«Ο ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΩΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ»

Transcript

1 «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ» ΜΑΡΤΙΟΥ 2014 Macedonia Palace, Θεσσαλονίκη «Ο ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΩΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ» ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ ΣΑΒΒΑΤΩ Νοσηλεύτρια ΤΕ Παθολογίας, Msc, PhD ΤΕΦΑΑ -ΑΠΘ. Μονάδα Eσηπτης Νοσηλείας Π.Π.Ν.Θ. «ΑΧΕΠΑ».

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο σχηματισμός θρόμβου στα αιμοφόρα αγγεία του ανθρώπου, ο οποίος διακόπτει ή δυσχεραίνει τη ροή του αίματος και συνήθως προκαλείται από βλάβη του τοιχώματος του αγγείου, καλείται Θρόμβωση. Είναι μια φυσιολογική διαδικασία που συμβαίνει ως αποτέλεσμα της ενεργοποίησης των μηχανισμών πήξης του αίματος.

3 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Βλάβες του τοιχώματος των αγγείων 1. Φλεβικές (κιρσοί θρομβοφλεβίτιδα) 2. Αρτηριακές (Αθηροσκλήρυνση, φλεγμονές, αγγειίτιδες) Επιβράδυνση στάση κυκλοφορίας (συνήθως φλεβικό δίκτυο. Σε αρτηρίες π.χ. Σ.Ν.). Αλλοίωση της σύνθεσης του αίματος 1. Διαταραχές αριθμού & ποιότητας PLT 2. Διαταραχές παραγόντων πήξης π.χ. ινωδογόνου

4

5 ΙΝΩΔΟΛΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το σύστημα ινωδόλυσης είναι ένας ομοιοστατικός μηχανισμός λύσης του θρόμβου για τη διατήρηση της βατότητας των αγγείων. Τα συστήματα πήξης και ινωδόλυσης δρουν αντισταθμιστικά το ένα στο άλλο. Η μεταξύ τους ισορροπία σε συνδυασμό με την αθηροσκλήρυνση είναι καθοριστική για την εκδήλωση ισχαιμικού επεισοδίου. (Barbeau et al., 2002)

6

7 ΑΤΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΙΝΩΔΟΛΥΣΗ Ηλικία: 'χει παρατηρηθεί ότι η ινωδολυτική δραστηριότητα αυξάνεται περισσότερο σε άτομα μικρότερης, ηλικίας συγκριτικά με άτομα μεγαλύτερης ηλικίας Φύλο: >νδρες και γυναίκες έχουν παρόμοια επίπεδα ινωδολυτικής δραστηριότητας (Berkarda et al.,1971)

8 ΚΑΡΔΙΟΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ

9 !σκηση και θρόμβωση H σωματική άσκηση προκαλεί αιματολογικές προσαρμογές, όπως αύξηση ινωδόλυσης και μείωση γλοιότητας αίματος, που μπορούν να δράσουν ενάντια στη θρόμβωση. Αντίθετα, η υποκινητικότητα σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών επιπλοκών. (Boman et al., 1994)

10 ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΕΡΟΒΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ Βελτίωση της ενδοθηλιακής λειτουργίας Μείωση της συσσώρευσης των αιμοπεταλίων και μιας σειράς πηκτικών παραγόντων (περιλαμβανομένου του ινωδογόνου) και προάγει την ινωδόλυση μέσω της αυξανόμενης δραστηριότητας του ενδοθηλιακού ενεργοποιητή του πλασμινογόνου. (Leon, 2009)

11 Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να έχει αντιθρομβωτικό ρόλο: μειώνοντας τη γλοιότητα του αίματος μειώνοντας τα επίπεδα ινωδογόνου μειώνοντας τη συσσώρευση αιμοπεταλίων ενισχύωντας την ινωδόλυση Ελαττώνοντας την εμφάνιση καρδιαγγειακών και εγκεφαλικών συμβάντων. Rauramaa et al., 1986 Gris et al., 1990 Ernst 1993 Boman et al., 1994 Anderssen et al., 1995 Wolfgang et al., 1997

12 ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΩΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ LΣΚΗΣΗΣ Μειωμένη απορρόφηση ενδοθηλιακού ενεργοποιητή του πλασμινογόνου, εξαιτίας μειωμένης ροής του αίματος προς το ήπαρ. Στρες στο ενδοθήλιο λόγω αυξημένης ροής αίματος. Αυξημένος όγκος πλάσματος και χαμηλός αιματοκρίτης. Αύξηση HDL μέσω της συστηματικής φυσικής δραστηριότητας. Απελευθέρωση νιτρικού οξειδίου με τη συστηματική άσκηση, το οποίο αναχαιτίζει την επαναδραστηριοποίηση των αιμοπεταλίων.

13 ?σκηση και ινωδόλυση - παθοφυσιολογία Ο ενδοθηλιακός ενεργοποιητής του πλασμινογόνου, παράγεται στα ενδοθηλιακά κύτταρα των αγγείων και ιδιαίτερα των φλεβών και κατέχει κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση των ασκησιογενών μεταβολών της δραστηριότητας του ινωδολυτικού συστήματος. (Relman S., 1985)

14 o o o Αύξηση ινωδολυτικής δραστηριότητας Αύξηση ινωδόλυσης πραγματοποιείται στο ξεκίνημα της άσκησης Ο βαθμός ινωδόλυσης εξαρτάται από την ένταση και τη διάρκεια της καταβαλλόμενης προσπάθειας Εκδηλώνεται όταν η προσπάθεια που καταβάλλεται έχει ένταση >από το 50 60% της VO2max. (Davis et al., 1976)

15 (Wang, 2006)

16 Αποδεικνύεται πως: η ημερήσια, ήπια άσκηση ( 49% VO2max) δεν επηρεάζει την αντιδραστικότητα των αιμοπεταλίων και την πήξη, αλλά αυξάνει την ινωδολυτική δραστηριότητα. η μέτρια, οξεία άσκηση (50~74 % VO2max) καταστέλλει τη δραστικότητα των αιμοπεταλίων και ενισχύει την ινωδόλυση. η επίπονη οξεία άσκηση ( 75% VO2max) ενισχύει την αντιδραστικότητα των αιμοπεταλίων και της πήξης, προωθώντας ταυτόχρονα την ινωδολυτική δραστηριότητα. (Wang, 2006)

17 ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΟΞΕΙΑΣ *ΣΚΗΣΗΣ Ασκησιογενείς μεταβολές επηρεάζονται ΚΥΡΙΩΣ από το σχετικό φορτίο εκτελούμενης άσκησης και όχι τόσο από τη διάρκεια. Αύξηση ινωδολυτικής δραστηριότητας κατά την εκτέλεση βραχύβιας έντονης άσκησης, καθώς και κατά την εκτέλεση υπομέγιστης αλλά πολύ παρατεταμένης προσπάθειας. Διάρκεια αύξησης της ινωδολυτικής δραστηριότητας μέχρι 1:30 μετά το πέρας της άσκησης.

18 EΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ )ΣΚΗΣΗΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 2ρευνες σε ασθενείς με Σ.Ν. ή πρόσφατο έμφραγμα του μυοκαρδίου, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε μέτριας έντασης αερόβια άσκηση, διαπιστώθηκε αυξημένη ινωδολυτική δραστηριότητα. (El-Sayed et al., 2004)

19 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΟ ΙΝΩΔΟΛΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Ευνοϊκές επιδράσεις συστηματικής άσκησης στην ινωδολυτική δραστηριότητα σχετίζονται με την ηλικία των αθλούμενων. Παρατηρήθηκε αύξηση ινωδολυτικής δραστηριότητας κατά τη χρόνια άσκηση σε ηλικιωμένους συγκριτικά με νεαρούς αθλητές. Αντιθέτως, καμία διαφορά δεν παρατηρήθηκε σε ινωδολυτικούς παραμέτρους σε ηρεμία και σε υπομέγιστη γύμναση σε μη γυμνασμένα άτομα διαφορετικών ηλικιών. (Prisco et al., 1998 (Hedge et al., 2001)

20 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τόσο η οξεία όσο και η χρόνια άσκηση, μειώνουν τον κίνδυνο για θρόμβωση, συνεπώς και για καρδιαγγειακά συμβάματα. Η αντιθρομβωτική επίδραση της άσκησης τελείται μέσω του περιορισμού των παραγόντων θρόμβωσης, αυξάνοντας την ινωδολυτική δραστηριότητα, αλλά και των αλλαγών στο ενδοθήλιο και τα έμορφα στοιχεία του αίματος. Η αύξηση της ινωδολυτικής δραστηριότητας είναι συνάρτηση της έντασης και της διάρκειας της άσκησης και εξαρτάται από το αν η άσκηση είναι οξεία ή χρόνια.

21 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Μολονότι αρκετές έρευνες αποδίδουν την αύξηση ινωδόλυσης σε παράγοντες (tpa και PAI-1 ), απαιτείται περισσότερη έρευνα για την ερμηνεία των μηχανισμών.

22