεκινήσει την αξιοποίηση κτιριακών υποδοµών για την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών που εντάσσονται στο ανωτέρω πλαίσιο. Στόχος είναι µεσοπρόθεσµα να αξιοποιηθεί η κοινωνική επιχειρηµατικότητα για τη λειτουργία κοινωνικών επιχειρήσεων για την παροχή υπηρεσιών στους κάτωθι τοµείς: Ενέργειες υποστήριξης της ένταξης µεταναστών στον κοινωνικό ιστό της πόλης Αυτές ενδεικτικά περιλαµβάνουν, εκµάθηση της ελληνικής γλώσσας, δράσεις ευαισθητοποίησης και ενηµέρωσης, έκδοση πολύγλωσσων εντύπων µε οδηγίες προσωπικής υγιεινής, έκδοση τρίγλωσσου «Οδηγού ηµοτικών Υπηρεσιών», εκπαίδευση εργαζοµένων στις δηµοτικές υπηρεσίες για την υποδοχή και καθοδήγηση µεταναστών. υπηρεσίες καθαριότητας και ανακύκλωση µετάλλων, αλουµινίου Εκτός της παροχής υπηρεσιών καθαριότητας, ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στην ευαισθητοποίηση και στην εκπαίδευση των πολιτών, τόσο των κατοίκων όσο και των επιχειρήσεων σε πρακτικές ανακύκλωσης, µε στόχο να καταστούν υπεύθυνοι διαχειριστές του περιβάλλοντος και την ενσωµάτωση κοινωνικά υπεύθυνων επιχειρηµατικών πρακτικών. Στόχος η προώθηση της αειφόρου καινοτοµίας για τη µείωση των αποβλήτων καθώς και η εφαρµογή καινοτόµων πρακτικών για ανακύκλωση. υπηρεσίες πρασίνου Ενδεικτικά αναφέρονται η διαµόρφωση, φροντίδα, προστασία και ανάδειξη κοινόχρηστων χώρων, καθώς και περιοχών φυσικού κάλλους, η υλοποίηση ήπιων παρεµβάσεων βελτίωσης και αναβάθµισης του αστικού περιβάλλοντος µε έµφαση στις περιοχές και συνοικιακές γειτονίες του ήµου που αντιµετωπίζουν έντονα προβλήµατα υποβάθµισης καθώς και δράσεις εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης των κατοίκων. τεχνικές υπηρεσίες Παροχή τεχνικών υπηρεσιών, αντίστοιχες µε αυτές που εντάσσονται στο πλαίσιο της αυτεπιστασίας. Βελτίωση της αποτελεσµατικότητας και της ποιότητας των τεχνικών υπηρεσιών του ήµου µε γνώµονα τον αναπτυξιακό σχεδιασµό του και µε κεντρικό άξονα τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του πολίτη. κοινωνικές υπηρεσίες

16 a) Λειτουργία Κέντρου Ηµέρας, το οποίο θα προσφέρει στους αστέγους τη δυνατότητα να καλύψουν ανάγκες προσωπικής υγιεινής και εντατικές υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και συµβουλευτικής, καθώς και ιατρικών υπηρεσιών για την αντιµετώπιση περιστατικών µικρού κινδύνου και µικρής ασθένειας. b) Λειτουργία Μονάδας Βραχείας (µεταβατικής) Φιλοξενίας, ικανού να φιλοξενήσει 140 άτοµα µε παράλληλη λειτουργία Προγράµµατος επανένταξης. c) Λειτουργία Εστίας Αθηνών: ξενώνας υποστηριζόµενης διαµονής έως και 70 ηλικιωµένων άνω των 65 και µη δυνάµενων να επανενταχθούν αστέγων d) Ίδρυση ικτύου Κοινωνικής Κατοικίας: πιλοτικό πρόγραµµα κοινωνικής κατοικίας µε ακίνητα (διαµερίσµατα) δηµοτικής ιδιοκτησίας, αλλά και την παραχώρηση χώρων - διαµερισµάτων από το ΙΚΑ, τα οποία θα επισκευασθούν-ανακαινισθούν µε πόρους του ΕΤΠΑ, προκειµένου να υπάρξει η δυνατότητα φιλοξενίας µε µειωµένο τίµηµα ατόµων και οικογενειών που βρίσκονται σε επισφαλή θέση. e) Υπηρεσίες Φύλαξης Βρεφών µέσω των υποδοµών βρεφονηπιακών σταθµών: η δυναµικότητα του υφιστάµενου κτιριακού δικτύου του δηµοτικού βρεφοκοµείου, το οποίο µάλιστα πρόκειται να επεκταθεί, υποδεικνύει την δυνατότητα αξιοποίησης σηµαντικού τµήµατος αναξιοποίητων χώρων από κοινωνικές επιχειρήσεις που θα συσταθούν από 400 περίπου βρεφονηπιοκόµους f) Παροχή ιατρικών υπηρεσιών και φροντίδας κατ οίκον σε ηλικιωµένους: ολοκληρωµένη υποστήριξη των ηλικιωµένων µε στόχο την παραµονή των τελευταίων ή ακόµα και των ατόµων µε ειδικές ανάγκες στο δικό τους περιβάλλον, καθώς και στην ευρύτερη παροχή κοινωνικών και ιατρικών υπηρεσιών κατ οίκον. g) παροχή υπηρεσιών αναψυχής σε παιδιά και ηλικιωµένους µέσω της λειτουργίας των παιδικών εξοχών του ήµου h) Κέντρα προένταξης χρηστών ναρκωτικών ουσιών: δηµιουργία προστατευοµένων χώρων, όπου χρήστες ναρκωτικών ουσιών που έχουν ιδιαίτερη δυσκολία ένταξης σε θεραπευτικά προγράµµατα, θα έχουν τη δυνατότητα να λαµβάνουν στοιχειώδη περίθαλψη, φροντίδα, τροφή, υγιεινή. i) Street work: προώθηση και υλοποίηση της πρακτικής street work για παροχή κοινωνικών υπηρεσιών και ενδυνάµωση ευάλωτων οµάδων-στόχων, όπως άστεγοι, τοξικοµανείς κ.α.. Εκπαίδευση εθελοντών, προώθηση και δηµοσιοποίηση δράσεων. Παράλληλα, στο πλαίσιο των προγραµµάτων που ήδη υλοποιούνται, έχει ξεκινήσει η προετοιµασία (capacity building) των φορέων και των ωφελούµενων που θα αξιοποιηθούν στο πλαίσιο της κοινωνικής οικονοµίας και της κοινωνικής επιχειρηµατικότητας. Ειδικότερα:

17 1. Θα αξιοποιηθούν οι ωφελούµενοι και φορείς από Τοπικά Ολοκληρωµένα Προγράµµατα για Ευάλωτες Οµάδες (ΤΟΠΕΚΟ) και Τοπικά Σχέδια για την Απασχόληση (ΤΟΠΣΑ) που ήδη υλοποιούνται και παρουσιάζονται στην συνέχεια. Περιγραφή αντικειµένου: Υλοποιούνται ήδη 6 προγράµµατα Τοπικών Ολοκληρωµένων Προγραµµάτων για Ευάλωτες Οµάδες µε αντικείµενο την ολοκληρωµένη προετοιµασία ευάλωτων κοινωνικά οµάδων προκειµένου να αξιοποιήσουν την κοινωνική επιχειρηµατικότητα. Οι δράσεις αφορούν σε υπηρεσίες συµβουλευτικής, κατάρτισης και προώθησης στην απασχόληση σε δράσεις που αποσκοπούν στην ένταξη µεταναστών, κοινωνική ένταξη αστέγων, αντιµετώπιση παιδικής φτώχειας µέσω της στήριξης, της οικογένειας και των παιδιών, τη στήριξη κακοποιηµένων γυναικών, µε στόχο την παροχή αυτών των υπηρεσιών µέσω κοινωνικών επιχειρήσεων. Υπολογίζεται ότι περίπου 600 άτοµα θα είναι καταρτισµένα στον τοµέα της κοινωνικής επιχειρηµατικότητας λίγο πριν την προώθησή τους στην απασχόληση, στα µέσα του Χρονοδιάγραµµα υλοποίησης: 9/2013 9/2014 Προϋπολογισµός: Start-up χρηµατοδότηση για κοινωνικές επιχειρήσεις: 50 κοινωνικές επιχειρήσεις Χ = είκτες: α)αριθµός ανέργων ευπαθών κοινωνικά οµάδων που ωφελούνται από δράσεις ΕΚΤ. β) Ποσοστό εγγεγραµµένων ανέργων ευπαθών κοινωνικά οµάδων που ωφελούνται από ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης επί του συνόλου των εγγεγραµµένων ανέργων που ωφελούνται από ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης. γ) Ποσοστό εγγεγραµµένων ανέργων ΕΚΟ που ωφελούνται από ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης επί του συνόλου των εγγεγραµµένων ανέργων ΕΚΟ που αναζητούν εργασία 2. Θα αξιοποιηθούν ωφελούµενοι και φορείς από Προγράµµατα Κοινωφελούς Εργασίας, που ήδη υλοποιούνται και περιγράφονται στην συνέχεια. Περιγραφή αντικειµένου: Υλοποιούνται ήδη 6 προγράµµατα κοινωφελούς εργασίας σε συνεργασία µε αντίστοιχες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, µε απώτερο στόχο να δηµιουργηθούν οι πρώτες συνέργειες σε τοπικό επίπεδο µεταξύ φορέων της κοινωνίας των πολιτών και ευάλωτων οµάδων µε προοπτική τη δηµιουργία κοινωνικών επιχειρήσεων.

18 Ειδικότερα, οι δράσεις αφορούν σε καταπολέµηση της ανεργίας και κοινωνική ένταξη αστέγων, ψυχοκοινωνική στήριξη γυναικών, αποφυλακισµένων, και ευάλωτων κοινωνικά οµάδων εν γένει, αναβάθµιση αστικού περιβάλλοντος, πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες, παροχή αγαθών σε ευάλωτους πληθυσµούς, προβολή και αξιοποίηση τοπικών τουριστικών προϊόντων. Σε αυτά τα προγράµµατα απασχολούνται 1000 άτοµα, τα οποία είτε είναι άνεργοι είτε ευάλωτες κοινωνικά οµάδες. Μετά το πέρας του προγράµµατος στο τέλος του 2012, στόχος του ήµου είναι στα άτοµα αυτά να γίνει συµβουλευτική και κατάρτιση, έτσι ώστε να µετεξελιχθούν σε κοινωνικούς επιχειρηµατίες είτε να απασχοληθούν σε κοινωνικές επιχειρήσεις. Χρονοδιάγραµµα υλοποίησης: 12/2012 3/2014 Προϋπολογισµός: Συµβουλευτική: 800 άτοµα x 200 /άτοµα = Κατάρτιση: 400 άτοµα Χ 800 h Χ16 µαθητοώρα = Προώθηση στην απασχόληση µέσω χρηµατοδότησης start-up κοινωνικών επιχειρήσεων: 80 επιχειρήσεις Χ = είκτες: 1. Αριθµός ανέργων ευπαθών κοινωνικά οµάδων που ωφελούνται από δράσεις ΕΚΤ 2. Ποσοστό εγγεγραµµένων ανέργων ευπαθών κοινωνικά οµάδων που ωφελούνται από ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης επί του συνόλου των εγγεγραµµένων ανέργων που ωφελούνται από ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης 3. Ποσοστό εγγεγραµµένων ανέργων ΕΚΟ που ωφελούνται από ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης επί του συνόλου των εγγεγραµµένων ανέργων ΕΚΟ που αναζητούν εργασία Παράλληλα, στόχος του ήµου είναι να αυξηθεί ο αριθµός των πολιτών που θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον για συµµετοχή σε κοινωνικές επιχειρήσεις, µέσω ενεργειών δηµοσιότητας και δικτύωσης. Ο ήµος σχεδιάζει την διοργάνωση ηµερίδας µε τίτλο «Κοινωνική καινοτοµία και δράσεις σε τοπικό επίπεδο: Η κοινωνική καινοτοµία ως µοχλός ανάπτυξης για την τοπική κοινωνία» µε στόχο την παρουσίαση του εθνικού και διεθνούς πλαισίου για την προώθηση της κοινωνικής συνοχής, την προώθηση κοινωνικής καινοτοµίας και κοινωνικής οικονοµίας. Στην ηµερίδα, µέσω παράλληλων round tables θα παρουσιαστούν βέλτιστες πρακτικές και θα µεταφερθεί τεχνογνωσία από συγκεκριµένα παραδείγµατα σε τοπικό επίπεδο τόσο από την Ελλάδα όσο και από άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.

19 Παράλληλα, σχεδιάζεται η δηµιουργία ικτύου Εµπειρογνωµόνων για Κοινωνική Καινοτοµία, κατά τα πρότυπα της DG internal market, µέσω ειδικής πρόσκλησης και διαδικτυακής προβολής. Στόχος η δηµιουργία ενός δικτύου τοπικών και διεθνών εµπειρογνωµόνων το οποίο θα λειτουργεί σαν ένα think tank για την Κοινωνική Καινοτοµία. ηµόσια διαβούλευση και ιασύνδεση ζήτησης µε προσφορά. Με βάση την προσέγγιση που προαναφέρθηκε, στόχος είναι µέχρι το Σεπτέµβριο του 2014 να λειτουργούν 130 κοινωνικές επιχειρήσεις, µε 650 ωφελούµενους, από τις οποίες η Τοπική Αυτοδιοίκηση, η Κεντρική Αυτοδιοίκηση και ο Ιδιωτικός Τοµέας να µπορεί να αγοράζει υπηρεσίες. Σε µεσοπρόθεσµο σχεδιασµό στόχος είναι η πιστοποίηση της ποιότητας των υπηρεσιών µέσω ειδικών εργαλείων Στο πλαίσιο της ανάγκης συστηµατικής καταγραφής και ανάλυσης των δυνατοτήτων θεσµικής και επιχειρησιακής παρέµβασης του ήµου Αθηναίων για την ανάπτυξη ολοκληρωµένων δράσεων κοινωνικής καινοτοµίας και επιχειρηµατικότητας καθώς και της χρηµατοδότησης αυτών ειδικά υπό το πρίσµα της οικονοµικής ύφεσης, κρίνεται απαραίτητη η διεξαγωγή δύο µελετών: 1. Μελέτη προώθησης δράσεων Κοινωνικής Καινοτοµίας και Επιχειρηµατικότητας στο ήµο Αθηναίων, π/υ: Μελέτη σκοπιµότητας για την δηµιουργία κοινωνικής τράπεζας, π/υ:

20 5.2. Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Στόχος του. Αθηναίων είναι η Ανάπτυξη και η Πιλοτική Εφαρµογή Προγράµµατος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης µε τίτλο «Κόµβος Αλληλοβοήθειας», µέσω του οποίου θα προωθείται η ευαισθητοποίηση, η ενηµέρωση, ο σχεδιασµός και η υλοποίηση προγράµµατος ΕΚΕ από επιχειρήσεις στην επικράτεια του. Αθηναίων, µέσω της καταγραφής κοινωφελών υπηρεσιών και προγραµµάτων του δήµου και η προετοιµασία έτοιµων «χορηγικών πακέτων» που θα απευθύνονται στις επιχειρήσεις. Για την δράση αυτή θα αναζητηθούν πόροι από το Επιχειρησιακό πρόγραµµα Ανάπτυξη Ανθρώπινου υναµικού, και συγκεκριµένα από τους Άξονες Προτεραιότητας 2.1, 2.2 και 2.3, για την «Ενίσχυση της Προσαρµοστικότητας του Ανθρώπινου υναµικού και των Επιχειρήσεων. Οι ράσεις που εντάσσονται στην Κατηγορία Παρεµβάσεων, σύµφωνα µε το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα αφορούν σε οργανωτικό κυρίως επίπεδο, δηλαδή την εισαγωγή νέων και καινοτόµων µεθόδων και µέσων εργασίας και την ενίσχυση της προσαρµοστικότητας εργαζοµένων και επιχειρήσεων, έτσι ώστε να αντιµετωπίζονται αποφασιστικά και θετικά οι προκλήσεις που θέτει το νέο παγκοσµιοποιηµένο περιβάλλον και οι συνακόλουθες αλλαγές που επέρχονται στις αγορές εργασίας εξ αιτίας της αναδιοργάνωσης των επιχειρήσεων. Λόγω της ιδιοµορφίας των στόχων οι δράσεις προϋποθέτουν καινοτοµικές προσεγγίσεις και απαιτούν σχεδιασµό µίγµατος ενεργειών που ενδεικτικά µπορεί να περιλαµβάνει: ιάχυση καλών πρακτικών και ευαισθητοποίηση εργοδοτών, στελεχών και εργαζοµένων Κατάρτιση οδηγών και προτύπων. ράσεις κινητοποίησης, δικτύωσης ΜΜΕ και άλλων Φορέων. Μεταφορά τεχνογνωσίας εργαζοµένων και επιχειρήσεων µέσω διακρατικής συνεργασίας. Προώθηση και επιβράβευση νέων µορφών οργάνωσης των επιχειρήσεων και της εργασίας σε σχέση µε την ενσωµάτωση καινοτοµίας. Πιλοτικές δράσεις στήριξης - διάχυσης καινοτοµίας τεχνολογικής ή µη. Αξιολόγηση της απόδοσης πιλοτικών δράσεων. Η δράση (6) «Ανάπτυξη και ιάχυση της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στις Επιχειρήσεις» αφορά στη δηµιουργία πλαισίου κινήτρων για την ενθάρρυνση των επιχειρήσεων, καθώς και