Οργάνωση και Αλληλεπιδράσεις σε Μοριακό Επίπεδο

Transcript

1 Οργάνωση και Αλληλεπιδράσεις σε Μοριακό Επίπεδο Δημήτριος Γαβριήλ Λέκτορας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Ιωάννης Καπόλος Καθηγητής ΤΕΙ Πελοποννήσου Αθανασία Κολιαδήμα Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πατρών Τόμος A Η Δομή και η Οργάνωση της Ύλης

2

3

4 Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του υποέργου 2 με τίτλο «Ανάπτυξη έντυπου εκπαιδευτικού υλικού για τα νέα Προγράμματα Σπουδών» της Πράξης «Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο» η οποία έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» (ΕΠΕΔΒΜ) του ΕΣΠΑ ( ), Άξονας Προτεραιότητας 7: «Ενίσχυση της Διά Βίου Εκπαίδευσης Ενηλίκων στις 8 Περιφέρειες Σύγκλισης» με κωδικό MIS και η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο - ΕΚΤ) και από εθνικούς πόρους, μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) του ΥΠΑΙΘ. Η Δομή και η Οργάνωση της Ύλης Σημείωση Το ΕΑΠ είναι υπεύθυνο για την επιμέλεια έκδοσης και την ανάπτυξη των κειμένων σύμφωνα με τη Μεθοδολογία της εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Για την επιστημονική αρτιότητα και πληρότητα των συγγραμμάτων την αποκλειστική ευθύνη φέρουν οι συγγραφείς, κριτικοί αναγνώστες και ακαδημαϊκοί υπεύθυνοι που ανέλαβαν το έργο αυτό.

5 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας Πρόγραμμα Σπουδών ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Θεματική Ενότητα ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΜΟΡΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Τόμος A Η Δομή και η Οργάνωση της Ύλης Συγγραφή ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΚΟΛΙΑΔΗΜΑ Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πατρών ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΛΟΣ Καθηγητής ΤΕΙ Πελοποννήσου ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ Λέκτορας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κριτική Ανάγνωση ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών Ακαδημαϊκός Υπεύθυνος για την ανάπτυξη του έντυπου διδακτικού υλικού του ΠΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών Συντονιστής για την ανάπτυξη του έντυπου διδακτικού υλικού της ΘΕ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών Ειδικός στη Μεθοδολογία της Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΥΛΑΟΥΖΙΔΗΣ Γλωσσική Επιμέλεια ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΖΩΗ Τεχνική Επιμέλεια Καλλιτεχνική Επιμέλεια Σελιδοποίηση ΒΙΒΛΙΟΤΕΧΝΙΑ ΠΑΠΠΑΣ ΦΩΤΙΟΣ - ΔΟΥΒΟΥ ΣΕΒΑΣΤΗ Ο.Ε. ISBN: Κωδικός Έκδοσης: ΚΦΕ 52/A Copyright 2015 για την Ελλάδα και όλο τον κόσμο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πάροδος Αριστοτέλους 18, Περιβόλα Πατρών Τηλ.: , Φαξ: To παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις του Ελληνικού Νόμου (Ν. 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως η άνευ γραπτής αδείας του εκδότη, κατά οποιονδήποτε τρόπο ή μέσο, αντιγραφή, φωτοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή, εκμίσθωση ή δανεισμός, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή (ηλεκτρονική, μηχανική κ.λπ.) και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου.

6 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας Πρόγραμμα Σπουδών ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Θεματική Ενότητα ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΜΟΡΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Τόμος A Η Δομή και η Οργάνωση της Ύλης ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΚΟΛΙΑΔΗΜΑ Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πατρών ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΛΟΣ Καθηγητής ΤΕΙ Πελοποννήσου ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ Λέκτορας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ΠΑΤΡΑ 2015

7 Βιογραφικά Η Αθανασία Κολιαδήμα είναι Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Πατρών από το 1999 με γνωστικό αντικείμενο «Φυσικοχημεία», ενώ έχει διδάξει ως Συνεργαζόμενο Εκπαιδευτικό Προσωπικό του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου στο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Σπουδές στις Φυσικές Επιστήμες» και στο Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης «Μεταπτυχιακή Ειδίκευση Καθηγητών Φυσικών Επιστημών». Είναι πτυχιούχος Χημικός (1988) και διδάκτορας (1993) του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Πατρών. Το διάστημα υπήρξε μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Center of Advance Materials Processing του Clarkson University, Potsdam NY, USA με αντικείμενο τη σύνθεση και το χαρακτηρισμό νανοσωματιδίων. Έχει δημοσιεύσει 56 ερευνητικές εργασίες σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά, 3 κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους, ενώ έχει συμμετάσχει σε 62 διεθνή και εθνικά συνέδρια. Ο Ιωάννης Καπόλος είναι Καθηγητής στο Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων του ΤΕΙ Πελοποννήσου από το 2003 και Συνεργαζόμενο Εκπαιδευτικό Προσωπικό του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου στο Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης «Μεταπτυχιακή Ειδίκευση Καθηγητών Φυσικών Επιστημών» από το Είναι πτυχιούχος Χημικός (1986) και διδάκτορας (1993) του Τμήματος Χημείας, διπλωματούχος Χημικός Μηχανικός (1994) και κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης στη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών (2008) του ΤΕΕΑΠΗ του Πανεπιστημίου Πατρών. Υπήρξε μεταδιδακτορικός ερευνητής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ίδιου πανεπιστημίου, ενώ εργάστηκε στο Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (Ινστιτούτο Προστασίας Φυτών Πάτρας) με αντικείμενο τον έλεγχο υπολειμμάτων γεωργικών φαρμάκων σε γεωργικά προϊόντα. Έχει δημοσιεύσει 35 ερευνητικές εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, 3 κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους, ενώ έχει συμμετάσχει σε 50 διεθνή και εθνικά συνέδρια. Ο Δημήτριος Γαβριήλ είναι από το 2014 Λέκτορας στο Τμήμα Χημείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με γνωστικό αντικείμενο «Φυσική Χημεία». Είναι κάτοχος πτυχίου και διδακτορικού διπλώματος (1999) του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Πατρών. Το υπήρξε μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Leiden (Ολλανδία). Η έρευνά του εστιάζεται σε φυσικοχημικές μετρήσεις που σχετίζονται με διεπιφανειακές αλληλεπιδράσεις και χαρακτηρισμό υλικών με χρωματογραφικές τεχνικές. Είναι συγγραφέας 37 επιστημονικών δημοσιεύσεων στα παραπάνω ερευνητικά πεδία.

8 Περιεχόμενα Πρόλογος τόμου...19 Μέρος Α Δομή του ατόμου Χημικός δεσμός Αθ. Κολιαδήμα Πρόλογος...23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Δομή του ατόμου Σκοπός, Προσδοκώμενα Αποτελέσματα, Έννοιες-Κλειδιά, Εισαγωγικές Παρατηρήσεις Εισαγωγή Υποατομικά σωματίδια Η ανακάλυψη του ηλεκτρονίου Διαυλικές ακτίνες και πρωτόνια Το πυρηνικό πρότυπο του ατόμου Μαζικός αριθμός και ισότοπα Κλίμακα ατομικού βάρους και ατομικά βάρη στοιχείων Ηλεκτρονιακή δομή των ατόμων Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία Δυαδικός χαρακτήρας του φωτός Το φωτοηλεκτρικό φαινόμενο Ατομικά φάσματα και άτομο Bohr Η κυματική φύση του ηλεκτρονίου Η κβαντομηχανική εικόνα του ατόμου Κβαντικοί αριθμοί Ατομικά τροχιακά Ηλεκτρονιακή δομή...74

9 8 Η ΔΟΜΗ ΚΑΙ Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ 1.17 Περιοδικός πίνακας και ηλεκτρονιακή δομή Περιοδικότητα στις ιδιότητες των στοιχείων Ενέργεια ιοντισμού Ηλεκτρονιακή δομή των ιόντων Ηλεκτρονιακή συγγένεια Ιοντική ακτίνα Ηλεκτραρνητικότητα Ασκήσεις Κεφαλαίου Σύνοψη Λίστα Ελέγχου Γνώσεων Βιβλιογραφία Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Απαντήσεις σε Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης Απαντήσεις Δραστηριοτήτων Απαντήσεις Ασκήσεων Κεφαλαίου Κατάλογος σχημάτων Κατάλογος πινάκων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Χημικός δεσμός Σκοπός, Προσδοκώμενα Αποτελέσματα, Έννοιες-Κλειδιά, Εισαγωγικές Παρατηρήσεις Περιγραφή χημικών δεσμών Ο ομοιοπολικός δεσμός Πρόβλεψη μοριακής δομής Επίδραση των ατομικών χαρακτηριστικών στο σχηματισμό του ομοιοπολικού δεσμού...151

10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εξαιρέσεις από τον κανόνα των οκτώ ηλεκτρονίων Ενώσεις ένταξης Το μοντέλο άπωσης ηλεκτρονιακών ζευγών της στιβάδας σθένους (Valence Shell Electron Pair Repulsion, VSEPR) Θεωρητική ανάλυση του χημικού δεσμού Σύνδεση των ατομικών τροχιακών Ο μηχανισμός του δεσμού Είδη ομοιοπολικών δεσμών Ο σ δεσμός Ο π δεσμός Μεγαλύτερης πολλαπλότητας δεσμοί Οι δ και φ δεσμοί Θεωρία του δεσμού σθένους (Valence Βond, VB) Εισαγωγή στη θεωρία των μοριακών τροχιακών (Molecular Orbital, MO) Διαγράμματα μοριακών τροχιακών Μοριακό υδρογόνο, Η Μοριακό ήλιο, He Διλίθιο, Li Διβηρύλλιο, Be Διβόριο, Β Διάνθρακας, C Μοριακό άζωτο, Ν Μοριακό οξυγόνο, O Διφθόριο, F Δινέον, Ne Ομοπυρηνικά διατομικά μόρια για βαρύτερα του νέον στοιχεία Διατομικά ετεροάτομα...211

11 10 Η ΔΟΜΗ ΚΑΙ Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ Εφαρμογή της θεωρίας των μοριακών τροχιακών σε τριατομικά άτομα Σύνδεση χημικών ιδιοτήτων με τη θεωρία των μοριακών τροχιακών Απεντοπισμένοι δεσμοί Συντονισμός Διαμοριακές δυνάμεις Ασκήσεις Κεφαλαίου Σύνοψη Λίστα Ελέγχου Γνώσεων Βιβλιογραφία Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Απαντήσεις σε Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης Απαντήσεις Δραστηριοτήτων Απαντήσεις Ασκήσεων Κεφαλαίου Κατάλογος σχημάτων Κατάλογος πινάκων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Μεταφορά γνώσης στην εκπαιδευτική διαδικασία Σκοπός, Προσδοκώμενα Αποτελέσματα, Έννοιες-Κλειδιά, Εισαγωγικές Παρατηρήσεις Προτεινόμενο σχέδιο μαθήματος για τη διδασκαλία της δομής του ατόμου Σκοπός Διδακτικοί στόχοι Σύντομη περιγραφή Μέσα διδασκαλίας, υλικά, προϋποθέσεις...257

