Στάσεις ζωής. και επίπεδα σωματικής και ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων στην Κύπρο. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Στάσεις ζωής. και επίπεδα σωματικής και ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων στην Κύπρο. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού"

Transcript

1 Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Στάσεις ζωής και επίπεδα σωματικής και ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων στην Κύπρο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου - Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων

2 Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ Στάσεις ζωής και επίπεδα ψυχικής και σωματικής υγείας παιδιών και εφήβων στην Κύπρο. Μια διαχρονική μελέτη Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου -Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Υγεία του Παιδιού

3 Στάσεις ζωής και επίπεδα ψυχικής και σωματικής υγείας παιδιών και εφήβων στην Κύπρο. Μια διαχρονική μελέτη Συγγραφείς: Δρ Μιχάλης Τορναρίτης, Καθηγητής Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και πρόεδρος του Ερευνητικού και Εκπαιδευτικού Ινστιτούτου «Υγεία του Παιδιού» (Ε.Ε.Ι.Υ.Π.) Δρ Σάββας Σάββα, Παιδίατρος- Ε.Ε.Ι.Υ.Π. Δρ Χαράλαμπος Χατζηγεωργίου, Παιδίατρος- Ε.Ε.Ι.Υ.Π. Αντωνία Σολέα, Ψυχολόγος υγείας- Ε.Ε.Ι.Υ.Π. Δρ Στάλω Πάπουτσου, Κλινική διαιτολόγος- Ε.Ε.Ι.Υ.Π. Δρ Γιάννης Κουρίδης, Παιδίατρος- Ε.Ε.Ι.Υ.Π. Δρ Αντώνης Καφάτος, Ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης- Ε.Ε.Ι.Υ.Π. Δρ Μιχαηλίδου Ευριπίδου Αθηνά, Διευθύντρια Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (Π.Ι.) Επιμέλεια έκδοσης: Δρ Χατζηθεοδούλου Λοϊζίδου Παυλίνα, Προισταμένη Τομέα Επιμόρφωσης Π.Ι. Γλωσσική επιμέλεια: Ευτυχία Πιπονίδου, Λειτουργός Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (Π.Ι.) Σχεδιασμός και ηλεκτρονική σελίδωση Μιχάλης Θεοχαρίδης, Λειτουργός Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων (Υ.Α.Π.) Γενικός συντονισμός: Χρίστος Παρπούνας, Συντονιστής Υ.Α.Π. Α Έκδοση 2016 ISBN: Εκτύπωση: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

4 Χαιρετισμός Οι αρχαίοι Έλληνες θεοποίησαν την Υγεία. «Νους υγιής εν σώματι υγιεί» είναι το αρχαίο ρητό, το οποίο όλοι μας γνωρίζουμε και ασπαζόμαστε. Αιώνες μετά, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO) έδωσε ως ορισμό του υγιούς ανθρώπου την κατάσταση εκείνη του ατόμου που έχει τη σωματική του υγεία αλλά και την ψυχική και πνευματική του ευεξία. Τα στοιχεία αυτά, τα οποία πρέπει να έχει ο καθένας για να είναι υγιής, εξετάστηκαν σε επιδημιολογικές μελέτες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου που έγιναν με τη συνεργασία του Ερευνητικού και Εκπαιδευτικού Ινστιτούτου «Υγεία του Παιδιού» και ιεραρχήθηκαν σε επίπεδα στη διατριβή «Στάσεις ζωής και επίπεδα ψυχικής και σωματικής υγείας παιδιών και εφήβων στην Κύπρο. Μια διαχρονική μελέτη». Στη μελέτη εξετάστηκαν οι στάσεις ζωής και οι συνήθειες των εφήβων της Κύπρου και έγινε σύγκριση με στοιχεία, τα οποία συλλέχθηκαν από μαθητές της ίδιας ηλικίας, δεκαπέντε (15) χρόνια πριν. Η σύγκριση αφορά το κάπνισμα, τα οινοπνευματώδη ποτά, τα ναρκωτικά, τις σεξουαλικές σχέσεις, τη διατροφή, την άσκηση, τον εκφοβισμό και τις πεποιθήσεις ως προς συγκεκριμένες αξίες ζωής. Επίσης, στη διαχρονική μελέτη εξετάστηκε δύο φορές σε διάστημα έξι χρόνων, με τα ίδια επιστημονικά εργαλεία, η ψυχική υγεία των εφήβων μας όσο αφορά την αυτοεκτίμηση, την αυτοεικόνα, την τελειομανή συμπεριφορά, τους φόβους για το μέλλον, τις διαπροσωπικές συγκρούσεις και τις ενασχολήσεις παιδιών και εφήβων. Αξιολογήθηκε, ακόμη, η ποιότητα ζωής παιδιών και εφήβων σε σχέση με τη συναισθηματική ευημερία, την αυτοεκτίμηση, τις οικογενειακές σχέσεις, τη φυσική κατάσταση, το σχολείο και τις φιλίες. Μετρήθηκαν κατ επανάληψη η φυσική κατάσταση, η φυσική δραστηριότητα και οι διατροφικές συνήθειες των παιδιών και των εφήβων της Κύπρου, που είναι προδιαθεσικοί παράγοντες για χρόνια νοσήματα φθοράς. Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα διαχρονικά στοιχεία των ερευνών δε φαίνεται να βελτιώνονται τα επίπεδα υγείας των παιδιών και των εφήβων αλλά μάλλον επιδεινώνονται ιδιαίτερα τώρα με την οικονομική κρίση. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ως ο επίσημος φορέας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και τη διαμόρφωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων άρχισε ήδη να χρησιμοποιεί τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης σε όλα τα επίπεδα, με στόχο την άνοδο των επιπέδων υγείας του πληθυσμού. Γνωρίζοντας από τις ευρωπαϊκές έρευνες του Ινστιτούτου «Υγεία του Παιδιού», ότι αποτελεί προτεραιότητα για την κοινωνία της Κύπρου η καλυτέρευση των παραγόντων υγείας, όπως για παράδειγμα της παχυσαρκίας, στην εκπαίδευση, νιώθουμε έντονη την ανάγκη για αλλαγές και επιτυχίες μέσω των αναθεωρημένων Αναλυτικών Προγραμμάτων. Ελπίζουμε ότι τα μελλοντικά στοιχεία για τα επίπεδα υγείας του κυπριακού πληθυσμού θα είναι πιο ελπιδοφόρα. Δρ Αθηνά Μιχαηλίδου-Ευριπίδου Διευθύντρια Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

5

6 Περιεχόμενα Στάσεις ζωής και επίπεδα ψυχικής και σωματικής υγείας παιδιών και εφήβων στην Κύπρο. Μια διαχρονική μελέτη Σελίδα Εισαγωγή 6 Πρωτόκολλα ερευνών 7 Πρωτόκολλο έρευνας «Στάσεις Ζωής» 8 Πρωτόκολλο ερευνών για την ψυχική και τη σωματική υγεία 9 Κύρια αποτελέσματα των ερευνών 11 Αποτελέσματα έρευνας «Στάσεις ζωής» Αποτελέσματα των ερευνών για την ψυχική και τη σωματική υγεία 15 Ψυχική υγεία 15 Παχυσαρκία 15 Φυσική δραστηριότητα 16 Διατροφή 17 Παράρτημα 19 Ερωτηματολόγιο ΣΤΑΣΕΙΣ ΖΩΗΣ 20 Πίνακες και Διαγράμματα Έρευνας ÇΣτάσεις ΖωήςÈ 25

7 Εισαγωγή Τα στοιχεία που καταγράφονται στο εγχειρίδιο αυτό προέρχονται από έρευνες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και του Ερευνητικού και Εκπαιδευτικού Ινστιτούτου Υγεία του Παιδιού. Είναι ερευνητικά αποτελέσματα που συνδέουν το παρελθόν με το παρόν, όπως της έρευνας «Στάσεις Ζωής» (2000 και 2015), του προγράμματος «Υγεία του Παιδιού» ( , ) και των ευρωπαϊκών προγραμμάτων IDEFICS και ifamily, τα οποία ακόμη συνεχίζονται ( ). 6

8 Πρωτόκολλα ερευνών 7

9 Πρωτόκολλο έρευνας «Στάσεις Ζωής» Οι στάσεις ζωής παιδιών και εφήβων συνδέονται με την ψυχική και σωματική τους υγεία Η έρευνα «Στάσεις Ζωής»: Άρχισε τον Φεβρουάριο του 2015 και τελείωσε τον Απρίλιο του Έλαβαν μέρος σε αυτήν 1398 μαθητές/τριες, 12 έως 18 ετών, από δημόσια και ιδιωτικά Γυμνάσια και Λύκεια της Κύπρου. Διενεργήθηκε με την εθελοντική εργασία γιατρών, διαιτολόγου και ψυχολόγου του Ερευνητικού και Εκπαιδευτικού Ινστιτούτου «Υγεία του Παιδιού». Τη διανομή των ερωτηματολογίων (Παράρτημα, σελ ) έκαναν οι καθηγήτριες της Οικιακής Οικονομίας. Η Συντονιστική Επιτροπή Αγωγής Υγείας και Πολιτότητας (Σ.Ε.Α.Υ.Π.) του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού επιχορήγησε τη μηχανογράφηση των στοιχείων. Τον γενικό συντονισμό είχε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Περιέχει στοιχεία για τις στάσεις των εφήβων μας σε θέματα, όπως το κάπνισμα, τα οινοπνευματώδη ποτά, τα ναρκωτικά, οι σεξουαλικές σχέσεις, η διατροφή, η άσκηση και ο εκφοβισμός. Τα πιο πάνω στοιχεία συγκρίνονται με στοιχεία παρόμοιας έρευνας που διενεργήσαμε το έτος 2000 σε 1237 εφήβους/ες. 8

10 Πρωτόκολλο ερευνών για την ψυχική και τη σωματική υγεία H ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων μελετήθηκε από το Ινστιτούτο «Υγεία του Παιδιού» αρχικά το 2002, με χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας. Επαναξιολογήθηκε το 2009, σε συνεργασία με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Χρησιμοποιήθηκαν τα ερωτηματολόγια Eating Attitudes Test-26 (EAT-26) και το Eating Disorder Inventory-3 (EDI-3). Τα ίδια ερωτηματολόγια χρησιμοποιήθηκαν σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Ελλάδας, του Ισραήλ, της Τουρκίας και της Ιταλίας. Λήφθηκαν, επίσης, υπόψη στοιχεία για το βάρος και το ύψος του κάθε εθελοντή που έλαβε μέρος στην έρευνα. Από τα στοιχεία της έρευνας αυτής έγιναν τέσσερις (4) δημοσιεύσεις 1, 2, 3, 4 σε υψηλού κύρους επιστημονικά περιοδικά. Επίσης, καταγράφηκαν το 2013 σε εγχειρίδιο που εκδόθηκε από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο με τίτλο «Αγωγή Υγείας - Ερευνητικά αποτελέσματα παιδιών και εφήβων της Κύπρου». 1. Hadjigeorgiou C, Tornaritis M, Savvas S, Solea A, Kafatos A. Secular trends in eating attitutes of cypriot adolescents: a six year follow up, school-based study. Public Health 2012, 126(8): Hadjigeorgiou C, Tornaritis M, Savva S, Solea A, Kafatos A. Obesity and psychological traits associated with eating disorders: comparison of 2003 and 2010 cohorts. EMHJ 2012, 18(8): Hadjigeorgiou C., Tornaritis M., Solea A., Savva S., Kafatos A. Nutrient intake and eating disorder symptoms in Cypriot adolescents. PSBR 2014, 2(4): Hadjigeorgiou C., Tornaritis M., Solea A., Savva S., Kafatos A. Validity of self-reported height, weight and body mass index among cypriot adolescents: accuracy in assessing overweight status and weight overestimation as predictor of disordered eating behaviour. MJSS 2011, 3(1):

11 Στη μελέτη IFamily, η ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων αξιολογήθηκε και πάλι το Στη μελέτη αυτή χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο KINDL, που στοχεύει στην αξιολόγηση της ποιότητας ζωής παιδιών και εφήβων σε σχέση με την υγεία (health related quality of life). Το ερωτηματολόγιο διαιρείται σε έξι (6) ενότητες: Συναισθηματική ευημερία, Αυτοεκτίμηση, Οικογενειακές σχέσεις, Φυσική Ευημερία, Σχολείο και Φιλίες. Το ερωτηματολόγιο έχει μεταφραστεί στα Αγγλικά, Γαλλικά, Ρωσικά, Τουρκικά, Ιταλικά και Ισπανικά για χρήση από παιδιά και εφήβους, από 3-17 ετών. Τα πρωτόκολλα των δύο ευρωπαϊκών προγραμμάτων IDEFICS και I Family είναι δημοσιευμένα 5, 6, 7 σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά. Τα πρωτόκολλα εκτελούνται ταυτόχρονα σε οκτώ χώρες (Βέλγιο, Γερμανία, Εσθονία, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρο, Ουγγαρία και Σουηδία) και πέραν των 75 άρθρων έχουν ήδη δημοσιευθεί στα πιο έγκυρα επιστημονικά περιοδικά. Τα άρθρα ανευρίσκονται εύκολα στις επιστημονικές βάσεις αναζήτησης, στο google και στις ιστοσελίδες των δύο μελετών, www. IDEFICS. eu και www. IFamily.eu Pigeot, I., Barba, G., Chadjigeorgiou, C., De Henauw, S., Kourides, Y., Lissner, L. Marild, S., Pohlabeln, H., Russo, P., Tornaritis, M., Veidebaum, T., Wawro, N., Siani, A. (2009). Prevalence and determinants of childhood overweight and obesity in European countries: Pooled analysis of the existing surveys within the IDEFICS Consortium. International Journal of Obesity33 (10), pp Design, methodology and first results of the dietary and lifestyle-induced health effects in children and infants (IDEFICS) study. Int J Obes. Volume 35, Issue 35 (April Usual energy and macronutrient intakes in 2 9-year-old European children Open C Börnhorst1, I Huybrechts A Hebestreit, V Krogh, A De Decker, G Barba, L A Moreno, L Lissner, M Tornaritis, H-M Loit, D Molnár and I Pigeot on behalf of the IDEFICS and the I.Family consortia. International Journal of Obesity (2014) 38, S115 S123; doi: /ijo

12 Κύρια αποτελέσματα των ερευνών 11

13 12 Αποτελέσματα έρευνας «Στάσεις ζωής» Τα στοιχεία της έρευνας που διενεργήσαμε το έτος 2015 συγκρίνονται με στοιχεία παρόμοιας έρευνας που διενεργήσαμε το έτος 2000 (Παράρτημα σελ ) Κάπνισμα: 2000 VS 2015: Τα ποσοστά των αγοριών και των κοριτσιών που δεν καπνίζουν αυξήθηκαν στο 71% και στο 75%, αντίστοιχα, από 62% για τα αγόρια και 73% για τα κορίτσια που ήταν το Φαίνεται ότι οι παρεμβάσεις που έγιναν και οι νομοθεσίες που θεσπίστηκαν είχαν επιφέρει αποτέλεσμα, όμως παραμένουν υψηλά τα ποσοστά των μαθητών/τριών που καπνίζουν ή δοκιμάζουν το κάπνισμα. Αλκοόλ: 2000 VS 2015: Το ποσοστό των αγοριών που δηλώνουν ότι πίνουν αλκοόλ για το έτος 2015 είναι 56%. Το ποσοστό αυτό είναι μειωμένο κατά 10% σε σχέση με εκείνο του Το ποσοστό των κοριτσιών που δηλώνουν ότι πίνουν αλκοόλ την ίδια χρονιά είναι 54% και έχει αυξηθεί κατά 3% από το Ναρκωτικά: 2000 VS 2015: Το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι έκαναν χρήση ναρκωτικών ουσιών το 2015 είναι 5% για τα αγόρια και 2,5% για τα κορίτσια. Παρόλο που τα ποσοστά φαίνονται χαμηλά, θα πρέπει να προβληματίσει η αύξηση τους σε σχέση με εκείνα του 2000 (1% αγόρια και 0,3% κορίτσια), λόγω ακριβώς και της σοβαρότητας του προβλήματος. Ολοκληρωμένες σεξουαλικές σχέσεις: 2000 VS 2015: Το ποσοστό των αγοριών που δηλώνει ότι είχε ολοκληρωμένες σεξουαλικές σχέσεις αυξήθηκε από 17% το 2000 σε 26% το Το αντίστοιχο ποσοστό των κοριτσιών, το ίδιο διάστημα, αυξήθηκε από 5% σε 12%. Στις πρώτες τάξεις του γυμνασίου, τα ποσοστά όσων είχαν ολοκληρωμένες σεξουαλικές σχέσεις είναι πολύ μικρά. Από την ανάλυση των στοιχείων για όσους/ες δηλώνουν ότι είχαν ολοκληρωμένη σχέση, προέκυψε ότι η ολοκλήρωση των σχέσεων αφορά, κυρίως, στους μαθητές τρίτης τάξης του γυμνασίου και, κυρίως, της πρώτης τάξης του λυκείου. Η σεξουαλική αγωγή (σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, εγκυμοσύνη, ψυχική υγεία αναφορικά με το θέμα αυτό) πρέπει να σχεδιάζεται με βάση την ηλικία και την ωριμότητα των μαθητών/τριών και την ένταση της ενασχόλησής τους με το θέμα.

14 Πρέπει να υπάρχει γνώση του γεγονότος ότι το 74% των αγοριών και το 88% των κοριτσιών δηλώνουν ότι δεν έχουν ολοκληρωμένες σεξουαλικές σχέσεις. Ερωτηματολόγιο διατροφής kidmed Μόλις το 15-20% των εφήβων τρέφονται σύμφωνα με τους κανόνες της Μεσογειακής διατροφής, όπως φαίνεται από το kidmed score. Περίπου 20% των εφήβων έχουν πολύ «φτωχές» διατροφικές συνήθειες. Τα αγόρια ακολουθούν τη Μεσογειακή διατροφή σε υψηλότερο ποσοστό από τα κορίτσια. Αθλητικές και κινητικές συμπεριφορές των Κυπρίων εφήβων Μόνο το 49,5% των μαθητών/τριών του γυμνασίου και το 36,9% του λυκείου δήλωσαν ότι λαμβάνουν μέρος σε εξωσχολικές φυσικές δραστηριότητες. Περισσότερα αγόρια παρά κορίτσια αθλούνται, με προτίμηση στα ομαδικά αθλήματα, όπως το ποδόσφαιρο και η καλαθόσφαιρα (19,9% των εφήβων). Το δεύτερο πιο δημοφιλές άθλημα είναι ο χορός/ μπαλέτο (6,8%). Χρήση υπολογιστών-smartphone-tablet VS παρακολούθηση τηλεόρασης Η καθιστική ζωή έχει επηρεαστεί από τη σύγχρονη τεχνολογική ανάπτυξη. Οι έφηβοι/ες πλέον ασχολούνται λιγότερο με την τηλεόραση και περισσότερο με υπολογιστές-smartphone-tablet. Κατά μέσο όρο οι μαθητές/τριες γυμνασίου και λυκείου παρακολουθούν τηλεόραση 2 ώρες ημερησίως τις καθημερινές και 3 ώρες τα Σαββατοκύριακα. H χρήση υπολογιστών-smartphone-tablet είναι η διπλάσια, 4 ώρες ημερησίως τις καθημερινές και 5 1/2 ώρες τα σαββατοκύριακα. Η χρήση αυτή επιδρά στα επίπεδα ευεξίας των αγοριών όλων των ηλικιών και των κοριτσιών άνω των δώδεκα. Σχολικός Εκφοβισμός Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα επίκαιρο θέμα, το οποίο έχει απασχολήσει τα ΜΜΕ το τελευταίο διάστημα. 10% των Κυπρίων εφήβων έχουν δηλώσει πως έχουν πέσει θύματα εκφοβισμού. Από αυτούς, το 30% δήλωσαν ότι άλλοι μαθητές τούς έχουν κοροϊδέψει ή προσβάλει με τρόπο που πληγώθηκαν τα συναισθήματά τους, τουλάχιστον 1-2 φορές τους τελευταίους 6 μήνες. Η πιο πάνω μορφή εκφοβισμού είναι η συχνότερη. Η διάδοση φημών είναι η δεύτερη συχνότερη μορφή εκφοβισμού, με 29%, ακολουθούμενη από τον κοινωνικό αποκλεισμό, που δήλωσε ότι έχει υποστεί το 14% των μαθητών/τριών που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο. 13

15 Πεποιθήσεις Στην ερώτηση «Πιστεύεις στον Θεό;», απάντησε θετικά το 85.3% των αγοριών και το 90.5% των κοριτσιών, δηλαδή συνολικά το 88.5%. Το 3.4% απάντησε αρνητικά, το 7.3% δεν είναι βέβαιοι/ες και το 0.9% δεν απάντησαν. Το 2006, σε παρόμοια έρευνα 8 που έγινε, με την συνδρομή του Ινστιτούτου «Υγεία του Παιδιού», απάντησε θετικά το 88.5% των αγοριών και το 92.8% των κοριτσιών, δηλαδή συνολικά το 90.9%. Το 1.1% απάντησε αρνητικά, το 6.7% δεν ήταν βέβαιοι/ες, και το 1.3% δεν απάντησε. Οι απαντήσεις στην ερώτηση αυτή δίνουν το στίγμα των πεποιθήσεων των εφήβων και γενικότερα του κυπριακού λαού Από την έρευνα του ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ & ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΥΠΡΟΥ «ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΦΥΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑ», ΛΕΥΚΩΣΙΑ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2006

16 Αποτελέσματα των ερευνών για την ψυχική και τη σωματική υγεία Τα επίπεδα ψυχικής υγείας, η φυσική κατάσταση, η φυσική δραστηριότητα και οι διατροφικές συνήθειες των παιδιών και των εφήβων της Κύπρου Τα στοιχεία που ακολουθούν αφορούν στη σωματική και στην ψυχική υγεία των παιδιών της Κύπρου. Αφορούν στην παχυσαρκία, στη φυσική δραστηριότητα, στη διατροφή, στην αυτοεκτίμηση, στην αυτοεικόνα, στην τελειομανή συμπεριφορά, στους φόβους για το μέλλον, στις διαπροσωπικές συγκρούσεις και στις ενασχολήσεις παιδιών και εφήβων. Ψυχική υγεία Παρά τη φαινομενική ευμάρεια που επικρατούσε στην Κύπρο, οι δυσκολίες που αντιμετώπιζαν, και ακόμη αντιμετωπίζουν τα παιδιά μας είναι πολλές και πολύπλευρες. Οι έρευνες μάς δείχνουν 1,2,3,4 ότι ένα στα τέσσερα κορίτσια και ένα στα δέκα αγόρια (παιδιά και έφηβοί χρόνων) έχουν χαμηλή αυτοεικόνα και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Περίπου ένα στα δύο αισθάνονται ότι είναι αντιμέτωποι με άλλους ή με τον εαυτό τους. Τα ποσοστά ανεβαίνουν πάνω από το 50% για την τελειομανία, ενώ όσον αφορά στις φοβίες για το μέλλον, τα ποσοστά αγγίζουν το 75%. Στη μελέτη του IFamily ( ) μετρήθηκε και η συναισθηματική ευεξία, στοιχείο που παρουσιάζει πόσο ευτυχισμένα είναι τα παιδιά και οι έφηβοι. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι κυρίως οι έφηβοι και λιγότερο τα παιδιά μικρότερα των 12 ετών νιώθουν πολύ συχνά μοναξιά, δεν έχουν διάθεση, βαριούνται, φοβούνται και ένα μικρό ποσοστό σπάνια γελά. Για να ξεφύγουν από αυτή την κακή ψυχολογία, καταφεύγουν, σε μεγαλύτερο βαθμό, στο διαδίκτυο (που αποτελεί ψευδαίσθηση παρέας και υποκατάστατο διαπροσωπικών σχέσεων) και, σε μικρότερο βαθμό, στην τηλεόραση και στα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Το διαδίκτυο εισβάλλει σε όλο και μικρότερες ηλικίες και όπως δείχνουν τα στοιχεία των ερευνών μας, σχετίζεται με την ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων, την παχυσαρκία και την έλλειψη άσκησης. Χαμηλά επίπεδα υγείας προωθούν, επίσης, και κάθε μορφή παραβατικότητας, κάπνισμα, ποτό, ναρκωτικά, παράνομη οδήγηση, με όλα τα επακόλουθά τους. Μας ανησυχεί το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα διαχρονικά στοιχεία των ερευνών μας, δε φαίνεται να βελτιώνονται τα επίπεδα ψυχικής υγείας των παιδιών και των εφήβων μας, αλλά η ψυχική τους υγεία μάλλον επιδεινώνεται, μετά την οικονομική κρίση. Παχυσαρκία Η παιδική παχυσαρκία είναι ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας, που αν δεν αντιμετωπιστεί, θα επηρεάσει σημαντικά την ευημερία του πληθυσμού, αλλά και τους κρατικούς προϋπολογισμούς υγείας. Η παιδική παχυσαρκία προκαλεί νοσήματα τόσο 15

17 στην παιδική ηλικία όσο και στην ενήλικη ζωή και μειώνει σημαντικά το προσδόκιμο επιβίωσης των ανθρώπων. Έχει ταυτόχρονα σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχολογία των πασχόντων, με κύρια χαρακτηριστικά τη μειωμένη αυτοεικόνα και αυτοεκτίμηση, την κατάθλιψη, τη μειωμένη ακαδημαϊκή επίδοση, όπως και ελαττωμένες ευκαιρίες και πιθανότητες επαγγελματικής αποκατάστασης. Στην Κύπρο αναπτύσσεται έντονος προβληματισμός, αφού τα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας είναι 5 ανάμεσα στα υψηλότερα στην Ευρώπη. Το ποσοστό παχύσαρκων και υπέρβαρων παιδιών και εφήβων έχει αυξηθεί 9 από το 22,4% το 2000 στο 30,2 % το 2010, αύξηση που θεωρείται πάρα πολύ σημαντική. Η αύξηση παρατηρήθηκε σε αγόρια και κορίτσια, παιδιά αστικών και αγροτικών περιοχών και σε όλες ανεξαιρέτως τις επαρχίες. Στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου ifamily ( ), διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά και οι έφηβοι, καθώς και οι πατέρες τους στην Κύπρο είναι περισσότερο παχύσαρκοι σε σχέση με τον μέσο όρο άλλων 7 ευρωπαϊκών χωρών της βόρειας και κεντρικής Ευρώπης αλλά και της Μεσογείου. Φυσική δραστηριότητα Τα αποτελέσματα του IDEFICS για τη φυσική δραστηριότητα καταδεικνύουν 10 ότι μόνο το 2% των κοριτσιών της Κύπρου, 3 έως 9 χρόνων, ασκούνται έντονα τουλάχιστον μια ώρα την ημέρα, όπως ορίζουν οι ιατρικές συστάσεις για αυτή την ηλικιακή ομάδα. Το 35% ασκούνται από μισή έως μία ώρα και το 63% ασκούνται από καθόλου έως μισή ώρα. Η κίνηση στη μελέτη μετρούνταν με ειδικές μικρές φορητές συσκευές, τα accelerometra. Τα αποτελέσματα αυτά κατατάσσουν τα κορίτσια της Κύπρου στην τελευταία θέση μεταξύ των οκτώ χωρών της μελέτης (Βέλγιο, Γερμανία, Εσθονία, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, Ουγγαρία και Σουηδία). Τα αγόρια της ίδιας ηλικιακής ομάδας, με αντίστοιχα ποσοστά 20.1%, 50.7% και 29.1%, καταλαμβάνουν 9 την προτελευταία θέση Savva SC, Kourides YA, Hadjigeorgiou C, Tornaritis MJ. Overweight and obesity prevalence and trends in children and adolescents in Cyprus Obes Res Clin Pract Sep-Oct;8(5):e Konstabel K, Veidebaum T, Verbestel V, Moreno LA, Bammann K, Tornaritis M, Eiben G, Molnár D, Siani A, Sprengeler O, Wirsik N, Ahrens W, Pitsiladis Y; IDEFICS consortium.objectively measured physical activity in European children: the IDEFICS study. Int J Obes (Lond) Sep;38 Suppl 2:S doi: /ijo

18 Διατροφή Τα αποτελέσματα για τη διατροφή των παιδιών, με χρήση της βαθμολογίας που έχει ως γνώμονα τη Μεσογειακή διατροφή, κατατάσσουν 11 την Κύπρο στην τελευταία θέση μεταξύ των οκτώ χωρών της μελέτης IDEFICS. Η χαμηλή ποιότητα της διατροφής των μαθητών της Κύπρου σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης διαπιστώθηκε 11 και από τις έρευνες που διεξήγαγε το Π.Ι., σε συνεργασία με το Ινστιτούτο «Υγεία του Παιδιού» ( ). Η μελέτη αυτή κατέδειξε 12 ότι η διατροφική πρόσληψη των παιδιών και εφήβων ηλικίας από 6-18 ετών ήταν ψηλή σε ολικό λίπος, κορεσμένα λιπαρά οξέα, πρωτεΐνη και χοληστερόλη, ενώ παράλληλα ήταν χαμηλή σε φυτικές ίνες και κάποιες βιταμίνες. Ένα σημαντικό ποσοστό παιδιών, και ειδικά τα παιδιά από 9-18 ετών, είχαν χαμηλή πρόσληψη μαγνησίου και Βιταμίνης C και υψηλή πρόσληψη νατρίου, ενώ η διατροφή των έφηβων κοριτσιών ήταν ανεπαρκής σε Βιταμίνη B6 και σίδηρο. Αυτή η διατροφή προδιαθέτει τα παιδιά για χρόνιες εκφυλιστικές ασθένειες, όπως διαβήτη Τύπου 2, παχυσαρκία και καρδιαγγειακές παθήσεις και ειδικά τις έφηβες για σιδηροπενική αναιμία. 11. G. Tognon, A. Hebestreit, A. Lanfer, L.A. Moreno, V. Pala, A. Siani, M. Tornaritis, S. De Henauw, T. Veidebaum, D. Molnár, W. Ahrens, L. Lissner Mediterranean diet, overweight and body composition in children from eight European countries: Cross-sectional and prospective results from the IDEFICS study. Nutrition Metavolism & Cardiovascular Diseases, Published Online: July 19, Michael J Tornaritis, Elena Philippou, Charalambos Hadjigeorgiou, Yiannis A Kourides, Adamos Panayi and Savvas C Savva. A study of the dietary intake of Cypriot children and adolescents aged 6 18 years and the association of mother s educational status and children s weight status on adherence to nutritional recommendations. (2014) BMC Public Health. Jan 8;14:13. 17

19 Στη μελέτη IDEFICS, η διατροφική πρόσληψη θρεπτικών συστατικών, από τα παιδιά που συμμετείχαν, ήταν κατά μέσο όρο κοντά στις συστάσεις. Ωστόσο, τα υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας στον εν λόγω πληθυσμό, φανερώνουν πως οι λανθασμένες συνήθειες 13 διατροφής, όπως η παράληψη πρωινού γεύματος, η αυξημένη κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε ζάχαρη και κορεσμένο λίπος, ιδιαίτερα μπροστά από «οθόνες», και τα χαμηλά επίπεδα άσκησης αποτελούν αιτίες επιδείνωσης του προβλήματος. Η συνέχεια της μελέτης σε οικογενειακό επίπεδο (ifamily) θα αποδείξει τη συσχέτιση των πεποιθήσεων, στάσεων και συνηθειών διατροφής και άσκησης των γονέων με τις συνήθειες των παιδιών. Τα ερευνητικά αποτελέσματα που ανευρίσκονται στο εγχειρίδιο αυτό, καταγράφηκαν το 2005, το 2013 και το 2015 σε τρία εγχειρίδια 14, 15, 16, τα οποία εκδόθηκαν από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα του ( στη διεύθυνση diafylikes_sxeseis.pdf (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, Τομέας Επιμόρφωσης, Προγράμματα-Σεμινάρια, Αγωγή Υγείας). Στα τρία εγχειρίδια μπορούν να ανευρεθούν και οι παραπομπές στα επιστημονικά περιοδικά, όπου είναι καταχωρημένα τα αποτελέσματα Stalo Papoutsou, George Briassoulis, Charalambos Hadjigeorgiou, Savvas C Savva, Tonia Solea, Antje Hebestreit, Valeria Pala, Sabina Sieri, Yiannis Kourides, Anthony Kafatos, Michael Tornaritis The combination of daily breakfast consumption and optimal breakfast choices in childhood is an important public health message. International Journal of Food Sciences and Nutrition 02/2014; «Αγωγή Υγείας - Χρήσιμα Ερευνητικά Στοιχεία για Εκπαιδευτικούς» Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, «Αγωγή Υγείας - Ερευνητικά αποτελέσματα παιδιών και εφήβων της Κύπρου» Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, «Επίπεδα σωματικής και ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων στην Κύπρο», Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2015

20 Παράρτημα Έρευνα «Στάσεις ζωής» 2015 Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Υγεία του Παιδιού 19

21 ΣΤΑΣΕΙΣ ΖΩΗΣ Αγαπητέ/ή μαθητή/τρια, σε παρακαλούμε να συμπληρώσεις τα ακόλουθα στοιχεία με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια. Είναι όλα απαραίτητα για τη διεξαγόμενη έρευνα, η οποία θα βοηθήσει στη δημιουργία σωστής εικόνας για τους εφήβους. Αυτό με τη σειρά του θα βοηθήσει στη σωστή διαμόρφωση της ύλης που διδάσκεσαι. Το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και αυστηρά απόρρητο. Σε ευχαριστούμε για το ενδιαφέρον σου. ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ 1. Φύλο: Αγόρι. Κορίτσι.. Ηλικία.Διαμονή: Πόλη Χωριό Ηλικία: Πατέρα Μητέρας Έτη εκπαίδευσης: Πατέρα. Μητέρας.. Διαμένετε με τους δύο γονείς σας; Ναι. Με πατέρα.. Με μητέρα Γονείς χωρισμένοι. Ορφανός/ή από πατέρα. από μητέρα Ποιοι άλλοι διαμένουν στο σπίτι σας; Αδέλφια... Παππούς Γιαγιά.. Άλλοι. Έχεις προβλήματα με κάποιον από τους οικείους σου; Ναι Όχι 2. Τάξη. Σχολική επίδοση. Έχεις αποβληθεί ποτέ από το σχολείο;.. Έχεις απουσιάσει αδικαιολόγητα από το σχολείο; Πόσες ώρες διαβάζεις την ημέρα;.. Κάνεις φροντιστήρια; Ναι Όχι Πόσες ώρες (σύνολο) την εβδομάδα; Εργάζεσαι; Ναι Όχι. Πόσες ώρες (σύνολο) την εβδομάδα; 3. Έχεις κάποιους φίλους/ες με τους οποίους βγαίνετε για διασκέδαση; Σε ποιον μιλάς για τα πολύ προσωπικά σου προβλήματα; Είχες ποτέ προβλήματα με την αστυνομία; Έχεις καπνίσει τσιγάρο ποτέ στη ζωή σου; Ναι Όχι Πόσων χρονών ήσουν; Έχεις καπνίσει έστω και 1 τσιγάρο τον τελευταίο μήνα; Ναι Όχι.. Έχεις καπνίσει έστω και 1 τσιγάρο την τελευταία εβδομάδα; Ναι Όχι. Αν καπνίζεις καθημερινά, πόσα τσιγάρα καπνίζεις την ημέρα;. Με ποιον κάπνισες το πρώτο σου τσιγάρο; Φίλο.. Πατέρα... Μητέρα Μόνος Ο πατέρας σου καπνίζει; Πολύ>20 τσιγάρα.λίγο<20 τσιγάρα. Όχι Η μητέρα σου καπνίζει; Πολύ>20 τσιγάρα.λίγο<20 τσιγάρα. Όχι

22 Οι φίλοι σου καπνίζουν; Ναι... Όχι Πόσα τσιγάρα καπνίζονται στο σπίτι σας συνολικά από όλα τα άτομα, στο 24ωρο;. Πόσες ώρες την ημέρα μένεις σε δωμάτιο που κάποιος καπνίζει; Πόσα χρόνια συμβαίνει αυτό;... Πόσες ώρες την ημέρα μένεις σε άλλους κλειστούς χώρους, εκτός οικίας, που κάποιος καπνίζει; Πόσα χρόνια συμβαίνει αυτό;... Το κάπνισμα είναι βλαβερό για την υγεία; Ναι... Όχι 5. Έχεις πιει οινοπνευματώδη ποτά; Ναι Όχι... Μόνο δοκίμασα Σε ποια ηλικία ήπιες πρώτη φορά;. Πότε ήπιες τελευταία φορά;.. Τι έχεις πιει; Μπύρα. Κρασί Κονιάκ.. Ουίσκι Άλλο Πόσα ποτήρια πίνεις την εβδομάδα;.. Έχεις ποτέ μεθύσει; Με ποιον ήπιες πρώτη φορά; Φίλο.. Πατέρα.. Μητέρα Οι φίλοι σου πίνουν;. Ο πατέρας σου πίνει; Πολύ.. λίγο.. όχι.. Η μητέρα σου πίνει; Πολύ... λίγο... όχι Έχεις δοκιμάσει ναρκωτικά; Ναι Όχι. Αν ναι, σε ποια ηλικία άρχισες. Σε ποιον χώρο; Πότε πήρες τελευταία φορά; 7. Είχες σεξουαλικές σχέσεις; Ναι Όχι Πόσων χρονών ήσουν την πρώτη φορά. Πόσους ερωτικούς συντρόφους είχες;.άντρες. Γυναίκες Πόσων χρονών ήταν ο/η μεγαλύτερος/η;. Χρησιμοποιείς προφυλακτικό; Ναι Όχι 8. Πιστεύεις στον Θεό; Απόλυτα.. Ναι Όχι Δεν ξέρω, δεν απαντώ 21

23 ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ 22 ΚΥΚΛΩΝΩ ΝΑΙ ή ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ. 1. Τρώω τουλάχιστον 1 φρούτο ή πίνω 1 ποτήρι φρεσκοστυμμένο χυμό κάθε μέρα. 2. Τρώω τουλάχιστον 2 φρούτα κάθε μέρα. 3. Τρώω φρέσκα ή ψημένα/ βραστά λαχανικά κάθε μέρα. 4. Τρώω φρέσκα ή ψημένα/ βραστά λαχανικά τουλάχιστον 2 φορές κάθε μέρα. 5. Τρώω ψάρι τουλάχιστον 2-3 φορές τη βδομάδα. 6. Τρώω περισσότερο από 1 φορά τη βδομάδα από ταχυφαγεία (fast food), όπως π.χ. γύρο, πίτσα, πατάτες τηγανητές, χάμπουργκερ, τηγανητό κοτόπουλο, χοτ ντογκ κ.λπ. 7. Τρώω όσπρια τουλάχιστον 2 φορές κάθε βδομάδα 8. Τρώω μακαρόνια ή κριθαράκι ή ρύζι ή πουργούρι τουλάχιστον 5 φορές κάθε βδομάδα. 9. Στο πρόγευμα τρώω δημητριακά, όπως κορν φλέϊκς, ολικής αλέσεως δημητριακά πρωινού ή καπήρα ή φρέσκο ψωμί ή άλλα δημητριακά (μούσλι κ.λπ.) 10. Τρώω ξηρούς καρπούς (κούννες) τουλάχιστον 2-3 φορές κάθε βδομάδα. 11. Χρησιμοποιώ το ελαιόλαδο στις σαλάτες και στα φαγητά που τρώω. 12. Τρώω πρόγευμα. 13. Στο πρόγευμά μου παίρνω τουλάχιστον ένα γαλακτοκομικό προϊόν (γάλα, χαλούμι, τυρί, γιαούρτι, αναρή) 14. Στο πρόγευμά μου τρώω αρτοποιήματα ή γλυκά (π.χ. τυρόπιτες, λουκανικόπιτες ή άλλα αρτοποιήματα με σφολιάτα ή κέικ ή μπισκότα ή κρουασανάκια κ.λπ.) 15. Κάθε μέρα τρώω συνολικά τουλάχιστον 2 γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, χαλούμι, τυρί, γιαούρτι, αναρή) 16. Τρώω γλυκά, σοκολάτες, κέικ, παγωτά ή καραμέλες τουλάχιστον 2 φορές κάθε μέρα.

24 ΦΥΣΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Είσαι μέλος αθλητικού ομίλου; Όχι... Ναι... Πόσο χρόνο ξοδεύεις συνήθως την εβδομάδα, κάνοντας αθλητισμό σε αθλητικό όμιλο; ώρα (ες) και λεπτά την εβδομάδα Τι είδους άθλημα κάνεις στον αθλητικό όμιλο; Πόσες ώρες βλέπεις τηλεόραση τις καθημερινές και τα Σ/Κ Πόσες ώρες ασχολείσαι με υπολογιστή/ Smartphone/ tablet τις καθημερινές Ποιο είναι το βάρος σου σε Kg. Ποιο είναι το ύψος σου σε μέτρα και τα Σ/Κ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Σημείωσε μια απάντηση για κάθε μια από τις ακόλουθες δηλώσεις: Δεν μου έχει συμβεί τους τελευταίους μήνες 1 ή 2 2 ή 3 Περίπου Μερικές φορές φορές 1 φορά την φορές την βδομάδα βδομάδα 1. Πόσο συχνά έχετε πέσει θύμα εκφοβισμού στο σχολείο τους τελευταίους μήνες; 2. Άλλοι μαθητές με κορόιδευαν ή με πρόσβαλλαν με τρόπο που πληγώθηκαν τα συναισθήματά μου. 3. Άλλοι μαθητές δεν με έκαναν παρέα επίτηδες, με απέκλεισαν από την ομάδα των φίλων τους ή με αγνόησαν εντελώς. 4. Άλλοι μαθητές με έχουν χτυπήσει, κλωτσήσει, σπρώξει. 5. Άλλοι μαθητές είπαν ψέματα ή διέδωσαν φήμες για εμένα και προσπάθησαν να κάνουν τους άλλους να με αντιπαθήσουν. 6. Άλλοι μαθητές μού έχουν πάρει ή καταστρέψει χρήματα ή πράγματα. 7. Άλλοι μαθητές με απείλησαν ή με ανάγκασαν να κάνω πράγματα που δεν ήθελα να κάνω. 8. Άλλοι μαθητές με εκφόβισαν, αποκαλώντας με με άσχημα ονόματα ή έκαναν σχόλια για τη φυλή ή το χρώμα μου. 9. Άλλοι μαθητές με εκφόβισαν, αποκαλώντας με με άσχημα ονόματα, σχόλια ή χειρονομίες με σεξουαλικό υπονοούμενο 10. Άλλοι μαθητές μού έστειλαν προσβλητικά μηνύματα, κλήσεις ή εικόνες, είτε στο κινητό μου είτε μέσω του διαδικτύου (υπολογιστή). 11. Αν σε είχαν εκφοβίσει στο κινητό σου ή μέσω του Διαδικτύου, πώς το είχαν κάνει; Μόνο στο κινητό Μόνο στο Διαδίκτυο Με τους δύο Τρόπους 23

25

26 Πίνακες και Διαγράμματα Έρευνας «Στάσεις ζωής»

27 Έρευνα «Στάσεις ζωής» 2000 Vs 2015 Κάπνισμα 2000 Vs 2015 Ποσοστό αγοριών που δεν έχουν δοκιμάσει το κάπνισμα Ποσοστό κοριτσιών που δεν έχουν δοκιμάσει το κάπνισμα 26

28 Αλκοόλ 2000 Vs 2015 Ποσοστό αγοριών που έχει πιει αλκοόλ Ποσοστό κοριτσιών που έχει πιει αλκοόλ Ναρκωτικά 2000 Vs 2015 Ποσοστό αγοριών που έχει δοκιμάσει ναρκωτικά Ποσοστό κοριτσιών που έχει δοκιμάσει ναρκωτικά 27

29 Ολοκληρωμένη σεξουαλική σχέση 2000 Vs 2015 Ποσοστό αγοριών με σεξουαλικές σχέσεις Ποσοστό κοριτσιών με σεξουαλικές σχέσεις Ερωτηματολόγιο διατροφής kidmed *chi-square p=

30

Επίπεδα Σωματικής και Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων στη Κύπρο

Επίπεδα Σωματικής και Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων στη Κύπρο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Επίπεδα Σωματικής και Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων στη Κύπρο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου - Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΛΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «ΕΥ ΖΗΝ»

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΛΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «ΕΥ ΖΗΝ» ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΛΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «ΕΥ ΖΗΝ» 2014-2016 ΘΕΜΑ ΔΙΕΤΙΑΣ 2014-2016 Υπεύθυνες καθηγήτριες: Νίκη Πολύζου, Χημικός Γιολάντα Γεωργίου, Βιολόγος ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ Μένοικος Αλίτ Β 2 Περατόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

Ενασχόληση των Εφήβων με Ηλεκτρονικές Συσκευές με Οθόνη. Ποιες οι Επιδράσεις στην Ευημερία τους;

Ενασχόληση των Εφήβων με Ηλεκτρονικές Συσκευές με Οθόνη. Ποιες οι Επιδράσεις στην Ευημερία τους; Ενασχόληση των Εφήβων με Ηλεκτρονικές Συσκευές με Οθόνη Ποιες οι Επιδράσεις στην Ευημερία τους; Δρ. Χαράλαμπος Χατζηγεωργίου Μιχάλης Τορναρίτης, Αντωνία Σολέα Εκπαιδευτικό και Ερευνητικό Ινστιτούτο Υγεία

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτικά τα αποτελέσματα της μελέτης κατέγραψαν:

Συνοπτικά τα αποτελέσματα της μελέτης κατέγραψαν: Θέμα: Νέα Επιδημιολογική Μελέτη για τις Διατροφικές Συνήθειες, τη Συχνότητα της Παχυσαρκίας και τις Διατροφικές Διαταραχές στον Παιδικό και Εφηβικό Πληθυσμό της Κύπρου [Δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑ TON ΠΑΤΕΡΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ ΕΡΩΤΗΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΗΤΕΡΑ. Ζήτησε από τους γονείς σου να απαντήσουν σης παρακάτω ερωτήσεις.

ΠΑ TON ΠΑΤΕΡΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ ΕΡΩΤΗΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΗΤΕΡΑ. Ζήτησε από τους γονείς σου να απαντήσουν σης παρακάτω ερωτήσεις. ΠΑ TON ΠΑΤΕΡΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ m Ζήτησε από τους γονείς σου να απαντήσουν σης παρακάτω ερωτήσεις ΕΡΩΤΗΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΗΤΕΡΑ Καπνίζεις; Αν καπνίζεις, πόσα τσιγάρα την ημέρα καπνίζεις; Πόσες φορές

Διαβάστε περισσότερα

16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ : Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής. 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας

16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ : Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής. 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ : Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας Η διατροφή σημαντικός παράγοντας υγείας!! ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΛΗΡΟΝΟ ΜΙΚΟΤΗΤΑ ΥΓΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΝΘΥΓΕΙΝΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ Ποιά είναι η

Διαβάστε περισσότερα

Οικιακή Οικονομία Αγωγή Υγείας Τμήμα Γ2

Οικιακή Οικονομία Αγωγή Υγείας Τμήμα Γ2 Οικιακή Οικονομία Αγωγή Υγείας 2013 2014 Τμήμα Γ2 Η έρευνα με θέμα «Η σημασία του προγεύματος» πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας Αγωγής Υγείας. Κεφάλαιο Γ τάξης «Η τροφή

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα σε δείγμα 215 οικογενειών

Έρευνα σε δείγμα 215 οικογενειών Έρευνα σε δείγμα 215 οικογενειών για τις συνήθειες διατροφής και σωματικής δραστηριότητας παιδιών & γονέων/κηδεμόνων Πωλ Φαρατζιάν, M.Sc. Διαιτολόγος - διατροφολόγος Υπεύθυνος στατιστικής ανάλυσης & ερμηνείας

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικός και Διαδικτυακός Εκφοβισμός Πρόληψη και καταπολέμηση του. Β Περιφερειακό Γυμνάσιο Λευκωσίας

Σχολικός και Διαδικτυακός Εκφοβισμός Πρόληψη και καταπολέμηση του. Β Περιφερειακό Γυμνάσιο Λευκωσίας Σχολικός και Διαδικτυακός Εκφοβισμός Πρόληψη και καταπολέμηση του Β Περιφερειακό Γυμνάσιο Λευκωσίας Στόχος της Έρευνας Η έρευνα γίνεται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού προγράμματος «Σχολικός και Διαδικτυακός

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα σε δείγμα 215 οικογενειών για τις συνήθειες διατροφής και σωματικής δραστηριότητας παιδιών & γονέων/κηδεμόνων

Έρευνα σε δείγμα 215 οικογενειών για τις συνήθειες διατροφής και σωματικής δραστηριότητας παιδιών & γονέων/κηδεμόνων Έρευνα σε δείγμα 215 οικογενειών για τις συνήθειες διατροφής και σωματικής δραστηριότητας παιδιών & γονέων/κηδεμόνων Πωλ Φαρατζιάν, MSc Διαιτολόγος-διατροφολόγος Υπεύθυνος στατιστικής ανάλυσης & ερμηνείας

Διαβάστε περισσότερα

Η διατροφική πρόσληψη των παιδιών και εφήβων της Κύπρου ηλικίας 6-18 ετών καθώς και η συμμόρφωσή τους στις εκάστοτε διατροφικές συστάσεις

Η διατροφική πρόσληψη των παιδιών και εφήβων της Κύπρου ηλικίας 6-18 ετών καθώς και η συμμόρφωσή τους στις εκάστοτε διατροφικές συστάσεις Η διατροφική πρόσληψη των παιδιών και εφήβων της Κύπρου ηλικίας 6-18 ετών καθώς και η συμμόρφωσή τους στις εκάστοτε διατροφικές συστάσεις Δρ Ελενα Φιλίππου, Δρ Μιχάλης Τορναρίτης, Δρ Χαράλαμπος Χατζηγεωργίου,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : «ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ» ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ : Κα ΚΥΠΑΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή;

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ξεκίνησε μία μεγάλη έρευνα, γνωστή ως η μελέτη των 7 χωρών, όπου μελετήθηκαν οι διατροφικές συνήθειες ανθρώπων από τις εξής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΙΚΡΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΗΜΕΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ..

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΙΚΡΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΗΜΕΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ.. ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΙΚΡΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΗΜΕΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ.. Γνωρίζοντας τις ομάδες τροφίμων μέσω της πυραμίδας... Τα τρόφιμα τα οποία καταναλώνουμε και κυρίως

Διαβάστε περισσότερα

Σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων σε Γυμνάσια και Λύκεια της Κύπρου

Σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων σε Γυμνάσια και Λύκεια της Κύπρου Σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων σε Γυμνάσια και Λύκεια της Κύπρου Κουρίδης Γιάννης, Σάββα Σάββας, Κουρίδης Χρήστος, Τορναρίτης Μιχάλης. Εισαγωγή Στα σχολεία της Κύπρου δεν διδάσκεται το μάθημα της σεξουαλικής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΡΕΣ (%) ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΥΝΟΛΟ (%)

ΑΝΤΡΕΣ (%) ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΥΝΟΛΟ (%) Αποτελέσματα από «Επιδημιολογική έρευνα για το ποσοστό της παχυσαρκίας και υπερβάλλοντος βάρους στην Κύπρο και διαπίστωση των διατροφικών συνηθειών του Κύπριου πολίτη" του Συνδέσμου ιαιτολόγων και ιατροφολόγων

Διαβάστε περισσότερα

Στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής, η συχνότητα και η ποιότητα των γευμάτων ασκεί ουσιαστικό ρόλο για τη διασφάλιση της καλής υγείας.

Στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής, η συχνότητα και η ποιότητα των γευμάτων ασκεί ουσιαστικό ρόλο για τη διασφάλιση της καλής υγείας. Πρωινό Γεύμα: είναι απαραίτητο; Διαιτολόγοι Ηράκλειο - Eat for Life - Συμβουλευτικό Κέντρο Κλινι Στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής, η συχνότητα και η ποιότητα των γευμάτων ασκεί ουσιαστικό ρόλο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΑΙΑΚΩΝ ΤΑΞΗ Β Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Παιδεία για ένα μέλλον χωρίς Κάπνισμα και Αλκοόλ» Σχολικό Έτος 2014-15

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΑΙΑΚΩΝ ΤΑΞΗ Β Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Παιδεία για ένα μέλλον χωρίς Κάπνισμα και Αλκοόλ» Σχολικό Έτος 2014-15 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΑΙΑΚΩΝ ΤΑΞΗ Β Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Παιδεία για ένα μέλλον χωρίς Κάπνισμα και Αλκοόλ» Σχολικό Έτος 2014-15 Το παρακάτω ερωτηματολόγιο είναι αυθεντικό και διαμορφώθηκε στις συναντήσεις της

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η αφορμή για την επιλογή του θέματος δόθηκε από δημοσίευση των αποτελεσμάτων έρευνας με θέμα «Η παχυσαρκία στην παιδική ηλικία». Έρευνα που έγινε σε όλη την Ε.Ε. κατέδειξε την Ελλάδα πρώτη σε

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Γενικό Λύκειο Ναυπάκτου Υπεύθυνος Καθηγητής: Σπυρίδων Σφήκας - ΠΕ12 (05)

2 ο Γενικό Λύκειο Ναυπάκτου Υπεύθυνος Καθηγητής: Σπυρίδων Σφήκας - ΠΕ12 (05) 2 ο Γενικό Λύκειο Ναυπάκτου 2014-2015 Υπεύθυνος Καθηγητής: Σπυρίδων Σφήκας - ΠΕ12 (05) Επιπτώσεις στην Υγεία Κοινωνική διάσταση Τεχνολογική διάσταση Έρευνα με Ερωτηματολόγιο ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ Θεοδωροπούλου

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφικές Συνήθειες παιδικού πληθυσµού Ελλάδος. Αναστασία Μπαρμπούνη,MD,PhD παιδίατρος Τομέας Δημόσιας και Διοικητικής Υγιεινής ΕΣΔΥ

Διατροφικές Συνήθειες παιδικού πληθυσµού Ελλάδος. Αναστασία Μπαρμπούνη,MD,PhD παιδίατρος Τομέας Δημόσιας και Διοικητικής Υγιεινής ΕΣΔΥ Διατροφικές Συνήθειες παιδικού πληθυσµού Ελλάδος Αναστασία Μπαρμπούνη,MD,PhD παιδίατρος Τομέας Δημόσιας και Διοικητικής Υγιεινής ΕΣΔΥ ΕΛΛΑΔΑ Το πρόβλημα της παχυσαρκίας Από την τελευταία έκθεση του

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακής Διατροφής

Μεσογειακής Διατροφής mini Οδηγός Μεσογειακής Διατροφής Γιατί Μεσογειακή Διατροφή; Η μεσογειακή διατροφή αναφέρεται στον τρόπο διατροφής των λαών που ζουν σε περιοχές που αναπτύσσονται γύρω από τη Μεσόγειο. Οι επιστημονικές

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ/ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

ΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ/ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ/ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Μαρία Μπασκίνη-Αρσένη, MSc, RD Κλινική ιαιτολόγος, Ειδική ιατροφολόγος Εσπερινό Λύκειο Αµπελοκήπων 11 εκεµβρίου 2014 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ ΗΜΕΡΙΔΑΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟ «ΓΕΜΑΤΟ ΔΙΑΤΡΟΦΗ» Δημοσθένης Β. Παναγιωτάκος, Καθηγητής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Οι διατροφικές

Διαβάστε περισσότερα

1 ο Καλοκαιρινό CAMP Ποδοσφαίρου για παιδιά ηλικίας 6-14 ετών. Φρέσκα Φρούτα. Μπανάνα, νεκταρίνια κ.α. Παστέλι. Μπάρες Δημητριακών

1 ο Καλοκαιρινό CAMP Ποδοσφαίρου για παιδιά ηλικίας 6-14 ετών. Φρέσκα Φρούτα. Μπανάνα, νεκταρίνια κ.α. Παστέλι. Μπάρες Δημητριακών Menu 16-Ιουνίου έως 4-Ιουλίου 2014 1 ο Καλοκαιρινό CAMP Ποδοσφαίρου για παιδιά ηλικίας 6-14 ετών Συσκευασμένο κοκτέιλ Φρούτων σε χυμό. Ροδάκινο, Αχλάδι, Σταφύλι, Ανανάς,Κεράσι, Παπάγια σε χυμό φρούτων.

Διαβάστε περισσότερα

Οι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του Λυκείου Εθνομάρτυρα Κυπριανού Στροβόλου ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ I Β ΛΥΚΕΙΟΥ

Οι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του Λυκείου Εθνομάρτυρα Κυπριανού Στροβόλου ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ I Β ΛΥΚΕΙΟΥ Οι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του Λυκείου Εθνομάρτυρα Κυπριανού Στροβόλου ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ I Β ΛΥΚΕΙΟΥ 2008-2009 Σκοπός της έρευνας: Να ερευνήσουμε τις διατροφικές συνήθειες των εφήβων του σχολείου

Διαβάστε περισσότερα

Η διατροφή των εφήβων

Η διατροφή των εφήβων ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΔΡΑΜΑΣ Σχολικό έτος 2014-15 Ερευνητική εργασία Η διατροφή των εφήβων Α τάξη Α Τρίμηνο Συμμετέχοντες Μαθητές: ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΚΑΜΙΝΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ, ΠΕΤΚΟΒ ΜΑΡΙΑΝ, ΠΡΑΣΑΤΖΗ ΕΛΕΝΗ, ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Tα ιδιαίτερα οφέλη το καλοκαίρι. Μεσογειακή διατροφή: Ο γευστικός θησαυρός του καλοκαιριού

Tα ιδιαίτερα οφέλη το καλοκαίρι. Μεσογειακή διατροφή: Ο γευστικός θησαυρός του καλοκαιριού Οι καλοκαιρινοί μήνες αποτελούν ιδανική περίοδο για την υιοθέτηση της αποκαλούμενης «μεσογειακής διατροφής». Η μεσογειακή διατροφή, η οποία πήρε το όνομά της από τον τρόπο διατροφής των λαών της Μεσογείου,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ Το θέμα της εργασίας μας είναι η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ. Ασχοληθήκαμε με τις διατροφικές συνήθειες των αθλητών από την αρχαία Ελλάδα έως και σήμερα. Βρέθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΓΕΛ ΜΕΤΣΟΒΟΥ 2016/17 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ Σχολείο: ΓΕΛ Μετσόβου Τάξη Β Υπεύθυνοι προγράμματος: Τρομπούκη Χαριτίνη Μυλωνάς Πέτρος Σκοπός Έρευνας Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών σε ότι

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 1 ο. Οι διατροφικές ανάγκες των παιδιών ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΑΘΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. 1.1 Ανακαλύπτοντας τις διατροφικές ανάγκες

ΜΑΘΗΜΑ 1 ο. Οι διατροφικές ανάγκες των παιδιών ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΑΘΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. 1.1 Ανακαλύπτοντας τις διατροφικές ανάγκες ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΑΘΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πρόγραμμα ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΕ ΕΥΠΑΘΕΙΣ ΟΜΑ ΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΤΆ ΤΗ ΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ ΜΑΘΗΜΑ 1 ο Οι διατροφικές ανάγκες των

Διαβάστε περισσότερα

Το πρόβλημα της Παιδικής Παχυσαρκίας Καινοτόμες Εργασίες μέσα από το μάθημα της Οικογενειακής Αγωγής

Το πρόβλημα της Παιδικής Παχυσαρκίας Καινοτόμες Εργασίες μέσα από το μάθημα της Οικογενειακής Αγωγής Το πρόβλημα της Παιδικής Παχυσαρκίας Καινοτόμες Εργασίες μέσα από το μάθημα της Οικογενειακής Αγωγής Λύκειο Παλουριώτισσας Καθηγήτρια: Αικατερίνη Λαμπή 1 Η εργασία περιλάμβανε τρείς δραστηριότητες: 1.

Διαβάστε περισσότερα

«Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική ηλικία»

«Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική ηλικία» ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ «Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Η μεσογειακή διατροφή είναι επίσης πλούσια σε βιταμίνες, ενώ η κύρια μορφή λίπους που χρησιμοποιείται είναι το ελαιόλαδο.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Η μεσογειακή διατροφή είναι επίσης πλούσια σε βιταμίνες, ενώ η κύρια μορφή λίπους που χρησιμοποιείται είναι το ελαιόλαδο. Μεσογειακή Διατροφή ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μεσογειακή Διατροφή είναι ένα είδος διατροφής που χαρακτηρίζεται από χαμηλή κατανάλωση λίπους και ιδιαίτερα κορεσμένων λιπαρών οξέων, ενώ αντίθετα από υψηλή κατανάλωση υδατανθράκων,

Διαβάστε περισσότερα

Η Παιδική Παχυσαρκία στην Κύπρο. Σάββας Χρ Σάββα MD, PhD Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Υγεία του Παιδιού

Η Παιδική Παχυσαρκία στην Κύπρο. Σάββας Χρ Σάββα MD, PhD Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Υγεία του Παιδιού Η Παιδική Παχυσαρκία στην Κύπρο Σάββας Χρ Σάββα MD, PhD Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Υγεία του Παιδιού Επιδημία Παχυσαρκίας Source: IASOWebsite 2013 Αν δεν πάρουμε σύντομα αποτελεσματικά μέτρα,

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία.

Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία. Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία. Οικογενειακή Αγωγή Ι Σχολική Χρονιά: 2007 2008 Καθηγήτρια Οικιακής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14 Νοεμβρίου 2018) Τι είναι ο Διαβήτης Φετινό Θέμα: «Ο διαβήτης αφορά κάθε οικογένεια» Ο διαβήτης είναι μια αυτοάνοση

Διαβάστε περισσότερα

«Μεσογειακή δίαιτα και υγεία»

«Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» «Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» «Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» Μερόπη Κοντογιάννη Επίκουρη Καθηγήτρια Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας Διατροφής ρ ήμ Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Μεσογειακή δίαιτα

Διαβάστε περισσότερα

Η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα/ Συµπεράσµατα συνεδρίου

Η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα/ Συµπεράσµατα συνεδρίου Η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα/ Συµπεράσµατα συνεδρίου Χριστιάνα Γ. Παυλίδου D.U., MSc Κλινικός ιατροφολόγος ιαιτολόγος Επιστηµονικός σύµβουλος ΠΑΙ ΕΙΑΤΡΟΦΗ by Epode Παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα Το

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 2 ο. Πρόγραμμα ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ. Εκπαίδευση στην πυραμίδα της υγιεινής διατροφής ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ 2 ο. Πρόγραμμα ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ. Εκπαίδευση στην πυραμίδα της υγιεινής διατροφής ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πρόγραμμα ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΕ ΕΥΠΑΘΕΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΤA ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΜΕ 4 ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΜΑΘΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (για τους μαθητές Γυμνασίων, ΓΕ.Λ., ΕΠΑ.Λ, ΕΠΑ.Σ, Καλλιτεχνικών, Μουσικών, Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων.)

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (για τους μαθητές Γυμνασίων, ΓΕ.Λ., ΕΠΑ.Λ, ΕΠΑ.Σ, Καλλιτεχνικών, Μουσικών, Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων.) Ημερομηνία:.. Σχολείο:. Τάξη:. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (για τους μαθητές Γυμνασίων, ΓΕ.Λ., ΕΠΑ.Λ, ΕΠΑ.Σ, Καλλιτεχνικών, Μουσικών, Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων.) Πρόλογος Αγαπητέ/ή μαθητή/τρια, Το ερωτηματολόγιο

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Η διατροφή των εφήβων»

Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Η διατροφή των εφήβων» Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Η διατροφή των εφήβων» Υπεύθυνη καθηγήτρια: Παχιαδάκη Άννα Ομάδα μαθητών Β Τάξης Λυκείου: Αλεβυζάκη Ευανθία, Καλαγασίδη Βάλια, Καλοειδάς Αντώνης, Λεμονάκης Μάριος, Πετράκης Αντώνης,

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηµα : Οικογενειακή Αγωγή

Μάθηµα : Οικογενειακή Αγωγή ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2004 2005 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 Μάθηµα : Οικογενειακή Αγωγή Ηµεροµηνία: 14 / 06 /05 Τάξη: Β Λυκείου Ονοµατεπώνυµο µαθητή/τριας:... Χρόνος:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ 9 μητέρες από την Καρδίτσα 33 μητέρες από την Θεσσαλονίκη 58 παιδιά (6 μηνών έως 6 χρονών) Εγκαταστάσεις του ΤΕΙ Διατροφής- Διαιτολογίας (Καρδίτσα) Ιατρείο κα Πατσούρου (Θεσσαλονίκη)

Διαβάστε περισσότερα

10 Healthy Lifestyle Tips for Adults

10 Healthy Lifestyle Tips for Adults 10 Healthy Lifestyle Tips for Adults 07 June 2017 1. Καταναλώνετε ποικιλία τροφίμων 2. Βασίστε τη δίαιτά σας σε άφθονα τρόφιμα που είναι πλούσια σε υδατάνθρακες 3. Αντικαταστήστε τα κορεσμένα με τα ακόρεστα

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Κλινικής Εξέτασης

Αποτελέσματα Κλινικής Εξέτασης Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Υγεία του Παιδιού Αποτελέσματα Κλινικής Εξέτασης Ολική Χοληστερόλη Αίματος: Η μέτρηση της ολικής χοληστερόλης αίματος σε παιδιά άνω των δύο χρονών είναι αξιόπιστη

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή και σχολική/αθλητική απόδοση. Από τους μαθητές: Γεωργία Βαρότση Ελένη Μαύρου Άρτεμις Αναγνώστου Κώστας Πακτίτης Χρύσανθος Λειβαδιώτης

Διατροφή και σχολική/αθλητική απόδοση. Από τους μαθητές: Γεωργία Βαρότση Ελένη Μαύρου Άρτεμις Αναγνώστου Κώστας Πακτίτης Χρύσανθος Λειβαδιώτης Διατροφή και σχολική/αθλητική απόδοση Από τους μαθητές: Γεωργία Βαρότση Ελένη Μαύρου Άρτεμις Αναγνώστου Κώστας Πακτίτης Χρύσανθος Λειβαδιώτης Σχολική Επίδοση Οι έφηβοι βρίσκονται σε μια ηλικία ταχύτατης

Διαβάστε περισσότερα

Παράγοντες Κινδύνου Χρόνιων Νοσημάτων που Επηρεάζουν το Επίπεδο Υγείας Παιδιών και Εφήβων στην Κύπρο

Παράγοντες Κινδύνου Χρόνιων Νοσημάτων που Επηρεάζουν το Επίπεδο Υγείας Παιδιών και Εφήβων στην Κύπρο Παράγοντες Κινδύνου Χρόνιων Νοσημάτων που Επηρεάζουν το Επίπεδο Υγείας Παιδιών και Εφήβων στην Κύπρο Δρ Μιχάλης Τορναρίτης Η δραματική αλλαγή του τρόπου ζωής του σύγχρονου ανθρώπου τον έχει οδηγήσει μοιραία

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ Πληροφοριακά σας λέμε.. Η διατροφή του σύγχρονου ανθρώπου έχει αλλάξει θεαματικά τις τελευταίες 3-4 δεκαετίες με αποτέλεσμα να εγκαταλειφτεί η παραδοσιακή Μεσογειακή

Διαβάστε περισσότερα

για καλή υγεία χωρίς παχυσαρκία

για καλή υγεία χωρίς παχυσαρκία 5 4 3 2 1 πάμε για καλή υγεία χωρίς παχυσαρκία ΕΥ ΖΗΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΛΑΝΤΖΙΑΣ 2009 Ελένη Τσιακλή 5 φρούτα και λαχανικά την ημέρα Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και ανόργανα άλατα. εν έχουν πολλές

Διαβάστε περισσότερα

Διαιτητικές οδηγίες για το ΣΔ. Κατευθυντήριες οδηγίες για τη Διαχείριση του Διαβητικού Ασθενούς

Διαιτητικές οδηγίες για το ΣΔ. Κατευθυντήριες οδηγίες για τη Διαχείριση του Διαβητικού Ασθενούς ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΤΡΙΤΗΣ ΚΑΙ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 Αναστάσιος Κουτσοβασίλης, Μαρία

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα. Οι διατροφικές συνήθειες των. μαθητών του Γυμνασίου. (ερωτηματολόγιο)

Θέμα. Οι διατροφικές συνήθειες των. μαθητών του Γυμνασίου. (ερωτηματολόγιο) Θέμα Οι διατροφικές συνήθειες των μαθητών του Γυμνασίου (ερωτηματολόγιο) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή: Διατροφική πυραμίδα (Λαμπρινουδάκη Μαρία, Βαλενστάιν Μαρία) 2. Κυρίως θέμα (ερωτηματολόγιο) (Μουτζούρη

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει η Ράνια Σαμαρά, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Γράφει η Ράνια Σαμαρά, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Γράφει η Ράνια Σαμαρά, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Σε προηγούμενα άρθρα μιλήσαμε για τη σχέση σωστής διατροφής και αθλητισμού, διακρίναμε τη σημαντικότητα του ρόλου που διαδραματίζει και επικεντρωθήκαμε

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπο Πειραματικό ΓΕΛ Πάτρας PROJECT Α3. Θέμα: «Η Μεσογειακή διατροφή στην Ελλάδα» Υπεύθυνος Καθηγητής: Παυλάκης Ιωάννης

Πρότυπο Πειραματικό ΓΕΛ Πάτρας PROJECT Α3. Θέμα: «Η Μεσογειακή διατροφή στην Ελλάδα» Υπεύθυνος Καθηγητής: Παυλάκης Ιωάννης Πρότυπο Πειραματικό ΓΕΛ Πάτρας PROJECT Α3 Θέμα: «Η Μεσογειακή διατροφή στην Ελλάδα» Υπεύθυνος Καθηγητής: Παυλάκης Ιωάννης Ομάδα Δ ΜΑΝΤΟΥΚΑ ΜΠΟΒΙΑΤΣΗ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΠΕΛΕΚΟΥΔΑ-ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΣΚΙΑΔΑ Υπόθεμα : «Διεξαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΡΜΟΣΜΕΝΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ

ΕΦΗΡΜΟΣΜΕΝΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Η παρούσα διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στα πλαίσια των σπουδών για την απόκτηση του Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης στην ΕΦΗΡΜΟΣΜΕΝΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ που απονέμει η Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, σε

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία, μία δυστοπία. Ερευνητική εργασία Α τετραμήνου της Α Λυκείου των Λ.Τ. Αρμενίου Σχολικό έτος

Εφηβεία, μία δυστοπία. Ερευνητική εργασία Α τετραμήνου της Α Λυκείου των Λ.Τ. Αρμενίου Σχολικό έτος Εφηβεία, μία δυστοπία Ερευνητική εργασία Α τετραμήνου της Α Λυκείου των Λ.Τ. Αρμενίου Σχολικό έτος 2012-13 Τομείς έρευνας: Συμπεριφορά των εφήβων Τρόπος ζωής και καθημερινότητα Ασχολίες και δραστηριότητες

Διαβάστε περισσότερα

ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ

ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΕΡΑ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΝΗΣΟΥ ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ Εργασία από τους μαθητές της Α1 στα πλαίσια του μαθήματος Αγωγή Ζωής. Δασκάλα: Χρυσοβαλάντω Θουκυδίδου Σχολική Χρονιά: 2015-2016 Οι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Αγαπητέ μαθητή/ αγαπητή μαθήτρια, Διεξάγουμε μια έρευνα και θα θέλαμε να μάθουμε την άποψή σου για τo περιβάλλον μάθησης που επικρατεί στην τάξη σου. Σε παρακαλούμε

Διαβάστε περισσότερα

Ματακιά Θεοδώρα Ιωνίδειος Σχολή Πειραιά Υγιεινή ιατροφή ξέρουµε τι τρώµε; Ματακιά Θεοδώρα Α3 Yπεύθυνη Kαθηγήτρια Ελένη Τοπογλίδη

Ματακιά Θεοδώρα Ιωνίδειος Σχολή Πειραιά Υγιεινή ιατροφή ξέρουµε τι τρώµε; Ματακιά Θεοδώρα Α3 Yπεύθυνη Kαθηγήτρια Ελένη Τοπογλίδη Ιωνίδειος Σχολή Πειραιά Υγιεινή ιατροφή ξέρουµε τι τρώµε; Ματακιά Θεοδώρα Α 3 Yπεύθυνη Kαθηγήτρια Ελένη Τοπογλίδη Πρόλογος-Περίληψη Η εργασία αυτή πραγματοποιήθηκε με την επίβλεψη της καθηγήτριας φυσικού

Διαβάστε περισσότερα

Child Health Research & Educational Institute, Cyprus.

Child Health Research & Educational Institute, Cyprus. Διατροφικές Διαταραχές σε παιδιά και εφήβους. Κυπριακή Πραγματικότητα. Δρ Χαράλαμπος Χατζηγεωργίου MD, PhD Παιδίατρος Child Health Research & Educational Institute, Cyprus. ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Αναφερόμαστε

Διαβάστε περισσότερα

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία.

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Παχυσαρκία είναι η παθολογική αύξηση του βάρους του σώματος, που οφείλεται σε υπερβολική συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Παρατηρείται γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Οικιακή Οικονομία Β Λυκείου. Μάθημα Επιλογής (4ωρο)

Οικιακή Οικονομία Β Λυκείου. Μάθημα Επιλογής (4ωρο) Οικιακή Οικονομία Β Λυκείου Μάθημα Επιλογής (4ωρο) Βασικές επισημάνσεις Το μάθημα σε Γυμνάσιο και Λύκειο ονομάζεται Οικιακή Οικονομία Το περιεχόμενο του μαθήματος και των Δεικτών Επιτυχίας/Επάρκειας, βασίζονται

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή. Δημιούργησαν ένα ερωτηματολόγιο το οποίο και συμπλήρωσε στη συνέχεια ανώνυμα ο κάθε μαθητής της Στ τάξης.

Διατροφή. Δημιούργησαν ένα ερωτηματολόγιο το οποίο και συμπλήρωσε στη συνέχεια ανώνυμα ο κάθε μαθητής της Στ τάξης. Διατροφή Οι μαθητές της Στ τάξης στα πλαίσια του μαθήματος Τ.Π.Ε και συγκεκριμένα της υποενότητας «Λύνω προβλήματα με Υπολογιστικά Φύλλα» διεξήγαγαν μια μικρή έρευνα όσον αφορά τις διατροφικές τους συνήθειες.

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Σχ. έτος 2015-2016 Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ.

Διαβάστε περισσότερα

«Διατροφή και Υγεία» 64ο Δημοτικό Σχολείο Πατρών

«Διατροφή και Υγεία» 64ο Δημοτικό Σχολείο Πατρών «Διατροφή και Υγεία» 64ο Δημοτικό Σχολείο Πατρών Υπεύθυνος εκπαιδευτικός: Δελής Ανδρέας, ΠΕ19 Συνεργαζόμενοι εκπαιδευτικοί: Καπελλέ Γεωργία, ΠΕ70 Τάξη: Β Τμήμα: 1 ο Διάρκεια: 5 μήνες (1 ώρα/εβδομάδα) Να

Διαβάστε περισσότερα

«Το πρωινό γεύμα για τους μαθητές του δημοτικού. Αντιλήψεις και καθημερινή πρακτική των παιδιών.»

«Το πρωινό γεύμα για τους μαθητές του δημοτικού. Αντιλήψεις και καθημερινή πρακτική των παιδιών.» «Το πρωινό γεύμα για τους μαθητές του δημοτικού. Αντιλήψεις και καθημερινή πρακτική των παιδιών.» Το πρωινό είναι το πρώτο γεύμα της ημέρας, έπειτα από μία «κοπιαστική νύχτα» για τον οργανισμό μας, κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1. Ποιο από τα παρακάτω αποτυπώνει τη διαμονή σας, αυτό το ακαδημαϊκό έτος;

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1. Ποιο από τα παρακάτω αποτυπώνει τη διαμονή σας, αυτό το ακαδημαϊκό έτος; ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Το παρόν ερωτηματολόγιο αφορά έρευνα για τις συνήθειες των φοιτητών. Οι πληροφορίες που θα συγκεντρωθούν μένουν αυστηρά προσωπικές και χρησιμοποιούνται μόνο για στατιστικούς λόγους. Σας

Διαβάστε περισσότερα

Μαγειρεύουµε έναν καλύτερο κόσµο για τα παιδιά µας

Μαγειρεύουµε έναν καλύτερο κόσµο για τα παιδιά µας Η συνταγή για έναν καλύτερο κόσµο για τα παιδιά εκάλογος για γονείς 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Να ακολουθείς το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής για σένα και τα παιδιά. Να επιλέγεις τοπικά και εποχιακά είδη.

Διαβάστε περισσότερα

Mάθημα:Oικιακή Οικονομία

Mάθημα:Oικιακή Οικονομία Mάθημα:Oικιακή Οικονομία Ώρα για δράση... ΟΜΑΔΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις: 1. Το...γάλα υπερέχει από όλα τα είδη γάλακτος. 2. Το... γάλα περιέχει κακάο,το οποίο εμποδίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Πάνος Πλατρίτης Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Πάνος Πλατρίτης Διαιτολόγος-Διατροφολόγος ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Πάνος Πλατρίτης Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Έρευνα Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου. Αποτελέσματα από επιδημιολογική έρευνα για το ποσοστό της παχυσαρκίας και υπερβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΓΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Εξαρτησιογόνες Ουσίες ( καπνός, αλκοόλ, ναρκωτικά )

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΓΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Εξαρτησιογόνες Ουσίες ( καπνός, αλκοόλ, ναρκωτικά ) ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΓΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Εξαρτησιογόνες Ουσίες ( καπνός, αλκοόλ, ναρκωτικά ) Ασθένειες: AIDS, ηπατίτιδα Β, Μεσογειακή αναιμία, καρδιαγγειακά νοσήματα, ασθένειες στο εργασιακό περιβάλλον,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Η ευεργετική επίδραση της φυσικής δραστηριότητας στην καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνητότητα είναι επίσης διαχρονικά αναγνωρισμένη.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Η ευεργετική επίδραση της φυσικής δραστηριότητας στην καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνητότητα είναι επίσης διαχρονικά αναγνωρισμένη. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΣΤΟ ΚΛΕΙΣΤΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΕΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΝΗΣΙΟΥ- ΜΕΛΕΤΗ PERSEAS Ι. Κυριαζής, Ι. Ιωαννίδης, Χ. Δημοσθενόπουλος,

Διαβάστε περισσότερα

1 η Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Νοσοκομείο Παίδων Η Αγία Σοφία

1 η Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Νοσοκομείο Παίδων Η Αγία Σοφία 1 η Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Νοσοκομείο Παίδων Η Αγία Σοφία ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΟΥ ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΓΟΝΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ 1) Ημερομηνία γέννησης παιδιού / / 2) Ημερομηνία συμπλήρωσης

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονες Διατροφικές Παγίδες

Σύγχρονες Διατροφικές Παγίδες Σύγχρονες Διατροφικές Παγίδες Δρ. Αναστάσιος Παπαλαζάρου, MSc, PhD Διαιτολόγος Διατροφολόγος Επιστημονικός Συνεργάτης Χαροκοπείου Πανεπιστήμιου www.apapalazarou.gr Facebook.com/Αναστάσιος Παπαλαζάρου Παχαίνουμε;

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία Αρσάκειο Γενικό Λύκειο Ψυχικού Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Σχολικό έτος: 2013-2014 Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφικές συστάσεις για νεαρούς αθλητές. Μέγιστη απόδοση στις διαδοχικές προπονήσεις. Άννα Ευλογημένου Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Διατροφικές συστάσεις για νεαρούς αθλητές. Μέγιστη απόδοση στις διαδοχικές προπονήσεις. Άννα Ευλογημένου Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Διατροφικές συστάσεις για νεαρούς αθλητές. Μέγιστη απόδοση στις διαδοχικές προπονήσεις. Άννα Ευλογημένου Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Πότε και τι να τρώμε πριν την προπόνηση 1. Ένα μεγάλο γεύμα

Διαβάστε περισσότερα

Η ευθραστότητα της εφηβείας

Η ευθραστότητα της εφηβείας Η ευθραστότητα της εφηβείας Άννα Κοκκέβη Αναπλ. Καθηγήτρια Α Ψυχιατρικής Κλινικής Παν/µίου Αθηνών Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών 16 Φεβρουαρίου 2010 Tυπικά χαρακτηριστικά της εφηβείας που κάνουν το άτοµο ευάλωτο

Διαβάστε περισσότερα

Δέσποινα Μάλλη Φρειδερίκη Ραχμανίδου Σοφία Ντούνη Χαρά Μπροτζάκη

Δέσποινα Μάλλη Φρειδερίκη Ραχμανίδου Σοφία Ντούνη Χαρά Μπροτζάκη Δέσποινα Μάλλη Φρειδερίκη Ραχμανίδου Σοφία Ντούνη Χαρά Μπροτζάκη Η διατροφή αποτελεί μοναδικό παράγοντα για την ανάπτυξη του σώματος, την καλή λειτουργία του, την διατήρηση της υγείας και την προστασία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΑΠΑΣΧΑΛΙΔΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΜ:

ΚΑΡΑΠΑΣΧΑΛΙΔΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΜ: ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ «ΠΟΛΥΧΡΩΜΟ» ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ 2016-20172017 ΚΑΡΑΠΑΣΧΑΛΙΔΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΜ: 213029 ΑΘΗΝΑ, 2017 ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφικές συνήθειες

Διατροφικές συνήθειες 1 Διατροφικές συνήθειες Γενικές πληροφορίες Στην έρευνα συμμετείχαν 1.059 καταναλωτές, από όλη την Ελλάδα. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το χρονικό διάστημα 8/7/2016-28/9/2016, μέσω ερωτηματολόγιου που αναρτήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεόραση και Παχυσαρκία Ερευνητική Εργασία (Project) Τμήμα: ΑΠ4 1 ο ΕΠΑ.Λ. Κορωπίου Σχ. Έτος: Υπεύθ. Καθηγητές: Λέκκας Λ. Ράπτης Τ.

Τηλεόραση και Παχυσαρκία Ερευνητική Εργασία (Project) Τμήμα: ΑΠ4 1 ο ΕΠΑ.Λ. Κορωπίου Σχ. Έτος: Υπεύθ. Καθηγητές: Λέκκας Λ. Ράπτης Τ. Τηλεόραση και Παχυσαρκία Ερευνητική Εργασία (Project) Τμήμα: ΑΠ4 1 ο ΕΠΑ.Λ. Κορωπίου Σχ. Έτος: 2012-2013 Υπεύθ. Καθηγητές: Λέκκας Λ. Ράπτης Τ. διαλέξαμε το θέμα αφορμή Στατιστικά έχουμε τα πιο παχύσαρκα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΤΙΣΣΑΣ «ΕΥ ΖΗΝ» 2014/2016

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΤΙΣΣΑΣ «ΕΥ ΖΗΝ» 2014/2016 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΤΙΣΣΑΣ «ΕΥ ΖΗΝ» 2014/2016 Υπεύθυνη καθηγήτρια του προγράμματος: Παναγιώτα Ιωαννίδου, Βιολόγος Συνεργάτις: Μαρία Χριστοδούλου, φιλόλογος Αντωνίου Ανδρέας Γ1 Γεωργιάδου Μαρίνα Γ1 Κωνσταντινίδου

Διαβάστε περισσότερα

PROJECT ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

PROJECT ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ PROJECT ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Σχολικό έτος 2013-2014 Ομάδα: Τούσκα Κατερίνα Φασούλης Θανάσης Ψάλτου Ελένη Ψάλτου Μιράντα Υπεύθυνος καθηγητής: Ζούλας 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.Πρόλογος-Γενικά

Διαβάστε περισσότερα

«TEST ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ» από τον Δημήτρη Γρηγοράκη και το «Λόγω διατροφής».

«TEST ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ» από τον Δημήτρη Γρηγοράκη και το «Λόγω διατροφής». «TEST ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ» από τον Δημήτρη Γρηγοράκη και το «Λόγω διατροφής». Από το παρακάτω test μπορείτε να ανιχνεύσετε πόσο επιρρεπείς είστε στην αύξηση του σωματικού βάρους, καθώς κι εάν θέτετε

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Ιερά Οδός 75, 11855 Αθήνα, Τηλ: 210 5294945

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Ιερά Οδός 75, 11855 Αθήνα, Τηλ: 210 5294945 ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Ιερά Οδός 75, 11855 Αθήνα, Τηλ: 210 5294945 Αγαπητέ γονέα / κηδεμόνα, Η Μονάδα Διατροφής του Ανθρώπου

Διαβάστε περισσότερα

g w w n lf o o d p l a.h d a.g

g w w n lf o o d p l a.h d a.g g w. or w w coo n lf o o d p l a et. ww w.efa d.o.eufic.org w ww w ww.h d a.g r rg Θυμάσαι πώς ήταν όταν μάθαινες ποδήλατο; Το πιο σημαντικό ήταν να μάθεις να κρατάς ισορροπία. Όταν κρατούσες ισορροπία,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2.

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2. Χαράλαμπος Ταμβάκος, Αναστάσιος Κουτσοβασίλης, Αλέξης Σωτηρόπουλος, Μαρία Παππά, Ουρανία Αποστόλου,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΕΦΗΒΕΙΑ- ΑΝΑΓΚΕΣ v Επιτάχυνση ρυθμού ανάπτυξης v Ωρίμανση και αύξηση ιστών v Αποκτά το 20% του ύψους και το 50% του βάρους του ενήλικα, ενώ οι μύες, ο όγκος του αίματος και γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ. Πόσα παιδιά συμμετέχουν στο Πρόγραμμα; Πόσα γεύματα έχουν διανεμηθεί; Ποια είναι η «ιστορία» του Προγράμματος;

Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ. Πόσα παιδιά συμμετέχουν στο Πρόγραμμα; Πόσα γεύματα έχουν διανεμηθεί; Ποια είναι η «ιστορία» του Προγράμματος; Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ Πόσα παιδιά συμμετέχουν στο Πρόγραμμα; Το Πρόγραμμα ΔΙΑ.ΤΡΟΦΗ απευθύνεται σε μαθητές δημοσίων σχολείων κοινωνικοοικονομικά ευπαθών περιοχών της χώρας, που πλήττονται περισσότερο από

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα. Σωματική Υγιεινή και. Παιδική Ανάπτυξη

Θέμα. Σωματική Υγιεινή και. Παιδική Ανάπτυξη Θέμα Σωματική Υγιεινή και Παιδική Ανάπτυξη Περιεχόμενα 1) Εισαγωγή 2) Εργασίες: Άθληση Ανθρώπων (Αναστάσιος Ανδρέου) Σωστή Διατροφή (Σωτήρης Δημακάκος Και Μανόλης Γιορταμάκης) Σχέση Σωματικής υγιεινής

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΝΟΣΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ

ΥΠΟΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΝΟΣΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ ΥΠΟΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΝΟΣΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ ΥΠΟΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 30 ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΤΡΑΓΙΚΑ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ 1) ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο.

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο. ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Παχυσαρκία σημαίνει υπέρμετρη αύξηση του σωματικού λίπους σε ποσοστό τέτοιο, ώστε να δυσχεραί- νει την υγεία του ανθρώπου. Η παιδική & εφηβική παχυσαρκία συνήθως διατηρείται και στην

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτική Άσκηση στην Κοινότητα

Πρακτική Άσκηση στην Κοινότητα Πρακτική Άσκηση στην Κοινότητα Α' Βρεφονηπιακός Σταθμός Ελληνικού Αργυρούπολης Ειρήνη Καλαϊτζίδη Α.Μ.: 20912 ΕΔΔ Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Ιανουάριος 2014 1ο Εξάμηνο Φορέας υποδοχής ετών. βρεφονηπιακός σταθμός

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή στην καλαθοσφαίριση

Διατροφή στην καλαθοσφαίριση Διατροφή στην καλαθοσφαίριση Υγεία & βελτίωση της αθλητικής απόδοσης Α.Ο. ΠΡΩΤΕΑΣ Αγγελοπούλου Μαντώ Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας & Διατροφής Διατροφή η σημαντικότερη διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Έρευνας

Αποτελέσματα Έρευνας Αποτελέσματα Έρευνας Αρ. Πρωτοκόλλου: ΥΓΕΙΑ/1104/21 Συντονιστής Έργου: Ελένη Π. Ανδρέου Επιστημονικός Υπεύθυνος: Δρ. Φώτος Χατζηγεωργίου Ανάδοχος Φορέας: Σύνδεσμος Διαιτολόγων Κύπρου ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η διατροφή των μαθητών: Η περίπτωση των Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων

Η διατροφή των μαθητών: Η περίπτωση των Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων IHPCBG: Επένδυση για την υγεία και ευημερία των παιδιών σε Βουλγαρία και Ελλάδα IHPCBG: Investment in the health and the prosperity of the children in the Bulgarian Greek region 10-12 Οκτωβρίου 2013 Η

Διαβάστε περισσότερα

8 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

8 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΖΩΓΡΑΦΟΥ 8 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΖΩΓΡΑΦΟΥ Δάσκαλος : Μιαρίτης Στυλιανός ΥΠΕΠΘ ΕΙΝ ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ (ΠΡΑΞΗ 2.4.3.α) ΠΙΛΟΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΣΥΜΠΡΑΤΤΟΥΣΕΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 3 Ο,7 Ο,8 Ο,12 Ο,15 Ο,16 Ο ΔΗΜ. ΣΧ. ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Καραγκούνη Αναστασία Πάτση Ανθή Ράπτη Κατερίνα Σαπανίδου Μαρία

Καραγκούνη Αναστασία Πάτση Ανθή Ράπτη Κατερίνα Σαπανίδου Μαρία Καραγκούνη Αναστασία Πάτση Ανθή Ράπτη Κατερίνα Σαπανίδου Μαρία Ως διαφήμιση αναφέρουμε τη διαδικασία γνωστοποίησης, με έντυπα κι οπτικοακουστικά μέσα, ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας και των ιδιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ Α3

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ Α3 1 ο ΕΠΑΛ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-13 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ Α3 ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ: ΛΑΜΠΡΟΣ ΛΙΑΠΗΣ (ΠΕ11) ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΚΑΝΑΤΣΟΣ (ΠΕ12.10) ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ΜΑΪΟΣ 2013 Σκοπός της ερευνητικής εργασίας: Η

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΕΡΟΒΟΥΛΙ. Επιδημιολογία Παραγόντων Κινδύνου για Διατροφικές Διαταραχές σε 1900 Παιδιά και Έφηβους της Κύπρου

ΑΝΕΡΟΒΟΥΛΙ. Επιδημιολογία Παραγόντων Κινδύνου για Διατροφικές Διαταραχές σε 1900 Παιδιά και Έφηβους της Κύπρου ΑΝΕΡΟΒΟΥΛΙ Επιδημιολογία Παραγόντων Κινδύνου για Διατροφικές Διαταραχές σε 1900 Παιδιά και Έφηβους της Κύπρου Χαράλαμπος Χατζηγεωργίου MD, Μιχάλης Τορναρίτης PhD, Σάββας Χρ Σάββα MD, Αντώνης Καφάτος MD

Διαβάστε περισσότερα