ΈΦΗΒΟΣ ΚΑΙ ΆΘΛΗΣΗ ΓΕΝΙΚΑ

Transcript

1 ΈΦΗΒΟΣ ΚΑΙ ΆΘΛΗΣΗ ΓΕΝΙΚΑ Άθληση: Η άθληση, γενικά, συμβάλλει στην καλύτερη ποιότητα ζωής, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, προλαμβάνει την παχυσαρκία, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, καταπολεμά το άγχος και την κατάθλιψη. Επίσης επιδρά πολύ θετικά στην προσωπικότητα του εφήβου, αφού του διδάσκει την αυτοπειθαρχία, την ομαδικότητα, τον θεμιτό ανταγωνισμό και αλτρουισμό, του ενισχύει το αίσθημα της άμιλλας και της συνεργασίας. Βοηθά το παιδί να αντιμετωπίζει με τον ίδιο τρόπο την ήττα και τη νίκη, να αναγνωρίσει το προσωπικό του λάθος και να δημιουργήσει μια θετική εικόνα για τον εαυτό του. Ένα άλλο σημαντικό όφελος που προσφέρει ή άθληση στη ζωή του εφήβου είναι ότι του δίνεται η ευκαιρία να εκτονώσει την ενεργητικότητά του από το επιβαρημένο σχολικό πρόγραμμα. Αυτές οι ελάχιστες ώρες εβδομαδιαίως αποτελούν στιγμές χαλάρωσης, και διασκέδασης για γι αυτόν. Ταυτόχρονα, ο αθλητισμός εμπνέει στα παιδιά και στους εφήβους υγιή πρότυπα συμπεριφοράς. Πρότυπα που αγαπούν και σέβονται την προσωπικότητά τους και το σώμα τους χωρίς υπερβολές. Αυτού του είδους τα πρότυπα απομακρύνουν τα παιδιά από τις διάφορες καταχρήσεις που μαστίζουν την κοινωνία μας, όπως η κατανάλωση αλκοόλ, καπνού και άλλων ουσιών, καθώς και από την υπερβολική και άσκοπη χρήση του Internet. Αθλητισμός: Ο αθλητισμός όταν χάσει την πρωταρχική αξία, της χαράς και της ευεξίας, και μετατραπεί σε κυνήγι δόξας, πρωταθλητισμού, κοινωνικής καταξίωσης και οικονομικού κέρδους οδηγεί σε σωματική και ψυχική καταπόνηση του οργανισμού. Όταν συμβεί αυτό, το παιδί ή ο έφηβος αποκτά ένα μόνιμο άγχος επίδοσης, και απόδοσης, το οποίο συνοδεύεται και από φόβο αποτυχίας. Αυτό το χρόνιο άγχος έχει επιπτώσεις στη σωματική και στην ψυχική υγεία του παιδιού. Οι έφηβοι συχνά, για να μπορέσουν να αυξήσουν τις σωματικές του 1

2 επιδόσεις και να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των προπονητών ή των γονιών τους, μπορεί να χρησιμοποιήσουν κάποιες απαγορευμένες ουσίες προκειμένου να επιτύχουν τον προσδοκώμενο στόχο. Το παιδί ενηλικιώνεται γρήγορα, αφού δεν χαίρεται μικρές και σημαντικές στιγμές της παιδικής και εφηβικής του ηλικίας, συχνά μειώνει τις κοινωνικές του συναναστροφές, αφού ο ελεύθερος χρόνος του καταναλώνεται στις προπονήσεις, με αποτέλεσμα να μετατρέπεται σ' ένα μοναχικό παιδί, και αποκτά ένα μόνιμο άγχος επίδοσης, το οποίο θα επηρεάσει και την ενήλικη ζωή του. Εν κατακλείδι, ο ρόλος του αθλητισμού στη ζωή του παιδιού και του εφήβου είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Προκείμενου να μη χάσει την αξία του, οι γονείς και οι προπονητές θα χρειαστεί να περιορίσουν τις προσωπικές φιλοδοξίες τους και να επιτρέψουν στο παιδί να ξεδιπλώσει τα δικά του μοναδικά χαρίσματα. Συμβουλές για τους γονείς Να επιτρέψουν στο παιδί τους να επιλέξει το ίδιο το άθλημα που επιθυμεί, ανάλογα με τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του. Να μην πιέζουν το παιδί να αποδώσει περισσότερο απ' ό,τι το ίδιο μπορεί. Να στηρίξουν το παιδί τους σε πιθανές αποτυχίες και να το επιβραβεύουν στις επιτυχίες του, χωρίς υπερβολές. 2

3 ΕΦΗΒΕΙΑ ΓΕΝΙΚΑ Η εφηβεία είναι μια μεταβατική φάση από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή. Είναι η φάση που το άτομο απομακρύνεται σιγά σιγά από την οικογένεια,έχει σεξουαλικές αναζητήσεις, αρχίζει να εντάσσεται κοινωνικά,κυρίως μέσω των ομάδων συνομηλίκων. Σε αυτή τη φάση επαναδιαπραγματεύονται πολλά θέματα και δυσκολίες που υπήρχαν από την παιδική ηλικία όπως δυσκολίες στις σχέσεις με τους γονείς, θέματα αυτονομίας, γιατί είναι η ηλικία που πρωτοεμφανίζονται κάποιες πολύ σοβαρές ψυχικές και σωματικές ασθένειες. Πολλές σοβαρές ψυχικές διαταραχές όπως οι ψυχώσεις και οι συναισθηματικές διαταραχές, εμφανίζονται κατά την περίοδο αυτή, της εφηβείας. Οι νέοι σήμερα αντιμετωπίζουν ένα ιδιαίτερα δύσκολο και απογοητευτικό περιβάλλον, ένα κλίμα απαισιοδοξίας τόσο στο οικογενειακό όσο και στο κοινωνικό τους περιβάλλον. Τα μηνύματα που εισπράττουν είναι ιδιαίτερα αποθαρρυντικά και πολλές έρχονται και δένουν με τις δικές τους ανησυχίες και φοβίες που είναι πολύ συχνές στην εφηβεία. Μη ξεχνάμε ότι σε ποσοστό 20% στους εφήβους εμφανίζονται καταθλιπτικά συμπτώματα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλοι αυτοί έχουν κατάθλιψη. Είναι μια πολύ δύσκολη ηλικία, που ο νέος βρίσκεται σε μια έντονα μεταβατική φάση, μια διαδικασία προς την αυτονόμηση και την απόκτηση ταυτότητας, που εάν δεν γίνει με ομαλό τρόπο και δεν υπάρχει αρκετή στήριξη εμφανίζονται σοβαρά συμπτώματα, όπως άγχος, κατάθλιψη, παραπτωματική συμπεριφορά, βία, χρήση ναρκωτικών ουσιών. 3

4 Ψυχολογικά οφέλη της άσκησης Η βελτίωση της καρδιαγγειακής λειτουργίας και η έκκριση χημικών ουσιών στον οργανισμό, μέσω της άσκησης, έχει άμεση επίδραση στη διάθεση του ασκούμενου. Η ευχάριστη διάθεση συνδέεται με χημικές ουσίες που εκκρίνονται στον εγκέφαλο και επιδρούν στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου. Τέτοιου είδους χημικές ουσίες είναι η νορεπινεφρίνη, η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη, οι οποίες ασκούν θετική επίδραση στην ψυχολογική διάθεση. Η άσκηση βοηθά το άτομο να «αποκλείσει» από τη σκέψη του για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (όσο διαρκεί η άσκηση και για λίγο χρόνο μετά) τα όποια προβλήματα και ανησυχίες το απασχολούν, με αποτέλεσμα να «απαλλάσσεται» και από το άγχος. Πολλές φορές το πρόγραμμα άσκησης δεν καταλήγει στην άμεση μείωση του άγχους, αλλά αυτή η μείωση επέρχεται με καθυστέρηση λεπτών. Η βίωση θετικού συναισθήματος και η επίτευξη του στόχου επί της άσκησης καλλιεργεί στο άτομο και θετικά συναισθήματα για τον εαυτό του, αυξάνοντας την αυτοεκτίμησή του. Παράλληλα αυξάνει και την αυτό-αποτελεσματικότητά του έναντι στο τι είναι ικανό να πραγματοποιήσει, ιδιαίτερα σημαντικό όφελος για τις μεγαλύτερες ηλικίες. 4

5 ΑΘΛΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ΣΗΜΕΡΑ; Tα άτομα, συχνά, λένε ότι δεν βρίσκουν χρόνο, για να γυμναστούν. Αυτό συμβαίνει για δύο λόγους. Ο ένας είναι ότι ο διαθέσιμος ελεύθερος χρόνος υπάρχει αλλά δύσκολα κανείς τον εντοπίζει, και κυρίως δεν ορίζει τις προτεραιότητές του. Ο άλλος είναι ότι πολλά άτομα δύσκολα μπορούν να αντιληφθούν εύκολα πόσες πολλές δραστηριότητες υπάρχουν. Με βάση τα στάνταρ σήμερα, τα άτομα πρέπει να βρουν από 3 έως 5 ώρες την εβδομάδα για να γυμνάζονται. Και αν οι 5 ώρες είναι πολλές, οι 3 σίγουρα δεν είναι. Το θέμα είναι να αποφασίσουν και να ιεραρχήσουν τις προτεραιότητές τους. Που θα βρεθούν αυτές οι 3 ώρες; Αν αφαιρέσουμε τις 8 ώρες του ύπνου θα δούμε ότι προφανώς κανένας και καμία δεν εργάζεται 16 ώρες την ημέρα και 7 ημέρες την εβδομάδα. Άρα οι 3 ελεύθερες ώρες έστω και το Σαββατοκύριακο κάπου υπάρχουν. Για όλους επίσης κάπου περισσεύει ο χρόνος του καφέ, της τηλεόρασης, της άσκοπης βόλτας κλπ. Οι έφηβοι σήμερα, συνήθως αφιερώνουν λίγο χρόνο στο να γυμναστούν. Λίγοι είναι οι έφηβοι οι οποίοι αφιερώνουν περίπου 4-5 ώρες καθημερινά στο να αθλούνται. Μερικοί από αυτούς γυμνάζονται κάνοντας κάποιο άθλημα (π.χ Ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, στίβο κτλ), είτε επαγγελματικά είτε ερασιτεχνικά. Κατά μέσο όρο, τη σήμερον ημέρα, τα 2/4 των παιδιών ή και των εφήβων ασχολούνται μία με δύο ώρες κάθε μέρα ( σε περπάτημα, τρέξιμο ή και στο γυμναστήριο ακόμα κάνοντας κοιλιακούς, διάδρομο κτλ). Άλλοι πάλι αφιερώνουν ένα κομμάτι της καθημερινής τους ζωής στο να κάνουν ποδήλατο. Επιπρόσθετα, αξίζει να επισημάνουμε το χορό ως περιζήτητο κομμάτι γυμναστικής. Γενικότερα, σε κάθε βήμα του ανθρώπου δημιουργείτε ένα είδος γυμναστικής! 5

6 Σε ποια ηλικία μπορεί να ξεκινήσει να αθλείται ο έφηβος; Ένα παιδί μπορεί να ξεκινήσει την άσκηση από την βρεφική ακόμη ηλικία. Υπάρχουν αθλήματα και ασκήσεις (π.χ. baby swimming) τα οποία απευθύνονται στην βρεφική του ηλικία από έξι με επτά μηνών έως και τριών ετών. Έπειτα από τα 3 έτη ξεκινά η προσχολική ηλικία του παιδιού, όπου πια η άσκηση είναι πολύ απαραίτητη για την υγεία και την καθημερινότητά του. Αυτό γιατί το παιδί θα μάθει να αγαπά την άσκηση, θα αποφευχθούν ανεπιθύμητες καταστάσεις (π.χ. παχυσαρκία) και πλέον θα έχει τον αθλητισμό στη ζωή του. Ανάλογα με την ηλικία υπάρχουν και διαφορετικοί στόχοι. Δηλαδή ένα βρέφος 6-7 μηνών θα κάνει απλή κινητοποίηση αρθρώσεων και εξοικείωση και με την κίνηση. Ένα παιδί στην προσχολική ηλικία ασκείται μέσω παιχνιδιών και κάνοντας βασικές κινητικές δεξιότητες κάνοντας έτσι και καρδιοαναπνευστική προπόνηση και μυική ενδυνάμωση. Πόσες φορές την εβδομάδα μπορεί να γυμνάζεται ένας έφηβος; ΓΕΝΙΚΑ: Τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 5 ετών που έχουν τη δυνατότητα να περπατάνε χωρίς βοήθεια θα πρέπει να κινούνται για τουλάχιστον 3 ώρες κάθε μέρα. Το παιχνίδι έχει τον κύριο λόγο στο να καλύψει το χρόνο αυτό. Ενεργητικά παιχνίδια, όπως στην παιδική χαρά, στο νερό, το τρέξιμο, η βόλτα στο πάρκο, το ποδήλατο, είναι η καλύτερη επιλογή για να παραμένουν τα παιδιά δραστήρια. Η πολύωρη ακινησία (παρακολούθηση τηλεόρασηςβιντεοπαιχνίδια, μεγάλες βόλτες με το καροτσάκι) θα πρέπει να αποφεύγεται. Παιδιά και έφηβοι Για τα παιδιά άνω των 5 ετών μέχρι και την εφηβεία, οι συστάσεις των Διεθνών Οργανισμών προτείνουν τουλάχιστον 1 ώρα άσκησης την ημέρα. Η άσκηση αυτή θα πρέπει 6

7 να περιλαμβάνει αερόβιες δραστηριότητες μέτριας κυρίως έντασης, οι οποίες να εναλλάσσονται με κάποιες έντονες δραστηριότητες (υψηλής έντασης), καθώς και με ασκήσεις ενδυνάμωσης του μυοσκελετικού συστήματος. Ως παραδείγματα αερόβιας άσκησης μέτριας έντασης προτείνονται το παιχνίδι στην παιδική χαρά, το περπάτημα προς και από το σχολείο, μια βόλτα στο πάρκο, το ποδήλατο κα. Δραστηριότητες μεγαλύτερης έντασης είναι αυτές που οδηγούν σε σημαντική αύξηση των παλμών της καρδιάς, π.χ το κυνηγητό, η γυμναστική, τα περισσότερα ομαδικά αθλήματα, ο χορός. Άλλο είδος ασκήσεων που συστήνονται είναι οι ασκήσεις ενίσχυσης του μυοσκελετικού συστήματος. Ασκούν δύναμη στα οστά και τους μυς του σώματος, όπως το σκοινάκι, το κουτσό, το τρέξιμο, η γυμναστική, οι πολεμικές τέχνες, καθώς και όλα τα αθλήματα που περιλαμβάνουν συχνά άλματα ( μπάσκετ, βόλεϊ κλπ). Η έντονη σωματική δραστηριότητα όσο και οι ασκήσεις ενδυνάμωσης συστήνονται σε συχνότητα τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα, η κάθε κατηγορία. Αυτή η ενασχόληση μπορεί να αποτελεί μέρος του καθημερινού 60λεπτου ή και να είναι επιπρόσθετη. «Οικογενειακή άσκηση» Πολλές από τις συνθήκες που θα επηρεάσουν τη σωματική δραστηριότητα των παιδιών σχετίζονται με αποφάσεις των γονέων. Για παράδειγμα, η μετακίνηση στο σχολείο, η βόλτα το απόγευμα, η εγγραφή σε κάποια ομάδα και η ενασχόληση με τη σωματική δραστηριότητα των ίδιων των γονέων. Η τελευταία έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό το επίπεδο της σωματικής δραστηριότητας των παιδιών, τόσο μέσω της εικόνας που δημιουργείται σε αυτά όσο και πρακτικά. Οπότε, οι γονείς για να ενισχύσουν την ενασχόληση των παιδιών με τη σωματική δραστηριότητα θα πρέπει να ενθαρρύνουν τα παιδιά να ασκούνται και να διαμορφώνουν τις κατάλληλες συνθήκες. 7

8 Άθληση και έφηβοι στο σχολείο Οι αρχαίοι έλεγαν πως όταν το σώμα είναι υγιές, τότε και το μυαλό είναι υγιές. Και ο καλύτερος τρόπος για να διατηρούμε το σώμα μας υγιές, είναι να αθλούμαστε. Μια πρόσφατη μελέτη μάλιστα, έδειξε ότι οι μαθητές που αθλούνται συστηματικά, παράλληλα με το σχολείο και το διάβασμα τους, παίρνουν καλύτερους βαθμούς στο σχολείο από τους αγύμναστους μαθητές. Αμερικάνοι ειδικοί μάλιστα τονίζουν ότι αν κάνουμε τους μαθητές να γυμνάζονται περισσότερο ίσως καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε θέματα παχυσαρκίας και να καλυτερεύσουμε τους βαθμούς τους στο σχολείο. Κατέληξαν δε και στο συμπέρασμα ότι οι γυμνασμένοι μαθητές παίρνουν καλύτερους βαθμούς από τους αγύμναστους. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό, μια απλή εξήγηση που προέκυψε από την έρευνα ήταν πως για να λειτουργεί ο εγκέφαλος καλύτερα, χρειάζεται αερόβια άσκηση και υγιές σώμα. Οι ειδικοί σύγκριναν τη φυσική κατάσταση με τη σχολική επίδοση μαθητών ηλικίας 11, 13 και 15 ετών. Τα μισά παιδιά ήταν κορίτσια, τα μισά αγόρια και διαφόρων εθνικοτήτων όπου το 32% ήταν υπέρβαρα και το 28% παχύσαρκα. Η δοκιμασία ήταν ένα μίλι τρέξιμο ή περπάτημα σε διάδρομο χωρίς κλίση μέσα σε 15 λεπτά το πολύ. Τα αγόρια κατά μέσο όρο το διήνυσαν σε 10 λεπτά και τα κορίτσια σχεδόν σε 11.Οι μαθητές που είχαν καλή επίδοση στη δοκιμασία αυτή είχαν καλή επίδοση και στα μαθήματά τους ασχέτως ηλικίας, κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, φύλου ή εθνικότητας. Οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι είχαν σημαντικά χαμηλότερη επίδοση. 8

9 Τι γίνεται όμως όταν η άθληση είναι ανεπαρκής στο σχολείο; Πολλοί νομίζουν ότι η Φυσική Αγωγή στο σχολείο είναι ανεπαρκής στο σχολείο γιατί είτε οι γυμναστές δεν ασχολούνται με τους μαθητές, είτε οι μαθητές δεν τους ενδιαφέρει η γυμναστική ή είναι παχύσαρκοι και οι γυμναστές δεν τους βοηθάνε όσο πρέπει ώστε και να χάσουν κιλά και να τους αρέσει αυτό που κάνουν. Αυτή την εποχή έχει πέραση το ποδόσφαιρο, το βόλεϊ, και το μπάσκετ. Θα μπορούσε το υπουργείο παιδείας να αγοράσει αθλητικό εξοπλισμό σε σχολεία που δεν έχουν χρήματα για να αγοράσουν αυτόν τον εξοπλισμό. Όπως σε πολλά σχολεία στο εξωτερικό. Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν; Πάρα πολλά παιδιά δεν έχουν χρόνο επειδή έχουν ένα σωρό υποχρεώσεις από το πρωί. Σχολείο, φροντιστήριο, ξένες γλώσσες, διάβασμα. Είναι δυνατόν να προλάβουν να αθληθούν ; Δεν μιλάμε για πρωταθλητισμό, για απλή εκγύμναση μιλάμε. Και δεν απαιτεί τεράστια σπατάλη χρόνου. Μία μόλις ώρα, κάποιες μέρες την εβδομάδα είναι αρκετή για να διατηρεί την σωματική αλλά και την ψυχική υγεία των παιδιών. Να δυναμώνει το μυαλό, τη θέληση για καθολική βελτίωση, τη διάθεση για επιδόσεις στο σώμα αλλά και το σχολείο. Να κρατάει τα παιδιά ισορροπημένα. Χρειάζεται απλά οργάνωση. Στα παιδιά που ζητάνε κάθε χρόνο, στους γονείς να τους αφήσουνε χρόνο για άθληση στο πρόγραμμά τους, τα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά. Οι γονείς τους φτιάχνουνε ένα κατάλληλο πρόγραμμα μαθημάτων κι αυτά βάζουν πρόγραμμα στη ζωή τους. Διαμορφώνουν έτσι τη μέρα τους ώστε να τα προλαβαίνουν όλα. Να είναι συνεπείς σε όλα 9

10 γιατί ο αθλητισμός, όπως και τα μαθήματα, θέλουν συνέπεια, θέλουν σύστημα. Έτσι αποκτούν θέληση. Μαθαίνουν να αγωνίζονται και να πετυχαίνουν στόχους. Μαθαίνουν να υπερβαίνουν τον εαυτό τους. Τα παιδιά θα αισθάνονται το σώμα τους ελκυστικό, θα νιώθουν σιγουριά για τις φυσικές τους ικανότητες, θα αισθάνονται δύναμη, θα έχουν αυτοπεποίθηση και αυξημένη αυτοεκτίμηση σε σχέση με τους μη ασκούμενους. Η άσκηση συμβάλει σε ένα νεανικό τρόπο ζωής που χαρακτηρίζεται από υψηλή ενεργητικότητα, ικανοποίηση από τη συμμετοχή σε ευχάριστες δραστηριότητες. Η κατάλληλη άσκηση ελαττώνει την ένταση, το θυμό και την επιθετικότητα. Αθλητισμός-Πρωταθλητισμός στην «υπηρεσία» του παιδιού Η προσφορά του αθλητισμού στην ανάπτυξη της προσωπικότητας και στην πορεία εξέλιξης του ατόμου τίθεται αρκετές φορές σε αμφιβολία. Ο αθλητισμός ως έννοια δεν θεωρείται κάτι «καλό» ή «κακό», χωρίς την παρεμβολή του ανθρώπου. Ο τρόπος με τον οποίο επιλέγουμε να κάνουμε αθλητισμό, οι συμπεριφορές που αναπτύσσονται, οι αξίες που καλλιεργούνται, οι στόχοι και ο τρόπος επίτευξής τους είναι ορισμένα από τα στοιχεία που καθορίζουν την ανάδειξη του αθλητισμού σε κάτι ωφέλιμο ή μη. Σε αντιστοιχία με την έννοια του αθλητισμού, βρίσκεται και ο πρωταθλητισμός. Ρωτώντας έναν αθλητή υψηλού επιπέδου, για τη διαφοροποίηση των δύο εννοιών, εκείνος απάντησε ότι η μόνη διαφορά είναι ότι στον πρωταθλητισμό απαιτούνται (από τον εαυτό σου) περισσότερες ώρες προπόνησης, αναζητώντας την παραμικρή λεπτομέρεια και βελτίωσή της, σε σχέση με τον καθημερινό αθλητισμό. 10

11 Πρωταθλητισμός είναι ίσως η εξέλιξη χρονικά και ποιοτικά της έννοιας του αθλητισμού. Επιδιώκοντας πρωταθλητισμό, για τον αθλητή σημαίνει, ότι αφιερώνει αρκετές ώρες καθημερινά για προπόνηση, εστιάζει σε λεπτομέρειες, καθορίζει την καθημερινότητά του με βάση τις αθλητικές του δραστηριότητες, το άθλημα βρίσκεται σε προτεραιότητα σε σχέση με τις υπόλοιπες υποχρεώσεις του. Για να φτάσει ο αθλητής σε αυτό το επίπεδο, έχει περάσει από διάφορα στάδια εξέλιξης της καριέρας του, μέσα από τα οποία έχει αποκτήσει ανοχή και αντοχή, ψυχική και σωματική ισορροπία, συναισθηματική ωριμότητα για να αντέξει την πίεση και τις απαιτήσεις του πρωταθλητισμού. Είναι σημαντικό να διαχωριστεί ο πρωταθλητισμός με την επιδίωξη της πρώτης θέσης και μόνο, καθώς οι αθλητές υψηλού επιπέδου, επιδιώκουν κυρίως την προσωπική τους βελτίωση, η οποία στο επίπεδο που ήδη βρίσκονται, τους δίνει και τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η προσωπική εξέλιξη του αθλητή είναι εκείνη που τον θέτει σε επίπεδο πρωταθλητισμού, ώστε να επιδιώκει και τις πρώτες θέσεις. Παραπάνω είδαμε τα στοιχεία τα οποία λειτουργούν ως προϋποθέσεις για τον πρωταθλητισμό, και τον καθιστούν εξαρχής μια δύσκολη συνθήκη για τους αθλητές μικρών ηλικιών. Και αυτό γιατί, εμφανίζονται μια σειρά από ανυπέρβλητες, πολλές φορές, δυσκολίες για την εισαγωγή του πρωταθλητισμού σε νεαρούς σε ηλικία αθλητές. Το κυριότερο ίσως στοιχείο αναφέρεται στο κίνητρο για το οποίο τα παιδιά εισέρχονται στον αθλητισμό. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους τα παιδιά αθλούνται είναι για να «παίξουν», να γνωρίσουν φίλους, να νιώσουν την αίσθηση της επίτευξης, να διασκεδάσουν τη συμμετοχή τους. Το κίνητρο των παιδιών και η ικανοποίησή τους είναι να αισθανθούν μέλη του συνόλου, να αρχίζουν σταδιακά να χτίζουν την αυτοεκτίμησή τους, επιτυγχάνονται μέσα από τον αθλητισμό. Στο σημείο αυτό, ο πρωταθλητισμός θέτει σε αμφιβολία τόσο την ομαλή συνύπαρξη των παιδιών μεταξύ τους 11

12 όσο και τη διασκέδασή τους, καθώς παύει να είναι παιχνίδι και γίνεται «κυνήγι της πρώτης θέσης». Είναι εξίσου σημαντικό να γίνει κατανοητή η αδυναμία των νεαρών σε ηλικία αθλητών να ανταποκριθούν συναισθηματικά σε συνθήκες πρωταθλητισμού. Οι πολλές ώρες προετοιμασίας, η καθημερινή πίεση, η αδυναμία διαχείρισης δύσκολων συνθηκών και της απογοήτευσης, καθιστούν τους αθλητές αδύναμους, ως συναισθηματικά ανώριμους, λόγω της ηλικίας τους. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μόλις ο αθλητής βιώσει την πίεση θα αντιδράσει, πιθανόν έντονα, με αποτέλεσμα να αποσυρθεί από τον αθλητικό περιβάλλον. Σε μικρές ηλικίες, οι αθλητές δεν δείχνουν έτοιμοι να «αντιμετωπίσουν» τις ανάγκες του πρωταθλητισμού, με βάση της ανθρώπινή τους φύση και εξέλιξη. Η ενασχόληση του νεαρού αθλητή με τον πρωταθλητισμό σε μικρή ηλικία, είναι πιθανόν να συμβαίνει σε βάρος άλλων στοιχείων της καθημερινότητας, όπως το σχολείο, οι κοινωνικές του επαφές η ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Ωστόσο, είναι σημαντικό να εστιάσει σε πρώτο επίπεδο στην ισορροπία μεταξύ των καθημερινών του δραστηριοτήτων, ώστε να αποκομίσει στοιχεία τα οποία θα αποτελέσουν τα εφόδια για την εξέλιξή του στο μέλλον. Είναι επίσης αποδεκτό, ότι ο πρωταθλητισμός απαιτεί εστίαση στη λεπτομέρεια, τα παιδιά ωστόσο, σε επίπεδο γνωστικής ανάπτυξης, δεν είναι σε θέση να ασχοληθούν και να εστιάσουν σε λεπτομέρειες. Πολλές φορές το ρόλο αυτό αναλαμβάνουν οι προπονητές ή οι γονείς, καθιστώντας το παιδί περισσότερο «πιόνι» παρά μια οντότητα που στοχεύει στο να αυτονομηθεί κάποια στιγμή στη ζωή του. Η επιδίωξη της νίκης και μόνο, σε αθλητές μικρής ηλικίας, δεν φαίνεται να αποτελεί στόχο των παιδιών και δεν συνεισφέρει στην ικανοποίηση των ίδιων των παιδιών. Τα παιδιά ικανοποιούνται γιατί ικανοποιούνται οι γονείς τους και οι προπονητές τους, αρχίζουν να συνδέουν την επιτυχία με την αποδοχή. Όταν ωστόσο η αποδοχή από τους γονείς «περνά» μέσα από την αθλητική επιτυχία, τότε δεν ικανοποιείται η «άνευ όρων αποδοχή», την οποία έχουν ανάγκη τα παιδιά για την ανάπτυξη υγιών προσωπικοτήτων. Σε αντίθετη περίπτωση γίνονται ανασφαλή, καταβάλλονται από διαρκές άγχος και ανησυχία, τα οποία πηγάζουν από την αμφιβολία τους ότι είναι αποδεκτά. Μια αμφιβολία η οποία ξεκίνησε «από τότε που σταμάτησα να κερδίζω στους αγώνες μου και οι γονείς μου ήταν στενοχωρημένοι για εμένα», όπως ανέφερε ένας νεαρός αθλητής. Ο πρωταθλητισμός σε μικρές ηλικίες φαίνεται να είναι αντίθετος με τις δυνατότητες και τις ανάγκες του παιδιού στις ηλικίες αυτές. Οι έρευνες υποστηρίζουν ότι μεγάλο ποσοστό των παιδιών που επενδύουν και «επενδύονται» στον αθλητισμό σε πολύ μικρή ηλικία, ασχολούμενα με την επιδίωξη της νίκης και μόνο, σταματούν νωρίς, έχοντας ανάγκη από ψυχολογική αποφόρτιση. Ο πρωταθλητισμός απαιτεί προπόνηση πολύ συχνά, απαιτεί ποσότητα προπόνησης. Ωστόσο, για την συνθήκη αυτή, η φράση too often, too much, too 12

13 soon, η οποία ισχύει στον αθλητισμό, καταδεικνύει την έμμεση σύνδεση του πρωταθλητισμού και της απόσυρσης σε μικρές ηλικίες. ΟΜΑΔΙΚΟ ΚΑΙ ΑΤΟΜΙΚΟ ΑΘΛΗΜΑ Τα πλεονεκτήματα της άσκησης και της φυσικής δραστηριότητας είναι γνωστά στους περισσότερους από εμάς και τα έχουμε συζητήσει εκτενώς σε προηγούμενο άρθρο. Ποια είναι όμως τα πλεονεκτήματα του ομαδικού αθλήματος και για ποιο λόγω οι ειδικοί συμβουλεύουν τους γονείς να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους προς αυτή την κατεύθυνση; Οι έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που συμμετέχουν και ασχολούνται με ομαδικά αθλήματα, είναι συχνά πιο υγιή και πιο δυνατά σωματικά από τα συνομήλικα παιδιά που είναι λιγότερο φυσικά δραστήρια. Τα οφέλη όμως της ομαδικής άσκησης δεν περιορίζονται μόνο στη φυσική κατάσταση των παιδιών. Σύμφωνα με το συγγραφέα αθλητικής ψυχολογίας J. Taylor, τα ομαδικά αθλήματα έχουν βρεθεί να ενισχύουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου και να αυξάνουν την ευφυΐα των παιδιών. Επίσης τα αθλήματα καλλιεργούν την εμπιστοσύνη, αυξάνουν τη συγκέντρωση και διδάσκουν στα παιδιά το πώς να ελέγχουν τα συναισθήματά τους. Τα παιδιά ουσιαστικά διδάσκονται δεξιότητες ζωής όπως την υπομονή, την επιμονή, πώς να ανταποκρίνονται θετικά στις αποτυχίες και πώς να δουλεύουν σκληρά για να επιτύχουν ένα στόχο και ένα σκοπό. Σύμφωνα με ειδικούς αθλητικής ψυχολογίας, τα ομαδικά αθλήματα ενθαρρύνουν και ενισχύουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά των παιδιών : Την φιλία, τον σεβασμό, την εργατικότητα, την επιμονή και την αυτοπεποίθηση.. Τα ομαδικά αθλήματα είναι πάρα πολλά.. Το ποδόσφαιρο είναι ένα ομαδικό άθλημα που παίζεται ανάμεσα σε δύο ομάδες των έντεκα παικτών με μία σφαιρική μπάλα. Ο ποδοσφαιρικός αγώνας διεξάγεται σε ένα ορθογώνιο γήπεδο με φυσικό ή τεχνητό χλοοτάπητα πράσινου χρώματος και ένα «τέρμα» στο μέσο κάθε μιας από τις στενές πλευρές.. Για να νικήσει η μία από της δύο ομάδες πρέπει να βάλει περισσότερα γκολ.. 13

14 Το μπάσκετ είναι ένα άθλημα που παίζεται από δύο ομάδες των πέντε παίκτες σε ένα ορθογώνιο γήπεδο. Ο στόχος είναι να πυροβολήσει μια μπάλα μέσα από ένα στεφάνι 18 ίντσες (46 cm) σε διάμετρο και 10 πόδια (3,0 μ) υψηλά τοποθετημένο σε ένα ταμπλό σε κάθε άκρο Όπως και στο ποδόσφαιρο για να νικήσει μια ομάδα πρέπει να βάλει πιο πολλά καλάθια. Η πετοσφαίριση (αγγλικά : volleyball) είναι ένα ομαδικό ολυμπιακό άθλημα, το οποίο παίζεται από ανδρικές και γυναικείες ομάδες των έξι παικτών. Επινοήθηκε το 1895 και στους Ολυμπιακούς αγώνες εντάχθηκε το 1964 στο Τόκιο Η Υδατοσφαίριση είναι ομαδικό άθλημα, το οποίο διεξάγεται σε πισίνα, από δύο επταμελείς ομάδες - έξι παίκτες και έναν τερματοφύλακα. Ο σκοπός του παιχνιδιού είναι η επίτευξη τερμάτων με την ρίψη της μπάλας μέσα στο τέρμα που φυλάσσεται από τον τερματοφύλακα, και νικήτρια είναι η ομάδα με τα περισσότερα τέρματα. Το ατομικό άθλημα : είναι τα άθλημα τα οποίο ασχολείται το κάθε παιδί μόνο του Μερικά παιδιά προτιμούν να ασχοληθούν καλύτερα με το ατομικό άθλημα παρά με το ομαδικό Ατομικά αθλήματα είναι: Η ρυθμική γυμναστική είναι ένα άθλημα που συνδυάζει στοιχεία από μπαλέτο, γυμναστική, χορό, και πράξεις χειραγώγησης αντικειμένων. Νικητής είναι ο συμμετέχων που κερδίζει τους περισσότερους βαθμούς καθορίζεται από μια επιτροπή κριτών για τα άλματα, στις 14

15 πιρουέτες (άξονες), στις ευελιξίες, στο χειρισμό αντικειμένων, στην εκτέλεση και στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Η Κολύμβηση είναι άθλημα κίνησης μέσα στο νερό. Ως άθλημα, το κολύμπι, είναι από τα πιο παλιά και συνηθέστερα. Οι αρχαίοι Έλληνες του έδιναν πολλή προσοχή και θεωρούσαν άσχημο πράγμα το να μην μπορεί κάποιος να κολυμπά. Στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1896 περιλήφθηκε ως ιδιαίτερο άθλημα και το κολύμπι κι από τότε έγινε ένα από τα πιο αγαπητά αγωνίσματα. Η ποδηλασία είναι η χρήση του ποδήλατου για μεταφορά, ψυχαγωγία και άσκηση, ιδιαίτερα διαδεδομένη σε όλον τον κόσμο. Επίσης, με τον όρο ποδηλασία εννοείται και η κίνηση με ανθρώπινη δύναμη κάθε μορφής τρίκυκλων, τετράκυκλων, μονόκυκλων ή άλλων οχημάτων. Ο χορός είναι μορφή καλλιτεχνικής και αθλητικής έκφρασης η οποία γενικά αναφέρεται στην κίνηση του σώματος, συνήθως ρυθμική και σύμφωνη με τη μουσική, υπάρχουν πολλά είδη χορών τα οποία γίνονται και ομαδικά και ατομικά.. Ο χορός είναι έκφραση και συνήθως όταν χορεύεις δείχνεις την ψυχολογία σου.. Τα αγωνίσματα του στίβου είναι γνωστά και σαν κλασικός αθλητισμός, μιας και τα περισσότερα έχουν ρίζες σε ανάλογα αθλήματα που διοργανώνονταν στην κλασσική αρχαιότητα. Τα 15

16 αγωνίσματα του κλασικού αθλητισμού ήταν αυτά που κυριαρχούσαν στην αρχαία εποχή και ιδιαίτερα στους πανελλήνιους αγώνες. Χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: στους δρόμους, τα άλματα και τις ρίψεις. ΜΕ ΤΙ ΑΘΛΗΜΑΤΑ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΚΥΡΙΩΣ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ? Οι έφηβοι ασχολούνται γενικά με πολλά αθλήματα.. Τα περισσότερα αγόρια έφηβοι ασχολούνται με το ποδόσφαιρο, το μπάκετ, το στίβο, την ποδηλασία, με διάφορες πολεμικές τέχνες κ.α.. Ενώ τα περισσότερα κορίτσια ασχολούνται με το στίβο, τον χορό, την ρυθμική γυμναστική, την ενόργανη γυμναστική το volley κ. α.. Γενικά στους έφηβους αρέσει να ασχολούνται με ατομικά αθλήματα πιο πολύ, ενώ άλλοι έφηβοι προτιμούν τα ομαδικά αθλήματα. Το 85 % των αγοριών ασχολούνται με ομαδικά αθλήματα, ενώ το 70% των κοριτσιών ασχολούνται με αθλήματα τα οποία γίνονται και ομαδικά και ατομικά.. Όμως τα αθλήματα γενικά είναι καλά για την υγεία μας. 16

17 ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Κάνοντας τις έρευνές μας: ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΓΝΩΜΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 6ου ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΛΗΣΗ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ, μας δημιουργήθηκαν τα εξής ερωτήματα: Α) Αθλούνται οι έφηβοι σήμερα ; Β) Γνωρίζουν οι έφηβοι τα θετικά της άθλησης; Γ) Γιατί οι έφηβοι ασχολούνται με την άθληση; Από τα παραπάνω ερωτήματα διαμορφώνουμε τις εξής υποθέσεις: Α) Oι έφηβοι δεν αθλούνται σήμερα. Β) Οι έφηβοι γνωρίζουν τα θετικά της άθλησης. Γ) Οι λόγοι που οι έφηβοι ασχολούνται με την άθληση είναι για υγεία και ψυχαγωγία. Για να μάθουμε εάν οι υποθέσεις μας στηρίζονται ή απορρίπτονται δημιουργήσαμε το παρακάτω ερωτηματολόγιο. Το ερωτηματολόγιο αυτό, θα το μοιράσουμε σε 100 μαθητές, δείγμα τυχαίο και αντιπροσωπευτικό. Το 1/3 των ερωτηματολογίων θα μοιραστεί στην Α τάξη του 6 ου ΓΕΛΗ Το 1/3 των ερωτηματολογίων θα μοιραστεί στη Β τάξη του 6 ου ΓΕΛΗ Το 1/3 των ερωτηματολογίων θα μοιραστεί στη Γ τάξη του 6 ου ΓΕΛΗ Αφού τα μετρήσουμε οι απαντήσεις θα αποδείξουν εάν οι υποθέσεις μας στηρίζονται ή απορρίπτονται με ποσοστό. 17

18 ΘΕΜΑ: ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΓΝΩΜΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 6 ου ΓΕΛ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥΣ. Παρακαλώ απαντήστε ανώνυμα και ειλικρινά! 1.ΤΙ ΦΥΛΟ ΕΙΣΤΕ ; ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ 2.ΤΙ ΗΛΙΚΙΑ ΕΧΕΤΕ ; ΣΑΣ ΑΡΕΣΕΙ Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ; ΝΑΙ ΟΧΙ ΛΙΓΟ 4.ΑΣΧΟΛΕΙΣΤΕ ΜΕ ΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ, ΕΙΤΕ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΕΙΤΕ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΑ ; ΝΑΙ ΟΧΙ ΛΙΓΟ 5.ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΥΓΕΙΑ ΣΑΣ; ΠΟΛΥ ΑΡΚΕΤΑ ΛΙΓΟ ΚΑΘΟΛΟΥ 6.ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΑΣ ΠΟΣΕΣ ΩΡΕΣ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΚΑΝΕΤΕ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ; 1 h 2 h 3 h 4 h+ 7.ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΣΑΣ ; ΠΟΛΥ ΑΡΚΕΤΑ ΛΙΓΟ ΚΑΘΟΛΟΥ 8α. ΓΙΑΤΙ ΑΣΧΟΛΕΙΣΤΕ ΜΕ ΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ ; (επιλέξτε με μέχρι τρεις επιλογές) ΓΙΑ ΝΑ ΕΧΩ ΥΓΕΙΑ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΩ ΧΡΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΩ ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΘΛΗΤΗΣ /ΤΡΙΑ 18

19 ΓΙΑΤΙ ΚΑΝΩ ΠΑΡΕΕΣ ΜΑΘΗΣΗ- ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΑΓΩΝΕΣ 8β.ΠΟΙΟ ΑΘΛΗΜΑ ΣΑΣ ΑΡΕΣΕΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ; (επιλέξτε με ένα μόνο άθλημα) ΒΟΛΕΪ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ ΣΤΙΒΟΣ ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΜΠΑΣΚΕΤ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ ΠΟΔΗΛΑΣΙΑ ΤΕΝΝΙΣ 9. ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΣΑΣ ΠΑΡΟΤΡΥΝΟΥΝ, ΕΙΝΑΙ ΘΕΤΙΚΟΙ H ΑΡΝΗΤΙΚΟΙ ME TO NA ΑΣΧΟΛΗΘΕΙΤΕ ΜΕ ΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ ; ΠΟΛΥ ΘΕΤΙΚΟΙ ΘΕΤΙΚΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΔΙΑΦΟΡΟΙ ΑΡΝΗΤΙΚΟΙ 10. ΑΘΛΕΙΣΤΕ ΕΚΤΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ; (επιλέξτε με ) ΝΑΙ ΟΧΙ ΛΙΓΟ 11. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΛΗΣΗ ΣΑΣ ΕΚΤΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΠΛΗΡΩΝΕΤΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ; ΝΑΙ ΟΧΙ 12. ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΘΛΕΙΣΤΕ ΕΚΤΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ; ΟΙ ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΘΛΗΣΗΣ ΕΚΤΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΑΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΟΥΝ ; ΠΟΛΥ ΑΡΚΕΤΑ ΛΙΓΟ ΚΑΘΟΛΟΥ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΑΣ! ΟΚΟΜΟΥΣΟΓΛΟΥ ΛΕΥΤΕΡΗΣ & ΧΑΧΛΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ 19