Σουριςτικι Οικονομικι

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΚΡΗΣΗ Σουριςτικι Οικονομικι Ενότθτα #9: Οικονομικι ανάλυςθ, ςυναλλαγματικζσ ειςπράξεισ και επιδράςεισ ςτο ιςοηφγιο πλθρωμϊν Ευάγγελοσ Σηουβελζκασ

2 Άδειεσ Χριςθσ Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςτθν άδεια χριςθσ Creative Commons και ειδικότερα Αναφορά Μη εμπορική Χρήςη Όχι Παράγωγο Έργο 3.0 Ελλάδα (Attribution Non Commercial Non-derivatives 3.0 Greece) CC BY-NC-ND 3.0 GR [ή επιλογή ενός άλλου από τους ζξι συνδυασμοφς] [και αντικατάσταση λογότυπου άδειας όπου αυτό ζχει μπει (σελ. 1, σελ. 2 και τελευταία)] Εξαιρείται από τθν ωσ άνω άδεια υλικό που περιλαμβάνεται ςτισ διαφάνειεσ του μακιματοσ, και υπόκειται ςε άλλου τφπου άδεια χριςθσ. Η άδεια χριςθσ ςτθν οποία υπόκειται το υλικό αυτό αναφζρεται ρθτϊσ. 2

3 Χρθματοδότθςθ Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Σο ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Πανεπιςτιμιο Κριτθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθ αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Σο ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Σαμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 3

4 κοποί ενότθτασ Πϊσ επιδρά ο τουριςμόσ ςε μια οικονομία; υνδζεται ο τουριςμόσ με άλλουσ κλάδουσ; Πϊσ επιδρά ο τουριςμόσ ςτο ιςοηφγιο πλθρωμϊν; 4

5 Περιεχόμενα ενότθτασ Οικονομικζσ επιδράςεισ του τουριςμοφ Οικονομικοί κλάδοι ςχετικοί με τον τουριςμό Σουριςτικζσ ςυναλλαγματικζσ ειςπράξεισ Σουριςμόσ και ιςοηφγιο πλθρωμϊν 5

6 Οικονομικζσ επιδράςεισ του τουριςμοφ φαιρικζσ οικονομικζσ επιδράςεισ Μερικζσ οικονομικζσ επιδράςεισ Εξωτερικζσ επιδράςεισ 6

7 φαιρικζσ οικονομικζσ επιδράςεισ Αναπτυξιακι πολιτικι Επιδράςεισ ςτθν εκνικι οικονομία Επιδράςεισ ςτθν εξωτερικι εξάρτθςθ και ςτθ νζα διεκνι οικονομικι τάξθ Μεγζκυνςθ των παραγωγικϊν τομζων Επιδράςεισ ςτθν παραγωγι Επιδράςεισ ςτθν απαςχόλθςθ 7

8 Μερικζσ οικονομικζσ επιδράςεισ_1 Εξωτερικόσ τομζασ Επιδράςεισ ςτο ιςοηφγιο πλθρωμϊν Επιδράςεισ ςτισ ςυναλλαγματικζσ ιςοτιμίεσ Επιδράςεισ ςτθν πραγματικι αξία των ςυναλλαγϊν Επιδράςεισ ςτθν προςφορά χριματοσ και ςτθν ταχφτθτα κυκλοφορίασ του 8

9 Μερικζσ οικονομικζσ επιδράςεισ_2 Δθμόςιοσ τομζασ Επιδράςεισ ςτισ δθμόςιεσ ειςπράξεισ Επιδράςεισ ςτισ δθμόςιεσ δαπάνεσ τακερότθτα των τιμϊν Επιδράςεισ ςτον πλθκωριςμό Επιδράςεισ ςτισ ανατιμιςεισ τθσ αξίασ τθσ γθσ 9

10 Μερικζσ οικονομικζσ επιδράςεισ_3 Αμερολθψία του ςυςτιματοσ Επιδράςεισ ςτθ διανομι των ειςοδθμάτων Ορκολογικι οργάνωςθ του χϊρου Επιδράςεισ ςτθν περιφερειακι ανάπτυξθ Επιδράςεισ ςτθν φπαικρο χϊρα Επιδράςεισ ςτισ δθμογραφικζσ μεταβολζσ 10

11 Εξωτερικζσ οικονομικζσ επιδράςεισ ε ατομικό επίπεδο (+) Νζα δίκτυα μεταφορϊν (+) Νζεσ εγκαταςτάςεισ διακοπϊν/αναψυχισ, νζα καταςτιματα (+) Αφξθςθ τθσ τιμισ των ακινιτων ( ) Μείωςθ τθσ αξίασ των ακινιτων ( ) Πλθκωριςτικζσ τάςεισ ε επίπεδο δθμόςιων αρχϊν/τοπικισ αυτοδιοίκθςθσ (+) Αφξθςθ φορολογικϊν εςόδων ( ) υντιρθςθ εγκαταςτάςεων τουριςτικοφ ενδιαφζροντοσ 11

12 Εξωτερικζσ κοινωνικζσ επιδράςεισ ε ατομικό επίπεδο (+) Βελτίωςθ ςυςτιματοσ υγείασ (+) Βελτίωςθ εκπαιδευτικοφ ςυςτιματοσ ( ) Αφξθςθ κυκλοφοριακοφ φόρτου ( ) Αφξθςθ εγκλθματικότθτασ ( ) Ανάπτυξθ τθσ πορνείασ ε επίπεδο δθμόςιων αρχϊν/τοπικισ αυτοδιοίκθςθσ (+) Ανάπτυξθ πολιτιςτικϊν αξιϊν ( ) Πρόςκετεσ υπθρεςίεσ αςτυνόμευςθσ, υγιεινισ, αςφάλειασ 12

13 Εξωτερικζσ περιβαλλοντικζσ επιδράςεισ ε ατομικό επίπεδο (+) Ανάπτυξθ περιβαλλοντικισ ςυνείδθςθσ ( ) Αλλοίωςθ φυςικοφ περιβάλλοντοσ ( ) Ατμοςφαιρικι ρφπανςθ ( ) Ηχορφπανςθ ( ) Ρφπανςθ των υδάτων ε επίπεδο δθμόςιων αρχϊν/τοπικισ αυτοδιοίκθςθσ (+) Προςταςία χλωρίδασ και πανίδασ ( ) Καταςτροφι χλωρίδασ και πανίδασ 13

14 Κφριοι οικονομικοί κλάδοι που ςχετίηονται με τον τουριςμό_1 Μεταφορικζσ εταιρείεσ Αεροπορικζσ (κανονικζσ και τςάρτερ) Ναυτιλιακζσ ιδθροδρομικζσ Ενοικιάςεισ αυτοκινιτων Μεταφορζσ Παραγωγι υλικϊν και υποδομϊν μεταφορϊν Αυτοκινθτοβιομθχανία Αεροναυπθγικι Εταιρείεσ καταςκευισ δθμοςίων ζργων 14

15 Κφριοι οικονομικοί κλάδοι που ςχετίηονται με τον τουριςμό_2 Καταλφματα Ξενοδοχειακζσ εταιρείεσ Διαμερίςματα διακοπϊν & Ενοικιαηόμενα δωμάτια Εταιρείεσ πϊλθςθσ ακινιτων Εταιρείεσ ενοικίαςθσ Σράπεηεσ (δάνεια) Καταςκευαςτικζσ εταιρείεσ Παραγωγι τουριςτικοφ εξοπλιςμοφ 15

16 Κφριοι οικονομικοί κλάδοι που ςχετίηονται με τον τουριςμό_3 Διατροφι Εςτιατόρια Καταςτιματα ειδϊν διατροφισ Βιομθχανίεσ ποτϊν και τροφίμων Παραγωγι ποτϊν και τροφίμων Διανομείσ 16

17 Κφριοι οικονομικοί κλάδοι που ςχετίηονται με τον τουριςμό_4 Αναψυχι Ακλθτικζσ δραςτθριότθτεσ Παραγωγι κεαμάτων Ξεναγιςεισ Παραγωγι ακλθτικοφ εξοπλιςμοφ Παραγωγι οπτικοακουςτικϊν μζςων Εκδόςεισ τουριςτικϊν βιβλίων και περιοδικϊν 17

18 Δυςχζρειεσ οικονομικισ ανάλυςθσ Πολυεπίπεδεσ διακλαδικζσ ςχζςεισ του τουριςμοφ, με ςυνζπεια εςφαλμζνεσ εκτιμιςεισ Κοινι πρακτικι αποτελοφν οι επονομαηόμενοι «Δορυφόροι Λογαριαςμοί Σουριςμοφ» ςτουσ εκνικοφσ λογαριαςμοφσ των χωρϊν: δυςχζρειεσ εφαρμογισ ενόσ κοινά αποδεκτοφ μοντζλου Πρόβλθμα ςυλλογισ ςτατιςτικϊν δεδομζνων 18

19 Σφποσ Διεκνοφσ Σαξινόμθςθσ των Σουριςτικϊν Δραςτθριοτιτων Pt + Mt = Ct +It + Xt Ct: Σουριςτικι κατανάλωςθ Pt: Σουριςτικι παραγωγι It: Σουριςτικζσ Επενδφςεισ Xt και Mt: υναλλαγζσ με τον υπόλοιπο κόςμο Τιοκετικθκε προςωρινά και από τθν αρμόδια επιτροπι των Ηνωμζνων Εκνϊν (1993) 19

20 Μικτζσ τουριςτικζσ ςυναλλαγματικζσ ειςπράξεισ Ειςπράξεισ που προζρχονται από τθν πϊλθςθ αγακϊν και υπθρεςιϊν ςτουσ διεκνείσ τουρίςτεσ κατά τθ διάρκεια παραμονισ τουσ εντόσ τθσ χϊρασ υποδοχισ. Μζκοδοι εκτίμθςθσ: Άμεςθ Ζμμεςθ 20

21 Άμεςθ εκτίμθςθ μικτϊν ςυναλλαγματικϊν ειςπράξεων Βαςίηεται ςτισ πλθροφορίεσ που παρζχονται από τουσ ίδιουσ τουσ τουρίςτεσ μζςω τθσ μετατροπισ των ξζνων τραπεηογραμματίων ςτο νόμιςμα τθσ χϊρασ υποδοχισ, και ςυγκεντρϊνονται από τισ κεντρικζσ τράπεηεσ κακϊσ και από τα ανταλλακτιρια ςυναλλάγματοσ ι παρόμοιουσ οργανιςμοφσ. 21

22 Προβλιματα άμεςθσ εκτίμθςθσ Μεταφορά ξζνων τραπεηογραμματίων από μετανάςτεσ Δαπάνεσ από μζλθ ξζνων ςτρατιωτικϊν δυνάμεων υναλλαγζσ που δεν υπόκεινται ςε εγγραφι όπωσ οι ςυμψθφιςμοί μεταξφ ιδιωτϊν: Διεκνείσ τουρίςτεσ χρθςιμοποιοφν το εκνικό τουσ νόμιςμα Μεταξφ οικογενειϊν διαφορετικϊν εκνικοτιτων όταν μζλθ τθσ μίασ φιλοξενοφν μζλθ τθσ άλλθσ υναλλαγζσ μεταξφ ground operators των χωρϊν υποδοχισ και Tour- Operators των χωρϊν προζλευςθσ Ευρφτατθ χριςθ πιςτωτικϊν καρτϊν 22

23 Ζμμεςθ εκτίμθςθ μικτϊν ςυναλλαγματικϊν ειςπράξεων Η μζςθ θμεριςια δαπάνθ ενόσ αντιπροςωπευτικοφ διεκνοφσ τουρίςτα πολλαπλαςιαηόμενθ με τον αρικμό των διανυκτερεφςεων. Οι ζμμεςεσ εκτιμιςεισ ςυχνά παρουςιάηουν ςθμαντικζσ αποκλίςεισ από τθν πραγματικότθτα, που οφείλονται ςτθν εγγενι ρευςτότθτα του τουριςτικοφ φαινομζνου. 23

24 Κακαρζσ τουριςτικζσ ςυναλλαγματικζσ ειςπράξεισ Ιςοδυναμοφν με τισ καταγεγραμμζνεσ μικτζσ ςυναλλαγματικζσ ειςπράξεισ εάν αφαιρεκοφν οι ςυναλλαγματικζσ δαπάνεσ που ζγιναν για τθν επίτευξι τουσ. Εξαρτϊνται από παράγοντεσ όπωσ: Η βιομθχανικι δομι τθσ χϊρασ υποδοχισ Ο τφποσ του πραγματοποιοφμενου τουριςμοφ ςτο εςωτερικό τθσ χϊρασ υποδοχισ 24

25 Σουριςτικζσ ςυναλλαγματικζσ δαπάνεσ Εκφράηονται με τθ μορφι ςυναλλαγματικϊν εκροϊν: Ειςαγωγι αγακϊν και υπθρεςιϊν που απευκφνονται ςτθν τουριςτικι κατανάλωςθ Ειςαγωγι τουριςτικϊν εξοπλιςμϊν Αμοιβζσ ςε ςυνάλλαγμα διεκνϊν τουριςτικϊν παραγωγϊν (π.χ. δαπάνεσ διαφιμιςθσ ςτο εξωτερικό, αμοιβζσ αλλοδαποφ προςωπικοφ) Επαγγελματικι κατάρτιςθ ςτο εξωτερικό Διοικθτικζσ δαπάνεσ ςε ςυνάλλαγμα 25

26 Διεκνισ τουριςμόσ και ιςοηφγιο πλθρωμϊν Για πολλζσ χϊρεσ ο διεκνισ τουριςμόσ κατζχει ςθμαντικό ρόλο ςτθν προςπάκεια εξιςορρόπθςθσ του ιςοηυγίου πλθρωμϊν Ιςοηφγιο πλθρωμϊν είναι ο λογαριαςμόσ ςτατιςτικϊν εγγραφϊν των πραγματοποιοφμενων ςυναλλαγϊν των κατοίκων μιασ χϊρασ με τον υπόλοιπο κόςμο 26

27 Εγγραφζσ ςτο ιςοηφγιο πλθρωμϊν Ο διεκνισ τουριςμόσ αφορά τουσ λογαριαςμοφσ: Σρεχουςϊν ςυναλλαγϊν Κινιςεωσ κεφαλαίου Οι τουριςτικζσ ςυναλλαγζσ επθρεάηουν τισ κατθγορίεσ: «Εμπορεφματα» (χρεϊςεισ για καταναλωτικά αγακά, χρεϊςεισ για τουριςτικοφσ εξοπλιςμοφσ) «Τπθρεςίεσ» 27

28 Κατθγορία «Τπθρεςίεσ» «Σαξίδια» Η κατθγορία όπου απεικονίηεται κυρίωσ ο τουριςμόσ Περιλαμβάνει, ςτθν πίςτωςθ, δαπάνεσ διεκνϊν τουριςτϊν ςτθ χϊρα υποδοχισ και, ςτθ χρζωςθ, δαπάνεσ των κατοίκων τθσ ςτο εξωτερικό. Δαπάνεσ για κατάλυμα, οινοποτοτροφοδοςία, αναψυχι, μετακινιςεισ ςτο εςωτερικό τθσ χϊρασ όχι διεκνείσ μετακινιςεισ. «Μεταφορζσ» Ειςοδιματα εργαςίασ Ειςοδιματα κεφαλαίου (π.χ. ξζνεσ επενδφςεισ) Κινιςεισ κεφαλαίου (π.χ. χρθματοδότθςθ υποδομισ) 28

29 Χϊρεσ με κετικό υπόλοιπο τουριςτικοφ ιςοηυγίου Ευρωπαϊκζσ μεςογειακζσ χϊρεσ Ανεπτυγμζνεσ χϊρεσ με ςθμαντικό τουριςτικό τομζα (π.χ. Αυςτραλία, Μ. Βρετανία) Χϊρεσ τθσ Καραϊβικισ Αναπτυςςόμενεσ χϊρεσ με ςθμαντικό τουριςτικό τομζα (π.χ. Συνθςία, Μεξικό, Σαϊλάνδθ) Αναπτυςςόμενεσ χϊρεσ με μικρό ποςοτικά τουριςτικό τομζα, που όμωσ ςυμβάλλει ςθμαντικά ςτθ βελτίωςθ του ιςοηυγίου πλθρωμϊν 29

30 Χϊρεσ με αρνθτικό υπόλοιπο τουριςτικοφ ιςοηυγίου Χϊρεσ με υψθλό βιοτικό επίπεδο αλλά άςχθμεσ κλιματολογικζσ ςυνκικεσ (Γερμανία, ςκανδιναβικζσ χϊρεσ, πετρελαιοπαραγωγζσ χϊρεσ του Κόλπου) Τπανάπτυκτεσ χϊρεσ με ανυπαρξία τουριςτικισ υποδομισ και ανωδομισ (χϊρεσ Δυτικισ, Κεντρικισ και Ανατολικισ Αφρικισ) 30

31 Προτεινόμενο μοντζλο (ΠΟΣ) Χρζωςθ Δαπάνεσ (en amont) Επιτόπιεσ δαπάνεσ Δαπάνεσ μεταφορικϊν μζςων Δαπάνεσ (an aval) Πίςτωςθ Χρθματοδοτικά ζξοδα Εμπορεφματα Τπθρεςίεσ Εμπορεφματα Σοπικζσ μεταφορζσ Σόκοι Αποπλθρωμζσ κεφαλαίων 31

32 Περίλθψθ ενότθτασ #9 Οι οικονομικζσ επιδράςεισ του τουριςμοφ διακρίνονται ςε ςφαιρικζσ, μερικζσ και εξωτερικζσ (οικονομικζσ, κοινωνικζσ, περιβαλλοντικζσ). Οι κφριοι οικονομικοί κλάδοι που ςχετίηονται με τον τουριςμό είναι οι μεταφορζσ, τα καταλφματα, θ διατροφι και θ αναψυχι. Η διακλαδικότθτα του τουριςμοφ ςυνεπάγεται δυςχζρειεσ ςτθν οικονομικι του απεικόνιςθ. Κοινι πρακτικι αποτελοφν οι λεγόμενοι «Δορυφόροι Λογαριαςμοί Σουριςμοφ». Μικτζσ τουριςτικζσ ςυναλλαγματικζσ ειςπράξεισ είναι αυτζσ που προζρχονται από τθν πϊλθςθ αγακϊν και υπθρεςιϊν ςε διεκνείσ τουρίςτεσ. Εάν αφαιρεκοφν οι ςχετικζσ ςυναλλαγματικζσ δαπάνεσ (ςυναλλαγματικζσ εκροζσ), προκφπτουν οι κακαρζσ τουριςτικζσ ςυναλλαγματικζσ ειςπράξεισ. Ο διεκνισ τουριςμόσ κατζχει ςυχνά ςθμαντικό ρόλο ςτθν εξιςορρόπθςθ του ιςοηυγίου πλθρωμϊν. Οι ςχετικζσ εγγραφζσ κα αφοροφν τουσ λογαριαςμοφσ τρεχουςϊν ςυναλλαγϊν και κινιςεωσ κεφαλαίου, με τισ τουριςτικζσ ςυναλλαγζσ να υπάγονται κυρίωσ ςτθν κατθγορία «ταξίδια». 32

33 Βιβλιογραφία ενότθτασ #9 Durand H., Guirand P., Spindler J. (1994), Economie et politique du tourisme, Ed. LGDJ, Paris. Bull A. (1991), The economics of travel and tourism. Pitman Publishing, London. OMT (1977), Le Tourisme et la balance des paiements. Madrid. 33

34 Σζλοσ Ενότθτασ