12 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Δομή μαθήματος Δραστηριότητες μαθητών Αξιολόγηση μαθητών Προτεινόμενο σχέδιο μαθήματος για τη διδασκαλία του χημικού δεσμού Σύντομη περιγραφή Μέσα διδασκαλίας, υλικά, προϋποθέσεις Δομή μαθήματος Δραστηριότητες μαθητών Αξιολόγηση μαθητών Βιβλιογραφία Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Μέρος Β Ενώσεις ένταξης Ι. Καπόλος Πρόλογος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ιστορική ανασκόπηση ορολογία ονοματολογία ισομέρεια ενώσεων ένταξης Σκοπός, Προσδοκώμενα Αποτελέσματα, Έννοιες-Κλειδιά, Εισαγωγικές Παρατηρήσεις Εισαγωγή Ιστορική αναδρομή Ορολογία των ενώσεων ένταξης Βασικοί κανόνες ονοματολογίας ενώσεων ένταξης Εισαγωγή στην ισομέρεια των ενώσεων ένταξης Στερεοϊσομέρεια...294

13 12 Η ΔΟΜΗ ΚΑΙ Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ Γεωμετρική ισομέρεια Οπτική ισομέρεια Συντακτική ισομέρεια Ισομέρεια σύνδεσης Ισομέρεια ένταξης Ασκήσεις Κεφαλαίου Σύνοψη Λίστα Ελέγχου Γνώσεων Βιβλιογραφία Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Απαντήσεις σε Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης Απαντήσεις Δραστηριοτήτων Απαντήσεις Ασκήσεων Κεφαλαίου Κατάλογος σχημάτων Κατάλογος πινάκων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο δεσμός στις ενώσεις ένταξης Σκοπός, Προσδοκώμενα Αποτελέσματα, Έννοιες-Κλειδιά, Εισαγωγικές Παρατηρήσεις Εισαγωγή Θεωρία του δεσμού σθένους (Valence Bond Theory) Θεωρία του κρυσταλλικού πεδίου (Crystal Field Theory) Ερμηνεία της εμφάνισης του χρώματος με βάση τη θεωρία του κρυσταλλικού πεδίου Ασκήσεις Κεφαλαίου Σύνοψη...360

14 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 13 Λίστα Ελέγχου Γνώσεων Βιβλιογραφία Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Απαντήσεις σε Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης Απαντήσεις Ασκήσεων Κεφαλαίου Κατάλογος σχημάτων Κατάλογος πινάκων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Μεταφορά γνώσης στην εκπαιδευτική διαδικασία Σκοπός, Προσδοκώμενα Αποτελέσματα, Έννοιες-Κλειδιά, Εισαγωγικές Παρατηρήσεις Σχέδιο μαθήματος για τη διδασκαλία των ενώσεων ένταξης Προτεινόμενο σχέδιο μαθήματος για τη διδασκαλία των ενώσεων ένταξης Σκοπός Διδακτικοί στόχοι Σύντομη περιγραφή Μέσα διδασκαλίας, υλικά, προϋποθέσεις Δομή μαθήματος Δραστηριότητες μαθητών Αξιολόγηση μαθητών Σχέδιο πειράματος Προτεινόμενο σχέδιο εργαστηριακής άσκησης Σκοπός Διδακτικοί στόχοι Σύντομη περιγραφή...383

15 14 Η ΔΟΜΗ ΚΑΙ Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ Προεργαστηριακές ερωτήσεις Μέτρα προστασίας Όργανα, σκεύη, χημικές ουσίες, υλικά Δομή εργαστηριακής άσκησης Φύλλο εργασίας Βιβλιογραφία Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Μέρος Γ Δομή, ιδιότητες και χαρακτηρισμός των ενώσεων του άνθρακα Δ. Γαβριήλ Πρόλογος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγή στις ενώσεις του άνθρακα Σκοπός, Προσδοκώμενα Αποτελέσματα, Έννοιες-Κλειδιά, Εισαγωγικές Παρατηρήσεις Οι οργανικές ενώσεις και η σημασία τους Πού οφείλονται οι πολυάριθμες ενώσεις του άνθρακα Συγκρίνοντας τον άνθρακα με το πυρίτιο Το φαινόμενο της ζωής στη Γη Ο χημικός δεσμός στις ενώσεις του άνθρακα Ταξινόμηση των οργανικών ενώσεων Ταξινόμηση των χημικών αντιδραστηρίων Ισομέρεια Συντακτική ισομέρεια Στερεοϊσομέρεια Εναντιομέρεια...424

16 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Οπτική ενεργότητα Ρακεμικά μείγματα Διαστερεομέρεια απεικόνισης Διαστερεομέρεια cis-trans ή γεωμετρική ισομέρεια Φυσικές ιδιότητες των οργανικών ενώσεων ιαμοριακές δυνάμεις Το επαγωγικό φαινόμενο Συντονισμός ή μεσομέρεια και συζυγιακό φαινόμενο Ποιοτική-ποσοτική ανάλυση των οργανικών ενώσεων Ασκήσεις Κεφαλαίου Σύνοψη Λίστα Ελέγχου Γνώσεων Βιβλιογραφία Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Απαντήσεις σε Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης Απαντήσεις Δραστηριοτήτων Απαντήσεις Ασκήσεων Κεφαλαίου Κατάλογος σχημάτων Κατάλογος πινάκων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Κατηγορίες και μηχανισμοί αντιδράσεων Χαρακτηριστικές οργανικές ενώσεις Σκοπός, Προσδοκώμενα Αποτελέσματα, Έννοιες-Κλειδιά, Εισαγωγικές Παρατηρήσεις Κατηγορίες οργανικών αντιδράσεων Αντιδράσεις προσθήκης Αντιδράσεις απόσπασης...470

17 16 Η ΔΟΜΗ ΚΑΙ Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ Αντιδράσεις υποκατάστασης ή αντικατάστασης Αντιδράσεις πολυμερισμού Αντιδράσεις οξείδωσης αναγωγής Αντιδράσεις οξέων βάσεων Μηχανισμοί οργανικών αντιδράσεων Μετακίνηση με τη μορφή ζεύγους ηλεκτρονίων Μετακίνηση με τη μορφή ενός μονήρους ηλεκτρονίου Μηχανισμοί πυρηνόφιλης υποκατάστασης και απόσπασης Μηχανισμοί πυρηνόφιλης υποκατάστασης Μηχανισμοί απόσπασης Βιολογικά μακρομόρια Υδατάνθρακες ή σάκχαρα Λιπίδια Αμινοξέα Πεπτίδια Πρωτεΐνες Καύσιμα Πετρέλαιο Φυσικό αέριο Περιβαλλοντικά ζητήματα Ασκήσεις Κεφαλαίου Σύνοψη Λίστα Ελέγχου Γνώσεων Βιβλιογραφία Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Απαντήσεις σε Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης Απαντήσεις Δραστηριοτήτων Απαντήσεις Ασκήσεων Κεφαλαίου Κατάλογος σχημάτων Κατάλογος πινάκων...528

18 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Μεταφορά γνώσης στην εκπαιδευτική διαδικασία Σκοπός, Προσδοκώμενα Αποτελέσματα, Έννοιες-Κλειδιά, Εισαγωγικές Παρατηρήσεις Προτεινόμενο σχέδιο θεωρητικού μαθήματος για την ισομέρεια των οργανικών ενώσεων Σκοπός Διδακτικοί στόχοι Σύντομη περιγραφή Μέσα διδασκαλίας, υλικά Προϋποθέσεις Δομή μαθήματος Αξιολόγηση της διδασκαλίας Φύλλο εργασίας Προτεινόμενο σχέδιο εργαστηριακής άσκησης για τη διάκριση των οργανικών ενώσεων Σκοπός Διδακτικοί στόχοι Σύντομη περιγραφή Θεωρία Μέτρα ασφαλείας Όργανα, σκεύη, χημικές ουσίες, υλικά Δομή της εργαστηριακής άσκησης Φύλλο εργασίας Βιβλιογραφία Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη...548