Τελετή αναγόρευση του Βασίλη Παπαγεωργίου ως Επίτιμου Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ

Transcript

1 Τελετή αναγόρευση του Βασίλη Παπαγεωργίου ως Επίτιμου Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Προσφώνηση και Έπαινος (Laudatio) προς τον τιμώμενο Καθηγητή Βασίλη Παπαγεωργίου από τον Πρόεδρο της Ιατρικής Σχολής Καθηγητή κ. Ιωάννη Ν. Μπόντη

2 Ο Βασίλης Παπαγεωργίου σπούδασε Χημεία και Φαρμακευτική. Αναγορεύθηκε αριστούχος Διδάκτωρ της Οργανικής Χημείας με επιβλέποντα Καθηγητή τον αείμνηστο Γεώργιο Βάρβογλη, ενώ ακολούθως εξελέγη αρχικά Υφηγητής και ακολούθως εντεταλμένος Υφηγητής της Οργανικής Χημείας του Τμήματος Χημικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής. Η λαμπρή Ακαδημαϊκή του καριέρα αρχίζει το 1973 με την ένταξή του στο Εργαστήριο Πειραματικής Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ., ύστερα από πρόταση του αείμνηστου Καθηγητή, Διευθυντή του Εργαστηρίου Γεωργίου Λογαρά. Σ αυτό το Εργαστήριο προώθησε την έρευνα της επίδρασης της βιταμίνης C στη νευρομυϊκή σύναψη. Είναι χαρακτηριστική, μεταξύ των άλλων, η δημοσίευση στο έγκριτο περιοδικό Experientia της σχετικής εργασίας. Είναι την ίδια χρονική περίοδο που ο Βασίλης Παπαγεωργίου αρχίζει τις έρευνές του με στόχο την απομόνωση επουλωτικών και αναγεννητικών παραγόντων των ανθρωπίνων και ζωικών ιστών που έμελλε να σημαδέψει καθοριστικά την επιστημονική, ερευνητική του πορεία για τα επόμενα τριάντα (30) χρόνια όπως θα δούμε παρακάτω. Οι εργασίες αυτές προκαλούν το ενδιαφέρον της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, έτσι ώστε το 1976 να προσκληθεί ως Επισκέπτης Υφηγητής στον Τομέα της Ιατρικής Χημείας και Φαρμακογνωσίας στην παγκόσμιας φήμης Φαρμακευτική Σχολή του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Kentucky (Lexington, USA), που υιοθέτησε και χρηματοδότησε εξ ολοκλήρου τα ερευνητικά ενδιαφέροντά του κατά παρέκκλιση των καθιερωμένων στα Αμερικανικά Πανεπιστήμια. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Κοσμήτορος της Σχολής Joseph Swintofsky ότι «ο Βασίλης Παπαγεωργίου έφερε μια νέα διάσταση στις έρευνές μας», ενώ την ίδια χρονική περίοδο η Αμερικανική Εφημερίδα Kentucky Press Inc. αφιέρωσε σχετικό άρθρο για τα ερευνητικά

3 επιτεύγματα του Βασίλη Παπαγεωργίου αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι: «σύμφωνα με τις απόψεις του Δρος G. Διγενή (διαπρεπούς Καθηγητή της Ιατρικής Χημείας στις ΗΠΑ) οι εργασίες του Δρος Βασίλη Παπαγεωργίου αρχικά στην Ελλάδα και ακολούθως στη Φαρμακευτική Σχολή του Kentucky είναι οι πρώτες αυτού του είδους στον Δυτικό Κόσμο!». Παρά τις πολύ δελεαστικές προτάσεις για μια λαμπρή Ακαδημαϊκή σταδιοδρομία στις ΗΠΑ, ο Βασίλης Παπαγεωργίου επιλέγει την επιστροφή στην επιστημονική του κοιτίδα για να την ενισχύσει με τη διεθνή του καταξίωση. Μετατάσσεται στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών, του οποίου αποτελεί έκτοτε ιδρυτικό μέλος και διδάσκει Εφαρμοσμένη Οργανική Χημεία και Βιοοργανική Χημεία. Παρά τις εγγενείς δυσχέρειες που συναντά στο νεοσύστατο Τμήμα των Χημικών Μηχανικών, κυρίως λόγω του ανεπαρκούς επιστημονικού εξοπλισμού, αλλά και της έλλειψης ερευνητικής παράδοσης σε θέματα Ιατρικής Χημείας, Χημείας Φυσικών Προϊόντων και Βιοτεχνολογίας, δηλαδή στους τομείς των επιστημονικών ενδιαφερόντων του, κατορθώνει χάρη στην αδιαμφισβήτητα πολύπλευρη επιστημονική του συγκρότηση, το ερευνητικό του ταλέντο και τις διεθνείς του συνεργασίες με διαπρεπείς επιστήμονες να ολοκληρώσει ένα εξαιρετικού ενδιαφέροντος και υψηλού κύρους επιστημονικό και ερευνητικό έργο με μεγάλη διεθνή αναγνώριση. Αφιερώνει τα επόμενα 30 χρόνια της επιστημονικής του δράσης στην έρευνα των αναγεννητικών παραγόντων ανθρωπίνων και ζωικών ιστών. Απόρροια των πολύχρονων ερευνητικών του προσπαθειών ήταν η απομόνωση, η διευκρίνιση της χημικής δομής, η ημισύνθεση και ακολούθως η ολική σύνθεση καθώς και η μελέτη των φυσικών, χημικών και βιολογικών ιδιοτήτων των οπτικών αντιπόδων Αλκαννίνης, Σικονίνης και εστέρων τους. Το ζεύγος αυτό των οπτικών αντιπόδων

4 αποτελεί ίσως τη μοναδική περίπτωση χειρόμορφων μορίων που βιοσυντίθενται αμφότερα στον πλανήτη, ενώ μέχρι σήμερα ήταν γνωστό ότι η φύση εργάζεται ασύμμετρα και βιοσυνθέτει μόνο τον έναν αντίποδα. Αποκορύφωμα των ερευνητικών του προσπαθειών ήταν η καθιέρωση των βιοδραστικών μορίων Αλκαννίνης, Σικονίνης και παραγώγων τους ως των ισχυροτέρων επουλωτικών παραγόντων ανθρωπίνων και ζωικών ιστών, με αποτέλεσμα να καθιερωθεί διεθνώς ως ο προπομπός και η κορυφαία επιστημονική προσωπικότητα στο ερευνητικό αυτό πεδίο. Δημοσίευσε περισσότερες από εκατόν είκοσι πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες, μερικές εξ αυτών μετά από πρόσκληση του εκδότη, δύο δε έγιναν εξώφυλλο στα μεγαλύτερα διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Τα ερευνητικά του επιτεύγματα έγιναν αντικείμενο πολλών διεθνών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (patents) στις ΗΠΑ, σε χώρες-μέλη της ΕΕ, Ελβετία, Καναδά κ.α., που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα φαρμακευτικών συνθέσεων με φαρμακολογικές ενδείξεις την επουλωτική, αντιμικροβιακή, αντιφλεγμονώδη δράση δευτερογενών μεταβολιτών και παραγώγων. Απόρροια των μακρόπνοων ερευνητικών του προσπαθειών αποτέλεσε η ανάπτυξη και παρασκευή και ακολούθως η βιομηχανική παραγωγή των γνωστών φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων HISTOPLASTIN RED και HELIXDERM, που ήδη διατίθενται στην Ελλάδα, αλλά και σε χώρες του εξωτερικού. Πρόκειται για πολυδύναμα φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα με ισχυρές αντιμικροβιακές, αντιφλεγμονώδεις και κυρίως επουλωτικές ιδιότητες. Σημειώνεται ότι, εξ όσων γνωρίζουμε, είναι τα μόνα φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα, προϊόντα ελληνικής έρευνας και επινόησης, καλυπτόμενα με πλειάδα διεθνών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, που έχει να επιδείξει η Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία στη διάρκεια των 120 χρόνων ζωής της. Είναι όμως εξαιρετικού ενδιαφέροντος το γεγονός, και πρέπει να τονιστεί ιδιαιτέρως, ότι τα εν λόγω φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα αποτελούν μια νέα τάξη

5 φαρμάκων και καθιερώνουν τις Αλκαννίνες και Σικονίνες ως δραστικά συστατικά με αποδεδειγμένη χάρη σε πολλαπλές εργαστηριακές και κλινικές μελέτες την αναγεννητική ιδιότητα του δερματικού ιστού με ενδείξεις τη θεραπεία των τραυμάτων, εγκαυμάτων, κατακλίσεων, άτονων ελκών κ.ο.κ. Τα τελευταία χρόνια οι ερευνητικές προσπάθειες του τιμώμενου σήμερα Βασίλη Παπαγεωργίου έχουν στραφεί στην αντικαρκινική, αντιγηραντική και αντιοξειδωτική δράση των δευτερογενών μεταβολιτών του γένους Alkanna. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι διεθνή διπλώματα ευρεσιτεχνίας έχουν ήδη απονεμηθεί στον Καθηγητή Παπαγεωργίου για την ανακάλυψη κυτταροστατικών ενώσεων αλκαννίνης με πλατίνα, γεγονός που αποτέλεσε αντικείμενο συνεργασίας με το διεθνούς φήμης Αμερικανικό Ινστιτούτο ερευνών Research Corporation για την ανάπτυξη αντικαρκινικών σκευασμάτων παραγώγων της πλατίνας. Ήδη από το 1992 βραβεύθηκε μαζί με άλλους ερευνητές από την Ακαδημία Αθηνών για την έρευνα στη Χημειοθεραπεία του καρκίνου. Τα δύο τελευταία χρόνια ο Καθηγητής Παπαγεωργίου ασχολείται με την ανάπτυξη νέων μορφών ιατροτεχνολογικών βοηθημάτων (HELIXPLAST ) με απώτερο στόχο τη δημιουργία ενός νέου ιατροτεχνολογικού προϊόντος (HELIXFILM) υπό μορφή βιοαποικοδομήσιμων υμενίων κολλαγόνου με δραστικά συστατικά δευτερογενείς μεταβολίτες ριζών του γένους Alkanna και τη συνεργιστική δράση κολλαγόνου. Το γεγονός αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία εάν ληφθεί υπόψη ότι, προφανώς, είναι η πρώτη φορά που Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων εγκρίνει την κυκλοφορία ιατροτεχνολογικών σκευασμάτων κλάσης ΙΙΙ. Το 2001 ο Βασίλης Παπαγεωργίου βραβεύθηκε από το Υπουργείο Ανάπτυξης-Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας και τον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας για την διακεκριμένη εφεύρεσή του στην ανακάλυψη

6 χημικών ουσιών (αλκαννίνες και σικονίνες) που δρούν ως επουλωτικοί και αναγεννητικοί παράγοντες ανθρωπίνων και ζωικών ιστών. Διετέλεσε σύμβουλος και επιστημονικός συνεργάτης μεγάλων χημικών και φαρμακευτικών βιομηχανιών, μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), καθώς επίσης και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του ιδίου Οργανισμού. Ο Βασίλης Παπαγεωργίου οραματίστηκε και πρωτοστάτησε στη δημιουργία του Ινστιτούτου Βιοιατρικών και Βιομοριακών Ερευνών Θεσσαλονίκης που έχει ως κύριο στόχο την αξιοποίηση των ερευνητικών προσπαθειών των μελών της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ., σε συνεργασία με μέλη της Πολυτεχνικής Σχολής και άλλων σχετικών Τμημάτων του Α.Π.Θ. Για την ανεκτίμητη αυτή προσφορά του θα ήθελα να διαβεβαιώσω ότι η Ιατρική Σχολή τρέφει αισθήματα παντοτινής ευγνωμοσύνης τόσο στον Βασίλη Παπαγεωργίου όσο και στα μέλη της ομάδας πρωτοβουλίας, που ο ομιλών είχε την τιμή να συντονίζει. Η ομάδα αυτή μόχθησε επί δύο χρόνια προκειμένου να υλοποιηθεί ένα όραμα πολλών δεκαετιών, που θα επιτρέψει την κινητοποίηση όλων των ερευνητικών δυνάμεων, την άντληση ερευνητικών πόρων και τέλος τη δημιουργία ισχυρής ερευνητικής υποδομής στη Σχολή μας. Συνάγεται λοιπόν ότι το δημοσιευμένο έργο του τιμώμενου σήμερα στο πεδίο των βιολογικών και ιατρικών επιστημών πέραν της ποιότητας και της πρωτοτυπίας, χαρακτηρίζεται από μοναδική στις μέρες μας σφαιρική πληρότητα όχι μόνο για τα ελληνικά, αλλά και για τα διεθνή δεδομένα. Το έργο του δεν περιορίζεται, όπως θα φανταζόταν κανείς, στη χημική επεξεργασία των θεμάτων του, αλλά προχωρεί με την ίδια ευχέρεια στη βιολογική και τεχνολογική μελέτη δίνοντας με αυτόν τον τρόπο μια ολοκληρωμένη διάσταση των ερευνητικών του στόχων. Το τρίπτυχο Χημεία, Βιολογία, Ιατρική Τεχνολογία, που χαρακτηρίζει το έργο του είναι

7 απόρροια της λαμπρής θητείας του με την ίδια επιτυχία στη Σχολή Θετικών Επιστημών, στην Ιατρική Σχολή και τέλος στο Πολυτεχνείο. Μια πανεπιστημιακή θητεία πολύχρονη, πολύπλευρη, πολυθεματική, μοναδική για τα ελληνικά και σπάνια διεθνή δεδομένα. Δικαίως λοιπόν του αποδίδεται ο τίτλος του θεμελιωτή και Πρωτοπόρου της Χημείας και Τεχνολογίας των Φυσικών Προϊόντων στην Πατρίδα μας και επάξια έχει αποσπάσει την εκτίμηση και τον σεβασμό της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας.