ΕΤΟΣ 4ο ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 6 ΤΗΛ.& FAX: ekpslam@otenet.gr ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ Σελ.2

Transcript

1 ΓΕΦΥΡΑ OIKOTΡΟΦΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ «ΓΛΑΥΚΟΣ» ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: 1ο χλμ. Λαμίας Φραντζή Παγκράτι Λαμίας ΕΤΟΣ 4ο ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 6 ΤΗΛ.& FAX: ekpslam@otenet.gr ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ - ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ Χριστούγεννα 2013 Γιορτή στο χώρο του Οικοτροφείου μαζί Από το βιβλίο «Θεμέλιο της ψυχιατρικής, ο συναισθηματικός δεσμός Θεραπευτή Θεραπευόμενου». Π. Σακελλαρόπουλος Μ. Λειβαδίτης με το Μουσικό Σχολείο Λαμίας! Σελ.2 Ανάρρωση στην ψυχική υγεία (recovery) Η έννοια της ανάρρωσης στην ψυχική υγεία και οι εφαρμογές της στην ψυχοκοινωνική αποκατάσταση ατόμων με σοβαρές ψυχικές διαταραχές Αγγελική Γιαντσελίδου ΕΚΨ&ΨΥ, Υπηρεσίες Θράκης Σελ.9 Στα πλαίσια το προγράμματος ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης σε θέματα ψυχικής υγείας πραγματοποιήθηκαν διημερίδες που αφορούσαν την προαγωγή της ψυχικής Υγείας στην κοινότητα και το δικαίωμα στην ποιότητα ζωής Το παιχνίδι στη φύση και η ανάπτυξη των παιδιών! Ο Τρύγος Σελ.2 Σελ.2

2 2 «ΓΕΦΥΡΑ» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ - ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ Ηδιαχείριση ενός οξέος ψυχωσικού περιστατικού είναι ένα μέρος του έργου των θεραπευτών ψυχικής υγείας που χαρακτηρίζεται από ένταση και προσδοκίες, συχνά δε θεωρείται κουραστικό ή ψυχοφθόρο. Μπορεί όμως, να έχει καθοριστική σημασία για την εξέλιξη του ασθενή και να προσφέρει εντέλει σημαντικές ικανοποιήσεις στον θεραπευτή. Η παραδοσιακή μέθοδος ακολουθεί συχνά την εξής διαδικασία. Ο νοσοκομειακός ψυχίατρος που πρέπει να διεκπεραιώσει μια παραγγελία ακούσιας νοσηλείας, ανακοινώνει υπό συνθήκες ολικής υπεροχής στον ασθενή ότι έχει πρόβλημα υγείας που έχει επιβάλλει την άμεση λήψη της φαρμακευτικής αγωγής. Αν ο ασθενής αρνηθεί επίμονα ή αντισταθεί, ακινητοποιείται, καθηλώνεται ή περιορίζεται μέχρις ότου η αγωγή που του χορηγείται, συνήθως υπό την μορφή επαναλαμβανομένων ενέσεων ενδομυϊκά, να αποδώσει. Αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης του διεγερτικού ψυχωσικού ασθενή έχει σημαντικά μειονεκτήματα, εκ των οποίων τα κυριότερα είναι τα ακόλουθα: Ακυρώνει κάθε προσπάθεια δημιουργίας ψυχοθεραπευτικής σχέσης ανάμεσα στον ασθενή και τον θεραπευτή του. Ενισχύει τους φόβους την ανασφάλεια, την παρανοϊκότητα του ήδη φοβισμένου διεγερτικού ασθενή. Έτσι, α) απαιτούνται υψηλές δόσεις κατασταλτικών φαρμάκων και μακροχρόνια χορήγησή τους, προκειμένου να επιτευχθεί κάποιο θεραπευτικό αποτέλεσμα, β) δημιουργούνται τραυματικές εμπειρίες στον ασθενή, ενισχύεται η αντιπαλότητα ή και η εχθρότητά του προς τους θεραπευτές, τις ψυχιατρικές υπηρεσίες γενικότερα, αλλά συχνά και προς τους συγγενείς που ενεργοποίησαν τη διαδικασία ακούσιας νοσηλείας του. Έτσι, υποσκάπτονται το θεραπευτικό μέλλον, αυξάνεται η πιθανότητα μη συμμόρφωσης του θεραπευόμενου, όταν πάψουν οι συνθήκες καταναγκασμού ή αυστηρής επιτήρησής του, οξύνονται οι οικογενειακές συγκρούσεις και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μια σύντομη, περισσότερο βίαιη υποτροπή. Ο εναλλακτικός τρόπος μεταχείρισης των οξέων, ψυχωσικών ασθενών έχει ως πρώτο στόχο την εγκατάσταση θεραπευτικής σχέσης και τη στερέωση μιας θεραπευτικής συμμαχίας. Ο θεραπευτής δεν πρέπει να βιάζεται, π.χ. γιατί έχει άλλες πιεστικές ανειλημμένες υποχρεώσεις. Πρέπει να είναι προετοιμασμένος να διαθέσει όσο χρόνο χρειάζεται, ώστε να δημιουργηθεί δίαυλος επικοινωνίας με τον ασθενή. Αρχικά θα πρέπει, με την παρουσία ενός συναδέλφου του ή και κάποιου φίλου του ασθενή, να ενημερώσει τον ασθενή για την ιδιότητά του και για το σκοπό της παρουσίας του: να ακούσει, να πληροφορηθεί δηλαδή για τα προβλήματα που υπάρχουν και να συμβάλλει στη λύση τους, προς το συμφέρον πρωτίστως του ασθενή. Είναι προφανές ότι ο θεραπευτής δεν έχει κανένα λόγο να αντιπαρατεθεί στις παραληρητικές ιδέες που εκφράζει ο ασθενής. Θα πρέπει μάλλον να τις παρακάμψει διακριτικά και να φέρει τη συζήτηση στα πραγματικά προβλήματα. Συχνά, ο άπειρος θεραπευτής, είτε από υπέρμετρη αυτοεμπιστοσύνη και αυταρέσκεια, είτε για να αντισταθμίσει το φόβο και γενικότερα την ψυχική αναστάτωση που του δημιουργεί η επικοινωνία με τον ψυχωσικό ασθενή, είναι υπέρμετρα διαχυτικός ή παρέχει άκαιρα υπέρμετρες διαβεβαιώσεις. Ο έμπειρος θεραπευτής πρέπει να σέβεται τον προσωπικό χώρο του ασθενή, να αποφεύγει οικειότητες που μπορεί να ερμηνευτούν από τον ασθενή ως προσπάθειες «καλοπιάσματος» και εξαπάτησης. Ο ασθενής, παρά τη διάσπαση των ψυχικών του λειτουργιών, δεν μοιάζει με αφελές, εύπιστο νήπιο. Αντίθετα, συχνά, έχει μια ιδιαίτερη ευαισθησία να συλλαμβάνει λεπτές αποχρώσεις της συμπεριφοράς του θεραπευτή για ζητήματα που τον αφορούν. Ένας τρόπος ο οποίος μπορεί να βοηθήσει στην εισαγωγή του ζητήματος της αγωγής, είναι η διατύπωση της εκτίμησης ότι ο οργανισμός του ασθενή είναι εξαντλημένος από την αναστάτωση ή την αϋπνία και χρειάζεται ανάπαυση και χαλάρωση. Υπάρχουν σημαντικές πιθανότητες, αν ο θεραπευτής έχει ήδη κερδίσει τη συμπάθεια και την εμπιστοσύνη του ασθενή, αυτός να το δεχτεί. Αλλά και αν ακόμη αυτός αρνηθεί κάθε αγωγή, δε θα πρέπει αμέσως να εγκαταλειφθεί η προσπάθεια και να επιδιωχθεί μια περισσότερο σκληρή λύση. Θ πρέπει να δοθεί περισσότερος χρόνος στον ασθενή να επεξεργαστεί ο ίδιος και να δεχθεί εκούσια την απόφαση. Το ότι ο ασθενής αντιλαμβάνεται την προσπάθεια του θεραπευτή να κερδίσει την εκούσια αποδοχή του, συνιστά παράγοντα ενίσχυσης της αυτοεκτίμησής του και των θετικών του συναισθημάτων προς τον θεραπευτή και κατ επέκταση προς τη θεραπευτική υπηρεσία στην οποία αυτός ανήκει. Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημανθεί ότι η δημιουργία συμμαχίας του θεραπευτή με τα μέλη της οικογένειας του ασθενή είναι σημαντική προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος. Τα μέλη της οικογένειας συχνά νιώθουν αναστατωμένα και ανήμπορα, ή και βρίσκονται σε έντονη σύγκρουση με το διεγερτικό ασθενή. Ο θεραπευτής που θα ασχοληθεί μαζί τους πρέπει να τους καθησυχάσει, να τους ενημερώσει και να τους πείσει για το σχεδιασμό αντιμετώπισης της κρίσης και να ζητήσει τη συνδρομή τους, ώστε ο σχεδιασμός αυτός να διεκπεραιωθεί επιτυχώς. Το εγχείρημα το οποίο περιγράφηκε στις προηγούμενες παραγράφους απαιτεί συχνά αρκετές ανθρωποώρες εργασίας δύο τουλάχιστον θεραπευτών. Ο ασθενής κατευνάζεται ευκολότερα, η ψυχωσική έξαρση υποχωρεί, συνεπώς μειώνονται οι αναγκαίες ημέρες νοσηλείας. Ενίοτε, π.χ. σε περιπτώσεις υποτροπών, μπορεί να μη χρειάζεται καν νοσηλεία στο νοσοκομείο. Οι ανάγκες θεραπείας μπορεί να καλυφθούν με ενίσχυση της αγωγής, αύξηση της συχνότητας παρακολούθησης και αν είναι αναγκαίο με παρουσία για λίγες μέρες νοσηλευτών στο σπίτι σε βάρδιες (Ψ.Π.Σ.Α.). Για να διατηρηθούν τα θετικά αποτελέσματα του τρόπου παρέμβασης στην κρίση, για τον οποίο έγινε λόγος προηγουμένως, θα πρέπει οι ψυχιατρικές υπηρεσίες που έχουν αναλάβει το περιστατικό να τηρούν κάποιες βασικές αρχές της Κοινοτικής Ψυχιατρικής, όπως η διαρκής παρακολούθηση των χρόνιων ψυχιατρικών ασθενών, η συνέχεια της φροντίδας. Δηλαδή η σταθερή λήψη φαρμάκων και η ψυχολογική υποστήριξη. Απαιτείται η τομεοποίηση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, έτσι ώστε ο θεραπευόμενος να γνωρίζει ότι ακόμα και αν για κάποιο λόγο ο βασικός θεραπευτής του δεν είναι διαθέσιμος, μπορεί να προστρέξει στην ίδια υπηρεσία της οποίας τα μέλη έχουν κοινή, γνωστή και δοκιμασμένη αντίληψη για το πρόβλημά του. Από τα ανωτέρω φαίνεται ότι η μέθοδος αντιμετώπισης των οξέων ψυχωσικών επεισοδίων, που στηρίζεται λιγότερο στον καταναγκασμό και περισσότερο στη δημιουργία σταθερών συναισθηματικών δεσμών του ασθενή με τη θεραπευτική ομάδα, δεν είναι οικονομική σπατάλη. Είναι ιατρικά ορθότερη και κυρίως εξασφαλίζει καλύτερες συνθήκες ζωής και δουλειάς, όχι μόνο για τους θεραπευόμενους αλλά και για τους θεραπευτές. Π. Σακελλαρόπουλος Μ. Λειβαδίτης Από το βιβλίο «Θεμέλιο της ψυχιατρικής, ο συναισθηματικός δεσμός Θεραπευτή Θεραπευόμενου».

3 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 «ΓΕΦΥΡΑ» 3 Οι μαστοί, όπως και κάθε όργανο του σώματος γεννιούνται από τις καταβολές τους, αναπτύσσονται και εξελίσσονται, εκπληρώνουν ορισμένες φυσιολογικές λειτουργίες και τέλος υποστρέφονται μετά την εμμηνόπαυση. Κάθε απόκλιση από το χρονοδιάγραμμα ή κάθε επιγενής μεταβολή από νόσο ή τραύμα, συνεπάγεται εμφάνιση κάποιας ανωμαλίας. Ο μαστός της γυναίκας είναι σύμβολο ευγονίας και θηλυκότητας. Σπουδαίο στοιχείο ομορφιάς και ψυχικής ισορροπίας. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο αναπτύσσονται μέθοδοι πληθυσμιακού ελέγχου για την έγκαιρη ανεύρεση νεοπλασματικών επεξεργασιών διαφόρων οργάνων. Ο καρκίνος του μαστού είναι μια νόσος, στην οποία καρκινικά κύτταρα (κακοήθει) εντοπίζονται στους ιστούς του μαστού. Κάθε μαστός έχει 15 με 20 λοβούς, οι οποίοι αποτελούνται από λοβία. Οι λοβοί και τα λοβία συνδέονται με λεπτούς σωλήνες που ονομάζονται πόροι. Ο πιο κοινός τύπος καρκίνου είναι ο καρκίνος των πόρων και εντοπίζεται στα κύτταρα των πόρων. Ο καρκίνος του μαστού που οφείλεται σε κληρονομικά αίτια αποτελεί περίπου 5-10% του συνόλου των περιστατικών. Μια γυναίκα στις 8 θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού σε κάποια φάση της ζωής της. Η American Cancer Society υπολογίζει ότι στις ΗΠΑ ο καρκίνος του μαστού αποτελεί περίπου το 29% όλων των καρκίνων στις γυναίκες. Αν και η πρόωρη διάγνωση έχει σαν αποτέλεσμα υψηλά ποσοστά ίασης, ο καρκίνος του μαστού παραμένει η βασική αιτία θανάτου από καρκίνο στις ενήλικες γυναίκες κάτω των 54 ετών και η δεύτερη πιο συχνή αιτία στις γυναίκες άνω των 54 ετών. Η νόσος αυτή προσβάλλει και τους άνδρες, αλλά O Φιλανθρωπικός Σύλλογος Συν στον άνθρωπο ιδρύθηκε τον Απρίλιο του έτους 2004, με ιδρυτικά μέλη150 άτομα και σήμερα ο αριθμός των μελών του ξεπερνά τα 300. Οι στόχοι του Συλλόγου είναι ανθρωποκεντρικοί και πολυεπίπεδοι. Επιδιώκει με την συνεισφορά του να ανακουφίσει κυρίως τρέχουσες και επιτακτικές ανάγκες ανθρώπων που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας και ιδίως νέων παιδιών, να καλύψει ανάγκες απόρων οικογενειών που κινούνται στα όρια της επιβίωσης, και εισφέρει κατά δύναμη για την κάλυψη του διαρκώς διογκούμενου ελλείμματος της κρατικής πρόνοιας έναντι κοινωνικών ομάδων με ιδιαίτερα προβλήματα (άτομα με ειδικές ανάγκες, με συμπαράσταση στο έργο του Κέντρου Ημέρας της πόλης μας και άλλων ευαγών ιδρυμάτων, άτομα εξαρτημένα απο τα ναρκωτικά, άτομα ψυχικά πάσχοντα) και γενικά να εξισορροπήσει, όσο μπορεί τις κοινωνικές αδικίες και ανισότητες. Ακόμη στόχος του συλλόγου είναι να αποτελέσει σοβαρό πόλο παρέμβασης στον πολιτισμό και την μάθηση, με την διοργάνωση ανάλογων εκδηλώσεων, ομιλιών κλπ, και να γίνει πυρήνας δύναμης και παρέμβασης, εκεί που η πολιτεία αδρανεί και αδικεί. Τους πόρους για την επίτευξη των στόχων του, εξασφαλίζει απο σειρά ποικίλων δραστηριοτήτων, με κορυφαία την Μεγάλη Φιλανθρωπική Αγορά <<ΔΩΡΑ ΨΥΧΗΣ>>, την 10η Δεκεμβρίου κάθε ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ σε ποσοστό μικρότερο από 1% επί του συνόλου όλων των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού. Όλες οι γυναίκες μπορεί να νοσήσουν από καρκίνο του μαστού. Οι γυναίκες με μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν είναι αυτές με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, εκείνες με προσωπικό ιστορικό καρκίνου του μαστού, πρώιμη έναρξη της έμμηνου ρύσης, όψιμη εμμηνόπαυση, ή πρώτη κίνηση μετά τα 30. Άλλοι πιθανοί παράγοντες κινδύνου είναι η μακρόχρονη θεραπεία με οιστρογόνα, διατροφή με πολλά λιπαρά, κατάχρηση αλκοόλ, αν και η σχέση τους με την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού παραμένει ασαφής. Ο ιός Epstein- Barr έχει επίσης ενοχοποιηθεί, ενώ μία πρόσφατη προοπτική μελέτη έδειξε ότι η έντονη σωματική άσκηση σχετίζεται με μικρή μείωση του κινδύνου για καρκίνο του μαστού. Με τη σύγχρονη τεχνολογία ο καρκίνος του μαστού μπορεί να διαγνωσθεί σε αρχικό στάδιο, οπότε και οι πιθανότητες για ίαση είναι πολύ μεγάλες. Οι γυναίκες άνω των 20 πρέπει να κάνουν οι ίδιες ψηλάφηση των μαστών τους κάθε μήνα. Ένας άλλος τρόπος διάγνωσης είναι η μαστογραφία. Προτείνεται δε η μαστογραφία να γίνεται κάθε 1-2 χρόνια σε γυναίκες ηλικίας ετών και κάθε χρόνο μετά από αυτήν την ηλικία. Το βασικό πλεονέκτημα της μαστογραφίας είναι ότι ο καρκίνος του μαστού μπορεί να ανιχνευθεί πολύ πριν μεγαλώσει τόσο ώστε να είναι δυνατή η ψηλάφησή του. Τα συμπτώματα ή ευρήματα που εκδηλώνονται είναι: Ένας όγκος ή μια πάχυνση στο μαστό ή στη μασχάλη. Σκλήρυνση ή πάχυνση της θηλής, ή αποβολή υγρών από τη θηλή. Λακκάκια στο δέρμα ή ερύθημα (κοκκίνισμα). Οίδημα. Εξέλκωση. Φουσκωμένες φλέβες σε ακανόνιστο σχήμα. Πόνος στο στήθος. Έγκαιρη διάγνωση η απάντηση στην αύξηση του καρκίνου του μαστού. Ιωάννα Ρουποτιά Ένας σύλλογος που εδρεύει στην πόλη μας με μια πορεία 10 χρόνων με κύριο στόχο την συνεισφορά, την προσφορά, την αγάπη στον συνάνθρωπο. «Συν στον Άνθρωπο» χρόνο, στο ξενοδοχείο Σαμαράς, συνεστιάσεις, συναυλίες, καθώς και από εισφορές των μελών του, δωρεές και χορηγίες. για το έργο αυτό και την προσφορά του, ο Σύλλογος βραβεύτηκε απο το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, με το βραβείο Επικοινωνίας των Εθελοντικών Αξιών. Η συμπαράσταση των συνανθρώπων μας, των φορέων και των Μ.Μ.Ε. στο έργο του Συλλόγου είναι αθρόα και συγκινητική και έτσι πορεύεται με την αξιοπρεπή παρουσία στην υλοποίηση των στόχων του αναδεικνύοντας την δύναμη του εθελοντισμού και της προσφοράς σε πρωταρχική δύναμη άμβλυνσης του ανθρώπινου πόνου και της δυστυχίας. Αποτελεί μια σοβαρή πρόταση ελπίδας, πίστης και αλληλεγγύης στο συνάνθρωπο. «Γιατί η αγάπη αναζητά πάντα έναν τρόπο. Η αδιαφορία βρίσκει πάντα μια δικαιολογία». Ο σύλλογος είναι πάντα στο πλευρό μας και στηρίζει όλες τις εκδηλώσεις των μελών του Οικοτροφείου πάντα με το χαμόγελο της αγάπης. «Μείζων δε τούτων η αγάπη» Οι άνθρωποι από την φύση τους τείνουν προς το καλό, αλλά η σκληρότητα της ζωής περιορίζει αυτή την καλή φύση σ ένα πυρήνα που δύσκολα μπορεί να διευρυνθεί. Οι άνθρωποι είναι πάντα έτοιμοι να ξεκινήσουν μια νέα ζωή, αφού κάτω και από τις πιο φρικτές συνθήκες δεν σταματούν να σκέπτονται τα απλά πράγματα της ζωής. Αλλά, δυστυχώς, εδώ έρχεται το παράλογο της ιστορίας που τα τόσο απλά πράγματα να καταντούν αφύσικα δύσκολα. Γι αυτό, σήμερα, ζούμε σε μια εποχή που έχει περιγραφεί ως εποχή της μελαγχολίας. Εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο πάσχουν και τα ποσοστά συνεχώς αυξάνονται. Επειδή, λοιπόν, η ζωή είναι μια διαδικασία με διάφορες περιστάσεις, καταστάσεις, φάσεις, σταθμούς και κρίσιμες καμπές.. Επειδή η ζωή δεν είναι ούτε απλή ούτε αναμενόμενη.. Επειδή, ίσως, σε μικρή ηλικία κάποιοι συνειδητοποιούν με τρομακτικό τρόπο την ατομικότητα και την μοναχικότητά τους και παρουσιάζουν έντονες ψυχολογικές παρεκτροπές και επειδή το ψυχολογικά τραυματισμένο άτομο γίνεται το κέντρο ενδιαφέροντος ή ανησυχίας της οικογένειας και μ αυτό τον τρόπο ο «αποδιοπομπιαίος τράγος» της Γι αυτό πρέπει όλοι εμείς, οι υγιείς, να χρησιμοποιούμε τις πνευματικές μας πηγές,δηλαδή την πίστη, την ελπίδα και την αγάπη «Μείζων δε τούτων η αγάπη» γι αυτά τα άτομα. Και πρέπει να μάθουμε να γυμνάζομε τα χέρια και τα μάτια μας, γιατί το άγγιγμά μας και το βλέμμα μας δείχνουν τα αισθήματά μας με μεγαλύτερη ασφάλεια από τα λόγια για τα άτομα αυτά. Γιατί τους το οφείλουμε, σαν όαση, μέσα στην έρημο της ψυχής και του νου τους και να μην νίπτουμε τας χείρας μας «ως Πόντιοι Πιλάτοι» για τα αίτια της ψυχικής νόσου γιατί όλοι, και πρώτα η οικογένεια έχουμε μερίδιο ευθύνης. Έτσι θα μπορέσουμε να τα εντάξουμε στο σύνολο παρά την ιδιαιτερότητά τους. Καλύτερα βέβαια από την λαϊκή σοφία τίποτα δεν θα μπορούσε να ισχυροποιήσει τα προαναφερθέντα. «Μια φορά και έναν καιρό σε μια κοινότητα γουρουνιών ζούσε ένα γουρουνάκι, που ήταν διαφορετικό από τα άλλα γιατί ήταν πράσινο, ενώ όλα τα άλλα γουρουνάκια ήταν ροζ. Γι αυτό όλα το κορόϊδευαν και δεν το ήθελαν μαζί τους σε κανένα παιχνίδι τους. Κάθε μέρα λοιπόν ή ίδια κατάσταση φωνές, τσακωμοί, φασαρίες. Τότε το αφεντικό τους θύμωσε και αποφάσισε να βάψει το πράσινο γουρουνάκι ροζ, μ ένα ειδικό χρώμα που να μην ξεβάψει ποτέ ότι κι αν συνέβαινε. Κάποια μέρα όμως έπιασε μια δυνατή βροχή κι όλα τα γουρουνάκια έγιναν πράσινα, εκτός απ το ροζ γουρουνάκι. Μόνο το δικό του χρώμα δεν άλλαξε. Τότε όλα τα γουρουνάκια κατάλαβαν ότι το ροζ γουρουνάκι θα ήταν πάντα διαφορετικό απ αυτά κι έτσι το πήραν στην παρέα τους και το έκαναν και πολύ καλό φίλο τους. Κι έζησαν αυτά καλά κι εμείς καλύτερα.. Σοφία Ασημακοπούλου-Γίτσα

4 4 «ΓΕΦΥΡΑ» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Το παιχνίδι στη φύση και η ανάπτυξη των παιδιών! Όσο επιταχύνονται οι ρυθμοί της ζωής μας, όσο εξελίσσεται η τεχνολογία, όσο η πρόσβαση σε χώρους πράσινου περιορίζεται, τόσο απομακρυνόμαστε από τη φύση. Στ αλήθεια, όμως, οι ώρες του ελεύθερου παιχνιδιού και εξερεύνησης στη φύση είναι πολύ σημαντικές για την ανάπτυξη των παιδιών, ιδιαίτερα σήμερα. Έτσι, η ευκαιρία που μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά να πετάξουν πέτρες σε μια λίμνη, να σκαρφαλώσουν στα κλαδιά ενός πλατανιού, να γεμίσουν λάσπες τα χέρια τους, αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Παρακάτω παρουσιάζουμε τους συσχετισμούς του παιχνιδιού στη φύση με τέσσερις άξονες ανάπτυξης των παιδιών: τη σωματική υγεία, τη συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη και την ανάπτυξη της φαντασίας σε σχέση με τη λογική σκέψη. Φύση και υγεία: Επιστήμονες που κατέγραψαν τη σωματική δραστηριότητα 250 παιδιών 2-5 χρόνων κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους συνδέεται σημαντικά με την ανάπτυξη του παιδιού. Ένα παιδί παίζοντας στη φύση ασκείται, εφευρίσκει τους «κανόνες» κίνησης και ισορροπίας και αναπτύσσει τις κινητικές του δεξιότητες. Συγκεκριμένα, σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε δύο παιδικούς σταθμούς της Σουηδίας, βρέθηκε ότι τα παιδιά που έπαιζαν σε χώρους με άγρια βλάστηση, ανώμαλο έδαφος και άλλα φυσικά στοιχεία, είχαν καλύτερες επιδόσεις σε κινητικές λειτουργίες όπως ισορροπία, ευκινησία, καθώς και στη δύναμη χεριών και κορμού. Κοιτώντας την ψυχική διάσταση του παιχνιδιού στη φύση, όλοι αναγνωρίζουμε ότι μια βόλτα στο δάσος, λίγα λεπτά κενού χρόνου χαζεύοντας τη θάλασσα ή λίγη κηπουρική προσφέρουν ευεξία και απόλαυση σε μικρούς και μεγάλους. Μια συγκριτική μελέτη 25 ερευνών που συνδέουν την έκθεση στο φυσικό περιβάλλον με την ψυχική υγεία, καταδεικνύει ότι η δραστηριότητα στη φύση προκαλεί αισθήματα ηρεμίας, μειώνει το άγχος και το θυμό και τονώνει την ενέργεια. Συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη: Σε ότι αφορά στη συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη, γνωρίζουμε ότι στους κλειστούς χώρους απαιτείται συνήθως στα παιδιά να κάθονται και να κάνουν ησυχία. Στη φύση όμως έχουν ελευθερία να εκφράσουν τον εαυτό τους, καθώς μπορούν να παίξουν χωρίς επιβεβλημένους περιορισμούς, αλλά με αυτοέλεγχο. Στο μη- δομημένο φυσικό περιβάλλον τα παιδιά καλούνται να εκτιμήσουν τους κινδύνους, να πάρουν ρίσκα, και να δοκιμάσουν τις δυνατότητές τους: από πόσο ψηλά μπορώ να βουτήξω, πόσο μπορώ να απομακρυνθώ από τους μεγάλους χωρίς να φοβάμαι, τολμάω να ακουμπήσω την ακρίδα; Τα παιδιά έτσι αναπτύσσουν αυτοπεποίθηση, αυτονομία αλλά και δεξιότητες για σωστή διαχείριση του ρίσκου. Όταν δε η δραστηριότητα αυτή στη φύση γίνεται με παρέα, τότε είναι σημαντική για την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων, αφού τα παιδιά καλούνται να συναποφασίσουν με τους φίλους τους περιορισμούς και κανόνες για την κάθε εξερεύνηση. Φαντασία και λογική σκέψη: Η φαντασία και η δημιουργικότητα που οδηγούν στην ανάπτυξη της λογικής σκέψης είναι ένας ακόμα σημαντικός άξονας. Από πολύ μικρά, τα παιδιά είναι σε θέση να ανακαλύπτουν μόνα τους τα μυστικά της φύσης μέσα στο ελεύθερο παιχνίδι. Δημιουργούν κόσμους που βασίζονται σε φυσικά φαινόμενα και πραγματικές επιστημονικές παραδοχές, αλλά τα ντύνουν με τη φαντασία τους. Στο παιχνίδι στη φύση μπορούν να δημιουργήσουν δικές τους θεωρίες, να τις στηρίξουν και να τις καταρρίψουν το επόμενο λεπτό με καινούργιες, γεμάτες πηγαία δημιουργικότητα! Τα φύλλα όταν πέφτουν αλλάζουν χρώμα! Δύο πέτρες, όταν τις χτυπήσεις, κάνουν μουσική. Ένα ξυλάκι επιπλέει στο νερό, ενώ το βότσαλο βουλιάζει! Παίζοντας στη φύση, τα παιδιά είναι ελεύθερα να μεταφράσουν το χώρο σε ότι τους αρέσει. Έτσι το δάσος γεμίζει νεράιδες, το πάρκο γίνεται γήπεδο ποδοσφαίρου, ο θάμνος γίνεται κρησφύγετο πειρατών και ένας πεσμένος κορμός μεταμορφώνεται σε διαστημόπλοιο. Μέσα σε αυτούς τους φανταστικούς τόπους κάθε παιδί έχει την ευκαιρία να δυναμώσει σωματικά και ψυχικά, να δοκιμάσει με ασφάλεια τις δυνατότητές του, να ψάξει, να συνδυάσει και να συμπεράνει. Εμείς μαζί του έχουμε τη δυνατότητα να ακούσουμε το παιχνίδι του, να συντονιστούμε και έτσι να γίνουμε ουσιαστικό κομμάτι της εμπειρίας του, δίνοντας τις αφορμές για μια ακόμα μεγαλύτερη εξερεύνηση. Από την εφημερίδα NATYRA, Ιανουάριος Ασφαλές Διαδίκτυο: Ανάπτυξη κρίσης απέναντι στην πρόκληση της κοινωνικής δικτύωσης και του εθισμού Η αληθινή περιπέτεια είναι πιο συναρπαστική από την εικονική Το διαδίκτυο είναι η επανάσταση της εποχής μας, είναι το εργαλείο που μας ανοίγει τις πόρτες στη γνώση, στην ενημέρωση, στην επιστήμη και στην ψυχαγωγία. Είναι απαραίτητο σε κάθε επιστήμονα, επαγγελματία, μαθητή. Υπάρχει έντονη διαδικτυακή δραστηριότητα των κοινωνικών δικτύων τα τελευταία χρόνια. Άνθρωποι απ όλο τον κόσμο αντάλλασαν νέα, φωτογραφίες, δεδομένα της ζωής του. Τα κοινωνικά δίκτυα από την μία αντικατέστησαν το τηλέφωνο, τις συναντήσεις, την αλληλογραφία, τις διαπροσωπικές σχέσεις, αλλά από την άλλη έφεραν κοντά και ανθρώπους που τους χωρίζουν χώρες χιλιόμετρα και διαφορά ώρας. Ένα σοβαρό θέμα όμως που προκύπτει από την χρήση του διαδικτύου είναι ο εθισμός. Είναι μια νέα μορφή εξάρτησης και ανήκει στην κατηγορία των συμπεριφορικών εθισμών, δηλαδή στα προβλήματα που προκύπτουν όταν μια συγκεκριμένη συμπεριφορά ξεφεύγει από τον έλεγχο του ατόμου. Συχνά συγχέεται με τον υψηλό βαθμό εμπλοκής με την συγκεκριμένη δραστηριότητα και διαφέρει από τον εθισμό στο ότι οι αρνητικές συνέπειες είναι απούσες και στο ότι δεν σημειώνεται τάση του ατόμου να επαναλάβει τη συμπεριφορά ώστε να μη νιώθει δυσφορία όταν τη διακόπτει. Τα αίτια του εθισμού είναι: Το διαδίκτυο καλύπτει συγκεκριμένες ανάγκες του ατόμου. Μπορεί να δημιουργήσει μια ιδανική κατάσταση εαυτού. Δεν υπάρχουν «άμεσες» συνέπειες των πράξεων. Το άτομο μπορεί να ενσαρκώσει διάφορους ρόλους και ταυτότητες εξαιτίας της ανωνυμίας. Τα σημάδια του εθισμού είναι: Το παιδί ξεχνιέται στον υπολογιστή και δεν έχει συναίσθηση του χρόνου. Ασχολείται συνεχώς με το internet. Προτιμά τα παιχνίδια από το να κάθεται με τους φίλους του. Πέφτει η απόδοση στο σχολείο. Λειτουργεί αμυντικά ή εχθρικά όταν κάποιος αναφέρεται στο διαδίκτυο. Το απασχολεί ακόμα και την ώρα που τρώει ή διαβάζει. Λέει συχνά «καλά θα παίξω μόνο ένα λεπτό ακόμα». Ξενυχτά για να μένει «συνδεδεμένος». Δείχνει άγχος, ανησυχία, εξάρσεις θυμού ή βία ή καταθλιπτική συμπεριφορά. Διατροφικές διαταραχές, διαταραχές του ύπνου, μυωπία, πονοκέφαλοι. Αντιμετώπιση εθισμού: Ψυχοθεραπεία για να διερευνηθούν τα αίτια που οδήγησαν στον εθισμό. Αν χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή. Τετραμελής ομάδα από παιδίατρο, παιδοψυχίατρο, παιδοψυχολόγο, οικογενειακό σύμβουλο. Στόχος να αποκτήσει ξανά εμπιστοσύνη στον εαυτό του και να αρχίζει πάλι τις δραστηριότητές του. Πρεμέτη Βασιλική

5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ «ΓΕΦΥΡΑ» Γυρνώντας τον χρόνο πίσω Τ α όνειρα γερνούν ταχύτερα από τους ονειροπόλους, αυτό είναι ένα γεγονός που έχει ανακαλύψει ο Κώστας, θεραπευτής εδώ και 11 χρόνια στο Οικοτροφείο «Γλαύκος» στο πέρασμα του χρόνου. Είναι μόνος στην απογευματινή βάρδια, λίγο πριν το τελείωμά της και ο μόνος ένοικος που δεν κοιμάται είναι ο Μιχάλης με καταγωγή από την Καλαμάτα που ήρθε στον «Γλαύκο» εδώ και 2 με 3 μήνες. Έχει στα χέρια του ένα μπουκάλι κρασί από την φετινή σοδειά του αμπελιού, που έχει το Οικοτροφείο μας, στο πίσω μέρος και το κοιτάζει σιωπηλά. Παρεμπιπτόντως τα όνειρα πεθαίνουν και με απροσδόκητη δυσκολία. Ο Κώστας είναι θεραπευτής από το 2002, από το ξεκίνημα δηλαδή του Οικοτροφείου, ήταν τότε 28 χρονών και πλέον έχει κλείσει τα 39. Ο χρόνος είναι αδυσώπητος, όταν είσαι γύρω στα 21 η ζωή σου απλώνεται μπροστά, σου φαίνεται σαν οδικός χάρτης και εκεί γύρω στα 28, 29 αρχίζεις και ψυλλιάζεσαι ότι μάλλον κοιτάς τον χάρτη ανάποδα. Τελικά στα 40 δυστυχώς αυτό επιβεβαιώνεται. Την σιωπή σπάει ο Μιχάλης που αρχίζει να μιλάει για τον πατέρα του που τον έκλεισε στο ψυχιατρείο. Ο Κώστας βγάζει τον φελλό του μπουκαλιού και βάζει λίγο κρασί σε δύο πλαστικά ποτηράκια. Το μελί χρώμα του κρασιού αναδύει αρώματα μοσχάτου και κόκκινου ροδίτη, όνειρα που έχουν γίνει πραγματικότητα και ήταν κλεισμένα Δημοτικός Λαχανόκηπος έντε απ τα μέλη συμμετέχουν στον «Δημοτικό Λαχανόκηπο». Είναι ένα πρόγραμμα που υλοποιεί ο Δήμος Λαμιέων με το οποίο παραχωρεί σε ανέργους και σε ευπαθείς ομάδες 50m2 γης για να την καλλιεργήσουν με την βοήθεια γεωπόνων και με την προϋπόθεση ότι το 10% αυτών που παράγουν, θα δοθούν στο κοινωνικό παντοπωλείο. Τα μέλη μας συμμετέχουν με πολύ χαρά φύτεψαν μαρούλια, κρεμμύδια και έσπειραν διάφορα λαχανικά. Π μέσα στο μπουκάλι όρμησαν έξω και γέμισαν το σαλόνι. «Μιχάλη ας αφήσουμε αυτά που πονάνε και ας θυμηθούμε τα καλά, έπαιζες μικρός ποδόσφαιρο»; «Κυρ Κώστα βάζαμε στους δρόμους του χωριού μου 2 πέτρες για δοκάρια και παίζαμε όλα τα παιδιά και συνέχεια τους έβαζα 10 γκολ, είχε έρθει ο Σαμαράς αυτό το πιόνι της Μέρκελ και με είχε ρωτήσει «Εσύ είσαι ο τοπικός Ντέταρι;». Ξαφνικά και πάλι σιωπή. «Μιχάλη ας δοκιμάσουμε το φετινό μας κρασί, ο τοπικός Ντέταρι έ; Θυμάσαι παλιά ότι οι μπάλες ήταν πλαστικές; Άντε στην υγειά μας, στις καλοδεχούμενες χαρές μας». Το κρασί του «Γλαύκου» μετά από 11 χρόνια έγινε πραγματικότητα Για να φθάσουμε εδώ κάποιοι έχουν εργασθεί πολύ σκληρά. Μέσα σε κάθε μπουκάλι είναι κλεισμένα όνειρα που έγιναν πραγματικότητα, όνειρα που κάναμε όταν ήμασταν παιδιά. Η γεύση από το κρασί του «Γλαύκου» μας γυρνάει πίσω, σε μια αλάνα και μια μπάλα πλαστική με μπαλώματα, γεμάτη πιτσιρικάδες με κοντά παντελόνια και δέρμα αθώο. Ένα κρασί για να βρούμε τη χαμένη παιδικότητα, ένα κρασί να γυρνάει το χρόνο πίσω και να μη μας νοιάζει τίποτα. «Μιχάλη; Εκείνα τα απογεύματα με τους φίλους μου και μια μπάλα ήταν τα ωραιότερα της ζωής μου. Και τι δεν θα έδινα για 1 σουτ ακόμη». Κοτρώνης Κώστας Αφιέρωμα στον τρύγο ετά από την φροντίδα που κάναμε στο αμπέλι κλάδεμα νωρίς την άνοιξη, ξεφύλλισμα, πότισμα όλο το καλοκαίρι, έφτασε επιτέλους ο καιρός του τρύγου και επειδή θέροςτρύγος- πόλεμος έτσι κι εμείς ένοικοι και θεραπευτές μαζέψαμε τα σταφύλια, τα πατήσαμε με πολύ χαρά και βάλαμε το μούστο στα βαρέλια να βράσει και να γίνει ένα ροζέ κρασί που εμφιαλώσαμε με την επωνυμία «Γλαύκος». Μ

6 6 «ΓΕΦΥΡΑ» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΓΙΟΡΤΗ ΑΠΟΚΡΙΑΣ 2013 Οι θεραπευτές και τα μέλη του Οικοτροφείου μας, τον Μάρτιο του 2013, γιόρτασαν την Τσικνοπέμπτη σε ταβέρνα της περιοχής με διάφορα εδέσματα, κέφι και χορό. Κέντρο Περιβαλλοντολογικής Εκπαίδευσης Υπάτης τα πλαίσια της επιμόρφωσης των μελών μας και του Οικοτροφείου της Άμφισσας πραγματοποιήθηκε ενημερωτικό επιμορφωτικό πρόγραμμα του Κέντρου Περιβαλλοντολογικής Εκπαίδευσης Υπάτης. Επίσης τα μέλη μας, επισκέφθηκαν το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Δρυμού Οίτης και την Ιερά Μονή Αγάθωνος όπου ξεναγήθηκαν από τους ιερείς και συζήτησαν μαζί τους. Οι εντυπώσεις ήταν πολύ θετικές και εξέφρασαν την επιθυμία να επισκεφτούν και πάλι τα μέρη που πήγαν. Επίσης είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τα μέλη των διαμερισμάτων της Άμφισσας να ανταλλάξουν τις σκέψεις τους να φάνε μαζί και να διασκεδάσουν. Θα ήθελαν και πάλι να οργανωθεί μια εκδρομή με τους ενοίκους και τους θεραπευτές της Φωκίδας. Σ Επιστημονική Ημερίδα της Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας Στις 19/04/13 πραγματοποιήθηκε η Επιστημονική Ημερίδα της Ε.Κ.Ψ.& Ψ.Υ. Η σύνδεση έγινε μέσω skype και τέθηκαν προβληματισμοί πάνω σε σοβαρά θέματα που μας απασχολούσαν και έγινε ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των δομών. Το πρόγραμμα της Ημερίδας αφορούσε τα κριτήρια ποιότητας της δουλειάς μας, έγινε παρουσίαση του εκπαιδευτικού από την κ. Λαζαρίδου και την κ. Ιακωβάκη και τέλος παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του Swot και το Brain storming από την κ.φραγκούλη και την Συντονιστική Επιτροπή. Εκδήλωση στο Διαμέρισμα τις 20 Νοεμβρίου 2013 οι θεραπευτές και τα μέλη του προστατευμένου διαμερίσματος της Εταιρείας Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας πραγματοποίησαν εκδήλωση, όπου άνοιξαν το σπίτι τους σε πολιτιστικούς και φιλανθρωπικούς συλλόγους, όπως ο πολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών Λαμίας και το Συν στον άνθρωπο και σε φορείς της πόλης, όπως ο Ερυθρός Σταυρός. Επίσης στην νέα τους γειτονιά αλλά και σε άτομα που έρχονται σε καθημερινή επαφή. Στην εκδήλωση αυτή έγινε γνωριμία με τον χώρο του προστατευμένου διαμερίσματος αλλά και με την λειτουργία και το νέο πλαίσιο. Τα μέλη μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους από τον νέο τρόπο διαβίωσης τους με του προσκεκλημένους τους. Σ

7 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 «ΓΕΦΥΡΑ» Χριστούγεννα 2013 τις 18 Δεκεμβρίου 2013 πραγματοποιήθηκε η Χριστουγεννιάτικη γιορτή στο χώρο του Οικοτροφείου. Συμμετείχε το Μουσικό Σχολείο Λαμίας, όπου μαζί με τους ενοίκους, τους θεραπευτές και με άτομα από την Κοινότητα τραγουδήσαμε τα κάλαντα και ανταλλάξαμε ευχές και δώρα. Τα μέλη μας, όπως και οι προσκεκλημένοι πέρασαν πολύ όμορφα και εξέφρασαν την επιθυμία να επαναληφθεί ξανά μια τέτοια γιορτή. Σ Oμάδα Δημιουργικής Απασχόλησης Η ομάδα δημιουργικής απασχόλησης συμμετείχε στο φιλανθρωπικό χριστουγεννιάτικο μπαζάρ του «Συν στον άνθρωπο», φτιάχνοντας διάφορες κατασκευές, εικόνες, ημερολόγια και γλυκά. Επίσκεψη στην 7

8 8 «ΓΕΦΥΡΑ» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 «Η Ψυχική Υγεία της Γυναίκας στη Σύγχρονη Εποχή» Διημερίδα : «Προαγωγή της Ψυχικής Υγείας στην Κοινότητα. Διασύνδεση Υπηρεσιών Υγείας» Την Πέμπτη 4 Απριλίου 2013 η ομάδα Αγωγής Κοινότητας της Δομής Λαμίας της Ε.Κ.Ψ.& Ψ.Υ. πραγματοποίησε Ημερίδα στην Αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου Μοσχοχωρίου, στα πλαίσια του Προγράμματος Ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του κοινού σε θέματα ψυχικής υγείας. Σκοπός του προγράμματος είναι η ευαισθητοποίηση της κοινότητας για την αλλαγή της στάσης απέναντι στα άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα. Στόχος της ημερίδας ήταν η ενημέρωση του κοινού σε θέματα ψυχικής υγείας, το ρόλο της γυναίκας στη σύγχρονη εποχή και κοινωνία, ψυχοπιεστικούς παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στην ψυχική υγεία της γυναίκας και συγκεκριμένα την ανεργία καθώς και την έκφραση γυναικείων συναισθημάτων και τη γυναικεία κατάθλιψη. Η ημερίδα περιελάμβανε ομιλίες σε σχέση με το στόχο που είχε τεθεί και συζήτηση και τοποθετήσεις από τις γυναίκες του πολιτιστικού συλλόγου καθώς και επαγγελματίες υγείας και πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Η ημερίδα έκλεισε με δρώμενο της χορωδίας του συλλόγου καθώς η μουσική βοηθά στην έκφραση πολλαπλών συναισθημάτων. Η εκδήλωση ήταν επιτυχής καθώς υπήρξε μεγάλη συμμετοχή κοινού, οι εντυπώσεις ήταν θετικές και εκφράστηκε το ενδιαφέρον για να πραγματοποιηθούν στο μέλλον και άλλες εκδηλώσεις με θέματα που αφορούν τα παιδιά και τους εφήβους. Εκπαιδευτικά Σεμινάρια 18-23/11/13 Οι συνεργάτες του Οικοτροφείου μας είχαν την δυνατότητα να παρακολουθήσουν τα εκπαιδευτικά σεμινάρια στην Αθήνα που οργάνωσε η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής & Ψυχικής Υγείας. Στις 18/11/13 παρακολουθήσαμε το σεμινάριο με θέμα: «Προσέγγιση των ΜΜΕ και η συγγραφή στοχευμένων άρθρων και δελτίων τύπου», με ομιλητή τον Δρ. Χ. Πουλόπουλο. Στις 21/11/13 παρακολουθήσαμε τα σεμινάρια με θέμα: «Αποασυλοποίηση και Personalisation Τhrough Person Centred Planning», με ομιλητές τον Gordon Moore και Barry Lyden και «Η έννοια της ανάρρωσης (recovery) στην ψυχική υγεία και οι εφαρμογές της στην ψυχοκοινωνική αποκατάσταση ατόμων με σοβαρές ψυχικές διαταραχές», με ομιλήτρια την κ. Αγγελική Γιαντσελίδου. Στις 22/11/13 παρακολουθήσαμε τα σεμινάρια με θέμα: «Οι επιπτώσεις της κρίσης στην ψυχική υγεία των πολιτών- Αυτοκτονίες», με ομιλητές τον Eelco Damen και Anders Wahlstedt και «Άσκηση διοικητικών καθηκόντων από επαγγελματίες άλλων ειδικοτήτων ή Διοικητικό-οργανωτική εξέλιξη επαγγελματιών εν καιρώ κρίσης», με ομιλητές τους Eelco Damen, Anders Wahlstedt, Αθηνά Φραγκούλη και Δημήτρη Ταταρίδη. Στις 23/11/13 έγινε συνάντηση του Δ.Σ. Ασκληπιού και δημιουργία και συνάντηση μελών του Συμβουλευτικού Υποστηρικτικού Σώματος από τον Ασκληπιό. Οι εντυπώσεις όλων των συνεργατών που συμμετείχαν ήταν αρκετά θετικές και εξέφρασαν την επιθυμία να παρακολουθήσουν και άλλα εκπαιδευτικά σεμινάρια στο μέλλον. Στις 10 και 11 Οκτωβρίου 2013 η Μονάδα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης «Γλαύκος» της Δομής Λαμίας, της Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας πραγματοποίησε Διημερίδα με θέμα: «Προαγωγή της Ψυχικής Υγείας στην Κοινότητα. Διασύνδεση Υπηρεσιών Υγείας» που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του «Προγράμματος Ευαισθητοποίησης & Ενημέρωσης σε Θέματα Ψυχικής Υγείας στη Λαμία» (ΕΣΠΑ ). Η διημερίδα πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του ξενοδοχείου «Σαμαράς» την 1 η μέρα, όπου περιελάμβανε ομιλίες σε σχέση με το στόχο, με την συμμετοχή και συνεργατών από το «Βοήθεια στο Σπίτι», συζήτηση και τοποθετήσεις. Η 2 η ημέρα περιελάμβανε την εκδήλωση «Ανοιχτό Σπίτι» με επισκέψεις στις μονάδες της Δομής Φθιώτιδας, οικοτροφείο και προστατευμένο διαμέρισμα, ανασκόπηση της λειτουργίας και εμπειρίες συνεργασίας με την κοινότητα. Στόχος της διημερίδας ήταν να πραγματοποιηθεί στα πλαίσια εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας, να ενημερωθεί το κοινό για θέματα ψυχικής υγείας και να επισημανθεί ο ρόλος διαφόρων ειδικοτήτων στη διασύνδεση αλλά και στη παροχή υπηρεσιών υγείας. Έγινε ανασκόπηση της λειτουργίας της Δομής Φθιώτιδας, αναφορά στο ρόλο της αγωγής κοινότητας καθώς και τη συμβολή της κοινότητας στην πρόληψη και την έγκαιρη παρέμβαση. Οι εντυπώσεις των συμμετεχόντων ήταν θετικές όσον αφορά την οργάνωση και την θεματολογία της διημερίδας. Έγιναν προτάσεις που αφορούσαν τρόπους παρέμβασης, σε προβλήματα τρίτης ηλικίας, άγχος τον καιρό της κρίσης και την κατάθλιψη.

9 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 «ΓΕΦΥΡΑ» 9 Διημερίδα: «Σωματική και Ψυχική Υγεία. Δικαίωμα στην ποιότητα ζωής. Τολμώντας να ζήσουμε με διαφορετικούς ανθρώπους» Στις 11 και 12 Δεκεμβρίου 2013, η Μονάδα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης «Γλαύκος» της Δομής Λαμίας, της Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας, πραγματοποίησε με επιτυχία την διημερίδα «Σωματική και Ψυχική Υγεία. Δικαίωμα στην ποιότητα ζωής» που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος Ευαισθητοποίησης και Ενημέρωσης σε Θέματα Ψυχικής Υγείας στη Λαμία (ΕΣΠΑ ). Η διημερίδα πραγματοποιήθηκε στην «Αίθουσα του Εργατικού Κέντρου Λαμίας στην πλατεία Διάκου» και στόχο είχε, στα πλαίσια του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Ατόμων με Αναπηρία, να ενημερώσει το κοινό για θέματα ψυχικής υγείας και να προάγει την ψυχική υγεία μέσα από την φωνή των ατόμων με αναπηρία και την προάσπιση των δικαιωμάτων τους, για τις επιπτώσεις της αναπηρίας στην οικογένεια, για τον ρόλο της κοινωνικής υπηρεσίας στην εξυπηρέτηση ευάλωτων κοινωνικά ομάδων και τέλος την ανάδειξη θεμάτων που αφορούν άτομα με ψυχική και σωματική αναπηρία. Η θεματολογία της διημερίδας περιελάμβανε ομιλίες σε σχέση με το στόχο με την συμμετοχή παιδοψυχίατρου και κοινωνικών λειτουργών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού καθώς και του Προέδρου του Συλλόγου Παραπληγικών Λαμίας, συζήτηση και τοποθετήσεις. Επίσης προβλήθηκε η ταινία «Πριγκίπισσα Χριστίνη» της Ίριδας Ζαχμανίδη, μια ταινία αφιερωμένη στη ζωή μιας ενήλικης με Σύνδρομο Down καθώς και παράσταση κουκλοθέατρο από την κ. Ξηρομερίτη Τασία με θέμα: «Δικαίωμα στη διαφορετικότητα» για μικρούς και μεγάλους. Η διημερίδα έκλεισε με ερωτήσεις και ανοικτή συζήτηση, όπου εκδηλώθηκε ενδιαφέρον για τα θέματα που παρουσιάστηκαν εκ μέρους των συμμετεχόντων και εκφράστηκαν προτάσεις που αφορούσαν τρόπους παρέμβασης, στο άγχος τον καιρό της κρίσης και την κατάθλιψη, πρόληψη και αντιμετώπιση αναπηρίας και προβλημάτων ψυχικής υγείας ειδικά σε νέους. «Εκπαιδευτική ενημέρωση στο τμήμα εθελοντών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού» Στις 13/02/13 πραγματοποιήθηκε από την επιστημονικά υπεύθυνη κ. Πρεμέτη Βασιλική στον χώρο του Οικοτροφείου μας εκπαιδευτική ενημέρωση στο τμήμα εθελοντών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού μετά από αίτημα της κοινωνικής υπηρεσίας του φορέα τους. Σκοπός της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι η ευαισθητοποίηση των Εθελοντών σε ζητήματα Κοινωνικής Πρόνοιας και η μετέπειτα ένταξή τους σε προνοιακά πλαίσια της πόλης μας, που στοχεύουν στην παροχή εθελοντικής βοήθειας και στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων για ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες. Στα πλαίσια του εκπαιδευτικού προγράμματος θα επιθυμούσαν την συνεργασία μας μαζί τους, προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν οι Εθελοντές σε ζητήματα ψυχικής υγείας και αποκατάστασης. Η συμμετοχή ήταν αρκετά θετική και ακολούθησε διάλογος και ερωτήσεις από τους εθελοντές. Ανάρρωση στην ψυχική υγεία (recovery) Στοιχεία από κλίμακα DREEM Πότε οι χρήστες νιώθουν ότι επιτυγχάνουν τους στόχους της προσωπικής τους ανάρρωσης Νιώθω ασφαλής Μπορώ να εμπιστεύομαι κάποια άτομα και να προσφεύγω για βοήθεια Έχω τουλάχιστον έναν πολύ κοντινό άνθρωπο στη ζωή μου Συμμετέχω σε δημιουργικές δραστηριότητες που έχουν νόημα για μένα Ακόμη και αν δεν εργάζομαι, πιστεύω ότι στο μέλλον θα μπορέσω να έχω μια απασχόληση Τα εισοδήματά μου επιτρέπουν να καλύψω τις βασικές μου ανάγκες Μαθαίνω νέα πράγματα που θεωρώ σημαντικά Τα συμπτώματα της διαταραχής μου είναι υπό έλεγχο Διατηρώ καλή σωματική υγεία Μου αρέσει ο εαυτός μου και τον σέβομαι Έχω στόχους και προσπαθώ να τους κατακτήσω Πότε οι χρήστες νιώθουν ότι επιτυγχάνουν τους στόχους της προσωπικής τους ανάρρωσης Αξιοποιώ τις προσωπικές μου δυνάμεις και δεξιότητες Έχω λόγους να σηκώνομαι από το κρεβάτι το πρωί Είναι περισσότερες οι καλές παρά οι κακές μέρες μου Έχω μια ικανοποιητική ποιότητα ζωής Ελέγχω τις σημαντικές αποφάσεις της ζωής μου Συμβάλλω στην κοινότητά μου Αναπτύσσομαι και εξελίσσομαι ως άτομο Νιώθω ότι ανήκω κάπου Νιώθω ενεργητικός και έχω ζωντάνια Έχω ελπίδες και αισιοδοξία για το μέλλον μου Μπορώ να διαχειρίζομαι το άγχος μου Πιστεύω ότι μπορώ να κάνω θετικές αλλαγές στη ζωή μου Για να τα καταφέρω αυτά, επιθυμώ το προσωπικό να με βλέπει σαν κάτι περισσότερο από περιστατικό και πέρα από τη διάγνωσή μου με βοηθάει να κατανοώ τι μου συμβαίνει, να με διδάσκει για τα συμπτώματα της διαταραχής μου και να μου παρέχει σύγχρονη πληροφόρηση για τις αποτελεσματικές θεραπευτικές προσεγγίσεις (κίνδυνοι και οφέλη) στέκεται αισιόδοξα απέναντί μου τονίζοντάς μου ότι αρκετά άτομα αναρρώνουν από τα προβλήματα ψυχικής υγείας μέσα στο χρόνο με στηρίξει / ενδυναμώσει κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορώ να αυτοδιαχειρίζομαι τη διαταραχή μου δίνει προσοχή και στη σωματική μου υγεία μου φέρεται ως «εταίρο» στη θεραπεία παραχωρώντας μου αποφάσεις και ευθύνες με πληροφορεί για τα δικαιώματά μου και να με υποστηρίζει στη διεκδίκησή τους Για να τα καταφέρω αυτά, επιθυμώ η υπηρεσία να ενισχύει την επαφή μεταξύ των χρηστών της (ομάδες αυτοβοήθειας) και να συμβάλλει στη διασύνδεση με την κοινότητα/ άλλες υπηρεσίες/ δραστηριότητες εστιάζει στα θετικά μου σημεία συμβάλλει ευρύτερα στην ενδυνάμωσή μου και στην προσωπική μου ανάπτυξη παρέχει ένα ευχάριστο και ασφαλές περιβάλλον ενθαρρύνει τις προσπάθειές μου παρέχει εξατομικευμένη φροντίδα, εναλλακτικές προσεγγίσεις ή να κατευθύνει σε εναλλακτικές προσεγγίσεις ζητάει ανατροφοδότηση από τους χρήστες της υπηρεσίας και να προωθεί αλλαγές βασισμένες στο επίπεδο ικανοποίησης των ατόμων που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες. Απο την παρουσίαση της κ. Αγγελικής Γιαντζελίδου

10 10 «ΓΕΦΥΡΑ» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Άνοιξη - Καλοκαίρι 2013 Γοργοπόταμος Αγία Μαρίνα Πάσχα στο Οικοτροφείο

11 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 «ΓΕΦΥΡΑ» 11 TA MEΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ... Ο τόπος μου Ζούσα σε ένα χωριό στη Μεσσηνία. Υπάρχουν πολλά σπίτια εκεί αλλά όχι παρά πολλά, γύρω στα 100 σπίτια. Οι άνθρωποι εκεί ασχολούνται με την γεωργία, την κτηνοτροφία και την πτηνοτροφία. Το σχολείο ήταν στο βόρειο μέρος και είχε μια μεγάλη έκταση με χορτάρι που το κόβαμε και το κάναμε γήπεδο ποδοσφαίρου. Στην πλατεία είχε φοίνικες και βρύσες που τρέχουν γάργαρα νερά. Κοντά στο χωριό υπάρχουν δυο χείμαρροι και στα ποτάμια φυτρώνουν αιωνόβια πλατάνια. Μου αρέσει να πηγαίνω στα ποτάμια και να βρίσκομαι στη φύση. Θα ήθελα και τώρα να βρίσκομαι εκεί και πολλές φορές ονειρεύομαι αυτή τη στιγμή. Μ.Μ. Ένα παραμύθι Απ την Ομάδα βιβλίου Η ιστορία της νύχτας και των αστεριών Πριν από πολλές νύχτες, όλα ήταν νύχτα. Ήταν ένα μεγάλο σκοτεινό στέγαστρο ο ουρανός και ήταν λυπημένο το τραγούδι των αντρών και των γυναικών. Οι θεοί στεναχωρήθηκαν για το λυπημένο τραγούδι των αντρών και των γυναικών και συγκεντρώθηκαν για να κάνουν μια συμφωνία. Γιατί οι θεοί πάντα συνεννοούνταν μεταξύ τους για να κάνουν δουλειές, κι έτσι έμαθαν να κάνουν οι γεροντότεροι, κι έτσι μάθαμε κι εμείς. Οι θεοί συμφώνησαν να βγάλουν την στέγη της νύχτας και το φως που βρισκόταν από πάνω να πέσει όλο στους άντρες και τις γυναίκες, ώστε να μην είναι λυπημένο το τραγούδι τους, των αντρών και των γυναικών. Και την έβγαλαν όλη την στέγη της κι ήρθε το φως, που ήταν πολύ, γιατί ήταν η νύχτα μακριά που κάλυπτε από το ποτάμι μέχρι το βουνό, κι ήταν πολύ το φως που κατακρατούσε η μακριά στέγη της νύχτας. Οι άντρες και οι γυναίκες έμειναν τυφλωμένοι γιατί ήταν πολύ το φως και δεν έβρισκαν ξεκούραση τα μάτια και το σώμα δούλευε συνέχεια. Και παραπονέθηκαν οι άντρες και οι γυναίκες για το τόσο φως. Κι οι θεοί είδαν ότι ήταν λάθος αυτό που έκαναν, γιατί ήταν θεοί, αλλά δεν ήταν βλάκες και μπορούσαν να καταλάβουν αν ήταν κακή η συμφωνία τους, και ξανασυγκεντρώθηκαν και έκαναν νέα συμφωνία να ξαναβάλουν την μακριά στέγη της νύχτας, ενόσω σκεφτόντουσαν πώς να κάνουν μια καλή συμφωνία. Και άργησαν σ αυτή την συμφωνία και άργησε η μακριά νύχτα. Και μετά σαν τελείωσαν πια οι θεοί τη συμφωνία, πήγαν εκεί που βρίσκονταν οι άντρες και οι γυναίκες και ζήτησαν εθελοντές για να λύσουν το πρόβλημα. Και είπαν οι θεοί ότι οι εθελοντές θα ήταν κομματάκια φως που θα τα σκόρπιζαν στη στέγη της νύχτας για να μην είναι τόσο μεγάλη η νύχτα «Θα είναι αστέρια», είπαν οι θεοί. Κι όλοι οι άντρες και οι γυναίκες είπαν ότι θα ήταν εθελοντές, γιατί όλοι θα ήθελαν να είναι αστέρια και δεν ήθελαν πια να είναι οι άντρες και οι γυναίκες, κι όλοι κι όλες έγιναν αστέρια και την τρύπησαν όλη την στέγη της μακριάς νύχτας και πια δεν έμεινε ούτε ένα κομματάκι ατρύπητο από την στέγη της νύχτας, κι όλα πάλι ήταν σκέτο φως και το πρόβλημα δεν τελείωνε και ήταν χειρότερα, γιατί πια είχε τρυπήσει όλη η στέγη της νύχτας και πια δεν μπορούσε να καλυφθεί το φως που έπεφτε απ όλες τις πλευρές. Κι οι θεοί πια δεν το αντιλήφθηκαν γιατί είχαν πιά αποκοιμηθεί, ευχαριστημένοι που πια είχαν λύσει το πρόβλημα, και δεν στεναχωριόντουσαν άλλο, και γι αυτό κοιμήθηκαν. Κι έτσι, οι άντρες και οι γυναίκες έπρεπε να λύσουν από μόνοι τους το πρόβλημα, που αυτοί και αυτές είχαν μόνοι τους δημιουργήσει. Κι έτσι έκαναν όπως οι θεοί και συγκεντρώθηκαν για να συμφωνήσουν, και είδαν ότι δεν γίνεται τίποτα αν όλοι θέλουν να ναι αστέρια, κι ότι για να λάμπουν κάποιοι, κάποιοι άλλοι πρέπει να σβήσουν. Κι έτσι άναψε μια μεγάλη κουβέντα γιατί κανείς δεν ήθελε να σβήσει κι όλοι ήθελαν να λάμπουν και να ναι αστέρια. Αλλά τότε οι άντρες κι οι γυναίκες οι αληθινοί είπαν ότι αυτοί θα έσβηναν, κι έτσι έσβησαν, κι έτσι απόμεινε η νύχτα, γιατί υπήρχε μαύρο κι υπήρχε φως κι έτσι τα αστέρια μπόρεσαν να λάμψουν χάρη σε αυτά που έσβησαν, ειδάλλως θα είμασταν ακόμη τυφλωμένοι. Κι οι θεοί ξύπνησαν κι είδαν ότι υπήρχε νύχτα κι ότι ήταν όμορφος ο κόσμος έτσι όπως τον είχαν φτιάξει και έφυγαν, και πίστεψαν ότι αυτοί,οι θεοί, είχαν επιλύσει το πρόβλημα. Αλλά τι να γίνει, ήταν οι άντρες και οι γυναίκες που έκαναν καλή συμφωνία και την εκπλήρωσαν. Αλλά οι θεοί δεν το ήξεραν, γιατί ήταν κοιμισμένοι κι έφυγαν νομίζοντας πως αυτοί τα είχαν κανονίσει όλα, καημενούληδες που ποτέ δεν έμαθαν πως έγινε και γεννήθηκαν τα αστέρια κι η νύχτα, που ήταν η στέγη των αντρών και των γυναικών των αληθινών. Κι έτσι έχει η ιστορία Μερικοί πρέπει να είναι σβησμένοι για να λάμπουν άλλοι, αλλά αυτοί που λάμπουν το κάνουν για τους σβησμένους. Ειδάλλως κανείς δεν λάμπει. Μήνυμα: Στη συλλογική δράση όλοι έχουν σημαντικό ρόλο, τόσο αυτοί που πρωταγωνιστούν όσο και οι αφανείς

12 12 «ΓΕΦΥΡΑ» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Δικαιω ματα των ατο μων με ψυχικη αναπηρι α Τα μέλη μας είχαν την δυνατότητα να παρακολουθήσουν στην Ε.Π.Α.Ψ.Υ. το σεμινάριο που αφορούσε «τα δικαιώματα των ατόμων με ψυχική αναπηρία». Στη σύγχρονη εποχή τα άτομα με ψυχική αναπηρία δεν τοποθετούνται στο περιθώριο του δικαίου και της δικαιοσύνης αλλά διαθέτουν δικαιώματα που κατοχυρώνονται σ ένα πλέγμα εθνικών και διεθνών νομοθετημάτων. Ωστόσο, η ουσιαστική άσκησή τους είναι μια δυναμική διαδικασία που εμπλέκει στενά τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Η στάση τους, ιδίως η ενθάρρυνση/ υποστήριξη και η αναγνώριση της αυτονομίας αντί της υποκατάστασης, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την ουσιαστική άσκηση των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχική αναπηρία. Τα δικαιώματα των ατόμων με ψυχική αναπηρία είναι τα εξής: Το δικαίωμα στην ελευθερία Το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια Το δικαίωμα στην προστασία του απορρήτου Το δικαίωμα στην ισότητα Το δικαίωμα στην περίθαλψη Το δικαίωμα στην επιλογή της θεραπείας Το δικαίωμα στην αποκατάσταση Το δικαίωμα στην εκπαίδευση και την εργασία Το δικαίωμα στην ανεξάρτητη ζωή στην κοινότητα Το δικαίωμα συμμετοχής στην κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική ζωή Το δικαίωμα έννομης προστασίας Η κα Κασσάνδρα προτείνει Ρίξτε αλάτι στην ομορφιά σας! Για ποδόλουτρο Προετοιμασία: Γεμίστε την μπανιέρα σας ζεστό νερό και διαλύστε σε αυτό ένα κιλό χοντρό αλάτι. Μπείτε όρθιοι στην μπανιέρα και αρχίστε να περπατάτε με μικρά βήματα πάνω- κάτω, ενώ στη συνέχεια πραγματοποιήστε περιστροφές των αστραγάλων σας μέσα στο νερό. Ολοκληρώστε το ποδόλουτρο ρίχνοντας κρύο νερό στα πόδια σας, από τα γόνατα και κάτω. Το ποδόλουτρο αυτό καταπολεμάει τα πρηξίματα που εμφανίζονται στις γάμπες και τους αστραγάλους, μετά από μια κουραστική μέρα. Σε μια συγκέντρωση, όπου Ναστραντίν Χότζας ήταν παρων, οι άνθρωποι συζητούσαν για τη νεότητα και τα γεράματα. Ολοι συμφώνησαν ότι, η δύναμη ενός άντρα μειωνεται καθώς περνούν τα χρόνια. Ο Ναστραντίν Χότζας είπε: «Δεν συμφωνώ μαζί σας κύριοι. Στη μεγάλη ηλικία μου έχω την ίδια δύναμη όπως το είχα στο αποκορύφωμα της νεότητάς μου». Τι εννοείς, Ναστραντίν Χότζα; ρώτησε κάποιος. Εξηγήστε μας. Στην αυλή μου, εξήγησε Χότζας Ναστραντίν, υπάρχει μια τεράστια πέτρα. Στα νιάτα μου που προσπαθησα να την σηκώστω ποτέ δεν τα κατάφερα. Το ιδιο ισχυει και τώρα. Μια μέρα, ο Ναστραντίν Χότζας πήγε στην αγορά και αγόρασε ένα θαυμάσιο κομμάτι κρέας. Στο δρόμο για το σπίτι συνάντησε ένα φίλο που του έδωσε μια ειδική συνταγή για το κρέας. Ο Ναστραντίν Χότζας ήταν πολύ χαρούμενος. Στη συνέχεια, όμως, πριν να φθάσει στο σπίτι, ένα μεγάλο κοράκι έκλεψε το κρέας μεσα από τα χέρια του Ναστραντίν και πέταξε μακριά με αυτό. "Μπορεί να εισαι κλέφτης", φώναξε ο Ναστραντίν Χότζας οργισμένα," και να εκλεψες το κρέας μου! Αλλά δεν θα το απολαύσεις! Την συνταγή την έχω εγώ!" Για εύθραυστα νύχια Προετοιμασία: Αναμίξτε μία κουτάλα σούπας αλάτι με ένα φλιτζάνι ζεστό νερό και 2-3 σταγόνες από το αιθέριο έλαιο με το αγαπημένο σας άρωμα. Βάλτε το μίγμα σε ένα μπολάκι και βυθίστε τα νύχια σας μέσα για 20 λεπτά. Για σπυράκια Προετοιμασία: Αναμίξτε το συνηθισμένο σας προϊόν καθαρισμού με ίση ποσότητα αλατιού και με το μίγμα κάντε μασάζ στα σημεία που εμφανίζονται τα σπυράκια. Στη συνέχεια, ξεπλύνετε με δροσερό νερό και απλώστε την ενυδατική σας κρέμα. Συντακτική Ομάδα: Βεζυροπούλου Κασσάνδρα Mητσοπούλου Βασιλική Μητσώνης Μιχάλης Μπέκιου Σταυρούλα ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΛΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΕΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟΥ «ΓΛΑΥΚΟΣ» ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΑΝΤΙΟ ΣΤΟΝ ΕΥΡΥΠΙΩΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ ΜΑΣ. Επίσης συμμετείχαν: Κοτρώνης Κωνσταντίνος Πρεμέτη Βασιλική Ρουποτιά Ιωάννα