Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων προτεραιότητας 1520 και 5220 στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ριζοελιάς

Transcript

1 Τεύχος 2 Σεπτέμβριος 2015 Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων προτεραιότητας *1520 και *5220 στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ριζοελιάς LIFE12NAT/CY/ Περιεχόμενα Περισσότερες πληροφορίες Το έργο Το έργο LIFE12NAT/CY/ με τίτλο Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων προτεραιότητας *1520 και *5220 στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ριζοελιάς Σελ. 2 Παρουσίαση δράσεων διατήρησης -Πρόοδος του έργου C.1: Οριοθέτηση και περίφραξη του οικοτόπου *1520 γυψούχες στέππες Σελ. 3 C.2: Ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων της ανταγωνιστικής βλάστησης στους τύπους οικοτόπων προτεραιότητας *5220 και *1520 Σελ. 4 C.3: Αποκατάσταση των υπό μελέτη τύπων οικοτόπου Σελ. 5 C.4: Πρόληψη πυρκαγιών Σελ. 6 C.5: Επί τόπου και πλησίον τόπου διατήρηση των χαρακτηριστικών ειδών των υπό μελέτη τύπων οικοτόπου Σελ. 6 C.6: Επαναδημιουργία οικοτόπου Θαμνώνες με Ziziphus (*5220) πλησίον του Ε.Δ.Π. Ριζοελίας Σελ. 7 Στόχος του έργου Πρωταρχικός στόχος είναι η βελτίωση της κατάστασης διατήρησης των δυο τύπων οικοτόπων προτεραιότητας, * Θαμνώνες με Ziziphus και * Γυψούχες στέπες (Gypsophiletalia), στην Κύπρο, μέσα από την ποσοτικοποίηση και ανάσχεση των φυσικών και ανθρωπογενών πιέσεων ή και απειλών που συμβάλλουν στη μακροπρόθεσμη υποβάθμισή τους. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE+ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ευαισθητοποίηση του κοινού και διάδοση των αποτελεσμάτων Ε.1: Ενημερωτική εκστρατεία Σελ. 7

2 ενημέρωση Το πρόγραμμα LIFE+ αποτελεί το εργαλείο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη χρηματοδότηση έργων που αφορούν στην προστασία & διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και στη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το έργο Το έργο με τίτλο Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων προτεραιότητας *1520 και *5220 στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ριζοελιάς, ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2013 και αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο του Υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE+ της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου και χρηματοδοτεί το 75% του συνολικού προϋπολογισμού, ενώ το υπόλοιπο 25% συνεισφέρεται από τους συνεργαζόμενους φορείς. Το έργο LIFE-RIZOELIA προβλέπει την υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων με στόχο τη βελτίωση της κατάστασης διατήρησης των δύο υπό μελέτη οικοτόπων προτεραιότητας, δηλαδή των οικοτόπων * Γυψούχες στέππες και * Θαμνώνες με Ziziphus στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ριζοελιάς. Οικότοπος Συγκεκριμένη μορφή βλάστησης που διακρίνεται με βάση τα βιολογικά και μη βιολογικά γεωγραφικά χαρακτηριστικά της. Το Εθνικό Δασικό Πάρκο Ριζοελιάς Το Δίκτυο Natura 2000 είναι κεντρικό κομμάτι της Ευρωπαϊκής πολιτικής για τη φύση και τη βιοποικιλότητα. Είναι ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων φυσικών περιοχών που υλοποιήθηκε κάτω από την Οδηγία 92/43/ ΕΟΚ (Οδηγία Οικοτόπων) με σκοπό την εξασφάλιση της επιβίωσης των πιο σημαντικών και απειλούμενων ειδών και οικοτόπων της Ευρώπης. 2

3 Παρουσίαση δράσεων διατήρησης - Πρόοδος του έργου C.1: Οριοθέτηση και περίφραξη του οικοτόπου *1520 με γυψούχες στέππες Αξιοποιώντας τα αποτελέσματα της δράσης Α1, (που περιελάμβανε λεπτομερή χαρτογράφηση της εξάπλωσης των δύο υπό μελέτη οικοτόπων) και της δράσης Α5 (όπου ετοιμάστηκαν Σχέδια Δράσης για την ενίσχυση των οικοτόπων), έγινε επιλογή τμημάτων του οικοτόπου *1520 και εγκαταστάθηκε ήπια περίφραξη με μεταλλικούς πασσάλους, συνολικού μήκους 1000 m. Η υλοποίηση της δράσης αυτής αναμένεται να έχει ως αποτέλεσμα την καθοδήγηση των επισκεπτών σε συγκεκριμένες διαδρομές-μονοπάτια, με απώτερο σκοπό τη μείωση των απειλών και των πιέσεων που δέχεται ο οικότοπος, όπως είναι η απόρριψη σκουπιδιών, η καταπάτηση, οι πυρκαγιές κ.α. Η περίφραξη ενδέχεται να επεκταθεί και σε άλλα σημεία του Πάρκου, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες θέσεις όπου εντοπίστηκε γυψόφιλη βλάστηση κατά το * Θαμνώνες με Ziziphus Οι Θαμνώνες με Ziziphus αποτελούν έναν από τους τέσσερις φυσικούς οικότοπους που υπάρχουν στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ριζοελιάς. Γενικά εντοπίζεται στην εσωτερική ζώνη της Μεσαορίας και τη λοφώδη ζώνη της κεντρικής Κύπρου, σε διάφορους τύπους εδαφών. Η παλλούρα είναι φυλλοβόλος, αγκαθωτός θάμνος που το ύψος της συνήθως, δεν ξεπερνά τα 2 m. Εκτός από την Κύπρο, το είδος απαντά επίσης σε Ισπανία, Ιταλία, Μαρόκο, Παλαιστίνη, Λίβανο, Συρία, Ισραήλ, Αίγυπτο, κλπ. Παλλούρα στο Ε.Δ.Π. Ριζοελιάς 3

4 C.2: Ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων της ανταγωνιστικής βλάστησης στους τύπους οικοτόπων προτεραιότητας *5220 και *1520 Στο πλαίσιο της δράσης C2 πραγματοποιήθηκε απομάκρυνση φυτικών ειδών που ανταγωνίζονται τα χαρακτηριστικά είδη κάθε υπό μελέτη οικοτόπου. Πιο συγκεκριμένα, αφαιρέθηκε μεγάλος αριθμός ακακιών και άλλων εισβλητικών και ξενικών ειδών (π.χ. με μεθόδους αποτελεσματικές και με τρόπο φιλικό στο περιβάλλον, όπως υποδείχθηκαν από τον Dr Jean-Marc Dufour- Dror κατά την επίσκεψη του στις 4 και 5 Φεβρουαρίου του Ο έλεγχος της εξάπλωσης και η απομάκρυνση των ανταγωνιστικών ειδών θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της φυσικής αναγέννησης της παλλούρας και των γυψόφιλων ειδών αφού θα είναι διαθέσιμα σε αυτά περισσότερος αυξητικός χώρος, νερό, φως και θρεπτικά στοιχεία. Συνολικά, έχουν απομακρυνθεί εισβλητικά είδη σε έκταση 7 ha. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε πιλοτική καταπολέμηση του είδους στη μία εκ των δύο θέσεων επαναδημιουργίας του οικοτόπου *5220. Το είδος καλύπτει μεγάλα τμήματα του Πάρκου, ιδιαίτερα σε διαταραγμένες θέσεις. Πιλοτική κα ταπολέμηση του είδους 4

5 C.3: Αποκατάσταση των υπό μελέτη τύπων οικοτόπου Για την υλοποίηση της δράσης C3, επιλέχθηκε μία θέση (έκτασης 4700 m 2 ) όπου ο οικότοπος ήταν υποβαθμισμένος και έγιναν φυτεύσεις ατόμων παλλούρας και των άλλων χαρακτηριστικών ειδών του οικοτόπου *5220 * Γυψούχες στέππες (Gypsophiletalia) Συνολικά φυτεύτηκαν 200 φυτά. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα θα επαναληφθεί σε ακόμη μία θέση (έκτασης 4400 m 2 ) κατά το φθινόπωρο του Στο πλαίσιο της ίδια δράσης, έγινε διασπορά σπερμάτων των γυψόφιλων ειδών και σε συγκεκριμένα σημεία εντός του πάρκου για την ενίσχυση και αποκατάσταση του οικοτόπου *1520. Συνολικά, μέχρι στιγμής έχουν διασπαρθεί σπέρματα 275 σπέρματα και 6300 σπέρματα σε συνολική έκταση m 2. Campanula fastigiata Gypsophila linearifolia Οι Γυψούχες στέππες είναι επίσης ένας από τους φυσικούς οικότοπους που υπάρχουν στο Ε.Δ.Π. Ριζοελιάς. Το ιδιαίτερο γνώρισμά του είναι ότι αναπτύσσεται σε γυψούχα εδάφη. Τα είδη που τον χαρακτηρίζουν είναι εξειδικευμένα στα εδάφη αυτά και ονομάζονται γυψόφυτα ή γυψόφιλα. Τα χαρακτηριστικότερα γυψόφυτα είναι τα είδη και Ο οικότοπος περιλαμβάνει κυρίως αραιούς και χαμηλούς θαμνώνες που αναπτύσσονται σε γυψούχα εδάφη, σε ξηρές και ημιερημικές περιοχές. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα των θαμνώνων είναι τα μεγάλα ανοίγματα στα οποία αναπτύσσονται κατά τόπους πυκνότερες ή αραιότερες αποικίες ποωδών ειδών και τα οποία περιλαμβάνουν συχνά περιοχές γυμνές από βλάστηση (στις τοπικές εμφανίσεις σκληρού γύψου). 5

