ὉἍγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδροµος ἀποτελεῖ

Transcript

1 Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδροµος - Βαπτιστής ὉἍγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδροµος ἀποτελεῖ ὁρόσηµο καί ταυτόχρονα γέφυρα µεταξύ τῆς Παλαιᾶς καί τῆς Καινῆς ιαθήκης. Ἦταν ὁ τελευταῖος προφήτης πού ἀνήγγειλε τήν ἔλευση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὑπῆρξε δέ ὁ µόνος ἀπό τούς προφῆτες πού ἀξιώθηκε ὄχι µόνο νά δεῖ τό Χριστό ἀλλά καί νά τόν δείξει στούς Ἑβραίους. «Ἴδε ὁ ἀµνός τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τήν ἁµαρτίαν τοῦ κόσµου». Ὁ Τίµιος Πρόδροµος εἶναι τό πρόσωπο ἐκεῖνο, τό ὁποῖο ἐγκωµίασε ὁ Χριστός περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλο ἄνθρωπο. «Μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν προφήτης Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ οὐδείς ἐστί» (Λουκ ζ 28). Εἶναι γέννηµα στείρας γυναικός καί καρπός προσευχῆς. Πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόµου ἦταν ὁ ἱερέας Ζαχαρίας καί µητέρα του ἡ ἐνάρετη Ἐλισάβετ. Ἡ µητέρα του ἦταν στείρα καί γιά τό λόγο αὐτό τό ζευγάρι ἦταν ἄτεκνο. Ἡ γέννησή του ἔγινε µέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, κι ἡ σύλληψή του εὐαγγελίστηκε, ὅπως µᾶς ἀναφέρει ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς (α 5-25), στόν πατέρα του Ζαχαρία, µέσα στόν Ναό τῶν Ἱεροσολύµων, τήν ὥρα πού θύµιαζε. Εἶπε ἐκεῖ ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ στό Ζαχαρία, πώς ἡ στείρα καί µεγάλη πιά στά χρόνια γυναίκα του Ἐλισάβετ, θά γεννήσει υἱόν: «καί καλέσεις τό ὄνοµα αὐτοῦ Ἰωάννην, καί ἔσται χαρά σοι καί ἀγαλλίασις καί πολλοί ἐπί τῇ γεννήσει αὐτοῦ χαρήσονται. Ἔσται γάρ µέγας ἐνώπιον τοῦ Κυρίου». Ὁ Ζαχαρίας δέν πίστεψε στά λόγια τοῦ ἀρχαγγέλου καί γι αὐτό ἔχασε τή φωνή του. Ὅταν ὀκτώ ἡµέρες µετά τή γέννηση τοῦ Τιµίου Προδρό- µου ζητήθηκε ἀπό τόν Ζαχαρία νά φανερώσει τό ὄνοµα τοῦ παιδιοῦ, ἐκεῖνος ἔγραψε σέ µιά πινακίδα «Ἰωάννης» καί ἀµέσως ἐπανῆλθε ἡ ὁµιλία του. Ἀπό ἔµβρυο ἕξι µηνῶν στήν µήτρα τῆς Ἐλισάβετ ἔλαβε τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος καί σκίρτησε ὅταν ἡ Παναγία συνάντησε τή µητέρα του καί µέ τό στόµα της προφήτευσε καί ὀνόµασε τήν Παναγία µας Μητέρα τοῦ Θεοῦ. Ὁ τρόπος πού µεγάλωσε ἦταν θαυµαστός, ἀφοῦ ἀπό ἡλικίας τριῶν ἐτῶν ζοῦσε στήν ἔρηµο. Χωρίς νά γνωρίσει τήν ἁµαρτία τοῦ κόσµου ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδροµος φεύγει νεότατος ΤΕΥΧΟΣ 35 - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2007

2 στήν ἔρηµο, ὅπου ζεῖ: µέ ἄσκηση φοβερή, τρεφόµενος µέ ἀκρίδες καί ἄγριο µέλι, σάν πουλί. (Σέ πολλές εἰκόνες τῆς βυζαντινῆς ἁγιογραφίας, ὁ ἅγιος Πρόδρο- µος βρίσκεται ἱστορηµένος µέ δυό φτερά, στούς ὤµους του, καί µέ τήν ἐπιγραφή «τό πτηνόν τῆς ἐρήµου». Τά ροῦχα του ἦταν ἀπό τρίχες καµήλας καί στήν µέση του φοροῦσε δερµάτινη ζώνη). Ἐκεῖ στήν ἔρηµo, µέσα στό µεγάλο καµίνι πού δοκι- µάζονται καί ὠριµάζουν οἱ µεγάλοι ἅγιοι, ἀρχίζει τό κήρυγµα τῆς µετανοίας. Βροντοφωνεῖ ὅτι «ἤγγικεν», πώς ἔφτασε κι εἶναι πολύ κοντά ἡ «βασιλεία τῶν Οὐρανῶν» ἐννοώντας, ἀσφαλῶς, τό Χριστό, πού ἐρχόταν κοντά του καί ὁ ὁποῖος ὡς Θεός, «ἔµπροσθέν του γέγονε». έν δειλιάζει νά κηρύξει καί νά ἐλέγξει πρός ὅλες τίς κατευθύνσεις, χτυπώντας τελευταία καί τή µοιχεία τοῦ Hρώδη, κι ἄς ἤξερε πώς αὐτό θά τοῦ κόστιζε τή ζωή του. Ἔχοντας περάσει ἔτσι τό µεγαλύτερο µέρος τῆς ζωῆς του, ἐγκαταλείπει τήν ἔρηµο καί ἐγκαθίσταται στίς ὄχθες τοῦ Ἰορδάνη ποταµοῦ. Ἐκεῖ συνεχίζει τό κήρυγµα γιά τήν ἔλευση τοῦ Σωτήρα καί συγχρόνως βαπτίζει πολλούς ἀπ αὐτούς πού ἔρχονται νά τόν ἀκούσουν. Καλοῦσε σέ µετάνοια. Καί ἔλεγε ὅτι τό βάπτισµά του εἶναι πρόδρο- µος ἑνός ἄλλου βαπτίσµατος. Ἐγώ σᾶς βαπτίζω, ἔλεγε, µέ νερό. Ἔρχεται ὅµως µετά ἀπό µένα, ὁ Ἰσχυρότερός µου, πού ἐγώ δέν δύναµαι νά σκύψω καί νά λύσω τόν ἱµάντα τῶν ὑποδηµάτων του, πού θά σᾶς βαπτίσει «ἐν πνεύµατι ἁγίῳ καί πυρί». Στόν Ἰορδάνη πῆγε καί τόν συνάντησε ὁ Χριστός ζητώντας του νά Τόν βαπτίσει. Ἐκεῖ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρο- µος ἀξιώθηκε ἀπό τό Θεό νά δεῖ τήν Ἁγία Τριάδα. Εἶδε τόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ, πού τόν βάπτιζε καί ἔβαζε πάνω στήν ἁγία Κεφαλή του τά ἅγια του χέρια, ἄκουσε µέσα ἀπό τό σύννεφο τόν Θεό Πατέρα νά λέει ὅτι αὐτός πού βαπτίζεται δηλ., ὁ Χριστός, εἶναι ὁ ἠγαπηµένος Υἱός Του, καί τέλος εἶδε τό ἅγιο Πνεῦµα νά κατεβαίνει στό κεφάλι τοῦ Χριστοῦ «ἐν εἴδει περιστερᾶς». Μετά τή Βάπτιση τοῦ Κυρίου ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀλλά καί τόν καιρό πού ἀκολούθησε ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ἐξακολουθεῖ νά κηρύττει: «Ἴδε ὁ ἀµνός τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τήν ἁµαρτίαν τοῦ κόσµου». Παράλληλα συνεχίζει νά ἐλέγχει τόν βασιλιά Ἡρώδη γιά τήν µοιχεία πού διέπραττε ἔχοντας σχέση µέ τήν γυναῑκα τοῦ ἀδελφοῦ του. Ἀλλά καί τούς Φαρισαίους γιά τήν ὑποκρισία τους. Τέλος ἡ παρρησία µέ τήν ὁποία ἤλεγξε τόν Ἡρώδη γιά τήν ἁµαρτία του τόν ὁδήγησε στό µαρτύριο. Κατά τή διάρκεια µιᾶς ἑορτῆς ἡ Ἡρωδιάδα καταφέρνει νά «ἀνταλάξει» τόν ἀποκεφαλισµό τοῦ ἁγίου µέ ἕνα χορό τῆς κόρης της Σαλώµης. Ἔτσι ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδροµος βρῆκε µαρτυρικό θάνατο καί παρέδωσε τήν ἁγία του ψυχή στόν Κύριο. Ἔτσι, λοιπόν, στό πρόσωπο τοῦ Τιµίου Προδρόµου συγκεντρώνονται τά γνωρίσµατα ὅλων τῶν ἁγίων, ἤτοι ἡ ζωή τῶν Ἀσκητῶν, τό ἔργο τῶν Ἀποστόλων, ἡ ὅραση τῶν Προφητῶν καί ἡ ὁµολογία καί τό θάρρος τῶν Μαρτύρων. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης εἶναι ὅµως πρόδροµος καί στούς ἐν τῷ Ἅδῃ. Μετά τήν ἀποκεφάλισή του ἀπό τόν ἀσεβῆ Ἡρώδη, µετέβη στόν Ἅδη καί κήρυξε τή µετάνοια. Προετοίµασε καί κεῖ τό ἔδαφος οὕτως ὥστε µετά τήν τριήµερο ταφή τοῦ Κυρίου νά µετανοήσουν καί νά σωθοῦν ὅσοι πιστέψουν στό κήρυγµα τοῦ Ἰωάννου. Ἔτσι ἀποδεικνύεται ὁ Ἰωάννης πρόδροµος τοῦ Χριστοῦ ὄχι µόνο στούς ζωντανούς ἀλλά καί στούς νεκρούς, ὅπως ψάλλουµε καί στό ἀπολυτίκιό του: «ὅθεν τῆς ἀληθείας ὑπεραθλήσας, χαίρων εὐηγγελίσω καί τοῖς ἐν Ἅδῃ, Θεόν φανερωθέντα ἐν σαρκί, τόν αἴροντα τήν ἁµαρτίαν τοῦ κόσµου καί παρέχοντα ἡµῖν τό µέγα ἔλεος». Τό σῶµα τοῦ Ἁγίου ἐνταφιάσθηκε ἀπό τούς µαθητές του. Ἡ δέ κεφαλή του µετά ἀπό ἐντολή τῆς Ἡρωδιάδος, ἐνταφιάστηκε κοντά στό ἀνάκτορο τοῦ Ἡρώδη στή Μαχαιροῦντα. Ἐκεῖ βρέθηκε ἀπό δυό µοναχούς στούς ὁποίους εἶχε ἐµφανιστεῖ σέ ὄνειρο ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδροµος. Ἡ τίµια κεφαλή τοῦ Ἁγίου χάθηκε µετά τόν θάνατο τῶν µοναχῶν καί βρέθηκε πάλι στή Μαχαιροῦντα ὅταν αὐτοκράτορας ἦταν ὁ Οὐαλεντινιανός. Ἡ κεφαλή ὅµως µέ τό πέρασµα τῶν χρόνων χάθηκε ξανά καί τελικά βρέθηκε γιά τρίτη 2

3 φορά στήν πόλη Κόµανα τῆς Καππαδοκίας ἀπό ἕναν ἱερέα. Ἀπό ἐκεῖ µεταφέρθηκε στήν Κωνσταντινούπολη. Ἡ Ἐκκλησία µας τιµᾷ τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Πρόδρο- µο ἀναφέροντας τό ὄνοµά του µετά ἀπό τήν Παναγία στίς προσευχές καί τίς δεήσεις. Ἡ µνήµη του τιµᾶται ἕξι ἡµέρες τό χρόνο 1. Σύλληψη τοῦ Τιµίου Προδρόµου 23 Σεπτεµβρίου 2. Σύναξη τοῦ Τιµίου Προδρόµου 7 Ἰανουαρίου 3. Α καί Β εὕρεση τῆς τιµίας κεφαλῆς τοῦ Προδρόµου 24 Φεβρουαρίου. 4. Γ εὕρεση τῆς τιµίας κεφαλῆς τοῦ Προδρόµου 25 Μαΐου 5. Τό Γενέσιο τοῦ Τιµίου Προδρόµου 24 Ἰουνίου 6. Ἀποτοµή τῆς τιµίας κεφαλῆς τοῦ Προδρόµου 29 Αὐγούστου. Ἀπολυτίκιον τοῦ Ἁγίου. Ἦχος β «Μνήμη δικαίου μετ ἐγκωμίων, σοί δέ ἀρκέσει ἡ μαρτυρία τοῦ Κυρίου, Πρόδρομε, ἀνεδείχθης γάρ ὄντως καί προφητῶν σεβασμιώτερος, ὅτι καί ἐν ρείθροις βαπτίσαι κατηξιώθης τόν κηρυττόμενον. Ὅθεν τῆς ἀληθείας ὑπεραθλήσας, χαίρων εὐηγγελίσω καί τοῖς ἐν Ἅδῃ Θεόν φανερωθέντα ἐν σαρκί, τόν αἴροντα τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, καί παρέχοντα ἡμῖν τό μέγα ἔλεος». Ἡ µνήµη κάθε δικαίου ἑορτάζεται συνήθως µέ ἐπαινετικά ἐγκώµια γιά σένα, ὅµως, Πρόδροµε, θά εἶναι γιά πάντα ἀρκετή ἡ µαρτυρία τοῦ Κυρίου διότι ἐσύ ἀναδείχτηκες στήν πραγµατικότητα καί ὁ πιό σεβαστός ἀπό ὅλους τούς Προφῆτες, ἐπειδή θεωρήθηκες ἄξιος νά βαπτίσεις στά τρεχούµενα νερά τοῦ Ἰορδάνη Αὐτόν πού ἀναγγέλλανε οἱ Προφῆτες ὡς Μεσσία (δηλ. τό Χριστό). Ἔτσι ἀφοῦ ἀγωνίστηκες γιά τήν ἀλήθεια, µέ χαρά ἔφερες τό εὐχάριστο µήνυµα καί σ αὐτούς πού βρίσκονταν στόν ᾅδη, ὅτι δηλ. ὁ Θεός φανερώθηκε στόν κόσµο ὡς ἄνθρωπος (µέ σάρκα), Αὐτός πού σηκώνει ἐπάνω του τά ἁµαρτήµατα τοῦ κόσµου (τῶν ἀνθρώπων) καί παρέχει σ ἐµᾶς τό ἄπειρο ἔλεός του. Ἡ ἀποστολή τοῦ Βαπτιστῆ Ὁ Ἰωάννης µέσα ἀπό τά κείµενα τῶν Εὐαγγελίων παρουσιάζεται ὡς ὁ µοναδικός «προφήτης» καί «πρόδροµος» πού στέλνεται ἀπό τό Θεό, γιά νά ἑτοιµάσει πνευµατικά τό λαό ἐν ὄψει τῆς ἐπικείµενης ἔλευσης τοῦ Μεσσία. Στό Εὐαγγέλιο τονίζεται µέ ἔµφαση αὐτή ἀκριβῶς ἡ προδροµική ἰδιότητα καί ἀποδοχή τοῦ Ἰωάννη: «Ἐγένετο ἄνθρωπος, ἀπεσταλµένος παρά Θεοῦ, ὄνοµα αὐτῷ Ἰωάννης, οὗτος ἦλθεν εἰς µαρτυρίαν, ἵνα µαρτυρήσῃ περί τοῦ φωτός, ἵνα πάντες πιστεύσωσιν δι αὐτοῦ. Οὐκ ἦν ἐκεῖνος τό φῶς, ἀλλ ἵνα µαρτυρήσῃ περί τοῦ φωτός» (Ἰωάν. 1,6-8). Ὁ ἴδιος, ἐξάλλου, ὁ Βαπτιστής θά πεῖ ἀργότερα γιά τόν ἑαυτό του, ὅταν κάποτε ρωτήθηκε σχετικά, ὅτι «ἐγώ οὐκ εἰµί ὁ Χριστός», ἀλλ οὔτε καί ὁ Ἠλίας, ἤ «ὁ Προφήτης», πού περίµεναν οἱ Ἰουδαῖοι νά ἔρθει εἰδικά γι αὐτό τό σκοπό στόν κόσµο (βλ. ευτερ. 18,15). Ὁ ἴδιος εἶχε τήν αἴσθηση πώς ἦταν ἁπλῶς ἡ «φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἔρηµῳ», ὑπενθυµίζοντας µέ τούς λόγους του καί τά κηρύγµατά του αὐτά πού οἱ µεγάλοι προφῆτες καί ἰδιαίτερα ὁ Ἠσαΐας προανήγγειλαν γι αὐτόν καί τήν ἀποστολή του (βλ. Ἡσ. 40,3). Ἀλλά καί ὁ Ἰησοῦς κάποτε εἶχε πεῖ κάτι παρόµοιο, 3

4 Κοντάκιον. Ἦχος πλ.α. Ἡ τοῦ Προδρόμου ἔνδοξος ἀποτομή οἰκονομία γέγονέ τις θεϊκή, ἵνα καί τοῖς ἐν ᾋδῃ τοῦ Σωτῆρος κηρύξῃ τήν ἔλευσιν. Θρηνείτω οὖν Ἡρωδιάς, ἄνομον φόνον αἰτήσασα οὐ νόμον γάρ τόν τοῦ Θεοῦ, οὐ ζῶντα αἰῶνα ἠγάπησεν, ἀλλ ἐπίπλαστον πρόσκαιρον. (Μηναῖο). Τό Κοντάκιο θεωρεῖται ποίημα Ρωμανοῦ τοῦ μελωδοῦ. Ἡ ἔνδοξος ἀποκοπή τῆς κεφαλῆς τοῦ Προδρόµου ὑπῆρξε κατά κάποιο τρόπο ἔργο τῆς θείας οἰκονοµίας, γιά νά ἀναγγείλει ὁ Ἰωάννης καί σ αὐτούς πού βρίσκονταν στόν ᾍδη τόν ἐρχοµό τοῦ Σωτήρα στόν κόσµο. Ἄς θρηνεῖ λοιπόν ἡ Ἡρωδιάδα πού ζήτησε παράνοµο φόνο γιατί αὐτή δέν ἀγάπησε τό νόµο τοῦ Θεοῦ, δέν ἀγάπησε τήν αἰώνια ζωή, ἀλλά τήν ψεύτικη (ἀπατηλή) καί πρόσκαιρη. Πρεσβ. Γεράσιµος Φακιώλας δηµόσια µάλιστα πρός τό λαό, γιά τόν Βαπτιστή καί τήν ἀποστολή του: «τί ἐξήλθατε εἰς τήν ἔρηµον θεάσασθαι; κάλαµον ὑπό ἀνέµου σαλευόµενον; ἀλλά τί ἐξήλθατε ἰδεῖν; ἄνθρωπον ἐν µαλακοῖς ἱµατίοις ἠµφιεσµένον; ἰδού οἱ τά µαλακά φοροῦντες ἐν τοῖς οἴκοις τῶν βασιλέων εἰσίν. Ἀλλά τί ἐξήλθετε ἰδεῖν; ναί λέγω ὑµῖν, καί περισσότερον προφήτου, οὗτος γάρ ἐστί περί οὗ γέγραπται, ἰδού ἐγώ ἀποστέλλω τόν ἄγγελόν µου πρό προσώπου σου, ὅς κατασκευάσει τήν ὁδόν σου ἔµπροσθέν σου. Ἀµήν λέγω ὑµῖν, οὐκ ἐγήγερται ἐν γεννητοῖς γυναικῶν µείζων Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ» (Μτθ. 11,7-11). Ὁ ὅρος «µείζων» δέν ἀναφέρεται, ἐδῶ, πιστεύουµε, στήν προσωπική ἁγιότητα ἤ ἀκεραιότητα τοῦ χαρακτήρα τοῦ Ἰωάννη καί οὔτε θέλει νά φανερώσει κάποια ἠθικῆς φύσεως ἰδιότητα, ἀλλά σχετίζεται ἄµεσα µέ τήν ὑψηλή ἀποστολή καί κλήση του νά ὑπηρετήσει στό αἰώνιο σωτηριολογικό σχέδιο τοῦ Θεοῦ. Ἀπό κάποια ἄλλη ἄποψη, ἄν µποροῦσε νά δεῖ τά πράγµατα κανείς, θά ἔλεγε ὅτι καί «ὁ µικρότερος ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν µείζων αὐτοῦ ἐστίν» (Ματθ, 11,11). Αὐτό τό µοναδικό προνό- µιο, νά δεῖ µέ τά σωµατικά του µάτια τό Μεσσία καί νά γίνει Πρόδροµος καί Βαπτιστής του, τό εἶχε µόνο ὁ Ἰωάννης ἀπό ὅλους τούς µεγάλους προφῆτες τοῦ παρελθόντος. Καί ἀπό αὐτῆς τῆς ἀπόψεως, πράγµατι, ὅ Ἰωάννης ἦταν ὁ «µέγιστος τῶν προφητῶν», ἔστω καί ἄν ὁ «ἐλάχιστος» τῆς βασιλείας θά εἶναι, «µείζων αὐτοῦ». Ὑπ αὐτή τήν προοπτική, ὁ Ἰωάννης κατανοεῖται ὡς προφήτης µοναδικός ἀλλά καί «ὁριακός» ταυτόχρονα, γιατί µέ τήν παρουσία του καί τήν ἀποστολή του διακρίνει ἀλλά καί συνδέει τόν κόσµο τῆς Παλαιᾶς µέ τόν κόσµο τῆς Καινῆς ιαθήκης. Συνδέει δηλαδή τήν προφητική «γνώση» µέ τήν ἱστορική ἐµπειρία, τήν προσδοκία τοῦ παρελθόντος µέ τήν ἐκπλήρωση τοῦ παρόντος. Στόν Ἰωάννη καί µέ τόν Ἰωάννη γίνεται ἡ µεγάλη µετάβαση ἀπό τό παλαιό στό νέο καί ἀπό τό πρίν στό τώρα. Ὁ Ἰωάννης εἶναι ὁ «µέγιστος» τοῦ παλαιοῦ κόσµου ἀλλά καί ὁ «ἐλάχιστος» τοῦ νέου (βλ. Ματθ. 11,11). Εἶναι ἡ πιό µεγάλη ἀλλά ταυτόχρονα καί ἡ πιό «τραγική» φυσιογνωµία τῆς ἱστορίας τῆς Καινῆς ιαθήκης. Στή δική του προσωπική ἱστορία παρουσιάσθηκε γιά πρώτη φορά καί τόσο ἔντονα τό ἐσωτερικό δράµα τοῦ πνευµατικοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Ἰωάννης ἔδωσε µιά «εἰκόνα» καί τόν «τύπο» αὐτοῦ τοῦ δράµατος. Στή ζωή του φάνηκε κατά δραµατικό τρόπο ἡ ἀνάγκη µιᾶς ἀποφασιστικῆς «διάβασης» ἀπό τήν ἁπλή ἀνθρώπινη καί ἱστορική γνώση «περί τοῦ Ἰησοῦ» στήν ἀναγνώρισή του ὡς «Χριστοῦ καί Κυρίου». Αὐτό σήµαινε γιά τόν Ἰωάννη ἀποδοχή καί ἀναγνώριση, ὅτι ὁ Ἰησοῦς ἀπό τή Ναζαρέτ τῆς Γαλιλαίας ἦταν «υἱός τῆς Μαρίας» ἀλλά ταυτόχρονα καί «υἱός τοῦ Θεοῦ». Γ. Π. Πατρώνου, Ἡ ἱστορική πορεία τοῦ Ἰησοῦ Ἁγ.Θεοδώρου Στουδίτου Εἰς τήν Ἀποτοµήν τῆς κεφαλῆς τοῦ Προδρό- µου «Ἀλλ ἄς ἐπανέλθωµεν ἀπό τοῦδε εἰς τό προκείµενον, καί ἐµπρός ἄς ἀναφωνήσωµεν τά ἁρµόζοντα εἰς τήν παροῦσαν ἡµέραν: Σήµερον ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρο- µος µακαρίζεται διότι ἀποτέµνεται τήν κεφαλήν ὑπέρ τῆς ἀληθείας καί ὁ παράνοµος Ἡρώδης διασύρεται διακωµῳδούµενος. Σήµερον ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρο- µος τιµᾶται εἰς ὅλων τάς γλώσσας µέ τήν διήγησιν τοῦ ἐλέγχου καί ὁ παράφρων Ἡρώδης ἀτιµάζεται ἐλεγχό- µενος διά τήν µοιχείαν, ἀπό κάθε ἕνα πού φοβεῖται τόν Κύριον. Σήµερον ἡ κεφαλή Ἰωάννου τοῦ Προδρόµου προσφέρεται ἐπί πίνακι ὡς ἱερά θυσία καί ἡ µοιχαλίς Ἡρωδιάς στιγµατίζεται αἰωνίως, ἄν καί δέν τό ἐπιθυµῇ. Σήµερον χύνεται τό αἷµα Ἰωάννου τοῦ Προδρόµου ὑπέρ τῆς τηρήσεως τοῦ νόµου τοῦ Θεοῦ καί ὁ ἐναντιούµενος εἰς τόν Πρόδροµον Ἡρώδης διά τῶν ἀντιθέτων πρά- 4

5 ξεών του δικαίως διαποµπεύεται. Σήµερον ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδροµος φονεύεται ἐξ αἰτίας τῆς ὑπέρ τοῦ δικαίου παρρησίας πού ἐπέδειξεν πρός τόν Ἡρώδην καί οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς περιφρονοῦν τόν διαζευγµένον Ἡρώδην, διδασκόµενοι νά µή χωρίζονται ἀπό τῶν ἰδίων βασιλισσῶν. Σήµερον Ἰωάννης ὁ Πρόδροµος ἀνυψώνει µνηµεῖον ἐπί τῆς γῆς καί κάθε ἄνθρωπος παραγγέλλεται εἰς τό νά ἀρκῆται εἰς τήν νόµιµον σύζυγόν του καί νά µή προχωρῇ περαιτέρω. Σήµερον ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδροµος κατέρχεται εἰς τόν ᾍδην καί οἱ νεκροί ἀκούουν περί τῆς ἀνεκφράστου χαρᾶς τῆς Παρουσίας τοῦ Χριστοῦ. Σή- µερον πού ὁ Πρόδροµος ἀπεκεφαλίσθη διά τήν δικαιοσύνην τοῦ Θεοῦ, οἱ οὐρανοί ἐπληρώθησαν χαρᾶς, εἰς δέ τήν γῆν οἱ ἄνθρωποι ψάλλουν ἑορτίους ὕµνους. Καί µοῦ φαίνεται νά µᾶς ἐποπτεύη ἐκ τῶν οὐρανῶν ὁ µέγας τοῦ Κυρίου Πρόδροµος καί νά µᾶς ἀµείβῃ ὡς ὑµνητάς του µέ θεῖα χαρίσµατα. Αὐτός ὁ ὁποῖος µεταξύ τῶν Προφητῶν εἶναι ὡς ἑωθινός ἀστήρ πού ὑπερφωτίζει καί τρέχει ὁρµητικά µεταξύ τῶν Ἀποστόλων εἶναι ὡς ἥλιος ἐν µέσῳ ἡλίων, πού λάµπει πρό αὐτῶν καί περισσότερον ἀπ αὐτούς µεταξύ τῶν Μαρτύρων εἶναι ὡς οὐρανός στολισµένος µέ τούς ἀστέρας τῶν θαυ- µάτων, µεταξύ τῶν ικαίων ὡς δένδρον ὑψηλότερον τῶν ἄλλων, ἐξ αἰτίας τῶν πολλῶν καί δικαίων πρός καύχησιν ἀφορµῶν, καί τό ὁποῖον ὑψοῦται ὑπεράνω τῶν νοητῶν κέδρων τοῦ Λιβάνου. Αὐτός πού σήµερον εἶναι ἡ αἰτία νά γέµισῃ ἀπό χαράν ἡ οἰκουµένη. ιότι, ἐάν κατά τόν λόγον τοῦ Ἀγγέλου πρός τόν Ζαχαρίαν πολλοί θά χαροῦν ἐπί τῇ γεννήσει τοῦ Ἰωάννου, κατ ἀναλογίαν καί κατά τήν τελείωσίν του τήν ἰδίαν εὐφροσύνην θά δοκιµάσουν, τήν ὁποίαν ἠξιώθηµεν νά πανηγυρίσωµεν ὅσοι ἀνήκοµεν εἰς τό τάγµα τῶν ἱερέων καί τῶν ἐρηµιτῶν καί τῶν µοναχῶν καί τῶν λαϊκῶν, διότι φθάνει µέχρις ὅλων ἡ ἐκ τοῦ µνηµοσύνου του ἀγαλλίασις. Ἰδιαιτέρως δέ εἰς ἡµᾶς τούς λάτρεις τοῦ ἐν τῷ Μοναστηρίῳ τούτῳ ἱεροῦ οἴκου του, τοῦ ὁποίου εἴθε νά ἔχωµεν ἀκόµη περισσότερον τάς πρεσβείας, ἐν ὀνόµατι τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡµῶν ᾧ ἡ δόξα καί τό κράτος, σύν τῷ Πατρί καί τῷ Παναγίῳ καί Ζωοποιῷ Πνεύµατι, νῦν καί ἀεί, καί εἰς τούς ἀτελευτήτους αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀµήν». Ἔκδ. Καλύβης Τ. Προδρόµου, Ι. Σκήτης Ἁγ. Ἄννης, Ἄγ. Ὄρος 1996 O Τίµιος Πρόδροµος στήν ἐκκλησιαστική τέχνη Ἀπό τήν παλαιοχριστιανική ἐποχή µέχρι σήµερα ὁ «µείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν», Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Πρόδροµος ἀπεικονίζεται πολύ συχνά. Κατά τά ἀνατολικά πρότυπα ἀποδίδεται ρεαλιστικά µέ ἀδρό ἀλλά αὐστηρό πρόσωπο, τό ὁποῖο αὐλακώνουν βαθειές ρυτίδες, µέ µακριά καί ἄτακτα ριγµένα στούς ὤµους του µαλλιᾶ, µέ ἀτηµέλητα γένεια καί βαρύ τρίχινο ἔνδυµα, τό ὁποῖο ἀφήνει ἀκάλυπτα τά χέρια, τά πόδια καί µέρος τοῦ σώµατος. Σέ Αἰγυπτιακούς µάλιστα Ναούς εἰκονίζεται µέ µηλωτή πάνω ἀπό µακρύ χειριδωτό χιτῶνα, ὅπως οἱ ἀσκητές τῆς Αἰγύπτου. Χαρακτηριστική εἶναι ἡ ἀπεικόνισή του στόν περίφηµο θρόνο τοῦ ἀρχιεπισκόπου Μαξιµιανοῦ. Σύµφωνα µέ τά ἑλληνικά πρότυπα ἀπεικονίζεται κατά πρόσωπο εὐλογώντας µέ τό δεξί του χέρι, τό ὁποῖο ἔχει στό ὕψος τοῦ στήθους, ἐνῷ µέ τό ἀριστερό του χέρι κρατᾷ σταυροφόρο ράβδο σάν δόρυ. Εἶναι δέ ντυµένος µέ µακρύ χιτῶνα καί πολύπτυχο ἱµάτιο. Κατά τήν βυζαντινή περίοδο παρατηρεῖται ἐξέλιξη τῶν δυό προαναφερθέντων τύπων τῆς παλαιοχριστιανικῆς ἐποχῆς. Στόν πρῶτο, τόν µοναχικό, τονίσθηκε ὁ ἀσκητικός χαρακτήρας τοῦ Προδρόµου. Τό σῶµα του εἰκονίζεται σκελετῶδες, οἱ βραχίονες καί τά πόδια του ἰσχνοί, τό δέ βαρύ τρίχινο ἔνδυµά του ἀφήνει γυµνά τά ἄκρα καί τό στῆθος, ὥστε νά τονισθεῖ περισσότερο τό σκελετῶδες σῶµα καί ἡ ἀσκητική περιβολή. Συνήθως τήν ἐποχή αὐτή ἀπεικονίζεται σέ ἐλαφριά στροφή καί εἶναι πολ- 5

6 λά τά παραδείγµατα ἀπό µνηµεῖα καί ἄλλα ἔργα τέχνης. Στόν δεύτερο τύπο, τόν ἑλληνικό παριστάνεται ὅπως καί κατά τήν παλαιοχριστιανική ἐποχή, µέ τήν βασική διαφορά ὅτι τώρα τό πρόσωπό του λαµβάνει ἐκφραστική ἔνταση, ἰδιαιτέρως δέ βαθειά πνευµατικότητα. Κατά τή µεταβυζαντινή ἐποχή διατηρεῖται ἡ ἀρχαιότερη κατ ἐνώπιον στάση τοῦ Προδρόµου, συνηθέστερα ὅµως ἀπεικονίζεται στραµµένος πλάγια, ὅπως καί στό θέµα τῆς Βαπτίσεως τοῦ Κυρίου. Τήν ἐποχή αὐτή ἐπικρατεῖ ὁ ἀσκητικός τύπος µέ κάποιες παραλλαγές στήν στάση καί στό ἔνδυµα, κάποιες µάλιστα φορές ἡ παράστασή του περιορίζεται στήν κεφαλή του, πού βρίσκεται ἐπάνω σέ δίσκο ἤ πινάκιο. Ἀργότερα, κατά τήν ὕστερη βυζαντινή περίοδο ὁ Τίµιος Πρόδροµος εἰκονίζεται µέ πτέρυγες. Αὐτή ἡ παράσταση ἐπικράτησε ἰδιαιτέρως ἀπό τόν ΙΖ αἰῶνα. Ὁ Πρόδροµος φέρει ἀγγελικές πτέρυγες ὡς προάγγελος τοῦ Μεσσία σύµφωνα µέ τήν προφητεία τοῦ Μαλαχία, τήν ὁποία ἀναφέρουν καί οἱ εὐαγγελιστές Μᾶρκος καί Ματθαῖος: «ἰδού ἐγώ ἀποστέλλω τόν ἄγγελόν µου πρό προσώπου σου» (Μαλαχ. γ 1). Στό Ἅγ. Ὄρος, ἐξ ἄλλου, ὁ πτερωτός Πρόδροµος ἑρµηνεύεται καί ὡς ὁ ἀρχηγός τοῦ ἀγγελικοῦ τάγµατος τῶν εὐσεβῶν µοναχῶν, ὁ ὁποῖος πρόκειται νά ἀντικαταστήσει τόν ἐκπεσόντα Ἑωσφόρο. Ὁ Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Πρόδροµος ἀπεικονίζεται στή χριστιανική τέχνη σέ πολλές καί διαφόρου τύπου εἰκόνες, ὅπως στήν έηση, τήν Βάπτιση, στήν εἰς ᾍδου Κάθοδο τοῦ Κυρίου κ.ἄ. Ὅποτε ὅµως κρατᾷ ἀνοικτό εἰλητάριο αὐτό συνήθως ἀναγράφει τά ἑξῆς: «ἴδε ὁ ἀµνός τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τήν ἁµαρτίαν τοῦ κόσµου». Στίς µεµονωµένες παραστάσεις του ὄχι σπάνια εἰκονίζεται καί δένδρο µέ µιά ἀξίνη κοντά στή ρίζα του (Ματθ. γ 10). Πολλές ἐπίσης εἶναι καί οἱ φορητές εἰκόνες τοῦ Προδρόµου µέ ἀπεικονίσεις πέριξ τῆς µορφῆς του παραστάσεων τοῦ βίου του, ὅπως τό Συµπόσιο τοῦ Ἡρώδη, ἡ Εὕρεση τῆς Κεφαλῆς του κ.ἄ. Η ΦΩΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΝΗΘΑ ΚΑΡΠΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΟ «Σέ κάθε μικρό λουλούδι, σέ κάθε φύλλο χορταριοῦ, ὁ Μεγάλος Δημιουργός τοῦ φανερώνει τή θέση πού θά μεγαλώσει! Πόσο θαυμάσιος εἶναι ὁ κόσμος τοῦ Θεοῦ, ὁ φυσικός κόσμος τοῦ Θεοῦ». Ἀρχιμ. Γεράσιμος τῆς Ἀλάσκας ( ) Εἶναι συχνά στούς βίους καί στά Συναξάρια τῶν ἁγίων μας τέτοια λόγια καθώς καί σχετικά περιστατικά, πού δείχνουν τήν ἀγάπη πού ἔχει ὁ ἀληθινός Χριστιανός γιά τή δημιουργία τοῦ Θεοῦ. Μιά ἀγάπη πού δέν εἶναι λατρεία τῆς φύσης αὐτό θά ἦταν εἰδωλολατρία ἀλλά λατρεία πρός τόν Δημιουργό τῆς φύσης πού, ὅπως μᾶς λέει ἡ Παλαιά Διαθήκη, «εἶδεν... τά πάντα, ὅσα ἐποίησε, καί ἰδού καλά λίαν». Αὐτή ἡ ὄμορφη, ἡ καλή λίαν 6 δημιουργία τοῦ Θεοῦ ἔκανε τόν π.σεραφείμ Ρόουζ, ἕναν ὀρθόδοξο ἀμερικανό ἱερομόναχο, πού ἔζησε στή μονή πρός τιμήν τοῦ Ἁγ.Γερμανοῦ τῆς Ἀλάσκας στή Βόρεια Καλιφόρνια καί ἐκοιμήθη τό 1982 σέ ἡλικία 48 ἐτῶν, νά λέει μαζί μέ τόσους ἄλλους ἐκκλησιαστικούς ἀνθρώπους ὅτι: «Ὄντας ἡ καλή δημιουργία τοῦ Παναγάθου Θεοῦ, μπορεῖ νά ἐξυψώσει τόν νοῦ μας σέ Αὐτόν». Ὅταν λοιπόν δέν ἀγαποῦμε τή φύση καί ὅταν δέν ἀνάγεται ἡ ψυχή μας διά τῆς φύσεως στόν Θεό, τότε χάνουμε πνευματικές εὐκαιρίες, τότε ἁμαρτάνουμε, ἀστοχοῦμε στήν πορεία μας σάν νά βρέθηκε τυχαῖα γύρω μας ἕνα ὡραῖο δάσος σάν νά μή μᾶς ἔβαλε ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ σ αὐτόν τόν ὄμορφο κόσμο. Αὐτῆς τῆς ἁμαρτίας τίς συνέπειες γευθήκαμε καί αὐτό τό καλοκαίρι, καί οἱ πιό ὀδυνηρές ἦταν αὐτές τῆς Πάρνηθας. Ἡ Πάρνηθα εἶναι τό μεγαλύτερο καί ψηλότερο βουνό τῆς Ἀττικῆς, μέ ὑψόμετρο 1413 μέτρα καί περίμετρο γύρω στά 150 χιλιόμετρα. Μέ δεκάδες κορυφές, χαράδρες, ρεματιές καί ὀροπέδια. Μέ ἀρκετές πηγές καί δυό λίμνες. Μέ 8 σημαντικά σπήλαια καί ἄλλα μικρότερης σημασίας. Μέ πλούσια χλωρίδα. Κεφαλλονίτικα ἔλατα στά ψηλά καί πεύκα στά χαμηλά. Ἀκόμη ἀγριόκεδρα, ἀγριοκυπαρίσσια, καρυδιές, πλατάνια, κουμαριές. Συνέχεια στη σελίδα 8

7 ΝΕΑ ΝΕΑ ΝΕΑ ΝΕΑ ΝΕΑ ΝΕΑ ΝΕΑ ΝΕΑ ΝΕΑ ΝΕΑ ΝΕΑ ΝΕΑ ΝΕΑ ΝΕΑ ΝΕΑ Τά ἔργα στόν Ναό µας Μέ ἐντατικούς ρυθμούς ἀκόμη καί κατά τήν περίοδο τοῦ θέρους πού διανύουμε συνεχίσθηκαν τά ἀπαραίτητα καί προγραμματισμένα ἔργα στόν Ναό μας. Κατ ἀρχήν ὁλοκληρώθηκαν οἱ ἐργασίες συντηρήσεως τῶν τοιχογραφιῶν τοῦ Φώτ.Κόντογλου, συντηρήθηκαν ἐπίσης τέσσερις ἀπό τίς φορητές εἰκόνες καί ἀναμένεται ἀπό τόν Σεπτέμβριο καί ἑξῆς νά ὁλοκληρωθοῦν οἱ συντηρήσεις μέ τίς ὑπόλοιπες φορητές εἰκόνες, ὅλες ἔργα τοῦ ημ. Πελεκάση. Ἔγιναν ἀκόμη τά ἔργα ὁλικῆς ἀνακαίνισης τοῦ γραφείου τοῦ Ναοῦ μας (νέο δάπεδο, ὑδραυλικές, ἠλεκτρολογικές καί ξυλουργικές ἐργασίες, μεταφορά τοῦ ἠλεκτρολογικοῦ πίνακα κ.ἄ.). Τέλος προχωρήσαμε καί στήν προγραμματισμένη συντήρηση καί ἐπισκευή τῶν ἐξωτερικῶν παλαιῶν θυρῶν τοῦ Ναοῦ μας. Ὅλα αὐτά βεβαίως δέν θά γίνονταν χωρίς τήν ἐνεργό καί θερμή συμπαράσταση τῶν ἐνοριτῶν μας ἀλλά καί μέ τήν γενναία ἐπιχορήγηση 8.000,00 τοῦ Ὑπουργείου Οἰκονομίας καί Οἰκονομικῶν. Γιά ἄλλη μιά φορά εὐχαριστοῦμε θερμότατα τόν Ὑπουργό κ. Γ. Ἀλογοσκούφη, ὁ ὁποῖος στηρίζει τά ἔργα καί τήν Ἐνορία μας, δείχνοντας τό ἔμπρακτο καί μεγάλο ἐνδιαφέρον του, τό ὁποῖο δέν μένει μόνον στά λόγια καί τίς ὑποσχέσεις, ὅπως ἄλλωστε ἔχουμε συνηθίσει ἀπό τούς περισσότερους πολιτικούς! Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἡ συμπαράσταση αὐτή καί ἐκ μέρους τοῦ Ὑπουργοῦ ἀλλά καί ἐκ μέρους τῶν ἐνοριτῶν μας μέ τό μικρό ἤ μεγαλύτερο βαλάντιό τους ἤ τήν ἠθική ἐνίσχυσή τους, μᾶς βοηθάει ὥστε νά προχωρήσουμε σέ ἀκόμη περισσότερα καί μεγαλύτερα ἔργα, πού εἶναι ἀπαραίτητα γιά τήν Ἐνορία, τό Ναό ἀλλά καί τό Παρεκκλήσιό μας. Τά ἔργα στή Στέγη µας Τά προγραμματισμένα ἔργα στή Στέγη μας προχωροῦν, ὅπως ἄλλωστε εἴχαμε ἀνακοινώσει ἤδη ἀπό τόν περασμένο μήνα. Τοποθετήθηκαν οἱ πέργκολες στόν 4ο καί 5ο ὄροφο, ἐνῷ ὁλοκληρώθηκαν καί οἱ ἐργασίες γιά τήν τοποθέτηση τῶν ἀλουμινίων. Προχωροῦν ἐπίσης οἱ ἠλεκτρολογικές ἐργασίες σέ ὅλους σχεδόν τούς χώρους μας καί σύντομα θά ὁλοκληρωθοῦν καί οἱ ὑπόλοιπες πού ἔχουμε προγραμματίσει. Οἱ δωρεές τοῦ μηνός Αὐγούστου θά ἀνακοινωθοῦν στό προσεχές τεῦχος Σεπτεμβρίου τοῦ φυλλαδίου μας. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος βγῆκε ἀπό τό Ἀρεταίειο Μέ χαρά στίς 20 Ἰουλίου διαβάσαμε τήν παρακάτω ἀνακοίνωση στήν ἐπίσημη ἱστοσελίδα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, σχετικά μέ τήν πρόοδο τῆς ὑγείας τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου καί Ποιμενάρχου μας, κ.κ. Χριστοδούλου: «Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος κ. Χριστόδουλος βγῆκε τό μεσημέρι τῆς Παρασκευῆς ἀπό τό Ἀρεταίειο Νοσοκομεῖο. Συγκινημένος στάθηκε γιά λίγα λεπτά στήν ἔξοδο γιά νά ἀπευθύνει τίς εὐχαριστίες στόν κόσμο πού τόν στήριξε ὅσο βρισκόταν μέσα στό νοσοκομεῖο. Εἶπε στήν ὀλιγόλεπτη δήλωσή του: «Ἀτενίζω ὅλους τούς χριστιανούς μέ ἀγάπη καί ἔχετε τήν εὐγνωμοσύνη μου γιά τίς προσευχές σας. Εἶμαι ἐδῶ. Στέκομαι στά πόδια μου. Εἶμαι ὁ Χριστόδουλός σας. Φεύγω ἀπό ἐδῶ εὐχαριστώντας ὅλους. Τώρα ἀρχίζει ἡ δεύτερη φάση προετοιμασίας. Εἶμαι σίγουρος ὅτι στή νέα περιπέτεια ὅλοι σας θά σταθεῖτε στό πλευρό μου καί ὅλα θά πᾶνε καλά.» Ἔτσι λοιπόν, ὅπως φαίνεται καί ἀπό τά λόγια τοῦ ἴδιου τοῦ Μακαριωτάτου, τώρα ἀρχίζει ἡ δεύτερη φάση ἀντιμετωπίσεως τοῦ προβλήματος τῆς ὑγείας του. Πρόκειται σύντομα νά μεταβεῖ στήν Ἀμερική, ὅπου θά ὑποβληθεῖ σέ μεταμόσχευση ἥπατος. Ἡ ἐνορία μας τοῦ εὔχεται ὁλόψυχα ὅλα νά πᾶνε καλά καί σύντομα νά ἐπανέλθει ὑγιής στά καθήκοντά του. ÌÇÍÉÁÉÁ ÅÊÄÏÓÇ ÅÍÏÑÉÁÓ ÁÃÉÏÕ ÃÅÙÑÃÉÏÕ ÊÕØÅËÇÓ ÅÐÉÌÅËÅÉÁ - ÕÐÅÕÈÕÍÏÓ: Ἀñ éµ. ÖÉËÏÈÅÏÓ Ì. ÍÉÊÏËÁÊÇÓ Ô.Ê ÊõøÝëç, Ôçë ÅÊÄÏÔÉÊÇ ÐÁÑÁÃÙÃÇ: ôçë ÄÉÁÍÅÌÅÔÁÉ ÄÙÑÅÁÍ 7

8 Η ΦΩΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΝΗΘΑ ΚΑΡΠΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΟ Συνέχεια από τη σελίδα 6 Μέ πολλά ἀγριολούλουδα, ἀνεμῶνες, κυκλάμινα, κρίνα καί κάποια ἐνδημικά, ὅπως οἱ κόκκινες τουλίπες, οἱ κόκκινοι κρίνοι, οἱ ἄσπρες παιώνιες, ἐπίσης μέ μανιτάρια, τσάι καί ἄλλα, πού φθάνουν στήν Πάρνηθα τά 1000 εἴδη φυτῶν. Μέ πλούσια ἐπίσης πανίδα, ὅπου ἐντυπωσιάζει τό κόκκινο ἐλάφι μέ ἀρκετό πληθυσμό, λόγῳ τῆς προστασίας πού ἀπολαύει στόν ἐθνικό δρυμό. Ἕνα ζῶο πού ἔχει ἐξαφανισθεῖ σχεδόν στήν ὑπόλοιπη Ἑλλάδα. Μέ 120 εἴδη πουλιῶν, ἄλλα μόνιμα καί ἄλλα μεταναστευτικά, μέ ἐρπετά, τρωκτικά, κ.ἄ. Τόσο ἡ Πάρνηθα ὅσο καί ἄλλα δάση πού ἐν μέρει ἤ τελείως καταστράφηκαν φέτος ἀπό τίς φωτιές, ἀποτελοῦν σέ μεγάλο βαθμό παρελθόν γιά μᾶς ἤ γιά τήν ἑπόμενη γενιά. Δέν θά εἶναι ἐκεῖ. Δέν θά δώσουν ξεκούραση καί ἀναψυχή σέ τόσους ἀνθρώπους πού τήν ἀναζητοῦν. Δέν θά γίνουν ἀφορμή ψυχικῆς ἤ πνευματικῆς ἀνάτασης γιά ὅσους θά τό ἤθελαν. Δέν θά φιλτράρουν τό κλίμα τῶν κοντινῶν μεγαλουπόλεων. Κι ὅλα αὐτά ἐπειδή δέ μάθαμε ὁ Ντοστογιέφσκι ἔλεγε ὅτι γιά τό κακό πού ὑπάρχει εἴμαστε ὅλοι ὑπεύθυνοι νά σεβόμαστε καί νά ἀγαποῦμε τόν Θεό. Ἐπειδή δέν καταλαβαίνουμε συχνά ὅτι ὁ ἀχαλίνωτος ἐγωισμός μας, τελικά καταστρέφει ἐμᾶς τούς ἴδιους. Ἐπειδή ἡ εὐαισθησία τῶν ἁγίων παραμένει ξένη πρός τή ζωή μας. Μιά εὐαισθησία ὄχι ἄρρωστη, ἀλλά ταπεινή, εὐγενική, ὄμορφη, καρπός τῆς ἐνοικήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στήν ἀνθρώπινη ψυχή. Ἄς εὐχηθοῦμε, μαζί μέ τίς προσπάθειες ἀποκατάστασης τῶν δασῶν, νά συμβαδίζει καί ἡ ἀποκατάσταση τῶν ψυχῶν μας, ὥστε νά μποροῦμε νά νοιώσουμε τό θαυμασμό, τή χαρά καί τό ἱερό δέος τοῦ Δαβίδ ὅταν ἔλεγε προσευχόμενος: «Ὡς ἐμεγαλύνθη τά ἔργα σου Κύριε, πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας». Οἰκον. Παναγιώτης Χαβάτζας 1. ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ Ἱερομονάχου, π.σεραφείμ Ρόουζ, τ.β, σ Γενέσεως α, ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ Ἱερομονάχου, π.σεραφείμ Ρόουζ, τ.β, σ Τά στοιχεῖα γιά τήν Πάρνηθα εἶναι ἀπό τό βιβλίο τοῦ ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΕΛΗ Χαράλαμπου, Μεγάλο Ὁδοιπορικό στήν Πάρνηθα, Ἀθήνα, Ψαλμ. 103.