ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΜΠΟΥΕΝΟΣ ΑΙΡΕΣ

Transcript

1 ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΜΠΟΥΕΝΟΣ ΑΙΡΕΣ Απολογισμός πρώτου έτους διακυβέρνησης κ. Macri Η κυβέρνηση του κ. Macri προχώρησε κατά το 2016 σε σοβαρά μέτρα απελευθέρωσης της αγοράς της χώρας, με στόχο τον εξορθολογισμό της λειτουργίας της οικονομίας, την αποκατάσταση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στο εσωτερικό και την προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων από την αλλοδαπή. Κατόπιν τούτου, το 2016 μπορεί να χαρακτηριστεί, παρά τις επιμέρους δυστοκίες, ως σημείο καμπής για την οικονομία και τις διεθνείς οικονομικές και εμπορικές σχέσεις της Αργεντινής. Στο πλαίσιο αυτό, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης προχώρησε σε: Υποτίμηση του εθνικού νομίσματος κατά 40% έναντι του δολαρίου Η.Π.Α., Κατάργηση των συναλλαγματικών περιορισμών και σχεδόν πλήρη απελευθέρωση της αγοράς ξένου συναλλάγματος από εταιρείες και ιδιώτες, Άρση της απαγόρευσης επαναπατρισμού κερδών αλλοδαπών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Αργεντινή, Κατάργηση των εξαγωγικών δασμών στα δημητριακά και περιορισμού των αντιστοίχων της σόγιας. Σε ότι αφορά στο εισαγωγικό εμπόριο, καταργήθηκε το αδιαφανές περιοριστικό καθεστώς εισαγωγών, το οποίο βασιζόταν στις αιτήσεις προέγκρισης (Declaraciones Juradas Anticipadas de Importación DJAIs) και αντικαταστάθηκε το με το πολύ απλούστερο και φιλικότερο προς τις εισαγωγικές εταιρείες SIMI (Sistema Integral de Monitoreo de Importaciones). Το νέο σύστημα SIMI επαναφέρει την παλαιότερη διάκριση σε προϊόντα αυτόματης άδειας εισαγωγής (Licencias Automáticas, SIMI-LA) και μη αυτόματης άδειας εισαγωγής (Licencias No Automáticas, SIMI-LNA). Τα προϊόντα αυτόματης εισαγωγής καλύπτουν πέραν του 80% του συνόλου των δασμολογικών κλάσεων και η εισαγωγή τους εγκρίνεται εντός 1 4 ημερών, διευκολύνοντας ιδιαίτερα τόσο τους εισαγωγείς όσο και την προμήθεια της εδώ αγοράς.

2 Επιπλέον, σε μια σημαντική για τη διεθνή εικόνα της Αργεντινής εξέλιξη, το ΔΝΤ προχώρησε σε άρση της μομφής (censure motion) εις βάρος της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (INDEC), η οποία ήταν σε ισχύ από το 2013 λόγω αναξιοπιστίας των επίσημων στατιστικών στοιχείων. Σύμφωνα με σχετική αιτιολόγηση του ΔΝΤ, η Αργεντινή πλέον δίνει στη δημοσιότητα στατιστικά στοιχεία που πληρούν τα κριτήρια αξιοπιστίας του Ταμείου, κάτι που δεν συνέβαινε κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης της χώρας από την κα. Kirchner. Εξαιρετικής σημασίας είναι άλλωστε η εξωδικαστική συμφωνία που επέτυχε η κυβέρνηση της Αργεντινής με αμοιβαία κεφάλαια Η.Π.Α., καθώς σηματοδότησε την έξοδο της Αργεντινής από δεκαπενταετή χρεοκοπία και δημιουργεί βάσιμες προσδοκίες εισροής επενδυτικών κεφαλαίων στη χώρα. Εξάλλου, η νέα κυβέρνηση της Αργεντινής προωθεί ως σημαντική προτεραιότητα την επαναπροσέγγιση με τον ΟΟΣΑ, προσπαθώντας να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις τελικής ένταξης και, μέσω αυτής, της διασφάλισης της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των μεταρρυθμιστικών της μέτρων. Η πολιτική αυτή επανεκκίνησης της οικονομίας έχει αποφέρει μέχρι στιγμής μικτά αποτελέσματα. Από τη μία πλευρά, η χώρα επέστρεψε μετά από πολλά χρόνια στις διεθνείς χρηματαγορές, είτε συνάπτοντας απευθείας δάνεια μέσω της χρηματαγοράς του Λονδίνου είτε μέσω έκδοσης κρατικών τίτλων με ρήτρα δολλαρίου. Επίσης, η πρώτη φάση της διαδικασίας δήλωσης και νομιμοποίησης κεφαλαίων ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία από το Υπουργείο Οικονομικών της Αργεντινής, καθώς δηλώθηκε ποσό 21,9 δις δολ. ΗΠΑ, εκ των οποίων 7,2 δις δολλάρια επέστρεψαν στο τραπεζικό σύστημα της χώρας. Σε επόμενη φάση, η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να επιτύχει την νομιμοποίηση αδήλωτων κεφαλαίων και ακινήτων που κατέχουν αργεντίνοι πολίτες στο εξωτερικό, η αξία των οποίων εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 400 δις δολλάρια ΗΠΑ. Ο βαθμός επιτυχίας του εγχειρήματος αυτού θα προσδιορίσει τόσο τις δανειακές ανάγκες της Αργεντινής κατά το 2017 όσο και την ταχύτητα ανάκαμψης της οικονομίας της χώρας. Από την άλλη πλευρά, η πολιτική αυτή επανεκκίνησης της οικονομίας δημιούργησε και ισχυρές αρνητικές παρενέργειες, αφενός λόγω του υψηλού πληθωρισμού και της πίεσης που προκαλεί η ταχεία απελευθέρωση της αγοράς τόσο στην επιχειρηματική κοινότητα όσο και στους πολίτες της χώρας και, αφετέρου, λόγω της μειωμένης διεθνούς ζήτησης για προϊόντακλειδιά της χώρας και της βαθιάς ύφεσης της Βραζιλίας. Πιο συγκεκριμένα:

3 Έχουν απολεσθεί θέσεις εργασίας έναντι δημιουργίας νέων θέσεων. Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2016 χρεοκόπησαν επιχειρήσεις. Στο τέλος Αυγούστου η ανεργία διαμορφώθηκε στο 9,3% έναντι 5,9% στα τέλη Αυγούστου Ο πληθωρισμός στην Αργεντινή έχει διαμορφωθεί στο 43,5% κατά το δωδεκάμηνο Σεπτεμβρίου 2015 Σεπτεμβρίου 2016 και στο 31% κατά τους πρώτους εννέα μήνες του τρέχοντος έτους. Κατά το τελευταίο τρίμηνο του έτους ωστόσο, ο πληθωρισμός εμφανίζει σημεία αποκλιμάκωσης. Η οικονομία της χώρας πλέον παρουσιάζει τρία συνεχόμενα τρίμηνα συρρίκνωσης του ΑΕΠ (τεχνική ύφεση), το οποίο κατά το πρώτο εννιάμηνο έχει μειωθεί κατά 1,5% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα παρελθόντος έτους. Η βιομηχανική παραγωγή της χώρας έχει μειωθεί κατά 4,6% σε σχέση με το πρώτο εννιάμηνο του Οι ξένοι επενδυτές εξακολουθούν να εμφανίζονται απρόθυμοι να δεσμεύσουν μεγάλα ποσά σε παραγωγικές επενδύσεις στην Αργεντινή, καθώς η χώρα βρίσκεται σε αυτό το θέμα αντιμέτωπη με την ιστορία της, η οποία εξακολουθεί να προκαλεί αβεβαιότητα παρά το έμπρακτο ενδιαφέρον, ιδίως στους τομείς των υποδομών και της ενέργειας. Η κατάσταση εμφανίζει κάποια βελτίωση κατά το τελευταίο τρίμηνο, κατόπιν διοργάνωσης υψηλού επιπέδου διεθνούς επιχειρηματικού και επενδυτικού συνεδρίου στο Μπουένος Άιρες το μήνα Σεπτέμβριο. Το 32,2% του πληθυσμού της Αργεντινής (8,8 εκατομμύρια πολίτες) διαβιεί κάτω από το όριο της φτώχειας και 6% (1,7 εκατομμύρια) κάτω από το όριο της ανέχειας (άποροι). Εκτιμάται ότι οι ραγδαίες αυξήσεις τιμών στους λογαριασμούς των Οργανισμών κοινής ωφελείας και στα είδη τροφίμων έχουν ωθήσει 1,4 εκατομμύρια ανθρώπους κάτω από το όριο της φτώχειας. Η αναμενόμενη πολιτική απομονωτισμού και οικονομικού προστατευτισμού της κυβέρνησης του κ. Trump δημιουργεί ένα καθεστώς υψηλής αβεβαιότητας σε ότι αφορά τόσο στην προσέλκυση επενδύσεων από τις Η.Π.Α. και την εξαγωγή αργεντινών προϊόντων προς αυτές, όσο και ως προς το διεθνές κόστος δανεισμού της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, η ταχεία πρόοδος των διαπραγματεύσεων και η σύναψη Συμφωνίας Ελευθέρου Εμπορίου Ε.Ε. Mercosur αποκτά πλέον ακόμη σημαντικότερη στρατηγική σημασία για την Αργεντινή. Οι εν λόγω διαπραγματεύσεις παρέμειναν στάσιμες κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2016, λόγω της αντιδικίας ως προς την άσκηση της Προεδρίας Mercosur από τη Βενεζουέλα, αναμένεται ωστόσο να αναθερμανθούν εκ νέου λόγω της ανάληψης της

4 προεδρίας από την Αργεντινή από τον τρέχοντα Δεκέμβριο. Ωστόσο αρκετές χώρες της Ε.Ε., με προεξάρχουσα τη Γαλλία, εξακολουθούν να αντιδρούν στην απελευθέρωση εισαγωγής γεωργικών προϊόντων από την Αργεντινή, ενώ ανάλογη απροθυμία εκδηλώνει και η τελευταία ως προς τις εισαγωγές βιομηχανικών προϊόντων από την Ε.Ε., καθιστώντας αβέβαιο το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων παρά την αδιαμφισβήτητη πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε τεχνικό επίπεδο. Σε ένα μεσοπροπρόθεσμο επίπεδο ωστόσο, οι προοπτικές είναι πιο θετικές. Ήδη, ο ΟΟΣΑ προβλέπει επιστροφή στην ανάπτυξη με ρυθμούς 2,9% για το 2017 και 3,4% για το 2018, καθώς ο πληθωρισμός έχει αρχίσει να αποκλιμακώνεται και η επιχειρηματική εμπιστοσύνη να αποκαθίσταται σταδιακά. Προειδοποιεί ωστόσο ότι απαιτείται σταδιακός αλλά συνεπής δημοσιονομικός εξορθολογισμός καθώς τα σημερινά υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για άσκηση βιώσιμης επεκτατικής οικονομικής πολιτικής. Σε ότι αφορά στις πιο μακροπρόθεσμες προοπτικές της χώρας, εφόσον εφαρμοστεί πιστά η πολιτική απελευθέρωσης της αγοράς και δεν σημειωθεί κάποια οπισθοδρόμηση, το μέλλον διαγράφεται πιο ευοίωνο, καθώς: 1. Οι αχανείς και ανεπαρκώς αξιοποιημένες πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας δημιουργούν σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες, 2. Η Αργεντινή διαθέτει εξαιρετική δυναμική προσέλκυσης επενδύσεων στους τομείς της πρωτογενούς παραγωγής, των υποδομών, της ενέργειας, της βιομηχανίας και των υπηρεσιών, στο πλαίσιο της τρέχουσας διαδικασίας απελευθέρωσης της οικονομίας και ανοίγματος της αγοράς της. Αναπόφευκτα ωστόσο, η προσαρμογή της μη ανταγωνιστικής εγχώριας βιομηχανίας αναμένεται να προκαλέσει ισχυρές κοινωνικές πιέσεις. 3. Οι προοπτικές εκμετάλλευσης των σχιστολιθικών κοιτασμάτων αερίου (shale gas, δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα παγκοσμίως), πετρελαίου (shale oil, 4 η χώρα σε αποθέματα) και λιθίου (3 η χώρα) είναι τεράστιες. Σε ότι αφορά στη γεωργία, παρότι η Αργεντινή είναι ήδη πολύ σημαντική παραγωγός και εξαγωγός χώρα, διαθέτει τη δυνατότητα, μέσω αύξησης της παραγωγικότητας και εκμετάλλευσης αχανών μη καλλιεργημένων εκτάσεων, να αυξήσει την παραγωγή της κατά 50% έως το Προκειμένου να εκμεταλλευτεί τις πλουτοπαραγωγικές της πηγές, η Αργεντινή χρειάζεται, μέσω δανείων και επενδύσεων εξωτερικού, να αντλήσει υψηλά ποσά προκειμένου να χρηματοδοτήσει επενδύσεις στους τομείς των γενικότερων υποδομών, των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών.

5 5. Ιδιαίτερα σημαντική για την ανάπτυξη της χώρας και τις διεθνείς οικονομικές της σχέσεις κρίνεται η σύναψη μιας ισορροπημένης Συμφωνίας Ελευθέρου Εμπορίου της ζώνης Mercosur με την Ε.Ε. Συνοπτικά, η Αργεντινή βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σειρά οικονομικών ανισορροπιών, τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει άμεσα, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης οικονομικής συγκυρίας, η οποία δεν είναι επί του παρόντος ευνοϊκή. Οι σημαντικότερες αγορές για τα βασικά εξαγώγιμα προϊόντα της Αργεντινής βρίσκονται σε κάμψη, λόγω της πολιτικής και οικονομικής κρίσης της Βραζιλίας, την πτώση των ρυθμών ανάπτυξης της Κίνας και της κρίσης χρέους της Ε.Ε. Οι διεθνείς τιμές για μια σειρά προϊόντων-κλειδιών, όπως η σόγια, είναι πολύ χαμηλότερες σε σχέση με το παρελθόν έτος και ενδέχεται να πέσουν ακόμη περισσότερο. Ταυτόχρονα, το ενδεχόμενο αύξησης των επιτοκίων αναφοράς από την Κεντρική Τράπεζα των Η.Π.Α. (US Federal Reserve) ενδέχεται να καταστήσει δυσκολότερη την άντληση διεθνών κεφαλαίων για τις αναδυόμενες αγορές όπως η Αργεντινή. Από την άλλη πλευρά, τα ιδιαίτερα χαμηλά διεθνή τραπεζικά επιτόκια καθιστούν ελκυστική την τοποθέτηση κεφαλαίων σε ανδυόμενες χώρες όπως η Αργεντινή. Επιπρόσθετα, το εξωτερικό χρέος της Αργεντινής βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ο τραπεζικός τομέας της είναι υγιής και υπάρχουν πολλές δυνατότητες προσέλκυσης επενδυτικών κεφαλαίων. Ταυτόχρονα, εφόσον η πολιτική ανοίγματος της αγοράς και οι εκτεταμένοι αναξιοποίητοι πόροι της Αργεντινής συμβάλουν στην εκτεταμένη εισροή ξένου συναλλάγματος, θα καταστεί εφικτή η χρηματοδότηση κατασκευής και εκμοντερνισμού των παραγωγικών υποδομών της χώρας. Τέλος, σύμφωνα με πρόσφατες σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης στην Αργεντινή, το ποσοστό αποδοχής του Προέδρου κ. Macri, αν και χαμηλότερο από ότι κατά την έναρξη της θητείας του, εξακολουθεί να παραμένει αρκετά υψηλό, παρά την σειρά μη δημοφιλών μέτρων οικονομικού εξορθολογισμού που έχει εφαρμόσει κατά το πρώτο έτος διακυβέρνησης της χώρας. Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων κρίνει μεν ως δυσχερή την τρέχουσα οικονομική συγκυρία, πιστεύει ωστόσο ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί αισθητά εντός του προσεχούς έτους. Ο Προϊστάμενος Κωνσταντίνος Δίκαρος Σύμβουλος ΟΕΥ Α

6