ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Ανοσολογία. Ανοσοανεπάρκειες Διδάσκων: Αναπληρωτής Καθηγητής Γεώργιος Θυφρονίτης

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ανοσολογία Ανοσοανεπάρκειες Διδάσκων: Αναπληρωτής Καθηγητής Γεώργιος Θυφρονίτης

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

3 ΑΝΟΣΟΑΝΕΠΑΡΚΕΙΕΣ

4 Συγγενείς Ανοσοανεπάρκειες

5 Φυσική ανοσία Συμπλήρωμα Φαγοκύτταρα Επίκτητη ανοσία Κατηγορίες συγγενών ανοσοανεπαρκειών Β κύτταρα (ωρίμανση, δράση) Μειωμένη απάντηση σε εξωκυττάρια βακτήρια Τ κύτταρα (ωρίμανση, δράση) Μειωμένη απάντηση σε ενδοκυττάρια βακτήρια, ιούς

6 Ανεπάρκειες φυσική ανοσία (συμπλήρωμα) Έλλειψη Συμπτώματα Ελλειμματικός Μηχανισμός C2, C4 Ασθένεια τύπου Συστηματικού Ερυθηματώδους λύκου C3 Συχνές λοιμώξεις με εξωκυττάρια βακτήρια ανοσοσυμπλέγματα Οψωνοποίηση, φαγοκυττάρωση C5, 6,7,8,9 Συχνές λοιμώξεις με Neisseria λύση των μικροβίων Στις ρυθμιστικές πρωτεΐνες του C Σπειραματονεφρίτιδα ανοσοσυμπλέγματα ΜΒL Συχνές λοιμώξεις (σε μικρό %) Ενεργοποίηση του C μέσω της οδού των λεκτινών

7 Ανεπάρκειες φυσική ανοσία (Φαγοκύτταρα) Έλλειψη (γονίδιο-α) Συμπτώματα Ελλειμματικός Μηχανισμός Ενζυμικό σύστημα της οξειδάσης των φαγοκυττάρων Μορίων προσκόλησης (β 2 ιντεγγρίνες, CD11) Σηματοδότηση μέσω TLR (NF-κΒ,ΙRAK) Συχνές λοιμώξεις με ενδοκυττάρια βακτήρια, σχηματισμός κοκκιωμάτων Συχνές βακτηριακές λοιμώξεις και μυκητιάσεις Συχνές βακτηριακές, ιικές λοιμώξεις και μυκητιάσεις Παραγωγή ROS θανάτωση ενδοκυττάριων βακτηρίων Εξαγγείωση λευκοκυττάρων Θανάτωση βακτηρίων

8 Aνοσοανεπάρκειες λόγω ωρίμανσης λεμφοκυττάρων Primary immunodeficiencies caused by genetic defects in lymphocyte maturation are shown. These defects may affect T cell maturation alone, B cell maturation alone, or both. The survival of all lymphocyte progenitor populations requires the purine salvage pathway enzymes, ADA, and PNP. IL- 7R signaling (γ C, IL-7Rα, and JAK3) is required for human pro-t cell generation. The V(D)J recombination machinery (RAG-1, RAG-2, and ARTEMIS) is required for generating pre-b and pre- T cells, as is signaling through the pre-tcr (CD45, CD3) specifically for pre-t cells and the pre-bcr (Igμ chain, λ5, Igα, and BLNK) for pre-b cells. DP, double-positive; FoB, follicular B cells; HSC, hematopoietic stem cell; MZB, marginal zone B cells.

9 Ανεπάρκειες επίκτητης ανοσίας Ασθένεια Λειτουργικά ελλείμματα Έλλειψη/μετάλλαξη X-linked SCID (βαρειά συνδιασμένη ανοσοανεπάρκεια) Αυτοσωμική SCID Αυτοσωμική SCID (ΑDA) Αυτοσωμική SCID (VDJ ανασυνδυασμός) Ελάχιστα Τ και ΝΚ κύτταρα, μειωμένες Ig Ελάχιστα Τ κύτταρα, μειωμένες Ig Ελάχιστα Τ και Β κύτταρα (λόγω τοξικότητας) Aπουσία Τ και Β κύτταρα Cγ αλυσίδα (κοινή αλυσίδα των υποδοχέων IL2, IL7, IL15, IL4) ΙL7Rα, JAK3 ΑDA (adenosine deaminase) RAG 1,2 ARTEMIS

10 Ανεπάρκειες παραγωγής ανοσοσφαιρινών Ασθένεια Λειτουργικά ελλείμματα Έλλειψη/μετάλλαξη Φυλοσύνδετη στο X αγαμμασφαιριναιμία Αυτοσωμική αγαμμασφαιριναιμία Μειωμένες Ig, Β κύτταρα Μειωμένες Ig, Β κύτταρα Σύνδρομο υπέρ-igm Μειωμένες IgG, IgA CD40L Btk (κινάση απαραίτητη για την ωρίμανση των Β κυττάρων) Cμ (βαριά αλυσίδα των IgM), αλυσίδα υποκατάστασης (λ5), Ιgα

11 Ανοσοανεπάρκειες ενεργοποίησης λεμφοκυττάρων Immunodeficiency caused by defects in B and T cell activation. Primary immunodeficiencies may be caused by genetic defects in molecules required for T or B lymphocyte antigen receptor signaling, for helper T cell-mediated activation of B cells and antigen presenting cells (APCs), or for the activation of cytotoxic T lymphocytes and NK cells. Common variable immunodeficiency (CVID) has a number of causes, including mutations in ICOS (inducible costimulator) and TACI (transmembrane activator and calcium modulator and cyclophilin ligand interactor). TACI mutations are also a frequent cause of selective IgA deficiency. Patients with hyper-igm syndrome who harbor mutations in the CD40 signaling pathway (CD40 ligand [CD40L], CD40, or NEMO) have defects in both T helper cell-mediated B cell activation and the activation of APCs and cell-mediated immunity. The most frequently mutated gene causing the hyper-igm syndrome is the CD40L gene, which is X-linked. Mutations in the enzymes AID and in UNG cause hyper-igm syndromes that only affect B cells. Mutations in a signaling molecule (SAP), in perforin, and in genes encoding proteins involved in granule exocytosis, such as Rab27A, and the Rab27A binding protein MUNC13-4, are all causes of hemophagocytic lymphohistiocytosis (HLH).

12 Ανοσοανεπάρκειες ενεργοποίησης λεμφοκυττάρων Ασθένεια Λειτουργικά ελλείμματα Έλλειψη/μετάλλαξη Σύνδρομο γυμνών λεμφοκυττάρων (ανεπάρκεια έκφρασης MHCII) Ανεπάρκεια έκφρασης MHCI Ανεπάρκεια μετάδοσης σημάτων από τον TCR Λίγα CD4+ Τ κύτταρα, δεν ενεργοποιούνται, Τ εξαρτώμενη χυμική ανοσία Λίγα CD8+ Τ κύτταρα, βακτηριακές λοιμώξεις του αναπνευστικού Διάφορα Δυσλειτουργία μεταγραφικών παραγόντων έκφρασης MHCII (CIITA, RFX5 κ.ά.) TAP1, TAP2 ZAP-70, CD3ε ή γ αλυσίδα

13 Θεραπευτικές προσεγγίσεις Παθητική ανοσοποίηση Μεταμόσχευση μυελού των οστών Γενετική θεραπεία

14 Τέλος Ενότητας

15 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

16 Σημειώματα

17 Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0. Έχουν προηγηθεί οι κάτωθι εκδόσεις: Έκδοση 1.0 διαθέσιμη εδώ.

18 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Διδάσκων: Αναπληρωτής Καθηγητής Γεώργιος Θυφρονίτης. «Ανοσολογία. Ανοσοανεπάρκειες». Έκδοση: 1.0. Ιωάννινα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση:

19 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Παρόμοια Διανομή, Διεθνής Έκδοση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη. [1]