ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ

Transcript

1 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΔΗΜΟΣ ΛΑΤΣΙΩΝ - ΚΥΠΡΟΣ 22 Νοεμβρίου 2011 Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 1

2 Σύντομη περίληψη Το έργο ISLE-PACT έχει ως κύριο στόχο την ανάπτυξη Τοπικών Ενεργειακών Σχεδίων Δράσης, στοχεύοντας στην επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων αειφορίας όπως καθορίστηκαν από την ΕΕ για το 2020, δηλαδή μείωση των εκπομπών CO 2 τουλάχιστον κατά 20% μέσω μέτρων προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της εξοικονόμησης ενέργειας και των βιώσιμων μεταφορών. Στο έργο ISLE-PACT, το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών συμμετέχει ως εταίρος και έχει προσκαλέσει τοπικές αρχές από την Κύπρο για να επιδείξουν την πολιτική τους δέσμευση μέσω της υπογραφής του Συμφώνου Νησιών ( The Pact of Islands ) ούτως ώστε να επιτευχθούν οι ευρωπαϊκοί στόχοι αειφορίας για το Τα Λατσιά είναι συνοικία της Λευκωσίας και ανεξάρτητος δήμος από τις 23 Φεβρουαρίου Απέχει 7 χιλιόμετρα από την Λευκωσία, βρίσκεται σε υψόμετρο 190 μέτρων και καταλαμβάνει έκταση 16,28 τ.χ.. Ο πληθυσμός του δήμου ανέρχεται στους κατοίκους. Το έτος 2009 ορίστηκε ως το έτος αναφοράς/καταγραφής των καταναλώσεων ενέργειας και των εκπομπών CO2 στην επικράτεια του Δήμου. Σύμφωνα με πραγματικά στοιχεία καταναλώσεων που συλλέχθηκαν από την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, τις εταιρίες πετρελαιοειδών, στατιστική υπηρεσία Κύπρου κ.α. η συνολική κατανάλωση ενέργειας στα Λατσιά το 2009 ήταν MWh. Ο μεγαλύτερος καταναλωτής ενέργειας στο Δήμο είναι οι Μεταφορές με MWh και ακολούθως ο τριτογενής τομέας με MWh. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα του 2009 που αναλογούν στη συνολική κατανάλωση ενέργειας στο Δήμο είναι τόνοι. Για την πρόβλεψη των εκπομπών CO 2 την περίοδο 2010 με 2020, καταρτίστηκε το σενάριο αναμενόμενης εξέλιξης όπου υπολογίστηκαν ότι οι εκπομπές χωρίς την λήψη οποιοδήποτε μέτρων θα είναι τόνους. Το Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης που έχει ετοιμαστεί για το Δήμο περιλαμβάνει επιπρόσθετα μέτρα/δράσεις έτσι ώστε να επιτευχθεί τουλάχιστον ο ευρωπαϊκός στόχος για την καταπολέμηση της κλιματική αλλαγής. Δηλαδή τα μέτρα που θα λάβει ο Δήμος επιπρόσθετα από τα εθνικά μέτρα έτσι ώστε να ξεπεραστεί ο στόχος μείωσης των εκπομπών CO 2 κατά τουλάχιστον 20% μέχρι το 2020 σε σχέση με το έτος αναφοράς που είναι το Τα μέτρα που προτείνονται χωρίζονται στις ακόλουθες κατηγορίες: Περιγραφή Αριθμός Εξοικονόμηση ενέργειας στα Δημόσια κτίρια του Δήμου 4 Εξοικονόμηση ενέργειας με εκστρατείες ενημέρωσης 11 Εξοικονόμηση ενέργειας στις μεταφορές 3 Εξοικονόμηση ενέργειας στον Οδικό φωτισμό 1 Επενδύσεις του Δήμου σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας 1 Ανάπτυξη χώρων πρασίνων 1 Η ετήσια εκτιμώμενη μείωση εκπομπών για το 2020 με την εφαρμογή των πιο πάνω μέτρων ανέρχεται στις τόνους. Επίσης, υπολογίστηκε ότι ο αντίκτυπος στο Δήμο Λατσιών από Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 2

3 την εφαρμογή των εθνικών μέτρων που λαμβάνονται για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα θα είναι επιπρόσθετη μείωση της τάξης των τόνων. Επομένως με την εφαρμογή του Ενεργειακού Σχεδίου Δράσης και με μία συνολική μείωση των τόνων, οι ετήσιες εκπομπές για το έτος 2020 θα περιοριστούν στους τόνους. Δηλαδή, 24 % μειωμένοι σε σχέση με το έτος αναφοράς που είναι το Ο προϋπολογισμός του Σχεδίου Δράσης για την περίοδο 2010 μέχρι 2020 ανέρχεται στις Η χρηματοδότηση για την υλοποίηση του Ενεργειακού Σχεδίου Δράσης εκτιμάται ότι θα πηγάζει από τους ακόλουθους πόρους: - Προϋπολογισμό του Δήμου. - Από την εξοικονόμηση χρημάτων που θα επιφέρουν τα μέτρα μείωσης ενέργειας στα κτίρια, οχήματα και οδικό φωτισμό του Δήμου. - Από έσοδα που θα προέρχονται από τις επενδύσεις του Δήμου σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. - Χρηματοδότηση από το Σχέδιο χορηγιών για την προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εξοικονόμηση Ενέργειας του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού. - Πιθανή χρηματοδότηση από το πρόγραμμα αειφόρος ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα του Γραφείου Προγραμματισμού. - Πιθανή χρηματοδότηση από το Ταμείο που θα δημιουργηθεί από τα έσοδα Δημοπράτησης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Πιθανή χρηματοδότηση από άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα. Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 3

4 Περιεχόμενα 1 Το έργο ISLEPACT Εισαγωγή Δεσμεύσεις από την υπογραφή του Συμφώνου των Νησιών Συμμετέχοντες Δήμοι και Κοινότητες στην Κύπρο Κύπρος Δήμος Λατσιών Εισαγωγή Ιστορία Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας Βασικοί στόχοι Τοπικού Σχεδίου Γενική Στρατηγική Ανάπτυξης Πολιτιστική προσφορά Περιβαλλοντική πολιτική Ανάπτυξη χώρων πρασίνου Αποτύπωση υφιστάμενης κατάστασης στο Δήμο Λατσιών Περιγραφή των κτιρίων του Δήμου Λατσιών Οδικός φωτισμός του Δήμου Λατσιών Φωτισμός πάρκων και δημόσιων χώρων του Δήμου Λατσιών Άδειες οικοδομής στο Δήμο Λατσιών Οχήματα του Δήμου Λατσιών Δημόσιες συγκοινωνίες στους Δήμους της Μείζονος Λευκωσίας Οδικό Δίκτυο του Δήμου Λατσιών Δίκτυο ποδηλατοδρόμων του Δήμου Λατσιών Παραγωγή και διαχείριση στερεών απορριμμάτων στο Δήμο Λατσιών Πληθυσμός Δήμου Λατσιών Εκστρατείες περιβαλλοντικής ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης Πράσινες δημόσιες συμβάσεις Ευρωπαϊκά και Διεθνή προγράμματα Απογραφή καταναλώσεων στο Δήμο Λατσιών Οικιακός τομέας Πρωτογενής τομέας Δευτερογενής τομέας Τριτογενής τομέας Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 4

5 5.5 Μεταφορές Συνολική τελική κατανάλωση ενέργειας στο Δήμο Λατσιών Απογραφή εκπομπών CO 2 στο Δήμο Λατσιών Εισαγωγή Οικιακός τομέας Πρωτογενής τομέας Δευτερογενής τομέας Τριτογενής τομέας Μεταφορές Συνολικές εκπομπές CO 2 στο Δήμο Λατσιών Σενάριο πρόβλεψης των εκπομπών CO Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης Δήμου Λατσιών Εισαγωγή Εξοικονόμηση ενέργειας στα Δημόσια κτίρια Εξοικονόμηση ενέργειας με εκστρατείες ενημέρωσης Εξοικονόμηση ενέργειας στις μεταφορές Εξοικονόμηση ενέργειας στον οδικό φωτισμό Επενδύσεις του Δήμου Λατσιών σε ΑΠΕ Ανάπτυξη χώρων πρασίνου στο Δήμο Λατσιών Συνοπτική παρουσίαση των μέτρων του Δήμου Λατσιών Εξοικονόμηση ενέργειας με εκστρατείες ενημέρωσης Εξοικονόμηση ενέργειας στον οδικό φωτισμό Επενδύσεις του Δήμου σε ΑΠΕ Ανάπτυξη χώρων πρασίνου στο Δήμο Λατσιών Συνεισφορά των Εθνικών Μέτρων στο Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης του Δήμου Λατσιών Περιγραφή επίτευξης του στόχου μείωσης των εκπομπών για το Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 5

6 Εικόνες Εικόνα 1 Τελετή υπογραφής του Συμφώνου των Νησιών στις 20 Ιανουαρίου 2011 στη Λευκωσία Εικόνα 2 Πρόεδροι νησιωτικών περιοχών της Ε.Ε., δήμαρχοι νησιών και αντιπρόσωποι των αρχών νησιών μαζί με τη Mercedes Bresso, Πρόεδρο της Επιτροπής των Περιφερειών και την Ελένη Μαριάνου, Γενική Γραμματέα της CPMR (Conference of Peripheral and Maritime Regions) Εικόνα 3 Ο Δήμαρχος Αγίου Αθανασίου Κυριάκος Χατζηττοφής (αρ.) και o Δήμαρχος Αγλαντζιάς Αντρέας Πέτρου (δεξ.) Εικόνα 4 Ο Δήμαρχος ΑραδίππουΧριστάκης Λιπέρης (αρ.) και o Δήμαρχο Ιδαλίου Λεόντιος Καλλένος (δεξ.) Εικόνα 5 Ο Δήμαρχος Λακατάμιας Λουκάς Ιατρού (αρ.) και o Δήμαρχος Λάρνακας Αντρέας Μωυσέως (δεξ.) Εικόνα 6 Ο Δημοτικός Γραμματέας Λατσιών Μιχάλης Σωκράτους (αρ.) και o Δήμαρχος Παραλιμνίου Αντρέας Ευαγγέλου (δεξ.) Εικόνα 7 Ο Δήμαρχος Πόλης Χρυσοχούς Άγγελος Γεωργίου (αρ.) και o Δήμαρχος Στροβόλου Σάββας Ηλιοφώτου (δεξ.) Εικόνα 8 Ο Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Εργατών Κυριάκος Χριστοδούλου(αρ.) και o Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Γερίου Αργύρης Αργυρού (δεξ.) Εικόνα 9 Ο Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Ψημολόφου Ιωάννης Λαζαρίδης Εικόνα 10 Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας Εικόνα 11 Δημαρχείο Λατσιών Εικόνα 12 Δημοτικό Θέατρο Λατσιών Εικόνα 13 Δημοτική Βιβλιοθήκη Λατσιών Εικόνα 14 Δημοτικό Πάρκο Εικόνα 15 Η Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Εικόνα 16 Αθλητικές Εγκαταστάσεις Εικόνα 17 Ολυμπιακό Σκοπευτήριο Εικόνα 18 Το φαράγγι της Κακκαρίστρας Εικόνα 19 Εθνικό Πάρκο Αθάλασσας Εικόνα 20 A' Δημοτικό Σχολείο Λατσιών Εικόνα 21 Κατανάλωση βενζίνης στο Δήμο Λατσιών για βενζινοκίνητα οχήματα Εικόνα 22 Χάρτης δρομολογίων που εξυπηρετούν το Δήμο Λατσιών [Πηγή: 30 Εικόνα 23 Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας (Κύριο Οδικό Δίκτυο Ενιαίας Λευκωσίας) Εικόνα 24 Κύριο δίκτυο ποδηλατοδρόμων Λευκωσίας Εικόνα 25 Μερίδιο τελικής κατανάλωσης ενέργειας ανά τομέα για το έτος Εικόνα 26 Μερίδιο τελικής κατανάλωσης ενέργειας ανά πηγή ενέργειας για το έτος Εικόνα 27 Μερίδιο εκπομπών CO 2 ανά τομέα στο Δήμο Λατσιών για το έτος Εικόνα 28 Μερίδιο εκπομπών CO 2 ανά πηγή ενέργειας στο Δήμο Λατσιών για το έτος Εικόνα 29 Σενάριο Αναμενόμενης εξέλιξης για την πρόβλεψη των εκπομπών CO 2 για την περίοδο Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 6

7 Εικόνα 30 Γραφική απεικόνιση του σεναρίου αναμενόμενης εξέλιξης των εκπομπών CO 2 στο Δήμο Λατσιών και του στόχου μείωσης για το 2020 κατά 24% Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 7

8 Πίνακες Πίνακας 1 Κατάλογος κτιρίων του Δήμου Λατσιών Πίνακας 2 Περιγραφή Δημοτικού Μεγάρου Πίνακας 3 Περιγραφή Πολυδύναμου κέντρου «Κωνσταντίνος Καποδίστριας» Πίνακας 4 Περιγραφή Κέντρου χορωδιών Πίνακας 5 Περιγραφή Εργαστηριού Τέχνης Πίνακας 6 Περιγραφή Αποθηκών Πίνακας 7 Περιγραφή Αίθουσας Αθλοπαιδιών Σωτήρης Μέσσιος Πίνακας 8 Τύποι λαμπτήρων στα κτίρια του Δήμου Λατσιών Πίνακας 9 Φωτισμό Δημοτικού Γηπέδου Πίνακας 10 Φωτισμός Δημοτικών Πάρκων Πίνακας 11 Άδειες οικοδομής στο Δήμο Λατσιά Πίνακας 12 Ποσότητες οικιακών αποβλήτων που οδηγούνται προς τελική διάθεση στην επαρχία Λευκωσίας (τόνοι/έτος) Πίνακας 13 Βάρος απορριμμάτων που συλλέχθηκε από τα απορριμματοφόρα οχήματα του δήμου Πίνακας 14 Κρατικό πρόγραμμα ανακύκλωσης Πίνακας 15 Πρόγραμμα ανακύκλωσης Green Dot Πίνακας 16 Πληθυσμιακή εξέλιξη στο Δήμο Λατσιών Πίνακας 17 Ζήτηση ενέργειας σε MWh στον οικιακό τομέα για το έτος Πίνακας 18 Ζήτηση ενέργειας σε MWh στον πρωτογενή τομέα για το έτος Πίνακας 19 Ζήτηση ενέργειας σε MWh στο δευτερογενή τομέα για το έτος Πίνακας 20 Τελική κατανάλωση ενέργειας σε MWh στον τριτογενή τομέα για το έτος Πίνακας 21 Τελική κατανάλωση ενέργειας σε MWh στις μεταφορές για το έτος Πίνακας 22 Τελική κατανάλωση ενέργειας σε MWh στις μεταφορές για το έτος Πίνακας 23 Συντελεστές υπολογισμού εκπομπών CO Πίνακας 24 Εκπομπές CO 2 σε τόνους στον οικιακό τομέα για το έτος Πίνακας 25 Εκπομπές CO 2 σε τόνους στον πρωτογενή τομέα για το έτος Πίνακας 26 Εκπομπές CO 2 σε τόνους στο δευτερογενή τομέα για το έτος Πίνακας 27 Εκπομπές CO 2 σε τόνους στον τριτογενή τομέα για το έτος Πίνακας 28 Εκπομπές CO 2 σε τόνους στις μεταφορές για το έτος Πίνακας 29 Εκπομπές CO 2 σε τόνους στις μεταφορές για το έτος Πίνακας 30 Συντελεστές αύξησης καταναλώσεων ενέργειας ανά καταναλωτή που χρησιμοποιήθηκαν στο σενάριο αναμενόμενης εξέλιξης Πίνακας 31 Αύξηση της απόδοσης κατά την τελική χρήση ενέργειας (μείωση της τελικής ενέργειας για την ίδια χρήσιμη ενέργεια) Πίνακας 32 Συντελεστές ενεργειακής απόδοσης για την παραγωγή ηλεκτρισμού Πίνακας 33 Σενάριο Αναμενόμενης εξέλιξης για την πρόβλεψη των εκπομπών CO 2 για την περίοδο Πίνακας 34 Συνοπτική παρουσίαση των μέτρων που θα λάβει ο Δήμος Λατσιών και περιλαμβάνονται στο Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης Πίνακας 35 Συνοπτική παρουσίαση της εξοικονόμησης ενέργειας από τα εθνικά μέτρα Πίνακας 36 Συνοπτική παρουσίαση της μείωσης εκπομπών CO 2 από τα εθνικά μέτρα Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 8

9 Πίνακας 37 Σχέσεις που χρησιμοποιήθηκαν για την εκτίμηση της συνεισφοράς των εθνικών μέτρων στην εξοικονόμηση ενέργειας Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 9

10 1 Το έργο ISLEPACT 1.1 Εισαγωγή Το έργο ISLE-PACT έχει ως κύριο στόχο την ανάπτυξη Τοπικών Ενεργειακών Σχεδίων Δράσης, στοχεύοντας στην επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων αειφορίας όπως καθορίστηκαν από την ΕΕ για το 2020, δηλαδή μείωση των εκπομπών CO 2 τουλάχιστον κατά 20% μέσω μέτρων προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της εξοικονόμησης ενέργειας και των βιώσιμων μεταφορών. Η χρονική διάρκεια του προγράμματος καθορίζεται στους 30 μήνες, από την 1 Φεβρουαρίου 2010 μέχρι 31 Ιουλίου Ο συντονιστής του έργου είναι ο οργανισμός Comhairle nan Eilean Siar (CnES) The Outer Hebrides of Scotland (Σκωτία). Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Ενέργειας. Οι συμμετέχοντες στο έργο καλούνται να επιδείξουν την πολιτική τους δέσμευση μέσω της υπογραφής του Συμφώνου Νησιών ( The Pact of Islands ), ένα τρισέλιδο κείμενο στο οποίο αναπτύσσονται όλες οι πτυχές και στόχοι που θα ληφθούν από τις υπεύθυνες αρχές των νησιών, ούτως ώστε να επιτευχθούν οι ευρωπαϊκοί στόχοι αειφορίας για το Δεσμεύσεις από την υπογραφή του Συμφώνου των Νησιών Το Σύμφωνο των Νησιών είναι ένα δεσμευτικό όργανο στο οποίο οι αρμόδιες νησιωτικές αρχές θα υιοθετήσουν πολιτικές δεσμεύσεις ούτως ώστε να επιτύχουν τους στόχους του Προγράμματος. Το Σύμφωνο είναι ένα τρισέλιδο κείμενο και είναι διαμορφωμένο με παρόμοιο τρόπο ως το Σύμφωνο των Δημάρχων (Covenant of Mayors), όπου λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες των ευρωπαϊκών νησιωτικών κοινοτήτων. Αποτελεί δε την έναρξη σε μια σειρά από σημαντικούς στόχους, όπως : Περαιτέρω εφαρμογή των ευρωπαϊκών στόχων για το 2020, μειώνοντας τις εκπομπές CO2 τουλάχιστον κατά 20% στις περιοχές εφαρμογής της, Την ετοιμασία Ενεργειακού Σχεδίου Δράσης, όπου συμπεριλαμβάνεται και η αρχική καταγραφή δεδομένων εκπομπών (Baseline Emission Inventory), και αναφέρονται οι μέθοδοι για την επίτευξη των στόχων, Την ετοιμασία και υποβολή Εκθέσεων εφαρμογής και υλοποίησης (implementation report) τουλάχιστον κάθε 2 χρόνια από την παράδοση του τελικού Ενεργειακού Σχεδίου Δράσης για αξιολόγηση, παρακολούθηση και επικύρωση των επιμέρους στόχων, Tτην οργάνωση Ημέρας Ενέργειας, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλους εμπλεκόμενους φορείς, παρέχοντας την Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 10

11 ευκαιρία στους πολίτες να έχουν άμεση επαφή με το θέμα και ταυτόχρονα να επωφελούνται άμεσα από την αειφορική χρήση ενέργειας, καθώς και την ενημέρωση των τοπικών ΜΜΕ για τις επιμέρους εξελίξεις στα τοπικά σχέδια δράσης, Συμμετοχή σε διάφορα συνέδρια και ημερίδες τα οποία οργανώνονται από διάφορα ευρωπαϊκά ινστιτούτα σε σχέση με το Σύμφωνο των Δημάρχων και το Σύμφωνο των Νησιών, Την περαιτέρω εφαρμογή ενεργειακών επενδύσεων στις περιοχές του έργου. 1.3 Συμμετέχοντες Δήμοι και Κοινότητες στην Κύπρο Στην Κύπρο συμμετέχουν δώδεκα (12) δήμοι και δύο (2) κοινότητες στο έργο ISLE-PACT: Δήμος Στροβόλου Δήμος Αγίου Αθανασίου Δήμος Λακατάμιας Δήμος Αγλαντζιάς Δήμος Λάρνακας Δήμος Αραδίππου Δήμος Πόλης Χρυσοχούς Δήμος Ιδαλίου Δήμος Λατσιών Δήμος Παραλιμνίου Κοινότητα Γερίου Κοινότητα Εργατών Κοινότητα Ψημολόφου Δήμος Λευκάρων Εικόνα 1 Τελετή υπογραφής του Συμφώνου των Νησιών στις 20 Ιανουαρίου 2011 στη Λευκωσία Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 11

12 Η Τελετή Υπογραφής του Συμφώνου των Νησιών πραγματοποιήθηκε στο κτίριο της Επιτροπής των Περιφερειών στις Βρυξέλλες στις 12 Απριλίου. Η εκδήλωση ήταν μέρος της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Αειφόρου Ενέργειας, Απριλίου 2011, η οποία συγκεντρώνει πάνω από 5000 συμμετέχοντες κάθε χρόνο στις Βρυξέλλες και πολλές άλλες στην υπόλοιπη Ευρώπη με πολλαπλά συνέδρια, εκθέσεις και εξειδικευμένα συνέδρια. Εικόνα 2 Πρόεδροι νησιωτικών περιοχών της Ε.Ε., δήμαρχοι νησιών και αντιπρόσωποι των αρχών νησιών μαζί με τη Mercedes Bresso, Πρόεδρο της Επιτροπής των Περιφερειών και την Ελένη Μαριάνου, Γενική Γραμματέα της CPMR (Conference of Peripheral and Maritime Regions) Εικόνα 3 Ο Δήμαρχος Αγίου Αθανασίου Κυριάκος Χατζηττοφής (αρ.) και o Δήμαρχος Αγλαντζιάς Αντρέας Πέτρου (δεξ.) Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 12

13 Εικόνα 4 Ο Δήμαρχος ΑραδίππουΧριστάκης Λιπέρης (αρ.) και o Δήμαρχο Ιδαλίου Λεόντιος Καλλένος (δεξ.) Εικόνα 5 Ο Δήμαρχος Λακατάμιας Λουκάς Ιατρού (αρ.) και o Δήμαρχος Λάρνακας Αντρέας Μωυσέως (δεξ.) Εικόνα 6 Ο Δημοτικός Γραμματέας Λατσιών Μιχάλης Σωκράτους (αρ.) και o Δήμαρχος Παραλιμνίου Αντρέας Ευαγγέλου (δεξ.) + Εικόνα 7 Ο Δήμαρχος Πόλης Χρυσοχούς Άγγελος Γεωργίου (αρ.) και o Δήμαρχος Στροβόλου Σάββας Ηλιοφώτου (δεξ.) Εικόνα 8 Ο Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Εργατών Κυριάκος Χριστοδούλου(αρ.) και o Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Γερίου Αργύρης Αργυρού (δεξ.) Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 13

14 Εικόνα 9 Ο Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Ψημολόφου Ιωάννης Λαζαρίδης Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 14

15 2 Κύπρος Η Κύπρος είναι το μεγαλύτερο νησί της Ανατολικής Μεσογείου και βρίσκεται νότια της Τουρκίας. Οι δύο κύριοι ορεινοί όγκοι είναι ο Πενταδάκτυλος στο βορρά και το όρος Τρόοδος στο κεντρικό και νοτιοδυτικό τμήμα της νήσου. Ανάμεσά τους βρίσκεται η εύφορη πεδιάδα της Μεσαορίας. Η Κύπρος αποτελούσε ανέκαθεν σταυροδρόμι ανάμεσα στην Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική και φέρει πάνω της τα ίχνη πολλών διαδοχικών πολιτισμών: ρωμαϊκά θέατρα και οικίες, βυζαντινές εκκλησίες και μοναστήρια, κάστρα της εποχής των σταυροφοριών και προϊστορικούς οικισμούς. Οι κυριότερες οικονομικές δραστηριότητες του νησιού είναι ο τουρισμός, οι εξαγωγές ειδών ένδυσης και χειροποίητων ειδών και η εμπορική ναυτιλία. Στα χειροποίητα είδη συγκαταλέγονται τα κεντήματα, τα κεραμικά και τα χάλκινα. Στις παραδοσιακές σπεσιαλιτέ συγκαταλέγονται οι μεζέδες ορεκτικά που σερβίρονται ως κύριο πιάτο το τυρί χαλούμι και το ποτό ζιβανία. Μετά την τουρκική εισβολή στο νησί το 1974 και την κατοχή του βόρειου τμήματος της χώρας, η ελληνική κοινότητα της Κύπρου χωρίζεται από την τουρκική με τη λεγόμενη Πράσινη Γραμμή. Η Κύπρος είναι γνωστή ως το νησί της Αφροδίτης, της θεάς του έρωτα και της ομορφιάς, επειδή σύμφωνα με το θρύλο είναι ο τόπος όπου γεννήθηκε η θεά. Στη σύγχρονη λογοτεχνία ξεχωρίζουν τα ονόματα των Κώστα Μόντη (ποιητής και συγγραφέας) και Δημήτρη Γκότση (συγγραφέας), ενώ ο Ευαγόρας Καραγιώργης και ο Μάριος Τόκας είναι διακεκριμένοι μουσικοσυνθέτες. Έτος προσχώρησης στην ΕΕ: 2004 Πολιτικό σύστημα: Δημοκρατία Πρωτεύουσα: Λευκωσία Συνολική έκταση: km² Πληθυσμός: 0,8 εκατομμύρια Νόμισμα: ευρώ Πηγή: Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 15

16 3 Δήμος Λατσιών 3.1 Εισαγωγή Τα Λατσιά είναι συνοικία της Λευκωσίας και ανεξάρτητος δήμος από τις 23 Φεβρουαρίου Απέχει 7 χιλιόμετρα από την Λευκωσία, βρίσκεται σε υψόμετρο 190 μέτρων και καταλαμβάνει έκταση 16,28 τ.χ.. Ο πληθυσμός του δήμου ανέρχεται στους κατοίκους. Διοικητικά χωρίζεται σε τρεις ενορίες, του Αγίου Ελευθερίου, του Αγίου Γεωργίου και στον προσφυγικό συνοικισμό του Αρχάγγελου Μιχαήλ. Ο δήμος Λατσιών είναι αδελφοποιημένος με το Δήμο Κιλκίς. Η περιοχή πιθανότατα πρώτο κατοικήθηκε στη φραγκοκρατία από αγρότες που απασχολούνταν στα φέουδα της περιοχής. Το 1790 ο τσιφλικάς της περιοχής Κιόρογλου αποφάσισε να τη πουλήσει στους αγρότες που τη δούλευαν και έρχονταν εδώ από το χωριό Λυθροδόντας. Τα Λατσιά τα αγόρασαν 16 Ελληνοκύπριοι και ένας Τούρκος που μοιράστηκαν τη γη σε ίσα κομμάτια εκτός τον Τούρκο που πήρε το μεγαλύτερο τμήμα. Αυτοί ήταν και οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής και έχτισαν και τον πρώτο οικισμό, αρχικά στον οικισμό έρχονταν μόνο κατά την περίοδο της σποράς και συγκομιδής. Το 1909 οι κληρονόμοι του Τούρκου πούλησαν τη γη του σε Ελληνοκύπριους και σιγά σιγά άρχισαν να εγκαθίσταται στο χωριό οι πρώτοι μόνιμοι κάτοικοι του. Στα Λατσιά εγκαταστάθηκαν πολλοί πρόσφυγες μετά την Τούρκικη εισβολή του 1974, οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στα Λατσιά προέρχονταν από 120 διαφορετικά κατεχόμενα χωριά. Το 1973 είχε μόλις κάτοικους για να αυξηθούν μέχρι το 2008 σε κατοίκους. [Πηγή: Ιστορία Τα παλαιότερα ίχνη πολιτισμού στα Λατσιά εντοπίζονται σε μια μικρή κατασκευή και μια δεξαμενή, οι οποίες χρονολογούνται στην Ελληνιστική περίοδο ( π.χ.). Ωστόσο, δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία που να υποστηρίξουν ότι τα Λατσιά ήταν οικισμός κατά την εποχή εκείνη. Πρέπει, επομένως, να αναζητήσουμε τις καταβολές τους πίσω στο Μεσαίωνα. Τα Λατσιά ήταν πιθανότατα μεγάλο φέουδο κατά τη Φραγκοκρατία ( ) και την Ενετοκρατία ( ) αυτό διασώζει η προφορική παράδοση, η οποία ενισχύεται από χάρτες των σχετικών περιόδων. Το 1571, όταν οι Οθωμανοί κατέλαβαν την Κύπρο, τα Λατσιά έγιναν τσιφλίκι (κτήμα, μεγάλο τεμάχιο γης που καλλιεργούνταν από τους ντόπιους και ανήκε σε ένα πλούσιο Τούρκο, τον επονομαζόμενο αγά) και, εικάζεται ότι (σύμφωνα με την προφορική παράδοση), ο πυκνός πληθυσμός αφανίστηκε από τους κατακτητές. Το 1790, ο Κιόρογλου, ο αγάς αρκετών περιοχών (Αγλαντζιά, Γέρι, Δάλι, Δευτερά, Λατσιά, Παλλουριώτισσα, Στρόβολος, Χρυσοσπηλιώτισσα και Ψημολόφου) - και, σύμφωνα με τον εθνικό μας ποιητή, Βασίλη Μιχαηλίδη, προσωπικός φίλος του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού - αποφάσισε να πουλήσει ένα από τα τσιφλίκια του στους ανθρώπους που το καλλιεργούσαν, επειδή ήταν περισσότερο από ευχαριστημένος από τη δουλειά τους, και επίσης από τα «δώρα» τους, που περιελάμβαναν πισσώδη καυσόξυλα από πεύκο. Πρέπει, εν τούτοις, να λάβουμε υπόψη και τις συνεχείς ξηρασίες και σκωριάσεις, τη μειωμένη παραγωγή των καλλιεργειών και την ανεντιμότητα μερικών δούλων, παράγοντες οι οποίοι συνέβαλαν στην απόφασή του να πωλήσει το τεμάχιο. Φαίνεται πως ο Κιόρογλου αποφάσισε να συνδυάσει την καλοσύνη με την πώληση. Οι γεωργοί ήσαν χωρικοί από το Λυθροδόντα, ένα μεγάλο χωριό γύρω στα 21 Χμ (13 μίλια) νοτιοδυτικά της Λευκωσίας. Έπρεπε να επιλέξουν ανάμεσα στα Λατσιά και το Κουπάτι, μια περιοχή στο κεντροανατολικό μέρος της Λευκωσίας. Επέλεξαν τα Λατσιά, καθώς ήταν πιο κοντά στο Λυθροδόντα αλλά, επίσης, επειδή ήταν αρκετά μεγαλύτερα και πιο εύφορα, επιτρέποντάς τους να καλλιεργούν κάθε είδους γεωργικά προϊόντα. Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 16

17 Έτσι, δεκαέξι (16) Ελληνοκύπριοι και ένας Τουρκοκύπριος καδής (αρχιδικαστής), που ονομαζόταν Κιουφής, αγόρασαν τα Λατσιά, μια περιοχή σκάλων (1 σκάλα = 1.337,8 τετρ. μέτρα ή τετρ. πόδια) για την τιμή των 14 πουγκιών (ένα πουγκί άξιζε 500 ριάλια, τα λεφτά της εποχής). Ο Κιουφής προσέφερε το ένα πέμπτο της τιμής και το χωριό διαχωρίστηκε σε είκοσι (20) τεμάχια, τέσσερα (4) για τον Κιουφή και ένα (1) για κάθε Ελληνοκύπριο. Ο Κιουφής, κατέχοντας σημαντική περιουσία στο Λυθροδόντα, τους βοήθησε για να διασφαλίσουν την ασφάλειά τους στα Λατσιά και επίσης τους βοήθησε όταν οι απόγονοι του Κιόρογλου έγειραν αξίωση για το τσιφλίκι. Αυτοί οι δεκαεφτά άνθρωποι αναζωογόνησαν τον οικισμό, ένα χωριουδάκι για την ακρίβεια, ερχόμενοι το φθινόπωρο (Οκτώβριο και Νοέμβριο) για να σπείρουν σιτάρι και να φυτέψουν ελαιόδεντρα και το καλοκαίρι (Μάιο μέχρι Αύγουστο) για να μαζέψουν τη σοδειά, να θερίσουν και να αλωνίσουν, και να μαζέψουν τις ελιές. Παρόλα αυτά, επέλεξαν να μην κατοικούν στα Λατσιά, όχι μόνο επειδή θεωρούσαν το Λυθροδόντα καλύτερο και πιο ασφαλές μέρος (το επονομαζόμενο «μικρό Παρίσι»), αλλά επίσης επειδή δεν υπήρχε εκπαιδευτική και δομική υποδομή στο χωριό. Μόνο μια χούφτα ανθρώπων παρέμεναν στα Λατσιά, με σκοπό να καλλιεργούν το σιτάρι και να σιγουρεύονται πως όλα ήταν εν τάξει. Ο Κιουφής χάρισε μέρος της γης του στον αδερφό του, ο οποίος - με τη σειρά του - το πώλησε σε έξι (6) Ελληνοκύπριους για την τιμή ενός πουγκιού ανά 100 σκάλες. Οι έξι αυτοί άνδρες διέμεναν μόνιμα στα Λατσιά, με σκοπό να διεκπεραιώνουν τις γεωργικές εργασίες και τις εργασίες επιδιόρθωσης. Στις 30 Απριλίου 1909 (δύο χρόνια μετά το θάνατο του Κιουφή), οι τέσσερις κληρονόμοι πώλησαν τα κτηματικά δικαιώματά τους σε οχτώ (8) Ελληνοκύπριους για την τιμή των 350. Είναι συχνό να βρίσκουμε μικροτοπωνύμια σχετιζόμενα με τους πρώτους αγοραστές. Στα μέσα του 19ου αιώνα, μερικοί από τους ιδιοκτήτες άρχισαν να εγκαθίστανται στα Λατσιά, όχι μόνο επειδή η γη ήταν πιο εύφορη, αλλά λόγω και της εγγύτητας των Λατσιών προς τη Λευκωσία - το κέντρο της οικονομικής και εμπορικής ζωής του νησιού - ούτως ώστε να μπορούν να πωλούν τα προϊόντα τους πιο εύκολα. Ωστόσο, δεν ήταν μέχρι το 1930 που ιδρύθηκε Δημοτικό σχολείο. Πρωτύτερα, τα παιδιά έπρεπε να παρακολουθούν σχολείο είτε στο Λυθροδόντα είτε στο Γέρι, ένα γειτονικό χωριό. Αρκετά σπίτια από τα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα μπορούν να βρεθούν στην παλιά περιοχή των Λατσιών. Επειδή το κύριο εισόδημα των Λυθροδοντιατών προερχόταν από την ελαιοπαραγωγή, άρχισαν να φυτεύουν όλο και περισσότερα ελαιόδεντρα στα Λατσιά. Μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όλο και περισσότεροι Λυθροδοντιάτες άρχισαν να μετοικούν στα Λατσιά, μαζί με τις μεγάλες οικογένειές τους, έτσι ο πληθυσμός συνέχισε να αυξάνεται. Η Τουρκική εισβολή και η συνεχιζόμενη κατοχή ανάγκασαν Κύπριους να καταστούν πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα, καθιστώντας αναγκαίο το κτίσιμο πολυάριθμων προσφυγικών από την κυβέρνηση σε όλο το νησί. Τρεις απ' αυτούς κτίστηκαν στα Λατσιά (συν μια προσφυγική αυτοστέγαση), αυξάνοντας τον πληθυσμό δραματικά. Αυτό, σε συνδυασμό με τη γενική τάση του κόσμου από το κέντρο της Λευκωσίας και χωρία κοντά στην πρωτεύουσα να μετακινούνται στις περιοχές των προαστείων της Λευκωσίας, είχε ως αποτέλεσμα την πληθυσμιακή έκρηξη που έκανε τα Λατσιά μια κωμόπολη που συνεχίζει να αυξάνεται ραγδαία. [Πηγή: Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας Μέχρι το 1990 ο έλεγχος της ανάπτυξης στην Κύπρο, στηριζόταν στον περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμο και στους σχετικούς Κανονισμούς. Η Νομοθεσία εκείνη δεν παρείχε επαρκείς δυνατότητες για αποτελεσματικό έλεγχο των πολεοδομικών πτυχών της Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 17