6 C.4: Πρόληψη πυρκαγιών Για τη μείωση του κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιών και τον περιορισμό της απώλειας των οικοτόπων, έγινε απομάκρυνση της ξηρής βλάστησης στην περιφέρεια των υπό μελέτη οικοτόπων προτεραιότητας και στη θέση επαναδημιουργίας του οικοτόπου *5220. Επίσης, με τη χρήση τρακτέρ πραγματοποιήθηκε απομάκρυνση της ξηρής βλάστησης (απομεινάρια καλλιέργειας σιτηρών) σε ζώνη πλάτους 10 m, σε επιλεγμένα τμήματα της περιφέρειας του Πάρκου. Συνολικά, m 2 έχουν καθαριστεί για τον σκοπό αυτό. Επιπρόσθετα, 1.6 km του οδικού δικτύου εντός του Πάρκου έχει κλείσει ώστε να περιοριστεί η διακίνηση οχημάτων και επισκεπτών κοντά στους δύο τύπους οικοτόπων. 6 C.5: Επί τόπου και πλησίον τόπου διατήρηση των χαρακτηριστικών ειδών των υπό μελέτη τύπων οικοτόπου Για τη διασπορά σπερμάτων και την παραγωγή φυταρίων που θα χρησιμοποιηθούν στις δράσεις C3 (αποκατάσταση οικοτόπου) και C6 (επαναδημιουργία οικοτόπου), έγινε συλλογή σημαντικού αριθμού σπερμάτων των χαρακτηριστικών ειδών αλλά και των συνοδών ειδών των δύο υπό μελέτη οικοτόπων. Μέρος των σπερμάτων των χαρακτηριστικών ειδών χρησιμοποιήθηκε για τη διενέργεια πειραμάτων φύτρωσης και της ανάπτυξης φυταρίων, τα οποία χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο των δράσεων C3 και C6. Μέχρι στιγμής έχουν παραχθεί 1100 φυτάρια παλλούρας, 150 φυτάρια αγρελιάς, 330 φυτάρια θυμάρι, 30 φυτάρια ασπροθύμαρο και 350 φυτάρια αντρούκλιαστος.

7 C.6: Επαναδημιουργία οικοτόπου Θαμνώνες με Ziziphus (*5220) πλησίον του Ε.Δ.Π. Ριζοελίας Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα των προπαρασκευαστικών δράσεων, έγινε εγκατάσταση ατόμων παλλούρας και των συνοδών ειδών του οικοτόπου *5220, τα οποία παρήχθηκαν στο πλαίσιο της δράσης C5. Οι φυτεύσεις των ατόμων έγιναν σε ομάδες σε γειτονική του Πάρκου περιοχή (6600 m 2 ), όπου στο παρελθόν υπήρχαν τα είδη αυτά. Συνολικά φυτεύτηκαν 650 φυτά παλλούρας και 150 αγρελιές. Επιπρόσθετες φυτεύσεις θα πραγματοποιηθούν κατά το φθινόπωρο του 2015, στη θέση (11200 m 2 ) όπου πραγματοποιήθηκε η καταπολέμηση του Oxalis pescaprae. Για την προστασία των φυτεύσεων από τη διάβρωση κατασκευάστηκε ξερολιθιά μήκους 30 m και αναμένεται να κατασκευαστούν ακόμη 70 m κατά την επόμενη χρονιά. Ευαισθητοποίηση του κοινού και διάδοση των αποτελεσμάτων Ε.1: Ενημερωτική εκστρατεία Η πρώτη συνάντηση με τοπικές αρχές και ντόπιους κατοίκους, πραγματοποιήθηκε στις 9 Μαΐου του 2014 στο Δημαρχείο της Αραδίππου. Κύριος στόχος της συνάντησης ήταν η ενημέρωση για τους υπό μελέτη τύπους οικοτόπων και τη σπουδαιότητα τους, όπως και η παρουσίαση των στόχων και των δράσεων του έργου. Επιπρόσθετα, διεξήχθηκαν δύο συναντήσεις με τους ενδιαφερόμενους φορείς, η πρώτη στις 28 Ιανουαρίου του 2014 και η δεύτερη στις 11 Νοεμβρίου του Η επιτροπή των ενδιαφερόμενων φορέων λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ του προγράμματος και των τοπικών και αρμόδιων αρχών, με στόχο τη μακροπρόθεσμη διαχείριση και τη βιωσιμότητα του έργου, καθώς συμβάλλει στην παροχή πληροφοριών, τη συμβουλευτική καθοδήγηση και την προώθηση του έργου στις τοπικές κοινότητες. Επίσης, η τοποθέτηση δύο ενημερωτικών πινακίδων για το έργο στις εισόδους του Πάρκου, η δημιουργία τεσσάρων πινακίδων πληροφόρησης για τους υπό μελέτη οικοτόπους και η δημοσίευση άρθρων σε περιοδικά και εφημερίδες είναι ορισμένες από τις δραστηριότητες που υλοποιήθηκαν για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού. 7

8 Θαμνώνες με Ziziphus, *5220 Για συνεχή ενημέρωση σχετικά με την πορεία του έργου, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα ή/και εγγραφείτε στο group στο Facebook. Improving the conservation status of the priority habitat types *1520 & *5220 Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LΙFE+ Συνεργαζόμενοι φορείς