artion οπισθόφυλλο Άγιον Όρος Θεματοφύλακας της Ορθοδοξίας! magazine Ευ Ζήν Ιατρική Υγεία και Διατροφή Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας

Transcript

1 artion Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας magazine Η Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας, κατά πολλούς το τολμηρότερο οικοδόμημα της Ευρώπης. περιοδικό για τη ζωή, τη γνώση, την πνευματικότητα Οκτώβριος τεύχος 2 οπισθόφυλλο Διανέμεται δωρεάν Άγιον Όρος Θεματοφύλακας της Ορθοδοξίας! Ιστορία και Επιστήμη artion magazine - τεύχος 2 Ευ Ζήν Ιατρική Υγεία και Διατροφή Οικολογία και Περιβάλλον 1

2 Ψηφιδωτό από την Αγία Σοφία Κωνσταντινουπόλεως. 2 (Πηγή: Οκτώβριος 2011

3 Ρήγα Φεραίου 5, Τ.Κ Καλαμαριά τηλεφωνικό κέντρο fax website ΕΚΔΟΤΗΣ artionrate ΕΠΕ αρχισυνταξία Ελένη Ακριτίδου επιστημονικοί συνεργάτες Αικατερίνη Μαρκούδη Πάρις Τζιάλλας Γεώργιος Καραμανλής Κλεάνθης Δ. Δούκας Αναστάσιος Παπαλαζάρου Σταύρος Μπαλαμπάνος Αγαμέμνων Αποστόλου Χαράλαμπος Σδρόλας Ιωάννα Τσένζου Μαριάννα Τσάκοβα Μεράλ Ισμαήλ Κωνσταντίνος Κανακάρης Ευάγγελος Χριστακόπουλος layout Νικόλαος Κουμαρτζής δημοσιογραφική επιμέλεια Νικολέτα Κιαπίδου φιλολογική επιμέλεια Ισμήνη Κάκαλη σύμβουλοι έκδοσης Πέτρος Αποστόλου Δημήτρης Γιαπής συντακτική ομάδα Σεραφείμ Ζησόπουλος Παύλος Σδρόλας Βαλάντης Ναγκολούδης συντονισμός έκδοσης Πρότυπες Εκδόσεις Πηγή Μαλέας 11, Άνω Πόλη, Τ.K , Θεσσαλονίκη τηλ.: editorial «Ουδέν κακόν αμιγές καλού» Οκτώβριος, το δεύτερο τεύχος του περιοδικού μας. Από την τελευταία μας επικοινωνία, μέσα από το τεύχος του Σεπτεμβρίου, το περιβάλλον δεν έχει αλλάξει, μάλλον οι συνθήκες γίνονται επιβιωτικά πιο πιεστικές. Δύσκολα; Σίγουρα ναι, αλλά όπως αναφέρεται στο ρητό, «ουδέν κακόν αμιγές καλού», έτσι πιστεύουμε πως αποτελούν ιδανική ευκαιρία, για ξεκίνημα διαδικασίας στοχαστικής διερεύνησης των θέσεων, και των επιλογών της ζωής μας. Συλλογικά, σαφώς δεν ευθυνόμαστε όλοι το ίδιο για τις όποιες αρνητικές συγκυρίες έχουν διαμορφωθεί, αλλά ούτως η άλλως, στην πορεία της ζωής μας πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν εμπόδια, για να δημιουργούμε τους άθλους μας. Έτσι αποκτούν ιδιαίτερη και βαρύνουσα σημασία οι απαντήσεις στα αιτήματα που περιέχονται στο παρακάτω κείμενο, Ζήτησα από τον Θεό να μου δώσει δύναμη Κι Αυτός μου έδωσε δυσκολίες για να τις ξεπεράσω... Του ζήτησα σοφία Κι Αυτός μου έδωσε προβλήματα να μάθω να λύνω... Του ζήτησα οικονομική άνεση Κι Αυτός μου έδωσε νου και ικανότητα να δουλεύω... Του ζήτησα θάρρος Κι Αυτός μου έδωσε κινδύνους να ξεπερνώ... Του ζήτησα αγάπη Κι Αυτός μου έδωσε προβληματικά άτομα να βοηθώ... Του ζήτησα χάρες Κι Αυτός μου έδωσε ευκαιρίες να εκμεταλλευτώ... Απ ότι ζήτησα δεν πήρα τίποτα,τίποτα από αυτά που ήθελα. Πήρα όμως τα Πάντα, αυτά που πραγματικά χρειαζόμουνα. Όλα τα παραπάνω πιστεύω ότι ήθελε να μας υποδείξει ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, μέσα από το μήνυμα σύμπνοιας και ομοψυχίας που μας έστειλε για να ξεπεράσουμε την οικονομική κρίση, από το Άγιον Όρος που επισκέφθηκε στις αρχές του μήνα και κατά την διάρκεια της Πατριαρχικής Θείας Λειτουργίας, που τελέστηκε στον Ιερό Ναό του Πρωτάτου στις Καρυές. Εκτός των ευχών που εξέφρασε, για να εξέλθουμε της κρίσης «με τας ολιγοτέρας δυνατάς ταλαιπωρίας, με δύναμη και ομόνοια», και με απαιτούμενη την «συστράτευση και σύμπνοια πάντων, θυσίας, κόπους και υπομονήν», ο Οικουμενικός Πατριάρχης επεσήμανε, ότι τα αίτια της κρίσης, δεν είναι μόνον οικονομικά, αλλά πρωτίστως πνευματικά και υπογράμισε ότι η λύση είναι η επιστροφή στον Θεό και τις Αξίες της Ορθοδοξίας. Είπε επίσης ο κ. Βαρθολομαίος, «εις μίαν εποχήν που προκαλεί κρίσεις, οφειλόμενες εις την χρήση μόνον της ύλης, το αντίδοτο αυτής πρέπει να αναζητηθεί εις την καλλιέργειαν του Πνεύματος». Eμείς από την πλευρά μας, συνεχίζοντας το αφιέρωμα στο Άγιον Όρος, και με τις παρουσιάσεις των Ιερών Μονών του, σαν πνευματικό κίνητρο για βαθειά εσωτερική περισυλλογή του καθενός μας, ευχόμαστε να μπορέσουμε να συμβάλουμε κατ ελάχιστον στον συντονισμό των προσευχών μας για Πνευματικότερη Ζωή. Σεραφείμ Ζησόπουλος artion magazine - τεύχος 2 3

4 artion magazine Οκτώβριος 2011 Διαβάστε σε αυτό το τεύχος! ευ ζην Ξυπνήστε νωρίς, ζήστε καλύτερα! Λιγότερος θυμός, καλύτερη υγεία 4 Προβιοτικά: Ένας θησαυρός 5 στο σώμα μας! Ξερά δαμάσκηνα για την οστεοπόρωση Τρώτε αργά, κάνει καλό! 6 7 Αντιμετώπισε τη δυσπεψία με 3 απλά βήματα Μαγειρεμένες ντομάτες κατά της χοληστερίνης ιατρικά νέα Τελευταίες Ανακαλύψεις Νέο αιματολογικό τεστ ρίχνει φως στον καρκίνο του προστάτη Ήρθαν τα αόρατα σιδεράκια! Αλτσχάιμερ: Διάγνωση σε 10 λεπτά μέσω ipad! Γυαλιά που βοηθούν τους τυφλούς να δουν! Νέα αγωγή για την κολπική μαρμαρυγή επιστήμη 10 Ρομποτική με Χειρουργική: Ένα σύγχρονο θαύμα! Βλαστοκύτταρα που γιατρεύουν την καρδιά εναλλακτική ιατρική 14 Χειροπρακτική: Όλα όσα 15 πρέπει να γνωρίζετε! ευ ζην διατροφή 5 βιταμίνες S0S για μετά τα 50! 8 Οι βιταμίνες αποτελούν τους εξειδικευμένους εργάτες του οργανισμού μας που καθημερινά βρίσκονται στις επάλξεις, ώστε να μας διατηρούν ενεργητικούς και δραστήριους. οικολογία Ο Όλυμπος στην Κορυφή της Ευρώπης! Ελλάδα 16 με 17 + Πράσινο Φως στις Aνανεώσιμες Πηγές Eνέργειας 4+ Ο Πλανήτης σε Κίνδυνο! Οκτώβριος 2011

5 άσκηση Άθληση και Τρίτη Ηλικία ευ ζην 18 Μιλάμε πολύ για την τρίτη ηλικία, ποιά είναι αυτή και τι την καθορίζει; Πως μπορούμε να πούμε ότι ένας άνθρωπος είναι στην τρίτη ηλικία, από τι σηματοδοτείται; ψυχολογία Η Συναισθηματική Γενναιοδωρία 20 ψυχολογία 22 Βιοανάδραση Ψυχή: με 23 Τραύμα και Εξάρτηση ιατρική Η Νόσος του Πάρκινσον 24 Οφθαλμολογία: Τα Τελευταία Επιτεύγματα 26 ιστορία Η Άγνωστη 38 Ιστορία του Λευκού Πύργου Κωνσταντινούπολη: Ιστορική Αναδρομή 42 Επιπλέον Διακρίσεις... στη σελ. 27 Ματιές στον Κόσμο... στη σελ. 31 Θεσσαλονίκη... στη σελ. 34 Είπαν... στη σελ. 64 Άγιον Όρος Μεγάλο Αφιέρωμα 46 με 63» Βυζάντιο και Ορθοδοξία... 46» Oι Βιβλιοθήκες του Aγίου Όρους... 48» Αθωνιάς Εκκλησιαστική Ακαδημία... 50» Τα Αγιορείτικα Μοναστήρια... 54» Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας artion magazine - τεύχος 2 5

6 ευ ζην Ξυπνήστε νωρίς, ζήστε καλύτερα! Όσο πιο νωρίς ξυπνάτε, τόσο πιο χαρούμενοι θα είστε! Αυτό ήταν το πόρισμα πρόσφατης έρευνας που έλαβε χώρα στο Πανεπιστήμιο του Roehampton του Λονδίνου με επικεφαλής τον καθηγητή Joerg Huber. Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν σε συνέδριο της Βρετανικής Ψυχολογικής Εταιρίας και έδειξαν ότι οι άνθρωποι που ξυπνούν νωρίς το πρωί τείνουν να είναι πιο υγιείς και ευτυχισμένοι, καθώς επίσης και πιο αδύνατοι. Επίσης, κάνουν ευκολότερα τις πρωινές τους δουλειές και έχουν καλύτερη απόδοση στην εργασία τους. Αντίθετα, εκείνοι που μένουν στο κρεβάτι μέχρι αργά παρουσιάζουν συχνότερα μελαγχολία και άγχος, όπως και παραπανίσια κιλά. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτή η αντίθεση οφείλεται στο ότι οι πρωινοί τύποι φέρνουν νωρίς εις πέρας τις διάφορες υποχρεώσεις της μέρας και έτσι αντιμετωπίζουν με λιγότερο άγχος τις απαιτήσεις της καθημερινότητας. 1 Καθημερινή a Λιγότερος θυμός, καλύτερη υγεία Το να θυμώνει κανείς είναι πολύ συνηθισμένο, το να διατηρεί όμως τα αρνητικά του συναισθήματα μπορεί να αποδειχτεί βλαβερό για την υγεία. Αυτό υποστηρίζουν οι συγγραφείς του βιβλίου «Πικρόχολος», οι οποίοι προτείνουν μία νέα διάγνωση με το όνομα «μετατραυματική διαταραχή αρνητικών συναισθημάτων» για όσους δεν μπορούν να συγχωρέσουν εκείνους που τους έχουν φερθεί άσχημα. Με αφορμή το βιβλίο αυτό, το CNN δίνει 5 συμβουλές για λιγότερα αρνητικά συναισθήματα: Δώστε στον εαυτό σας το χρόνο να ξεθυμάνει. Σκεφτείτε πόσοι άνθρωποι βρίσκονται σε χειρότερη θέση από σας. Αντιμετωπίστε το άτομο που σας πλήγωσε. Συνειδητοποιείστε πως με το θυμό βλάπτετε μόνο τον εαυτό σας. Δείτε την κατάσταση και από την πλευρά του άλλου ατόμου. a Οκτώβριος 2011

7 Προβιοτικά Ενας θησαυρός στο σώμα μας! Τα προβιοτικά είναι μικροοργανισμοί που ζουν στο έντερο και βοηθούν ιδιαίτερα στη βελτίωση του περιβάλλοντος του γαστρεντερικού σωλήνα και στην ισορροπία της γαστρεντερικής χλωρίδας. Πολύς λόγος έχει γίνει τα τελευταία χρόνια για τα προβιοτικά συστατικά και προϊόντα, για τη χρήση τους και τα οφέλη τους στον οργανισμό. Περί τίνος, όμως, ακριβώς πρόκειται; Είναι γνωστό ότι η καλή υγεία προϋποθέτει μία σωστή πέψη, η οποία γίνεται μέσω του γαστρεντερικού συστήματος του ανθρώπινου οργανισμού. Μετά την κατανάλωση τροφής, το γαστρεντερικό σύστημα φροντίζει για την απορρόφηση των ωφέλιμων ουσιών της τροφής, καθώς και για την απομάκρυνση των βλαβερών παραγόντων από το σώμα μας. Ο φραγμός που εμποδίζει αυτές τις βλαβερές ουσίες είναι η εντερική μας χλωρίδα, που αποτελείται από τα προβιοτικά. Τα προβιοτικά είναι μικροοργανισμοί που ζουν στο έντερο και βοηθούν ιδιαίτερα στη βελτίωση του περιβάλλοντος του γαστρεντερικού σωλήνα και στην ισορροπία της γαστρεντερικής χλωρίδας. Ο πληθυσμός των φιλικών αυτών βακτηριδίων μπορεί να φτάσει τα μερικά τρισεκατομμύρια με ποικιλία πάνω από 400 διαφορετικά είδη. Η θετική τους δράση στον οργανισμό ποικίλει: αποκλείουν τα ανεπιθύμητα βακτήρια, βοηθούν στην απορρόφηση δύσπεπτων ουσιών, διασπούν τις τοξίνες, βοηθούν στη σύνθεση βιταμινών και βελτιώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα του εντέρου. Επιπλέον, πρόσφατη έρευνα έδειξε πως τα προβιοτικά έχουν την ικανότητα να αλλάζουν μέχρι και τη χημεία του εγκεφάλου, βοηθώντας να αντιμετωπιστούν διαταραχές που σχετίζονται με την κατάθλιψη. Ωστόσο, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, το αυξημένο άγχος, η κακή χρήση φαρμάκων κ.ά. μπορούν να διαταράξουν την ισορροπία «καλών» και «κακών» βακτηριδίων στο γαστρεντερικό μας σύστημα. Επιπλέον, η κακή διατροφή που πε- ριλαμβάνει αυξημένο ζωικό λίπος, γλυκά, αλκοόλ και γρήγορο φαγητό χειροτερεύει ακόμα περισσότερο την κατάσταση με αποτέλεσμα την εμφάνιση ασθενειών. Αντίθετα, η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε προβιοτικά συστατικά ενισχύει και αποκαθιστά την εντερική χλωρίδα και συμβάλλει στην καλή πέψη του οργανισμού και τη βελτίωση της υγείας. Τέτοιες τροφές είναι οι σύνθετοι υδατάνθρακες που περιέχονται στα λαχανικά, τα σιτηρά και τα όσπρια, καθώς και προβιοτικά τρόφιμα, όπως ειδικά γιαούρτια και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα που κυκλοφορούν στο εμπόριο. a 1 Ελληνικό Ινστιτούτο Διατροφής ( 1 & artion magazine - τεύχος 2 7

8 ευ ζην Ξερά δαμάσκηνα για την οστεοπόρωση Οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση έχουν τώρα ένα νέο όπλο κατά της οστεοπόρωσης: τα δαμάσκηνα. Ένας ερευνητής από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Φλόριντα βρήκε αυτή την απλή, αλλά αποτελεσματική λύση για να προστατευτούν οι μεταεμμηνορυσιακές γυναίκες, αλλά και οι άνθρωποι κάθε ηλικίας, από τα κατάγματα και την οστεοπόρωση. «Στην καριέρα μου έχω δοκιμάσει αμέτρητα φρούτα, ανάμεσά τους σύκα, χουρμάδες, φράουλες και σταφίδες, όμως κανένα απ αυτά δεν είχε τόσο θετικό αποτέλεσμα στην πυκνότητα των οστών όσο τα ξερά δαμάσκηνα», είπε ο καθηγητής Bahram H. Arjmandi. Ο Arjmandi υπογραμμίζει επίσης πως δεν είναι ανάγκη να περιμένει κανείς μέχρι να πάθει κάταγμα, να διαγνωστεί με οστεοπόρωση ή να ξεκινήσει φαρμακευτική αγωγή για να αρχίσει να τρώει δαμάσκηνα. Η κατανάλωση δύο με τριών δαμάσκηνων τη μέρα στην αρχή και έξι με δέκα τη μέρα στη συνέχεια, είναι ικανή να θωρακίσει τα οστών μας με τον καλύτερο τρόπο. a 1 The Florida State University Τρώτε αργά, κάνει καλό! Ένας αποτελεσματικός τρόπος να χάσουμε βάρος είναι να τρώμε πιο αργά. Αυτή η απλή συμβουλή φαίνεται να έχει θαυμαστά αποτελέσματα στο βάρος μας, όπως δείχνει νέα επιστημονική έρευνα από την Ιαπωνία. Οι επιστήμονες μελέτησαν πάνω από άντρες και γυναίκες μεταξύ 30 και 69 ετών. Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ερωτηματολόγια σχετικά με τις διατροφικές τους συνήθειες και συγκεκριμένα σχετικά με την ποσότητα και την ταχύτητα της κατανάλωσης τροφής. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως αυτοί που έτρωγαν πιο γρήγορα έτειναν να έχουν περισσότερο λίπος στον οργανισμό τους. Αυτό συμβαίνει γιατί όταν τρώμε με αργούς ρυθμούς, καταναλώνουμε λιγότερο φαγητό. Το στομάχι προλαβαίνει να «ενημερώσει» τον εγκέφαλο πως χορτάσαμε και έτσι επέρχεται το αίσθημα του κορεσμού. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι ώστε να καταφέρουμε να τρώμε πιο αργά. Για παράδειγμα: να μασάμε πολύ καλά κάθε μπουκιά, να αφιερώνουμε χρόνο για να απολαύσουμε το φαγητό μέσω της όρασης και της οσμής, να συγκεντρωνόμαστε στο φαγητό μας και να μην αποσπόμαστε από συνήθειες όπως η συζήτηση και η παρακολούθηση τηλεόρασης, να μην πίνουμε νερό κατά τη διάρκεια του γεύματος, να είμαστε ψυχικά ήρεμοι, όταν τρώμε. Βλέπουμε, λοιπόν, πως η παλιά συμβουλή της μαμάς ήταν σωστή. Τρώτε αργά και θα χετε αποκτήσει την πιο υγιεινή διατροφική συνήθεια! a Οκτώβριος 2011

9 Αντιμετώπισε τη δυσπεψία με 3 απλά βήματα γράφει o Αναστάσιος Παπαλαζάρου, Επιστημονικός Διευθυντής της nutrimed 1ο βήμα: Σκέψου εάν έχεις αλλάξει κάτι στις διατροφικές σου συνήθειες. Τρως πιο μεγάλα γεύματα; Πιο καυτερά φαγητά; Αφήνεις πολλή ώρα άδειο το στομάχι σου; Εάν όχι, τότε η ενόχληση που νιώθεις στο στομάχι μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα κάποιας πάθησης. 2ο βήμα: Επισκέψου έναν ειδικό γαστρεντερολόγο. Συχνά οι ενοχλήσεις στο στομάχι αποτελούν σύμπτωμα κάποιας φλεγμονής, όπως είναι η γαστρίτιδα και το πεπτικό έλκος. Αυτές οι παθήσεις μπορεί είτε να εκδηλώνονται λόγω κάποιου μικροβίου είτε να οφείλονται σε κάποιες παραμέτρους του τρόπου ζωής μας, όπως είναι το κάπνισμα, το στρες, η χρήση φαρμάκων και η υπερκατανάλωση αλκοόλ. 3ο βήμα: Βρες τρόπους να ανακουφιστείς από το πρόβλημα Μην αφήνεις το στομάχι σου άδειο. Φρόντισε να κάνεις μικρά και συχνά γεύματα μέσα στην ημέρα. Μην τρως μεγάλο όγκο φαγητού σε ένα γεύμα. Μην τρως το βραδινό σου λίγο πριν κοιμηθείς. Μην πίνεις νερό ή άλλα υγρά μαζί με το γεύμα σου. Απόφυγε τα πολλά μπαχαρικά και καρυκεύματα στο φαγητό σου. Περιόρισε την κατανάλωση λιπαρού κόκκινου κρέατος υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος. Μείωσε το αλκοόλ και το τσιγάρο. a Οι μαγειρεμένες ντομάτες, όπλο κατά της χοληστερίνης Αν νομίζετε ότι η σάλτσα ντομάτας στα μακαρόνια ή στην πίτσα προσθέτουν μόνο γεύση, κάνετε λάθος! Επιστημονική έρευνα φανερώνει πως οι μαγειρεμένες ντομάτες προσφέρουν τα ίδια οφέλη στον οργανισμό με αυτά που προσφέρουν οι στατίνες, ουσίες που δίνονται μέσω φαρμακευτικής αγωγής σε ασθενείς με υψηλή χοληστερίνη ή αυξημένη πίεση του αίματος. Οι μαγειρεμένες ντομάτες περιέχουν το συστατικό λυκοπένιο, το οποίο τις χαρίζει το έντονο κόκκινο χρώμα τους. Αυτό το ισχυρό αντιοξειδωτικό είναι πολύ σημαντικό για μια καλή υγεία, αφού συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου εμφράγματος ή καρδιακής προσβολής. Οι δε μαγειρεμένες ντομάτες είναι πιο θρεπτικές, καθώς με αυτό τον τρόπο το σώμα μας απορροφά ευκολότερα το λυκοπένιο απ ότι θα έκανε με τις ωμές. Ειδικοί επιστήμονες στην Αυστραλία ανέλυσαν τα αποτελέσματα 14 διεθνών ερευνών σχετικών με τα οφέλη του λυκοπενίου στον ανθρώπινο οργανισμό τα τελευταία 55 χρόνια. Το εντυπωσιακό πόρισμα έδειξε πως αυτή η ουσία είναι ικανή να μειώσει την κακή χοληστερόλη στο αίμα. Εφ όσον οι ντομάτες είναι πλούσιες ζουν πως η κατανάλωση μισού λίτρου χυμού ντομάτας ή 50 γραμμαρίων σάλτσας ντομάτας την ημέρα μπορεί να θωρακίσει τον οργανισμό από καρδιοπάθειες. σε αυτό το συστατικό, οι ερευνητές τονί- 1 a artion magazine - τεύχος 2 9

10 ευ ζην 5 βιταμίνες S0S για μετά τα 50! γράφει ο Σταύρος Μπαλαμπάνος, Διαιτολόγος Διατροφολόγος * Οι βιταμίνες αποτελούν τους εξειδικευμένους εργάτες του οργανισμού μας που καθημερινά βρίσκονται στις επάλξεις, ώστε να μας διατηρούν ενεργητικούς και δραστήριους. Ορισμένες από τις βιταμίνες παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της γήρανσης. 10 Οκτώβριος 2011

11 Η βιταμίνη Α έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες και προστατεύει από πολλές μορφές επιθηλιακού καρκίνου. Συνιστάται οι περισσότερες από τις ανάγκες σε βιταμίνη Α να καλύπτονται από φρούτα και λαχανικά πλούσια σε καροτενοειδή. Τα καροτενοειδή, αποτελούν πρόδρομες μορφές βιταμίνης Α και τα δύο σημαντικότερα είναι το β-καροτένιο και το λυκοπένιο. Το β- καροτένιο το συναντάμε σε πορτοκαλί, κίτρινα και κόκκινα λαχανικά, φρούτα και τους χυμούς τους, όπως το βερίκοκο, η φράουλα κ.λπ. Οι πλουσιότερες πηγές βιταμίνης Α, αποτελούν αποκλειστικά ζωικά προϊόντα όπως το συκώτι, το γάλα και ο κρόκος του αυγού. Εκτός από την αντιοξειδωτική της δραστικότητα η βιταμίνη Α παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στην όραση, όσο και στην υγεία του δέρματος. Συνεπώς, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να καλύπτονται οι ανάγκες σε βιταμίνη Α (700 μg./ημέρα) με ισορροπημένες επιλογές τροφίμων, χωρίς να απαιτούνται συμπληρώματα. Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη στον μεταβολισμό του ασβεστίου και άρα για την υγεία των οστών, λειτουργία που αποκτά ιδιαίτερη σημασία γνωρίζοντας ότι πολλοί ηλικιωμένοι έχουν έλλειψη βιταμίνης D, καθώς προσλαμβάνουν Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη στον μεταβολισμό του ασβεστίου και άρα για την υγεία των οστών, λειτουργία που αποκτά ιδιαίτερη σημασία γνωρίζοντας ότι πολλοί ηλικιωμένοι έχουν έλλειψη το ήμισυ της συνιστώμενης ποσότητας. Αυτό μερικώς οφείλεται στην μειωμένη έκθεση του ηλικιωμένου στον ήλιο και στην ελαττωμένη ικανότητα του νεφρού να την μετατρέψει σε ενεργή μορφή. Συστήνεται η κάλυψη των υψηλών αναγκών σε Β12 (2,5 μg/ημέρα) να γίνεται στους ηλικιωμένους είτε με εμπλουτισμένα τρόφιμα είτε με συμπληρώματα Β12 Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη D είναι ο σολομός, οι σαρδέλες και οι γαρίδες, καθώς και τα εμπλουτισμένα τρόφιμα όπως φυσικοί χυμοί εμπλουτισμένοι με ασβέστιο και βιταμίνη D. Η βιταμίνη C είναι μία υδατοδιαλυτή βιταμίνη, που βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στην πιπεριά, το πορτοκάλι, το μπρόκολο, το ακτινίδιο, τις φράουλες και τις ντομάτες, καθώς και τους φυσικούς χυμούς τους. Αποτελεί, μαζί με τη βιταμίνη Ε, την κατεξοχήν αντιοξειδωτική βιταμίνη και ο μεταβολισμός της διαφέρει στους ηλικιωμένους άνδρες σε σύγκριση με ηλικιωμένες γυναίκες, καθώς οι ηλικιωμένοι άνδρες εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης στο πλάσμα, όταν η προσλαμβανόμενη ποσότητα είναι ίση ή και μεγαλύτερη από των γυναικών. Έρευνες μάλιστα δείχνουν πως τα αντιοξειδωτικά, με ισχυρότερο εκπρόσωπο τη βιταμίνη C, συμβάλλουν στην πρόληψη προβλημάτων που έχουν να κάνουν με τη μνήμη, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ. Οι ηλικιωμένοι άνδρες έχουν ανάγκη 150 mg ασκορβικού οξέος ημερησίως, ενώ οι ηλικιωμένες γυναίκες επιτυγχάνουν το 5 βιταμίνες S0S για μετά τα 50! - ευ ζην όριο του 1,0 mg/dl συγκέντρωσης ασκορβικού στο πλάσμα, λαμβάνοντας 75 με 80 mg της βιταμίνης ημερησίως. Ιδανικές πηγές βιταμίνης C μπορούν να αποτελέσουν τρόφιμα εμπλουτισμένα με έξτρα βιταμίνη C, όπως οι φυσικοί χυμοί. Η βιταμίνη Ε είναι μία αντιοξειδωτική βιταμίνη, η οποία βρίσκεται κυρίως στα φυτικά έλαια και μαργαρίνες. Το ερευνητικό ενδιαφέρον για την βιταμίνη Ε επικεντρώνεται στις φαρμακολογικές δόσεις της βιταμίνης, οι οποίες δεν μπορούν να επιτευχθούν διαμέσου της υγιεινής διατροφής. Σε μία πρόσφατη μετα-ανάλυση των εγκυρότερων σχετικών ερευνών αναφέρεται σαφώς ότι δεν πρέπει να χορηγούνται περισσότερα από 267mg α-τοκοφερόλης / ημέρα, διότι αυξάνουν τη θνησιμότητα. Εκτός από τις προαναφερόμενες βιταμίνες, σημαντικό ρόλο στην υγεία των ηλικιωμένων παίζουν η βιταμίνη Β12. Τα χαμηλά επίπεδα κοβαλαμίνης (Β12) είναι υπεύθυνα για μεταβολές στην πνευματική εγρήγορση, αλλαγές στην προσωπικότητα και διαταραχές του συνδετικού ιστού. Χαμηλά επίπεδα γαστρικού οξέος μειώνουν την απορρόφηση της βιταμίνης Β12, γιατί δεν αποδεσμεύεται σε ικανοποιητικό βαθμό από την τροφή, ώστε να απορροφηθεί στη συνέχεια. Γι αυτό συστήνεται η κάλυψη των υψηλών αναγκών σε Β12 (2,5 μg/ημέρα) να γίνεται στους ηλικιωμένους είτε με εμπλουτισμένα τρόφιμα είτε με συμπληρώματα Β12. a * Μιλώντας με τους ειδικούς... Ο Σταύρος Μπαλαμπάνος είναι Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος και Επιστημονικός Συνεργάτης της Nutrimed. artion magazine - τεύχος 2 11

12 ιατρικά νέα Νέο αιματολογικό τεστ ρίχνει φως στον καρκίνο του προστάτη Μία νέα αιματολογική εξέταση που μπορεί να δείχνει τις επικίνδυνες μορφές του καρκίνου του προστάτη αναπτύσσεται από Αμερικανούς επιστήμονες. Το πρωτοποριακό αιματολογικό αυτό τεστ ή βιοψία θα είναι ικανό να ξεχωρίζει τους κακοήθεις όγκους από τους πιο αθώους, σε μία προσπάθεια να γίνει πιο κατανοητή η γενετική μορφή του πιο συνηθισμένου τύπου καρκίνου στους άντρες. Πιο συγκεκριμένα, ερευνητές του εργαστηρίου Cold Spring Harbor της Νέας Υόρκης πιστεύουν πως εντόπισαν μία ειδοποιό διαφορά ανάμεσα σε έναν μεταστατικό όγκο του καρκίνου του προστάτη που μεταφέρεται και σε άλλα σημεία του σώματος και σε έναν όγκο που αναπτύσσεται πιο αργά και δεν παρουσιάζει μετάσταση. Το εύρημα αυτό μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία ενός τεστ για μεταστατικό καρκίνο του προστάτη, καθώς και στην παρασκευή νέων φαρμάκων που θα μπορούσαν να αποτρέψουν την μετάσταση τέτοιων επικίνδυνων όγκων. Με αυτό το τεστ, οι επιστήμονες προσπαθούν να εντοπίσουν τρία συγκεκριμένα γονίδια που σχετίζονται με το κατά πόσο ένα κύτταρο του προστάτη είναι καρκινικό και κατά πόσο ο όγκος πρόκειται να προχωρήσει σε μετάσταση. Η παρουσία των τριών αυτών γονιδίων δείχνει πως η μετάσταση του καρκίνου του προστάτη αναστέλλεται, ενώ η απουσία τους μπορεί να σημαίνει πιθανό μεταστατικό καρκίνο σε εξέλιξη. Ο καθηγητής Trotman, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που αναπτύσσει τη νέα διαγνωστική μέθοδο, δήλωσε πως οραματίζεται το τεστ που θα εντοπίζει το επίπεδο της γονιδιακής αυτής δραστηριότητας και που θα δείχνει κατά πόσο αυτά έχουν ανοίξει το δρόμο για τον μεταστατικό καρκίνο. Εκατομμύρια άντρες πάσχουν από καρκίνο του προστάτη σε ολόκληρο τον κόσμο, όμως μόνο για ένα μικρό ποσοστό από αυτούς θα αποβεί μοιραίος. Για αυτό το λόγο, το νέο διαγνωστικό τεστ θα φανερώνει στους ασθενείς αν η περίπτωσή τους είναι επικίνδυνη ή όχι, και αυτοί με τη σειρά τους θα μπορούν να αποφεύγουν περιττές θεραπείες. 1 a Cold Spring Harbor Laboratory 1 Ήρθαν τα αόρατα σιδεράκια! Τα αντιαισθητικά σιδεράκια που όλοι γνωρίζουμε και πολλοί από εμάς έχουμε φορέσει αποτελούν πια παρελθόν. Τα λεγόμενα «αόρατα» σιδεράκια είναι η νέα εξέλιξη στο χώρο την ορθοδοντικής και προτιμούνται από ολοένα και περισσότερους ανθρώπους. H μέθοδος, η οποία μπορεί να εφαρμοστεί μόνο σε ενήλικες, ανακαλύφθηκε στην Kαλιφόρνια, στην Kοιλάδα της Tεχνολογίας (Silicon Valley), σε συνεργασία της Oρθοδοντικής Kλινικής του Πανεπιστημίου του SaFransisco (Pacific University) με την τεχνολογία των υπολογιστών, την τρισδιάστατη απεικόνιση και την τεχνολογία των λέιζερ. Ενώ με τα παραδοσιακά σιδεράκια μπορεί να χρειαστούν μέχρι και 2 χρόνια για να επιτευχθεί το τέλειο χαμόγελο, με τους διάφανους νάρθηκες τα στραβά δόντια γίνονται ίσια μέσα στο διάστημα 4 με 16 εβδομάδων. Με την επαναστατική αυτή μέθοδο τα σιδεράκια δεν γίνονται αντιληπτά σε κανέναν, συνηθίζονται γρήγορα και μπαινοβγαίνουν πανεύκολα. a Καθημερινή & dailymail.co.uk 1 12 Οκτώβριος 2011

13 Αλτσχάιμερ Διάγνωση σε 10 λεπτά μέσω ipad! Ένα μοναδικό τεστ που γίνεται μέσω του γνωστού ipad έρχεται για να διαγνώσει το πρώιμο Αλτσχάιμερ με τον πιο απλό και γρήγορο τρόπο. Βρετανοί επιστήμονες ανέπτυξαν αυτή την πρωτοποριακή μέθοδο, η οποία μπορεί να εντοπίσει ακόμα και αρχικά στάδια του Αλτσχάιμερ μέσα σε μόνο 10 λεπτά. Ο καθηγητής Trevor Robbins και η γιατρός Barbara Sahakian ανέπτυξαν το τεστ αυτό στο Νοσοκομείο Addenbrooke του Cambridge και το ονόμασαν CANTAB. Πρόκειται για ένα απλό τεστ μνήμης που μπορεί να γίνει στην οθόνη ενός ipad και να διαρκέσει μόλις 10 λεπτά. Ο ασθενής έχει κάποιο χρόνο να δει συγκεκριμένες εικόνες αντικειμένων στην οθόνη του μικρού υπολογιστή και στη συνέχεια του ζητούν να δείξει τα σημεία της οθόνης όπου παρουσιάστηκαν τα αντικείμενα. Η επιτυχία του οφείλεται στο ότι επικεντρώνεται στη δραστηριότητα του ιππόκαμπου του εγκεφάλου, ο οποίος αποτελεί την περιοχή που ρυθμίζει την ανάμνηση των μικρών καθημερινών μας συνηθειών, όπως είναι το που παρκάραμε ή που αφήσαμε τα κλειδιά μας. Αυτή η εγκεφαλική περιοχή εμφανίζει πρώτη και τα σημάδια άνοιας, όταν υπάρχει πρόβλημα. Τα αποτελέσματα στους ασθενείς του Τμήματος Μνήμης του Νοσοκομείου ήταν εντυπωσιακά, καθώς το τεστ διέκρινε αυτούς που έπασχαν από Αλτσχάιμερ από αυτούς που είχαν κατάθλιψη και από αυτούς που δεν έπασχαν από καμία νευροψυχιατρική διαταραχή με επιτυχία 98%. Επιπλέον, το CANTAB κατάφερε να εντοπίσει άτομα με ήπια γνωστική διαταραχή έως και 32 μήνες πριν την επίσημη διάγνωση του Αλτσχάιμερ. Η γιατρός Barbara Sahakian δήλωσε πως όσο πιο σύντομα δράσει κανείς για να διαγνωστεί το πρόβλημα ενός ασθενούς, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να μπορεί να τον θεραπεύσει. Παράλληλα, οι ερευνητές του Cambridge ελπίζουν πως το τεστ θα ξεκινήσει γρήγορα την κυκλοφορία του στην Ευρώπη, ενώ υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και από την Αμερική. 1 a University of Cambridge 1 Γυαλιά που βοηθούν τους τυφλούς να δουν! Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης κατασκεύασαν γυαλιά που μπορούν να βοηθήσουν τυφλούς ανθρώπους να βλέπουν μπροστά τους αντικείμενα και ανθρώπους. Πιο συγκεκριμένα, στα κρύσταλλα των γυαλιών τοποθετήθηκαν δύο μικροκάμερες, οι οποίες συνδέονται με έναν μίνι ηλεκτρονικό υπολογιστή. Κάθε φορά που οι κάμερες εντοπίζουν κάποιο εμπόδιο, ο υπολογιστής στέλνει μήνυμα στο άτομο που φορά τα γυαλιά ότι κάτι βρίσκεται μπροστά του και πρέπει να το αποφύγει. Η πρωτοποριακή αυτή εφεύρεση παρουσιάστηκε στη θερινή έκθεση της Βασιλικής Επιστημονικής Εταιρείας. a 1 artion magazine - τεύχος 2 13

14 ιατρικά νέα Νέα αγωγή για την κολπική μαρμαρυγή Τις τελευταίες εξελίξεις και νέα σημαντικά δεδομένα για την κολπική μαρμαρυγή παρουσίασαν ο Πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας και Ομότιμος Καθηγητής Καρδιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Δρ. Γεώργιος Παρχαρίδης, καθώς και ο Καθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και εκλεγμένος Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας Δρ. Παναγιώτης Βάρδας. Στο πλαίσιο της συνάντησης παρουσιάστηκε η νέα καινοτόμος αγωγή, δαβιγατράνη (dabigatran), αντιπηκτικό φάρμακο, που χορηγείται από το στόμα και εγκρίθηκε πρόσφατα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το συγκεκριμένο φάρμακο θεωρείται ως η μεγαλύτερη εξέλιξη μετά από διάστημα 50 ετών στους αντιπηκτικούς παράγοντες που έχουν λάβει έγκριση για την πρόληψη του εγκεφαλικού επεισοδίου σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, την πιο συνηθισμένη μορφή αρρυθμίας της καρδιάς. O δρ. Γεώργιος Παρχαρίδης, σημείωσε ότι: «Η κολπική μαρμαρυγή είναι μία συχνά εμφανιζόμενη αρρυθμία. Υπολογίζεται ότι περίπου Έλληνες πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή και προσβάλλει πάνω από 1% του γενικού πληθυσμού, αλλά η παρουσία της αυξάνεται σε 10% σε άτομα ηλικίας άνω των 80 ετών. Η σοβαρότερη επιπλοκή της νόσου, που είναι η εκδήλωση εμβολικού εγκεφαλικού επεισοδίου, μπορεί να προληφθεί με την κατάλληλη αντιθρομβωτική θεραπεία». Η αγωγή με δαβιγατράνη, σε αντίθεση με την αγωγή με τα μέχρι σήμερα χρησιμοποιούμενα κουμαρινικά αντιπηκτικά, δεν απαιτεί επαναλαμβανόμενες εργαστηριακές εξετάσεις και αλλαγές της δόσης, δεν επηρεάζεται από την τροφή και έχει μικρή πιθανότητα αλληλεπίδρασης με άλλα φάρμακα. Η έγκριση του νέου φαρμάκου, για την πρόληψη των εγκεφαλικών επεισοδίων σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, βασίζεται μεταξύ άλλων επιστημονικών δεδομένων και στα αποτελέσματα της μελέτης RE-LY, μιας από τις μεγαλύτερες μελέτες που έχουν διεξαχθεί ποτέ για την κολπική μαρμαρυγή σε περισσότερους από ασθενείς. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη μελέτη RE-LY : η δαβιγατράνη (dabigatran) σε δόση 150 mg δύο φορές ημερησίως απέτρεψε κατά 35% περισσότερα εγκεφαλικά επεισόδια και συστηματικές εμβολές σε σχέση με τη βαρφαρίνη και μείωσε, επίσης σημαντικά, τον κίνδυνο ενδοκρανιακής αιμορραγίας, μιας πολύ επικίνδυνης επιπλοκής των αντιπηκτικών. 1 Iatronet a 14 Οκτώβριος 2011

15 Ρομποτική Χειρουργική επιστήμη Ενα σύγχρονο θαύμα! Η εντυπωσιακή εξέλιξη της ρομποτικής χειρουργικής τα τελευταία χρόνια έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον κάθε σύγχρονου χειρούργου και κάθε ερευνητικού κέντρου σε Ευρώπη και Αμερική. Καθημερινά, αυξάνονται οι εφαρμογές της ρομποτικής τηλεχειρουργικής στην καρδιοχειρουργική, τη θωρακοχειρουργκή, τη γενική χειρουργική, την ουρολογία, τη γυναικολογία και τη παιδοχειρουργική. Τι ακριβώς είναι, όμως, η ρομποτική χειρουργική; Ρομποτική χειρουργική ονομάζεται η χειρουργική με τη χρήση ρομπότ. Κατά τη ρομποτική επέμβαση, ο χειρουργός βρίσκεται μπροστά σε έναν ειδικό ηλεκτρονικό υπολογιστή, όπου παρακολουθεί τον ασθενή και το χειρουργικό πεδίο σε μια οθόνη και πραγματοποιεί την επέμβαση κινώντας ειδικούς μοχλούς. Ο χειρούργος δίνει τις εντολές που επιθυμεί στους μοχλούς αυτούς και αυτές μεταφέρονται ψηφιακά και με απόλυτη ακρίβεια στους αρθρωτούς χειρουργικούς βραχίονες ενός ρομπότ. Το ρομπότ με τη σειρά του εκτελεί αυτές τις εντολές με τις κινήσεις του να ελέγχονται και να καθοδηγούνται από τον ειδικά εκπαιδευμένο χειρούργο. Επιπλέον, η ρομποτική χειρουργική, ως εξέλιξη της ενδοσκοπικής χειρουργικής, αποτελεί μια ελάχιστα τραυματική χειρουργική μέθοδο. Τα λεπτά και εύκαμπτα εργαλεία που έχει στη διάθεσή του ο χειρούργος εκτελούν τις κινήσεις που αυτός επιθυμεί με μοναδική ακρίβεια, μέσα από πολύ μικρές τομές που κάνουν στο δέρμα του ασθενούς. Παράλληλα, ο ασθενής επιβαρύνεται ελάχιστα και επανέρχεται πολύ γρήγορα μετά το χειρουργείο στις καθημερινές του συνήθειες. Λόγω των πολλών πλεονεκτημάτων που προσφέρει, η ρομποτική χειρουργική βρίσκει εφαρμογή σε πολλές ειδικότητες της χειρουργικής. Οι πιο συνηθισμένες επεμβάσεις που πραγματοποιούνται ρομποτικά είναι: η χειρουργική του προστάτη, η νεφρεκτομή και η κυστεκτομή, η αποκατάσταση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και της αχαλασίας οισοφάγου, η αντιμετώπιση των παθήσεων του παχέος εντέρου και ιδιαίτερα του ορθού, οι επεμβάσεις κατά της νοσογόνου παχυσαρκίας, η χολοκυστεκτομή, η χειρουργική αντιμετώπιση γυναικολογικών παθήσεων, η χειρουργική των ενδοκρινών αδένων. Στο κείμενο τους, στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Εταιρίας Ρομποτικής Χειρουργικής, ο κ. Κ. Κωνσταντινίδης και ο κ. Σ. Χειρίδης σημειώνουν πως «σημαντικοί παράγοντες στην ανάπτυξη ενός Προγράμματος Ρομποτικής Χειρουργικής αποτελούν: η εμπειρία της χειρουργικής ομάδας στις Επεμβάσεις Λαπαροσκόπησης, καθώς και η υποδομή του Ιδρύματος που φιλοξενεί το Πρόγραμμα.» Έτσι, είναι ιδιαίτερα σημαντικό το χειρουργικό προσωπικό να είναι εκτενώς ενημερωμένο και προσαρμοσμένο στην εκάστοτε τεχνολογία, καθώς και στη διαδικασία εγκατάστασης και απεγκατάστασης του συστήματος. 1 a Ελληνική Εταιρία Ρομποτικής Χειρουργικής 1 artion magazine - τεύχος 2 15

16 επιστήμη Βλαστοκύτταρα που γιατρεύουν την καρδιά Φανταστήκατε ποτέ ότι θα μπορούσαν να κατασκευαστούν φυσικά «ανταλλακτικά» για την ανθρώπινη καρδιά; Κι όμως, επιστήμονες από το Χονγκ Κονγκ και τις ΗΠΑ προσπαθούν να δημιουργήσουν πραγματικά κύτταρα ανθρώπινης καρδιάς, ώστε να αντικαθιστούν το μέρος της καρδιάς των ασθενών που έχει υποστεί βλάβη. Επιστήμονες έχουν ήδη καταφέρει να δημιουργήσουν το βασικό καρδιακό μυ από βλαστοκύτταρα, όμως η ερευνητική ομάδα του Χονγκ Κονγκ έχει ως στόχο την τελειοποίηση αυτής της απόπειρας με την κατασκευή ενός φυσικού βηματοδότη. Έτσι, σε μόλις 5 χρόνια από τώρα, οι ασθενείς που υπέστησαν καρδιακή προσβολή θα έχουν ελπίδες για φυσική αναδόμηση της καρδιάς τους. Ο Ronald Li, διευθυντής του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ για τα βλαστοκύτταρα και επικεφαλής αυτής της προσπάθειας, είπε σχετικά πως όταν κάποιος παθαίνει καρδιακή προσβολή, υπάρχει ένα μικρό χρονικό περιθώριο να ιαθεί, όταν ακόμα η βλάβη δεν είναι πολύ μεγάλη. Παρομοίωσε, μάλιστα, τη μέθοδο αυτή με έναν λευκοπλάστη που βάζουμε στην πληγή για να θεραπευτεί όταν είναι μικρή. Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα του Li έχει σκοπό να χρησιμοποιήσει εμβρυϊκά κύτταρα για να αναπτύξει λωρίδες καρδιακού μυός, καθώς και φυσικό βηματοδότη. Πρώτα θα μεταμοσχεύσει τα κατασκευάσματα σε χοίρους και σε περίπτωση επιτυχίας οι δοκιμές θα συνεχιστούν σε ανθρώπους. Για τους ασθενείς αυτούς θα χρησιμοποιηθούν φυσικά μοσχεύματα που δημιουργήθηκαν από τα βλαστικά κύτταρα του ίδιου του πάσχοντα για τη σωστή επαναλειτουργία της καρδιάς του. Ωστόσο, το μεγάλο ερώτημα που θέτει ο ίδιος ο Li δεν είναι αν η προσπάθεια αυτή θα πετύχει, αλλά αν η θεραπεία θα έχει διάρκεια. Οι επιστήμονες, πάντως, έχουν αξιοποιήσει εδώ και χρόνια τη μοναδική δράση των βλαστοκυττάρων σε διάφορες ιατρικές εφαρμογές. Τα βλαστικά κύτταρα αποτελούν την πηγή των κυττάρων και των ιστών του ανθρώπινου οργανισμού και έχουν την ικανότητα να δημιουργούν νέα κύτταρα οποιουδήποτε οργάνου στο σώμα του ανθρώπου. Επιπλέον, μπορούν να δημιουργήσουν όλα τα είδη κυττάρων, να πολλαπλασιαστούν και να ανανεωθούν, με αποτέλεσμα στο μέλλον να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία νόσων, όπως ο καρκίνος και ο διαβήτης. 1 a The University of Hong Kong Οκτώβριος 2011

17 εναλλακτική ιατρική Χειροπρακτική: όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε! γράφει ο Ευάγγελος Χριστακόπουλος, Οστεοπαθητικός Χειροπράκτης * H Χειροπρακτική είναι μια ανεξάρτητη επιστήμη υγείας που ασχολείται με τη θεραπεία και πρόληψη των νευρομυοσκελετικών παθήσεων της σπονδυλικής στήλης, αλλά και των άκρων, και τις επιπτώσεις που έχουν αυτές στο νευρικό σύστημα και γενικά στην υγεία. Ιστορία της Χειροπρακτικής Η Χειροπρακτική πρωτοεφαρμόστηκε από τον πατέρα της ιατρικής, Ιπποκράτη, πριν από 2000 χρόνια, όπως επίσης και από τον Ασκληπιό. Σύμφωνα με τον Ιπποκράτη, στο σύγγραμμά του «Περί Άρθρων», πρέπει να αναζητούμε την βασική αιτία μιας ασθένειας πρώτα στην σπονδυλική στήλη. Ιδρυτής και θεμελιωτής της σύγχρονης Χειροπρακτικής θεωρείται ο καναδός Ντάνιελ Ντέιβιντ Πάλμερ ( ), ο οποίος ίδρυσε το πρώτο πανεπιστήμιο χειροπρακτικής το 1897 στην Αμερική. Έκτοτε, η Χειροπρακτική αναπτύχθηκε ώστε να αποτελέσει την πρώτη επιλογή για μυοσκελετικά προβλήματα της σπονδυλικής στήλης στις ανεπτυγμένες χώρες, όπως οι Η.Π.Α., ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία κ.α. Θεωρία της Χειροπρακτικής Η δυσλειτουργία της σπονδυλικής στήλης λόγω μηχανικών προβλημάτων επηρεάζει τη λειτουργία του μυοσκελετικού και νευρικού συστήματος. Διάφορες αιτίες περιορίζουν τη σωστή κίνηση των σπονδύλων, με αποτέλεσμα να εμποδίζονται και να εκφυλίζονται οι σπονδυλικές αρθρώσεις, οι μύες να δυσλειτουργούν και τα σπονδυλικά νεύρα να πιέζονται και να ερεθίζονται. Έτσι, η μη ευθυγράμμιση των σπονδύλων είναι μια από τις βασικότερες αιτίες πρόωρου εκφυλισμού του νευρομυοσκελετικού συστήματος και των συνεπειών αυτού, όπως αυχενικό σύνδρομο, οσφυαλγίες, ισχιαλγίες και άλλα. Η χειροπρακτική χρησιμοποιεί τις ανατάξεις (ήπια τεχνική επαναφοράς της σπονδυλικής στήλης στην ορθή τροχιά κίνησης) ώστε να κινηθούν πιο εύκολα οι αρθρώσεις, να μειωθεί ο ρυθμός εκφυλισμού τους, να λειτουργήσουν οι μύες και το κυριότερο να απελευθερωθούν τα σπονδυλικά νεύρα, αντιμετωπίζοντας έτσι τα αίτια των συμπτωμάτων. Ο χειροπράκτης, με ειδικούς θεραπευτικούς χειρισμούς (ανατάξεις) στην σπονδυλική στήλη, βοηθά στην καλύτερη λειτουργία του όλου συστήματος, ώστε το σώμα να μπορεί να αποδώσει το 100% των δυνατοτήτων του. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να ανακαλυφθούν κάθε είδους «σιωπηλές» αρχόμενες δυσλειτουργίες και να προληφθούν σοβαρές μελλοντικές επιπτώσεις σε σπονδύλους, μύες και νεύρα. Τι μπορεί να θεραπεύσει Προβλήματα της μέσης (Οσφυαλγία, Δισκοπάθεια, Δισκοκήλη κ.ά.). Προβλήματα του αυχένα (Αυχενικό σύνδρομο, πονοκεφάλους, ημικρανίες, ζαλάδες κ.ά.). Προβλήματα της στάσης του σώματος (κύφωση, λόρδωση, σκολίωση). a * Μιλώντας με τους ειδικούς... Ο Ευάγγελος Χριστακόπουλος είναι Οστεοπαθητικός Χειροπράκτης και πτυχιούχος Νέας Υόρκης (Η.Π.Α.). artion magazine - τεύχος 2 17

18 οικολογία Ο Ολυμπος στην Κορυφή της Ευρώπης Το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, ο Όλυμπος, έλαβε μία πολύ σημαντική διάκριση για τη μοναδική φυσική του ομορφιά. Το έγκυρο βρετανικό περιοδικό για το περιβάλλον Εcologist το κατέταξε στα δέκα καλύτερα εθνικά πάρκα της Ευρώπης, καθώς οι συντάκτες του το επέλεξαν ανάμεσα σε συνολικά 359 εθνικά πάρκα. Εκτός από τη γνωστή σε όλους μας μυθική του αξία, ο Όλυμπος αποτελεί μία από τις πλέον πλουσιότερες σε χλωρίδα και πανίδα περιοχές της Ελλάδας. Στην ευρύτερη περιοχή του φιλοξενεί είδη φυτών, αριθμός που αντιστοιχεί στο 25% της ελληνικής χλωρίδας. Από τα παραπάνω είδη, τα 187 χαρακτηρίστηκαν σημαντικά, τα 56 ενδημικά και από αυτά τα 23 συναντώνται αποκλειστικά στον Όλυμπο με 16 από αυτά να ορίζονται ως σπάνια. Αλλά και η πανίδα του μυθικού βουνού των 12 θεών της αρχαιότητας έχει να παρουσιάσει εξίσου ενδιαφέροντα δείγματα. Με 32 είδη θηλαστικών, 108 είδη πτηνών, 22 είδη ερπετών και 8 είδη αμφιβίων, διεκδικεί δίκαια τον τίτλο μίας πολύ πλούσιας πανίδας. Η ιστορία των αναγνωρίσεων για τον Όλυμπο, ωστόσο, δεν ξεκινά με τη διάκριση στο Ecologist. Το 1938 ανακηρύχτηκε Εθνικός Δρυμός, ενώ το 1981 η UNESCO αναγνώρισε τον Όλυμπο ως «Διατηρητέο Οικοσύστημα της Παγκόσμιας Βιόσφαιρας». Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση τον έχει συμπεριλάβει στις «Σημαντικές για την Ορνιθοπανίδα Περιοχές της Ευρωπαϊκής Κοινότητας» και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο NATURA 2000 τον έχει καταχωρήσει στον κατάλογό του ως «ζώνη ειδικής προστασίας» και «τόπο κοινοτικού ενδιαφέροντος». Η προσπάθεια του Ecologist, όμως, είναι η πρώτη που έχει σκοπό να κατατάξει τις προστατευόμενες φυσικές περιοχές της Ευρώπης με βάση την ποικιλία των ειδών χλωρίδας και πανίδας, καθώς και τη γενικότερη περιβαλλοντική τους σημασία. Εκτός από τον Όλυμπο, στην πρώτη δεκάδα των πιο πλούσιων φυσικών περιοχών της Γηραιάς Ηπείρου βρίσκονται Εθνικά πάρκα όπως το Σέβενες στη Γαλλία, το Τέιντ στην Τενερίφη της Ισπανίας και άλλα σε Σκοτία, Ελβετία, Πολωνία, Σλοβακία, Αγγλία και Γερμανία. a Οκτώβριος 2011

19 οικολογία Πράσινο Φως στις Aνανεώσιμες Πηγές Eνέργειας Ένα σημαντικό βήμα για ένα πιο καθαρό περιβάλλον και κατά συνέπεια μία καλύτερη ποιότητα ζωής έγινε πρόσφατα από το Ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Σε ανακοίνωσή του δήλωσε πως αποφάσισε να άρει την απαγόρευση της χρήσης κεντρικών καυστήρων βιομάζας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη μετά και από την πίεση του αιτήματος της Greenpeace. Η περιβαλλοντική οργάνωση προσπάθησε ιδιαίτερα στο παρελθόν ώστε να καταργηθεί η αναχρονιστική διάταξη που απαγόρευε στους πολίτες των δύο μεγάλων αστικών κέντρων να κάνουν χρήση σύγχρονων συστημάτων βιομάζας για τη θέρμανση των σπιτιών τους. Με αυτό τον τρόπο, οι κάτοικοι Αθήνας και Θεσσαλονίκης απεξαρτητοποιούνται από το ακριβό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Πλέον, έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν μία ανανεώσιμη, οικονομική και φιλική προς το περιβάλλον εναλλακτική επιλογή. Σύμφωνα με τη Greenpeace, η άρση της βιομάζας είναι ένα πολύ βασικό και απαραίτητο βήμα για να αλλάξουν τα δεδομένα στον ενεργοβόρο κτιριακό τομέα, που ευθύνεται για το 40% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της χώρας μας. Επιπλέον, αποτελεί προϋπόθεση για την επίτευξη των στόχων προς την ανάπτυξη των ΑΠΕ, αλλά και να γίνει εφικτός ο εθνικός στόχος για κτίρια μηδενικών εκπομπών CO2 ως το Επιπλέον, η περιβαλλοντική οργάνωση καλεί την κυβέρνηση να προχωρήσει παραπέρα από την άρση αυτής της απαγόρευσης. Με τα κατάλληλα κίνητρα και τις οικονομικές διευκολύνσεις, οι πολίτες θα στραφούν περισσότερο προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως είναι η βιομάζα και τα γεωθερμικά και ηλιοθερμικά συστήματα, για να θερμαίνουν τις κατοικίες τους. Έτσι, τον περασμένο Ιούλιο κατατέθηκε συγκεκριμένη πρόταση από την Greenpeace στο Υπουργείο Περιβάλλοντος που απαριθμεί μέτρα οικονομικών και φορολογικών κινήτρων για τους πολίτες που επιθυμούν να αντικαταστήσουν τις παλιές μορφές θέρμανσης του σπιτιού τους. Με αυτό τον τρόπο, επιδοτείται η αγορά οικολογικών θερμικών συστημάτων, ενώ την ίδια στιγμή επωφελείται το Κράτος από τα διάφορα έσοδα a Ο Πλανήτης σε Κίνδυνο! Οι επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας στο οικοσύστημα βγαίνουν στο φως όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια που η μόλυνση του περιβάλλοντος αυξάνεται με ανησυχητικούς ρυθμούς. Γνωστή αμερικανική οργάνωση φανερώνει, μετά από μεγάλη έρευνα, πως ο πλανήτης μας φαίνεται να έχει επιβαρυνθεί ιδιαίτερα. Η ανεξάρτητη αμερικανική οργάνωση Global Footprint Network με έδρα το Oakland της Καλιφόρνιας των ΗΠΑ μελέτησε στοιχεία από 100 χώρες παγκοσμίως που συγκέντρωσε από διάφορες πηγές, ανάμεσά τους από τον ΟΗΕ και τις στατιστικές μελέτες κυβερνήσεων. Στη συνέχεια ανέλυσε τη σχέση των διαθέσιμων φυσικών πόρων, όπως η έκταση παραγωγικής γης και η ποσότητα του πόσιμου νερού με την κάλυψη των καθημερινών αναγκών σε ενέργεια και νερό, λαμβάνοντας υπόψη και δεδομένα, όπως οι εκπομπές ρύπων και η έκταση που χρειάζεται για την απόθεση των απορριμμάτων. Τα δεδομένα έδειξαν πως η Γη χρειάζεται 18 μήνες για να παράγει τους πόρους που οι άνθρωποι καταναλώνουν σε ένα χρόνο. Πιο συγκεκριμένα, οι άνθρωποι ξοδεύουν τους πόρους και παράγουν διοξείδιο του άνθρακα 44% ταχύτερα από ότι ο πλανήτης είναι σε θέση να ανανεώσει και να απορροφήσει. Επιπλέον, τα στοιχεία αποκάλυψαν τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους κάθε λαός αντιμετωπίζει το περιβάλλον. Για παράδειγμα, ο μέσος Αμερικάνος καταναλώνει πολύ περισσότερη ενέργεια και παράγει παραπάνω διοξείδιο από τον μέσο κάτοικο της Ευρώπης, με αποτέλεσμα να χρειάζεται 2,5 πλανήτες παραπάνω για να αναπαραχθούν οι πηγές ενέργειας. Παρά το γεγονός ότι τα αποτελέσματα της έρευνας είναι ιδιαίτερα απαισιόδοξα, ο Mathis Wackernagel, πρόεδρος του Global Footprint Network, δήλωσε πως υπάρχει ελπίδα για τη βελτίωση της κατάστασης, αρκεί να ληφθούν μέτρα το συντομότερο δυνατό. «Οι τάσεις αυτές δείχνουν πως είναι προς το συμφέρον κάθε χώρας να κινητοποιηθεί χωρίς καθυστέρηση και χωρίς να περιμένει τι θα συμβεί στην παγκόσμια σκηνή» σημειώνει. a artion magazine - τεύχος 2 19

20 άσκηση Άθληση και Τρίτη Ηλικία γράφει ο Χαράλαμπος Σδρόλας, καθηγητής σωματικής αγωγής * Μιλάμε πολύ για την τρίτη ηλικία, ποιά είναι αυτή και τι την καθορίζει; Πως μπορούμε να πούμε ότι ένας άνθρωπος είναι στην τρίτη ηλικία, από τι σηματοδοτείται; Τα σωματικά πάθη, η πνευματική κόπωση ή ο συνδυασμός και των δύο; Είναι τα 50, 60, 70 και άνω, χρόνια της ζωής μας, είναι το βιολογικό ρολόι του DNA που το καθορίζουν ή κάτι άλλο; Λόγω του ότι δεν μπορούμε με απόλυτους αριθμούς να καθορίσουμε την τρίτη ηλικία, την καθορίζουμε από την καλή υγεία και τη δυνατότητα καλής και εποικοδομητικής δραστηριότητας του ανθρώπου. Παρεμπιπτόντως, θα αναφέρω μερικά, ίσως ακραία, παραδείγματα. Ζολώτας 94 ετών, χειμερινός κολυμβητής και πρόεδρος ΕΤΕ, Βαρτζάκης μαραθωνοδρόμος στα 94, ενώ διάβαζα προχθές για έναν κινέζο που τρέχει μαραθώνιο (42,195μ) στα 101 χρόνια του, σε λιγότερο από 5 ώρες και 30 λεπτά. Ακραία παραδείγματα, θα πείτε. Εμείς, ωστόσο, μιλάμε για τον μέσο άνθρωπο, που θέλει και πρέπει να είναι «ικανός», όσο βρίσκεται εν ζωή, να ελέγχει το σώμα του και το μυαλό του. Ίσως, πρέπει να απαντήσουμε στο τι πρέπει να κάνουμε για να φτάσουμε, όσο γίνεται αργότερα, στην τρίτη ηλικία, και να την περάσουμε όσο γίνεται πιο ανώδυνα. Συνηθέστερο είναι να ακούμε τι δεν πρέπει να κάνουμε για να διατηρούμε σωματική και πνευματική ευεξία. Σήμερα, θα μιλήσουμε για το τι πρέπει να κάνουμε. Η επιστήμη έχει προχωρήσει και θα συνεχίσει άπειρες έρευνες για το σκοπό αυτό, εμείς απλά θα πούμε το αρχαιοελληνικό «παν μέτρον άριστον». Κανόνες καλής υγείας υπάρχουν πολλοί, οι οποίοι καταλήγουν σε δύο πράγματα που ξεκινούν από τον Ιπποκράτη, τον μέγιστο δάσκαλο, και φτάνουν μέχρι σήμερα: 1. Διατροφή, 2. Άσκηση ή Άσκηση και Διατροφή. Δεν θα αναφερθούμε στη διατροφή, η μεσογειακή διατροφή ίσως είναι ό,τι καλύτερο, αλλά στη βελτίωση της φυσικής κατάστασης μέσω της άσκησης. Μάστιγα της εποχής; Υποκινητικότητα Ποιούς κανόνες πρέπει να ακολουθήσουμε για να πούμε ότι συντηρούμε τον οργανισμό μας. α. Αερόβια άσκηση β. Βελτίωση της κινητικής ικανότητας γ. Ήπια μορφή δύναμης Βελτίωση της αερόβιας ικανότητας σημαίνει καλύτερη κυκλοφορία του αίματος, μεταφορά οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών στους ιστούς και αναζωογόνηση κυττάρων. 20 Οκτώβριος 2011