Μικροβιολογία & Υγιεινή Τροφίμων

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Μικροβιολογία & Υγιεινή Τροφίμων"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μικροβιολογία & Υγιεινή Τροφίμων Μικροβιολογία υδάτων I Διδάσκοντες: Καθ. Χρυσάνθη Παπαδοπούλου, Λέκτορας Ηρακλής Σακκάς

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

3 Χρυσάνθη Παπαδοπούλου, DVM, MSc., PhD, Dipl ECVPH Kαθηγήτρια Mικροβιολογίας, Tμήμα Ιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

4 Ο σημαντικότερος παράγοντας για την ανάπτυξη & διατήρηση της ζωής Αποτελεί το 60% του σώματος μας το 75% του πλανήτη μας 80% των ζωντανών οργανισμών ζουν στο υδάτινο περιβάλλον 60% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε παράκτιες, παραποτάμιες, παραλίμνιες, Παραποτάμιες περιοχές Πηγή: UN-HABITAT. Cities in a globalizing world: global report on human settlements. Earthscan, London, 2001

5 Περίπου 0,5% της συνολικής ποσότητας του στη φύση προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση. Το πόσιμο νερό = το υπ αριθ. 1 είδος διατροφής Έχει μεγάλη σημασία για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών του ανθρώπου. Πηγή: UN-HABITAT. Water and sanitation in the world's cities: Local action for global goals Οικιακή χρήση του νερού Πλυντήριο ρούχων Καζανάκι WC Διαρροές Ντούζ Πόσιμο βρύσης Μπάνιο σε μπανιέρα Πλύσιμο πιάτων

6 Φιλοξενεί μεγάλη ποικιλία μεγαλο-μικρο-οργανισμών που υπόσχονται πολλά ως: ερευνητικά μοντέλα πηγή νέων φαρμάκων Απειλεί με: Φυσικές καταστροφές πλημμύρες άνοδος στάθμης ωκεανών τσουνάμι Λοιμώδη νοσήματα χολέρα, τύφο ηπατίδα, κ.ά Τοξικές άλγες κόκκινη παλίρροια κυανοφύκη Πηγή: Εmerging Issues in Water and Infectious Diseases, WHO, 2003

7 «Το βρώμικο νερό να βράζεται, να διατηρείται στον ήλιο, να ρίχνεται ένα καυτό κομμάτι χαλκού μέσα σε αυτό και μετά να το κρυώνετε μέσα σε πήλινα δοχεία βυθισμένα στη γη» (Σανσκριτικό κείμενο, 2500 π.χ.) «Στην ιατρική το μόνο πρόβλημα υγείας, που το αίτιο του έχει αποσαφηνισθεί πλήρως εδώ και αιώνες είναι η εντερίτιδα από κατανάλωση μολυσμένου νερού» Anonymus, JAMA, 1891

8 του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό δεν έχει πρόσβαση σε νερό για προσωπική υγιεινή > τόνοι/χρόνο λύματα ανθρώπινης προέλευσης ρίχνονται σε λίμνες και ποτάμια ~ θάνατοι/χρόνο από Υδατογενή Νοσήματα Πηγή: Water and Health. A joint report from EEA and WHO Regional Office for Europe, 2002

9 1. Πληθυσμιακές αλλαγές: αύξηση πληθυσμού συγκέντρωση στα μεγάλα αστικά κέντρα αύξηση των αναπτυσσόμενων κοινωνιών Η χρήση νερού 6-πλασιάστηκε σε σχέση με τον 19 ο αιώνα, Αυξήθηκε με διπλάσιο ρυθμό από ότι ο πληθυσμός της γης Η οικονομική ανάπτυξη & η πληθυσμιακή αύξηση ασκούν μεγάλες πιέσεις στη ποιότητα, ποσότητα των υδάτινων πόρων και στην πρόσβαση σε αυτούς Πουθενά αλλού οι πιέσεις αυτές δεν είναι τόσο αισθητές όσο στη σχέση νερού - υγείας Πηγή: Εmerging Issues in Water and Infectious Diseases, WHO, 2003

10 2. Κλιματολογικές αλλαγές (ξηρασία, τυφώνες, πλημμύρες ) Κλιματολογικές αλλαγές Κύματα καύσωνα Ακραία καιρικά φαινόμενα Άνοδος της Θ ο Τήξη παγετώνων Άνοδος στάθμης θαλασσών Διευκολύνουν την επιμόλυνση με παθογόνα μικρόβια νερού τροφίμων Επηρεάζουν την διαθεσιμότητα νερού τροφίμων Πηγή: Patz et al.2000 Υδατογενή νοσήματα Τροφιμογενή νοσήματα Νοσήματα μεταδιδόμενα με αρθρόποδα, τρωκτικά Νοσήματα & θάνατοι εξαιτίας καύσωνα Διαταραχές ψυχικής υγείας Υποσιτισμός/πείνα

11 3. Οικονομικές, πολιτικές αλλαγές φτώχεια, πόλεμοι (εμφύλιοι -και μη) 4. Aκόμη και το «υγιεινό» νερό, (το απαλλαγμένο από μικρόβια, το φθοριωμένο) έχει προβλήματα! Τα απολυμαντικά του νερού (Cl, O3) δεν είναι πάντοτε αποτελεσματικά (παράσιτα) και συσχετίζονται -μακροχρόνια- με επιπτώσεις στην υγεία (καρκινογένεση) Το φθόριο σε χαμηλές συγκεντρώσεις έχει ευεργετικές επιδράσεις στα δόντια αλλά η υπερβολική έκθεση στο φθόριο με το πόσιμο νερό ή σε συνδυασμό με έκθεση στο φθόριο από άλλες πηγές προκαλεί μη αναστρέψιμες βλάβες στην υγεία (από απλές βλάβες στα δόντια βλάβες στα οστά) Πηγή: UN/WHO 2006

12 Which water would you choose? Recycled Sewage or Snow Melt?

13 Φυσικό Υδάτινο περιβάλλον Τεχνητό Υδάτινο περιβάλλον Επιφανειακά νερά ποταμοί λίμνες θάλασσα Υπόγεια νερά πόσιμα ιαματικά Πισίνες άθλησης αναψυχής φυσιοθεραπείας αισθητικής (spa, jakouzi) Υδάτινα πάρκα αναψυχής Συστήματα κλιματισμού Συστήματα βιολογικού καθαρισμού

14 Ενδογενείς (προϋπάρχουν στο νερό) Εξωγενείς (προστίθενται από έξω) Παθογόνοι Μη παθογόνοι Παθογόνοι Ευκαιριακά παθογόνοι Τοξινογόνοι Ο αριθμός των ευκαιριακά παθογόνων μικροοργανισμών είναι μεγάλος Νέοι παθογόνοι μικροοργανισμοί ανακαλύπτονται Παλαιοί παθογόνοι μικροοργανισμοί επανεμφανίζονται ή αλλάζουν τρόπο μετάδοσης (π.χ Τοξόπλασμα) ή αλλάζουν ξενιστή

15 Ήπια έως απειλητική για τη ζωή γαστρεντερίτιδα Ηπατίτιδα (Α, Ε) Δερματικές λοιμώξεις Λοιμώξεις τραυμάτων Επιπεφυκίτιδα Αναπνευστικές λοιμώξεις Γενικευμένες λοιμώξεις

16 Προκαλούνται από μικρόβια που δεν υπάρχουν στο νερό Αλλά υπάρχουν στα αντικείμενα ή στα ζώα με τα οποία ερχόμαστε σε επαφή δηλαδή οφείλονται σε κακές συνθήκες υγιεινής ή μη τήρηση των κανόνων υγιεινής Πρόληψη

17 Δεν προκαλούνται από μικρόβια, που βρίσκονται στο νερό Οφείλονται σε μικρόβια, που μεταδίδονται με τσιμπήματα εντόμων (π.χ. κουνούπια), των οποίων ο βιολογικός κύκλος εξαρτάται από τη παρουσία νερού (οποιαδήποτε υδατοσυλλογή) Η συχνότητα αυτών των νοσημάτων αυξάνει σε περιόδους βροχών, πλημμυρών Κύκλος μετάδοσης της Ελονοσίας Πηγή: CDC

18 Προκαλούνται από παράσιτα (έλμινθες), που ζουν στο υδάτινο περιβάλλον είτε ελεύθερα, είτε μέσα σε ενδιάμεσους ξενιστές (ψάρια, οστρακοειδή κτλ),. Οφείλονται στην επαφή με νερό, μολυσμένο με αυτούς τους έλμινθες (π.χ. σχιστοσωμίαση) στην κατανάλωση των μολυσμένων ενδιάμεσων ξενιστών (π.χ. ψάρια) των παρασίτων 50 είδη παρασίτων μεταδίδονται με θαλασσινά τρόφιμα Κύκλος μετάδοσης του Αnisakis spp Πηγή: CDC

19 Οφείλονται σε παθογόνους μικροοργανισμούς που βρίσκονται μέσα στο νερό. Προκαλούνται από την κατανάλωση μολυσμένου νερού (πόσιμο, παγάκια) από την κατανάλωση τροφίμων τα οποία περιέχουν ή έχουν επεξεργαστεί ή έχουν έλθει σε επαφή με μολυσμένο νερό (χυμοί, φρούτα, λαχανικά) από την επαφή με μολυσμένο νερό (κολύμβηση) Πηγή: CDC

20 Ιοί Astroviruses Caliciviruses Enteroviruses (Polio, Coxsakie, Echo) Hepatitis A, E Norwalk Rotavirus Group A, B Βακτήρια Aeromonas hydophila Campylobacter jejuni Escherichia coli (EHEC, EPEC, ETEC) Plesiomonas shigelloides Salmonellae Shigellae Vibrio cholerae O1 Non O1 V. cholerae Yersinia enterocolitica Παράσιτα Πρωτόζωα Balantidium coli Cryprospodium spp. Entamoeba histolytica Giardia lamblia Τοxoplasma gondii Έλμινθες Dranculus medinensis Άλγες Cyanobacteria (Anabaena, Aphanizomenon, Microcystis

21 Bακτήρια Aeromonas hydophila Legionella spp Mycobacterium spp (M. marinum, M. balnei, M. platy, M. kankasii, M. szulgai, M. avium complex, M.paratuberculosis Pseudomonas spp Vibrio spp. Jakouzi Spa Μανικιούρπεντικιούρ (V. alginolyticus, V. parahaemolyticus, V. vulnificus, V. mimicus) Leptospira spp. Παράσιτα Πρωτόζωα Acanthamoeba spp. Naegleria fowleri Schistosoma spp. Ιοί Adenoviruses Άλγες (Anabaena, Aphanizomenon, Microcystis

22 Βακτήρια Legionella spp. Mycobacterium spp (M. marinum, M. balnei, M. platy, M. kankasii, M. szulgai) Pseudomonas spp. Aeromonas hydophila Ιοί Adenoviruses Jakouzi Spa Άτυπη πνευμονία

23 Ολικά κολοβακτηριοειδή, Ε. coli Δεν αρκούν για να προλάβουν μια υδατογενή επιδημία Αναδυόμενα Υδατογενή Παθογόνα: M. avium complex M. Paratuberculosis T. gondii HEV Avian influenza viruses Eντερόκοκκοι Ολική μικροβιακή χλωρίδα Clostridium perfringens Cryptosporidium Η.Π.Α. 1993, περιστατικά Νοσηλεία σε νοσοκομεία:4.400 άτομα Προσβλήθηκε το 26% του πληθυσμού Προκλήθηκε από το πόσιμο νερό που συλλεγόταν από τη λίμνη Μίτσιγκαν Εισροή λυμάτων κοντά στο σημείο ύδρευσης

24 Ο πληθυσμός στις αναπτυγμένες χώρες γηράσκει O πληθυσμός των ανοσοκατασταλμένων αυξάνεται HIV χρόνιες νόσοι μεταμοσχεύσεις χημειοθεραπεία

25 Αβλαβές για την υγεία Οργανοληπτικά άμεμπτο (άοσμο, άχρωμο, άγευστο, διαυγές) Απολύτως καθαρό Απαλλαγμένο από παθογόνους μικροοργανισμούς και επιβλαβείς φυσικο-χημικές ουσίες σε συγκεντρώσεις που μπορεί να αποτελούν ενδεχόμενο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία Πηγή: Bulletin of World Health Organization, 2000 ; 78 (9):

26 άθληση (κολύμβηση, κωπηλασία) ψυχαγωγία (κολύμβηση, σκι, κανό-καγιάκ, κλπ) φυσιοθεραπεία (κολύμβηση, ιαματικά λουτρά) αισθητική (jakouzi, spa, θαλασσοθεραπεία κλπ) βιομηχανία τροφίμων (χυμοί, αναψυκτικά, τρόφιμα) πότισμα ζώων & καλλιεργειών (ιδίως λαχανικών και φρούτων Πρέπει να είναι απαλλαγμένο από παθογόνους μικροοργανισμούς επιβλαβείς χημικές ή άλλες ουσίες

27 Ανθρώπινες δραστηριότητες Ατμοσφαιρικοί Ρύποι (όξινη βροχή, καυσαέρια) Πετρελαιοπηγές, τάνκερ Αγροτικές/κτηνοτροφικές καλλιέργειες Ρύποι που μεταφέρονται με επιφανειακά νερά & υπόγεια νερά Λύματα ανθρώπινης και ζωικής προέλευσης

28 Φυτοφάρμακα Λιπάσματα Εντομοκτόνα Παρασιτοκτόνα Βαρέα μέταλλα (Ηg, Mb, Cd, As κλπ) Ραδιενεργά κατάλοιπα (Cs, Sr, κλπ) Απορρυπαντικά οικιακής χρήσης Διοξίνες, Πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs) Νανοσωματίδια (Νanoparticles) Φαρμακευτικές ουσίες κτηνιατρικής χρήσης PPCPs (Pharmaceuticals and Personal Care Products) Πηγή: E. Oberdörster, 2004 Environmental Health Perspectives

29 Γήρανση πληθυσμού (λήψη πολλών φαρμάκων) Εξατομικευμένες θεραπείες Συμπληρώματα διατροφής Αλλαγής τρόπου ζωής (Lifestyle ) και ευρεία χρήσης καλλυντικών

30 1. Αναλγητικά 2. Αντιφλεγμονώδη 3. Αντιϋπερτασικά 4. Ηρεμιστικά (Prozac, Zoloft, Paxil ) 5. Αντιβιοτικά 6. Κυτταροστατικά 7. Ορμόνες 8. Αντιεπιληπτικά 9. Σκιαγραφικές ουσίες 10.Έκδοχα (paraben ) Πρώτη φορά ανιχνεύθηκαν φ.π. την 10ετία 70 Σε λύματα μετά βιολ. καθ.10ετία 80 (Βρετανία) Σε ποταμούς (Ρήνος, Δούναβης, Έλβας) Σε Ελβετικές λίμνες (2001), Σε υπόγεια νερά (1995) Στην Β. Θάλασσα και Αδριατική (1998, 2001)

31 Φαρμακευτικές ουσίες που τυχαίνουν ιδιαίτερης προσοχής Κυτταροστατικά και ανοσοκατασταλτικά: εξαιτίας μεταλλαξιογόνου ή εμβρυοτοξικής δράσης, δυσμορφίες των άκρων στα βατράχια Αντιβιοτικά και απολυμαντικά: ενισχύουν τις αντοχές των μικροοργανισμών, Ηρεμιστικά (ιδιαίτερα τα βαρβιτουρικά): επηρεάζουν τον μεταβολισμό ψαριών/βατράχων, μεταβάλουν την συμπεριφορά τους μειώνοντας την κολυμβητική ταχύτητα και τις αντιδράσεις τους, με σοβαρές συνέπειες στην ικανότητα επιβίωσης των ειδών Ορμονικά σκευάσματα-αντισυλληπτικά καθυστερούν την μεταμόρφωση των φρύνων, επηρεάζουν το φύλο τους! Tο πιο ανησυχητικό είναι ότι όλες αυτές οι ουσίες παραμένουν ως κατάλοιπα στα τρόφιμα, που προέρχονται από το υδάτινο περιβάλλον (πόσιμο νερό, ιχθυηρά, οστρακοειδή, μαλάκια, βατραχάκια κτλ) Στην Ευρώπη καταναλώνονται ~ τόνοι αντιβιοτικών/χρόνο 5000 tn για ιατρική χρήση 5000 tn για κτηνιατρική χρήση

32 Ποσοστά δειγμάτων πόσιμου νερού, που υπερβαίνουν τα όρια καταλληλότητας των κολοβακτηριοειδών κοπρανώδους προέλευσης στις ΕΕ χώρες Οι αριθμοί αντιπροσωπεύουν τον αριθμό των δειγμάτων που εξετάστηκαν Πηγή WHO 2002

33 Μικροβιολογική ποιότητα των επιφανειακών υδάτων στην Ήπειρο εξετάστηκαν 1956 δείγματα 310 δείγματα από τις λίμνες Παμβώτιδα και Ζηρού 930 δείγματα από τους ποταμούς Άραχθο, Λούρο, Αχέροντα, Καλαμά, Αώο και Βοϊδομάτη 716 δείγματα θαλασσινών υδάτων (Αμβρακικός κόλπο) cfu/100 ml Λιμάνι Πρέβεζας Αμβρακικός Παντοκράτορας Πηγές-Εκβολές Λούρου Γέφυρα Καλογήρου Άραχθος Αχέροντας Καλαμάς Λίμνη Ιωαννίνων ΟΛΙΚΑ. ΚΟΛ/ΔΗ ΚΟΛ/ΔΗ ΚΟΠ/ΝΩΝ ΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΟΙ Βοϊδομάτης Αώος Ζιρός

34 INTERIM MEETING OF THE ECODONET PROJECT Lecce 6-7 December 2007 Ecodonet Project-Interreg III

35 INTERIM MEETING OF THE ECODONET PROJECT Lecce 6-7 December 2007 Ecodonet Project

36 Η αντοχή στα αντιβιοτικά βακτηριακών στελεχών που απομονώθηκαν από το υδάτινο περιβάλλον Εξετάσθηκαν 1580 δείγματα σε διάστημα 4 ετών ( ): 240 δείγματα πόσιμου νερού από δήμους και κοινότητες των νομών Ιωαννίνων, Άρτας και Πρέβεζας 50 δείγματα επιφανειακών υδάτων από τις λίμνες Παμβώτιδα και Ζηρού 400 δείγματα επιφανειακών υδάτων από τους ποταμούς Άραχθο, Λούρο Αχέροντα,Καλαμά, Αώο, Βοϊδομάτη, 450 δείγματα επιφανειακών θαλασσινών υδάτων από τον Αμβρακικό κόλπο και από παράκτιες περιοχές του Ιονίου, 230 δείγματα ιχθύων ελεύθερης αλιείας. 210 δείγματα εκτρεφόμενων ιχθύων

37 Ε. faecium ποσοστο % P OX E CIP GM TEC VA νερό θαλασσινο νερό λίμνης νερό π οταμών νερό π οταμών νερό λίμνης νερό θαλασσινο ποσοστό (%) AMP E CIP TEC VA Ψάρια ελεύθερης αλειίας Ψάρια υδατοκαλλιεργειών Ψάρια υδατοκαλλιεργειών Ψάρια ελεύθερης αλειίας Ανθεκτικότητα στελεχών S. aureus από νερά ποσοστό (%) Ψάρια ελεύθερης αλειίας Ψάρια ιχθυοκαλλιεργειών ποσοστό (%) Ψάρια ελεύθερης αλειίας Ψάρια ιχθυοκαλλιεργειών 10 0 P OX E CIP GM TEC VA Ψάρια ιχθυοκαλλιεργειών Ψάρια ελεύθερης αλειίας 0 AMP CXM CAZ AK GM CIP Ψάρια ιχθυοκαλλιεργειών Ψάρια ελεύθερης αλειίας Ανθεκτικότητα στελεχών S. aureus από ψάρια

38 Mικροβιολογική ποιότητα νερών κολυμβητηρίων

39 Mικροβιολογική ποιότητα νερών κολυμβητηρίων

40 Παμβώτιδα Photography by C. Papadopoulou

41 Τέλος Ενότητας

42 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

43 Σημειώματα

44 Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0. Έχουν προηγηθεί οι κάτωθι εκδόσεις: Έκδοση 1.0 διαθέσιμη εδώ.

45 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Διδάσκοντες: Καθ. Χρυσάνθη Παπαδοπούλου, Λέκτορας Ηρακλής Σακκάς. «Μικροβιολογία & Υγιεινή Τροφίμων. Μικροβιολογία υδάτων I». Έκδοση: 1.0. Ιωάννινα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση:

46 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Παρόμοια Διανομή, Διεθνής Έκδοση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη. [1]

Μικροβιολογία & Υγιεινή Τροφίμων

Μικροβιολογία & Υγιεινή Τροφίμων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μικροβιολογία & Υγιεινή Τροφίμων Μικροοργανισμοί που ελέγχονται ανά είδος τροφίμου Διδάσκοντες: Καθ. Χρυσάνθη Παπαδοπούλου, Λέκτορας Ηρακλής Σακκάς Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 4 η - ΜΕΡΟΣ Γ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 1 : ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΛΟΙΜΩΔΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΥΓΙΕΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΖΩΩΝ Ιωάννης Σκούφος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

Ερμηνεία αποτελεσμάτων για μικροβιολογικές παραμέτρους και διορθωτικές ενέργειες

Ερμηνεία αποτελεσμάτων για μικροβιολογικές παραμέτρους και διορθωτικές ενέργειες Ερμηνεία αποτελεσμάτων για μικροβιολογικές παραμέτρους και διορθωτικές ενέργειες Κατσιαφλάκα Άννα Τεχνική Υπεύθυνος Μικροβιολογικού τομέα Ιατρός Βιοπαθολόγος,Msc στη Δημόσια Υγεία Ερμηνεία αποτελεσμάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΥΔΑΤΟΓΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΟΓΕΝΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΧΡ. ΖΗΛΙΔΗΣ ΗΜΕΡΙΔΑ ELQA

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΥΔΑΤΟΓΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΟΓΕΝΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΧΡ. ΖΗΛΙΔΗΣ ΗΜΕΡΙΔΑ ELQA ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΥΔΑΤΟΓΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΟΓΕΝΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΧΡ. ΖΗΛΙΔΗΣ ΥΔΑΤΟΓΕΝΕΙΣ & ΤΡΟΦΙΜΟΓΕΝΕΙΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ Υδατογενείς λοιμώξεις ονομάζονται οι λοιμώξεις που μεταδίδονται με το πόσιμο νερό ή τις κολυμβητικές

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογική Ποιότητα Υδάτων και Δημόσια Υγεία

Μικροβιολογική Ποιότητα Υδάτων και Δημόσια Υγεία Μικροβιολογική Ποιότητα Υδάτων και Δημόσια Υγεία Κατσιαφλάκα Άννα Τεχνική Υπεύθυνος Μικροβιολογικού τομέα Ιατρός Βιοπαθολόγος,MSc στη Δημόσια Υγεία Διάσκεψη Ηνωμένων Εθνών 1977 Όλοι οι άνθρωποι, ανεξάρτητα

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία & Υγιεινή Τροφίμων

Μικροβιολογία & Υγιεινή Τροφίμων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μικροβιολογία & Υγιεινή Τροφίμων Ακτινοβόληση και Ραδιομόλυνση των τροφίμων Διδάσκοντες: Καθ. Χρυσάνθη Παπαδοπούλου, Λέκτορας Ηρακλής Σακκάς Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή. Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή. Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Ιωάννης Σκούφος Αγροτικών Ζώων Ενότητα 3 : ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Επιστήμη

Περιβαλλοντική Επιστήμη Περιβαλλοντική Επιστήμη ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Μέρος 1ο Αικατερίνη Ι. Χαραλάμπους, Καθηγήτρια ΕΜΠ Άδεια Χρήσης Το παρόν υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons και δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Έργου

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική Αλλαγή και Υδάτινο Περιβάλλον

Κλιματική Αλλαγή και Υδάτινο Περιβάλλον Κλιματική Αλλαγή και Υδάτινο Περιβάλλον Μ.Α. Ευστρατίου Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας Πανεπιστήμιο Αιγαίου Department of Marine Sciences University of the Aegean Τί είναι κλίμα ; Κλίμα

Διαβάστε περισσότερα

Εκμετάλλευση και Προστασία των Υπόγειων Υδατικών Πόρων

Εκμετάλλευση και Προστασία των Υπόγειων Υδατικών Πόρων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εκμετάλλευση και Προστασία των Υπόγειων Υδατικών Πόρων Ενότητα 5: Πηγές και Τύποι Ρύπανσης Αναπληρωτής Καθηγητής Νικόλαος Θεοδοσίου ΑΠΘ

Διαβάστε περισσότερα

Κύριες ασθένειες υδατογενούς προέλευσης και υπεύθυνοι μικροοργανισμοί

Κύριες ασθένειες υδατογενούς προέλευσης και υπεύθυνοι μικροοργανισμοί Κύριες ασθένειες υδατογενούς προέλευσης και υπεύθυνοι μικροοργανισμοί ΒΑΚΤΗΡΙΟΓΕΝΕΙΣ Τυφοειδείς και παρατυφοειδείς πυρετοί Σαλμονέλλα Τύφου (Salmonella typhi) Σαλμονέλλα παρατύφων Α και Β (Salmonella paratyphi)

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι άμεση ρύπανση?

Τι είναι άμεση ρύπανση? ΡΥΠΑΝΣΗ ΝΕΡΟΥ Τι είναι ρύπανση; Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ

ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Εισαγωγή Το νερό είναι απόλυτα συνυφασμένο με την ύπαρξη της ζωής σε όλες της τις μορφές και για τα θηλαστικά αποτελεί από ποσοτική άποψη το κύριο

Διαβάστε περισσότερα

Α. Βανταράκης Πρόεδρος Εταιρείας Μελέτης Μικροβιολογικής Ποιότητας Υδάτων (www.watermicro.gr) Επικ. Καθηγητής Υγιεινής Μον.

Α. Βανταράκης Πρόεδρος Εταιρείας Μελέτης Μικροβιολογικής Ποιότητας Υδάτων (www.watermicro.gr) Επικ. Καθηγητής Υγιεινής Μον. ΙΟΙ KAIΥΔΑΤΙΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ- O ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Α. Βανταράκης Πρόεδρος Εταιρείας Μελέτης Μικροβιολογικής Ποιότητας Υδάτων (www.watermicro.gr) Επικ. Καθηγητής Υγιεινής Μον. Περιβαλλοντικής Μικροβιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 4 η - ΜΕΡΟΣ Β ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο Ενότητα 8: Μικροβιολογική Ανάλυση Νερού, 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Ευστάθιος Ζ. Πανάγου Πασχαλίτσα Τρυφινοπούλου Αναστάσιος

Διαβάστε περισσότερα

Δειγματοληψίες ύδατος για την αναζήτηση μικροοργανισμών

Δειγματοληψίες ύδατος για την αναζήτηση μικροοργανισμών Δειγματοληψίες ύδατος για την αναζήτηση μικροοργανισμών Κουρέας Μιχάλης Μηχανικός Περιβάλλοντος Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Σπουδαιότητα Η δειγματοληψία είναι εξίσου

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Ενότητα 5: Κρέμα Βούτυρο Παγωτό (3/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Ακτύπης Αναστάσιος, Λέκτορας Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 3 η - ΜΕΡΟΣ Γ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ενότητα 9: Υγρά αστικά απόβλητα Διάθεση λυμάτων στο έδαφος (φυσικά συστήματα επεξεργασίας) (Μέρος 1 ο ) Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία & Υγιεινή Τροφίμων

Μικροβιολογία & Υγιεινή Τροφίμων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μικροβιολογία & Υγιεινή Τροφίμων Μικροβιολογία Υδάτων ΙΙ Διδάσκοντες: Καθ. Χρυσάνθη Παπαδοπούλου, Λέκτορας Ηρακλής Σακκάς Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Προέλευση πόσιμου νερού

Προέλευση πόσιμου νερού Σημασία του νερού Χρειάζονται 35 cm 3 νερού ανά kg ανθρώπινου σώματος (~2lt) ημερησίως Χωρίς νερό ο άνθρωπος δεν ζει πάνω από 6-7 ημέρες Διαλύτης θρεπτικών συστατικών, δίνει ελαστικότητα στους ιστούς,

Διαβάστε περισσότερα

1. Εισαγωγή. Γραφείο Τροφιμογενών Νοσημάτων Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης 1

1. Εισαγωγή. Γραφείο Τροφιμογενών Νοσημάτων Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης 1 «Δυνατότητα των γενικών νοσοκομείων της χώρας για εργαστηριακή διάγνωση παθογόνων που προκαλούν τροφιμογενή νοσήματα. Αποτελέσματα της καταγραφής για το 2016» 1. Εισαγωγή Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων Διάλεξη 3.7: Κρίσιμα σημεία ελέγχου και ιχνηλασιμότητα στην αλυσίδα παραγωγής και διάθεσης βιολογικών προϊόντων Εργαστήριο Πληροφορικής Γεωπονικό Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ-ΟΡΙΣΜΟΣ

ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ-ΟΡΙΣΜΟΣ Τι είναι ρύπανση: Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην ευζωία, την ποιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές αειφορίας και διαχείρισης Βιολογία της Διατήρησης

Αρχές αειφορίας και διαχείρισης Βιολογία της Διατήρησης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αρχές αειφορίας και διαχείρισης Βιολογία της Διατήρησης Ενότητα 2: Οικονομία, Αξία & Ηθική της Βιολογίας Διατήρησης Καθηγητής Παντής Ιωάννης

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Ενότητα 5: Κρέμα Βούτυρο Παγωτό (1/3), 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Ακτύπης Αναστάσιος, Λέκτορας Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Διερεύνηση μιας υδατογενούς ή τροφικής επιδημικής έκρηξης

Διερεύνηση μιας υδατογενούς ή τροφικής επιδημικής έκρηξης Watermicro Πρόγραμμα Κατάρτισης Εξ αποστάσεως (Distance learning course) Διερεύνηση μιας υδατογενούς ή τροφικής επιδημικής έκρηξης Τάνια Αρβανιτίδου-Βαγιωνά Καθηγήτρια, ΑΠΘ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Περιβάλλοντος

Φυσική Περιβάλλοντος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φυσική Περιβάλλοντος Αναδράσεις, ευαισθησία του κλίματος και κλιματική αλλαγή Διδάσκοντες: Καθηγητής Π. Κασσωμένος, Λέκτορας Ν. Μπάκας Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 4 : ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΒΙΟΑΝΘΕΚΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Ιωάννης Σκούφος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Περιβάλλοντος

Φυσική Περιβάλλοντος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φυσική Περιβάλλοντος Φαινόμενο του θερμοκηπίου Διδάσκοντες: Καθηγητής Π. Κασσωμένος, Λέκτορας Ν. Μπάκας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής

Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής Ενότητα 9: Μέτρηση Αγωγιμότητας Διαλυμάτων Περικλής Ακρίβος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΙΔΑ «Ολοκληρωμένη Περιβαλλοντική Διαχείριση Κτηνοτροφικών Αποβλήτων»

ΗΜΕΡΙΔΑ «Ολοκληρωμένη Περιβαλλοντική Διαχείριση Κτηνοτροφικών Αποβλήτων» Ολοκληρωμένη Περιβαλλοντική Διαχείριση Κτηνοτροφικών Αποβλήτων ΗΜΕΡΙΔΑ «Ολοκληρωμένη Περιβαλλοντική Διαχείριση Κτηνοτροφικών Αποβλήτων» «Ανθρώπινα και ζωικά απόβλητα : Επίδραση στη μικροβιολογική υγιεινή

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Περιβάλλοντος

Φυσική Περιβάλλοντος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φυσική Περιβάλλοντος Το γενικό πρόβλημα της αέριας ρύπανσης Διδάσκοντες: Καθηγητής Π. Κασσωμένος, Λέκτορας Ν. Μπάκας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα: Aκατάλληλες παραλίες από Ξυλόκαστρο Κορινθίας μέχρι Πάτρα Αχαΐας. ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 169/

Έρευνα: Aκατάλληλες παραλίες από Ξυλόκαστρο Κορινθίας μέχρι Πάτρα Αχαΐας. ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 169/ Έρευνα: Aκατάλληλες παραλίες από Ξυλόκαστρο Κορινθίας μέχρι Πάτρα Αχαΐας. ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 169/02-08-2016 Το Πανελλήνιο Κέντρο Οικολογικών Ερευνών (ΠΑΚΟΕ), συνεχίζει τη μεγάλη έρευνα που πραγματοποιεί αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος και η σημασία των μοριακών τεχνικών στον έλεγχο των. μικροβιολογικών παραμέτρων σε περιβαλλοντικά δείγματα για την προστασία

Ο ρόλος και η σημασία των μοριακών τεχνικών στον έλεγχο των. μικροβιολογικών παραμέτρων σε περιβαλλοντικά δείγματα για την προστασία Ο ρόλος και η σημασία των μοριακών τεχνικών στον έλεγχο των μικροβιολογικών παραμέτρων σε περιβαλλοντικά δείγματα για την προστασία της Δημόσιας Υγείας Α. Βανταράκης Εργαστήριο Υγιεινής, Ιατρική Σχολή,

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Πολιτική και Εκπαίδευση

Περιβαλλοντική Πολιτική και Εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Περιβαλλοντική Πολιτική και Εκπαίδευση Ενότητα 01: Άνθρωπος και Περιβάλλον Πολυξένη Ράγκου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα: Aκατάλληλες παραλίες και πόσιμο νερό σε Αίγινα και Αγκίστρι ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 157/07/07/2016

Έρευνα: Aκατάλληλες παραλίες και πόσιμο νερό σε Αίγινα και Αγκίστρι ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 157/07/07/2016 Έρευνα: Aκατάλληλες παραλίες και πόσιμο νερό σε Αίγινα και Αγκίστρι ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 157/07/07/2016 Το Πανελλήνιο Κέντρο Οικολογικών Ερευνών (ΠΑΚΟΕ), συνεχίζει τη μεγάλη έρευνα που πραγματοποιεί αυτό το καλοκαίρι

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Το νερό καλύπτει τα 4/5 του πλανήτη

ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Το νερό καλύπτει τα 4/5 του πλανήτη ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Το νερό καλύπτει τα 4/5 του πλανήτη Βασικός-αναντικατάστατος παράγοντας της ζωής κάθε μορφής και κάθε επιπέδου Συνδέεται άμεσα με τη διαμόρφωση των κλιματολογικών συνθηκών Η σύγχρονη

Διαβάστε περισσότερα

Εκκλησιαστικό Δίκαιο. Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ.

Εκκλησιαστικό Δίκαιο. Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Η ΥΠΟΓΕΙΑ ΑΡΔΕΥΣΗ ΜΕ ΑΣΤΙΚΑ ΛΥΜΑΤΑ & ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ

Η ΥΠΟΓΕΙΑ ΑΡΔΕΥΣΗ ΜΕ ΑΣΤΙΚΑ ΛΥΜΑΤΑ & ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΤΜΗΜΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ & ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ Η ΥΠΟΓΕΙΑ ΑΡΔΕΥΣΗ ΜΕ ΑΣΤΙΚΑ ΛΥΜΑΤΑ & ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

1] Εισαγωγή. Γραφείο Τροφιμογενών Νοσημάτων Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης 1

1] Εισαγωγή. Γραφείο Τροφιμογενών Νοσημάτων Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης 1 «Δυνατότητα των γενικών νοσοκομείων της χώρας για εργαστηριακή διάγνωση παθογόνων που προκαλούν τροφιμογενή νοσήματα. Αποτελέσματα της καταγραφής για το 2012» 1] Εισαγωγή Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ

ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα # 17: Ταχύτητα Αντιδράσεων Ακρίβος Περικλής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Περιβάλλοντος

Φυσική Περιβάλλοντος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φυσική Περιβάλλοντος Αναδράσεις στο κλίμα Διδάσκοντες: Καθηγητής Π. Κασσωμένος, Λέκτορας Ν. Μπάκας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 215/ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΚΑΙ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΝΕΡΑ ΚΟΛΥΜΒΗΣΗΣ ΣΕ ΛΙΜΝΗ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ - ΠΕΙΡΑΙΑ - ΑΛΕΠΟΧΩΡΙ- ΠΟΡΤΟ ΓΕΡΜΕΝΟ - ΨΑΘΑ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 215/ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΚΑΙ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΝΕΡΑ ΚΟΛΥΜΒΗΣΗΣ ΣΕ ΛΙΜΝΗ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ - ΠΕΙΡΑΙΑ - ΑΛΕΠΟΧΩΡΙ- ΠΟΡΤΟ ΓΕΡΜΕΝΟ - ΨΑΘΑ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 215/29-6-2017 ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΚΑΙ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΝΕΡΑ ΚΟΛΥΜΒΗΣΗΣ ΣΕ ΛΙΜΝΗ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ - ΠΕΙΡΑΙΑ - ΑΛΕΠΟΧΩΡΙ- ΠΟΡΤΟ ΓΕΡΜΕΝΟ - ΨΑΘΑ Το Πανελλήνιο Κέντρο Οικολογικών Ερευνών (ΠΑΚΟΕ), συνεχίζει τη μεγάλη

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 4 η - ΜΕΡΟΣ Α ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Αρχές Φαρμακοκινητικής

Βασικές Αρχές Φαρμακοκινητικής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Βασικές Αρχές Φαρμακοκινητικής Βιοδιαθεσιμότητα και κάθαρση πρώτης διόδου. Προβλέποντας τις αλληλεπιδράσεις των φαρμάκων Διδάσκων: Αναπληρωτής Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ενότητα 1: Εισαγωγή Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Παρουσίαση του περιεχομένου του μαθήματος «Διάθεση

Διαβάστε περισσότερα

4. ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ

4. ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ 4.1 Ομοιόσταση 4.2 Ασθένειες 4. ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ 4.3 Αμυντικοί μηχανισμοί του ανθρώπινου οργανισμού 4.4 Τρόποι ζωής και ασθένειες Μάρθα Καρβουνίδου ΠΕ1404

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο Ενότητα 9: Ταυτοποίηση Μικροοργανισμών με Βιοχημικές Δοκιμές, 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Ευστάθιος Ζ. Πανάγου Πασχαλίτσα Τρυφινοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ. Σοφοκλής Λογιάδης

Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ. Σοφοκλής Λογιάδης Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Σοφοκλής Λογιάδης Τι ειναι ρυπανση του νερου -ορισμος Το νερό είναι η πηγή ζωής στον πλανήτη μας. Περίπου το 70% της επιφάνειας του σκεπάζεται με νερό. Από το συνολικό διαθέσιμο νερό

Διαβάστε περισσότερα

Κίνδυνοι της υγείας από νερά ύδρευσης. Αθηνά Μαυρίδου Καθ. Μικροβιολογίας ΤΕΙ Αθήνας

Κίνδυνοι της υγείας από νερά ύδρευσης. Αθηνά Μαυρίδου Καθ. Μικροβιολογίας ΤΕΙ Αθήνας Κίνδυνοι της υγείας από νερά ύδρευσης Αθηνά Μαυρίδου Καθ. Μικροβιολογίας ΤΕΙ Αθήνας Το νερό- πηγή ζωής Η παροχή στους πολίτες ασφαλούς νερού αποτελεί ίσως την σηµαντικότερη υποχρεώση της πολιτείας αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία της μετάφρασης

Ιστορία της μετάφρασης ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6: Μεταφραστές και πρωτότυπα. Ελένη Κασάπη ΤΜΗΜΑ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ ΙΙ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ ΙΙ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ ΙΙ Στοιχειώδεις αντιδράσεις, μηχανισμός και εύρεση του νόμου ταχύτητας Διδάσκοντες: Αναπλ. Καθ. Β. Μελισσάς, Λέκτορας Θ. Λαζαρίδης Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας Ενότητα 7η: Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΟΛΥΝΣΗ : Η είσοδος ενός παθογόνου μικροοργανισμού στον οργανισμό του ανθρώπου. ΛΟΙΜΩΞΗ : Η εγκατάσταση και ο πολλαπλασιασμός του παθογόνου μικροοργανισμού

Διαβάστε περισσότερα

Εκμετάλλευση και Προστασία των Υπόγειων Υδατικών Πόρων

Εκμετάλλευση και Προστασία των Υπόγειων Υδατικών Πόρων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εκμετάλλευση και Προστασία των Υπόγειων Υδατικών Πόρων Ενότητα 2: Θέσπιση πλαισίου Κοινοτικής δράσης στον τομέα της Πολιτικής των Υδάτων

Διαβάστε περισσότερα

Επιδημίες μετά από φυσικές καταστροφές. Εξηντάρης Ορφέας Φωτεινή Μυτιληναίου

Επιδημίες μετά από φυσικές καταστροφές. Εξηντάρης Ορφέας Φωτεινή Μυτιληναίου Επιδημίες μετά από φυσικές καταστροφές Εξηντάρης Ορφέας Φωτεινή Μυτιληναίου Σκοπός Εργασίας Η καταγραφή των επιδημιών που προκαλούνται μετά από φυσικές καταστροφές καθώς και οι τρόποι και τα μέσα αντιμετώπισης

Διαβάστε περισσότερα

2.4 Ρύπανση του νερού

2.4 Ρύπανση του νερού 1 Η θεωρία του μαθήματος με ερωτήσεις 2.4 Ρύπανση του νερού 4-1. Ποια ονομάζονται λύματα; Έτσι ονομάζονται τα υγρά απόβλητα από τις κατοικίες, τις βιομηχανίες, τις βιοτεχνίες και τους αγρούς. 4-2. Ποιοι

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 10 η - ΜΕΡΟΣ Α ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ HACCP Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

Τι διασφαλίζει την ποιότητα του νερού; Αθηνά Μαυρίδου Καθ. Μικροβιολογίας ΤΕΙ Αθήνας

Τι διασφαλίζει την ποιότητα του νερού; Αθηνά Μαυρίδου Καθ. Μικροβιολογίας ΤΕΙ Αθήνας Τι διασφαλίζει την ποιότητα του νερού; Αθηνά Μαυρίδου Καθ. Μικροβιολογίας ΤΕΙ Αθήνας Βασικοί άξονες Φυσικά φαινόµενα Επάρκεια Κόστος στον καταναλωτή Κλιµατικές αλλαγές Ανθρωπογενείς παράγοντες Επιστηµονική

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3: Αειφορική γεωργία και ανάπτυξη Αφροδίτη Παπαδάκη-Κλαυδιανού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 13: Εμπόδια Μικροβιακής Προέλευσης - Ανταγωνιστική Μικροχλωρίδα, 1 ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος

Διαβάστε περισσότερα

Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458

Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458 Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.ΣΤΟΙΧΕΙΑΡΥΠΑΝΣΗΣ 2.1 ΠΑΘΟΦΟΝΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 2.1.1 ΒΑΚΤΗΡΙΑ 2.1.2 ΙΟΙ 2.1.3 ΠΡΩΤΟΖΩΑ 2.2 ΑΝΟΡΓΑΝΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΥΤΕΣ ΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 5: Θεωρία των Εμποδίων Γενικές Έννοιες, 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Υδατικών Πόρων

Διαχείριση Υδατικών Πόρων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1 : Γενικά περί διαχείρισης Ευαγγελίδης Χρήστος Τμήμα Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 15: Αντιμικροβιακή Δράση Οργανικών Οξέων, 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνία & Υγεία Οργάνωση Υπηρεσιών: Οι προσδιοριστές της Υγείας

Κοινωνία & Υγεία Οργάνωση Υπηρεσιών: Οι προσδιοριστές της Υγείας ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Κοινωνία & Υγεία Οργάνωση Υπηρεσιών: Οι προσδιοριστές της Υγείας Τάσος Φιλαλήθης Καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής Τμήμα Ιατρικής Κοινωνία & Υγεία Υγεία Κοινωνία Ιατρική

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Διατροφή

Εισαγωγή στην Διατροφή Εισαγωγή στην Διατροφή Ενότητα 5 η Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Όνομα καθηγητή: Μ. ΚΑΨΟΚΕΦΑΛΟΥ Όνομα καθηγητή: Α. ΖΑΜΠΕΛΑΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Στόχος (1) Η

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 1: Εισαγωγή στη Μικροβιολογία Τροφίμων, 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φυσική Περιβάλλοντος. Εισαγωγή Διδάσκοντες: Καθηγητής Π. Κασσωμένος, Λέκτορας Ν.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φυσική Περιβάλλοντος. Εισαγωγή Διδάσκοντες: Καθηγητής Π. Κασσωμένος, Λέκτορας Ν. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φυσική Περιβάλλοντος Εισαγωγή Διδάσκοντες: Καθηγητής Π. Κασσωμένος, Λέκτορας Ν. Μπάκας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα: Κατάλληλες και Aκατάλληλες παραλίες από την Κόρινθο έως το Ξυλόκαστρο. ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 163/

Έρευνα: Κατάλληλες και Aκατάλληλες παραλίες από την Κόρινθο έως το Ξυλόκαστρο. ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 163/ Έρευνα: Κατάλληλες και Aκατάλληλες παραλίες από την Κόρινθο έως το Ξυλόκαστρο. ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 163/15-07-2016 Το Πανελλήνιο Κέντρο Οικολογικών Ερευνών (ΠΑΚΟΕ), συνεχίζει τη μεγάλη έρευνα που πραγματοποιεί

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα: Κατάλληλες και Aκατάλληλες παραλίες στο Μαλιακό και Παγασητικό Κόλπο. ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 165/

Έρευνα: Κατάλληλες και Aκατάλληλες παραλίες στο Μαλιακό και Παγασητικό Κόλπο. ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 165/ Έρευνα: Κατάλληλες και Aκατάλληλες παραλίες στο Μαλιακό και Παγασητικό Κόλπο. ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 165/22-07-2016 Το Πανελλήνιο Κέντρο Οικολογικών Ερευνών (ΠΑΚΟΕ), συνεχίζει τη μεγάλη έρευνα που πραγματοποιεί

Διαβάστε περισσότερα

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Γήινη επιφάνεια Κατανομή υδάτων Υδάτινο στοιχείο 71% Ωκεανοί αλμυρό νερό 97% Γλυκό νερό 3% Εκμεταλλεύσιμο νερό 0,01% Γλυκό νερό 3% Παγόβουνα Υπόγεια ύδατα 2,99% Εκμεταλλεύσιμο νερό

Διαβάστε περισσότερα

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας Ενότητα 10η: Απεσταλμένοι του Ρωμαίου Ποντίφικα και Ρωμαϊκή Κουρία Κυριάκος Κυριαζόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Πιθανότητες. Συνδυαστική Ανάλυση Διδάσκων: Επίκουρος Καθηγητής Κωνσταντίνος Μπλέκας

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Πιθανότητες. Συνδυαστική Ανάλυση Διδάσκων: Επίκουρος Καθηγητής Κωνσταντίνος Μπλέκας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Πιθανότητες Συνδυαστική Ανάλυση Διδάσκων: Επίκουρος Καθηγητής Κωνσταντίνος Μπλέκας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Αρχές Φαρμακοκινητικής

Βασικές Αρχές Φαρμακοκινητικής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Βασικές Αρχές Φαρμακοκινητικής Πώς καθαίρονται τα φάρμακα από το ήπαρ Διδάσκων: Αναπληρωτής Καθηγητής Π. Παππάς Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 17: Εμπόδια Μικροβιακής Προέλευσης - Βιοσυντήρηση, ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής

Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής Ενότητα 4: Τοποθέτηση d ηλεκτρονίων σε οκτάεδρα Σύμπλοκα Περικλής Ακρίβος Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Υδατικών Πόρων

Διαχείριση Υδατικών Πόρων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2 : Νομικό πλαίσιο Ευαγγελίδης Χρήστος Τμήμα Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 8: Αντιμικροβιακα Εμπόδια Βιολογικές Δομές, 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Κίνδυνος: παράγοντας / ουσία που κάνει το τρόφιµο ακατάλληλο ή επικίνδυνο για κατανάλωση (Μη ασφαλές)

Κίνδυνος: παράγοντας / ουσία που κάνει το τρόφιµο ακατάλληλο ή επικίνδυνο για κατανάλωση (Μη ασφαλές) KINΔΥΝΟΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Κίνδυνος: παράγοντας / ουσία που κάνει το τρόφιµο ακατάλληλο ή επικίνδυνο για κατανάλωση (Μη ασφαλές) Μικροβιολογικός Χηµικός Φυσικός Η φυσική καταστροφή των τροφίµων κάνει τα τρόφιµα

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση Ολικής Ποιότητας & Επιχειρηματική Αριστεία Ενότητα 1.3.2: Παραδοσιακή VS νέα προσέγγιση της ΔΟΠ

Διοίκηση Ολικής Ποιότητας & Επιχειρηματική Αριστεία Ενότητα 1.3.2: Παραδοσιακή VS νέα προσέγγιση της ΔΟΠ Διοίκηση Ολικής Ποιότητας & Επιχειρηματική Αριστεία Ενότητα 1.3.2: Ψωμάς Ευάγγελος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων (Δ.Ε.Α.Π.Τ.) Παραδοσιακή

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών

Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών Ενότητα 7: Παράγωγος, ελαστικότητα, παραγώγιση συναρτήσεων (Φροντιστήριο) Μπεληγιάννης Γρηγόριος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και Ανάπτυξη

Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και Ανάπτυξη ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και Ανάπτυξη Ενότητα 8: Η Οικονομική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γρηγόριος Ζαρωτιάδης Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 4: Στοιχεία Βιοχημικής Μηχανικής,(1/3) 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ Παπανικολαου Μαθησιακοί Στόχοι Αρχές και έννοιες βιοαντιδραστήρων

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Ενότητα 5: Κρέμα Βούτυρο Παγωτό (2/3), 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Ακτύπης Αναστάσιος, Λέκτορας Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή Μηρυκαστικών Ζώων

Διατροφή Μηρυκαστικών Ζώων Διατροφή Μηρυκαστικών Ζώων Θεματική ενότητα 7: Διατροφή και ποιότητα κτηνοτροφικών προϊόντων 1/4 Εισαγωγή ορισμός της ποιότητας Τμήμα: Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής & Υδατοκαλλιεργειών Διδάσκοντες: Γεώργιος

Διαβάστε περισσότερα

"Ποιότητα Νερών - Ο Ρόλος του Περιφερειακού Εργαστηρίου ηµόσιας Υγείας"

Ποιότητα Νερών - Ο Ρόλος του Περιφερειακού Εργαστηρίου ηµόσιας Υγείας "Ποιότητα Νερών - Ο Ρόλος του Περιφερειακού Εργαστηρίου ηµόσιας Υγείας" Β. Σανδαλάκης Μοριακός Βιολόγος / Βιοπληροφορικός Περιφερειακό Εργαστήριο ηµόσιας Υγείας Κρήτης Πέµπτη 26 Ιουνίου 2014 Νερό Νερά

Διαβάστε περισσότερα

Shellfish-borne Viral Outbreaks: A Systematic Review

Shellfish-borne Viral Outbreaks: A Systematic Review Shellfish-borne Viral Outbreaks: A Systematic Review Μπέλλου Μαρία, Βανταράκης Γεώργιος, Κόκκινος Πέτρος, Βανταράκης Απόστολος 1 Μονάδα Περιβαλλοντικής Μικροβιολογίας, Εργαστήριο Υγιεινής, Τμήμα Ιατρικής,

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργική Εκπαίδευση Ενότητα 9

Γεωργική Εκπαίδευση Ενότητα 9 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 9: Σχεδιασμός εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τον αγροτικό χώρο Αφροδίτη Παπαδάκη-Κλαυδιανού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή πόσιμων υδάτων ρ. Λάμπρος Νούσης

Υγιεινή πόσιμων υδάτων ρ. Λάμπρος Νούσης Υγιεινή πόσιμων υδάτων ρ. Λάμπρος Νούσης Εργαστήριο Υγιεινής κ Επιδημιολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Το νερό-πηγή ζωής Η παροχή στους πολίτες ασφαλούς νερού αποτελεί ίσως την σημαντικότερη

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρισμός & Μαγνητισμός

Ηλεκτρισμός & Μαγνητισμός ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ηλεκτρισμός & Μαγνητισμός Ο νόμος των Biot-Savart Διδάσκων : Επίκ. Καθ. Ν. Νικολής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία

Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία Ενότητα 13 : Γεωργία Ακριβείας, η Γεωργία του Μέλλοντος Επισκόπηση Μαθήματος Μελετίου Γεράσιμος 1

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 2: Θεωρία των Εμποδίων Γενικές Αρχές, 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 12: Κριτήρια Σύγκλισης Σειρών. Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 12: Κριτήρια Σύγκλισης Σειρών. Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2: Κριτήρια Σύγκλισης Σειρών Λουκάς Βλάχος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Βιοτεχνολογία. Ανάπτυξη μικροοργανισμών Διδάσκουσα: Αναπλ. Καθ. Άννα Ειρήνη Κούκκου

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Βιοτεχνολογία. Ανάπτυξη μικροοργανισμών Διδάσκουσα: Αναπλ. Καθ. Άννα Ειρήνη Κούκκου ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Βιοτεχνολογία Ανάπτυξη μικροοργανισμών Διδάσκουσα: Αναπλ. Καθ. Άννα Ειρήνη Κούκκου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 212/ ΘΕΜΑ: ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΟΛΥΜΠΗΣΕΤΕ ΑΦΟΒΑ ΣΤΗΝ ΣΑΛΑΜΙΝΑ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 212/ ΘΕΜΑ: ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΟΛΥΜΠΗΣΕΤΕ ΑΦΟΒΑ ΣΤΗΝ ΣΑΛΑΜΙΝΑ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 212/26-6-2017 ΘΕΜΑ: ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΟΛΥΜΠΗΣΕΤΕ ΑΦΟΒΑ ΣΤΗΝ ΣΑΛΑΜΙΝΑ Το Πανελλήνιο Κέντρο Οικολογικών Ερευνών (ΠΑΚΟΕ), συνεχίζει τη μεγάλη έρευνα που πραγματοποιεί εδώ και 37 χρόνια κάθε καλοκαίρι

Διαβάστε περισσότερα

Εκκλησιαστικό Δίκαιο

Εκκλησιαστικό Δίκαιο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 11η: Οργανισμοί της Εκκλησίας της Ελλάδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα