ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Μάθημα: Κοινωνία της Πληροφορίας Εκπονήθηκε για το Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών από τον Καθηγητή κ. Γιάννη Κάλλα Copyright : συγγραφέας και Τμήμα Κοινωνιολογίας (έκδοση 2 η )

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Σε τι αναφέρεται το μάθημα Το μάθημα αναλύει τις προϋποθέσεις του σύγχρονου κοινωνικού μετασχηματισμού που χαρακτηρίζει τις καπιταλιστικές κοινωνίες κύριο χαρακτηριστικό του οποίου είναι η θεαματική ανάπτυξη της Πληροφορίας ως κύριου παραγωγικού και επικοινωνιακού παράγοντα. Η διαδικασία παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και της επικοινωνίας φαίνεται ότι είναι άμεσα συνυφασμένη με τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό που επιφέρει η πληροφορική τεχνολογία και οι τεχνολογίες που είναι διασυνδεδεμένες μαζί της. Η κοινωνική δομή και οι κοινωνικές σχέσεις επηρεάζονται άμεσα από αυτή την εξέλιξη σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. 2. Που δίνεται η κυριότερη έμφαση Η κυριότερη έμφαση δίνεται στο να κατανοήσει ο φοιτητής ότι οι τεχνολογικές εξελίξεις δεν μετασχηματίζουν από μόνες τους την κοινωνία αλλά αντίθετα αποτελούν και οι ίδιες ένα κοινωνικό φαινόμενο. Καθήκον επομένως του κοινωνιολόγου είναι να συμβάλει ουσιαστικά στην κατανόηση τόσο των νέων κοινωνικών φαινομένων που εμφανίζονται και κυριαρχούν στην Κοινωνία της Πληροφορίας όσο και του νέου ρόλου των κοινωνικών επιστημών στο σχεδιασμό των τεχνολογικών και πολιτικών παρεμβάσεων που απαιτούνται. Το μάθημα θα βασισθεί σε διαλέξεις με βάση τους ακόλουθους άξονες: 1. Τα κυριότερα φαινόμενα που χαρακτηρίζουν την ΚτΠ. 2. Οι αλλαγές στη συμβολική παραγωγή. 3. Οι αλλαγές στην οικονομία. 4. Οι αλλαγές στο κράτος και την πολιτική. 5. Εργασία, και απασχόληση στην ΚτΠ. 6. Ο ρόλος των κοινωνικών επιστημών στην Κοινωνία της Πληροφορίας. 3. Στόχοι του μαθήματος Βασικός στόχος του μαθήματος είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες με τις νέες έννοιες, τις θεωρητικές προσεγγίσεις και τις εμπειρικές περιγραφές που δημιουργούνται στις κοινωνικές επιστήμες γύρω από την ΚτΠ και να τονώσει την πρωτοβουλία και τη δημιουργικότητα τους. Το μάθημα στοχεύει ακόμη στα ακόλουθα: Να έρθει ο φοιτητής σε επαφή με μια σειρά από σύγχρονα κοινωνικά φαινόμενα που συνδέονται με την είσοδο της πληροφορικής τεχνολογίας σε μια σειρά από κοινωνικές πρακτικές Να αποκτήσει τα θεωρητικά εργαλεία που θα του επιτρέψουν να καταλάβει τις σύγχρονες κοινωνικές εξελίξεις Να μπορέσει να συνδέσει την παραδοσιακή κοινωνιολογική θεωρία με τις νέες έννοιες και όρους που η τεχνολογία εισάγει στο καθημερινό μας λεξιλόγιο και να οδηγηθεί σε μία νέα σύνθεση. 4. Τρόπος αξιολόγησης των φοιτητών. Κάθε φοιτητής θα αξιολογηθεί με βάση τρία στοιχεία: α. Την γενική του παρουσία και συμμετοχή στο μάθημα β. Με μια ατομική εργασία που περιλαμβάνει τα εξής: Να διαβάσει ένα κείμενο 40 έως 50 σελίδων περίπου Να κάνει μια περίληψη του κειμένου έως δύο σελίδες

3 Να παρουσιάσει το κείμενο στην τάξη γ. Με μία συλλογική εργασία. Για τη συλλογική εργασία οι φοιτητές θα χωριστούν σε 5 ομάδες των τριών. Κάθε ομάδα θα εκπονήσει μια εργασία της αρεσκείας της σε ένα από τα ακόλουθα θεματικά πεδία Γνώση και πληροφορία Νεωτερικότητα και ΚτΠ Η οικονομία στην ΚτΠ Η συμβολική παραγωγή στην ΚτΠ Κράτος και πολιτική στην ΚτΠ Τα κείμενα για την ατομική εργασία A. Γνώση και πληροφορία 1. α. Maturana Varella, Το δέντρο της γνώσης Κεφ 4. Η Ζωή των πολυκύτταρων οργανισμών (97-112) Κεφ 8. Τα κοινωνικά φαινόμενα ( ) 2. Lewontin. Η τριπλή έλικα. Γονίδιο, οργανισμός και περιβάλλον Κεφ 2 Οργανισμός και περιβάλλον (59 91) 3. Vigotsky Νους στην Κοινωνία. Κεφ 1 Εργαλείο και σύμβολο στην ανάπτυξη του παιδιού (43-62) Κεφ 2 Η ανάπτυξη της αντίληψης και της προσοχής (63-74) Κεφ 3 Η κατάκτηση της μνήμης και της σκέψης (74-96) Κεφ 4 Εσωτερίκευση των ανώτερων ψυχαολογικών λειτουργιών (97-106) 4. Ong W. Προφορικότητα και εγγραματοσύνη Κεφ 4 Η γραφή αναδιοργανώνει την συνείδηση ( ) 5. David Howarlh, Η έννοια του λόγου, Berger Luckmann, Η κοινωνική κατασκευή της πραγματικότητας, B. Νεωτερικότητα και ΚτΠ 7. Giddens Οι συνέπειες της νεοτερικότητας Κεφ 1 Εισαγωγή (15-74) 8.Braudel F. Η δυναμική του καπιταλισμού Κεφ 1 Επανεξετάζοντας την υλική και την οικονομική ζωή (11-32) Κεφ 2 Τα παιχνίδια της ανταλλαγής (33 58) 9. Tilly Εξαναγκασμός, Κεφάλαιο και ΕυρωπαΙκά Κράτη Κεφ 1 Πόλεις και κράτη στην παγκόσμια ιστορία (33-88) Γ. Η οικονομία στην ΚτΠ: 10. Marta Harnecker Πραγματοποιώντας το αδύνατο, εκδόσεις Οδυσσέας Μερος Β Ο κόσμος σήμερα Κεφ 1,2,3,4 ( ) 11. Baudrillard Η καταναλωτική κοινωνία Κεφ 2 Θεωρία της κατανάλωσης (45-110) 12. Levy Δυνητική πραγματικότητα Κεφ 1 Τί είναι η δυνητικοποίηση (21-32) Κεφ 4 Η δυνητικοποίηση της οικονομίας ( 67-92) 13. Rifkin Η νέα εποχή της πρόσβασης Κεφ 2 Οι αγορές δίνουν τη θέση τους στα δίκτυα Κεφ 3 Η αβαρής οικονομία Δ. Η συμβολική συγκρότηση της κοινωνίας 14. Blummer Η. Η κοινωνία ως συμβολική διάδραση (65-82) 15. R. Jenkins ΚοινωνικήΤαυτότητα Κεφ1 Μαθαίνοντας ποιός είναι ποιός(23-32)

4 Κεφ 2 Σημείο των καιρών(33 41) Κεφ 3 Κατανοώντας τον καθορισμό της ταυτότητας(42-59) Κεφ 4 Ατομικότητα και νούς (59-73) 16. Habermas J. Η δομή της δημοσιότητας Κεφ 3 Κοινωνικές δομές της δημοσιότητας (83 118) 17. Gellner E. Έθνη και εθνικισμός, Αλεξάνδρεια 1982, Σελ. 25 έως Andersen B. Φαντασιακές κοινότητες, Νεφέλη Σελ. 21 έως 84 Ε. Κράτος και πολιτική. 19. Jessop B. Η στρατηγική επιλεκτικότητα του κράτους: Σκέψεις σχετικά με ένα θέμα του Πουλαντζά (87-123) 20. Carnoy M., Castels M. Η παγκοσμιοποίηση, η κοινωνία της γνώσης και το κράτος: Ο Πουλαντζάς στα τέλη της χιλιετίας. ( ) 21. Bell D. Ο πολιτισμός της μεταβιομηχανικής δύσης Κεφ 6 Το δημόσιο νοικοκυριό ( ) 22. Weber M. Κοινωνιολογία του κράτους, Κένταυρος 1996, Σελ. 25 έως Υλικό Μελέτης και βιβλιογραφία Το βασικό εγχειρίδιο για το μάθημα αυτό είναι το βιβλίο:. Κάλλας. Γ., «Η Κοινωνία της Πληροφορίας και ο Νέος Ρόλος των Κοινωνικών Επιστημών», Νεφέλη, Ελληνική Βιβλιογραφία Καϊτατζή Γουίτλοκ Σ. (2003). Η επικράτεια των πληροφοριών. Κριτική. Κάλλας Γ. (2001). Η πληροφορική τεχνολογία στην κοινωνική έρευνα. Το πρόβλημα των δεδομένων. Νεφέλη-ΕΚΚΕ. Κοτζιάς Ν., Παγκοσμιοποίηση. (2006). Η ιστορική θέση, το μέλλον και η πολιτική σημασία. Καστανιώτης,. Λυμπεράκη Α. (1992). Η πρόκληση της ανάπτυξης σε μικρή κλίμακα: οικονομική ευελιξία και κοινωνικές δυσκαμψίες. Παπαζήσης. Τσελφές Β. (2005). «Αναζητώντας τη θέση των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας στο υποβαθρο των γνωστικό εκπαιδευτικών δρατηριοτήτων». Στον συλλογικό τόμο: Γνώση χρήσης και νέες τεχνολογίες, Επιμέλεια Γ. Κουζέλης, Μ Πουρνάρη, Β Τσελφές, Νήσος. Τύμπας Τ. (2005). «Γνώση, άγνοια και ιδεολογία των νέων τεχνολογιών. Νέες μορφές υποκειμενικότητας και νέες μορφές γνώσης». Στον συλλογικό τόμο: Γνώση χρήσης και νέες τεχνολογίες, Επιμέλεια Γ. Κουζέλης, Μ Πουρνάρη, Β Τσελφές, Νήσος. Χτούρης Σ. (1997). Μεταβιομηχανική Κοινωνία και η Κοινωνία της Πληροφορίας Ελληνικά Γράμματα. Βιβλιογραφία μεταφρασμένη στα ελληνικά Althusser L. (1978), Για τον Μαρξ, Γράμματα. Anderson B. (1997), Οι φαντασιακές κοινότητες. Νεφέλη. Baudrillard J. (2000). Η καταναλωτική κοινωνία, Νησίδες.