18 ανάπτυξης, ούτε και τα μέσα που θα επέτρεπαν την άσκηση χωροθετικής πολιτικής, ή την έμμεση παρέμβαση στις διεργασίες της αγοράς γης. Ο ρόλος του δημόσιου τομέα ήταν κατά βάση ρυθμιστικός και κάπως αρνητικός σε χαρακτήρα, μια και υπήρχε δυνατότητα μόνο για αντίδραση σε πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα. Ενόψει του έντονου ρυθμού αύξησης των αναπτυξιακών πιέσεων πουπροκαλούνται από τη φυσική αύξηση του πληθυσμού, την αστικοποίηση και την ανάπτυξη της βιομηχανίας, του εμπορίου, του τουρισμού και των υπηρεσιών, η Κυπριακή Πολιτεία αποφάσισε να εισάξει πολεοδομική και χωροταξική Νομοθεσία, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ορθολογική οργάνωση της φυσικής ανάπτυξης. Για το λόγο αυτό ψηφίστηκαν ο Περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμος του 1972 και οι μεταγενέστερες τροποποιήσεις του, και τέθηκαν σε πλήρη εφαρμογή για πρώτη φορά την 1η Δεκεμβρίου Το Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας εκπονήθηκε σύμφωνα με τις σχετικές πρόνοιες του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου και είχε ως αφετηρία το Ενιαίο Ρυθμιστικό Σχέδιο Λευκωσίας (Nicosia Master Plan), που εκπονήθηκε από την Κυπριακή Κυβέρνηση σε συνεργασία με τον Δήμο Λευκωσίας και το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNDP). To Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά την 1 η Δεκεμβρίου Η πρώτη τροποποίηση του Τοπικού Σχεδίου δημοσιεύθηκε στις 4 Οκτωβρίου 1996, και το Σχέδιο οριστικοποιήθηκε μετά από τη μελέτη των ενστάσεων, η οποία ολοκληρώθηκε και δημοσιεύθηκε σε δύο φάσεις (1999 και 2000). Κατά τη μελέτη της παρούσας τροποποίησης, πραγματοποιήθηκαν διαβουλεύσεις με Κοινό Συμβούλιο που συστάθηκε σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 12(1) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου. Στο Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας προδιαγράφονται οι γενικές αρχές με βάση τις οποίες θα προάγεται, ελέγχεται και ρυθμίζεται η ανάπτυξη στην περιοχή του Τοπικού Σχεδίου. Αναμένεται ότι με την εφαρμογή των προνοιών του Σχεδίου θα επιτευχθεί σταδιακά ισόρροπη ανάπτυξη και πολεοδομική εξυγίανση της ευρύτερης περιοχής Λευκωσίας. Στο Τοπικό Σχέδιο περιλαμβάνονται οι περιοχές των Δήμων Λευκωσίας, Αγίου Δομετίου, Έγκωμης, Στροβόλου, Αγλαντζιάς, Λακατάμιας και Λατσιών και η περιοχή του Κοινοτικού Συμβουλίου Γερίου, όπως φαίνεται στο Σχέδιο 1 Περιοχή Μελέτης και Διοικητική Δομή. Η έκταση της περιοχής του Τοπικού Σχεδίου ανέρχεται σε εκτάρια, και σύμφωνα με την έκθεση της Στατιστικής Υπηρεσίας Απογραφή Πληθυσμού (Οκτώβριος 2001)- Στοιχεία Πληθυσμού κατά Επαρχία, Δήμο και Κοινότητα, τον Οκτώβριο του 2001 είχε πληθυσμό άτομα. [Πηγή: Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας] Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 18

19 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ Εικόνα 10 Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας 3.4 Βασικοί στόχοι Τοπικού Σχεδίου Το Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας αποσκοπεί στον καθορισμό και την εφαρμογή του κατάλληλου πλαισίου μακροπρόθεσμης πολεοδομικής πολιτικής που θα επιτρέψει την ορθολογική ανάπτυξη της Λευκωσίας μέχρι το έτος 2012, το οποίο καθορίζεται ως το έτος ορίζοντας του παρόντος Τοπικού Σχεδίου. Κατά τη μελέτη της παρούσας τροποποίησης του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας, οι βασικοί στόχοι που είχαν τεθεί στην αρχική δημοσίευση του Σχεδίου επαναξιολογήθηκαν και επιβεβαιώθηκε ότι αποτελούν την ορθότερη επιλογή για τη σταδιακή αναδιοργάνωση και προγραμματισμό της αστικής ανάπτυξης. Αυτοί οι στόχοι, εμπλουτισμένοι με τις σύγχρονες αντιλήψεις πολεοδομικού σχεδιασμού, είναι συνοπτικά οι ακόλουθοι: (α) Η ορθολογική κατανομή των χρήσεων γης με τρόπο που να διασφαλίζεται η καλύτερη οικονομική και λειτουργική οργάνωση της πόλης, ο διαχωρισμός, όσο είναι δυνατόν, μη συμβατών χρήσεων, με στόχο την προστασία της ποιότητας ζωής του πληθυσμού, καθώς και η διασφάλιση ισόρροπης ποικιλίας συμβατών χρήσεων, όπου αυτό είναι επιθυμητό. (β) Η εξοικονόμηση των φυσικών πόρων και του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής του Τοπικού Σχεδίου, προς όφελος του σημερινού και μελλοντικού αστικού πληθυσμού, σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. (γ) Η διασφάλιση των δυνατοτήτων πολεοδομικής και λειτουργικής επανένωσης της Λευκωσίας μετά την κατάργηση της Νεκρής Ζώνης, και η διαφύλαξη της προοπτικής λειτουργίας της ευρύτερης Λευκωσίας ως ενιαίας και αδιαίρετης πόλης. Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 19

20 (δ) Η αναβάθμιση της οργάνωσης και κατά συνέπεια της λειτουργίας του αστικού συμπλέγματος της ευρύτερης Λευκωσίας ως ενός ενιαίου πολεοδομικού συνόλου. (ε) Η υιοθέτηση εφικτών λύσεων σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση, και η εφαρμογή, μέσα στο πιο πάνω πλαίσιο, ευέλικτων και ελαστικών μέτρων πολιτικής που να παρέχουν δυνατότητες μελλοντικών τροποποιήσεων και προσαρμογής σε απρόβλεπτες μεταβολές, εφόσον καταστεί αναγκαίο από τις επικρατούσες συνθήκες. (στ) Η διασφάλιση της επωφελούς και αποδοτικής χρησιμοποίησης των 12 αποθεμάτων γης που διατίθενται στις περιοχές που καθορίζονται για ανάπτυξη, των υπηρεσιών και των δικτύων υποδομής που παρέχονται από τον δημόσιο τομέα (δημόσια εκπαιδευτήρια διαφόρων βαθμίδων, οδικά δίκτυα, δίκτυα υδατοπρομήθειας, τηλεπικοινωνίες, ηλεκτρισμός, αποχετεύσεις, κ.ο.κ.). (ζ) Η σταδιακή αναβάθμιση των ανέσεων, της ποιότητας ζωής και του επιπέδου εξυπηρέτησης του συνόλου του αστικού πληθυσμού. (η) Η διασφάλιση και προαγωγή οργανωμένης και ενοποιημένης αστικής ανάπτυξης μέσω της εφαρμογής δέσμης προνοιών και της υιοθέτησης κινήτρων για ενθάρρυνση της στις καθορισμένες Περιοχές Ανάπτυξης. (θ) Η εξασφάλιση των προϋποθέσεων για την αναβάθμιση των Περιοχών Ανάπτυξης σε ουσιαστικούς πόλους συγκέντρωσης της μελλοντικής φυσικής ανάπτυξης και κατ' επέκταση της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας. (ι) Η ορθολογική οργάνωση των περιοχών κατοικίας με τρόπο που να επιτυγχάνεται η λειτουργική αλληλοσυσχέτιση της κατανομής του πληθυσμού με τις ευκαιρίες απασχόλησης και τις υπηρεσίες. (ια) Η δημιουργία κατάλληλων συνθηκών για την υλοποίηση οικιστικών αναπτύξεων για ικανοποίηση των αναγκών και δυνατοτήτων όλων των εισοδηματικών στρωμάτων του πληθυσμού μέσα στις Περιοχές Ανάπτυξης του Τοπικού Σχεδίου, τόσο από φορείς του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, καθώς και η ενθάρρυνση ενιαίου ολοκληρωμένου σχεδιασμού των οικιστικών αναπτύξεων. (ιβ) Η υιοθέτηση μέτρων που θα συμβάλουν σε σταδιακή αλλά ουσιαστική επίλυση των λειτουργικών ή άλλων προβλημάτων που αντιμετωπίζονται σε επιμέρους αστικές περιοχές. (ιγ) Η εφαρμογή μιας σύγχρονης πολυδιάστατης κυκλοφοριακής πολιτικής που θα απευθύνεται ισόρροπα στις σημερινές και μελλοντικές ανάγκες λειτουργίας του συνόλου της πόλης και όλων των εισοδηματικών στρωμάτων του πληθυσμού. (ιδ) Η εφαρμογή μέτρων πολιτικής που θα συμβάλουν στην προστασία και αναβάθμιση του κρίσιμου ρόλου που διαδραματίζει το Αστικό Κέντρο ως το λειτουργικό επίκεντρο του συνόλου της Λευκωσίας, της ευρύτερης περιφέρειας της, αλλά και του συνόλου της Κύπρου. (ιε) Η ισόρροπη κατανομή των εμπορικών δραστηριοτήτων και χρήσεων σε στρατηγικά σημεία του αστικού ιστού και η ιεράρχηση των τοπικών εμπορικών πυρήνων με βάση τον πληθυσμό που εξυπηρετούν. Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 20

21 (ιστ) Η διαφύλαξη στοιχείων και περιοχών ειδικού ή εξαιρετικού φυσικού, ιστορικού, πολιτιστικού και αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος. Ειδικότερα, επιδιώκεται η υιοθέτηση προγράμματος προστασίας, διατήρησης, ανάπλασης και αναζωογόνησης της Περιτειχισμένης Πόλης και των υπόλοιπων ιστορικών πυρήνων, έτσι ώστε οι περιοχές αυτές να αναβαθμιστούν σε ελκυστικές περιοχές κατοικίας, εργασίας και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. (ιζ) Η προστασία και σταδιακή αναβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής του Τοπικού Σχεδίου, δεδομένου ότι αυτό αποτελεί καθοριστική παράμετρο για τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και της ισορροπίας των χρήσεων και των οικοσυστημάτων. (ιη) Η ενίσχυση των δυνατοτήτων για αναψυχή και ψυχαγωγία του συνόλου του αστικού πληθυσμού, και η αξιοποίηση και ο εμπλουτισμός κατάλληλων υφιστάμενων χώρων πρασίνου και η εξασφάλιση νέων για δημιουργία ολοκληρωμένου και ιεραρχημένου συστήματος ελεύθερων χώρων πρασίνου. [Πηγή: Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας] 3.5 Γενική Στρατηγική Ανάπτυξης Για την επίτευξη των ανωτέρω επιδιώξεων, μετά από αξιολόγηση διαφόρων εναλλακτικών επιλογών, επιλέγηκε το 1990 και συνεχίζει να υιοθετείται η ακόλουθη Γενική Στρατηγική Ανάπτυξης και οι επιμέρους πρόνοιες πολεοδομικής πολιτικής. Γνώμονας της Στρατηγικής αυτής που αξιολογήθηκε και επιβεβαιώθηκε στην παρούσα τροποποίηση του Σχεδίου, είναι η χρησιμοποίηση των πόρων με μέτρο, ώστε να συνεχίσουν να παράγουν και να προσφέρονται για τις μελλοντικές γενιές, καθώς και η ουσιαστική οργάνωση και ενοποίηση της ανάπτυξης. Η Γενική Στρατηγική Ανάπτυξης του Τοπικού Σχεδίου στηρίζεται στην αρχή της οργανωμένης και ενοποιημένης ανάπτυξης της ευρύτερης Λευκωσίας, και είναι αποφασιστικής σημασίας για την ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος. Η Στρατηγική αυτή εδράζεται ουσιαστικά στην έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης, συνδυάζεται με τη δεδηλωμένη πολιτική για αποθάρρυνση της διασποράς των διαφόρων τύπων ανάπτυξης σε περιοχές άλλες από τις καθοριζόμενες, και είναι σύμφωνη με τους προσανατολισμούς και τη φιλοσοφία που προωθούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση αναφορικά με την οργάνωση των αστικών συγκροτημάτων. Η Γενική Στρατηγική Ανάπτυξης αποτελεί τον κεντρικό κορμό του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας και σε αυτή εδράζονται οι επιμέρους πρόνοιες πολιτικής που αναφέρονται εξειδικευμένα σε διάφορους τομείς ανάπτυξης (π.χ. οικιστική και εμπορική ανάπτυξη). [Πηγή: Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας] Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 21

22 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ Εικόνα 11 Δημαρχείο Λατσιών Εικόνα 12 Δημοτικό Θέατρο Λατσιών Εικόνα 13 Δημοτική Βιβλιοθήκη Λατσιών Εικόνα 14 Δημοτικό Πάρκο Εικόνα 15 Η Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Εικόνα 16 Αθλητικές Εγκαταστάσεις Εικόνα 17 Ολυμπιακό Σκοπευτήριο Εικόνα 18 Το φαράγγι της Κακκαρίστρας Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 22

23 Εικόνα 19 Εθνικό Πάρκο Αθάλασσας Εικόνα 20 A' Δημοτικό Σχολείο Λατσιών [Πηγή: ] 3.6 Πολιτιστική προσφορά Ο Δήμος Λατσιών παρέχει τη δυνατότητα πολιτιστικών επιλογών στους δημότες του. H Δημοτική Βιβλιοθήκη Λατσιών λειτουργεί ως δανειστική από τον Νοέμβριο του Στεγάζεται στον ίδιο χώρο με τα υπόλοιπα γραφεία του Δήμου, στην Λεωφόρο Γιάννη Κρανιδιώτη 57, 1ος όροφος, Λατσιά. Για να γίνει κάποιος μέλος θα πρέπει να συμπληρώσει ειδικό έντυπο, το οποίο μπορεί να το βρει στη Βιβλιοθήκη. Για αιτητές κάτω των 18 ετών θα πρέπει να προσυπογράψει την αίτηση και ένας από τους γονείς τους. Η Βιβλιοθήκη έχει μέχρι σήμερα περίπου βιβλία που καλύπτουν όλα τα ενδιαφέροντα των δημοτών. Τα βιβλία είναι ταξινομημένα σύμφωνα με το διεθνές σύστημα ταξινόμησης Melvil Dewey. Είναι δηλαδή ταξινομημένα σε δέκα βασικές κατηγορίες σύμφωνα με το θέμα τους. Υπάρχει ακόμα τμήμα με βιβλία από τον διδυμοποιημένο Δήμο Κιλκίς. Η Βιβλιοθήκη διαθέτει επίσης εκπαιδευτικά video και CD. Στην Βιβλιοθήκη λειτουργεί και αναγνωστήριο. Παρέχονται επίσης δωρεάν φωτοτυπίες και υπάρχουν ηλεκτρονικοί υπολογιστές με πρόσβαση στο Internet και εκτυπωτής για χρήση από τα μέλη της Βιβλιοθήκης. Από το 2006 λειτουργεί στη βιβλιοθήκη INFOPOINΤ, δηλαδή σημείο διά βίου μόρφωσης με ένα ηλεκτρονικό υπολογιστή και εκτυπωτή επιχορηγημένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης υπάρχουν τα Μουσικά Σχήματα του Δήμου με χορωδίες, μαντολίνα, φιλαρμονική και παιδικές χορωδίες. Οι δημότες όσων αφορά το Εργαστήρι Τέχνης έχουν τις επιλογές για αγγειοπλαστική, αγιογραφία, φωτογραφία και ψηφιδωτό. Ο Δήμος Λατσίων Διοργάνωνε Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου και Παντομίμας. Το Φεστιβάλ απευθύνεται με το δικό του μοναδικό τρόπο στα παιδιά αλλά και στο ενήλικο κοινό. Όπως πέρυσι, έτσι και φέτος, το Φεστιβάλ μας προσκαλεί σε ένα γοητευτικό ταξίδι, να μοιραστούμε μικροί και μεγάλοι τη μαγεία της τέχνης και του πολιτισμού. Τέλος υπάρχει το Πολυδύναμο Δημοτικό Κέντρο Κωνσταντίνος Χρ. Καποδίστριας - Αθλητικό Κέντρο «Σωτήρης Μέσσιος» - Αθλητικό Κέντρο «Σωτήρης Μέσσιος» για αθλοπαιδιές δραστηριότητες. 3.7 Περιβαλλοντική πολιτική Ανάπτυξη χώρων πρασίνου Τα Λατσιά έχουν περισσότερα από 20 πάρκα και πέραν των δέντρων έχουν φυτευτεί στα προηγούμενα 15 χρόνια. Αυτά τα πάρκα δημιουργήθηκαν από το Δήμο και έχουν αφιερωθεί σε εθνικούς ήρωες και άλλες σημαντικές φυσιογνωμίες. Μέρος των Λατσιών περιλαμβάνεται στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Αθαλάσσας. Τα Λατσιά είναι ένας «πράσινος» Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 23

24 Δήμος και η συνεχιζόμενη πολιτική του είναι να ενθαρρύνει τους δημότες του να φυτεύουν όσο περισσότερα δέντρα είναι δυνατό. Ο Δήμος Λατσιών συμμετέχει επίσης ενεργά στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανακύκλωσης αλουμινίου «Life 2000». Πιο κάτω δίνεται λίστα με τα πάρκα και τους χώρους πρασίνου του Δήμου: Πάρκο Α Δημοτικού Σχολείου Πάρκο Αποστόλου Λουκά Πάρκο Δώρου Λοΐζου Πάρκο Θεόφιλου Γεωργιάδη Πάρκο Λεωφόρου Μακεδονίας Πάρκο Κύπρου Χρυσάνθη Πάρκο Μελίνας Μερκούρη Πάρκο Νεόφυτου Πούλλου Πάρκο Παύλου Ιησού Πάρκο στην οδό 28ης Οκτωβρίου Πάρκο στην οδό Γραβιάς Πάρκο στην οδό Δημήτρη Σταύρου Πάρκο στην οδό Ευαγόρα Παλληκαρίδη Πάρκο στην οδό Ικάρου Πάρκο στην οδό Ονούφριου Κληρίδη Πάρκο στην οδό Προφήτη Ηλία Πάρκο στην οδό Τάκη Σοφοκλέους Πάρκο στην περιοχή «Δέκα Ανομάτοι» Πάρκο στην Πλατεία Ειρήνης Χώρος Πρασίνου Αποστόλου Αντρέα Χώρος Πρασίνου Αποστόλου Λουκά Χώρος Πρασίνου Αρχαγγέλου Μιχαήλ Χώρος Πρασίνου Αυτοστέγασης Χώρος Πρασίνου Β Δημοτικού Σχολείου Χώρος Πρασίνου Γ Δημοτικού Σχολείου Χώρος Πρασίνου Δ Δημοτικού Σχολείου Χώρος Πρασίνου Κυνηγών Χώρος Πρασίνου Μνημείου Πεσόντων & Αγνοουμένων Χώρος Πρασίνου στις Αποθήκες του Δήμου Χώρος Πρασίνου στην οδό Αγίου Αμβροσίου Χώρος Πρασίνου στην οδό Αγίου Ελευθερίου Χώρος Πρασίνου στην οδό Αθαλάσσης Χώρος Πρασίνου στην οδό Ανδρέα Αβρααμίδη Χώρος Πρασίνου στην οδό Καρπάθου [Πηγή: Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 24

25 4 Αποτύπωση υφιστάμενης κατάστασης στο Δήμο Λατσιών 4.1 Περιγραφή των κτιρίων του Δήμου Λατσιών Το ωράριο λειτουργίας για όλες τις υπηρεσίες του Δήμου είναι 07:30 14:00 για την θερινή περίοδο (1 η Ιούνιου 31 Αυγούστου) και για τους υπόλοιπους μήνες το ωράριο είναι 07:30 14:30 και κάθε Τετάρτη μέχρι τις 18:00. Πίνακας 1 Κατάλογος κτιρίων του Δήμου Λατσιών Α/Α ΚΤΙΡΙΟ/ΧΡΗΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ (kwh) ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ (kwh) 1 Δημοτικό Μέγαρο Κέντρο Κωνσταντίνος Καποδίστριας Κέντρο χορωδιών Εργαστήριο Τέχνης Καταφύγιο Απόστολος Αντρέας Αποθήκες Δήμου Αθλητικό κέντρο «Σωτήρης Μέσσιος» Πίνακας 2 Περιγραφή Δημοτικού Μεγάρου ΧΩΡΟΣ ΕΜΒΑΔΟΝ m 2 ΕΙΔΟΣ ΦΩΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ Υπόγειο 1661 Φλωρέντζες 214 Γραφεία 1860 Φωτιστικά/Φλωρέντζες 172 Στρογγυλά φωτικστικά 229 Φωτιστικά προθάλαμου 16 Spot lights 80 Θέατρο 1049 Halogen 100W 165 Φλωρέντζες 90 Halogen 40W 40 Spot lights 12V 30 Spot lights 240V 40 Halogen 80W 136 Εξωτερικοί χώροι Φωτιστικά 42 Φωτιστικά Πατώματος 6 Το Δημοτικό Μέγαρο κατασκευάστηκε το Χαρακτηρίζεται από την χρήση μπετόν, τούβλων και μεγάλων επιφανειών από γυαλί. Στον ίδιο χώρο λειτουργεί και το Δημοτικό Θέατρο όπου πραγματοποιούνται και παραστάσεις βράδυ. Οι χώροι των γραφείων ψύχονται και θερμαίνονται με σύστημα VRV ενώ ο χώρος του θεάτρου με λέβητα και Chiller. Το κτίριο διαθέτει αυτόνομο φωτοβολταϊκό σύστημα για φωτισμό εξωτερικά του κτιρίου Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 25

26 Πίνακας 3 Περιγραφή Πολυδύναμου κέντρου «Κωνσταντίνος Καποδίστριας» ΧΩΡΟΣ ΕΜΒΑΔΟΝ m2 ΕΙΔΟΣ ΦΩΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ Αίθουσες 140 Εσωτερικά Φλωρένσες μικρές 12 Spot lights 20 Εξωτερικά Spot lights 13 Φωτιστικά 3 Φλωρένσες μικρές 6 Το κτίριο είναι διατηρητέο το οποίο αναπαλαιώθηκε το 2006 Πίνακας 4 Περιγραφή Κέντρου χορωδιών ΧΩΡΟΣ ΕΜΒΑΔΟΝ m 2 ΕΙΔΟΣ ΦΩΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ Αίθουσα 125 Φλωρέντζες 20 Παλαιά οικοδομή η οποία ανακαινίστηκε το 2007 Πίνακας 5 Περιγραφή Εργαστηριού Τέχνης ΧΩΡΟΣ ΕΜΒΑΔΟΝ m 2 ΕΙΔΟΣ ΦΩΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ Αίθουσες 78 Φλωρέντζες 5 Παλαιά κατασκευή η οποία ανακαινίστηκε το Διαθέτει ηλιακό θερμοσίφωνα για τη θέρμανση ζεστού νερού χρήσης. Πίνακας 6 Περιγραφή Αποθηκών ΧΩΡΟΣ ΕΜΒΑΔΟΝ m 2 ΕΙΔΟΣ ΦΩΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ Αποθήκη 630 Εσωτερικά Γραφεία 300 Εξωτερικά Φλωρένσες 20W 29 Φωτιστικά μικρά 6 Φωτιστικά 400W 4 Προβολείς 1000W 3 Φωτιστικά 70W Νατρίου 20 Οι αποθήκες του Δήμου κατασκευάστηκαν το Το κτίριο διαθέτει ηλιακό θερμοσίφωνα για τη θέρμανση ζεστού νερού χρήσης. Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 26

27 ΧΩΡΟΣ Πίνακας 7 Περιγραφή Αίθουσας Αθλοπαιδιών Σωτήρης Μέσσιος ΕΜΒΑΔΟΝ ΕΙΔΟΣ ΦΩΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ m 2 Υπόγειο (μηχανοστάσιο) 205 Φλωρέντζες 5 ποδών 8 Γήπεδα 1869 Φώτα γυψοσανίδας 2Χ18W 23 Φλωρέντζες 2 ποδών κανονικές 4 Φλωρέντζες 5 ποδών μονές WB 54 Φλωρέντζες 4 ποδών διπλές 11 Βοηθητικοί χώροι 1088 Φλωρέντζες WB 2 ποδών 2X18W 31 Φώτα 1Χ60W 18 Φωτιστικά 1X26W 114 Exit 1X8W 28 Προβολείς 1X400W 16 Προβολείς 1X300W 31 Κερκίδες 400 Προβολείς 1Χ250W 25 Πάσσαλοι εξωτερικά 42 Φώτα σκηνής 4 Η Αίθουσα Αθλοπαιδιών κατασκευάστηκε το 2005 και θερμαίνεται με σύστημα κεντρικής θέρμανσης και ψύχεται με αυτόνομα κλιματιστικά. 4.2 Οδικός φωτισμός του Δήμου Λατσιών Η συνολική κατανάλωση ενέργειας το 2009 για τον οδικό φωτισμό ήταν ίση με kwh. Ο τύπος και η ισχύς των λαμπτήρων φαίνονται στον πιο κάτω πίνακα: Πίνακας 8 Τύποι λαμπτήρων στα κτίρια του Δήμου Λατσιών ΤΥΠΟΣ ΛΑΜΠΤΗΡΑ ΨΠΝ * ΨΠΝ ΨΠΝ Compact * Ψηλής Πίεσης Νατρίου ΙΣΧΥΣ ΛΑΜΠΤΗΡΑ 250 W 150 W 70 W 21 W Ώρες λειτουργίας λαμπτήρων : Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΗΚ, η διμηνιαία διατίμηση του Οδικού Φωτισμού της πόλης ανήκει στον Κώδικα 35. Με βάση τη διατίμηση αυτή θα παρέχεται ρεύμα για τους λαμπτήρες καθημερινά μισή ώρα μετά τη δύση του ήλιου μέχρι μισή ώρα πριν την ανατολή του ήλιου. Η περίοδος παροχής ρεύματος μπορεί να αυξάνεται από τη δύση μέχρι την ανατολή του ήλιου εφόσον ζητηθεί από τον Δήμο. Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 27

28 4.3 Φωτισμός πάρκων και δημόσιων χώρων του Δήμου Λατσιών Πίνακας 9 Φωτισμό Δημοτικού Γηπέδου ΧΩΡΟΣ ΕΜΒΑΔΟΝ m 2 ΕΙΔΟΣ ΦΩΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ Αποδυτήρια 120 Σωληνωτοί λαμπτήρες φθορισμού 20 Ελεύθερος χώρος 9500 Πυλώνες από 7 προβολείς 4 Βοηθητικό γήπεδο 2500 Πυλώνες από 5 προβολείς 1000W 4 Έτος κατασκευής 1994 Πίνακας 10 Φωτισμός Δημοτικών Πάρκων ΧΩΡΟΣ ΕΜΒΑΔΟΝ m 2 ΕΙΔΟΣ ΦΩΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ Μελίνα Μερκούρη 120 Φωτιστικά 20W φθορίου 13 Τράπεζας Κύπρου 9500 Φωτιστικά 20W φθορίου Άδειες οικοδομής στο Δήμο Λατσιών Στον πίνακα που ακολουθεί, παρατίθενται στοιχεία σχετικά με την υποβολή αίτησης πολεοδομικής άδειας για ανέγερση νέων κατοικιών στα όρια του Δήμου και επίσης δίδονται στοιχεία για την ανέγερση νέων πολυκατοικιών αλλά και μετατροπή υφιστάμενων κτιρίων/κατοικιών σε πολυκατοικίες: Πίνακας 11 Άδειες οικοδομής στο Δήμο Λατσιά ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 1/1/ /12/ /1/ /12/ Οχήματα του Δήμου Λατσιών Ο Δήμος διατηρεί οχήματα και μηχανήματα διαφόρων τύπων, χρήσεων και κυβισμού μηχανής, όπως ατομικούς οδοκαθαριστές, εκσκαφέα κλπ, τα οποία χρησιμοποιούν πετρέλαιο για τη λειτουργία τους. Η διακίνηση των εργαζόμενων διαφόρων υπηρεσιών γίνεται με επιβατικά οχήματα ή οχήματα τετρακίνητα. Οι μετρήσεις για την κατανάλωση καυσίμων για τα οχήματα και τις μηχανές του Δήμου για το 2009 έδειξαν ότι καταναλώθηκαν λίτρα πετρελαίου και περίπου λίτρα βενζίνης. Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου για πετρέλαιο και για βενζίνη. Επίσης στη γραφική παράσταση που ακολουθεί φαίνεται η εποχιακή διακύμανση στην κατανάλωση βενζίνης. Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 28

29 Εικόνα 21 Κατανάλωση βενζίνης στο Δήμο Λατσιών για βενζινοκίνητα οχήματα 4.6 Δημόσιες συγκοινωνίες στους Δήμους της Μείζονος Λευκωσίας Οι δημόσιες συγκοινωνίες στα όρια του Δήμου Λατσιών πραγματοποιούνται από τoν Οργανισμό Συγκοινωνιών Επαρχίας Λευκωσίας (Ο.Σ.Ε.Λ). Μελλοντικοί στόχοι του Ο.Σ.Ε.Λ. είναι η ενίσχυση των δημόσιων επιβατικών μεταφορών και να αυξηθεί η χρήση του λεωφορείου από το 2% που είναι σήμερα, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 10%, που είναι ο στόχος του υπουργείου μέχρι το Στοχεύει μέχρι το 2013, να εγκαταστήσει ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης στόλου και μηχανές έκδοσης και ακύρωσης εισιτηρίων, για να μπορεί το επιβατικό κοινό να έχει καλύτερη και ευκολότερη διακίνηση με τα λεωφορεία. Ακόμη να ενισχυθεί το επάγγελμα του οδηγού μέσα από συχνή εκπαίδευση του προσωπικού σε όλα τα επίπεδα. Θα προσπαθήσει μέσα από διάφορα προγράμματα μέσω του Υπουργείου Παιδείας και του Υπουργείου Συγκοινωνιών, να προωθήσει και να εμπεδώσει τη χρήση του λεωφορείου στα παιδιά, αλλάζοντας την κουλτούρα της χρήσης των μέσων δημόσιας μεταφοράς. Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 29

30 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ Εικόνα 22 Χάρτης δρομολογίων που εξυπηρετούν το Δήμο Λατσιών [Πηγή: Οδικό Δίκτυο του Δήμου Λατσιών Ο σχεδιασμός του οδικού δικτύου Λατσιών εντάσσεται στο τοπικό σχέδιο Λευκωσίας. Στον πιο κάτω χάρτη φαίνεται το κύριο οδικό δίκτυο Ενιαίας Λευκωσίας. Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 30

31 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ Εικόνα 23 Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας (Κύριο Οδικό Δίκτυο Ενιαίας Λευκωσίας) 4.8 Δίκτυο ποδηλατοδρόμων του Δήμου Λατσιών Το δίκτυο ποδηλατοδρόμων που προνοεί το Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας απεικονίζεται στο πιο κάτω χάρτη : Εικόνα 24 Κύριο δίκτυο ποδηλατοδρόμων Λευκωσίας Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 31

32 4.9 Παραγωγή και διαχείριση στερεών απορριμμάτων στο Δήμο Λατσιών Αναφορικά με την παραγωγή οικιακών αποβλήτων σε επίπεδο Δήμων και Κοινοτήτων, τα διαθέσιμα στοιχεία αφορούν στην περιοχή της Λευκωσίας και αναφέρονται στις ποσότητες που παράγονται στους Δήμους και Κοινότητες της επαρχίας Λευκωσίας και οδηγούνται στο χώρο τελικής διάθεσης της περιοχής Κοτσιάτη (στοιχεία μέχρι το 1999). Τα στοιχεία αυτά, βρίσκονται στη διάθεση της Στατιστικής Υπηρεσίας της Κύπρου και προέρχονται από μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν από το Δήμο Λευκωσίας (καθημερινές ζυγίσεις των απορριμματοφόρων που εισέρχονταν στο χώρο διάθεσης, επί μία εβδομάδα). Σκοπός των μετρήσεων αυτών ήταν ο υπολογισμός της ετήσιας ποσότητας απορριμμάτων που καταλήγουν στο χώρο διάθεσης από τους Δήμους και τις Κοινότητες, έτσι ώστε να καθορισθούν και τα αντίστοιχα τέλη διάθεσης ανά Δήμο και Κοινότητα. Με βάση τα στοιχεία του πίνακα που ακολουθεί, φαίνεται - όπως ήταν αναμενόμενο- ότι οι ποσότητες των οικιακών αποβλήτων, αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου και μάλιστα έχουν σχεδόν διπλασιασθεί από το έτος 1991 ως το έτος Το γεγονός αυτό οφείλεται κυρίως στην αύξηση του πληθυσμού της επαρχίας Λευκωσίας καθώς και στην βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων. Πίνακας 12 Ποσότητες οικιακών αποβλήτων που οδηγούνται προς τελική διάθεση στην επαρχία Λευκωσίας (τόνοι/έτος) Δήμοι και ευρύτερη περιοχή Λευκωσίας Δήμος Λευκωσίας Δήμος Στροβόλου Δήμος Έγκωμης Δήμος Αγ.Δομετίου Δήμος Αγλαντζιάς Δήμος Λατσιών Δήμος Λακατάμιας Σύμπλεγμα Δευτεράς-Ανθούπολης Σύμπλεγμα Δαλίου-Πέρα Χωρίου Νήσου Σύμπλεγμα Λυθροδόντα Σύμπλεγμα εργατών Σύμπλεγμα Κόρνου Συμβούλιο Βελτιώσεως Γερίου Συμβούλιο Βελτιώσεως Κλήρου Γούρι-Καλό Χωριό Μαθιάτης 312 Παλαιχώρι 520 Αρεδιού 260 Βιομηχανική Περιοχή Εργατών 478 ΣΥΝΟΛΟ [Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου] Ακολουθούν στοιχεία συλλογής και διαχείρισης απορριμμάτων στο Δήμο Λατσιών: Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 32

33 Πίνακας 13 Βάρος απορριμμάτων που συλλέχθηκε από τα απορριμματοφόρα οχήματα του δήμου. Έτος Βάρος σε κιλά Αριθμός διαδρομών ανά έτος: 936 διαδρομές. Βάρος ανακυκλώσιμων απορριμμάτων. Συλλογή ανακυκλώσιμων υλικών άρχισε από τον δήμο Λατσιών το 1993 με τη συλλογή παλαιών μεταλλικών αντικειμένων και αλουμινίου. Στη συνέχεια ο δήμος συμμετείχε στο πρόγραμμα «HEALTHY CITIES» των Ηνωμένων Εθνών από το 1996 μέχρι το 1998, όπου συνεχίστηκε η ανακύκλωση μετάλλων. Η ανακύκλωση αλουμινένιων δοχείων και παλαιών μετάλλων συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Έχουν συλλεγεί από τότε Kg αλουμινένιων δοχείων και παλαιών μεταλλικών αντικειμένων. Στη συνέχεια ο δήμος συμμετείχε στο πρόγραμμα «LIFE» από 1/3/2001 μέχρι 31/12/2004. Για το πρόγραμμα LIFE αρχικά τηρούντο στοιχεία αλλά στη συνέχεια δεν υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία. Από 1/9/2006 μέχρι 31/8/2008 ο δήμος συμμετείχε στο Κρατικό Πιλοτικό Πρόγραμμα Διαχείρισης Αποβλήτων Συσκευασίας της υπηρεσίας περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας. Τα στοιχεία φαίνονται στον πιο κάτω πίνακα. Πίνακας 14 Κρατικό πρόγραμμα ανακύκλωσης. Έτος Γυαλί (kg) Μέταλλα (kg) Πλαστικό (kg) Χαρτί/ Χαρτόνι (kg) Αριθμός διαδρομών: Μια διαδρομή το γυαλί και τα μέταλλα την εβδομάδα. Δύο διαδρομές το χαρτί και το πλαστικό την εβδομάδα. Από 1/10/2008 ξεκίνησε και στον δήμο Λατσιών το πρόγραμμα ανακύκλωσης που διενεργείται από την εταιρεία «Green Dot», το οποίο συνεχίζεται μέχρι σήμερα.. Τα στοιχεία φαίνονται στον πιο κάτω πίνακα. Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 33

34 Πίνακας 15 Πρόγραμμα ανακύκλωσης Green Dot Έτος Γυαλί (kg) PMD (kg) Χαρτί/ Χαρτόνι (kg) Αριθμός διαδρομών για συλλογή του PMD: Για το έτος διαδρομές. Αριθμός διαδρομών για συλλογή χαρτιού: Για το έτος διαδρομές Πληθυσμός Δήμου Λατσιών Ο Δήμος Λατσιών έχει περισσότερους από κατοίκους. Ωστόσο, το 1881 (έτος της πρώτης απογραφής πληθυσμού στην Κύπρο), είχαν μόνο 17 κατοίκους. Πιο κάτω δίνονται οι αριθμοί πληθυσμού και πληθυσμιακής αύξησης για τα τελευταία 120+ χρόνια: Πίνακας 16 Πληθυσμιακή εξέλιξη στο Δήμο Λατσιών Έτος Κάτοικοι Έτος Κάτοικοι Έτος Κάτοικοι Έτος Κάτοικοι > Παρατηρούμε σημαντικές αλλαγές στον αριθμό του πληθυσμού μεταξύ Αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, οι οποίοι εξηγούνται πιο κάτω: α) Μεταξύ όλο και περισσότερος κόσμος από το Λυθροδόντα, διαθέτοντας σημαντική κτηματική περιουσία στα Λατσιά, μετακόμισε στα Λατσιά, ψάχνοντας για μια Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 34

35 νέα και καλύτερη ζωή, επίσης λόγω της χαμηλής τιμής της γης και των αγροτικών τους επενδύσεων. β) Μεταξύ ο πληθυσμός μειώθηκε λόγω του πολέμου και λόγω του γεγονότος ότι πολλοί Κύπριοι μετανάστευσαν στις ΗΠΑ, την Αυστραλία, την Ευρώπη και τις Αραβικές χώρες, για να βρουν καλύτερες εργασίες και, έτσι, καλύτερες ζωές. γ) Από το 1946 μέχρι το έτος της ανεξαρτησίας ο πληθυσμός αυξήθηκε, επειδή τα Λατσιά βρίσκονταν κοντά στο αστικό κέντρο της Λευκωσίας και τους παραδοσιακούς τόπους εργασίας, προσφέροντας, επίσης, αγροτικές και κτηνοτροφικές εργασίες. δ) Από το 1960 μέχρι το 1973, ένα χρόνο πριν την Τουρκική εισβολή, η αύξηση είναι αρκετά μεγάλη, αλλά δεν μπορεί να συγκριθεί με τη δραματική ανάπτυξη μεταξύ , επειδή λίγο μετά την Τουρκική κατοχή αρκετοί προσφυγικοί συνοικισμοί κτίστηκαν στα Λατσιά, αυξάνοντας έτσι τον πληθυσμό δραματικά. ε) Από το 1976 και μετά, άλλος ένας παράγοντας συνείσφερε στην τεράστια αύξηση του πληθυσμού των Λατσιών το άριστο οδικό δίκτυο, το οποίο παρέχει εύκολη πρόσβαση στη Λευκωσία, όπως επίσης και στη Λάρνακα και τη Λεμεσό. στ) Στα τελευταία 5-10 χρόνια ο πληθυσμός φαίνεται να αυξάνεται λόγω ενός άλλου παράγοντα: πολλοί ξένοι (κυρίως έγχρωμοι) έχουν εγκατασταθεί στη Λευκωσία και τα προάστια της, εργαζόμενοι ως κηπουροί, οικιακοί βοηθοί και εργάτες. Με σκοπό τη στέγαση προσφυγών μετά την Τουρκική Εισβολή, η κυβέρνηση έκτισε αρκετούς προσφυγικούς συνοικισμούς, σε όλο το νησί. Τρεις απ' αυτούς κτίστηκαν στα Λατσιά: ο «Άγιος Ελευθέριος» (με 796 οικιστικές μονάδες), ο «Απόστολος Ανδρέας» (με 236 οικιστικές μονάδες) και ο «Απόστολος Λουκάς» (με 126 οικιστικές μονάδες). Επιπλέον, η αυτοστέγαση «Αρχάγγελος Μιχαήλ» (δύο φάσεις) χρηματοδοτήθηκε από την κυβέρνηση (247 οικιστικές μονάδες). Υπολογίζεται πως 76-82% του πληθυσμού των Λατσιών κατάγεται από 125 κατεχόμενα χωριά [Πηγή: Εκστρατείες περιβαλλοντικής ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης Ενημερώθηκαν οι δημότες μέσω διανομής ενημερωτικών φυλλαδίων και μέσο των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Για το πιλοτικό πρόγραμμα διαχείρισης αποβλήτων συσκευασίας (κρατικό πρόγραμμα) εκτυπώθηκαν τέσσερα φυλλάδια διαφορετικού περιεχομένου το καθένα και διανεμήθηκαν 4500 φυλλάδια σε όλα τα υποστατικά του δήμου και 2065 μέσο των δημόσιων σχολείων δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης. Έγινε μια παρουσίαση του κρατικού προγράμματος και ενημερωτική διάλεξη στον προθάλαμο του δημοτικού θεάτρου Λατσιών. Τον Οκτώβριο 2009 έγιναν μικρές εκδηλώσεις στα τέσσερα δημοτικά σχολεία του δήμου και παραδόθηκαν 99 κάδοι ανακύκλωσης χαρτιού και PMD, δωρεά του δήμου. Η Green Dot έχει κάνει ενημερωτική εκστρατεία στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και διανομή ενημερωτικών φυλλαδίων σε όλα τα υποστατικά του δήμου Πράσινες δημόσιες συμβάσεις Ο Δήμος Λατσιών στις προκηρύξεις του για αγορά αγαθών και υπηρεσιών προωθεί τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις σε τομείς όπως η αγορά ενεργειακά αποδοτικών υπολογιστών, ανακυκλώσιμο χαρτί κλπ. Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 35

36 4.13 Ευρωπαϊκά και Διεθνή προγράμματα Ο Δήμος Λατσιών συμμετέχει στα ακόλουθα ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα, εκ των οποίων κάποια είναι συγχρηματοδοτικά: Σύμφωνο των Δημάρχων Πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την δημιουργία ενός μόνιμου δικτύου συνεργασίας μεταξύ των Ευρωπαϊκών Δήμων κατά της Κλιματικής Αλλαγής. Οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν οι Δήμοι είναι η υπέρβαση των στόχων της Ε.Ε. για μείωση εκπομπών Διοξειδίου του Άνθρακα (CO 2 ) στις επικράτειές τους σε ποσοστό μεγαλύτερο του 20% μέσω μέτρων προώθησης της Ενεργειακής Αποδοτικότητας και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Σύμφωνο των Νησιών Το έργο ISLE-PACT στοχεύει στην ανάπτυξη Νησιώτικων Αειφόρων Ενεργειακών Σχεδίων Δράσης με σκοπό την κάλυψη ή την υπέρβαση των στόχων αειφορίας της Ε.Ε. που έθεσε για το 2020, δηλαδή τη μείωση των εκπομπών CO 2 τουλάχιστον κατά 20%. Medeea Ο γενικός στόχος του έργου MEDEEA είναι η επίτευξη του Ευρωπαϊκού στόχου « » στης Μεσογειακές περιφέρειες, μέσω της εμπλοκής των τοπικών αρχών σε ενεργειακά ζητήματα εφαρμόζοντας το εργαλείο ενεργειακού σχεδιασμού European Energy Awardeea ea.eu Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 36

37 5 Απογραφή καταναλώσεων στο Δήμο Λατσιών 5.1 Οικιακός τομέας Πίνακας 17 Ζήτηση ενέργειας σε MWh στον οικιακό τομέα για το έτος 2009 Περιγραφή Ηλεκτρισμός Πετρελαιοειδή Υγραέριο Ηλιακή Γεωθερμική Βιομάζα Σύνολο Ζεστό νερό χρήσης Θέρμανση και ψύξη Φωτισμός Κουζίνα Ηλεκτρικές συσκευές Σύνολο Πρωτογενής τομέας Πίνακας 18 Ζήτηση ενέργειας σε MWh στον πρωτογενή τομέα για το έτος 2009 Περιγραφή Ηλεκτρισμός Πετρελαιοειδή Πετρέλαιο Υγραέριο Βιομάζα Σύνολο Γεωργία, Δασοκομίας και Αλιεία Ορυχεία και Λατομεία Σύνολο Δευτερογενής τομέας Πίνακας 19 Ζήτηση ενέργειας σε MWh στο δευτερογενή τομέα για το έτος 2009 Περιγραφή Ηλεκτρισμός Πετρελαιοειδή Υγραέριο Ηλιακή Βιομάζα Σύνολο Μεταποίηση Παροχή νερού, επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων Κατασκευές Σύνολο Τριτογενής τομέας Πίνακας 20 Τελική κατανάλωση ενέργειας σε MWh στον τριτογενή τομέα για το έτος 2009 Περιγραφή Ηλεκτρισμός Πετρελαιοειδή Υγραέριο Ηλιακή Βιομάζα Σύνολο Χονδρικό και Λιανικό εμπόριο, Επισκευή μηχανοκίνητων Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 37

38 Ηλεκτρισμός Πετρελαιοειδ ή Πετρέλαιο Βενζίνη Υγραέριο Ηλιακή Γεωθερμική Βιομάζα Σύνολο ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ οχημάτων και μοτοσυκλετών Ξενοδοχεία και εστιατόρια Δημόσια διοίκηση και κοινωνική ασφάλιση Άμυνα, Δικαιοσύνη, Αστυνομία και Πυροσβεστική Εκπαίδευση Ανρώπινη Υγεία και Κοινωνική μέριμνα Άλλες Υηρεσίες Δημόσιος Φωτισμός Σύνολο Μεταφορές Πίνακας 21 Τελική κατανάλωση ενέργειας σε MWh στις μεταφορές για το έτος 2009 Περιγραφή Ηλεκτρισμός Πετρέλαιο Βενζίνη Βιομάζα Σύνολο Αστικές και υπεραστικές μεταφορές επιβατών Άλλες υπηρεσίες μεταφοράς επιβατών (taxi, τουρισμός, σχολικά λεωφορεία, κλπ) Εμπορικές επίγειες μεταφορές και μετακινούμενες υπηρεσίες Ιδιωτικά οχήματα Σύνολο Συνολική τελική κατανάλωση ενέργειας στο Δήμο Λατσιών Πίνακας 22 Τελική κατανάλωση ενέργειας σε MWh στις μεταφορές για το έτος 2009 Τομέας Οικιακός Πρωτογενής Δευτερογενής Τριτογενής Μεταφορές Σύνολο Εικόνα 25 Μερίδιο τελικής κατανάλωσης ενέργειας ανά τομέα για το έτος 2009 Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 38

39 Εικόνα 26 Μερίδιο τελικής κατανάλωσης ενέργειας ανά πηγή ενέργειας για το έτος 2009 Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 39

40 6 Απογραφή εκπομπών CO 2 στο Δήμο Λατσιών 6.1 Εισαγωγή Για τον υπολογισμό των εκπομπών διοξειδίου άνθρακα χρησιμοποιήθηκαν σταθεροί συντελεστές (standard emission factors) επί των καταναλώσεων ανάλογα με την πηγή ενέργειας και τη χρήση. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με βάση τους συντελεστές αυτούς θεωρείται ότι έχουν μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Πίνακας 23 Συντελεστές υπολογισμού εκπομπών CO 2 FOSSIL FUELS RENEWABLE ENERGY SOURCES Energy Source IPCC emission factors Fuel oil 0,279 Diesel 0,267 Gasoline 0,249 Natural Gas 0,202 LPG Electricity 0,874 Wind 0 Hydro 0 Solar 0 Geothermal 0 Biomass Οικιακός τομέας Πίνακας 24 Εκπομπές CO 2 σε τόνους στον οικιακό τομέα για το έτος 2009 Περιγραφή Ηλεκτρισμός Πετρελαιοειδή Υγραέριο Ηλιακή Γεωθερμική Βιομάζα Σύνολο Ζεστό νερό χρήσης Θέρμανση και ψύξη Φωτισμός Κουζίνα Ηλεκτρικές συσκευές Σύνολο Πρωτογενής τομέας Πίνακας 25 Εκπομπές CO 2 σε τόνους στον πρωτογενή τομέα για το έτος 2009 Περιγραφή Ηλεκτρισμός Πετρελαιοειδή Πετρέλαιο Υγραέριο Βιομάζα Σύνολο Γεωργία, Δασοκομίας και Αλιεία Ορυχεία και Λατομεία Σύνολο Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 40

41 6.4 Δευτερογενής τομέας Πίνακας 26 Εκπομπές CO 2 σε τόνους στο δευτερογενή τομέα για το έτος 2009 Περιγραφή Ηλεκτρισμός Πετρελαιοειδή Υγραέριο Ηλιακή Βιομάζα Σύνολο Μεταποίηση Παροχή νερού, επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων Κατασκευές Σύνολο Τριτογενής τομέας Πίνακας 27 Εκπομπές CO 2 σε τόνους στον τριτογενή τομέα για το έτος 2009 Περιγραφή Ηλεκτρισμός Πετρελαιοειδή Υγραέριο Ηλιακή Βιομάζα Σύνολο Χονδρικό και Λιανικό εμπόριο, Επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών Ξενοδοχεία και εστιατόρια Δημόσια διοίκηση και κοινωνική ασφάλιση Άμυνα, Δικαιοσύνη, Αστυνομία και Πυροσβεστική Εκπαίδευση Ανρώπινη Υγεία και Κοινωνική μέριμνα Άλλες Υηρεσίες Δημόσιος Φωτισμός Σύνολο Μεταφορές Πίνακας 28 Εκπομπές CO 2 σε τόνους στις μεταφορές για το έτος 2009 Περιγραφή Ηλεκτρισμός Πετρέλαιο Βενζίνη Βιομάζα Σύνολο Αστικές και υπεραστικές μεταφορές επιβατών Άλλες υπηρεσίες μεταφοράς επιβατών (taxi, τουρισμός, σχολικά λεωφορεία, κλπ) Εμπορικές επίγειες μεταφορές και μετακινούμενες υπηρεσίες Ιδιωτικά οχήματα Σύνολο Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 41

42 Ηλεκτρισμός Πετρελαιοειδή Πετρέλαιο Βενζίνη Υγραέριο Ηλιακή Γεωθερμική Βιομάζα Σύνολο ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ 6.7 Συνολικές εκπομπές CO 2 στο Δήμο Λατσιών Τομέας Πίνακας 29 Εκπομπές CO 2 σε τόνους στις μεταφορές για το έτος 2009 Οικιακός Πρωτογενής Δευτερογενής Τριτογενής Μεταφορές Σύνολο Εικόνα 27 Μερίδιο εκπομπών CO 2 ανά τομέα στο Δήμο Λατσιών για το έτος 2009 Εικόνα 28 Μερίδιο εκπομπών CO 2 ανά πηγή ενέργειας στο Δήμο Λατσιών για το έτος 2009 Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 42

43 6.8 Σενάριο πρόβλεψης των εκπομπών CO 2 Για την πρόβλεψη των εκπομπών CO 2 την περίοδο 2010 με 2020, καταρτίστηκε το σενάριο αναμενόμενης εξέλιξης που περιλαμβάνει τις ακόλουθες κυριότερες παραδοχές: 1. Χρήση ετήσιων συντελεστών αύξησης της κατανάλωσης ενέργειας ανά τομέα με βάση τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία που ήταν στη διάθεση των μελετητών κατά την κατάρτιση του Ενεργειακού Σχεδίου Δράσης (βλέπε Πίνακας 30) 2. Χρήση ετήσιων συντελεστών αύξησης της ενεργειακής αποδοτικότητας κατά την τελική χρήση λόγω της βελτίωσης των υφιστάμενων τεχνολογιών (βλέπε Πίνακας 31) 3. Εκτίμηση του συντελεστή απόδοσης των ηλεκτροπαραγωγών σταθμών της Κύπρου για τα επόμενα χρόνια λαμβάνοντας υπόψη τη βελτίωση της τεχνολογίας, τον εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου εξοπλισμού (βλέπε Πίνακας 32). 4. Τη σταδιακή εισαγωγή, χρήση και ένταξη στο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής του φυσικού αερίου. Πίνακας 30 Συντελεστές αύξησης καταναλώσεων ενέργειας ανά καταναλωτή που χρησιμοποιήθηκαν στο σενάριο αναμενόμενης εξέλιξης Περιγραφή τομέα Κατοικίες Ετήσιος εκτιμώμενος ρυθμός αύξησης κατανάλωσης ενέργειας Ζεστό νερό χρήσης 2,5% Θέρμανση και ψύξη 2,5% Φωτισμός 2,5% Μαγείρεμα 2,5% Ψυγεία και καταψύκτες 2,5% Πλυντήρια και στεγνωτήρια 2,5% Πλυντήρια πιάτων 2,5% Τηλεοράσεις 2,5% Άλλες ηλεκτρικές συσκευές 2,5% Πρωτογενής τομέας Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 1,5% Ορυχεία και λατομεία 0,0% Δευτερογενής τομέας Μεταποίηση 2,5% Παροχή νερού, επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες εξυγίανσης 1,0% Κατασκευές 2,0% Τριτογενής τομέας Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης 2,0% 1,0% Γενική δημόσια διοίκηση και κοινωνική ασφάλιση 2,0% Υπηρεσίες άμυνας και δικαιοσύνης, αστυνομία και 1,0% Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 43

44 πυσοσβεστικά σώματα Εκπαίδευση 1,5% Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα 2,5% Άλλες υπηρεσίες 2,0% Δημοτικός/δημόσος φωτισμός 2,5% Μεταφορές (οχήματα) Ιδωτικές μεταφορές 2,5% Αστικές και προαστιακές χερσαίες μεταφορές επιβατών 1,0% Άλλες οδικές υπηρεσίες μεταφοράς επιβατών (ταξί, τουρισμός, σχολικά λεωφορεία, κλπ.) 2,0% Οδικές μεταφορές εμπορευμάτων και υπηρεσίες μετακόμισης 0,0% Δευτερογενής παραγωγή ενέργειας Ηλιακή ενέργεια για παραγωγή ηλεκτρισμού 3,0% Αιολική ενέργεια για παραγωγή ηλεκτρισμού 1,0% Ηλιακή ενέργεια για θέρμανση και ψύξη 3,0% Γεωθερμική ενέργεια για θέρμανση και ψύξη 0,0% Πίνακας 31 Αύξηση της απόδοσης κατά την τελική χρήση ενέργειας (μείωση της τελικής ενέργειας για την ίδια χρήσιμη ενέργεια) Περιγραφή τομέα Κατοικίες Ετήσιος εκτιμώμενος ρυθμός αύξησης απόδοσης κατά την τελική χρήση ενέργειας Ζεστό νερό χρήσης 0,5% Θέρμανση και ψύξη 0,5% Φωτισμός 0,5% Μαγείρεμα 0,5% Ψυγεία και καταψύκτες 0,5% Πλυντήρια και στεγνωτήρια 0,5% Πλυντήρια πιάτων 0,5% Τηλεοράσεις 0,5% Άλλες ηλεκτρικές συσκευές 0,5% Άλλες υπηρεσίες 0,5% Δημοτικός/δημόσος φωτισμός 0,5% Μεταφορές (οχήματα) Ιδωτικές μεταφορές 0,5% Πίνακας 32 Συντελεστές ενεργειακής απόδοσης για την παραγωγή ηλεκτρισμού Μαζούτ 32% 32% 32% 33% 34% 35% 35% 35% 35% 35% 35% Πετρέλαιο 25% 25% 25% 25% 25% 26% 27% 28% 29% 30% 31% Φυσικό αέριο % 43% 43% 44% 44% 44% Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 44

45 Πίνακας 33 Σενάριο Αναμενόμενης εξέλιξης για την πρόβλεψη των εκπομπών CO 2 για την περίοδο Έτος Πετρελαιοειδή Πετρέλαιο Βενζίνη Υγραέριο Φυσικό αέριο Σύνολο Αύξηση σε σχέση με το % % % % % % % % % % % Εικόνα 29 Σενάριο Αναμενόμενης εξέλιξης για την πρόβλεψη των εκπομπών CO 2 για την περίοδο Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 45

46 7 Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης Δήμου Λατσιών Εισαγωγή Το Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης που έχει ετοιμαστεί για το Δήμο περιλαμβάνει επιπρόσθετα μέτρα/δράσεις έτσι ώστε να επιτευχθεί τουλάχιστον ο ευρωπαϊκός στόχος για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Δηλαδή τα μέτρα που θα λάβει ο Δήμος επιπρόσθετα από τα εθνικά μέτρα έτσι ώστε να ξεπεραστεί ο στόχος μείωσης των εκπομπών CO 2 κατά τουλάχιστον 20% μέχρι το 2020 σε σχέση με το έτος αναφοράς που είναι το Εκπομπές έτους αναφοράς 2009 (tn CO 2 /year) Αναμενόμενες εκπομπές έτους 2020 (tn CO 2 /year) Στόχος εκπομπών 2020 (tn CO 2 /year) Επιθυμητή ελάχιστη (20%) μείωση εκπομπών (tn CO 2 /year) Η συνεισφορά των εθνικών μέτρων εκτιμάται και συνυπολογίζεται στο Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης χωρίς όμως ο Δήμος να μπορεί να καθορίσει την επίτευξη των Εθνικών Στόχων. Παρόλα αυτά, αρκετά από τα μέτρα που θα προτείνονται να υλοποιηθούν σε τοπικό επίπεδο, θα δρουν υποστηρικτικά και συμπληρωματικά των εθνικών μέτρων έτσι ώστε να είναι εφικτή η επίτευξη των στόχων. Τα μέτρα χωρίζονται στους ακόλουθους βασικούς άξονες: Εξοικονόμηση ενέργειας στα Δημόσια κτίρια Εξοικονόμηση ενέργειας με εκστρατείες ενημέρωσης Εξοικονόμηση ενέργειας στις μεταφορές Εξοικονόμηση ενέργειας στον οδικό φωτισμό Επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Ανάπτυξη χώρων πρασίνου Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 46

47 7.2 Εξοικονόμηση ενέργειας στα Δημόσια κτίρια Μέτρο ΕΝΑΠ 1 - Επεμβάσεις θερμομόνωσης στο Δημοτικό Μέγαρο Περιγραφή κτιρίου Έτος κατασκευής: 2005 Εμβαδόν κτιρίου Υπόγειο 1661 m 2 Γραφεία 1860 m 2 Θέατρο 1049 m 2 Χρήσεις Γραφεία (ώρες γραφείου) και θέατρο (κυρίως βράδυ) Ψύξη / θέρμανση γραφείων Με κλιματιστικά VRV Ψύξη / θέρμανση θεάτρου Κατανάλωση ενέργειας Με λέβητα πετρελαίου και chiller Ηλεκτρισμός: kwh/έτος Πετρέλαιο: kwh/έτος Εξετάστηκε (α) η θερμομόνωση οροφής, Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς απαιτείται (α) η ετοιμασία όρων για λήψη προσφορών (β) αξιολόγηση προσφορών με τεχνικά και οικονομικά κριτήρια, Εφαρμογή του μέτρου το 2012 Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 47

48 Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΕΝΑΠ1 Επεμβάσεις θερμομόνωσης στο Δημοτικό Μέγαρο ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κόστος επένδυσης Εμβαδό (m 2 ) Κόστος ( /m 2 ) Ολικό ( ) Θερμομόνωση οροφής (χωρίς χορηγία) /m 2 οροφής Κόστος λειτουργίας Θερμομόνωση οροφής 0 Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό Υψηλό Μέσο Χαμηλό Θερμαινόμενο Εμβαδό (m 2 ) Όφελος (kwh/m 2 θερ. χ.year) Εξοικονόμηση Ενέργειας (kwh/year) Θερμομόνωση οροφής (χωρίς χορηγία) Οικονομικό Εξοικονόμηση Ενέργειας (kwh/year) Μέση τιμή ηλεκτρισμού και πετρελαίου( /kwh) Εξοικονόμηση ( /year) Θερμομόνωση οροφής Περιβαλλοντικό Συντελεστής μείωσης Εκπομπών (kg CO2 /m 2 θ.χ.year) Θερμαινόμενος χώρος (m 2 ) Εξοικονόμηση Εκπομπών (kg CO2 / year) Θερμομόνωση οροφής ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Προτείνονται για υλοποίηση Θερμομόνωση οροφής 0.48 / kg CO2 annual saving ΜΕΤΡΟ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΑΠ1 Θερμομόνωση οροφής Δημοτικού Μεγάρου Ολικό κόστος Εξοικονόμηση Μείωση Εκπομπών Kg CO2 / year Αποπληρωμή 2.3 χρόνια Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 48

49 Μέτρο ΕΝΑΠ 2 - Επεμβάσεις θερμομόνωσης στις Δημοτικές Αποθήκες Περιγραφή κτιρίου Εμβαδόν κτιρίου Αποθήκη: 630 m 2 Γραφεία: 300 m 2 Χρήσεις Αποθήκη και Γραφεία Κατανάλωση ενέργειας kwh/έτος Εξετάστηκε η θερμομόνωση οροφής για το χώρο των γραφείων. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς απαιτείται (α) η ετοιμασία όρων για λήψη προσφορών (β) αξιολόγηση προσφορών με τεχνικά και οικονομικά κριτήρια. Εφαρμογή του μέτρου το 2012 Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 49

50 Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΕΝΑΠ2 Επεμβάσεις θερμομόνωσης στις Δημοτικές Αποθήκες ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κόστος επένδυσης Εμβαδό (m 2 ) Κόστος ( /m 2 ) Ολικό ( ) Θερμομόνωση οροφής (χωρίς χορηγία) /m 2 οροφής Κόστος λειτουργίας Θερμομόνωση οροφής 0 Έμμεσο κόστος Θερμομόνωση οροφής ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό Υψηλό Μέσο Χαμηλό Θερμαινόμενο Εμβαδό (m 2 ) Όφελος (kwh/m 2 θερ. χ.year) Εξοικονόμηση Ενέργειας (kwh/year) Θερμομόνωση οροφής Οικονομικό Εξοικονόμηση Ενέργειας (kwh/year) Μέση τιμή ηλεκτρισμού ( /kwh) Εξοικονόμηση ( /year) Θερμομόνωση οροφής Περιβαλλοντικό Συντελεστής μείωσης Εκπομπών (kg CO2 /m 2 θ.χ.year) Θερμαινόμενος χώρος (m 2 ) Εξοικονόμηση Εκπομπών (kg CO2 / year) Θερμομόνωση οροφής ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Προτείνεται για υλοποίηση Θερμομόνωση οροφής 1.51 / kg CO2 annual saving ΜΕΤΡΟ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΑΠ2 Θερμομόνωση οροφής Δημοτικού Μεγάρου Ολικό κόστος Εξοικονόμηση 723 Μείωση Εκπομπών 2969 Kg CO2 / year Αποπληρωμή 6.2 χρόνια Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 50

51 Μέτρο ΕΝΑΠ3 Εξοικονόμηση ηλεκτρισμού στο κτίριο του Δημοτικού Μεγάρου Περιγραφή κτιρίου Κατανάλωση ηλεκτρισμού kwh/έτος Εξετάστηκε (α) η εγκατάσταση διορθωτή τάσης και (β) αντικατάσταση συμβατικών λαμπτήρων (250 λαμπτήρες). Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς απαιτείται (α) η ετοιμασία όρων για λήψη προσφορών (β) αξιολόγηση προσφορών με τεχνικά και οικονομικά κριτήρια. Εφαρμογή του μέτρου το 2012 Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 51

52 Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΕΝΑΠ3 Εξοικονόμηση ηλεκτρισμού στο κτίριο του Δημοτικού Μεγάρου ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κόστος επένδυσης Ολικό ( ) (α) Διορθωτής τάσης (χωρίς χορηγία) (β) Αντικατάσταση λαμπτήρων (χωρίς χορηγία) Κόστος λειτουργίας (α) Διορθωτής τάσης 0 (β) Αντικατάσταση λαμπτήρων 0 Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Υψηλό Μέσο Χαμηλό Ενεργειακό Εμβαδό (m 2 ) Όφελος (kwh/m 2.year) Εξοικονόμηση Ενέργειας (kwh/year) (α) Διορθωτής τάσης (β) Αντικατάσταση λαμπτήρων Οικονομικό Εξοικονόμηση Ενέργειας (kwh/year) Μέση τιμή ηλεκτρισμού ( /kwh) Εξοικονόμηση ( /year) (α) Διορθωτής τάσης (β) Αντικατάσταση λαμπτήρων Περιβαλλοντικό Συντελεστής μείωσης Εκπομπών (kg CO2 /m 2.year) Εμβαδόν (m 2 ) Εξοικονόμηση Εκπομπών (kg CO2 / year) (α) Διορθωτής τάσης (β) Αντικατάσταση λαμπτήρων ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) (α) Διορθωτής τάσης (β) Αντικατάσταση λαμπτήρων 1.63 / kg CO2 annual saving 0.74 / kg CO2 annual saving Προτείνεται για υλοποίηση ΜΕΤΡΟ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΑΠ3(α),(β) Εξοικονόμηση ηλεκτρισμού στο κτίριο του Δημοτικού Μεγάρου Ολικό κόστος Εξοικονόμηση Μείωση Εκπομπών Kg CO2 / year Αποπληρωμή 9.5 χρόνια Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 52

53 Μέτρο ΕΝΑΠ4: Ανανεώσιμος ηλεκτρισμός με Φωτοβολταϊκά σε κτίρια του Δήμου Εξετάστηκε η εγκατάσταση συστήματος παραγωγής ηλεκτρισμού με Φωτοβολταϊκά πλαίσια. Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς θα είναι 20 kw και θα καλύπτουν επιφάνεια περίπου 200 m 2. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς απαιτείται (α) η ετοιμασία όρων για λήψη προσφορών (β) αξιολόγηση προσφορών με τεχνικά και οικονομικά κριτήρια, (γ) συμπλήρωση έντυπου (αίτησης) για εξασφάλιση χορηγήματος από το Σχέδιο Χορηγιών του ΥΕΒΤ. Θα πρέπει επίσης να πραγματοποιηθεί η διαδικασία σύνδεσης των Φωτοβολταϊκών με το δίκτυο της ΑΗΚ. Φωτοβολταϊκά συστήματα τυγχάνουν επιδότησης στην πωλούμενη kwh (τιμή πώλησης 0,35). Περίοδος Υλοποίησης Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΕΝΑΠ4 Ανανεώσιμος ηλεκτρισμός σε κτίρια του Δήμου ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κόστος επένδυσης Ολικό ( ) Φωτοβολταϊκό σύστημα 20 kw Κόστος λειτουργίας Φωτοβολταϊκό σύστημα 20 kw Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό 0 (αμελητέο κόστος για τον περιοδικό καθαρισμό των πλαισίων) Υψηλό Μέσο Χαμηλό Ισχύς (kw) Παραγωγή ηλεκτρισμού (kwh/kw.year) Πράσινη Ενέργεια (kwh/year) Φωτοβολταϊκό σύστημα 20 kw Οικονομικό Πράσινη Ενέργεια (kwh/year) Επιδοτούμενη τιμή πώλησης ηλεκτρισμού ( /kwh) Έσοδα ( /year) Φωτοβολταϊκό σύστημα 20 kw Περιβαλλοντικό Συντελεστής μείωσης Εκπομπών (kg CO2 /kw.year) Ισχύς (kw) Εξοικονόμηση Εκπομπών (kg CO2 / year) Φωτοβολταϊκό σύστημα 20 kw ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Προτείνεται για υλοποίηση Φωτοβολταϊκό σύστημα 20 kw 2.1 / kg CO2 annual saving ΜΕΤΡΟ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΑΠ4 Ανανεώσιμος ηλεκτρισμού σε κτίρια του Δήμου Ολικό κόστος Έσοδα Μείωση Εκπομπών Kg CO2 / year Αποπληρωμή 4.8 χρόνια Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 53

54 7.3 Εξοικονόμηση ενέργειας με εκστρατείες ενημέρωσης Μέτρο ΕΚΕΝ 1 - Διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Εξετάστηκε η διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για τις ΑΠΕ στο Δήμο Λατσιών. Το σεμινάριο θα είναι ολοήμερο και θα διεξάγεται στο χώρο του Δημοτικού Μεγάρου για 3 χρονιές. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλό καθώς πέραν από τη διοργάνωση του σεμιναρίου (ομιλητές, προσκλήσεις, χώρος, catering κλπ), οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος εφαρμογής τεχνολογιών ΑΠΕ στο σπίτι τους. Περίοδος εφαρμογής του μέτρου: Κωδικός μέτρου ΕΚΕΝ 1 Ονομασία μέτρου ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κόστος μέτρου Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό Διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για τις ΑΠΕ Υψηλό Μέσο Χαμηλό kwh/year Οικονομικό (Πράσινη εν. /year) Περιβαλλοντικό (kg CO 2 -eq) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Το οικονομικό όφελος προκύπτει για τους ενδιαφερόμενους kg CO2 /year / kg CO2 annual saving Προτείνεται για υλοποίηση Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kwh) ν: αριθμός συμμετοχών ε:έτη εφαρμογής n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%) νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού ESPP: Πράσινη ενέργεια ανά άτομο (kwh) Υπολογισμός: ES= 100*3*0.3*3*1000kWh/year= kwh/year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 54

55 Μέτρο ΕΚΕΝ 2 - Διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για την εξοικονόμηση ενέργειας Εξετάστηκε η διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για την εξοικονόμηση ενέργειας στο Δήμο Λατσιών. Το σεμινάριο θα είναι ολοήμερο και θα διεξάγεται στο χώρο του Δημοτικού Μεγάρου για 3 χρονιές. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλό καθώς πέραν από τη διοργάνωση του σεμιναρίου (ομιλητές, προσκλήσεις, χώρος, catering κλπ), οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος εφαρμογής τεχνολογιών εξοικονόμησης στο σπίτι τους. Περίοδος εφαρμογής του μέτρου: Κωδικός μέτρου ΕΚΕΝ 2 Ονομασία μέτρου ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κόστος μέτρου Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό Διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για την εξοικονόμηση ενέργειας Υψηλό Μέσο Χαμηλό kwh/year Οικονομικό (Εξοικονόμηση εν. /year) Περιβαλλοντικό (kg CO 2 -eq) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Το οικονομικό όφελος προκύπτει για τους ενδιαφερόμενους kg CO2 /year / kg CO2 annual saving Προτείνεται για υλοποίηση Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kwh) ν: αριθμός συμμετοχών ε:έτη εφαρμογής n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%) νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού ESPP: Εξοικονόμηση ενέργειας ανά άτομο (kwh) Υπολογισμός: ES= 100*3*0.25*3*700kWh/year= kwh/year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 55

56 Μέτρο ΕΚΕΝ 3 - Διοργάνωση ημέρας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εξοικονόμησης Εξετάστηκε η διοργάνωση της ετήσιας μέρας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και εξοικονόμησης στο Δήμο Λατσιών. Το μέτρο θα εφαρμόζεται για περίοδο 10 χρόνων. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλό καθώς πέραν από τη διοργάνωση της εκδήλωσης, οι ενδιαφερόμενοι (που θα ευαισθητοποιηθούν) θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος εφαρμογής μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας ή ανανεώσιμων πηγών στο σπίτι τους. Υλοποίηση 12 Μαρτίου 2012 (και κάθε χρόνο) Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΚΕΝ3 Κόστος μέτρου Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό Διοργάνωση ημέρας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και εξοικονόμησης Υψηλό Μέσο Χαμηλό kwh/year Οικονομικό (Εξοικονόμηση εν. /year) Περιβαλλοντικό (kg CO 2 -eq) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Το οικονομικό όφελος προκύπτει για τους ενδιαφερόμενους kg CO2 /year / kg CO2 annual saving Προτείνεται για υλοποίηση Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kwh) ν: αριθμός συμμετοχών ε:έτη εφαρμογής n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%) νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού ESPP: Εξοικονόμηση ενέργειας ανά άτομο (kwh) Υπολογισμός: ES= 640*10*0.4*3*800kWh/year= kwh/year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 56

57 Μέτρο ΕΚΕΝ 4 - Διοργάνωση εκπαιδευτικών παρουσιάσεων σε μαθητές Εξετάστηκε η διοργάνωση εκπαιδευτικών παρουσιάσεων σε μαθητές με θέμα τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την εξοικονόμηση ενέργειας. Το μέτρο περιλαμβάνει στο σύνολο τους 6 παρουσιάσεις. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλό καθώς πέραν από τη διοργάνωση των παρουσιάσεων, οι ενδιαφερόμενοι που θα ευαισθητοποιηθούν (από τα παιδιά τους) θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος εφαρμογής μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας ή ανανεώσιμων πηγών στο σπίτι τους. Περίοδος Υλοποίησης 2010, 2012, 2014, 2016, 2018, 2020 Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΚΕΝ4 Κόστος μέτρου Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό Διοργάνωση εκπαιδευτικών παρουσιάσεων σε μαθητές Υψηλό Μέσο Χαμηλό kwh/year Οικονομικό (Εξοικονόμηση εν. /year) Περιβαλλοντικό (kg CO 2 -eq) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Το οικονομικό όφελος προκύπτει για τους ενδιαφερόμενους kg CO2 /year / kg CO2 annual saving Προτείνεται για υλοποίηση Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kwh) ν: αριθμός συμμετοχών ε:αριθμός εφαρμογών n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%) νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού ESPP: Εξοικονόμηση ενέργειας ανά άτομο (kwh) Υπολογισμός: ES= 200*10*0.4*3*600kWh/year= kwh/year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 57

58 Μέτρο EΚΕΝ5: Διοργάνωση ημέρας χωρίς φωτισμό Εξετάστηκε η διοργάνωση της ετήσιας μέρας χωρίς φως στο Δήμο Λατσιών. Το μέτρο θα έχει περίοδο εφαρμογής 10 χρόνων. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλό καθώς πέραν από τη διοργάνωση της εκδήλωσης, οι ενδιαφερόμενοι (που θα ευαισθητοποιηθούν) θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος εφαρμογής μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας ή ανανεώσιμων πηγών στο σπίτι τους. Υλοποίηση 30 Μαρτίου 2012 (και κάθε χρόνο) Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΚΕΝ5 Κόστος μέτρου 1500 Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό Διοργάνωση ημέρας χωρίς φωτισμό Υψηλό Μέσο Χαμηλό kwh/year Οικονομικό (Εξοικονόμηση εν. /year) Περιβαλλοντικό (kg CO 2 -eq) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Το οικονομικό όφελος προκύπτει για τους ενδιαφερόμενους kg CO2 /year / kg CO2 annual saving Προτείνεται για υλοποίηση Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kwh) ν: αριθμός συμμετοχών ε:έτη εφαρμογής n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%) νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού ESPP: Εξοικονόμηση ενέργειας ανά άτομο (kwh) Υπολογισμός: ES= 1500*10*0.05*3*80kWh/year= kwh/year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 58

59 Μέτρο EΚΕΝ6: Πληροφορίες για την ενέργεια σε ιστοσελίδα και εφημερίδα του Δήμου Εξετάστηκε η ανάρτηση πληροφοριών για τις ΑΠΕ και την ΕΞΕ στην ιστοσελίδα του Δήμου Λατσιών. Επίσης θα υπάρχει αφιέρωμα για την ενέργεια στην εφημερίδα του Δήμου η οποία εκδίδεται κάθε 3 μήνες. Το μέτρο θα έχει περίοδο εφαρμογής 10 χρόνων. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλό καθώς οι ενδιαφερόμενοι (που θα ευαισθητοποιηθούν) θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος εφαρμογής μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας ή ανανεώσιμων πηγών στο σπίτι τους. Έναρξη υλοποίησης 2010 Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κόστος μέτρου 0 Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό ΕΚΕΝ6 Πληροφορίες για την ενέργεια στην ιστοσελίδα και την εφημερίδα του Δήμου Υψηλό Μέσο Χαμηλό kwh/year Οικονομικό (Εξοικονόμηση εν. /year) Περιβαλλοντικό (kg CO 2 -eq) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Το οικονομικό όφελος προκύπτει για τους ενδιαφερόμενους kg CO2 /year 0.00 / kg CO2 annual saving Προτείνεται για υλοποίηση Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kwh) ν: αριθμός επισκέψεων ή αναγνώσεων ε:έτη εφαρμογής n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%) νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού ESPP: Εξοικονόμηση ενέργειας ανά άτομο (kwh) Υπολογισμός: ES= 200*10*0.15*3*500kWh/year= kwh/year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 59

60 Μέτρο EΚΕΝ7: Δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες από το Δήμο προς τους δημότες Εξετάστηκε η δυνατότητα εξυπηρέτησης των δημοτών με συμβουλευτικές υπηρεσίες από υπάλληλο του Δήμου. Το μέτρο θα έχει περίοδο εφαρμογής 3 χρόνων. Έτη εφαρμογής Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως μέσο καθώς οι ενδιαφερόμενοι (που θα ευαισθητοποιηθούν) θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος εφαρμογής μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας ή ανανεώσιμων πηγών στο σπίτι τους. Ο αριθμός των ενδιαφερόμενων θα είναι σχετικά μικρότερος σε σχέση με τις συμμετοχές σε άλλες εκδηλώσεις. Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΚΕΝ7 Κόστος μέτρου 6000 Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό Δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες από το Δήμο προς τους δημότες Υψηλό Μέσο Χαμηλό kwh/year Οικονομικό (Εξοικονόμηση εν. /year) Περιβαλλοντικό (kg CO 2 -eq) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Το οικονομικό όφελος προκύπτει για τους ενδιαφερόμενους kg CO2 /year / kg CO2 annual saving Προτείνεται για υλοποίηση Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kwh) ν: αριθμός επισκέψεων ή αναγνώσεων ε:έτη εφαρμογής n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%) νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού ESPP: Εξοικονόμηση ενέργειας ανά άτομο (kwh) Υπολογισμός: ES= 100*3*0.75*3*1800kWh/year= kwh/year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 60

61 Μέτρο EΚΕΝ8: Διοργάνωση ημέρας ποδηλατοκίνησης Εξετάστηκε η δυνατότητα εξυπηρέτησης των δημοτών με συμβουλευτικές υπηρεσίες από υπάλληλο του Δήμου. Το μέτρο θα έχει περίοδο εφαρμογής μέχρι το Έτη εφαρμογής Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως μέσο καθώς οι ενδιαφερόμενοι (που θα ευαισθητοποιηθούν) θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος εφαρμογής μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας ή ανανεώσιμων πηγών στο σπίτι τους. Ο αριθμός των ενδιαφερόμενων θα είναι σχετικά μικρότερος σε σχέση με τις συμμετοχές σε άλλες εκδηλώσεις. Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΚΕΝ8 Κόστος μέτρου 6000 Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό Δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες από το Δήμο προς τους δημότες Υψηλό Μέσο Χαμηλό kwh/year Οικονομικό (Εξοικονόμηση εν. /year) Περιβαλλοντικό (kg CO 2 -eq) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Το οικονομικό όφελος προκύπτει για τους ενδιαφερόμενους kg CO2 /year / kg CO2 annual saving Προτείνεται για υλοποίηση Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kwh) ν: αριθμός επισκέψεων ή αναγνώσεων ε:έτη εφαρμογής n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%) νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού ESPP: Εξοικονόμηση ενέργειας ανά άτομο (kwh) Υπολογισμός: ES= 100*3*0.75*3*1800kWh/year= kwh/year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 61

62 Μέτρο EΚΕΝ9: Διοργάνωση ημέρας οικολογικού αυτοκινήτου Εξετάστηκε η διοργάνωση της ετήσιας μέρας οικολογικού αυτοκινήτου στο Δήμο Λατσιών. Το μέτρο θα έχει εφαρμοστεί για 2 χρονιές. Έτη εφαρμογής 2012 και 2014 Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως μέσο καθώς πέραν από τη διοργάνωση της εκδήλωσης, οι ενδιαφερόμενοι (που θα ευαισθητοποιηθούν) θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι την αγορά οικολογικού αυτοκινήτου. Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΚΕΝ9 Κόστος μέτρου 1000 Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό Διοργάνωση ημέρας οικολογικού αυτοκινήτου Υψηλό Μέσο Χαμηλό kwh/year Οικονομικό (Εξοικονόμηση εν. /year) Περιβαλλοντικό (kg CO 2 -eq) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Το οικονομικό όφελος προκύπτει για τους ενδιαφερόμενους από την εξοικονόμηση καυσίμων kg CO2 /year / kg CO2 annual saving Προτείνεται για υλοποίηση Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kwh) ν: αριθμός συμμετοχών ε:έτη εφαρμογής n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%) νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού ESPP: Εξοικονόμηση ενέργειας ανά άτομο (kwh) Υπολογισμός: ES= 100*2*0.05*3*9210kWh/year= kwh/year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 62

63 Μέτρο EΚΕΝ10: Πληροφόρηση ευαισθητοποίηση με έντυπα και ενημερωτικά μηνύματα Εξετάστηκε η ετοιμασία ενημερωτικού υλικού το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για την ενημέρωση, πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση του κοινού. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλό καθώς πέραν από την ετοιμασία και διανομή των ενημερωτικών εντύπων, οι ενδιαφερόμενοι (που θα ευαισθητοποιηθούν) θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι την οποιαδήποτε επένδυση ή εξοικονόμηση προβούν. Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΕΚΕΝ10 Έντυπα και ενημερωτικά μηνύματα ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κόστος μέτρου Ολικό ( ) (α) Φυλλάδια ΑΠΕ και ΕΞΕ 2000 (β) Φυλλάδια βιώσιμης κινητικότητας (γ) Άρθρα στην εφημερίδα του Δήμου (δ) Τηλεοπτικό σποτ 5000 (ε) Ραδιοφωνικό σποτ 3000 Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό Υψηλό Μέσο Χαμηλό Αριθμός/ Παραλήπτες Ποσοστό Ευαισθητοποίησης Ενεργειακό όφελος (kwh/άτομο.year) Εξοικονόμηση Ενέργειας (kwh/year) (α) Φυλλάδια ΑΠΕ και ΕΞΕ % (β) Φυλλάδια βιώσιμης κινητικότητας (γ) Άρθρα στην εφημερίδα του Δήμου % % (δ) Τηλεοπτικό σποτ % (ε) Ραδιοφωνικό σποτ % Οικονομικό Περιβαλλοντικό (α) Φυλλάδια ΑΠΕ και ΕΞΕ (β) Φυλλάδια βιώσιμης κινητικότητας Το οικονομικό όφελος προκύπτει για τους ενδιαφερόμενους από την εξοικονόμηση ενέργειας Εξοικονόμηση Εκπομπών (kg CO2 / year) Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 63

64 (γ) Άρθρα στην εφημερίδα του Δήμου (δ) Τηλεοπτικό σποτ (ε) Ραδιοφωνικό σποτ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) (α) Φυλλάδια ΑΠΕ και ΕΞΕ (β) Φυλλάδια βιώσιμης κινητικότητας (γ) Άρθρα στην εφημερίδα του Δήμου (δ) Τηλεοπτικό σποτ / kg CO2 annual saving / kg CO2 annual saving 0 / kg CO2 annual saving / kg CO2 annual saving Προτείνεται για υλοποίηση (ε) Ραδιοφωνικό σποτ / kg CO2 annual saving ΜΕΤΡΟ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΕΝ10(α),(β),(γ),(δ),(ε) Έντυπα και ενημερωτικά μηνύματα Ολικό κόστος Μείωση Εκπομπών Kg CO2 / year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 64

65 Μέτρο EΚΕΝ11: Διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για την Εξοικονόμηση Ενέργειας στην Βιομηχανία Εξετάστηκε η διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για την εξοικονόμηση ενέργειας στη βιομηχανία στο Δήμο Λατσιών. Το σεμινάριο θα είναι ολοήμερο και θα διεξάγεται στο χώρο του Δημοτικού Μεγάρου για 3 χρονιές. Εξετάζεται η προώθηση συστημάτων συμπαραγωγής. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλό καθώς πέραν από τη διοργάνωση του σεμιναρίου (ομιλητές, προσκλήσεις, χώρος, catering κλπ), οι ενδιαφερόμενοι βιομήχανοι θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος εφαρμογής μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας στο σπίτι τους. Έτη εφαρμογής 2013, 2014, 2015 Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΚΕΝ11 Κόστος μέτρου Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό Διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για την εξοικονόμηση ενέργειας στη βιομηχανία Υψηλό Μέσο Χαμηλό kwh/year Οικονομικό (Εξοικονόμηση εν. /year) Περιβαλλοντικό (kg CO 2 -eq) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Το οικονομικό όφελος προκύπτει για τους ενδιαφερόμενους kg CO2 /year / kg CO2 annual saving Προτείνεται για υλοποίηση Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kwh) ν: αριθμός συμμετοχών ε:έτη εφαρμογής n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%) νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού ESPP: Εξοικονόμηση ενέργειας ανά άτομο (kwh) Υπολογισμός: ES= 50*3*0.5*1.5*6450kWh/year= kwh/year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 65

66 7.4 Εξοικονόμηση ενέργειας στις μεταφορές Μέτρο ΕΕΜ1: Εξοικονόμηση ενέργειας στις μεταφορές με την προώθηση οικολογικών αυτοκινήτων (υβριδικά και ηλεκτρικά) Εξετάστηκε η δυνατότητα προώθησης οχημάτων με χαμηλές εκπομπές CO 2 μέσω της παροχής διευκολύνσεων. Οι δύο περιπτώσεις που εξετάστηκαν είναι (α) δωρεάν χώρος στάθμευσης και (β) σημεία φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Η περίοδος εφαρμογής είναι για 4 χρόνια. Έτη εφαρμογής Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί περιορισμένο καθώς ενδιαφερόμενοι (που θα ευαισθητοποιηθούν για αγορά οικολογικού αυτοκινήτου) θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος αγοράς τους. οι Κωδικός μέτρου ΕΕΜ1 Ονομασία μέτρου Προώθηση αυτοκινήτων με χαμηλές εκπομπές CO 2 ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κόστος μέτρου Ολικό ( ) (α) Δωρεάν χώρος στάθμευσης (10 θέσεις) (β) Σημεία φόρτισης ηλ. Οχημ. (5 θέσεις) Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό (α) Δωρεάν χώρος στάθμευσης (10 θέσεις) (β) Σημεία φόρτισης ηλ. Οχημ. (5 θέσεις) Οικονομικό Περιβαλλοντικό (α) Δωρεάν χώρος στάθμευσης (10 θέσεις) (β) Σημεία φόρτισης ηλ. Οχημ. (5 θέσεις) *απώλεια εσόδων 2500 Υψηλό Μέσο Χαμηλό Αρ. θέσεων Επισκεψιμότητα (4 χρόνια) ΕξΕ ανά επίσκεψη +ΕξΕ από διάχυτη ενημέρωση (kwh/ year) Εξοικονόμηση Ενέργειας (kwh/year) Το οικονομικό όφελος προκύπτει για τους ενδιαφερόμενους από την εξοικονόμηση ενέργειας Εξοικονόμηση Εκπομπών (kg CO2 / year) Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 66

67 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) (α) Δωρεάν χώρος στάθμευσης (10 θέσεις) (β) Σημεία φόρτισης ηλ. Οχημ. (5 θέσεις) / kg CO2 annual saving / kg CO2 annual saving Προτείνεται για υλοποίηση ΜΕΤΡΟ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΕΜ1(α),(β) Προώθηση αυτοκινήτων με χαμηλές εκπομπές CO2 Ολικό κόστος Μείωση Εκπομπών Kg CO2 / year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 67

68 Μέτρο ΕΕΜ2: Εξοικονόμηση ενέργειας στο στόλο του Δήμου Εξετάστηκε η δυνατότητα αγοράς τριών οχημάτων με χαμηλές εκπομπές CO 2. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί περιορισμένο καθώς οι ενδιαφερόμενοι (που θα ευαισθητοποιηθούν για αγορά οικολογικού αυτοκινήτου) θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος αγοράς τους. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς απαιτείται (α) η ετοιμασία όρων για λήψη προσφορών (β) αξιολόγηση προσφορών με τεχνικά και οικονομικά κριτήρια, (γ) συμπλήρωση έντυπου (αίτησης) για εξασφάλιση χορηγήματος από το Σχέδιο Χορηγιών του ΥΕΒΤ. Έτη εφαρμογής 2016, 2018 και 2020 Η αγορά αυτοκινήτων με χαμηλές εκπομπές επιχορηγείται από το Σχέδιο του ΥΕΒΤ. 700 για όχημα με χαμηλές εκπομπές και 1200 για υβριδικό. Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΕΕΜ2 Εξοικονόμηση ενέργειας στο στόλο του Δήμου ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κόστος μέτρου Ολικό ( ) Αγορά 3 eco car Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό Αγορά 3 eco car Οικονομικό Αγορά 3 eco car 3000 Περιβαλλοντικό Αγορά 3 eco car 6980 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Υψηλό Μέσο Χαμηλό Εξοικονόμηση Ενέργειας (kwh/year) Εξοικονόμηση ( /year) Εξοικονόμηση Εκπομπών (kg CO2 / year) Αγορά 3 eco car 6.45 / kg CO2 annual saving ΜΕΤΡΟ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΕΜ2 Εξοικονόμηση ενέργειας στο στόλο του Δήμου Ολικό κόστος Προτείνεται για υλοποίηση Μείωση Εκπομπών Kg CO2 / year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 68

69 Μέτρο ΕΕΜ3: Εξοικονόμηση ενέργειας στις μεταφορές με την προώθηση της χρήσης ποδηλάτου (Σύστημα ενοικίασης ποδηλάτων) Εξετάστηκε η δυνατότητα προώθησης του ποδηλάτου με την εγκατάσταση συστήματος ενοικίασης ποδηλάτων σε συνεργασία με Δήμους της Επαρχίας Λευκωσίας. Η περίοδος εφαρμογής είναι για 10 χρόνια με έτος έναρξης το Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί περιορισμένο καθώς οι ενδιαφερόμενοι (που θα ευαισθητοποιηθούν για χρήση ποδηλάτου) θα πρέπει να επιβαρυνθούν με το ελάχιστο κόστος ενοικίασης των ποδηλάτων. Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΕΕΜ3 Σύστημα ενοικίασης ποδηλάτων ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κόστος μέτρου Ολικό ( ) 2 θέσεις και 15 ποδήλατα Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό Υψηλό Μέσο Χαμηλό Αρ. Ποδηλάτων Επισκεψιμότητα το χρόνο ΕξΕ ανά ποδήλατο +ΕξΕ από διάχυτη ενημέρωση (kwh/ year) Εξοικονόμηση Ενέργειας (kwh/year) 2 θέσεις και 15 ποδήλατα Οικονομικό Περιβαλλοντικό 2 θέσεις και 15 ποδήλατα ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Το οικονομικό όφελος προκύπτει για τους ενδιαφερόμενους από την εξοικονόμηση καυσίμων Εξοικονόμηση Εκπομπών (kg CO2 / year) 2 θέσεις και 15 ποδήλατα 0.18 / kg CO2 annual saving ΜΕΤΡΟ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΕΜ3 Σύστημα ενοικίασης ποδηλάτων Ολικό κόστος Προτείνεται για υλοποίηση Μείωση Εκπομπών Kg CO2 / year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 69

70 7.5 Εξοικονόμηση ενέργειας στον οδικό φωτισμό Μέτρο ΕΟΦ1: Εξοικονόμηση ενέργειας στον οδικό φωτισμό Εξετάστηκε η δυνατότητα εξοικονόμησης ενέργειας στον οδικό φωτισμό. Ο οδικός φωτισμός αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα έξοδα του δήμου. Η κατανάλωση ηλεκτρισμού για τον οδικό φωτισμό στα Λατσιά κατά το 2009 ήταν kwh Οι δύο περιπτώσεις που εξετάστηκαν είναι (α) αντικατάσταση λαμπτήρων με οικονομικούς LED και (β) μελέτη βελτιστοποίησης του ωραρίου λειτουργίας του οδικού φωτισμού. Εφαρμογή του μέτρου το 2013 Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί περιορισμένο. Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΟΦ1 Εξοικονόμηση ενέργειας στον οδικό φωτισμό Κόστος μέτρου Ολικό ( ) (α) Αντικατάσταση λαμπτήρων με LED (β) Βελτιστοποίηση λειτουργίας οδ. Φωτ. Έμμεσο κόστος Κόστος συντήρησης ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Υψηλό Μέσο Χαμηλό Υψηλό Μέσο Χαμηλό Ενεργειακό Αριθμός Κατανάλωση ηλεκτρισμού ανά λαμπτήρα (kwh/year) ΕξΕ ανά λαμπτήρα ανά έτος (%) Εξοικονόμηση Ενέργειας (kwh/year) (α) Αντικατάσταση λαμπτήρων με LED (β) Βελτιστοποίηση λειτουργίας οδ. Φωτ. Οικονομικό Εξοικονόμηση Ενέργειας (kwh/year) Μέση τιμή ηλεκτρισμού ( /kwh) Εξοικονόμηση ( /year) (α) Αντικατάσταση λαμπτήρων με LED (β) Βελτιστοποίηση λειτουργίας οδ. Φωτ. Περιβαλλοντικό (α) Αντικατάσταση λαμπτήρων με LED (β) Βελτιστοποίηση λειτουργίας οδ. Φωτ Εξοικονόμηση Εκπομπών (kg CO2 / year) Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 70

71 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Προτείνεται για υλοποίηση (α) Αντικατάσταση λαμπτήρων με LED / kg CO2 annual (β) Βελτιστοποίηση λειτουργίας οδ / kg CO2 annual Φωτ. saving ΜΕΤΡΟ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΟΦ1(α),(β) Εξοικονόμηση ενέργειας στον οδικό φωτισμό Ολικό κόστος saving Εξοικονόμηση Μείωση Εκπομπών Kg CO2 / year Αποπληρωμή 2.6 χρόνια Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 71

72 7.6 Επενδύσεις του Δήμου Λατσιών σε ΑΠΕ Μέτρο ΕΑΗ1: Επενδύσεις του Δήμου σε Ανανεώσιμο Ηλεκτρισμό Εξετάστηκε η δημιουργία δύο Φωτοβολταϊκών Πάρκων. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς απαιτείται (α) η ετοιμασία όρων για λήψη προσφορών (β) αξιολόγηση προσφορών με τεχνικά και οικονομικά κριτήρια, (γ) συμπλήρωση έντυπου (αίτησης) για εξασφάλιση χορηγήματος από το Σχέδιο Χορηγιών του ΥΕΒΤ. Θα πρέπει επίσης να πραγματοποιηθεί η διαδικασία σύνδεσης των έργων με το δίκτυο της ΑΗΚ. Φωτοβολταϊκά συστήματα (Πάρκα) τυγχάνουν επιδότησης στην πωλούμενη kwh (τιμή πώλησης 0,31). Περίοδος Υλοποίησης των έργων: Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΕΑΗ1 Ανανεώσιμος ηλεκτρισμός με Φωτοβολταϊκά ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κόστος επένδυσης Ολικό ( ) Φωτοβολταϊκό πάρκο 150 kw Κόστος λειτουργίας Φωτοβολταϊκό πάρκο 150 kw Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ενεργειακό 0 (αμελητέο κόστος για τον περιοδικό καθαρισμό των πλαισίων) Υψηλό Μέσο Χαμηλό Ισχύς (kw) Παραγωγή ηλεκτρισμού (kwh/kw.year) Πράσινη Ενέργεια (kwh/year) Φωτοβολταϊκό πάρκο 150 kw Οικονομικό Πράσινη Ενέργεια (kwh/year) Επιδοτούμενη τιμή πώλησης ηλεκτρισμού ( /kwh) Έσοδα ( /year) Φωτοβολταϊκό πάρκο 150 kw Περιβαλλοντικό Φωτοβολταϊκό πάρκο 150 kw ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Εξοικονόμηση Εκπομπών (kg CO2 / year) Προτείνεται για υλοποίηση Φωτοβολταϊκό πάρκο 150 kw / kg CO2 annual saving ΜΕΤΡΟ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΑΑ1 Ανανεώσιμος ηλεκτρισμός με Φωτοβολταϊκά Ολικό κόστος Έσοδα Μείωση Εκπομπών Kg CO2 / year Αποπληρωμή 5.7 χρόνια Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 72

73 7.7 Ανάπτυξη χώρων πρασίνου στο Δήμο Λατσιών Μέτρο ΑΧΠ1: Ανάπτυξη χώρων πρασίνου στο Δήμο Εξετάστηκε (α) δεντροφύτευση (β) φροντίδα χώρων πρασίνου Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί περιορισμένο. Κωδικός μέτρου Ονομασία μέτρου ΑΧΠ1 Ανάπτυξη χώρων πρασίνου στο Δήμο ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κόστος μέτρου Ολικό ( ) (α) Δεντροφύτευση (2000 δέντρα) 3000 (β) Φροντίδα χώρων πρασίνου 8000 Έμμεσο κόστος ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Περιβαλλοντικό (α) Δεντροφύτευση (β) Φροντίδα χώρων πρασίνου ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μοναδιαίο Κόστος ( /kg CO 2 ) Υψηλό Μέσο Χαμηλό Εξοικονόμηση Εκπομπών (kg CO2 / year) (α) Δεντροφύτευση 0.05 / kg CO2 annual saving (β) Φροντίδα χώρων πρασίνου 0.26 / kg CO2 annual saving ΜΕΤΡΟ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΑΧΠ1(α),(β) Ανάπτυξη χώρων πρασίνου Ολικό κόστος Προτείνεται για υλοποίηση Μείωση Εκπομπών Kg CO2 / year Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 73

74 7.8 Συνοπτική παρουσίαση των μέτρων του Δήμου Λατσιών Πίνακας 34 Συνοπτική παρουσίαση των μέτρων που θα λάβει ο Δήμος Λατσιών και περιλαμβάνονται στο Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης Μέτρο/Δράση Εφαρμογή Κόστος ( ) Μείωση εκπομπών (Kg CO2 / year) Αποπληρωμή Εξοικονόμηση ενέργειας στα Δημόσια Κτίρια ΕΝΑΠ 1 - Επεμβάσεις θερμομόνωσης χρόνια Δημοτικό Μέγαρο ΕΝΑΠ 1 - Επεμβάσεις θερμομόνωσης χρόνια Δημοτικές αποθήκες ΕΝΑΠ 3 Εξοικονόμηση ηλεκτρισμού ,5 χρόνια στο Δημ. Μέγαρο ΕΝΑΠ4: Ανανεώσιμος ηλεκτρισμός με Φωτοβολταϊκά σε κτίρια του Δήμου ,8 χρόνια Εξοικονόμηση ενέργειας με εκστρατείες ενημέρωσης ΕΚΕΝ 1 - Διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ΕΚΕΝ 2 - Διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για την εξοικονόμηση ενέργειας ΕΚΕΝ 3 - Διοργάνωση ημέρας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εξοικονόμησης ΕΚΕΝ 4 - Διοργάνωση εκπαιδευτικών παρουσιάσεων σε μαθητές EΚΕΝ5: Διοργάνωση ημέρας χωρίς φωτισμό EΚΕΝ6: Πληροφορίες για την ενέργεια σε ιστοσελίδα και εφημερίδα του Δήμου EΚΕΝ7: Δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες από το Δήμο προς τους δημότες EΚΕΝ8: Διοργάνωση ημέρας ποδηλατοκίνησης EΚΕΝ9: Διοργάνωση ημέρας οικολογικού αυτοκινήτου EΚΕΝ10: Πληροφόρηση ευαισθητοποίηση με έντυπα και ενημερωτικά μηνύματα EΚΕΝ11: Διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για την Εξοικονόμηση Ενέργειας στην Βιομηχανία Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 74

75 Εξοικονόμηση ενέργειας στις μεταφορές ΕΕΜ1: Εξοικονόμηση ενέργειας στις μεταφορές με την προώθηση οικολογικών αυτοκινήτων (υβριδικά και ηλεκτρικά) ΕΕΜ2: Εξοικονόμηση ενέργειας στο στόλο του Δήμου ΕΕΜ3: Εξοικονόμηση ενέργειας στις μεταφορές με την προώθηση της χρήσης ποδηλάτου (Σύστημα ενοικίασης ποδηλάτων) Εξοικονόμηση ενέργειας στον οδικό φωτισμό ΕΟΦ1: Εξοικονόμηση ενέργειας στον οδικό φωτισμό Επενδύσεις του Δήμου σε ΑΠΕ χρόνια ΕΑΗ1: Επενδύσεις του Δήμου σε Ανανεώσιμο Ηλεκτρισμό χρόνια Ανάπτυξη χώρων πρασίνου στο Δήμο Λατσιών ΑΧΠ1: Ανάπτυξη χώρων πρασίνου στο Δήμο ΣΥΝΟΛ Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 75

76 7.9 Συνεισφορά των Εθνικών Μέτρων στο Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης του Δήμου Λατσιών Η εξοικονόμηση ενέργειας και η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για το έτος 2020 από τη συνεισφορά των εθνικών μέτρων, υπολογίστηκε και παρουσιάζεται στους πίνακες που ακολουθούν. Πίνακας 35 Συνοπτική παρουσίαση της εξοικονόμησης ενέργειας από τα εθνικά μέτρα ΕΘΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Νομοθεσία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (Σχέση 1) Νομοθεσία για την επιθεώρηση των συστημάτων κλιματισμού και θέρμανσης (Σχέση 1) Σχέδια χορηγιών για την εγκατάσταση των ηλιακών θερμικών συστημάτων (Σχέση 1) Σχέδια χορηγιών για την εγκατάσταση των γεωθερμικών συστημάτων (Σχέση 1) Νομοθεσία για την ενεργειακή αποδοτικότητα των ηλεκτρικών συσκευών (Σχέση 1) Σχέδιο χορηγιών για την εγκατάσταση ΦΒ συστημάτων (Σχέση 2) Νομοθετική ρύθμιση για υποχρεωτική ενσωμάτωση ηλιακών θερμοσιφώνων (Σχέση 1) Νομοθεσία για την ενεργειακή απόδοση των υφιστάμενων κτιρίων με εμβαδόν μεγαλύτερο από 1000 m2 (Σχέση 1) Σχέδιο χορηγιών για συμπαραγωγή στη βιομηχανία (Σχέση 1) Σχέδιο ενιαίου συστήματος αστικών συγκοινωνιών (Σχέση 3) 11 Υποχρεωτικός έλεγχος οχημάτων MOT (Σχέση 3) 12 Σχέδιο απόσυρσης παλαιών οχημάτων (Σχέση 3) Εξοικονόμηση ενέργειας (MWh/year) Οικιακός Τριτογενής Βιομηχανικός Μεταφορές Σχέδιο χορηγιών για υβριδικά και οχήματα με χαμηλές εκπομπές CO2 (Σχέση 3) Εκπτώσεις στην άδεια κυκλοφορίας για οχήματα με χαμηλές εκπομπές (Σχέση 3) ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑ ΤΟΜΕΑ ΤΕΛΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 76

77 Πίνακας 36 Συνοπτική παρουσίαση της μείωσης εκπομπών CO 2 από τα εθνικά μέτρα ΕΘΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Νομοθεσία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (Σχέση 1) Νομοθεσία για την επιθεώρηση των συστημάτων κλιματισμού και θέρμανσης (Σχέση 1) Σχέδια χορηγιών για την εγκατάσταση των ηλιακών θερμικών συστημάτων (Σχέση 1) Σχέδια χορηγιών για την εγκατάσταση των γεωθερμικών συστημάτων (Σχέση 1) Νομοθεσία για την ενεργειακή αποδοτικότητα των ηλεκτρικών συσκευών (Σχέση 1) Σχέδιο χορηγιών για την εγκατάσταση ΦΒ συστημάτων (Σχέση 2) Νομοθετική ρύθμιση για υποχρεωτική ενσωμάτωση ηλιακών θερμοσιφώνων (Σχέση 1) Νομοθεσία για την ενεργειακή απόδοση των υφιστάμενων κτιρίων με εμβαδόν μεγαλύτερο από 1000 m2 (Σχέση 1) Σχέδιο χορηγιών για συμπαραγωγή στη βιομηχανία (Σχέση 1) Σχέδιο ενιαίου συστήματος αστικών συγκοινωνιών (Σχέση 3) 11 Υποχρεωτικός έλεγχος οχημάτων MOT (Σχέση 3) 12 Σχέδιο απόσυρσης παλαιών οχημάτων (Σχέση 3) Μείωση εκπομπών (t CO 2 /year) Οικιακός Τριτογενής Βιομηχανικός Μεταφορές Σχέδιο χορηγιών για υβριδικά και οχήματα με χαμηλές εκπομπές CO2 (Σχέση 3) Εκπτώσεις στην άδεια κυκλοφορίας για οχήματα με χαμηλές εκπομπές (Σχέση 3) ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑ ΤΟΜΕΑ ΤΕΛΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 77

78 Πίνακας 37 Σχέσεις που χρησιμοποιήθηκαν για την εκτίμηση της συνεισφοράς των εθνικών μέτρων στην εξοικονόμηση ενέργειας (1) ES=EC*np*nc*ns ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (MWh) EC: Ενεργειακή κατανάλωση (MWh) np: Βαθμός συμμετοχής (0-100%) nc: Ποσοστό κατανάλωσης ανά κατηγορία κατανάλωσης (0-100%) ns: Ποσοστό εξοικονόμησης ανά εφαρμοσμένο μέτρο (0-100%) (2) GE=N*P*np GE: Πράσινη ενέργεια (MWh) N: Πληθυσμός P: Παραγωγή ανά εφαρμογή (MWh) np: Βαθμός συμμετοχής (0-100%) (3) EΟS=(N*FO*np)+(ΔΟ*FO*np) EΟS: Εξοικονόμηση ενέργειας από καύσιμα(mwh) Ν: Πληθυσμός FO: Εξοικονόμηση καυσίμων ανά άτομο (MWh) np: Βαθμός συμμετοχής (0-100%) ΔΟ: Διερχόμενα οχήματα Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 78

79 7.10 Περιγραφή επίτευξης του στόχου μείωσης των εκπομπών για το 2020 Ο συνολικός στόχος μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που επιτυγχάνεται με την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για το έτος 2020, είναι 20% μείωση σε σχέση με το έτος αναφοράς Η επίτευξη του στόχου παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί. Απογραφή εκπομπών έτους αναφοράς 2009 (tn CO 2 /year) Αναμενόμενες εκπομπές για το Σενάριο Αναμενόμενης Εξέλιξης (tn CO 2 /year) Εκτιμώμενη μείωση εκπομπών από Εθνικά μέτρα για το 2020 (tn CO 2 /year) Εκτιμώμενη μείωση εκπομπών από τα μέτρα του Δήμου για το 2020 (tn CO 2 /year) Συνολική εκτιμώμενη μείωση εκπομπών για το 2020 (tn CO 2 /year) Εκτιμώμενες εκπομπές για το 2020 με την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης (tn CO 2 /year) Ποσοστό Μείωσης εκπομπών 2020 σε σχέση με το % Εικόνα 30 Γραφική απεικόνιση του σεναρίου αναμενόμενης εξέλιξης των εκπομπών CO 2 στο Δήμο Λατσιών και του στόχου μείωσης για το 2020 κατά 24% 24% 3% Cyprus Energy Agency Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 79