ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ ΗΛΙΑΣ

Transcript

1 ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ : ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : ΤΑΞΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ» ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γκούρλα Ελισσάβετ Γούσιας Φώτης Ζησοπούλου Κορίνα Καπέλας Χρήστος Καραχάλιου Ελευθερία Κρανά Μαρία Μιχαήλ Θωμάς Μοσχάκη Ιωάννα Νακόπουλος Κωνσταντίνος Νεύρας Αχιλλέας Νίκου Δαμιανός Παποπούλου Ευαγγελία Σακκά Βασιλική Σταμούλης Δημήτρης Σταφυλά Παναγιώτα Τσατσαρώνη Κατερίνα ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ ΗΛΙΑΣ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Εισαγωγή Σκοπός εργασίας Αναμενόμενα αποτελέσματα Μέθοδος που ακολουθήθηκε ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΡΑΤΣΙΣΜΟ Ιστορική εξέλιξη Είδη ρατσισμού Στερεότυπα του ρατσισμού Προκαταλήψεις του ρατσισμού ΑΙΤΙΕΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ Αίτια ρατσισμού Φαινόμενα ρατσισμού Ξενοφοβία ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ Οι επιπτώσεις του ρατσισμού στο άτομο Συνέπειες του ρατσισμού στην κοινωνία ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Πολιτεία και άνθρωποι,αγώνας προς την αντιμετώπιση του ρατσισμού Ο ρόλος της παιδείας στην αντιμετώπιση του ρατσισμού Πως η οικογένεια βοηθάει στην καταπολέμηση του ρατσισμού Πως συμβάλλουν τα Μ.Μ.Ε. στην αντιμετώπιση του ρατσισμού ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το φαινόμενο του ρατσισμού παρουσιάζεται στην καθημερινή μας ζωή με ποικίλες μορφές. Οι άνθρωποι συχνά θέλουν να αισθάνονται διαφορετικοί. Και το χειρότερο, σημαντικά ανώτεροι από τους άλλους. Λέγοντας ρατσισμό εννοούμε κάθε μορφή διάκρισης και διαχωρισμού των ανθρώπων με βάση το φύλο, το χρώμα ή την καταγωγή. Είναι η θεωρία που δέχεται και υποστηρίζει την κοινωνική ανισότητα. Το φαινόμενο του ρατσισμού έχει απασχολήσει κοινωνιολόγους και ψυχολόγους και τα πορίσματα των ερευνών αποδεικνύουν ότι κυρίαρχη αιτία δημιουργίας του είναι οι προκαταλήψεις. Οι άνθρωποι πολλές φορές σχηματίζουν απόψεις απέναντι σε ορισμένα πρόσωπα χωρίς να βασίζονται σε κριτικά ελεγμένη εμπειρία. Ο ρατσισμός είναι ένα φαινόμενο που υπάρχει στον πολιτισμό μας πολλά χρονιά. Παρόλο που υπάρχουν αρκετοί τρόποι αντιμετώπισης, ο άνθρωπος δεν τους ακολουθεί και έτσι το φαινόμενο διατηρείτε αντί να εξαλείφετε στον χρόνο. ΣΚΟΠΌΣ ΕΡΓΑΣΊΑΣ Σκοπός της εργασίας είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των μαθητών και της εκπαιδευτικής κοινότητας σε ρατσιστικά φαινόμενα και η εξάλειψη τους από την κοινωνία μας. Ο προβληματισμός και η επανεξέταση ρατσιστικών αντιλήψεων απέναντι σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, διαφορετικής καταγωγής και χρώματος ανθρώπων. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 1. Να αναπτυχθεί πνεύμα συνεργασίας ανάμεσα στους μαθητές. 2. Να γνωρίσουν την σπουδαιότητα του ομαδοσυνεργατικού τρόπου μάθησης. 3. Να συνειδητοποιήσουν το αίσθημα της προσωπικής ευθύνης απέναντι στα μέλη της ομάδας. 4. Να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα από την έρευνα. 5. Να ευαισθητοποιηθούν οι μαθητές και να αποκτήσουν σωστή συμπεριφορά απέναντι στην διαφορετικότητα των ατόμων. ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΗΘΗΚΕ 1. Χωρισμός των μαθητών σε 4 ανομοιογενείς συνεργαζόμενες ομάδες. 2. Ανταλλαγή απόψεων για πιθανά υποθέματα και συνεργασίες. Επιμερισμός ρόλων σε όλα τα μέλη. 3. Προετοιμασία πριν από κάθε συνάντηση της ομάδας. Ολοκλήρωση των προγραμματισμένων εργασιών εντός του χρονοδιαγράμματος. 4. Συμμετοχή στις δράσεις και τις συζητήσεις της ομάδας με πληροφορίες, ιδέες, επιχειρήματα και προτάσεις.

4 5. Επιλογή από κοινού των πηγών άντλησης των πληροφοριών, της μεθοδολογίας που θα εφαρμοστή και του τελικού αποτελέσματος που θα προκύψει. 6. Κατάρτιση ερωτηματολογίων που θα μοιραστεί σε αντιπροσωπευτικό δείγμα. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ Το φαινόμενο τού ρατσισμού δεν είναι σύγχρονο, το συναντάμε ήδη από την αρχαιότητα, καθώς από τότε υπήρχε διάκριση ανάλογα με την πολιτική, οικονομική πολιτιστική ανάπτυξη των λαών όσο και τη θέση των πολιτών μέσα στο ίδιο κράτος. Οι ποικίλες μορφές τού ρατσισμού συναντώνται πολλούς αιώνες πριν, όπως για παράδειγμα ο φυλετικός ρατσισμός εντοπίζεται στην αντίληψη των αρχαίων Ελλήνων για τη ανωτερότητά τους που συνοψίζονταν μάλιστα στη φράση <<πας μη 'Έλλην βάρβαρος>>, κάτι που βλέπουμε και χρόνια αργότερα στην πεποίθηση όσων υποστήριζαν την ανωτερότητα της Άριας φυλής κατά το Β Παγκόσμιο πόλεμο. Ο θρησκευτικός ρατσισμός αποτυπώνεται κατά τα Βυζαντινά χρόνια στις διώξεις χριστιανών από τους ειδωλολάτρες. Η θέση της γυναίκας από την αρχαιότητα μέχρι το πρόσφατο παρελθόν αποτελεί άλλο ένα είδος ρατσισμού που παρατηρείται σε μικρότερο ίσως βαθμό ακόμη και σήμερα. Η ιστορική εξέλιξη τού φαινομένου τού ρατσισμού μαρτυρεί την τάση των «ισχυρών» να εδραιώσουν την κυριαρχία τους με οπουδήποτε τρόπο και μέσο. Αυτό το πάθος για εξουσία κι εκπλήρωση συμφερόντων εξακολουθεί να τρέφει τις στερεότυπες αντιλήψεις και τις προκαταλήψεις που διαιωνίζουν το ανησυχητικό αυτό φαινόμενο και στις μέρες μας. Έτσι, οδηγούμαστε σε μία κοινωνία καταπίεσης των μελών της, κυρίως αυτών που ανήκουν σε μειονότητες και μετανάστες. Ίσως διαφέρουν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες συναντάμε ρατσιστικές συμπεριφορές σήμερα, ωστόσο το πρόβλημα παραμένει ανησυχητικά επίκαιρο και σημαντικό. ΕΙΔΗ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ

5 Κοινωνικός ρατσισμός: είναι η εχθρική συμπεριφορά απέναντι σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες, όπως είναι οι μετανάστες, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, οι πρώην φυλακισμένη, ομοφυλόφιλη επίσης και ο ρατσισμός κατά των γυναικών αλλά και άλλες κοινωνικές ομάδες. α)ρατσισμός κατά του γυναικείου φύλου, δηλαδή οι εμφανείς ή άτυπες διακρίσεις κατά των γυναικών που είναι γνωστές ως σεξισμός. β)τα άτομα με ειδικές ανάγκες, εκτός από τις δυσκολίες που έχουν να αντιμετωπίσουν, έρχονται αντιμέτωποι με την ρατσιστική συμπεριφορά του κόσμου. Όπου τους κάνουν να νιώθουν ξεχωριστά μέλη της κοινωνίας. γ)τους ομοφυλόφιλους τους χλευάζουν στο σχολείο, στην οικογένεια, στη δουλειά και στην διασκέδαση. Ο χλευασμός που προκαλούν οι άλλοι άνθρωποι απέναντι σε αυτά τα άτομα, έχει εντοπιστεί ως τρόπος αρνητικής διακρίσεις. δ) Τους πρώην φυλακισμένους οι υπόλοιποι άνθρωποι τους θεωρούν κατώτερους, αμόρφωτους και απομακρύνονται από τέτοια άτομα. Φυλετικός ρατσισμός; δηλαδή, οι άνθρωποι που είναι φυλετικά ρατσιστές θεωρούν μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων ως ανώτεροι και άλλες κατώτερες π.χ. θεωρούν τους λευκούς ανώτερους και τους μαύρους κατώτερους. Εθνικός ρατσισμός: δηλαδή, ότι η αντίληψη σε μια θρησκεία είναι μόνο αληθινή και πρέπει να επικρατήσει έναντι των υπολοίπων. Θρησκευτικός ρατσισμός: υπάρχουν δογματικές αντιλήψεις όπου οδηγούν τους πολίτες σε ορισμένα στερεότυπα σχετικά με την ηθικά αποδεκτή συμπεριφορά. ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ Στερεότυπα είναι αντιλήψεις των μεγάλων και μικρών ανθρώπων οι οποίες δημιουργούνται ανάμεσα στη προσπάθεια τους να κατανοήσουν την πραγματικότητα.

6 Επίσης η προκατάληψη είναι ιδία με το στερεότυπο, με την διαφορά ότι ένα στερεότυπο μπορεί να έχει θετική ή αρνητική άποψη. Ακόμα τα στερεότυπα περιγράφουν τις θετικές ή αρνητικές ιδέες, τις εικόνες που είναι μέσα στο μυαλό μας και παρεμποδίζονται και δεν λειτούργει σωστά η κρίση μας επειδή υπάρχει ήδη μια άλλη διαμορφωμένη κρίση. Επιπλέον δεν υπάρχει καμία πρωτοτυπία σε αυτά και δεν είναι αποτέλεσμα κριτικής σκέψης. Έπειτα κάνουμε αναφορά στα στερεότυπα εννοούμε τις ιδεολογίες που βασίζονται σε υπερβολές και συνθέσεις της πολύπλοκης κοινωνικής πραγματικότητας. πχ οι πολιτικοί είναι διεφθαρμένοι, οι γυναίκες είναι συναισθηματικές. Επίσης τα στερεότυπα παθαίνονται από την κοινωνικοποίηση του κάθε ατόμου που επηρεάζεται από την οικογένεια, το σχολειό,μμε, τα αστεία,τα ανέκδοτα κ.λπ. Αντίθετα, η απουσία στερεότυπων διευκολύνει την επαφή των μελών της πολιτισμικής πλειονότητας και τις διαφορετικές πολιτισμικές ομάδες. Αλλά μερικές φορές μπορούν να εμποδίσουν την ανάπτυξη των κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων Τέλος, τα στερεότυπα που παθαίνονται μέσα από τη κοινωνικοποίηση και ο βαθμός αφομοίωσης τους εξαρτάται από υποκειμενικούς (βιώματα) και από αντικειμενικούς παράγοντες όπως τους ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ Τα στερεότυπα συνδέονται άμεσα με την προκατάληψη, αφού είναι το περιεχόμενο της. Οι προκαταλήψεις, δεν αλλάζουν τόσο εύκολα, επειδή αποτελούν τη βάση της δυσμενούς μεταχείρισης κάποιων ατόμων ή ομάδων της. Επίσης η προκατάληψη είναι μια γνώμη ή άποψη την οποία σχηματίζει ο καθένας για αντικειμενικό ή επιστημονικό τρόπο. Παραδείγματα προκαταλήψεων είναι οι διαφορές πεποιθήσεις που έχει ο άνθρωπος, αλλά όχι από τις γνώσεις του αλλά, από δεισιδαιμονίες, δοξασίες, θρησκοληψίες, μεταφυσικές πεποιθήσεις, κάθε είδους ρατσισμούς, ανέργους και ομοφυλόφιλους. Ακολούθως, οι προκαταλήψεις αυτές συχνά ενισχύουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης προβάλλοντας έντονα και προκλητικά την κοινή γνώμη που έχει σχέση με τη δράση και τη ζωή αυτών των ανθρώπων. Έπειτα οι προκαταλήψεις από τους οικονομικούς μετανάστες μιας άλλης χωράς. Αλλά παραδείγματα προκαταλήψεων είναι η πολιτική προκατάληψη που αφόρα τις πολιτικές θέσεις του καθενός. Ακόμα από τις χειρότερες προκαταλήψεις είναι προς εκείνους που είναι με ανικανότητες και σε αυτό συμπεριλαμβάνονται οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες. Τέλος, για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκαταλήψεις πρέπει να διδαχτεί στους λαούς η ισότητα, η άξια της ειρήνης και το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επίσης οι νέοι να διδαχτούν την ελευθερία,τη δικαιοσύνη και την αλήθεια, ώστε να μπορέσουν να αποφύγουν όλα αυτά τα είδη των προκαταλήψεων. κανόνες, τις άξιες και τους μύθους.

7 ΑΙΤΙΑ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ Ρατσισμός είναι η αντίληψη που υποστηρίζει την ανωτερότητα μιας φυλής και αποβλέπει στην κυριαρχία της έναντι των υπολοίπων. Δηλαδή Ρατσισμός είναι να θεωρούμε κάποια άλλη ομάδα ανθρώπων ως κατώτερη ή ακόμη και άξια περιφρόνησης, λόγω της φυλετικής ή εθνικής της καταγωγής. Τα αίτια του ρατσισμού είναι ποικίλα και λίγο πολύ γνωστά από το παρελθόν μέχρι τις μέρες μας Η έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας και η πνευματική φτώχεια είναι ένα από τα σημαντικότερα αίτια του φαινομένου αυτού. Από τη στιγμή που τα άτομα δεν διδάσκονται την αξία της ισότητας, της δικαιοσύνης, της ειρήνης, του σεβασμού, είναι εύκολο να παρασυρθούν από ρατσιστικές αντιλήψεις. Παράλληλα το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο περιορίζει τους ορίζοντες των ανθρώπων και αδρανοποιεί τη σκέψη τους, με αποτέλεσμα να χειραγωγούνται εύκολα και να υιοθετούν χωρίς κρίση κάθε είδους στερεότυπα. Η κρίση αξιών, όπως η ανηθικότητα, ο ανταγωνισμός, η γενικότερη αμφισβήτηση των ανθρωπιστικών ιδανικών, καλλιεργούν το μίσος στις ψυχές των ανθρώπων που πυροδοτεί τις μεταξύ τους σχέσεις. Τα συμπλέγματα ανωτερότητας ή κατωτερότητας που φέρουν τα άτομα ή και ολόκληροι λαοί καλλιεργούν επίσης το φθόνο και το μίσος. Επιπλέον δημιουργούν την αίσθηση της υπεροχής και την επιθυμία της κυριαρχίας έναντι των άλλων. Τα οικονομικά συμφέροντα είναι μια άλλη σημαντική αιτία, όπως για παράδειγμα ο φυλετικός ρατσισμός κατά των μαύρων είναι ένα ιδεολόγημα που δημιουργήθηκε για να δικαιολογήσει την εκμετάλλευση των λαών της Αφρικής από τους λευκούς. Οι κάθε είδους πολιτικές σκοπιμότητες όπως οι επεκτατικές βλέψεις μιας χώρας σε βάρος άλλης ή η έντεχνη μετάθεση των ευθυνών για την ύπαρξη σοβαρών οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων σε συγκεκριμένες ομάδες. Για παράδειγμα οι μετανάστες κατηγορούνται συνήθως σε μια χώρα για την όξυνση της ανεργίας ή την έξαρση της βίας, ενώ αποκρύπτεται η ανικανότητα της πολιτικής ηγεσίας να δώσει λύσεις. Ο φανατισμός, θρησκευτικός ή εθνικός, που υποκινείται επίσης από ποικίλες σκοπιμότητες, οικονομικές ή πολιτικές, Οι πιο φανατικοί ρατσιστές είναι συνήθως εκείνοι που έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και στερούνται αγάπης πρώτα για τον εαυτό τους και μετά για τους συνανθρώπους τους. Ως εκ τούτου εκδηλώνουν όλα τα αρνητικά συναισθήματα απέναντι στους άλλους και ειδικότερα στους πιο ευάλωτους και αδύναμους κοινωνικά και σωματικά. Συνεπώς ο ρατσισμός προέρχεται από την έλλειψη αυτοεκτίμησης, την αδυναμία, τη στέρηση ευκαιριών και δυνατοτήτων και γενικότερα την αίσθηση αποτυχίας που βιώνουν πολλοί άνθρωποι.

8 ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ Παρά την ανάπτυξη της επιστήμης, παρά τη διάδοση της γνώσης και την ορθολογική οργάνωση των λαών. Παρά τις διακηρύξεις και τους αγώνες για σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αναβιώνουν φαινόμενα ρατσισμού, που αμαυρώνουν τον πολιτισμό μας και τον γυρνούν πολλά χρόνια πίσω. Τα συχνότερα φαινόμενα ρατσισμού είναι τα εξής Μεροληπτική αντιμετώπιση έγχρωμων από τους λευκούς. Εθνικιστές. Αντιμετώπιση μειονότητας π.χ. (για τους ανθρώπους που μένουν προσωρινά σε ένα τόπο) Αντιμετώπιση της γυναίκας Κοινωνικές ομάδες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όπως οι ομοφυλόφιλοι, ναρκομανής άτομα με AIDS και άτομα με ειδικές ανάγκες. Ρατσισμός που πηγάζει από την επαγγελματική θέση, την οικονομική κατάσταση, την θρησκευτική πίστη και την καταγωγή.

9 Πεποιθήσεις που έχουν οι ρατσιστές όπου υποστηρίζουν την διαφορετικότητα των φυλών. π.χ. θεωρούν τους "λευκούς" ανθρώπους ανώτερους από τους "μαύρους" έχουν αποδειχτεί λανθασμένες από επιστημονική και ανθρωπολογική έρευνα, η οποία αποδεικνύει πώς όλοι οι άνθρωποι έχουν τον ίδιο πρόγονο, με αποτέλεσμα να έχουν τις ίδιες νοητικές και φυσιολογικές ικανότητες. Παράλληλα υπάρχουν συνήθως πολλές όψεις στα αισθήματα που διαμορφώνει κανείς για το έθνος του, λόγω των διαφορετικών παραγόντων που εισέρχονται στη διαδικασία δόμησης ενός συγκεκριμένου έθνους. Έτσι Κάποιος, για παράδειγμα, μπορεί να τρέφει αισθήματα αφοσίωσης για το έθνος του επί τη βάσει των νόμων, των εθίμων ή της θρησκεία του λαού του παραπάνω από το φυσιολογικό και έτσι αποκαλείτε εθνικιστής. O ρατσισμός, όποια μορφή κι αν έχει σήμερα απασχολεί πολύ κόσμο και θα έπρεπε να απασχολεί πολύ περισσότερο. Βιώνουμε καθημερινά δίπλα τα φαινόμενα περιθωριοποίησης ατόμων και κοινωνικών ομάδων, καθώς και τις φυλετικές διακρίσεις που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες που ήρθαν στην χώρα μας. Ακούμε καθημερινά φράσεις του τύπου «οι ξένοι μας παίρνουν τις δουλειές». Αυτό όμως είναι ένα κλίμα καλλιεργείται από κάποιους. Έντονο παράδειγμα στις μέρες μας είναι οι οικονομικοί μετανάστες που ήρθαν στην χώρα μας για να βρουν μια ευκαιρία για καλύτερες συνθήκες ζωής και για δουλειά (όπως πολλοί έλληνες στο παρελθόν φεύγανε από την Ελλάδα και πήγαιναν στο εξωτερικό, παράδειγμα οι Έλληνες μετανάστες στη Γερμανία). Ακόμη ρατσισμός στις μέρες είναι μια κοινωνική μάστιγα, μέχρι και τα άτομα με ειδικές ανάγκες είναι θύματα του ρατσισμού γι αυτό το λόγο τα άτομα αυτά δυσκολεύονται να κάνουν φίλους που δεν έχουν κάποια ιδιαιτερότητα Στη σύγχρονη κοινωνία τα 2/3 του πλανήτη δεν παρέχουν ιδιαίτερα ιατρικά ή εκπαιδευτικά μέσα στους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες. Ακόμη και ο επιστημονικός κόσμος εξακολουθεί να τους χαρακτηρίζει και να τους διαχωρίζει

10 σωματικά, εκπαιδευτικά και συναισθηματικά από τον υπόλοιπο πληθυσμό, ενώ η κοινή γνώμη έχει παραμείνει μυστηριωδών κολλημένη σε προκαταλήψεις σε λανθάνουσες απόψεις περί κληρονομικότητας ή /και μετάδοσης ενός προβλήματος ή /και σε φόβο/αποστρέφεται προς οποιονδήποτε είναι «διαφορετικός». Οι πολιτισμικές αξίες, επηρεάζονται σημαντικά από τα εθνοϊστορικά γεγονότα της φυλής των τσιγγάνων. Στο νου του μέσου πολίτη οι τσιγγάνοι είναι απλώς μια κοινωνική ομάδα που κινείται στο κοινωνικό περιθώριο και όσο πιο απομονωμένοι είναι, τόσο το καλύτερο για όλους. Η πλειοψηφία επιθυμεί και σταθερά διατηρεί διακριτές αποστάσεις από αυτή την κοινωνική ομάδα, όπως και από τα μέλη αντίστοιχων «κοινωνικά ευπαθών» ομάδων. Σαν να μην έχουν το δικαίωμα και παράλληλα την αξία, την ικανότητα για εκπαίδευση, στέγαση, εργασία. Επικίνδυνο σημείο του ρατσισμού είναι ότι την όποια ίσως ανισότητα τη θεωρεί αμετάβλητη και απόλυτη ότι μια φυλή δηλαδή είναι εγγενώς από την ιδία τη φύση της ανώτερη ή κατώτερη από μία άλλη, ανεξάρτητα των φυσικών συνθηκών περιβάλλοντος ή άλλων κοινωνικών συντελεστών ενός τέτοιου φαινομενικού αποτελέσματος" Επίσης ο ρατσισμός είναι ακόμα και σήμερα φανερός ανάμεσα στα δύο φύλλα. Οι γυναίκες αν και έχουν αποδείξει ότι μπορούνε να τα καταφέρουν σε πολλούς τομείς ίσως και καλύτερα και από τους ανδρικό φύλλο συνεχίζουν να υποτιμούνται και να θεωρούνται ως κατώτερες από τους άνδρες, στην σύγχρονη κοινωνία μας πρέπει να κάνουμε μεγάλη προσπάθεια για την ισότητα τον φύλλων και κυρίως να σταματήσει η κακομεταχείριση του θηλυκού φύλλου. Ο ρατσισμός είναι ένα φαινόμενο με αρκετά αρνητικές συνέπειες στο άτομο και στην κοινωνία πρέπει να σταματήσει και μια από της λύσης του φαινομένου είναι η αγάπη γιατί εκείνη δεν ξεχωρίζει ούτε διακρίνει. ΞΕΝΟΦΟΒΙΑ

11 Ο όρος ξενοφοβία είναι σύνθετος και σημαίνει το φόβο προς το άγνωστο, το ξένο, το καινούργιο. Με τον όρο ξενοφοβία, αναφερόμαστε στην μη αποδοχή του καινούργιου. Ποιο αναλυτικά, μπορούμε να πούμε ότι, κάποιος είναι ξενοφοβικός όταν δεν αποδέχεται τις αλλαγές (κοινωνικές, πολιτισμικές, οικονομικές κ.λπ.) που συντελούνται στο κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο βρίσκεται, αλλά παράλληλα δεν εναντιώνεται σε αυτές με την ενεργητική δράση αλλά παραμένουν στο επίπεδο της σκέψης. Αν θέλουμε να δώσουμε ένα παράδειγμα, μπορούμε να πούμε ότι δεν θέλει τους Αλβανούς ή τους Πακιστανούς στη χώρα του ( γιατί αισθάνεται ότι είναι υπεύθυνοι για την ανεργία, ότι είναι φορείς εγκληματικότητας κ.λπ. ). ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΜΟΥ ΣΤΟ ΑΤΟΜΟ Η ραγδαία ανάπτυξη της επιστήμης, οι σπουδαίες τεχνολογικές εξελίξεις στα μέσα επικοινωνίας και συγκοινωνίας, η οργάνωση της σύγχρονης ζωής είναι τα γεγονότα που προωθούν το σύγχρονο πολιτισμό. Οι σχέσεις ανάμεσα στα έθνη έγιναν πιο στενές και οδήγησαν μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο στη συγκρότηση υπερεθνικών κοινοτήτων, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλώνοντας έτσι τη συμφιλίωση των λαών και τη συνεργασία τους. Παρόλα αυτά, μέσα σε αυτές τις συνθήκες παρατηρείται να αναβιώνει και να εντείνεται το φαινόμενο του ρατσισμού, που όχι μόνο δεν προωθεί τον πολιτισμό και τη συνεργασία, αλλά αντίθετα μας γυρίζει πολλά χρόνια πίσω. Ρατσισμός, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η αντίληψη που υποστηρίζει την ανωτερότητα μιας φυλής και την κυριαρχία της έναντι των υπολοίπων. Στις αρχές του 21 ου αιώνα στον οποίο ζούμε, παρότι το πνευματικό επίπεδο και οι οικονομικές συνθήκες είναι καλύτερες, παρατηρούμε να οξύνεται το φαινόμενο του ρατσισμού που δεν περιορίζεται μόνο στις φυλετικές διακρίσεις. Ο ρατσισμός σήμερα εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους και προσβάλλει ανεπανόρθωτα τις σχέσεις ατόμων, ομάδων και λαών. Οι επιπτώσεις που έχουν οι διάφορες μορφές ρατσισμού στο άτομο μιας κοινωνίας είναι πάρα πολλές. Αρχικά, μια από αυτές είναι ο κοινωνικός του αποκλεισμός και η περιθωριοποίησή του από μια κοινωνική ομάδα. Πολλές φορές συναντάμε τέτοιου είδους φαινόμενα στα σχολεία. Οι μαθητές λόγω της πολυπολιτισμικότητας της κοινωνίας μας, αντιμετωπίζουν ρατσιστικά ορισμένες ομάδες μαθητών που είναι από διαφορετική φυλή, φύλο, εθνικότητα, κοινωνικής τάξης, ακόμη κι αν κάποιος είναι καλός η κακός μαθητής, αν φοράει γυαλιά, αν είναι παχύσαρκος κ.α. Αυτός ο κοινωνικός αποκλεισμός κάνει τα άτομα που τον βιώνουν να αισθάνονται άσχημα και να μην επιθυμούν να συμμετέχουν στα κοινά. Ακόμη, μια από τις επιπτώσεις είναι η καταρράκωση της ανθρωπινής προσωπικότητας. Πολλά είναι τα άτομα που

12 δεχόμενοι κάποιο είδος ρατσισμού παρουσιάζουν προβλήματα αυτοπεποίθησης, δυσκολίες προσαρμογής σε νέα περιβάλλοντα καθώς και ψυχολογικά προβλήματα. Επιπρόσθετα, ο ρατσισμός καλλιεργεί τη μισαλλοδοξία και το φανατισμό και οδηγεί τους ανθρώπους σε πράξεις και ενέργειες που διευρύνει το χάσμα ανάμεσα σε αυτούς που είναι αποδέκτες του ρατσισμού και σε αυτούς που τον προωθούν (ρατσιστές). Επίσης, λόγω της ρατσιστικής συμπεριφοράς ορισμένων ατόμων παρατηρούμε πως γίνεται πιο εύκολη η χειραγώγηση των θυμάτων του ρατσισμού. Δεν είναι, μάλιστα σπάνιο το φαινόμενο άνθρωποι που υφίστανται το ρατσισμό να γίνονται εξιλαστήρια θύματα, όταν «προκύπτει η ανάγκη» να αποπροσανατολιστεί η κοινή γνώμη και να εκτονωθεί η δυσαρέσκεια της για άλλα ουσιώδη, υπαρκτά κοινωνικά προβλήματα. Πολλά άτομα που δέχονται μια ρατσιστική συμπεριφορά σε συχνή κλίμακα οδηγούνται σε πράξεις τις οποίες τους επιβάλλει το άτομο που το αντιμετωπίζει ρατσιστικά, επιδιώκοντας την ασφάλεια τους και πιστεύοντας ότι η συμπεριφορά αυτή θα εκλείψει. Ακόμη μια από τις επιπτώσεις του ρατσισμού στο άτομα είναι η ανισότητες στην εκπαίδευση. Η εκπαίδευση στη χώρα μας προσφέρεται σε όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, εθνικότητας, κοινωνικής τάξης, θρησκείας κ.α. Βλέπουμε όμως ότι πολλές φορές άτομα να αντιμετωπίζονται ρατσιστικά μέσα στο χώρο του σχολείου, ακόμη και μέσα στην σχολική τάξη. Ας μην ξεχνάμε βέβαια και τις δυνατότητες που προωθούνται στους μαθητές από το κράτος και την κοινωνία. Μάλιστα πολλοί μαθητές δεν είναι σε θέση να εκμεταλλευτούν αυτές τις δυνατότητες λόγω του ρατσισμού που υφίστανται. Η εκμετάλλευση, η υποκρισία, η βία και η εγκληματικότητα είναι μερικές από τις επιπτώσεις που έχει ο ρατσισμός για το ίδιο το άτομο αλλά και για την κοινωνία. Επίσης, η ανασφάλεια και το άγχος που αντιμετωπίζουν πολλά από τα θύματα του ρατσισμού, που οδηγούνται σε κοινωνικό αποκλεισμό και εθελοντική αποχή από οποιαδήποτε δραστηριότητα λόγω άγχους έτσι ώστε να μην δεχτούν μια ρατσιστική συμπεριφορά ξανά. Δεν είναι λίγες λοιπόν οι φορές που πολλά από τα άτομα μιας κοινωνίας αποστασιοποιούνται λόγω του ρατσισμού. Ακόμη, μια από τις επιπτώσεις του ρατσισμού για ένα άτομο είναι η έλλειψη ισότιμών ευκαιριών για διάλογο, συμμετοχή στα κοινά και πολυφωνία. Αυτό φυσικά με τη σειρά του οδηγεί στην έλλειψη μιας υγιούς δημοκρατίας μέσα σε μία κοινωνία που αποτελείται και από άτομα που είναι αποδέκτες του ρατσισμού. Αξίζει να αναφέρουμε πως σε μία χώρα, στην οποία μία μερίδα ατόμων αντιμετωπίζεται ρατσιστικά, είναι φυσικό να μην συμβάλλουν όλοι οι κάτοικοί της στο βαθμό που θα μπορούσαν για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Η κοινωνία δεν αξιοποιεί εξολοκλήρου το δημιουργικό της δυναμικό. Αυτό με τη σειρά του έχει σαν αποτέλεσμα τα άτομα που αντιμετωπίζονται ρατσιστικά να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν στη δουλειά του λόγω κάποιου άγχους ή ανασφάλειας ή ακόμη και φόβου για τα αποτελέσματα που θα δώσουν με τη δουλειά τους. Έτσι λοιπόν, αναδεικνύεται κι ακόμη μια επίπτωση που έχει ο ρατσισμός στο άτομο που είναι η αδυναμία και η απουσία για συνεργασία, αλληλεγγύη και κοινωνικοπολιτική συνείδηση. Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε πως ο ρατσισμός εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως και προσβάλει ανεπανόρθωτα σχεδόν σχέσεις, ατόμων, ομάδων, λαών. Προκαλούνται φαινόμενα περιθωριοποίησης, άγονες αντιπαραθέσεις και καταργούνται τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Ευδοκιμούν ο πόλεμος αντί της ειρήνης και η ξενοφοβία αντί της αρμονικής συνύπαρξης των λαών. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως ο ρατσισμός εγκυμονεί απρόβλεπτους κινδύνους για το άτομο και την κοινωνία μέσα στην οποία ζει, επειδή οι έντονες διακρίσεις μπορεί να οδηγήσουν σε

13 εκμετάλλευση του ατόμου αλλά και των κοινωνικών ομάδων. Κατά αυτόν τον τρόπο ο ρατσισμός μεταθέτει τις ευθύνες για την εκμετάλλευση και τις γνωστές της συνέπειές της, τη φτώχεια, την ανεργία, τις ανταγωνιστικές ανθρώπινες σχέσεις, την ανισότητα, τη μισαλλοδοξία και το φανατισμό, τη βία και την εγκληματικότητα, την ανασφάλεια και τα άγχος, τη καταπάτηση των φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, τις φυλετικές και εθνικές μειονότητες και τις οικονομικά και κοινωνικά περιθωριοποιημένες ομάδες. Ας αναλογιστούμε τις επιπτώσεις που έχει ο ρατσισμός απέναντι σε ένα άτομο της κοινωνία και την προοπτική να πάρουμε δραστικά μέτρα απέναντι σε αυτό. Το πρόβλημα, συνεπώς, μας αφορά όλους άμεσα και πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τη σοβαρότητά του και να εναντιωθούμε σθεναρά. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Οι προκαταλήψεις και γενικότερα ο ρατσισμός που στηρίζονται σε στερεότυπα, έχουν την δύναμη να υπεραπλούστευαν και διαστρέβλωναν την κοινωνική πραγματικότητα για αυτό και εμποδίζουν την αντικειμενική εκτίμηση της κατάστασης. Οι επιπτώσεις του ρατσισμού έχουν μεγάλο αντίτυπο τόσο στο ίδιο το άτομο όσο και στην κοινωνία καθώς η εκδήλωση τους επιτυγχάνει με απάντεχα αποτελέσματα τη μη κατοχύρωση των θεσμών και των αξιών του κράτους. Σοβαρή, λοιπόν συνέπεια του ρατσισμού αποτελεί η απουσία της υγιούς δημοκρατίας. Το δημοκρατικό πολίτευμα παρακμάζει λόγω της έλλειψης ίσων ευκαιριών διαλόγου, συμμετοχής στα κοινά και πολυφωνίας. Υπολειτουργούν κατοχυρώνονται οι δημοκρατικοί θεσμοί με αποτέλεσμα την προετοιμασία του εδάφους για υπερίσχυση αυταρχικών καθεστώτων και κατ επέκταση την κυριαρχία της άδικης, αναξιοκρατίας και της περιφρόνησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων και την ελευθερία των ατόμου. Με την εκδήλωση του ρατσισμού περιθωριοποιούνται άτομα και ομάδες που οδηγούνται σε κοινωνικό αποκλεισμό. ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΑΓΩΝΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ Ο ρατσισμός είναι ένα φαινόμενο το οποίο μαστίζει στη σύγχρονη κοινωνία. Οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα είναι πολλοί και αν ληφθούν από έστω μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων τα αποτελέσματα θα είναι σημαντικά και θα υπάρχουν ακόμα μεγαλύτερες ωφέλειες. Βέβαια, όλα ξεκινούν από το άτομο και την πολιτεία και από τα μέτρα τα οποία θα παρθούν από αυτούς. Η πολιτεία αποτελείται από ανθρώπους και αν ο καθένας μας δεν σκεφτεί μόνος του κάποια πράγματα, τότε η κοινωνία δεν εξελίσσεται αλλά παραμένει στάσιμη. Για παράδειγμα, το άτομο για να γίνει άνθρωπος με την πραγματική σημασία της λέξεως είναι απαραίτητο να συλλογιστεί για το ποιος είναι, ποια είναι τα ελαττώματα του, όμως βλέποντας τα από την αντικειμενική πλευρά, καθώς και το γιατί να κοροϊδεύει τον άλλον ή να τον θεωρεί κατώτερο. Όταν καταλάβει ότι όλοι μας οι άνθρωποι έχουμε ελαττώματα,(σημαντικό είναι να συμπεριλάβει και τον εαυτό του μέσα στους ανθρώπους και να μην το δει εγωιστικά ) και όταν δει με τα μάτια την ψυχής του( η οποία υπάρχει σε όλους τους ανθρώπους,θέλω να πιστεύω), τότε μόνο θα μπορέσει να συνειδητοποιήσει το τι κάνει και θα μπορέσει να γίνει ένας πιο συνειδητοποιημένος άνθρωπος στο μέλλον.

14 Επιπλέον, Αφού φτάσει σε αυτό το σημείο ο άνθρωπος του έρχεται η αυθόρμητη επιθυμία να δείξει την χαρά του και προς τους άλλους ανθρώπους, καθώς και να συμμετάσχει σε αντιρατσιστικές οργανώσεις. Έτσι αυτός ο άνθρωπος,ο οποίος βλέπει από μία διαφορετική πλευρά τον κόσμο και σκέφτεται πάντα με εφόδιο την λογική και την πίστη, μπορεί να σταθεί στήριγμα στην αντιμετώπιση του ρατσισμού. Από την άλλη μεριά, η πολιτεία από το μέρος της μπορεί να βοηθήσει χρηματοδοτώντας και υποστηρίζοντας ότι έχει σχέση με την πραγματική παιδεία του ανθρώπου, καθώς και κάνοντας το πιο ανθρωπιστικό. Πιο συγκεκριμένα, σημαντικό ρόλο κατέχει η οικογένεια, η οποία από το μέρος της δίνει τα κατάλληλα η όχι ερεθίσματα στο παιδί και έτσι στην εφηβεία αναπλάθει μόνος του ο νέος αυτά τα ερεθίσματα και όχι μόνο και έτσι συνθέτεται ο χαρακτήρας του σε ρατσιστικός η μη ρατσιστικός. Παράλληλα, σημαντική θέση στην ουσιαστική παιδεία του ατόμου κατέχει το σχολείο. Ειδικότερα, το σχολικό περιβάλλον καθώς και η νοοτροπία των εκπαιδευτικών πάνω στο θέμα του ρατσισμού μπορούν να διαμορφώσουν ανάλογα τον χαρακτήρα του ατόμου. Συμπεραίνοντας, η καλή και ανθρωπιστική παιδεία έχουν τη δυνατότητα να ελαττώσουν το πρόβλημα του ρατσισμού σε σημαντικό βαθμό. Παράλληλα, η πολιτεία μπορεί βέβαια από το μέρος της και με άλλους τρόπους να βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό στην αντιμετώπιση του σημαντικού αυτού προβλήματος. Μία πολύ σημαντική πράξη, η οποία μπορεί να επιτευχθεί από την πολιτεία σε μεγαλύτερο, είναι η οργάνωση αντιρατσιστικών οργανώσεων, όπως σεμινάρια πάνω στο θέμα, ομιλίες τα οποία, ωστόσο σημαντικό είναι να γίνονται μπροστά στο ευρύ κοινό, ώστε οι άνθρωποι να δουν συναισθηματικά, για παράδειγμα να νιώσουν ένοχοι. Επίσης, στην σημερινή εποχή μπορούμε να πούμε πως κυριαρχούν κατά κάποιο τρόπο τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, διότι αυτά έχουν τη δυνατότητα και ελέγχουν την κοινή γνώμη. Αν αυτά τα μέσα γίνονταν πιο ανθρώπινα από όλους τους συμμετέχοντες σε αυτά και είχαν καρδιά μέσα τους, θα περνούσαν διάφορα αντιρατσιστικά μηνύματα στον κόσμο από τα οποία θα υπήρχαν μεγάλες ωφέλειες. Επιπλέον, κάλλιστο των όλων είναι οι βουλευτές αυτά τα οποία λένε τα οποία είναι προς όφελος όλων των ανθρώπων να, όπως αυτά τα οποία λένε περί ισότητας όλων των ανθρώπων, ανεξάρτητα από την εθνικότητα, το χρώμα τις ειδικές ανάγκες του καθενός, να τα κάνουν και στην πράξη. Σημαντικό να τονιστεί είναι ότι ανεξάρτητα από την δύσκολη οικονομική συγκυρία την οποία περνά η χώρα μας ενωμένοι όλοι μας μπορούμε να καταφέρουμε τα ακόμη και τα αδύνατα να τα κάνουμε δυνατά. Συμπεραίνοντας, Όταν η πολιτεία και σαφώς και τα άτομα,τα οποία την αποτελούν, καταλάβουν πως ο ρατσισμός είναι ένα <<επικίνδυνο παιχνίδι>> και στέκεται εμπόδιο μπροστά στην καθημερινή μας ζωή, τότε μόνο θα μπορέσει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα επιτυχώς. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ Ο Ρατσισμός είναι ένα κοινωνικό πρόβλημα, το οποίο στις μέρες μας μοιάζει να μεγαλώνει και να επηρεάζει τόσο περισσότερο τις ανθρώπινες σχέσεις. Αυτό το πρόβλημα όσο μεγάλο και αν είναι μπορεί να αντιμετωπιστεί, πάντα με την θέληση και την Ενεργητικότητα όλων μας. Το σχολείο από το μέρος του έχει την δυνατότητα να ελαχιστοποιήσει το πρόβλημα, διότι από εκεί τα παιδιά από εκεί μαθαίνουν τις αξίες, τους κανόνες και άλλα πράγματα, ώστε να γίνουν σωστοί πολίτες και το κυριότερο σωστοί άνθρωποι στο μέλλον.

15 Αρχικά, σημαντικό είναι το σχολείο να μην παρέχει στους μαθητές μία αποκλειστικά γνωσιολογική μόρφωση, αλλά να παρέχει και μία γενικότερη παιδεία. Ειδικότερα, το σχολείο αποτελεί ουσιαστικά μια πηγή διαμόρφωσης του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του παιδιού μετά την οικογένεια και για αυτόν τον λόγο είναι σημαντικό να μαθαίνει από μικρή ηλικία στα παιδιά τις αξίες όπως είναι η ηθική και ο σεβασμός. Επίσης., τα παιδιά του δημοτικού βρίσκονται σε μία κρίσιμη ηλικία της ζωής τους, διότι σε αυτήν την ηλικία αναπλάθετε ο χαρακτήρας του ατόμου όχι ολοκληρωτικά διότι θα ακολουθήσει και η εφηβική ηλικία και χρειάζεται να γνωρίζουν τι είναι καλό και τι είναι κακό και να μάθουν να επιλέγουν το καλό. Ένας τρόπος με τον ποίο οι δάσκαλοι και οι καθηγητές μπορούν να το επιτύχουν είναι μέσο της συσχέτισης των μαθητών με τις τέχνες και τον αθλητισμό. Δηλαδή, μέσω του ομαδικού αθλητισμού το άτομο μαθαίνει να συνεργάζεται με τους άλλους, καθώς και να τους προσδίδει τον σεβασμό, ο οποίος είναι απαραίτητος για το ομαδικό παιχνίδι. Επίσης, μέσω του αθλητισμού το άτομο μαθαίνει να συμβιβάζεται στους κανόνες του παιχνιδιού και να εκτονώνεται μέσω αυτού. Επιπρόσθετα, το άτομο μέσα από την συσχέτιση του με τις τέχνες όπως είναι η μουσική, οι εικαστικές τέχνες, ο χορός και το θέατρο, καλλιεργεί το πνεύμα του και το ηρεμούν και σημαντικό είναι το ότι καλλιεργούν και την κριτική σκέψη που θα του χρειαστεί ώστε να μπορεί να κρίνει μόνος του το τι πρέπει να κάνει και όχι να του το επιβάλλουν άλλοι. Γενικότερα, η συσχέτιση του ατόμου με τις τέχνες και τον αθλητισμό τον βοηθούν ώστε να αναπτύξει την συμπεριφορά του απέναντι στους άλλους και να καταλάβει πως όλοι έχει ίσα δικαιώματα σε όλα. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των αντιρατσιστικών ιδεών στους νέους κατέχουν τα πρότυπα. Πιο συγκεκριμένα, αν ο άνθρωπος δέχεται επιρροή από υγιή άτομα γύρω του και λέγοντας υγιή εννοούμε τα ηθικά, με αρχές και που δεν είναι θέματα προκαταλήψεων, τότε μπορεί να αναπτύξει πιο υγιή ιδέες για την ζωή και τον κόσμο και βέβαια να τις εκφράσει στους συνανθρώπους του και στην κοινωνία. Η ανάγκη προτύπων για το άτομο γίνεται πιο αναγκαία διότι στην παιδική και εφηβική ηλικία το άτομο τείνει να μιμηθεί, αλλά με τον δικό του τρόπο πάντοτε, τους γύρο ανθρώπους του και κυρίως την οικογένεια και τους καθηγητές. Για αυτόν τον λόγο, κυρίως χρειάζεται οι καθηγητές τους να αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση η ακόμη να τους παροτρύνουν να διαβάσουν και να ενημερωθούν σχετικά με ανθρώπους υψηλού επιπέδου και έτσι να γίνουν ενημερωμένοι και σωστοί άνθρωποι απελευθερωμένοι από τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα, όπως είναι και ο ρατσισμός. Συμπεραίνοντας, ο ρατσισμός είναι ένα φαινόμενο το οποίο μαστίζει την σύγχρονη κοινωνία, ωστόσο η ολοκληρωτική παιδεία του ατόμου μπορεί να συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. ΠΩΣ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΒΟΗΘΑ ΣΤΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ Με τη θεωρητική και έμπρακτη απόκρουση των ρατσιστικών αντιλήψεων απ όπου κι αν προέρχονται, όποιον κι αν αφορούν, μπορεί να περιοριστεί η έκταση του φαινομένου του ρατσισμού. Ρατσισμός μπορεί να εκδηλωθεί οπουδήποτε, ακόμα και σε χώρους όπου η εκδήλωσή του είναι απαράδεκτη όπως η οικογένεια ή το σχολείο που αποτελούν κύριες βάσεις μείωσης ή αύξησης αυτού του προβλήματος. Ωστόσο, είναι χρέος μας να προσπαθήσουμε να τον εξουδετερώσουμε μέσω κάποιων ενεργειών, όμως σημαντικό παράγοντα στη προσπάθεια αυτή αποτελεί η οικογένεια. Για ένα παιδί η οικογένεια παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς του, έτσι μια βασική κίνηση που θα

16 μπορούσε να φέρει εις πέρας με επιτυχία είναι να μην του μεταφέρει διάφορες προκαταλήψεις και στερεότυπα. Επιπλέον θα ήταν απολύτως απαράδεκτο για μια ισορροπημένη οικογένεια να ασκεί οποιοδήποτε είδος ρατσισμού στα μέλη της και ιδιαίτερα στα πιο νέα. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στο μετέπειτα τρόπο αντιμετώπισης του φαινομένου του ρατσισμού από το άτομο. Επίσης, θα ήταν πολύ ωφέλιμο από μέρους της οικογένειας να ενθαρρύνει το παιδί να δημιουργεί φιλίες με άτομα από άλλα κράτη με άλλες συνήθειες και τρόπους ζωής. Με αυτό τον τρόπο το παιδί θα αναπτύξει ένα τρόπο σκέψης αντίθετο προς το συγκεκριμένο φαινόμενο. Ακόμη, είναι φανερό ότι τα παιδιά συνηθίζουν να επηρεάζονται από τη γενική συμπεριφορά της οικογενείας τους και να τη θεωρούν πρότυπο. Έτσι, η ίδια η οικογένεια δεν θα πρέπει να ενισχύει το ρατσισμό διότι είναι πιθανό ότι θα αναπαραχθεί από τα νεότερα μέλη σε μεγαλύτερο βαθμό πληγώνοντας περισσότερο. Στη συνέχεια, οι γονείς θα μπορούσαν να λάβουν μέρος σε οργανώσεις βοήθειας στους πληττόμενους από ρατσισμό εγκλιματίζοντας έτσι τα νεότερα μέλη στη σωστή στάση απέναντί του. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της κοινωνικής συνείδησης και προσφοράς προς τους συνανθρώπους του. Ωστόσο, η ανάπτυξη υγιών σχέσεων ανάμεσα στην οικογένεια θα είχε καλό αντίκτυπο στο παιδί καθώς θα δημιουργούσε μια ισορροπημένη προσωπικότητα και θα καταλάβαινε τα πλεονεκτήματα του διαλόγου και όχι της βίας. Δηλαδή, θα κατανοούσε πως οι βίαιες συμπεριφορές εντείνουν το πρόβλημα του ρατσισμού και δεν το μειώνουν όπως θα έπρεπε. Τέλος, αν η οικογένεια βλέπει πως κάποιο μέλος της συμπεριφέρεται ρατσιστικά πρέπει να το βοηθήσει αναφέροντάς του το και οδηγώντας το στην αλλαγή νοοτροπίας ώστε να καταπολεμηθεί το πρόβλημα. Μέσω αυτών των ενεργειών η οικογένεια θα συμβάλει καθοριστικά στη δημιουργία καλύτερων ανθρώπων χωρίς ίχνη ρατσισμού. ΠΩΣ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΤΑ ΜΜΕ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ Τα μέσα μαζικής επικοινωνίας (ΜΜΕ) καθορίζουν και διαμορφώνουν σε σημαντικό βαθμό τις στάσεις και αντιλήψεις της κοινωνίας έναντι σε κάθε κοινωνική ομάδα ως εκ τούτου και των ατόμων με διαφορετική φυλετική ή εθνική καταγωγή, ώστε να αποφεύγεται η παραγωγή ρατσιστικών και ξενοφοβικών στερεότυπων και να προάγεται ο σεβασμός στη διαφορετικότητα. Τα ΜΜΕ παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση μη ρατσιστικών και ξενοφοβικών στερεοτύπων καθώς μπορούν να μετατρέπουν σε εργαλείο διαχείρισης και άμβλυνσης τους. Είναι διεθνές αποδεκτό και θεωρείται στοιχειώδης δημοκρατική συνθήκη ότι είναι υποχρέωση των ΜΜΕ η άρνηση βήματος σε εκφραστές άμεσου ρατσιστικού λόγου. Υπάρχουν δύο ειδών τρόποι έκφρασης ρατσισμού στα ΜΜΕ, ο ευθύς και ο έμμεσος τρόπος. Σε περίπτωση που εκφραστεί ευθέως ρατσιστικός λόγος είναι υποχρέωση του δημοσιογράφου η καταγγελία του ρατσιστικού λόγου. Σε ότι αφορά τον έμμεσο ρατσιστικό λόγο, θεωρείται διεθνώς ότι είναι υποχρέωση των ΜΜΕ, να δρομολογήσουν τις απαραίτητες στρατηγικές για την απάλειψή του.

17 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΘΕΜΑ: ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΗΛΙΚΙΑ:. ΤΑΞΗ:.. ΦΥΛΟ: ΑΡΡΕΝ ΘΗΛΥ Α ΟΜΑΔΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ («ΝΑΙ» «ΟΧΙ») 1. ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ ΠΩΣ Η ΥΠΑΡΞΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΣΟΒΑΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΣΑΣ; ΝΑΙ ΟΧΙ 2. ΘΑ ΣΑΣ ΠΕΙΡΑΖΕ ΑΝ Ο ΣΗΜΑΙΟΦΟΡΟΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΑΣ ΕΙΝΑΙ ΜΑΘΗΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗΣ ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑΣ; ΝΑΙ ΟΧΙ 3. ΕΙΣΤΕ ΣΥΜΦΩΝΟΙ ΜΕ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙΑ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ; ΝΑΙ ΟΧΙ 4. ΒΙΩΝΕΤΕ ΤΟΝ ΡΑΤΣΙΣΜΟ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΣΑΣ; ΝΑΙ ΟΧΙ 5. ΕΠΙΘΥΜΕΙΤΕ ΤΗΝ ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑ ΣΑΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ; ΝΑΙ ΟΧΙ 6. ΣΥΜΦΩΝΕΙΤΕ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΧΩΡΩΝ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ; ΝΑΙ ΟΧΙ 7. ΘΕΩΡΕΙΤΕ ΣΩΣΤΗ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ; ΝΑΙ ΟΧΙ 8. ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟ ΒΙΩΝΕΤΕ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΣΑΣ;

18 Β ΟΜΑΔΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ( «ΕΠΙΛΟΓΕΣ») 1. ΜΕ ΠΟΙΟΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΔΕΝ ΘΑ ΚΑΘΟΣΟΥΝ ΣΤΟ «ΙΔΙΟ ΘΡΑΝΙΟ»; 1. ΜΕ ΑΛΛΟΔΑΠΟ 2. ΜΕ ΑΤΟΜΟ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ 3. ΜΕ ΑΤΟΜΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ 4. ΜΕ ΚΑΝΕΝΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ 2. ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΕΠΙΦΕΡΕΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Ο ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ; 1. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 2. ΘΡΗΣΚΕΙΑ 3. ΠΟΛΙΤΕΙΑ 4. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 5. ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ 3. ΠΟΙΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ; 1. ΜΜΕ 2. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 3. ΣΧΟΛΕΙΟ 4. ΠΑΡΕΕΣ 5. ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ 4. ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟ ΒΙΩΝΕΤΕ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΣΑΣ; 1. ΦΥΛΕΤΙΚΟ 2. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ 3. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ 4. ΚΑΝΕΝΑΝ

19 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Για να διερευνήσουμε καλύτερα το θέμα του ρατσισμού πραγματοποιήσαμε έρευνα στο Μουσικό Σχολείο Καρδίτσας. Το δείγμα αποτέλεσαν (36) μαθητές του σχολείου μας με την χρήση ανώνυμου ερωτηματολογίου. Σκοπός της έρευνας υπήρξε η εκτίμηση του βαθμού ρατσισμού απέναντι σε άτομα που ανήκουν σε μειονότητες. Τα αποτελέσματα με τα ακόλουθα ποσοστά έχουν ως εξής: Α ΟΜΑΔΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ : Στην ερώτηση «πιστεύετε πως η ύπαρξη μεταναστών στην Ελλάδα δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην εξέλιξη της χώρας» το 64% απάντησε «ΝΑΙ» ενώ το 36% απάντησε «ΟΧΙ».

20 Στην ερώτηση «Θα σας πείραζε αν ο σημαιοφόρος του σχολείου σας είναι μαθητής διαφορετικής εθνικότητας» το 25% απάντησε «ΝΑΙ» στην ενώ το 75% απάντησε «ΟΧΙ». Στην ερώτηση «Είστε σύμφωνοι με την λειτουργία πολυεθνικών σχολείων» το 69% απάντησε «ΝΑΙ» στην ενώ το 31% απάντησε «ΟΧΙ».

21 Στην ερώτηση «Βιώνετε τον ρατσισμό στην καθημερινότητά σας» το 31% απάντησε «ΝΑΙ» στην ερώτηση ενώ το 69% απάντησε «ΟΧΙ». Στην ερώτηση «Επιθυμείτε την αποδέσμευση της χώρας σας από τις υποχρεώσεις της απέναντι στους μετανάστες» το 53% απάντησε «ΝΑΙ» ενώ το 47% απάντησε «ΟΧΙ».

22 Στην ερώτηση «Συμφωνείτε με την κατασκευή χώρων λατρείας για ανθρώπους διαφορετικής θρησκείας» το 50% απάντησε «ΝΑΙ» ενώ το 50% απάντησε «ΟΧΙ». Στην ερώτηση «Θεωρείτε σωστή την οικονομική εκμετάλλευση των μεταναστών» το 11% απάντησε «ΝΑΙ» ενώ το 89% απάντησε «ΟΧΙ».

23 Στην ερώτηση «Συμφωνείτε με τις ακραίες συμπεριφορές εις βάρος των αλλοδαπών» το 6% απάντησε «ΝΑΙ» ενώ το 94% απάντησε «ΟΧΙ». Β ΟΜΑΔΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ : Στην ερώτηση «Με ποιον από τα παρακάτω πρόσωπα δεν θα καθόσουν στο ίδιο θρανίο» το 22% απάντησε «Με αλλοδαπό», το 19% απάντησε «Με άτομο με ειδικές ανάγκες», το 6% απάντησε «Με άτομο διαφορετικής θρησκείας» και το 53% απάντησε «Με κανέναν από τους παραπάνω».

24 Στην ερώτηση «Σε ποιους από τους παρακάτω τομείς επιφέρει συνέπειες ο ρατσισμός» το 28% απάντησε «Στην εκπαίδευση», το 5% απάντησε «Στην θρησκεία», το 22% απάντησε «Στην πολιτεία», το 28% απάντησε «Στην δημοκρατία» και το 17% απάντησε «Όλα τα παραπάνω». Στην ερώτηση «Ποιοι από τους παρακάτω παράγοντες συμβάλλουν στη διαμόρφωση ρατσιστικής συμπεριφοράς» το 28% απάντησε «Στα Μ.Μ.Ε», το8% απάντησε «Στο οικογενειακό περιβάλλον», το 6% απάντησε «Στο σχολείο», το 33% απάντησε «στις παρέες» και το 25% απάντησε «στις προσωπικές εμπειρίες».

25 Στην ερώτηση «Τι είδους ρατσισμό βιώνετε στην καθημερινότητά σας» το 14% απάντησε «Φυλετικό», το 17% απάντησε «Θρησκευτικό», το 47% απάντησε «Κοινωνικό» και το 22% απάντησε «Κανέναν».