Υπουργείο Οικονομικών Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Χρήστος Σταϊκούρας Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών [ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΡΓΟΥ] Ιούνιος 2012 Ιούνιος 2014

Transcript

1 2014 Υπουργείο Οικονομικών Γενικό Λογιστήριο του Κράτους Χρήστος Σταϊκούρας Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών [ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΡΓΟΥ] Ιούνιος 2012 Ιούνιος 2014

2 Πρόλογος Με την πεποίθηση ότι η τακτική κοινωνική λογοδοσία αποτελεί υποχρέωση όσων ασκούν εφαρμοσμένη πολιτική ως εκπρόσωποι των Ελλήνων πολιτών, παραθέτω συνοπτικά το έργο που πραγματοποιήθηκε κατά τα τελευταία δύο χρόνια στον τομέα των δημοσίων οικονομικών. Σε αυτόν τον κρίσιμο τομέα, πραγματοποιήθηκαν σημαντικά βήματα προς τα εμπρός. Τα αποτελέσματα στο πεδίο της δημοσιονομικής εξυγίανσης, προσαρμογής και πειθαρχίας είναι μετρήσιμα. Ευχαριστώ τον Πρωθυπουργό, κ. Αντώνη Σαμαρά, για την εμπιστοσύνη και τη στήριξή του. Ευχαριστώ τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης, κ. Ευάγγελο Βενιζέλο, για την εμπιστοσύνη του. Ευχαριστώ τον πρώην Υπουργό Οικονομικών, κ. Γιάννη Στουρνάρα, τον Υφυπουργό κ. Γιώργο Μαυραγάνη, τους Γενικούς Γραμματείς και τα στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών για τη δημιουργική συνεργασία που αναπτύξαμε τα δύο αυτά χρόνια. Ιδιαίτερα ευχαριστώ τα στελέχη, τους εργαζόμενους του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και τους Συνεργάτες μου για τη συμβολή τους στην επίτευξη αυτών των αποτελεσμάτων. Ευχαριστώ τους συναδέλφους Υπουργούς και Υφυπουργούς για τη συνεργασία στο εκτελεστικό σκέλος της πολιτικής εξουσίας και τους Βουλευτές για τη στήριξη των νομοθετικών πρωτοβουλιών. Χρήστος Σταϊκούρας Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών 2

3 Περιεχόμενα Περίληψη... 6 Κεφάλαιο Κατάρτιση και Εκτέλεση Προϋπολογισμών του Κράτους Αποτέλεσμα Προϋπολογισμού 2012 και Πορεία Εκτέλεσης Προϋπολογισμού Πολιτικές Εξορθολογισμού Δημοσίων Δαπανών Ψήφιση του Ν. 4081/ Απόφαση Mείωσης Αποδοχών Κρατικών Λειτουργών Κατάργηση Αμειβόμενων Επιτροπών Ενίσχυση της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών Θωράκιση του Πλαισίου Λειτουργίας της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών Υλοποίηση των Διατάξεων του Ν. 4093/ Υλοποίηση των Διατάξεων του Ν. 4111/ Παρακολούθηση Υλοποίησης των Μισθολογικών Παρεμβάσεων Ελεγκτική Θωράκιση του Ελληνικού Δημοσίου Εισαγωγή Νέου Συστήματος Δημοσιονομικών Ελέγχων Ενδυνάμωση των Υπηρεσιών Δημοσιονομικού Ελέγχου Θωράκιση της Καταπολέμησης της Απάτης Μεταρρυθμίσεις Θεσμικού Πλαισίου Δημοσιονομικής Διαχείρισης Δημοσιονομικοί Κανόνες Εποπτείας Αναμόρφωση Πλαισίου Δημοσιονομικής Διαχείρισης και Εποπτείας Ρυθμίσεις επί των Εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου Υλοποίηση των Διατάξεων του Ν. 4151/ Αναστολή Καταβολής Δόσεων Νέο Νομοθετικό Πλαίσιο Διαχείριση Ταμειακών Διαθεσίμων του Ελληνικού Δημοσίου Θεσμική / Λειτουργική Ενδυνάμωση ΟΔΔΗΧ Λογαριασμός Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες

4 9. Δράσεις Βελτίωσης της Διαδικασίας Συνταξιοδότησης Σειρά Διεκπεραίωσης των Αιτήσεων Προκαταβολή Σύνταξης Χρόνος Αναμονής των Συνταξιοδοτικών Υποθέσεων Περιοδικός Έλεγχος των Δικαιούχων Παροχή Πληροφοριών Εξ Αποστάσεως Αξιοποίηση Αδρανών Πόρων του Ελληνικού Δημοσίου Πλαίσιο για τους Αδρανείς Καταθετικούς Πόρους Πλαίσιο για τις Κοινωφελείς Περιουσίες και τις Σχολάζουσες Κληρονομιές Πλαίσιο για τις Αυτούσιες Παρακαταθήκες Ψηφιακή Αναβάθμιση Πληροφοριακό Σύστημα Δημοσιονομικής Πολιτικής Το έργο «ΕΣΥΠ» - Ενιαίο Σύστημα Πληρωμών Ψηφιακές Υπογραφές Αποπληρωμή Ληξιπρόθεσμων Υποχρεώσεων Γερμανικές Αποζημιώσεις Εξορθολογισμός Λειτουργίας Φορέων Γενικής Κυβέρνησης Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας ΟΤΑ Παρεμβάσεις στον Χώρο της Υγείας Σύσταση Ομάδας Παρακολούθησης Κοινωνικού Προϋπολογισμού Κεφάλαιο Ελληνική Προεδρία Ευρωπαϊκής Ένωσης Προεδρία Συμβουλίου Ευρωπαϊκού Προϋπολογισμού Εκτέλεση Ευρωπαϊκού Προϋπολογισμού Κατευθυντήριες Γραμμές Ευρωπαϊκού Προϋπολογισμού Απαλλαγή Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον Προϋπολογισμό Αποτροπή Υψηλής Αναπροσαρμογής Μισθών Κοινοτικών Υπαλλήλων Διαθεσμικά Θέματα Ευρωπαϊκού Προϋπολογισμού Επίτευξη Συμφωνίας Διαχείρισης Ιδίων Πόρων

5 1.8. Σύσταση Διαθεσμικής Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για τους Ιδίους Πόρους Διασφάλιση Οικονομικών Συμφερόντων της Ε.Ε Επίλογος

6 Περίληψη Στον παρόντα Απολογισμό παρατίθεται συνοπτικά το έργο που πραγματοποιήθηκε κατά τα τελευταία δύο χρόνια στον τομέα των δημόσιων οικονομικών. Σε αυτόν τον κρίσιμο τομέα, πραγματοποιήθηκαν σημαντικά βήματα προς τα εμπρός. Τα αποτελέσματα στο πεδίο της δημοσιονομικής εξυγίανσης, προσαρμογής και πειθαρχίας είναι μετρήσιμα. Η Ελλάδα, μετά από μία πενταετή περίοδο έξαρσης των δημοσιονομικών δυσκολιών έχει εισέλθει, με επώδυνες θυσίες των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, σε φάση σταθεροποίησης των δημόσιων οικονομικών της. Οι δημοσιονομικοί στόχοι που έθετε το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής για τα έτη 2012 και 2013 υπερκαλύφθηκαν. Η εκτέλεση του τρέχοντος Προϋπολογισμού, για το οικονομικό έτος 2014, κρίνεται ικανοποιητική, με το δημοσιονομικό αποτέλεσμα να διαμορφώνεται σε καλύτερο επίπεδο σε σχέση με τους στόχους. Επίσης, αναλήφθηκαν στοχευμένες πρωτοβουλίες για τον εξορθολογισμό των δημοσίων δαπανών, την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου δημοσιονομικών ελέγχων και την ανασυγκρότηση των ελεγκτικών μηχανισμών της δημοσιονομικής διαχείρισης, με στόχο την εξυγίανση των δομών και τη διαφάνεια της λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης. Μεταξύ άλλων, θεσπίστηκαν ρυθμίσεις και υλοποιούνται πολιτικές για την έγκαιρη έγκριση, παρακολούθηση και εκτέλεση των προϋπολογισμών όλων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, δημιουργήθηκε το Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ, καταρτίζεται και παρακολουθείται, συστηματικά, Κοινωνικός Προϋπολογισμός. Παράλληλα, προωθείται, άμεσα, η επικαιροποίηση και η αναμόρφωση του πλαισίου δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας. Με το κατατεθέν στη Βουλή Σχέδιο Νόμου, εκσυγχρονίζεται και εναρμονίζεται το υφιστάμενο εθνικό δημοσιονομικό πλαίσιο με τις βέλτιστες ευρωπαϊκές και διεθνείς πρακτικές, εξοπλίζεται η Ελληνική 6

7 δημόσια διοίκηση με τα εργαλεία που θα ενισχύσουν τη μακροχρόνια βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών, αναδεικνύεται η έννοια της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Επιπλέον, αναλήφθηκαν συγκεκριμένες, συγκροτημένες δράσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας συνταξιοδότησης στο Δημόσιο. Με την αυστηρή τήρηση των διαδικασιών για τη διασφάλιση της αντικειμενικής, διαφανούς και αμερόληπτης εφαρμογής της σειράς στη διαδικασία της συνταξιοδότησης, με την καθιέρωση του θεσμού της προκαταβολής της σύνταξης από το Δημόσιο, με τη μείωση του χρόνου αναμονής των συνταξιοδοτικών υποθέσεων, με τη βελτίωση των διαύλων επικοινωνίας του πολίτη με το Δημόσιο. Αλλά και με τον περιοδικό έλεγχο των πραγματικά δικαιούχων συνταξιούχων. Πρωτοβουλία η οποία, μαζί με αυτή του ανοίγματος λογαριασμού στην Τράπεζα της Ελλάδος όπου συγκεντρώνονται χρηματικά ποσά τα οποία προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες κατά του Ελληνικού Δημοσίου, έχουν αποφέρει σημαντικά δημοσιονομικά και κοινωνικά αποτελέσματα. Επίσης, για πρώτη φορά, καταρτίστηκε το νομοθετικό πλαίσιο των αδρανών καταθετικών πόρων. Επικαιροποιήθηκε, τροποποιήθηκε και εκσυγχρονίστηκε το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την οργάνωση, διοίκηση, διαχείριση και εποπτεία των κοινωφελών περιουσιών και των σχολαζουσών κληρονομιών. Ενώ αναλήφθηκε και πρωτοβουλία καταγραφής, κατηγοριοποίησης, εκτίμησης και αξιοποίησης παρακαταθηκών που φυλάσσονται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Τέλος, σημαντικές πρωτοβουλίες αναλήφθηκαν κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), όπου εξετάστηκαν, μεταξύ άλλων, οι πολιτικές ορθής εκτέλεσης του Ευρωπαϊκού Προϋπολογισμού του 2014, οι κατευθυντήριες γραμμές του Ευρωπαϊκού Προϋπολογισμού του 2015, η απαλλαγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό του 2012, διαθεσμικά θέματα του Ευρωπαϊκού Προϋπολογισμού και οι πολιτικές Διαχείρισης των 7

8 «Ιδίων Πόρων» για τη νέα περίοδο του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου , εξασφαλίζοντας τη συνέχεια στην έγκαιρη και ομαλή χρηματοδότηση των πολιτικών της Ε.Ε. Συνοψίζοντας, υπογραμμίζουμε ότι τα δύο τελευταία χρόνια προωθήσαμε με συνέπεια την εθνικά αναγκαία δημοσιονομική εξυγίανση, προσαρμογή και πειθαρχία. Τα δημόσια οικονομικά σταθεροποιήθηκαν. Δηλαδή, επετεύχθη η αναγκαία συνθήκη για την βιώσιμη ανάκαμψη της οικονομίας της χώρας. Η προσπάθεια συνεχίζεται. 8

9 Κεφάλαιο 1 1. Κατάρτιση και Εκτέλεση Προϋπολογισμών του Κράτους Η Ελλάδα, μετά από μία πενταετή περίοδο έξαρσης των δημοσιονομικών δυσκολιών έχει εισέλθει, με επώδυνες θυσίες των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, σε φάση σταθεροποίησης των δημόσιων οικονομικών της. Οι δημοσιονομικοί στόχοι που έθετε το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής για τα έτη 2012 και 2013 υπερκαλύφθηκαν. Μάλιστα, η υπερκάλυψη του στόχου για το 2013 έδωσε τη δυνατότητα καταβολής, στις αρχές του 2014, «κοινωνικού μερίσματος» για τη στήριξη πολιτών και οικογενειών με χαμηλό συνολικό ετήσιο εισόδημα και περιουσία. Επίσης, η εκτέλεση του τρέχοντος Προϋπολογισμού, για το οικονομικό έτος 2014, κρίνεται ικανοποιητική, με το δημοσιονομικό αποτέλεσμα να διαμορφώνεται σε καλύτερο επίπεδο σε σχέση με τους στόχους Αποτέλεσμα Προϋπολογισμού 2012 και 2013 Έτος 2012: Το πρωτογενές έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης διαμορφώθηκε στα 2,6 δισ. ευρώ ή στο 1,3% του ΑΕΠ, από 5,7 δισ. ευρώ ή 2,7% του ΑΕΠ το Το πρωτογενές αποτέλεσμα είναι συνεπώς βελτιωμένο κατά 1,4 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ σε σχέση με το Ο στόχος του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής ήταν για πρωτογενές έλλειμμα 2,9 δισ. ευρώ ή 1,5% του ΑΕΠ το Το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης διαμορφώθηκε στα 11,9 δισ. ευρώ ή στο 6,2% του ΑΕΠ, από 20,6 δισ. ευρώ ή 9,9% του ΑΕΠ το Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι συνεπώς βελτιωμένο κατά 3,7 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ σε σχέση με το

10 Έτος 2013: Το πρωτογενές πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης διαμορφώθηκε στο 1,5 δισ. ευρώ ή στο 0,8% του ΑΕΠ, από πρωτογενές έλλειμμα 2,6 δισ. ευρώ ή 1,3% του ΑΕΠ το Το πρωτογενές αποτέλεσμα είναι συνεπώς βελτιωμένο κατά 2,1 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ σε σχέση με το Ο στόχος του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής ήταν για μηδενικό πρωτογενές αποτέλεσμα το Το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης διαμορφώθηκε στα 3,8 δισ. ευρώ ή στο 2,1% του ΑΕΠ, κάτω από το όριο του 3% του ΑΕΠ, από 11,9 δισ. ευρώ ή 6,2% του ΑΕΠ το Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι βελτιωμένο κατά 4,1 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ σε σχέση με το Η αποτελεσματικότητα και η διατηρησιμότητα του δημοσιονομικού εγχειρήματος ενισχύθηκε, καθώς η δημοσιονομική προσαρμογή δομήθηκε κατά τα 2/3 στο σκέλος των δαπανών και κατά το 1/3 στο σκέλος των εσόδων. Ειδικότερα, η αποτελεσματικότητα της δημοσιονομικής προσαρμογής, όπως προσδιορίζεται από το λόγο «Μείωση πρωτογενούς ελλείμματος σε σχέση με το προηγούμενο έτος / Ληφθέντα δημοσιονομικά μέτρα», έχει ως εξής: Διαμορφώθηκε, το 2011, στο 31,8, δεδομένου ότι ελήφθησαν, το ίδιο έτος, δημοσιονομικά μέτρα ύψους 8,8% του ΑΕΠ προκειμένου το πρωτογενές έλλειμμα να 10

11 μειωθεί κατά 2,8% του ΑΕΠ (από -5,5% του ΑΕΠ στο τέλος του 2010, στο -2,7% του ΑΕΠ στο τέλος του 2011). Μειώθηκε, το 2012, στο 23,3, δεδομένου ότι ελήφθησαν, το ίδιο έτος, δημοσιονομικά μέτρα ύψους 6,0% του ΑΕΠ προκειμένου το πρωτογενές έλλειμμα να μειωθεί κατά 1,4% του ΑΕΠ (από -2,7% του ΑΕΠ στο τέλος του 2011, στο -1,3% του ΑΕΠ στο τέλος του 2012). Αντιθέτως, το 2013, αυξήθηκε στο 41,9, δεδομένου ότι ελήφθησαν, το ίδιο έτος, δημοσιονομικά μέτρα ύψους 5,0% του ΑΕΠ προκειμένου το πρωτογενές έλλειμμα να μειωθεί κατά 2,1% του ΑΕΠ και να διαμορφωθεί σε πλεόνασμα (από -1,3% του ΑΕΠ στο τέλος του 2012, στο +0,8% του ΑΕΠ στο τέλος του 2013). 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 8,8 31,8 2, Ληφθέντα δημοσιονομικά μέτρα (% ΑΕΠ) 6,0 23,3 Μείωση πρωτογενούς ελλείμματος σε σχέση με το προηγούμενο έτος (% του ΑΕΠ) 1,4 5,0 41,9 2,1 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 Αποτελεσματικότητα δημοσιονομικής προσπάθειας, (%) δεξιά κλίμακα [Μείωση πρωτογενούς ελλείμματος σε σχέση με το προηγούμενο έτος, % ΑΕΠ/Ληφθέντα δημοσιονομικά μέτρα, % ΑΕΠ] 1.2. Πορεία Εκτέλεσης Προϋπολογισμού 2014 Σε επίπεδο Κεντρικής Διοίκησης, σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία εκτέλεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου Μαΐου 2014, ο Κρατικός Προϋπολογισμός κινείται εντός στόχων: Το πρωτογενές ισοζύγιο του Κρατικού Προϋπολογισμού παρουσιάζει πλεόνασμα ύψους 711 εκατ. ευρώ, έναντι πρωτογενούς ελλείμματος ύψους 970 εκατ. ευρώ κατά την αντίστοιχη περίοδο του Ο στόχος ήταν για πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 208 εκατ. ευρώ. Το ισοζύγιο του Κρατικού Προϋπολογισμού παρουσιάζει έλλειμμα ύψους 2 δισ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 3,8 δισ. ευρώ κατά την αντίστοιχη περίοδο του

12 Ο στόχος ήταν για έλλειμμα ύψους 2,6 δισ. ευρώ. Σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης, σύμφωνα με τα στοιχεία Ιανουαρίου Απριλίου 2014: Το πρωτογενές ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης, σε ταμειακή βάση, παρουσιάζει πλεόνασμα 1,7 δισ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 755 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του Το ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης, σε ταμειακή βάση, παρουσιάζει έλλειμμα 525 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 2,9 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του Πολιτικές Εξορθολογισμού Δημοσίων Δαπανών 2.1. Ψήφιση του Ν. 4081/2012 Σύμφωνα με το Νόμο: Επήλθαν μειώσεις της δημόσιας δαπάνης για τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος. Ειδικότερα, καταργήθηκαν τα έξοδα παράστασης του Προέδρου της Κυβέρνησης, του Αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, του Προέδρου της Βουλής και όλων των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου, με τις αποδοχές τους να εξισώνονται με αυτές του Βουλευτή. Μειώθηκε στο ήμισυ το ύψος της παρεχόμενης προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας μηνιαίας χορηγίας και καταργήθηκαν πλήρως τα έξοδα παράστασής του. Επήλθαν μειώσεις στη δημόσια δαπάνη για τη λειτουργία της διοίκησης της χώρας, με την περιστολή των ποσών που καταβάλλονται για μισθώματα κτηριακών εγκαταστάσεων από φορείς του Ελληνικού Δημοσίου Απόφαση Mείωσης Αποδοχών Κρατικών Λειτουργών Υπεγράφη Υπουργική Απόφαση για τη μείωση των αποδοχών των Γενικών Γραμματέων, των Ειδικών Γραμματέων των Υπουργείων, των Γενικών Γραμματέων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και των στελεχών της Αυτοδιοίκησης. 12

13 Αντίστοιχες μειώσεις επήλθαν και στις αποδοχές λοιπών υψηλόβαθμων στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης, που έχουν ως επίπεδο αναφοράς τις αποδοχές του Γενικού Γραμματέα Κατάργηση Αμειβόμενων Επιτροπών Υλοποιήθηκαν επιπλέον δράσεις εξορθολογισμού των δημόσιων δαπανών, για παράδειγμα, με την άμεση κατάργηση των αμειβόμενων επιτροπών του δημόσιου τομέα και τη μείωση των λειτουργικών δαπανών των Υπουργείων Ενίσχυση της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών Υπεγράφη Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, στις 12 Δεκεμβρίου 2012, που κυρώθηκε με το Ν. 4111/2013, με την οποία ενισχύθηκε ο ρόλος της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών (ΕΑΠ), προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι όλες ανεξαιρέτως οι πληρωμές των πάσης φύσεως αποδοχών και των πρόσθετων αμοιβών του προσωπικού στο Δημόσιο και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, από , διενεργούνται αποκλειστικά από την ΕΑΠ, μέσω τραπεζικού λογαριασμού Θωράκιση του Πλαισίου Λειτουργίας της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών Ψηφίστηκε ο Ν. 4223/2013, με τον οποίο θωρακίστηκε το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την ΕΑΠ. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ως προς τα νομικά πρόσωπα, για όσο διάστημα παρατηρείται παρέκκλιση από τη διαδικασία πληρωμής μέσω ΕΑΠ, αναστέλλεται με απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών η επιχορήγηση ή απόδοση πόρων ή οποιασδήποτε μορφής ενίσχυση από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Στην περίπτωση δε των ΟΤΑ, επέρχεται παρακράτηση μέρους ή συνόλου από το ποσό των δικαιούμενων πόρων (ΚΑΠ - επιχορηγήσεις), καθώς και αναστολή εγκρίσεων πρόσληψης προσωπικού με συμβάσεις μίσθωσης έργου και ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου. Επιπλέον, για τις ΔΕΚΟ και τα ΝΠΙΔ του Κεφαλαίου Α του Ν. 3429/2005, καθώς και για τα ΝΠΔΔ, για όσο διάστημα παρατηρείται η ανωτέρω παρέκκλιση, επιπλέον των ανωτέρω, αναστέλλεται η καταβολή των αμοιβών των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου. 13

14 Η επί δίμηνο μη συμμόρφωση και η εξακολούθηση παρέκκλισης από τη διαδικασία πληρωμής μέσω ΕΑΠ, επιφέρει την αυτοδίκαιη παύση της θητείας των εκτελεστικών μελών του Διοικητικού Συμβουλίου Υλοποίηση των Διατάξεων του Ν. 4093/2012 Σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4093/2012, μεταξύ άλλων: Μειώθηκαν αναδρομικά, από , οι αποδοχές των αμειβόμενων με ειδικά μισθολόγια και καταργήθηκαν οι διατάξεις που προέβλεπαν την αναστολή χορήγησης χρονοεπιδόματος και μισθολογικών προαγωγών στα ειδικά μισθολόγια. Καταργήθηκαν, από , τα επιδόματα εορτών και αδείας, εφαρμόστηκε το ενιαίο μισθολόγιο στο προσωπικό των ΝΠΙΔ και των ΔΕΚΟ του Α Κεφαλαίου του Ν. 3429/2005, μειώθηκαν οι αποδοχές διορισμένων σε θέσεις ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ, μειώθηκαν οι αποδοχές των Γενικών και Ειδικών Γραμματέων Υπουργείων και Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, μειώθηκαν οι αποδοχές των αιρετών των ΟΤΑ Α και Β βαθμού, καταργήθηκε η αποζημίωση των μελών των Δημοτικών Συμβουλίων για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις, καταργήθηκε η αποζημίωση λόγω λήψης εκπαιδευτικής άδειας στο εσωτερικό και το χρονοεπίδομα των δικηγόρων του Δημοσίου με έμμισθη εντολή Υλοποίηση των Διατάξεων του Ν. 4111/2013 Σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4111/2013, μεταξύ άλλων: Επανακαθορίστηκαν αναδρομικά, από , οι αποδοχές των υπαλλήλων του διπλωματικού κλάδου. Ρυθμίστηκαν μισθολογικά θέματα των υπαλλήλων της Βουλής και της Προεδρίας της Δημοκρατίας Παρακολούθηση Υλοποίησης των Μισθολογικών Παρεμβάσεων Συνεχίστηκαν οι έλεγχοι των αποδοχών και των πρόσθετων αμοιβών του Δημοσίου, των ΝΠΔΔ, των ΟΤΑ και των ΝΠΙΔ που επιχορηγούνται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Οι έλεγχοι αυτοί επέφεραν θετικά αποτελέσματα στους προϋπολογισμούς των ελεγχθέντων φορέων και, φυσικά, στον Κρατικό Προϋπολογισμό. 14

15 Ειδικότερα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η ωφέλεια από τους συγκεκριμένους ελέγχους ανέρχεται, περίπου, στα 15 εκατ. ευρώ. Πέραν του οικονομικού αποτελέσματος που προκύπτει από την αναζήτηση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, σημαντικό, θετικό οικονομικό αποτέλεσμα προκαλεί και η διακοπή των μη σύννομων πληρωμών, η οποία επιφέρει μείωση της δαπάνης του Κρατικού Προϋπολογισμού και του προϋπολογισμού των οικείων ΟΤΑ Α βαθμού και λοιπών ΝΠΔΔ, καθώς και η εφεξής συμμόρφωση των εν λόγω φορέων. Παράλληλα, πέραν αυτών των πρωτοβουλιών, έχει ήδη ξεκινήσει από τις Υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, σε συνεργασία με Υπηρεσίες του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, η τακτική συλλογή και επεξεργασία μισθολογικών δεδομένων από όλους τους φορείς του Δημοσίου, η παρακολούθηση της εξέλιξης των αντίστοιχων μισθολογικών δαπανών, η αξιολόγηση των σχετικών πληροφοριών και η δρομολόγηση πρωτοβουλιών προκειμένου να ενισχυθεί ο εξορθολογισμός του μισθολογίου στο Δημόσιο, με συνολικά δημοσιονομικά ουδέτερο τρόπο. Συγκεκριμένα, από τους ενενήντα πέντε (95) φορείς της Γενικής Κυβέρνησης (55 ΝΠΙΔ και 40 ΝΠΔΔ) όπου η Διεύθυνση Μισθολογίου του ΓΛΚ προχώρησε στην πραγματοποίηση επιτόπιου ελέγχου εφαρμογής του ενιαίου μισθολογίου και εξέτασης των στοιχείων προσωπικού και μισθοδοσίας που συγκεντρώθηκαν μέσω ερωτηματολογίου, προέκυψαν ότι: Οι φορείς που έχουν τη μορφή ΝΠΔΔ εφαρμόζουν το ενιαίο μισθολόγιο και δεν φαίνεται να υπάρχουν προβλήματα μη ορθής κατάταξης του προσωπικού τους. Οι φορείς που έχουν τη μορφή ΝΠΙΔ παρουσιάζουν προβλήματα στην εφαρμογή του μισθολογίου, ορισμένα από τα οποία είναι σημαντικά. Στις δέκα (10) επιτόπιες επιθεωρήσεις εντοπίσθηκαν και πρόσθετα (πέραν αυτών που είχαν εντοπισθεί από τα ερωτηματολόγια) ευρήματα η τακτοποίησή των οποίων οδηγεί σε σημαντικές εξοικονομήσεις δαπανών μέσω της επιστροφής των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών. 15

16 3. Ελεγκτική Θωράκιση του Ελληνικού Δημοσίου 3.1. Εισαγωγή Νέου Συστήματος Δημοσιονομικών Ελέγχων Αναθεωρήθηκε ο Ν. 3492/2006 με το Ν. 4081/2012, διαμορφώνοντας ένα σύστημα δημοσιονομικών ελέγχων, το οποίο, προσαρμοσμένο στις διεθνείς πρακτικές και τα ελεγκτικά πρότυπα, συμβάλει στην εξυγίανση των δομών και στη διαφάνεια της λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης. Συγκεκριμένα, με τον καινούργιο Νόμο: Θεσπίσθηκε, με τη συγχώνευση δύο Επιτροπών, η Επιτροπή Συντονισμού Ελέγχων (ΕΣΕΛ), εξασφαλίζοντας την ευέλικτη λειτουργία του φορέα και την αρχή της ανεξαρτησίας σύμφωνα και με τα διεθνή ελεγκτικά πρότυπα. Επετράπη η σύσταση των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου με Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις και όχι με τη χρονοβόρο διαδικασία της έκδοσης Προεδρικών Διαταγμάτων. Στελεχώθηκαν οι μονάδες αυτές από το υφιστάμενο προσωπικό, χωρίς την αύξηση των οργανικών θέσεων και το κόστος νέων προσλήψεων. Προβλέφθηκε η διενέργεια έκτακτων ελέγχων μετά από αξιολόγηση της σκοπιμότητάς τους από την Επιτροπή Συντονισμού Ελέγχων, αποφεύγοντας τη συσσώρευση τεράστιου όγκου υποθέσεων και την επιβάρυνση του έργου της αρμόδιας Διεύθυνσης. Ολοκληρώθηκαν όλα, τα προβλεπόμενα από το Νόμο, μεθοδολογικά εργαλεία (Κανονισμοί Λειτουργίας Δημοσιονομικών Διορθώσεων, Διενέργειας Ελέγχων και Ερευνών και Κώδικας Δεοντολογίας Δημοσιονομικών Ελεγκτών). Καταρτίσθηκε το ετήσιο πρόγραμμα τακτικών ελέγχων, βάσει ανάλυσης κινδύνου σύμφωνα με τη μέθοδο και τη διαδικασία που καθορίσθηκε στον «Κανονισμό Διενέργειας Ελέγχων και Ερευνών της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσιονομικών Ελέγχων» Ενδυνάμωση των Υπηρεσιών Δημοσιονομικού Ελέγχου Ψηφίστηκε ο Ν. 4151/2013, με τον οποίο ενδυναμώθηκαν, τόσο στελεχιακά όσο και οργανωτικά, οι υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που ασκούν δημοσιονομικούς ελέγχους. 16

17 Συγκεκριμένα: Δημιουργήθηκε το Μητρώο Ελεγκτών για τους δημοσιονομικούς ελέγχους και ελέγχους Επιτροπής Δημοσιονομικών Ελέγχων (ΕΔΕΛ), το Μητρώο Εμπειρογνωμόνων για Δημοσιονομικούς Ελέγχους και Ελέγχους ΕΔΕΛ και η Διεύθυνση Έκτακτων Δημοσιονομικών Ελέγχων, ενισχύοντας σημαντικά την προσπάθεια εδραίωσης της δημοσιονομικής εξυγίανσης και πειθαρχίας, καθώς οι απαιτήσεις για δημοσιονομικούς ελέγχους έχουν αυξηθεί σημαντικά την τελευταία περίοδο. Έχει υπογραφεί η Υπουργική Απόφαση Σύστασης των Επιτροπών Αξιολόγησης των υποψηφίων προς ένταξη ελεγκτών και αξιολόγησης των ενστάσεων προκειμένου να διενεργηθεί η διαδικασία αξιολόγησης και ολοκλήρωσης του Μητρώου. Η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη διενέργειας συνεντεύξεων των υποψηφίων ελεγκτών με στόχο την επιλογή του πλέον αξιόλογου προσωπικού, τόσο σε επίπεδο εκπαίδευσης και εργασιακής εμπειρίας όσο και σε επίπεδο προσωπικότητας, διαφυλάσσοντας το κύρος και την αξιοπιστία του ελεγκτικού οργάνου. Με την ολοκλήρωση του Μητρώου αναμένεται η ενίσχυση σε ανθρώπινο δυναμικό, καθότι οι αιτήσεις υποψηφιότητας ξεπερνούν τις 400. Έχει προωθηθεί σχέδιο πρωτοκόλλου συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών/Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, το οποίο θα διασφαλίζει τόσο τη συνεχή εκπαίδευση των ελεγκτών που θα απαρτίζουν τα μητρώα όσο και την ηλεκτρονική υποστήριξη, σχεδίαση, υλοποίηση και συντήρηση των μητρώων, διαφυλάσσοντας παράλληλα την ασφάλεια και τη διαφάνεια της διαδικασίας. Θα ξεκινήσει, με την ολοκλήρωση του Μητρώου των Δημοσιονομικών Ελεγκτών και την υπογραφή του πρωτοκόλλου συνεργασίας, η διαδικασία ένταξης των ελεγκτών στο Μητρώο Εμπειρογνωμόνων με τη δημοσίευση ανοικτής πρόκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Ορίστηκε πλαίσιο θητείας για τους υπαλλήλους που ασκούν δημοσιονομικούς ελέγχους, αφενός λόγω της ανάγκης ενίσχυσης της διαφάνειας και αφετέρου προκειμένου κατά τη διενέργεια των δημοσιονομικών ελέγχων να μην εναλλάσσονται συνεχώς τα ίδια πρόσωπα, για την ενίσχυση της θωράκισης του ελεγκτικού έργου αλλά και για την προστασία των ίδιων των ελεγκτών. 17

18 3.3. Θωράκιση της Καταπολέμησης της Απάτης Συνεχίζεται η προσπάθεια θεσμικής θωράκισης της καταπολέμησης της απάτης, καθώς ήδη, από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, προωθούνται μια σειρά από πρωτοβουλίες: Ορίστηκε διοικητικά η διαδικασία αποστολής των οριστικών εκθέσεων ελέγχου της ΕΔΕΛ στον Εισαγγελέα ή σε αρμόδια αρχή για τη διερεύνηση της απάτης, εφόσον κατά τους ελέγχους της προκύψουν υπόνοιες τέλεσης αξιόποινων πράξεων ή παραλείψεων. Προβλέφθηκε αντίστοιχη αποστολή προς το Ελεγκτικό Συνέδριο ή τον Γενικό Επίτροπο Επικρατείας σε περιπτώσεις αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών. Ενισχύθηκε το πλαίσιο για την επιβολή δημοσιονομικών διορθώσεων, εστιάζοντας στην ανάκτηση των αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών από πόρους του Κρατικού Προϋπολογισμού ή/και του Ευρωπαϊκού Προϋπολογισμού. Καταρτίστηκε και επικαιροποιήθηκε το Εγχειρίδιο Ελέγχου της ΕΔΕΛ, συμπεριλαμβάνοντας στη προετοιμασία των ελέγχων συστήματος και πράξεων τους δείκτες απάτης και ενσωματώνοντας τη «Δήλωση τήρησης κανόνων δεοντολογίας της ΕΔΕΛ». Προχώρησε η σύναψη Πρωτοκόλλου Συνεργασίας με το Σώμα Επιθεωρητών- Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, ώστε να ενισχυθεί η ανταλλαγή πληροφόρησης και η αμφίδρομη κοινοποίηση των αποτελεσμάτων των ελέγχων τους. Εντατικοποιήθηκαν οι έλεγχοι των αρμόδιων υπηρεσιών, με αποτέλεσμα η Ελλάδα, που το 2012 είχε γίνει αποδέκτης σύστασης για το χαμηλό βαθμό κοινοποίησης παρατυπιών που ενέχουν δόλο στο τομέα της πολιτικής συνοχής, το 2013 να έχει βελτιώσει σημαντικά τη θέση της. Συγκεκριμένα, το 2013, βάσει σχετικής ενημέρωσης, έχουν κοινοποιηθεί ήδη 19 περιπτώσεις παρατυπιών με υπόνοια απάτης, αποτέλεσμα πολύ καλύτερο από τα προηγούμενα χρόνια. Τροποποιήθηκε Κοινή Υπουργική Απόφαση μεταξύ Υπουργείου Ανάπτυξης και Υπουργείου Οικονομικών για την αποτύπωση της περιγραφής του Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου που αφορά στην υλοποίηση του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου

19 Τροποποιήθηκε η Υπουργική Απόφαση περί ανάκτησης αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών από πόρους του Κρατικού Προϋπολογισμού για την υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Το ΣΔΟΕ κοινοποιεί τις παρατυπίες που διαπιστώνει κατά τους ελέγχους του στην Αρχή Πιστοποίησης, προκειμένου αυτή να διερευνήσει τυχόν συσχέτιση των παρατυπιών που έχουν εντοπισθεί με δαπάνες που έχουν πιστοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο των επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ. Στην περίπτωση που οι εντοπισθείσες παρατυπίες συνδέονται με δαπάνες που έχουν πιστοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκδίδεται Απόφαση Δημοσιονομικής Διόρθωσης με ευθύνη της Αρχής Πιστοποίησης. Η διασύνδεση που εγκαθιδρύεται με τον τρόπο αυτό προστατεύει τα οικονομικά συμφέροντα του ενωσιακού προϋπολογισμού και συνδράμει στον εντοπισμό περιπτώσεων υπονοιών απάτης στο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου του ΕΣΠΑ. Προχωράει ο ορισμός του Συντονιστή για την Καταπολέμηση της Απάτης (Anti- Fraud Coordination Service AFCOS). Εξετάζεται η ανάληψη αρμοδιοτήτων καταπολέμησης της απάτης από τον Εθνικό Συντονιστή κατά της Διαφθοράς, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην προστασία των εθνικών οικονομικών συμφερόντων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνυπολογίζοντας τη συνάφεια σε όρους αντικειμένου και εμπειρίας του θεσμού. 4. Μεταρρυθμίσεις Θεσμικού Πλαισίου Δημοσιονομικής Διαχείρισης 4.1. Δημοσιονομικοί Κανόνες Εποπτείας Με το Ν. 4111/2013 ρυθμίστηκαν ζητήματα σχετικά με την παρακολούθηση και εκτέλεση των προϋπολογισμών όλων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, εντός των ορίων και των στόχων που αποφασίζονται και εγκρίνονται από τη Βουλή των Ελλήνων. Ειδικότερα, θεσπίστηκε: Η έγκαιρη έγκριση των προϋπολογισμών όλων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης μέχρι την 31 η Ιανουαρίου κάθε έτους. 19

20 Η κατάρτιση προγραμμάτων μηνιαίας εκτέλεσης των προϋπολογισμών, καθώς και η θέσπιση τριμηνιαίων στόχων των Υπουργείων και των εποπτευόμενων από αυτά φορέων. Η στενή παρακολούθηση των τριμηνιαίων στόχων και η έγκαιρη λήψη διορθωτικών μέτρων, σε περίπτωση που διαπιστώνεται ότι οι αποκλίσεις από τους στόχους θέτουν σε κίνδυνο την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Η θέσπιση τριμηνιαίων ενημερωτικών δελτίων επίτευξης των στόχων των προϋπολογισμών των δομών και των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα στο πλαίσιο της παρακολούθησής τους. Η σύναψη προγραμματικών συμφωνιών μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών και των λοιπών Υπουργείων. Με αυτές τα μέρη θα δεσμεύονται για την υλοποίηση των δράσεων οι οποίες θα διασφαλίζουν την πιστή εκτέλεση του προϋπολογισμού. Επιπρόσθετα, προβλέπεται η επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, και συγκεκριμένα: Η περικοπή των προϋπολογισμών στους φορείς και στα ΝΠΔΔ της Γενικής Κυβέρνησης (ή ΔΕΚΟ και ΝΠΙΔ του Κεφαλαίου Α του Ν. 3429/2005 που λαμβάνουν επιχορήγηση από το Δημόσιο) όταν οι αποκλίσεις υπερβαίνουν το 10% των συμφωνηθέντων στόχων και δεν λαμβάνονται μέτρα διόρθωσης. Ο ορισμός Επόπτη των οικονομικών υπηρεσιών στους φορείς και στα ΝΠΔΔ της Γενικής Κυβέρνησης, όπου διαπιστώνονται σοβαρές αποκλίσεις ή μη συμμόρφωση με τα προαναφερθέντα ως προς την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Η αναστολή της καταβολής των αμοιβών των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου ΔΕΚΟ ή ΝΠΙΔ του Κεφαλαίου Α του Ν. 3429/2005 για όσο διάστημα οι αποκλίσεις υπερβαίνουν το 10% των συμφωνηθέντων στόχων και δεν λαμβάνονται μέτρα διόρθωσης. Η αυτοδίκαιη λήξη της θητείας των εκτελεστικών μελών του Διοικητικού Συμβουλίου ΔΕΚΟ ή ΝΠΙΔ του Κεφαλαίου Α του Ν. 3429/2005 όταν τα ετήσια οικονομικά στοιχεία αποκλίνουν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 10% του σχετικού στόχου. 20

21 Παράλληλα, και όσον αφορά στην παρακολούθηση του Προϋπολογισμού, αναβαθμίστηκε ο ρόλος του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, αρχικά με την επαναλειτουργία του και στη συνέχεια με τη διασφάλιση της θεσμικής του υπόστασης Αναμόρφωση Πλαισίου Δημοσιονομικής Διαχείρισης και Εποπτείας Προκειμένου να εναρμονιστεί το υφιστάμενο εθνικό νομικό πλαίσιο με όσα ισχύουν πλέον σε όλη την Ευρωζώνη, βάσει του Δημοσιονομικού Συμφώνου, προωθήθηκε η επικαιροποίηση και η αναμόρφωση του πλαισίου δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας, επιδιώκοντας τη βελτίωση των δημόσιων οικονομικών και τον αποτελεσματικότερο συντονισμό των εθνικών πολιτικών για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Προς αυτή την κατεύθυνση κατατέθηκε στη Βουλή των Ελλήνων Σχέδιο Νόμου με τίτλο «Αρχές Δημοσιονομικής Διαχείρισης και Εποπτείας Δημόσιο Λογιστικό». Με το Σχέδιο Νόμου η Κυβέρνηση αναμορφώνει τους κανόνες δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας, εκσυγχρονίζει και εναρμονίζει το υφιστάμενο εθνικό δημοσιονομικό πλαίσιο με τις βέλτιστες ευρωπαϊκές και διεθνείς πρακτικές, εξοπλίζει την Ελληνική Δημόσια Διοίκηση με τα εργαλεία που θα ενισχύσουν τη μακροχρόνια βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών, αναδεικνύει την έννοια της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Στόχος είναι να θωρακισθεί η πρωτόγνωρη δημοσιονομική προσαρμογή της χώρας από μελλοντικές δημοσιονομικές και μακροοικονομικές ανισορροπίες, ώστε να μην τεθούν σε κίνδυνο οι τεράστιες θυσίες της Ελληνικής κοινωνίας, και να ενσωματωθούν οι νέοι Ευρωπαϊκοί κανόνες οικονομικής και δημοσιονομικής διακυβέρνησης. Κανόνες που είναι πιο αυστηροί και δεσμευτικοί, και που ισχύουν για όλα τα κράτημέλη, ακόμη και για αυτά που είναι σε Προγράμματα Προσαρμογής, όταν βγουν από τα Μνημόνια. Για το σκοπό αυτό, καθώς και για λόγους συστηματικής νομοθέτησης, αντί της τροποποίησης του Ν. 2362/1995, ο οποίος έχει ήδη μεταβληθεί πολλές φορές από την ψήφισή του τα τελευταία 20 περίπου χρόνια, προκρίθηκε η κατάργηση όλων των 21