Η αξιοποίηση της ψηφιακής αφήγησης στην εκπαίδευση

Transcript

1 Περίληψη Η αξιοποίηση της ψηφιακής αφήγησης στην εκπαίδευση Θάλεια Χατζηγιάννογλου Σχολική Σύμβουλος ΠΕ06 Η παρούσα εργασία εστιάζει στην αξιοποίηση της ψηφιακής αφήγησης για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Αφού δοθεί ο ορισμός της ψηφιακής αφήγησης και τα χαρακτηριστικά της, περιγράφονται τα βήματα δημιουργίας μιας ψηφιακής ιστορίας. Στη συνέχεια, γίνεται μια σύντομη παρουσίαση δημοφιλών λογισμικών/εφαρμογών ψηφιακής αφήγησης για Η.Υ. και κινητές συσκευές, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε εργαλεία αξιολόγησης ψηφιακών ιστοριών. Τι είναι η ψηφιακή αφήγηση; Η ψηφιακή αφήγηση (ψηφιακές ιστορίες) αποτελεί εξέλιξη της παραδοσιακής προφορικής αφήγησης με τη χρήση πολυμεσικών και διαδραστικών στοιχείων. Όπως και με την παραδοσιακή αφήγηση, η πλειονότητα των ψηφιακών ιστοριών επικεντρώνεται σε ένα συγκεκριμένο θέμα και εκφράζει μια συγκεκριμένη άποψη. Ωστόσο, οι ψηφιακές ιστορίες συνήθως περιέχουν εικόνες, κείμενο, ηχογραφημένη αφήγηση, βίντεο και μουσική, μπορούν να δημιουργηθούν με διαφορετικά λογισμικά και συνήθως διαμοιράζονται στο διαδίκτυο. Οι ψηφιακές ιστορίες διαφέρουν σε μήκος και όταν χρησιμοποιούνται για εκπαιδευτικούς σκοπούς κυμαίνονται από 2 έως 10 λεπτά. Η θεματολογία τους ποικίλλει και συνήθως αφορά στην αφήγηση μιας προσωπικής ιστορίας ή ενός ιστορικού γεγονότος με στόχο την πληροφόρηση ή τη διδασκαλία για ένα συγκεκριμένο θέμα (Robin, 2008). Τα επτά στοιχεία της ψηφιακής αφήγησης Σύμφωνα με το Κέντρο για την Ψηφιακή Αφήγηση (CDS), οι ψηφιακές ιστορίες χαρακτηρίζονται από τα παρακάτω επτά στοιχεία:! Οπτική γωνία (Point of view): Η ψηφιακή ιστορία θα πρέπει να εκφράζει την οπτική από την οποία παρουσιάζεται το κεντρικό νόημα της ιστορίας.! Δραματική ερώτηση (dramatic question): Η ψηφιακή αφήγηση θα πρέπει να περιλαμβάνει ερωτήσεις που θα προσελκύουν το ενδιαφέρον του ακροατή και θα απαντώνται στο τέλος.! Συναισθηματικό περιεχόμενο (emotional content): Η ψηφιακή αφήγηση θα πρέπει να εστιάζει σε σημαντικά θέματα που αναδύουν έντονα συναισθήματα στο κοινό, με προσωπικό και δυναμικό τρόπο.

2 ! Φωνή του δημιουργού: Πρόκειται για τα λόγια που συνοδεύουν την οπτικοποίηση της ψηφιακής αφήγησης, της προσδίδουν ένα προσωπικό στοιχείο και βοηθούν στην κατανόηση του περιεχομένου.! Μουσική (Soundtrack): Η μουσική ή άλλοι ήχοι που υποστηρίζουν την αφήγηση θα πρέπει να ενισχύουν τη συναισθηματική φόρτιση του ακροατηρίου.! Οικονομία περιεχομένου (economy): Το περιεχόμενο της ψηφιακής ιστορίας θα πρέπει να δομείται προσεκτικά, ώστε να μην προκαλεί αισθήματα κόπωσης στο ακροατήριο.! Ρυθμός εξέλιξης (pacing): Ο ρυθμός εξέλιξης της αφήγησης εστιάζει στην ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η ιστορία και σχετίζεται με την οικονομία περιεχομένου. Ο σωστός ρυθμός εξέλιξης προκαλεί το ενδιαφέρον χωρίς να κουράζει ή να απωθεί τον ακροατή. Ο σχεδιασμός της ψηφιακής αφήγησης Για τον σχεδιασμό της ψηφιακής αφήγησης ακολουθούνται τα παρακάτω βήματα: 1. Επιλογή του θέματος και συγγραφή σεναρίου Η επιλογή του θέματος εστιάζει στα παρακάτω ερωτήματα: Ποιός είναι ο σκοπός της ιστορίας; Να πληροφορήσει, να πείσει, να προκαλέσει, να αμφισβητήσει; Σε τι κοινό απευθύνεται; Με βάση τα παραπάνω γίνεται η το προσχέδιο του σεναρίου, όπου πρέπει να φαίνεται ξεκάθαρα ο σκοπός και η οπτική του δημιουργού. Στη συνέχεια, το σενάριο διαμοιράζεται στο διαδίκτυο, ώστε να δοθεί ανατροφοδότηση και o δημιουργός να προβεί σε βελτιώσεις. 2. Συλλογή ψηφιακών πόρων Μέσω αναζήτησης στο διαδίκτυο συλλέγονται εικόνες, ηχητικά αρχεία, βίντεο, τα οποία σχετίζονται με το θέμα της ιστορίας. Αφού δημιουργηθεί το εικονοσενάριο (storyboard), ο δημιουργός μπορεί να προβεί στην τελική επιλογή των ψηφιακών πόρων της ιστορίας. Για την αποφυγή ζητημάτων copyright συνιστάται η χρήση οπτικού και ηχητικού υλικού από το προσωπικό αρχείο του δημιουργού ή από υλικό στο διαδίκτυο, το οποίο έχει άδεια Creative Commons ( 3. Κατασκευή εικονοσεναρίου (storyboard) Το storyboard (βλ. εικόνα) είναι ο οπτικός χάρτης της ιστορίας, ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει επακριβώς κάθε πλάνο μιας ιστορίας. Σε κάθε καρέ εντάσσεται μια εικόνα και καταγράφεται η αντίστοιχη αφήγηση.

3 Το storyboard αποτελεί ένα σημαντικό συστατικό της ψηφιακής αφήγησης, καθώς επιτρέπει στο δημιουργό να οργανώσει εικόνες και κείμενο, πριν από την τελική ανάπτυξη της ιστορίας. Επιπλέον, δίνει τη δυνατότητα της αναδιάρθρωσης των υφιστάμενων πόρων και ξεκάθαρης εικόνας της τελικής αφήγησης. Υπάρχει πληθώρα λογισμικών που δίνουν τη δυνατότητα της online δημιουργίας storyboard, όπως για παράδειγμα το storyboard that ( 4. Εισαγωγή αρχείων, Ηχογράφηση, Σύνθεση Κάνοντας χρήση του λογισμικού WeVideo ( ή άλλων συναφών λογισμικών εισάγονται οι εικόνες και, με τη χρήση μικροφώνου ή άλλης συσκευής εγγραφής φωνής, γίνεται η καταγραφή της ιστορίας. Το WeVideo δίνει τη δυνατότητα να προστεθούν τίτλοι ή λεζάντες, μουσική ή ηχητικά εφέ που θα υποστηρίξουν την αφήγηση. Για την επεξεργασία του ήχου συνιστάται το λογισμικό Audacity, ( το οποίο υποστηρίζει διαφορετικά αρχεία ήχου (wav, aiff, mp3, ogg vorbis αλλά όχι wma ή mpeg4 που χρησιμοποιούνται από itunes) και είναι φιλικό προς τον χρήστη. Για τη διευκόλυνση της όλης διαδικασίας, προτείνεται η παρακολούθηση του σχετικού βιντεοσκοπημένου μαθήματος (tutorial) στην ιστοσελίδα 5. Διαμοιρασμός της ιστορίας Στο τελικό στάδιο γίνεται ο διαμοιρασμός της ιστορίας στο διαδίκτυο, ώστε να δοθεί ανατροφοδότηση και να γίνει εποικοδομητική κριτική. Εργαλεία ψηφιακής αφήγησης Microsoft Photo Story 3 Για πολλά χρόνια, το δωρεάν λογισμικό της Microsoft Photo Story 3 (PS3) υπήρξε από τις πιο δημοφιλείς επιλογές για τους χρήστες PC που ήθελαν να δημιουργήσουν ψηφιακές ιστορίες (Sadik, 2008). Με το photo story 3 ο χρήστης μπορεί να δημιουργήσει παρουσιάσεις χρησιμοποιώντας ψηφιακές φωτογραφίες, ενώ το λογισμικό δίνει τη δυνατότητα επεξεργασίας, περικοπής ή περιστροφής των εικόνων, ηχογράφησης της αφήγησης καθώς και προσθήκης ειδικών εφέ και μουσικών

4 επενδύσεων. Επιπλέον, το PS3 δίνει τη δυνατότητα αποθήκευσης της παρουσίασης ως αρχείο, με αποτέλεσμα ο χρήστης να προβαίνει σε τροποποιήσεις, βελτιώνοντας την ψηφιακή αφήγηση. Ωστόσο, το Photo Story 3 λειτουργεί μόνο σε υπολογιστές που χρησιμοποιούν το λειτουργικό σύστημα των Windows (δεν υπάρχει αντίστοιχη έκδοση για υπολογιστές Apple) και δεν υποστηρίζει την εισαγωγή βίντεο full motion (Robin & Mc Neal, 2013). Microsoft Windows Live Movie Maker and Windows Essentials 2012 Το Windows Live Movie Maker κυκλοφόρησε το 2011, με σκοπό την αντικατάσταση της παλιότερης έκδοσης Windows Movie Maker 2.6. Αντίθετα με το PS3 που είναι συμβατό με τα Windows XP και τις νεότερες εκδόσεις των Windows, το Windows Live Movie Maker είναι συμβατό με τα Windows Vista, Windows 7 και την τελευταία έκδοση των Windows 8. Το Windows Movie Maker 2012 για Windows 7 και Windows 8 κυκλοφόρησε το 2012 και μετονομάστηκε σε Windows Essentials Η συγκεκριμένη εφαρμογή περιλαμβάνει τις desktop εφαρμογές Mail, Movie Maker, Photo Gallery, Skydrive, Messenger και Writer, οι οποίες μπορούν να εγκατασταθούν σε Windows 7 και Windows 8 υπολογιστές. Η ανανεωμένη έκδοση υποστηρίζει σε μεγαλύτερο βαθμό τις αλλαγές για την αξιοποίηση του hardware στα γραφικά των Windows 8, βελτιώνοντας έτσι τις επιδόσεις της εφαρμογής. Επιπλέον, έγινε προσθήκη ενός νέου χαρακτηριστικού σταθεροποίησης της εικόνας στα video, ενώ περισσότερες επιλογές έχουν προστεθεί για την καλύτερη διαχείριση των αρχείων ήχου. Εργαλεία Web 2.0 Δημοφιλή εργαλεία ψηφιακής αφήγησης Web 2.0 Το Web 2.0 είναι μια φράση που ειπώθηκε για πρώτη φορά το 2004, κατά τη διάρκεια ενός συνεδρίου μεταξύ της O'Reilly Media και της MediaLive International. Ο όρος δημιουργήθηκε για να περιγράψει μια προτεινόμενη δεύτερη γενιά υπηρεσιών οι οποίες βασίζονται στο διαδίκτυο, όπως ιστοτόποι κοινωνικής δικτύωσης (social networking sites), wiki, εργαλεία επικοινωνίας, και folksonomies, τα οποία δίνουν έμφαση στην ηλεκτρονική συνέργεια και ανταλλαγή μεταξύ των χρηστών (Conole & Alevizou, 2010, Οι Alexander & Levine χρησιμοποίησαν τον όρο «Web 2.0 Storytelling» (Ψηφιακή Αφήγηση Web 2.0) το 2008, για να περιγράψουν την χρήση online εργαλείων και πόρων για την παραγωγή και διαμοιρασμό ψηφιακών ιστοριών που περιέχουν εικόνες, βίντεο και ήχο. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται μερικά από τα πιο δημοφιλή εργαλεία ψηφιακής αφήγησης Web 2.0 αλλά στη διεύθυνση υπάρχει μια περισσότερο περιεκτική λίστα εργαλείων.

5 Εργαλείο Είδος Διεύθυνση Παρατηρήσεις Animoto Δημιουργία βίντεο από εικόνες ή αποσπάσματα βίντεο Απαιτείται εγγραφή. Δωρεάν βίντεο 30 ISSUU Δημιουργία e- book online Απαιτείται εγγραφή. piclits Prezi Pixton Δημιουργία ιστορίας με αντιστοίχιση εικόνας- λέξης κλειδί. Εργαλείο δημιουργικής γραφής. Πλατφόρμα ανάπτυξης οργάνωσης και διανομής «κινηματογραφ ικών παρουσιάσεων» Δημιουργία sσκίτσων και comics Ο χρήστης επιλέγει εικόνες και έτοιμες λέξεις κλειδιά, ώστε να διαμορφώσει την ιστορία. Μπορεί να «τρέξει» σε οποιαδήποτε συσκευή και σε οποιοδήποτε λειτουργικό (cross- platform). Στη δωρεάν εκπαιδευτική έκδοση ο χρήστης δύναται να αποθηκεύει στο σκληρό του δίσκο τις παρουσιάσεις που δημιουργεί με τη μορφή εκδόσεων διανομής. Απαιτείται εγγραφή. Η δωρεάν έκδοση έχει κάποιους περιορισμούς Toondoo Δημιουργία comics Απαιτείται εγγραφή. Δίνει τη δυνατότητα της δημοσίευσης ή της αποθήκευσης της ιστορίας στον υπολογιστή. Εξαιρετικά εύκολο

6 Εξαιρετικά εύκολο στη χρήση, ακόμη και για παιδιά των πρώτων τάξεων του Δημοτικού. Utellstory WeVideo Xtranormal Δημιουργία ψηφιακών ιστοριών Συνεργατική πλατφόρμα δημιουργίας και επεξεργασίας video. Οnline εφαρµογή δημιουργίας video. / m/ Απαιτείται εγγραφή. Δημιουργία ιστοριών με τη χρήση εικόνων, βίντεο, ήχου, μουσικής, κειμένου. Στη δωρεάν έκδοση δεν επιτρέπονται τα Downloads, ενώ επιτρέπονται στη συνδρομητική. Απαιτείται δημιουργία λογαριασμού. Το video είναι δωρεάν και δεν υπάρχει περιορισμός χρονικής διάρκειας. Εργαλεία ψηφιακής αφήγησης Web 2.0 για μικρούς μαθητές Εργαλείο Διεύθυνση Μάθημα (Tutorial) LittleBird Tales My StoryMaker Storybird StoryJumper om/ Voki Zooburst / Little Bird Τales To Little Bird Τales είναι ένας ιστοχώρος που επιτρέπει σε εκπαιδευτικούς και μαθητές να «ανεβάσουν», να ηχογραφήσουν και να δημιουργήσουν ιστορίες χρησιμοποιώντας εικόνες από το προσωπικό τους αρχείο ή από το διαδίκτυο. Με την ολοκλήρωση της ιστορίας δίνεται η δυνατότητα διαμοιρασμού, μέσω ή

7 δημοσιοποίησης, εφόσον ο δημιουργός το επιθυμεί. My StoryMaker Το My Storymaker επιτρέπει στους χρήστες να δημιουργήσουν τη δική τους ιστορία επιλέγοντας χαρακτήρες, σκηνικά και αντικείμενα. Οι ήρωες μπορούν να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και με τα αντικείμενα, ενώ η ιστορία μπορεί να αποθηκευτεί με τη μορφή αλληλεπιδραστικού βιβλίου, το οποίο επιτρέπει επεξεργασία, εκτύπωση και διαμοιρασμό. Storybird Το storybird είναι ένα δωρεάν διαδικτυακό εργαλείο το οποίο δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να δημιουργήσουν τη δική τους ψηφιακή, εικονογραφημένη ιστορία. Ο χρήστης μπορεί να επιλέξει εικόνες και να τις εμπλουτίσει με κείμενο, ώστε να δημιουργήσει τη δική του online ψηφιακή ιστορία. Ωστόσο, το storybird δεν υποστηρίζει τον εμπλουτισμό των ιστοριών με ηχητικά χαρακτηριστικά όπως φωνή ή μουσική. Επιπλέον, δεν επιτρέπει την αποθήκευση της ψηφιακής ιστορίας τοπικά στον υπολογιστή του χρήστη, αν και δίνει τη δυνατότητα διαμοιρασμού ή ενσωμάτωσης της ιστορίας σε κάποιο ιστοχώρο (π.χ. blog, wiki). Με ένα μικρό χρηματικό αντίτιμο, ο χρήστης μπορεί να εκτυπώσει την ιστορία σε όσα αντίτυπα επιθυμεί.

8 Horizons Francophones Τεύχος 7 StoryJumper Το StoryJumper δίνει τη δυνατότητα δημοσίευσης της ιστορίας αλλά και παραγγελία της τυπωμένης έκδοσής του, με κάποιο μικρό κόστος. Παρέχει έτοιμα templates (story starters) και γραφικά, ενώ οι εκπαιδευτικοί μπορούν να δημιουργήσουν λογαριασμό της τάξης τους, δίνοντας ένα μοναδικό id πρόσβασης σε κάθε μαθητή. Voki To voki δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας χαρακτήρων που μιλούν και της ενσωμάτωσης σε ιστοχώρους (π.χ. wiki, blog) ή σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη σε 25 γλώσσες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελληνικής. Zooburst Το zooburst δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας τρισδιάστατου ηλεκτρονικού

9 βιβλίου (μέχρι 10 σελίδων στη δωρεάν εκδοχή του). Επιτρέπει τη χρήση εικόνων και φωτογραφιών που είναι αποθηκευμένες στον Η.Υ., καθώς και εικόνων από τη βάση δεδομένων του λογισμικού (περίπου δωρεάν εικόνες). O χρήστης μπορεί να προσθέσει λόγια στους χαρακτήρες, να ρυθμίσει τον χρόνο του «πετάγματος» (pop- up) της εικόνας, να προβεί σε διαμοιρασμό της ιστορίας είτε μέσω υπερσύνδεσης, είτε μέσω ενσωμάτωσης σε ιστοχώρο (π.χ. blog, wiki), δίνοντας τη δυνατότητα στους αναγνώστες, εφόσον είναι επιθυμητό, να παρέμβουν στην ιστορία. Ψηφιακή αφήγηση με κινητές συσκευές (mobile devices) Η χρήση των κινητών τεχνολογιών στην εκπαίδευση δημιούργησε τον όρο mlearning (Ηλεκτρονική μάθηση μέσω ασύρματων και κινητών συσκευών). Συγκεκριμένα, για την ψηφιακή αφήγηση υφίστανται λογισμικά/εφαρμογές που είναι σχεδιασμένα για εκπαιδευτική χρήση, τα σημαντικότερα των οποίων παρουσιάζονται στους παρακάτω πίνακες. iphone Apps Εργαλείο Fotobabble italk ReelDirector StoryKit Storyrobe VivaVideo Εργαλείο Διεύθυνση ipad Apps Εργαλείο 8mm HD for ipad Audio Memos Διεύθυνση

10 Hokusai imovie for ipad SonicPics Videolicious Εργαλεία αξιολόγησης ψηφιακής αφήγησης Digitales Το digitales ( είναι ένας ιστοχώρος που παρέχει πλούσιο υλικό, σχετικά με την ψηφιακή αφήγηση. Επιλέγοντας «evaluating projects» από την οριζόντια μπάρα, ο χρήστης μπορεί να αξιοποιήσει τους online ψηφιακούς οδηγούς αξιολόγησης (Online Digital Media Scoring Guides), προσαρμόζοντάς τους στις ανάγκες του. Rubistar To rubistar ( παρέχει γενικές ρουμπρίκες αξιολόγησης, οι οποίες μπορούν να εκτυπωθούν και να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση διαφορετικών μαθησιακών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης και της ψηφιακής αφήγησης. Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό του rubistar είναι ότι δίνει τη δυνατότητα στον χρήστη να προσαρμόσει τις ρουμπρίκες στις δικές του ανάγκες και να τις εκτυπώσει.

11 Βιβλιογραφικές Αναφορές Alexander, B., & Levine, A. (2008). Web 2.0 storytelling. Emergence of a new genre. EduCAUSE Review, (43)6, Retrieved from storytelling- emergence- new- genre Conole, G., & Alevizou, P. (2010). A literature review of the use of Web 2.0 tools in Higher Education. U.K.: Higher Education Academy, Open University of UK. Robin, B. (2008). Digital Storytelling: A Powerful Technology Tool for the21st Century Classroom. Theory Into Practice, 47, Robin, B. & McNeil, S. (2013). The evolution of digital storytelling technologies: From PCs to ipads and e- Books. In R. McBride & M. Searson (Eds.), Proceedings of Society for Information Technology & Teacher Education International Conference 2013 (pp ). Sadik, A. (2008). Digital storytelling: A meaningful technology- integrated approach for engaged student learning. Educational Technology Research & Development, 56(4), Retrieved from 0.wikispaces.com/file/view/meaningful+tech.pdf Δικτυογραφία (Eκπαιδευτικές χρήσεις της ψηφιακής αφήγησης, Παν/μιο Houston) creative commons) (wiki με χρήσιμο υλικό του Τμήματος Πληροφορικής του Α.Π.Θ.) (50+ Web Ways to Tell a Story: Wiki με χρήσιμο υλικό ψηφιακής αφήγησης) Χρήσιμες Ιστοσελίδες Ιστοσελίδες με δωρεάν μουσική

12 Ιστοσελίδες με φωτογραφίες που δεν υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα (χρησιμοποιήστε τη σύνθετη αναζήτηση) ( και επιλέξτε Only search within Creative Commons- licensed content Στις ακόλουθες ιστοσελίδες γίνεται επεξεργασία των φωτογραφιών: