ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ 18 Απριλίου 2013 «Κληρονομιά και Εκπαίδευση»

Transcript

1

2 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ 18 Απριλίου 2013 «Κληρονομιά και Εκπαίδευση» «Κληρονομιά & Εκπαίδευση» ναι θέμα που προτάθηκε από Διεθνές Συμβούλιο Μνημων και Τοποθεσιών (INTERNATIONAL COUNCIL ON MONUMENTS AND SITES - ICOMOS) για ν φετινό εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Μνημων και Χώρων (18 Απριλίου). Στόχος ναι τόσο η γνωριμία και ευαισθηποίηση της κοινωνίας απέναντι στην ισρική, αρχιτεκνική, κοινωνική και θεσμική σπουδαιότητα ισρικών μνημων και κτιριακών συνόλων που σχετίζονται με την εκπαίδευση (παλαιά σχολα και σχολές, πανεπιστήμια, ακαδημίες, βιβλιοθήκες, μοναστήρια κ.α.) όσο και η προώθηση της προστασίας και της ένταξής υς στη σύγχρονη κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική ζωή. Το ελληνικό τμήμα υ ICOMOS αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην καταγραφή των μνημων εκπαίδευσης που βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια και για λόγο αυτό θα αναλάβει από κοινού με υς συνδιοργανωτές υ εφετινού εορτασμού (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνο, Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, Monumenta, Όμιλος UNESCO Πειραιώς και Νήσων, Επιτροπή Καίκων Ακαδημίας Πλάτωνος) σχετική πρωβουλία. Κάθε χωριό και σχολο, κάθε σχολο και μια ισρία. Πετρόχτιστα σχολικά κτίρια υ 19ου και υ α μισού υ 20ου αιώνα, πολλά από τα οποία εξαίρετα δγματα της τέχνης των κτιστάδων από τα Μασροχώρια Ιωαννίνων, βρίσκονται σε κάθε γωνιά υ θεσπρωτικού χώρου και ναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την αρχιτεκνική παράδοση, την ισρία αλλά και τις μνήμες των καίκων κάθε περιοχής, ενώ αποτελούν ταυτόχρονα κομμάτι της ισρίας της εκπαίδευσης στην υρκοκραύμενη Ήπειρο, στην περίοδο υ μεσοπολέμου αλλά και στη μεταπολεμική Ελλάδα. Τα εν λόγω κτίρια εμπίπυν σε διαφορετικές κατηγορίες με βάση νομικό καθεστώς προστασίας υς, π.χ. ν χαρακτηρισμό υς ή μη ως ισρικών διατηρητέων μνημων, ν βαθμό διατήρησής υς, τυχόν μεταγενέστερες αρχιτεκνικές επεμβάσεις, τη σημερινή υς χρήση κλπ. Η καταγραφή, η διατήρηση και προστασία υς, η ανάδειξη υ ιδιαίτερου χαρακτήρα υς ως μνημων της νεώτερης αρχιτεκνικής μας κληρονομιάς και ως χώρων εκπαίδευσης, αλλά και η ορθολογική αξιοποίηση και επανένταξή υς στη σύγχρονη πολιτιστική δραστηριότητα αποτελ αναγκαιότητα και συνάμα μία μεγάλη πρόκληση. Στόχος μας ναι θέμα υ φετινού εορτασμού να αποτελέσει αφορμή για τη γνωριμία των μαθητών με τα ιδιαίτερα και, ίσως, άγνωστα σιχα της πολιτιστικής κληρονομιάς υ τόπου μας και παράλληλα μία πρόταση για μελλοντική αξιοποίηση σ πλαίσιο ευρύτερων μαθητικών δραστηριοτήτων και προγραμμάτων.

3 Δημοτικό σχολο Ελαταριάς/Λαμπανίτσας (Δήμος Σουλίου) λειυργία υ Κτίστηκε Διέκοψε τη χωριού To παλαιό Δημοτικό Σχολο υ διατηρητέο έχει χαρακτηριστ ως ισρικό κρατική προστασία, μνημο, που χρειάζεται ειδική υ δους των διότι αποτελ αξιόλογο κτίσμα, σημαντικό για σχολικών κτιρίων της επαρχίας ιτεκνικής σ τη μελέτη της ισρίας της αρχ εμένο με τις μνήμες συγκεκριμένο χώρο και συνδεδ των καίκων της περιοχής. Δημοτικό σχολο Σέλλιανης (Δήμος Σουλίου) Σ κέντρο υ χωριού, ήταν χτισμένο σχολο υ. Βρισκόταν κοντά στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Χτίστηκε γύρω στα έτη , στα χρόνια που υπηρεύσε σ' αυτό, ο παπα- Βαγγέλης Οικονομίδης, ένας από υς σημαντικότερους σελλιανήτες δασκάλους. Το σχολο χτίστηκε με πελεκητή πέτρα που μεταφέρθηκε από λαμα της περιοχής. Διέθετε μία ευρύχωρη αίθουσα διδασκαλίας και δυο βοηθητικά δωμάτια, από τα οποία ένα χρησιμοποιούταν ως γραφο και άλλο ως δωμάτιο διαμονής υ δασκάλου. Καταστράφηκε κατά την επιδρομή των καχικών στρατευμάτων στις 27 Σεπτεμβρίου 1943 και επισκευάστηκε από κράς μετά την απελευθέρωση, οπότε και άρχισε να επαναλειυργ. Σε μικρή απόσταση από σχολο αυτό, υπήρχε και ένα παλαιότερο οποίο λειύργησε ως Κοινοτικό Γραφο και Τηλεφωνο.

4 Δημοτικό σχολο Ελαίας (Δήμος Φιλιατών) Πρόκειται για πετρόκτισ κτίριο κατασκευασμένο γύρω στα σχολου της Η λειυργία υ ως δημοτικού ο κοινότητας Ελαίας διακόπηκε πρ τριακονταετνίας. ώην Σήμερα έχει παραχωρηθ σ πρ οποιται Υπουργο Πολιτισμού και χρησιμ ος αποθήκευσης ως εργαστήριο μελέτης και χώρ αρχαιολογικού υλικού. ρα και τα παλιά Την ίδια χρήση έχουν σήμε ικίου σ Δήμο Σουλίου, δημοτικά σχολα υ Γαρδ μο Ηγουμενίτσας και υ υ Γεροπλατάνου σ Δή ρδικας. Αρίλλα στην κοινότητα Πέ Δημοτικό σχολο Παραμυθιάς (Δήμος Σουλίου) Χτίστηκε με την οικονομική συνδρομή της οικογένειας Βούλγαρη. Η κατασκευή υ ξεκίνησε 1932 και σίχισε περίπου δραχμές. σε αρχιτέκνα Τα σχέδια ανατέθηκαν από την Αθήνα. Τα εγκαίνια έγιναν υ στις 2 Οκτωβρίου ε τη λειυργία υ Το σχολο σταμάτησ Η οικογένεια Βούλγαρη έχει τη βαθύτερη ρίζα της καταγωγής της σ χωριό Καλαρρύτες, από οποίο οι πρόγονοι υ ευεργέτη μκισαν στην Παραμυθιά την περίοδο Ο Σωτήριος Βούλγαρης, γιος υ Γεωργίου Βούλγαρη και της Ελένης Στρουγκάρη, γεννήθηκε στην Παραμυθιά στις 5 Μαρτίου υ Αφού έλαβε τη σιχειώδη μόρφωση, εργάστηκε σ χρυσοχοο υ πατέρα υ. Αναζητώντας μία καλύτερη τύχη, κατέφυγε αρχικά στην Κέρκυρα, στη συνέχεια στη Νάπολη, για να καταλήξει τελικά στη Ρώμη. Εκ άνοιξε δικό υ χρυσοχοο, που σε μερικές δεκαετίες θα εξελισσόταν σν πασίγνωσ οίκο Bulgari. Την επιθυμία υ να συμβάλει στην πνευματική ζωή της ιδιαίτερης πατρίδας υ με την ανέγερση ενός μεγαλοπρεπούς κτιρίου που θα στέγαζε υς μαθητές υ δημοτικού σχολου, υλοποίησαν μετά θάνατό υ, 1932, τα παιδιά υ Κωνσταντίνος και Γεώργιος.

5 Παλιά οικοκυρική σχολή -αρχοντικό Ρίγγα (Δήμος Σουλίου) δαπάνες Το «Αρχοντικό Ρίγγα» κατασκευάστηκε με α, των αδερφών Γεωργίου και Δημητρίου Ρίγγ βιοτεχνών της Παραμυθιάς. ού Η κατασκευή υ μεγαλοπρεπούς αρχοντικ ς προκύπτει ολοκληρώθηκε στις 21 Ιουνίου 1872, όπω πάνω από την από την πέτρινη επιγραφή που βρίσκεται κεντρική σοδο υ κτιρίου. ούργησε Κατά τις δεκαετίες υ 1960 και 1970 λειτ ως Οικοκυρική Σχολή Παραμυθιάς. Έχει χαρακτηριστ ως ισρικό διατηρητέο μνημο, με αξιόλογα παραδοσιακά και νεοκλασικά μορφολογικά σιχα και αποτελ δγμα της παλιάς αρχιτεκνικής της Παραμυθιάς. Η επιτυχημένη εμπορική και εξαγωγική ενασχόληση της οικογένειας δικαιολογούν την οικονομική της ευμάρεια και τη δυνατότητα ανέγερσης ενός τόσο σημαντικού σε όγκο και αρχιτεκνική οικοδομήμας. Εκτός από καικία των μελών της οικογένειας, επιβλητικό αρχοντικό γνώρισε κατά καιρούς διάφορες χρήσεις: τη δεκαετία υ 1930 αποτέλεσε υποθήκη για την εξασφάλιση δανου υ Αθ. Γ. Ρίγγα ( ) και δανειστών της εποχής, λίγο αργότερα ένα τμήμα υ εκμισθώθηκε σε διάφορες υπηρεσίες (ταχυδρομο-τηλεγραφο, δημόσιο ταμο κλπ.), επιτάχθηκε κατά τα χρόνια της ιταλο-γερμανικής καχής για να στεγάσει τις στρατιωτικές διοικήσεις των ξένων δυνάμεων, χρησιμοποιήθηκε ως αρχηγο από τις δυνάμεις υ Στρατηγού Ν. Ζέρβα την περίοδο της απελευθέρωσης από υς Γερμανούς. Η αναβίωση της ισρικής μνήμης, που αναδεικνύει τη σπουδαιότητα υ κτιρίου, φθάνει σ αποκορύφωμά της, από μαρτυρίες μελών της οικογένειας και καίκων της περιοχής, που θέλουν στην κεντρική σάλα υ «Αρχοντικού» να έχουν παραδοθ τα όπλα των ανταρτών της ευρύτερης περιοχής της Παραμυθιάς, μετά την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας (12 Φεβρουαρίου 1945), που σημαδότησε τη διάλυση των ανταρτικών οργανώσεων. Στις δεκαετίες υ '60 και '70 στέγασε την Οικοκυρική Σχολή, ενώ σήμερα έχει ανακαινιστ και λειυργ ως ξενώνας. Δημοτικό σχολο Τσαμαντά (Δήμος Φιλιατών) μοτικό λειυργούσε δη τά αν αμ Τσ ον στ Το 1928 τυπωσιακό στεγαζόταν σε εν ο οί οπ λιξεν ο, σχολ ίδιο κτίριο φι ρα με Σή ο. ρι τί κ ε λιθόκτισ ού, που ιδρύθηκ ρι χω υ ο υσ λαογραφικό μο ραφέα και τσαμαντιώτη συγγ ν ό απ στα Σπ. Ζούλα. λαογράφο κ. Κώ γραφίες, ελται από φω οτ απ υ ή ογ Η συλλ ις σε ξύλο ης, αναπαραστάσε χν τέ ς ή ϊκ λα ρτυρες δη ρινής χρήσης, μά με η αθ κ να με και αντικ να. περασμένου αιώ υ ς ή ζω ου όπ υ τρ

6 Δημοτικό σχολο Φοινικίου ν Πάντων Δημοτικό σχολο Αγίω Δημοτικό σχολο Λιόψης (φωτ. Μ. Πασιάκος) Δημοτικό σχολο στα Αχούρια Κεραμίτσας...και πολλά ακόμα σχολικά κτίρια σ Ξέχωρο και στα Πηγαδούλια (κυρηγμένα ισρικά μνημα) σ Πλαίσιο, Σεβαστό, σ Γαρδίκι Παραμυθιάς... Δημοτικό σχολο Λίοψης Σαγιάδας Η 18η Απριλίου έχει ορισθ ως Παγκόσμια Ημέρα Μνημων και Χώρων από την UNESCO και Διεθνές Συμβούλιο Μνημων και Τοποθεσιών (INTERNATIONAL COUNCIL ON MONUMENTS AND SITES ICOMOS). Το ICOMOS προτνει κάθε χρόνο ένα επίκαιρο θέμα, ώστε να αναδειχτ νόημα της ημέρας αυτής. Το γεγονός αυτό αποτελ αφετηρία για τη διεξαγωγή σειράς εκδηλώσεων και ανάληψης πρωβουλιών από τις εθνικές και διεθνς επιστημονικές επιτροπές υ ICOMOS και άλλους συνεργαζόμενους φορς. Σχεδιασμός - επιμέλεια εντύπου: Θεοδώρα Λάζου, ισρικός-αρχαιολόγος, Αντωνία Τζωρτζάυ, αρχαιολόγος Γενική επιμέλεια: Γεώργιος Ρήγινος, αρχαιολόγος, Αναπληρωτής Προϊστάμενος ΛΒ ΕΠΚΑ Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. - Γενική Γραμματα Πολιτισμού ΛΒ Εφορα Προϊσρικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων