Σπύρο Ζερβό Αναπληρωτή Καθηγητή ΤΕΙ Αθήνα. Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού

Transcript

1 Σπύρο Ζερβό Αναπληρωτή Καθηγητή ΤΕΙ Αθήνα Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού

2 Απόδοση Ξενόγλωσσων όρων στα Ελληνικά - Γλωσσάρι Δεδομένου ότι οι όροι, στη μεγάλη τους πλειονότητα, προέρχονται από τα αγγλικά, προτιμήθηκε η ταξινόμηση των όρων να γίνει στα αγγλικά και η απόδοση από τα αγγλικά στα ελληνικά. Εξάλλου, η απόδοση των αγγλικών όρων στα ελληνικά συχνά είναι περιφραστική, καθώς δεν υπάρχει δόκιμος ελληνικός όρος, οπότε η ταξινόμηση των ελληνικών μεταφράσεων δεν θα βοηθούσε στον εντοπισμό των όρων. abietic acid absolute humidity absorption absorption coefficient accelerated ageing access access aids acetic acid acid acid hydrolysis acidic acidity adhesive administrative metadata ageing, aging air changes per hour (ACH) albumen print aldehydes alkaline alkaline buffer alkaline degradation alkaline reserve alkoxide alkoxysilanes alphabet pulps alum alum tawed leather american national standards institute (ANSI) amino acid analog to digital converters (ADC ή A/D) anti-restoration movement αβιετικό οξύ, το βασικό συστατικό του κολοφωνίου, C20H29COOH απόλυτη υγρασία απορρόφηση συντελεστής απορρόφησης, (οπτική παράμετρος του χαρτιού) επιταχυνόμενη (ή τεχνητή) γήρανση πρόσβαση εργαλεία πρόσβασης οξικό οξύ, CH3COOH οξύ όξινη υδρόλυση όξινος οξύτητα κόλλα διαχειριστικά μεταδεδομένα γήρανση αλλαγές αέρα ανά ώρα αλβουμινοτυπία αλδεΰδες (οργανικές ενώσεις που περιέχουν καρβονύλιο) αλκαλικό, βασικό αλκαλικό απόθεμα αλκαλική φθορά, αποικοδόμηση αλκαλικό απόθεμα αλκοξείδιο αλκοξυσιλάνια πολτοί αλφαβήτου στύψη, στυπτηρία Κ-AL, Κ2SΟ4.AL2(SO4)3.24H2O δέρμα δέψης αργιλίου αμερικανικό εθνικό ινστιτούτο τυποποίησης αμινοξύ αναλογοψηφιακός μετατροπέας κίνημα κατά της αποκατάστασης των μνημείων Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 1

3 antiskating aperture application programming interface (API) aqueous treatment archaeometry archival information package (AIP) archival information unit (aiu) archival quality arrhenius equation aspect ratio associated descriptions atomic absorption spectroscopy (aas) autoxidation azo dyes baking bands barium hydroxide base bast fiber bating beater beating binder biodeterioration bit depth bleaching blind stamping blueprint boards bond bonding book block bookbinding borax brightness brittleness buckram σύστημα αντιολίσθησης (για πικ απ) διάφραγμα διεπαφή προγραμματισμού εφαρμογών υδατική κατεργασία (πλύσιμο, υδατική αποξίνιση) αρχαιομετρία, η μελέτη της αρχαίας τεχνολογίας αρχειακό πακέτο πληροφορίας αρχειακή μονάδα πληροφορίας αρχειακής ποιότητας, συναντάται συνήθως στις προδιαγραφές χαρτιού και χαρτονιού και έχει την έννοια του αλκαλικού εξίσωση του Arrhenius λόγος διαστάσεων οθόνης, video, φωτογραφικού ή κινηματογραφικού καρέ συσχετισμένες περιγραφές φασματοσκοπία οπτικής απορρόφησης αυτοοξείδωση, οξείδωση από το οξυγόνο της ατμόσφαιρας αζωχρώματα θερμική επεξεργασία μαγνητικής ταινίας νεύρα, πάνω στα οποία ράβεται το βιβλίο υδροξείδιο του βαρίου, Ba(OH)2 βάση ίνες κυτταρίνης από τον εσωτερικό φλοιό ενός φυτού. η πρώτη ύλη για την κατασκευή των γιαπωνέζικων χαρτιών. ενζυμάτωση (προκατεργασία του δέρματος) μηχάνημα για το χτύπημα (beating) του χαρτοπολτού χτύπημα (του χαρτοπολτού) συνδετική ουσία (χρώματος ή μελανιού) βιολογική φθορά, βιοδιάβρωση βάθος bit λεύκανση εμπίεστη καυτή διακόσμηση (σε δερμάτινα καλύμματα βιβλίων) σχέδιο (αρχιτεκτονικό, μηχανολογικό, κ.λπ.) το εσωτερικό των καλυμμάτων ενός βιβλίου (από χαρτόνι ή ξύλο) δεσμός διασύνδεση (μεταξύ ινών της κυτταρίνης) σώμα του βιβλίου βιβλιοδεσία βόρακας, Na2[B4O5(OH)4].8H2O) λαμπρότητα (ιδιότητα του χαρτιού) ψαθυρότητα (ευθραυστότητα) ειδικό ύφασμα βιβλιοδεσίας Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 2

4 buffered buffering solution bursting strength (BS) calcium bicarbonate calcium carbonate calcium hydroxide calcium hypochlorite calcium phytate calfskin camera obscura canadian conservation institute (CCI) carbon black carbonization carbonyl carboxyl carboxymethylcellulose cartridge case binding cd bronzing cellon celluloid cellulose cellulose acetate cellulose nitrate chain lines chain scission chamois leather charge-coupled device (CCD) charring chemical pulp (CP) chemical stabilization με σταθεροποιημένο ph, συναντάται συνήθως στις προδιαγραφές χαρτιού και χαρτονιού και έχει την έννοια του αλκαλικού ρυθμιστικό διάλυμα, διάλυμα σταθεροποίησης του PH αντοχή στη διάρρηξη (μηχανική αντοχή του χαρτιού) όξινο ανθρακικό ασβέστιο, Ca(HCO3)2 ανθρακικό ασβέστιο, CaCO3 υδροξείδιο του ανβεστίου, Ca(OH)2 υποχλωριώδες ασβέστιο (λευκαντικό), Ca(OCl)2 φυτικό ασβέστιο. αλάτι του φυτικού οξέος, χρησιμοποιείται για τη σταθεροποίηση της μελάνης σιδήρου. δέρμα από μοσχάρι σκοτεινός θάλαμος καναδικό ινστιτούτο συντήρησης καπνιά, αιθάλη απανθράκωση καρβονύλιο, >CO καρβοξύλιο, CΟΟΗ. η χαρακτηριστική ομάδα των οργανικών οξέων. καρβοξυμεθυλοκυτταρίνη. κόλλα που χρησιμοποιείται στη συντήρηση χαρτιού. κασέτα κάλυμμα, ή βιβλιοδεσία bradel. απλοποιημένη, σύγχρονη τεχνική βιβλιοδεσίας. μορφή φθοράς οπτικών δίσκων οξική κυτταρίνη κελουλοΐτης κυτταρίνη οξική κυτταρίνη νιτρική κυτταρίνη γραμμές αλυσίδας. οι αραιές γραμμές του δυτικού χαρτιού, που φαίνονται όταν κρατάμε το χαρτί κόντρα στο φως. θραύση της αλυσίδας (της κυτταρίνης) δέρμα σαμουά διάταξη συζευγμένου φορτίου. μήτρα φωτοευαίσθητων αισθητήρων που μετατρέπουν τη φωτεινή ακτινοβολία που δέχονται σε ανάλογης έντασης ηλεκτρικό σήμα. είναι το ηλεκτρονικό ανάλογο του φωτογραφικού φιλμ στις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές. απανθράκωση χημικός πολτός χημική σταθεροποίηση Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 3

5 chemimechanical pulp (CMP) chemithermomechanical pulp (CTMP) chinese ink chloramine T chlorine chromatometry cinching coating codec (coder decoder) collagen collection survey collodion print color or brightness reversion commission internationale de l'éclairage (international commission on illumination (CIE) compact complexing agent conditioning coniferyl alcohol conservation consolidation context information conversion software copolymer cotton cotton linters coucher cover cropping cross direction (CD) crosslinking χημιμηχανικός πολτός χημιθερμομηχανικός πολτός μελάνη αιθάλης, σινική μελάνη χλωραμίνη T, C7H7CINNaO2S. λευκαντικό που χρησιμοποιήθηκε στη συντήρηση χαρτιού. χλώριο χρωματομετρία δίπλωμα της ταινίας πάνω στον εαυτό της (παραμόρφωση μαγνητοταινίας) υλικό επικάλυψης κωδικοποιητής - αποκωδικοποιητής κολλαγόνο έρευνα για τον προσδιορισμό της κατάστασης του υλικού κολλωδιοτυπία χρωματική αναστροφή ή αναστροφή λαμπρότητας διεθνής επιτροπή φωτισμού συμπαγής παράγοντας συμπλοκοποίησης κλιματισμός κονιφεριλική αλκοόλη (δομικό συστατικό της λιγνίνης) συντήρηση. επίπονη, χειρωνακτική και παρεμβατική δραστηριότητα που εκτελείται από συντηρητή σε ένα αντικείμενο τη φορά, με στόχο τη σταθεροποίηση της παρούσας κατάστασης, την επιμήκυνση του χρήσιμου χρόνου ζωής του και πιθανόν την αποκατάσταση μιας ή και περισσότερων σημαντικών ιδιοτήτων του. στερέωση πληροφορία ευρύτερου πλαισίου ή περιβάλλοντος πρόγραμμα μετατροπής συμπολυμερές βαμβάκι κοντές ίνες βαμβακιού ειδικότητα της παραδοσιακής δυτικοευρωπαϊκής χαρτοποιίας, αυτός που αποθέτει το φρεσκοφτιαγμένο φύλλο χαρτιού στον κετσέ χαρτοποιίας κάλυμμα (του βιβλίου) περικοπή (εικόνας) κατεύθυνση κάθετη στην κατεύθυνση της μηχανής, κάθετα στα νερά του χαρτιού ενδοδιασύνδεση, δημιουργία σταυροδεσμών Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 4

6 crystallinity curing custodian cyclohexylamine carbonate damage data logger data mining data object deacidification decay decimal deckle degree of polymerization (DP) dehumidification deionized water deliming depolymerization dermis descriptive information descriptive metadata designated community deskewing desorption despeckle developed out prints (DOP) development dew point dielectric heating diethyl zinc (DEZ) differential scanning calorimetry (DSC) digital digital migration digital preservation digitization disc rot discolouration disinfection disinfestation dispersion dissemination information package (DIP) documentation κρυσταλλικότητα θερμική επεξεργασία μαγνητικής ταινίας έφορος, υπεύθυνος για το έργο τέχνης ανθρακική κυκλοεξυλαμίνη φθορά, ζημιά ψηφιακός καταγραφέας (περιβαλλοντικών παραμέτρων) εξόρυξη δεδομένων αντικείμενο δεδομένων αποξίνιση φθορά δεκαδικός τελάρο κόσκινου χαρτοποιίας βαθμός πολυμερισμού αφύγρανση απιονισμένο νερό απασβέστωση (προκατεργασία του δέρματος) αποπολυμερισμός χόριο ή μεσοδερμικό στρώμα περιγραφική πληροφορία περιγραφικά μεταδεδομένα κοινότητα χρηστών ευθυγράμμιση (της σαρωμένης εικόνας) εκρόφηση καθαρισμός σελίδας από κουκκίδες φωτογραφίες χημικής εμφάνισης εμφάνιση (του φιλμ) σημείο δρόσου διηλεκτρική θέρμανση διαιθυλικός ψευδάργυρος διαφορική θερμιδομετρία σάρωσης. μία θερμική μέθοδος ανάλυσης ψηφιακός ψηφιακή μετανάστευση πληροφορίας ψηφιακή διατήρηση ψηφιοποίηση μορφή φθοράς οπτικών δίσκων αλλαγή του χρώματος, κιτρίνισμα (προσοχή, δεν σημαίνει αποχρωματισμός) απολύμανση απεντόμωση, καταπολέμηση παρασίτων διασπορά πακέτο διασποράς πληροφορίας τεκμηρίωση Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 5

7 dots per inch (DPI) dressing dry plate drying durability dye dyeing editing emulation emulsifier emulsion endbands endpapers endsheets energy dispersive x-ray spectroscopy (EDX) enzyme epidermis error correction ethanol ethyl acetate ethylene oxide ethylenediaminetetraacetic acid (edta) fading failure fan coil fatliquoring, lubricating ferric sulfate ferrous sulfate fibre network layer fibril fibrillation file fillers film stock finishing firebrat fixing fixity information flaking flange pack κουκίδες ανά γραμμική ίντσα διάλυμα λίπους σε οργανικούς διαλύτες ξηρή πλάκα (ιστορική φωτογραφική τεχνική) ξήρανση ανθεκτικότητα βαφή, χρωστική αδιάλυτη στο διαλύτη του χρώματος βάψιμο επεξεργασία προσομοίωση γαλακτοματοποιητής γαλάκτωμα κεφαλάρια εσώφυλλα εσώφυλλα φασματοσκοπία σκέδασης ακτίνων χ ένζυμο επιδερμίδα διόρθωση σφαλμάτων αιθανόλη, οινόπνευμα οξικός αιθυλεστέρας, χρησιμοποιείται ως διαλύτης για υπολείμματα σελοτέιπ οξείδιο του αιθυλενίου, αιθυλενοξείδιο αιθυλενοδιαμινοτετραοξικό οξύ ξεθώριασμα αστοχία κλιματιστικό σώμα στο οποίο κυκλοφορεί νερό λάδωμα ή λίπανση (κατεργασία του δέρματος μετά τη δέψη) τρισθενής θειικός σίδηρος δισθενής θειικός σίδηρος ινώδες δίκτυο (του δέρματος) ινίδιο δημιουργία ινιδίων (συνήθως αποτέλεσμα του χτυπήματος) φάκελος (αρχειακός) πληρωτικά υλικά, υλικά επιβάρυνσης (του χαρτιού) το υλικό του φιλμ, το φιλμ φινίρισμα ψαράκι (το έντομο) στερέωση πληροφορία ακεραιότητας απολέπιση τύλιγμα της ταινίας σε επαφή με τη μια πλευρά της μπομπίνας (παραμόρφωση Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 6

8 flesh side fleshing flexible style flyleaves fm-200 folding endurance (Fe) formaldehyde format obsolescence formic acid fourdinier fourier transform infrared spectroscopy (FTIR) foxing frame rate frames per second (FPS) free radicals freezer fringed fibril model fumigation fungicide fungus funori furbish gallic acid gallnuts gallotannines gas chromatography-mass spectrometry (GC- MS) gaseous ammonia gelatine glucosidic (ή glycosidic) bond glue goatskin μαγνητοταινίας) η εσωτερική πλευρά του δέρματος αποσάρκωση (προκατεργασία του δέρματος) εύκαμπτη βιβλιοδεσία, τύπος βιβλιοδεσίας ελεύθερα εσώφυλλα επταφθοροπροπάνιο, κατασβεστικό υλικό αντοχή στις αναδιπλώσεις φορμαλδεΰδη απαρχαίωση (εξαφάνιση) μορφοτύπων ή και μέσων μυρμηκικό οξύ μηχανή με την οποία παράγεται το βιομηχανικό χαρτί φασματοσκοπία υπερύθρου με μετασχηματισμό φουριέ αλωπεκίαση. στίγματα ή κηλίδες στο χαρτί, χρώματος υποκίτρινου έως σκούρου καφέ. αριθμός καρέ ανά δευτερόλεπτο καρέ ανά δευτερόλεπτο ελεύθερες ρίζες. πολύ ενεργά συγκροτήματα ατόμων με ασύζευκτα ηλεκτρόνια. καταψύκτης μοντέλο θυσανωτού ινιδίου. το μοντέλο που περιγράφει τη μικροδομή του ινιδίου της κυτταρίνης. καπνισμός, υποκαπνισμός. έκθεση σε ατμούς ή διάφορα αέρια, με σκοπό την απολύμανση ή και την απεντόμωση. μυκητοκτόνο μύκητας (πληθυντικός fungi) φυσικός πολυσακχαρίτης, χρησιμοποιείται από τους απωανατολίτες συντηρητές χαρτιού ως κόλλα φρεσκάρισμα (στη συντήρηση βιβλιοδεσίας) γαλλικό οξύ κηκίδες δρυός. παθολογικοί σχηματισμοί, εξογκώματα, που σχηματίζονται στους νεαρούς κλάδους και στα φύλλα μερικών βελανιδιών από την επίδραση των προνυμφών εντόμων, όπως οι μελίγκρες (από την εγκυκλοπαίδεια δομή). γαλλοτανίνες χρωματογραφία αερίων σε συνδυασμό με φασματοσκοπία μάζας αέριος αμμωνία, NH3 ζελατίνη γλυκοζιτικός δεσμός κόλλα δέρμα από κατσίκι Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 7

9 goldbeaters skin gore-tex gouache graft-copolymerization process grain layer grain side groundwood pulp (GP) gum arabic hardware heating, ventilating, and air conditioning (HVAC) heat-set tissue hemicellulose hollander hollow back holytex hornification hydrogen bond hydrogen peroxide hydroxyl hypochloride impregnation india ink indigo inergen information model information package ingest insoluble instantaneous process integrated pest management interface interleaving international council of museums - committee for conservation (ICOM-CC) μεμβράνη από τη νηκτική κύστη μερικών ψαριών ειδική υγροσκοπική ημιπερατή μεμβράνη. χρησιμοποιείται στη συντήρηση χαρτιού και δέρματος πιγμέντα με μεγάλη ψαθυρότητα μέθοδος ενοφθαλμισμού-συμπολυμερισμού (μέθοδος στερέωσης ασθενούς χαρτιού) κοκκώδες στρώμα (του δέρματος) η εξωτερική πλευρά του δέρματος ξυλοπολτός αραβικό κόμμι υλικό κλιματιστικό σύστημα γιαπωνέζικο χαρτί εμποτισμένο με θερμοπλαστικό πολυμερές ημικυτταρίνη ολλανδός, ολλανδική μηχανή. εξέλιξη των μηχανών που χτυπούσαν τον χαρτοπολτό, εμφανίζεται γύρω στο 1680 στην ολλανδία. κοίλη ράχη, τύπος βιβλιοδεσίας εμπορική ονομασία μη υφασμένου υδατοδιαπερατού πολυεστερικού φύλλου, χρησιμοποιείται για την υποστήριξη του χαρτιού κατά την εμβάπτισή του σε νερό kερατοποίηση δεσμός υδρογόνου υπεροξείδιο του υδρογόνου (λευκαντικό), Η2Ο2 υδροξύλιο, οη. η χαρακτηριστική ομάδα των αλκοολών. υποχλωριώδες εμποτισμός μελάνη αιθάλης (σινική μελάνη) λουλάκι κατασβεστικό υλικό (52% άζωτο, 40% αργό και 8% διοξείδιο του άνθρακα) μοντέλο πληροφορίας πακέτο πληροφορίας εισαγωγή αδιάλυτος άμεση (ηχογράφηση) ολοκληρωμένη αντιμετώπιση παρασίτων διεπαφή παρεμβολή μεταξύ φύλλων (μέθοδος αποξίνισης) διεθνές συμβούλιο μουσείων - επιτροπή για τη συντήρηση Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 8

10 international organization for standardization (ISO) ion iron-gall ink japanese paper joint tacketing ketone kinetoscope klucel g knowledge base kraft process, ή sulfate process laced-in lacquer laid lines laid mould lamination lampblack lands larva laser turntable latex layman ή layer leafcasting machine leather leveling of degree of polymerization (LODP) library binding light bleaching light induced oxidation light table lignin διεθνής οργανισμός τυποποίησης ιόν, φορτισμένο συγκρότημα ατόμων μελάνη σιδήρου ή μεταλλογαλλική μελάνη γιαπωνέζικο χαρτί τεχνική σύνδεσης των καλυμμάτων με περαστούς σπάγκους, στη συντήρηση βιβλιοδεσίας κετόνη. οργανική ένωση που περιέχει καρβονύλιο. κινητοσκόπιο. πρωτόγονη κινηματογραφική μηχανή προβολής. υδροξυπροπυλοκυτταρίνη. κόλλα που χρησιμοποιείται στη συντήρηση χαρτιού. γνωσιακή βάση μέθοδος θειικών. μέθοδος παραγωγής χημικού πολτού που χρησιμοποιεί καυστικό νάτριο και θειώδες νάτριο. τρόπος σύνδεσης των καλυμμάτων του βιβλίου με τα νεύρα στα οποία ράβεται το βιβλίο βερνίκι ένθετες γραμμές. οι πυκνές γραμμές του δυτικού χαρτιού, που φαίνονται όταν κρατάμε το χαρτί κόντρα στο φως. κόσκινο ένθετου τύπου ενίσχυση ασθενούς χαρτιού με επικόλληση διαφανούς λεπτού γιαπωνέζικου χαρτιού από τη μια ή και από τις δυο πλευρές του φούμο περιοχές στο επίπεδο της επιφάνειας του δίσκου. χρησιμοποιείται ως όρος στη φυσική κωδικοποίηση των δεδομένων στους οπτικούς δίσκους. προνύμφη πικ απ που διαβάζει το δίσκο με ακτίνα laser φυσικό καουτσούκ ειδικότητα της παραδοσιακής δυτικοευρωπαϊκής χαρτοποιίας, αυτός που ξεχωρίζει τα χαρτιά και τα ξανατοποθετεί σε στοίβα μηχανή που χρησιμοποιείται για τη συμπλήρωση τμημάτων χαρτιού που λείπουν με χαρτοπολτό δέρμα οριακή τιμή βαθμού πολυμερισμού bιβλιοδεσία βιβλιοθήκης λεύκανση με τη βοήθεια του φωτός φωτοοξείδωση φωτοτράπεζα λιγνίνη Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 9

11 lime liming limp vellum bibnding linseed oil liquid chromatography - mass spectrometry (LC-MS) loft look and feel lubricant lumen (lm) lyctus planicollis (bookworm, powderpost beetle) machine direction (md) macromolecule magenta magnesium bicarbonate magnesium phytate magnetic tape manuscript marbled paper mass deacidification matrix, master disc mechanical pulp (mp) melinex methoxy magnesium methyl carbonate (mmmc) methyl magnesium carbonate (mmc) methylcellulose microfilming microwave drying migration migration effect mirroring mistracking mould mould, mold mylar nanoparticle ασβέστης (σβησμένος), χημικά υδροξείδιο του ασβεστίου ασβέστωση (προκατεργασία του δέρματος) εύκαμπτη περγαμηνή βιβλιοδεσία λινέλαιο υγρή χρωματογραφία σε συνδυασμό με φασματοσκοπία μάζας σοφίτα η γενική εντύπωση (εικόνα και αίσθηση) που δημιουργεί μια διεπαφή χρήστη λιπαντικό μονάδα φωτεινής ροής σαράκι κατεύθυνση της μηχανής, η κατεύθυνση των νερών του χαρτιού μακρομόριο φούξια, ένα από τα 4 χρώματα της λιθογραφίας όξινο ανθρακικό μαγνήσιο, Mg(HCO3)2 φυτικό μαγνήσιο. αλάτι του φυτικού οξέος, χρησιμοποιείται για τη σταθεροποίηση της μελάνης σιδήρου. μαγνητική ταινία χειρόγραφο μαρμαρόκολλα μαζική αποξίνιση μήτρα μηχανικός πολτός εμπορική ονομασία διαφανούς πολυεστερικού φύλλου ανθρακικό μέθοξυ-μέθυλο-μαγνήσιο ανθρακικό μέθυλο-μαγνήσιο μεθυλοκυτταρίνη. η βασική κόλλα που χρησιμοποιείται στη συντήρηση χαρτιού. μικροφωτογράφηση ξήρανση με τη βοήθεια μικροκυμάτων μετανάστευση φαινόμενο μετανάστευσης δημιουργία κατοπτρικών επιφανειών (μορφή φθοράς φωτογραφιών) κακή ευθυγράμμιση με την κεφαλή (για μαγνητοταινία) κόσκινο χαρτοποιίας μούχλα εμπορική ονομασία διαφανούς πολυεστερικού φύλλου νανοσωματίδιο Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 10

12 national information standards organization (NISO) natural ageing neatsfoot oil neutralization non destructive testing techniques (NDT) nuclear magnetic resonance (nmr) octavo opacity open archival information system (OAIS) optical brighteners optical character recognition (OCR) oxidation oxide shedding pack slip packaging information paddle paper mill paper mulberry paper pulp paper splitting) papermaker s alum papermakers felts papermaking paradichlorobenzene paraloid B 72 parchment particle parts per million (ppm) parylenes pastedown p-coumaryl alcohol peeling reaction εθνικός οργανισμός τυποποίησης πληροφορίας φυσική γήρανση ποδέλαιο. έλαιο κίτρινου χρώματος που παράγεται από τα οστά του ποδιού (αλλά όχι την οπλή) ή της κνήμης του μοσχαριού (neat το μοσχάρι στα αρχαϊκά αγγλικά) εξουδετέρωση μη καταστρεπτικές μέθοδοι εξέτασης φασματοσκοπία πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού μεγέθους ογδόου, περίπου 13x18 cm, για βιβλία ή φύλλα χαρτιού αδιαφάνεια (οπτική ιδιότητα του χαρτιού) ανοικτό αρχειακό πληροφοριακό σύστημα ενισχυτικά λαμπρότητας οπτική αναγνώριση χαρακτήρων οξείδωση απώλεια οξειδίου (φθορά μαγνητοταινίας) ολόκληρα τμήματα της τυλιγμένης ταινίας που προεξέχουν εκατέρωθεν (παραμόρφωση μαγνητοταινίας) πληροφορία συσκευασίας μηχανικός αναδευτήρας χαρτόμυλος, βιοτεχνία παραγωγής χαρτιού ιθαγενές κινεζικό φυτό που χρησιμοποιήθηκε ως πηγή ινών κυτταρίνης για την κατασκευή χαρτιού. συνήθως αποδίδεται ως μουριά. χαρτοπολτός διάσχιση του χαρτιού κατά το πάχος του, και στερέωση με παρεμβολή υγιούς χάρτινου πυρήνα (μέθοδος στερέωσης ασθενούς χαρτιού) θειικό αργίλιο, Al2(SO4)3 κετσέδες χαρτοποιίας (κετσές ύφασμα σαν την τσόχα) χαρτοποιητική παραδιχλωροβενζόλιο (τοξικό απολυμαντικό) πολυακρυλική ρητίνη που χρησιμοποιείται στη συντήρηση περγαμηνή από επεξεργασία πρόβειου δέρματος σωματίδιο μέρη στο εκατομμύριο παραξυλυλόλια (πολυμερή του ξυλολίου) κολλημένο εσώφυλλο π-κουμαριλική αλκοόλη (δομικό συστατικό της λιγνίνης) αποικοδόμηση της κυτταρίνης από το ανάγον Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 11

13 peptide bond perfluoroheptane permanence peroxy acetyl nitrates (PAN) ph testing pen phenakistoscope photocopy photographic activity test (PAT) photooxidation photosensitive emulsion phthalocyanine phytic acid, (inositol hexakisphosphate, IP6) pickling pigment pigskin pits pixels per inch (ppi) platinotype pollutant pollution polycarbonate polyester polyethylene (PE) polyethylene glycol (PEG) polyethylene terephthalate (PET) polypeptide polysaccharide polystyrene polyvinyl acetate (PVAC) polyvinyl alcohol (PVAL) polyvinyl chloride (PVC) popped strands porting powder coating άκρο σε αλκαλικό περιβάλλον πεπτιδικός δεσμός δεκαεξαφθοροεπτάνιο χημική σταθερότητα (αντίσταση στη γήρανση) περοξυακετυλνιτρίλια ειδικός μαρκαδόρος που δείχνει αν ένα χαρτί είναι όξινο ή αλκαλικό φενακιστοσκόπιο. συσκευή προβολής κινούμενης εικόνας, πρόδρομη μορφή κινηματογράφου. φωτοτυπία έλεγχος φωτογραφικής δραστικότητας φωτοοξείδωση φωτοευαίσθητο γαλάκτωμα φθαλοκυανίνη φυτικό οξύ αλάτισμα (προκατεργασία του δέρματος) πιγμέντο, χρωστική αδιάλυτη στο διαλύτη του χρώματος δέρμα χοίρου εσοχές. χρησιμοποιείται ως όρος στη φυσική κωδικοποίηση των δεδομένων στους οπτικούς δίσκους. κουκίδες ανά γραμμική ίντσα πλατινοτυπία ρυπαντής ρύπανση πολυανθρακικό πλαστικό, το πλαστικό υλικό των οπτικών δίσκων πολυεστέρας πολυαιθυλένιο πολυαιθυλενογλυκόλη πολυτερεφθαλικός εστέρας της αιθυλενογλυκόλης. είδος πλαστικού, ο κοινός πολυεστέρας. πολυπεπτίδιο πολυσακχαρίτης πολυστυρένιο οξικό πολυβινύλιο, πολυμερές του οξικού βινυλεστέρα. η λευκή κόλλα βιβλιοδεσίας. πολυβινιλική αλκοόλη. χρησιμοποιείται ως κόλλα ή για υδροφοβίωση του χαρτιού. πολυβινυλοχλωρίδιο σπείρες που προεξέχουν εκατέρωθεν (παραμόρφωση μαγνητοταινίας) μεταφορά (για λογισμικό) επικάλυψη κόνεως Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 12

14 praxinoscope preservation preservation administrator/manager preservation description information (PDI) preservation metadata preservation survey pressure groundwood pulp (PG) pretanning printed out prints (POP) print-through protein provenance information psychrometric chart quantization quarter-vellum, quarter-leather quaternary ammonium salts (QUATS) quill pen quinone radical scavenger rag paper raised bands ή thongs random scission rate constant reback, rebacking record recordable recto red rot reduction reel πραξινοσκόπιο. συσκευή προβολής κινούμενης εικόνας, πρόδρομη μορφή κινηματογράφου. διατήρηση ή προληπτική συντήρηση. το σύνολο των μέτρων και των ενεργειών που επηρεάζει όλο το υλικό ενός αρχείου, βιβλιοθήκης, μουσείου ή παρόμοιου οργανισμού (ή ένα καθορισμένο μέρος του), που έχουν ως στόχο την επιμήκυνση του χρήσιμου χρόνου ζωής του και την αποφυγή βλάβης του είτε από ατύχημα είτε από φυσική ή ανθρωπογενή καταστροφή διαχειριστής της διατήρησης πληροφορία περιγραφής διατήρησης μεταδεδομένα διατήρησης έρευνα για τον προσδιορισμό των συνθηκών διατήρησης του υλικού ξυλοπολτός πίεσης προβυρσοδεψία φωτογραφίες άμεσης εκτύπωσης ασθενής αποτύπωση του σήματος από υπερκείμενα ή υποκείμενα στρώματα της μαγνητοταινίας πρωτεΐνη πληροφορία προέλευσης ψυχρομετρικό διάγραμμα κβαντοποίηση βιβλιοδεσία ενός τετάρτου τεταρτοταγή άλατα του αμμωνίου, χρησιμοποιούνται ως απολυμαντικά στη συντήρηση χαρτιού πένα από φτερό κινόνη παράγοντας (χημική ουσία) δέσμευσης ελεύθερων ριζών χαρτί από κουρέλια εξογκώματα στη ράχη του βιβλίου διάσπαση δεσμών σε τυχαία θέση (για την κυτταρίνη) σταθερά ταχύτητας αντίδρασης επανασύσταση της ράχης (στη συντήρηση βιβλιοδεσίας) αρχείο, δίσκος πικ-απ εγγράψιμος εμπρός πλευρά ενός φύλλου χαρτιού ερυθρά αποσάθρωση (τύπος φθοράς του δέρματος) αναγωγή μπομπίνα Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 13

15 reference information refiner mechanical pulp (RMP) refiner wood pulp refreshment relative humidity (RH) repackaging replication representation information resolution respooling restoration retreatability reversibility rewritable ribs rights management metadata risk assesment rosin rotations per minute (rpm) saddle soap safety film salted paper sampling frequency sampling rate saturation sawn-in cords scanning electron microscopy (SEM) scattering coefficient scotch tape scudding sealskin sections πληροφορία αναφοράς διυλισμένος μηχανικός πολτός διυλισμένοι ξυλοπολτοί αναζωογόνηση (δεδομένων). στρατηγική ψηφιακής διατήρησης. σχετική υγρασία ανασυσκευασία. στρατηγική ψηφιακής διατήρησης. αναπαραγωγή. στρατηγική ψηφιακής διατήρησης. πληροφορία αναπαράστασης ανάλυση ξανατύλιγμα αποκατάσταση. συχνά χρησιμοποιείται ως συνώνυμο της συντήρησης, αλλά αυτό πρέπει να αποφεύγεται γιατί υπονοεί την επιστροφή του αντικειμένου στην αρχική του κατάσταση. επανακατεργασία αναστρεψιμότητα, αντιστρεπτότητα επανεγγράψιμος πλευρά. έτσι χαρακτηρίζονται τα λεπτά ξύλινα υποστηρίγματα στην κάτω πλευρά του κόσκινου χαρτοποιίας. μεταδεδομένα διαχείρισης δικαιωμάτων εκτίμηση κινδύνων κολοφώνιο, η ρητίνη κωνοφόρων που χρησιμοποιήθηκε για την υδροφοβίωση του χαρτιού μετά το 1850 μέχρι περίπου το στροφές το λεπτό σαπούνι σέλλας, προϊόν καθαρισμού δέρματος, δεν συνιστάται η χρήση του στη συντήρηση φιλμ ασφαλείας, το φιλμ οξικής κυτταρίνης ενάλατο (αλατισμένο) χαρτί συχνότητα δειγματοληψίας ρυθμός δειγματοληψίας (συνώνυμο της συχνότητας δειγματοληψίας) κορεσμός ένθετοι σπάγκοι ραψίματος (στη βιβλιοδεσία) ηλεκτρονική μικροσκοπία σάρωσης συντελεστής διάχυσης (οπτική παράμετρος του χαρτιού) σελοτέιπ καθαρισμός (προκατεργασία του δέρματος) δέρμα φώκιας τυπογραφικά Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 14

16 semichemical pulps sheepskin shellac shrinkage shrinkage temperature shutter speed signatures silking sinapyl alcohol size sizing slips soaking soda process sodium borohydride (SB) sodium dithionite sodium hydroxide sodium metabisulfite sodium thiosulfate software soluble nylon solution solvent solvent extraction spine split boards, board slotting splitting square squeal, screeching stakeholder staking stamper starch sticky-shed ημιχημικοί πολτοί δέρμα από πρόβατο γομαλάκα συρρίκνωση θερμοκρασία συρρίκνωσης ταχύτητα του κλείστρου τυπογραφικά χρήση μεταξωτού υφάσματος για την ενίσχυση του χαρτιού σιναπιλική αλκοόλη (δομικό συστατικό της λιγνίνης) κόλλα που χρησιμοποιείται στο κολλάρισμα κολλάρισμα, υδροφοβίωση, εμποτισμός νεύρα, πάνω στα οποία ράβεται το βιβλίο μούλιασμα (προκατεργασία του δέρματος) μέθοδος σόδας. μέθοδος παραγωγής χημικού πολτού που χρησιμοποιεί καυστικό νάτριο νατριοβοριοϋδρίδιο διθειονικό νάτριο υδροξείδιο του νατρίου, ή καυστικό νάτριο, NaOH μεταθειώδες νάτριο θειοθειικό νάτριο (αποκαλείται hypo από τους επαγγελματίες φωτογράφους) λογισμικό διαλυτό νάιλον διάλυμα διαλύτης εκχύλιση με διαλύτη ράχη του βιβλίου τεχνική της διάσχισης των χαρτονιών στη συντήρηση βιβλιοδεσίας διάσχιση περιθώριο του βιβλίου παραγωγή υψίσυχνου ήχου κατά την αναπαραγωγή μαγνητοταινίας (σαν ουρλιαχτό, οφείλεται σε κόλλημα της ταινίας) μέτοχος, αυτός που κρατάει τα στοιχήματα. στη συντήρηση χρησιμοποιείται με την έννοια του ενδιαφερόμενου για το υπό συντήρηση αντικείμενο. τέντωμα (κατεργασία του δέρματος μετά τη δέψη) μηχάνημα για το χτύπημα (beating) του χαρτοπολτού άμυλο απόσπαση κολλώδους υλικού από την ταινία (φθορά μαγνητοταινίας) Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 15

17 stone groundwood pulp (SG) storage conditions strength stress stretch at break (SAB) structural metadata subcutaneous layer sublimation submission information package (SIP) suction table sulfate, sulphate sulfite process sulfur sulfuric, sulphuric acid support surface cleaning sustainable development sweltering ή sweating sympatex tanning tear tearing resistance (TR) tensile energy absorption (tea) tensile properties tensile strength text block thermomechanical pulp (TMP) thongs thumbnails thymol tight flexible spine tooling trademark transformation transition metals trimming triphenyl phosphate (TPP) ξυλοπολτός λίθου συνθήκες φύλαξης αντοχή τάση, πίεση, καταπόνηση επιμήκυνση κατά τη θραύση δομικά μεταδεδομένα υποδόριο στρώμα εξάχνωση υποβαλλόμενο πακέτο πληροφορίας τραπέζι κενού θειικός μέθοδος θειωδών. μέθοδος παραγωγής χημικού πολτού που χρησιμοποιεί άλατα του θειώδους οξέος θείο θειικό οξύ υπόστρωμα επιφανειακός καθαρισμός αειφόρος ανάπτυξη εξίδρωση (προκατεργασία του δέρματος) ειδική υγροσκοπική ημιπερατή μεμβράνη (χρησιμοποιείται στη συντήρηση χαρτιού και δέρματος) βυρσοδεψία, δέψη σχίσιμο αντίσταση στη διάσχιση (μηχανική ιδιότητα του χαρτιού) απορρόφηση ενέργειας κατά τον εφελκυσμό (μηχανική ιδιότητα του χαρτιού) εφελκυστικές ιδιότητες (μηχανικές ιδιότητες του χαρτιού) εφελκυστική αντοχή (μηχανική ιδιότητα του χαρτιού) σώμα του βιβλίου θερμομηχανικός πολτός νεύρα, πάνω στα οποία ράβεται το βιβλίο εικονίδια θυμόλη σφικτή εύκαμπτη ράχη, τύπος βιβλιοδεσίας διακόσμηση του δέρματος εμπορικό σήμα (ή σήμα κατατεθέν) μετασχηματισμός μέταλλα μετάπτωσης, όπως ο σίδηρος fe και ο χαλκός cu ξάκρισμα (προκατεργασία του δέρματος) φωσφορικό τριφαινύλιο (επιβραδυντικό καύσης, πλαστικοποιητής της οξικής κυτταρίνης) Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 16

18 ultra violet (UV) unhairing unrecoverable error vacuum table vat vatman vellum verso video capture vinegar syndrome volatile organic compounds (VOCS) warm glue water sprinklers watermark weak links wear wet plate wet scrubber wet strength wet-rub resistance whirling psychrometer wove mould wrapping x-ray fluorescence (XRF) yellowing zapon zero span tensile strength zoetrope zoopraxiscope υπεριώδες αποτρίχωση (προκατεργασία του δέρματος) μη επιδιορθώσιμο σφάλμα τραπέζι κενού κάδος (που περιείχε τον χαρτοπολτό) ειδικότητα της παραδοσιακής δυτικοευρωπαϊκής χαρτοποιίας, ο χειριστής του κόσκινου και κατασκευαστής του χαρτιού περγαμηνή από δέρμα μοσχαριού πίσω πλευρά ενός φύλλου χαρτιού σύλληψη βίντεο σύνδρομο ξιδιού πτητικές οργανικές ενώσεις ζωική κόλλα, ψαρόκολλα. μια μορφή ακάθαρτης ζελατίνης. καταιονητήρες νερού (σύστημα πυρόσβεσης με ψεκασμό νερού) υδατόσημο, υδατογράφημα ασθενείς δεσμοί φθορά από χρήση υγρή πλάκα (ιστορική φωτογραφική τεχνική) υγρός συλλέκτης, είδος φίλτρου κλιματιστικού συστήματος υγρή αντοχή (μηχανική ιδιότητα του χαρτιού) αντίσταση στην υγρή τριβή θερμοϋγρόμετρο τύπου ροκάνας πλεκτό κόσκινο χαρτοποιίας ενθυλάκωση φθορισμός ακτίνων Χ κιτρίνισμα nιτρική κυτταρίνη μηδενικής έκτασης εφελκυστική αντοχή (μηχανική αντοχή του χαρτιού) ζωοτρόπιο. συσκευή προβολής κινούμενης εικόνας, πρόδρομη μορφή κινηματογράφου. ζωοπραξισκόπιο. πρόδρομος της κινηματογραφικής μηχανής προβολής. Σπύρος Ζερβός, Συντήρηση και Διατήρηση Χαρτιού, Βιβλίων και Αρχειακού Υλικού, Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι 17