5 Blumer H. (2003). «Η κοινωνία ως συμβολική διάδραση», Στο συλλογικό τόμο «Η ποιοτική παράδοση στις κοινωνικές επιστήμες» Επιμέλεια Κ. Καλφόπουλος, Νήσος. Bourdieu P. (1999). Γλώσσα και συμβολική εξουσία. Ινστιτούτο του Βιβλίου, Α Καρδαμίτσα. Braudel F. (1992). Η δυναμική του καπιταλισμού. Αλεξάνδρεια. Castels M. (2005), Ο Γαλαξίας του Διαδικτύου. Στοχασμοί για το Διαδίκτυο, τις επιχειρήσεις και την κοινωνία. Καστανιώτης. Dreyfus H. (2003).Το Διαδίκτυο. Κριτική. Dreyfus H. (2001). Τι δεν μπορούν να κάνουν ακόμη οι υπολογιστές. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Flichy P. (2004). Η ιστορία της σύγχρονης επικοινωνίας. Κάτοπτρο. Geertz C. (2003). Η Ερμηνεία των Πολιτισμών. Αλεξάνδρεια. Giddens A. (2001). Οι συνέπειες της νεωτερικότητας. Κριτική. Godelier M. (1988). Μαρξιστικοί ορίζοντες στην κοινωνική ανθρωπολογία. Gutenberg, τόμοι Α, Β. Goody J. (2001). Η λογική της γραφής και η οργάνωση της κοινωνίας. Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου. Gramsi A. (1972). Οι διανοούμενοι. Στοχαστής. Habermas J. (1997). Αλλαγή δομής της Δημοσιότητας. Νήσος. Levy P. (1999). Η Δυνητική Πραγματικότητα. Κριτική. Latour B. (2000). Ουδέποτε υπήρξαμε μοντέρνοι. Σύναλμα. Lewontin R. (2001). Η τριπλή έλικα. Γονίδιο, οργανισμός και περιβάλλον. Σύναλμα. Luhmann N. (1999). Νομιμοποίηση μέσω διαδικασίας. Κριτική. Lyotard. F. (1988). Η μεταμοντέρνα κατάσταση. Γνώση. Maturana H., Varela F. (1992). Το Δέντρο της Γνώσης. Κάτοπτρο. Moscovici S. (1998). Τεχνική και φύση στον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Νεφέλη. Plotkin H. (1996). Η Φύση της Γνώσης. Κάτοπτρο. Polanyi K. (2001). Ο μεγάλος μετασχηματισμός. Νησίδες. Πουλαντζάς Ν. (1978). Το Κράτος η Εξουσία ο Σοσιαλισμός. Θεμέλιο. Ong. W. (2001). Προφορικότητα και εγγραμματοσύνη. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Rifkin J. (2000). Το τέλος της εργασίας και το μέλλον της. Νέα Σύνορα. Rifkin J. (2001). Η Νέα εποχή της πρόσβασης. Νέα Σύνορα. Sahlins M. (2003). Πολιτισμός και πρακτικός λόγος. Εκδόσεις Εικοστού πρώτου. Simon H. (1999). Οι επιστήμες του τεχνητού. Σύναλμα. Strange S. (2004). Η υποχώρηση του Κράτους. Η Διάχυση της Εξουσίας στη Παγκόσμια Οικονομία. Παπαζήσης. Vygotsky L. (1997). Νους στην Κοινωνία. Gutenberg. Ξένη Βιβλιογραφία Aries, P. (1962). Centuries of Childhood: A Social History of Family Life. New York: Vintage. Baudrillard J. (1996). Symbolic Exchange and Death. Sage. Bell D. (1976). The coming of Post-Industrial Society: A Venture in Social Forecasting. Harmondsworth: Penguin, Peregrine. Castels M. (1989). The Informational City. Blackwell. Castels M. (1996, 2000). The rise of the network society. Blackwell. Dumazedier J. (1988). Sociology francaise du loisir Mendras H et Verret M Les champs de la sociology francaise, A. Colin, Paris.

6 Evans C. (1979). The mighty micro: The impact of the computer revolution. Gollancz. Galbraith J. K. (1972). The Mew Industrial State, 2 nd edition. Harmondsworth : Penguin. Goode, W. J. (1970). World Revolution and Family Patterns. New York: Free Press. Grabher G. (1993). The Embedded Firm. On the Socioeconomics of Industrial Networks. London and New York, Routledge. Jonscher C. (1999). Wired Life. Bantam, New York. Machlup F. (1962). The production and distribution of knowledge in the United States. Princeton University Press. Martin J. (1978). The wired society. Prentice Hall. Mead G.H. (1962). Mind, Self and Society: From the Standpoint of a Social Behaviorist. University of Chicago Press, Chicago. Negreponte N. (1995). Being digital. Hodder and Stoughton. Perrolle J. Computers and Social Change http// Polanyi M. (1958/1978). Personal Knowledge. Routledge and Kegan, London. Porat M. U. (1977). The information economy: source and methods for measuring the primary information sector. Department of commerce, office of telecommunications. Reinecke I. (1982). Electronic Illusions. Penguin Books. Strange S. (1994). Towards a Theory of Transnational Empire, in Czempiel E.O. and Roseneau J.N. Global Changes and Theoretical Challenges: Approaches to World Politics for the 1990s. Lexington Book. Toffler A. (1980). The Third Wave. Collins. Webster F. (2002). Theories of the Information Society. Routledge. Weiner N. (1948). Cybernetics: or Control and Communication in the Animal and the Machine. Cambridge Massachusetts, The MIT Press.

7 6. Ενδεικτικό ημερολόγιο μαθήματος 1 η Εβδομάδα: Παρουσιάση του Μαθήματος. Ένας πρώτος ορισμός της ΚτΠ. 2 η περίοδος: επιλογή φοιτητών για το σεμινάριο 2 η Εβδομάδα: Τι ονομάζουμε Κοινωνία της Πληροφορίας 2 η περίοδος: θεωρία Παρουσίαση των κυριότερων φαινομένων που χαρακτηρίζουν την Κοινωνία της Πληροφορίας 3 η Εβδομάδα : Οι βασικές έννοιες για την κατανόηση της ΚτΠ. Η νόηση, η γνώση, η επικοινωνία. Η κοινωνία, τα κοινωνικά συστήματα, το περιβάλλον, ο πολιτισμός. 2 η περίοδος: θεωρία Γνώση και τεχνολογία στην ΚτΠ Η πληροφορική τεχνολογία Οι επιστήμες στην ΚτΠ 4 η Εβδομάδα: Η οικονομία στην ΚτΠ: Τα νέα αγαθά και η οργάνωση της παραγωγής 2 η περίοδος: θεωρία Η οικονομία στην ΚτΠ: Η απασχόληση 5 η Εβδομάδα: Κράτος και πολιτική Το καπιταλιστικό κράτος Η επίδραση στην πολιτική και το κράτος 2 η περίοδος: θεωρία Η συμβολική συγκρότηση της κοινωνίας Οι ταυτότητες Τα πολιτισμικά αγαθά και η επικοινωνία 6 η Εβδομάδα: Παρουσίαση ατομικής εργασίας 1 Παρουσίαση ατομικής εργασίας 2 Παρουσίαση ατομικής εργασίας 3

8 7 η Εβδομάδα: Παρουσίαση ατομικής εργασίας 4 Παρουσίαση ατομικής εργασίας 5 Παρουσίαση ατομικής εργασίας 6 8 η Εβδομάδα: Πέμπτη Παρουσίαση ατομικής εργασίας 7 Παρουσίαση ατομικής εργασίας 8 Παρουσίαση ατομικής εργασίας 9 9 η Εβδομάδα: Παρουσίαση ατομικής εργασίας 10 Παρουσίαση ατομικής εργασίας 11 Παρουσίαση ατομικής εργασίας η Εβδομάδα : Παρουσίαση ατομικής εργασίας 13 Παρουσίαση ατομικής εργασίας 14 Παρουσίαση ατομικής εργασίας η Εβδομάδα: Παρουσίαση ατομικής εργασίας 16 Παρουσίαση ατομικής εργασίας 17 Παρουσίαση ατομικής εργασίας η Εβδομάδα : Παρουσίαση εργασίας από φοιτητική ομάδα 1 Παρουσίαση εργασίας από φοιτητική ομάδα 2 Παρουσίαση εργασίας από φοιτητική ομάδα 3 13 η Εβδομάδα : Παρουσίαση εργασίας από φοιτητική ομάδα 4 Παρουσίαση εργασίας από φοιτητική ομάδα 5 Παρουσίαση εργασίας από φοιτητική ομάδα 6