Βρυξέλλες, E(2011)3505 τελικό ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. της

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, E(2011)3505 τελικό Στο δηµοσιευόµενο κείµενο της παρούσας απόφασης έχουν παραλειφθεί ορισµένες πληροφορίες, σύµφωνα µε τα άρθρα 24 και 25 του κανονισµού (EΚ) αριθ. 659/1999 της 22ας Μαρτίου 1999 του Συµβουλίου της 22ας Μαρτίου 1999 για τη θέσπιση λεπτοµερών κανόνων εφαρµογής του άρθρου 93 της συνθήκης ΕΚ, που αφορούν την µη κοινολόγηση πληροφοριών που καλύπτονται από το επαγγελµατικό απόρρητο, και οι οποίες εµφαίνονται ως εξής [ ]. ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΟΣ ΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ Το παρόν έγγραφο αποτελεί εσωτερικό έγγραφο της Επιτροπής που διατίθεται µόνο για ενηµέρωση. ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της σχετικά µε µέτρο µερικής ιδιωτικοποίησης No C 15/2010 (ex NN 21/2010) το οποίο έθεσε σε εφαρµογή η Ελλάδα για το Καζίνο Πάρνηθας (Mont Parnès) (Κείµενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) (Το κείµενο στην ελληνική γλώσσα είναι το µόνο αυθεντικό) EL EL

2 ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της σχετικά µε µέτρο µερικής ιδιωτικοποίησης No C 15/2010 (ex NN 21/2010) το οποίο έθεσε σε εφαρµογή η Ελλάδα για το Καζίνο Πάρνηθας (Mont Parnès) (Κείµενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) (Το κείµενο στην ελληνική γλώσσα είναι το µόνο αυθεντικό) Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ, Έχοντας υπόψη τη συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 108 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο, Έχοντας υπόψη τη συµφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονοµικό Χώρο, και ιδίως το άρθρο 62 παράγραφος 1 στοιχείο α), Αφού, σύµφωνα µε τις προαναφερόµενες διατάξεις, κάλεσε τους ενδιαφερόµενους να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους 1 και έχοντας υπόψη τις παρατηρήσεις αυτές, Εκτιµώντας τα ακόλουθα: 1. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ (1) Με επιστολή της 23ης Ιουνίου 2002, η Εγνατία ΑΕ η οποία, µετά από συγχώνευση εξαγοράστηκε από την Αθηναϊκή Τεχνική, και η οποία είναι µέλος της κοινοπραξίας Καζίνο Αττικής (στο εξής «ΚΑ» ή «η καταγγέλλουσα») υπέβαλε καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (στο εξής «Επιτροπή») σχετική µε παράβαση, κατά τους ισχυρισµούς της, των κανόνων εσωτερικής αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσον αφορά µια καθ υπόθεση αδιαφανή και εισάγουσα διακρίσεις διαδικασία διαγωνισµού την οποία ακολούθησαν οι ελληνικές αρχές στο πλαίσιο εκποίησης µεριδίου 49% του κεφαλαίου της εταιρίας Ελληνικό Καζίνο Πάρνηθας ΑΕ (στο εξής «Καζίνο Mont Parnès») µε πώλησή του στον τελικό πλειοδότη, την κοινοπραξία Hyatt Regency 2 (στο εξής «HR» ή «ο εικαζόµενος αποδέκτης ενίσχυσης»). 1 2 ΕΕ C 233 της , σ. 11. Ο τελικός πλειοδότης του διαγωνισµού ήταν η κοινοπραξία: Hyatt Regency (70%) Ελληνική Τεχνοδοµική (30%). EL 1 EL

3 (2) Με επιστολή της 3ης Οκτωβρίου 2002, η Γενική ιεύθυνση «Εσωτερική Αγορά και Υπηρεσίες» (εφεξής «Γ Εσωτερικής Αγοράς») της Επιτροπής διαβίβασε αντίγραφο του φακέλου στη Γενική ιεύθυνση «Ανταγωνισµός» (εφεξής «Γ Ανταγωνισµού») για παράλληλη εξέταση της υπόθεσης µε βάση τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις κρατικές ενισχύσεις. (3) Με µήνυµα ηλεκτρονικού ταχυδροµείου της 9ης εκεµβρίου 2002, ο νόµιµος εκπρόσωπος της καταγγέλλουσας παρέσχε στις αρµόδιες υπηρεσίες της Επιτροπής πρόσθετες εξηγήσεις για την υπόθεση. (4) Με επιστολή της 24ης Ιανουαρίου 2003, η Επιτροπή κοινοποίησε στις ελληνικές αρχές την καταγγελία κρατικής ενίσχυσης και κάλεσε την Ελλάδα να διευκρινίσει τα ζητήµατα που έθετε η καταγγελία. Οι ελληνικές αρχές απήντησαν στις 4 Μαρτίου (5) Στις 27 Ιανουαρίου 2003, οι υπηρεσίες της Επιτροπής είχαν συνάντηση µε τον νόµιµο εκπρόσωπο της καταγγέλλουσας. (6) Στις 12 Φεβρουαρίου 2003 και στις 22 Αυγούστου 2003, ο νόµιµος εκπρόσωπος του εικαζόµενου αποδέκτη ενίσχυσης κατέθεσε αποδεικτικά έγγραφα στις υπηρεσίες της Επιτροπής. (7) Με επιστολές της 31ης Μαρτίου 2003 και της 16ης Μαΐου 2003, η καταγγέλλουσα υπέβαλε συµπληρωµατικές πληροφορίες στη Γ Ανταγωνισµού. (8) Στις 10 Απριλίου 2003, πραγµατοποιήθηκε συνάντηση µεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής και του εκπροσώπου του εικαζόµενου αποδέκτη ενίσχυσης. (9) Στο διάστηµα µεταξύ 15ης Ιουλίου 2003 και 16ης Σεπτεµβρίου 2003, η Επιτροπή είχε ανταλλαγή αρκετής αλληλογραφίας µε την καταγγέλλουσα, σχετικά µε τη χωριστή αξιολόγηση των ζητηµάτων κρατικής ενίσχυσης, και επέστησε την προσοχή της καταγγέλλουσας στην πρακτική λήψης των αποφάσεων της ίδιας της Επιτροπής σύµφωνα µε την οποία, η εκποίηση δηµόσιων περιουσιακών στοιχείων στο πλαίσιο διαδικασίας διαγωνισµού ενδέχεται να µη συνιστά κρατική ενίσχυση στις περιπτώσεις που η διαδικασία έχει διεξαχθεί µε διαφάνεια και χωρίς διακρίσεις. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή ενηµέρωσε την καταγγέλλουσα ότι δεν θα εκφέρει γνώµη προτού η Γ Εσωτερικής Αγοράς ολοκληρώσει την εξέταση του ζητήµατος της διαδικασίας συνάψεως της δηµόσιας σύµβασης. (10) Με επιστολές της 22ας Ιανουαρίου και της 4ης Αυγούστου 2004, η Γ Εσωτερικής Αγοράς περάτωσε την έρευνα εκτιµώντας ότι η διαδικασία σύναψης της συµβάσεως δεν έπασχε από ελάττωµα. Με επιστολή της από 2 Ιουνίου 2004, η Γ Ανταγωνισµού ενηµέρωσε την καταγγέλλουσα για το διοικητικό κλείσιµο της καταγγελίας κρατικής ενίσχυσης δυνάµει του άρθρου 20 παράγραφος 2 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 659/1999του Συµβουλίου της 22ας Μαρτίου 1999 για τη θέσπιση λεπτοµερών κανόνων εφαρµογής του άρθρου 93 της συνθήκης ΕΚ 3. 3 ΕΕ L 83 της , σ. 7. EL 2 EL

4 (11) Στις 18 Φεβρουαρίου 2005 η καταγγέλλουσα άσκησε στο Πρωτοδικείο (νυν Γενικό ικαστήριο) προσφυγή µε αίτηµα την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής να κλείσει διοικητικά την υπόθεση. (12) Με διάταξή του της 26ης Σεπτεµβρίου 2006, το Πρωτοδικείο απέρριψε ως απαράδεκτη την προσφυγή καθώς έκρινε ότι η επιστολή δεν αποτελούσε πράξη δυνάµενη να προσβληθεί µε προσφυγή δυνάµει του άρθρου 230 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (στο εξής «συνθήκη EΚ») (νυν άρθρο 263 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής «ΣΛΕΕ») 4. (13) Στις 18 εκεµβρίου 2006, η καταγγέλλουσα άσκησε ενώπιον του ικαστηρίου αναίρεση κατά της διάταξης του Πρωτοδικείου. (14) Με απόφασή του της 17ης Ιουλίου , το ικαστήριο αναίρεσε τη διάταξη, αποφαινόµενο ότι η αµφισβητηθείσα πράξη ήταν πράξη δυνάµενη να προσβληθεί, µη συνάδουσα µε τις υποχρεώσεις τις οποίες υπέχει η Επιτροπή δυνάµει του διαδικαστικού κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 659/1999, και ανέπεµψε την υπόθεση στο Πρωτοδικείο. (15) Με επιστολή της 26ης Σεπτεµβρίου 2008, οι υπηρεσίες της Γ Ανταγωνισµού ανεκάλεσαν την από 2 Ιουνίου 2004 επιστολή διοικητικού κλεισίµατος και προέβησαν σε νέο διοικητικό άνοιγµα της υπόθεσης. (16) Με διάταξή του της 29ης Ιουνίου 2009, το Πρωτοδικείο, έκρινε ότι, δεδοµένης της ανάκλησης της επιστολής, παρείλκε πλέον η έκδοση αποφάσεως 6. Η τελευταία αυτή διάταξη του Πρωτοδικείου προσβλήθηκε από την καταγγέλλουσα στις 7 Σεπτεµβρίου 2009 µε το επιχείρηµα ότι το Πρωτοδικείο όφειλε να είχε θεωρήσει παράνοµη την ανάκληση της επιστολής και να είχε ακυρώσει τη διοικητική επιστολή κλεισίµατος της υπόθεσης. (17) Με µήνυµα ηλεκτρονικού ταχυδροµείου της 11ης Σεπτεµβρίου 2009, η καταγγέλλουσα παρέσχε περαιτέρω πληροφοριακά στοιχεία στην Επιτροπή. (18) Στις 14 Οκτωβρίου 2009, πραγµατοποιήθηκε συνάντηση µεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής και της καταγγέλλουσας. Μετά τη συνάντηση αυτή, η καταγγέλλουσα παρέσχε περαιτέρω πληροφορίες στην Επιτροπή µε διάφορα έγγραφα αλληλογραφίας. (19) Με επιστολή της 21ης Οκτωβρίου 2009, η Επιτροπή ζήτησε από την Ελλάδα πρόσθετες πληροφορίες. Με επιστολή της 13ης Νοεµβρίου 2009, η Ελλάδα ζήτησε περισσότερο χρόνο για την αποστολή απάντησης, αίτηµα που έγινε δεκτό από την Επιτροπή µε µήνυµα ηλεκτρονικού ταχυδροµείου της 18ης Νοεµβρίου Στις 11 Ιανουαρίου 2010 και στις 14 Ιανουαρίου 2010, η Ελλάδα έδωσε απαντήσεις στην Επιτροπή Υπόθεση T-94/05, Αθηναϊκή Τεχνική AE κατά Επιτροπής, Συλλογή 2006, σ. II-73. Υπόθεση C-521/06 P, Αθηναϊκή Τεχνική AE κατά Επιτροπής, Συλλογή 2008, σ. I Υπόθεση T-94/05, Αθηναϊκή Τεχνική AE κατά Επιτροπής (ΕΕ C 233 της , σ. 14). EL 3 EL

5 (20) Με απόφασή του της 6ης Μαΐου 2010, το ικαστήριο ανταποκρίθηκε στο αίτηµα του Συµβουλίου της Επικρατείας για έκδοση προδικαστικής απόφασης δυνάµει του άρθρου 234 της συνθήκης ΕΚ (νυν άρθρου 267 της ΣΛΕΕ), ιδίως όσον αφορά την εφαρµογή στη διαδικασία του διαγωνισµού των κανόνων της Ένωσης που διέπουν τις δηµόσιες συµβάσεις, θέµα το οποίο αποτελεί επίσης αντικείµενο της παρούσας έρευνας. Το ικαστήριο κατέληξε µεταξύ άλλων στο συµπέρασµα ότι σύµβαση, όπως αυτή που αποτελούσε το αντικείµενο του υπό εξέταση διαγωνισµού, δεν ενέπιπτε, ως σύνολο, στο πεδίο εφαρµογής των οδηγιών για τις δηµόσιες συµβάσεις 7. Επιπλέον, το ικαστήριο επεσήµανε ότι το εν λόγω συµπέρασµα δεν απέκλειε την υποχρέωση τηρήσεως, στο πλαίσιο τέτοιας συµβάσεως, των θεµελιωδών κανόνων και των γενικών αρχών της Συνθήκης, ιδίως όσον αφορά την ελευθερία εγκαταστάσεως και την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων. (21) Με επιστολή της 6ης Ιουλίου 2010, η Επιτροπή ενηµέρωσε την Ελλάδα σχετικά µε την απόφασή της να κινήσει, όσον αφορά το µέτρο, τη διαδικασία που προβλέπεται από το άρθρο 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ (εφεξής «η απόφαση κίνησης της διαδικασίας»). (22) Η απόφαση της Επιτροπής να κινήσει τη διαδικασία δηµοσιεύθηκε στην Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 8. Η Επιτροπή κάλεσε τα ενδιαφερόµενα µέρη να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά µε το µέτρο. (23) Σε συνέχεια της κίνησης της διαδικασίας, η Επιτροπή έλαβε παρατηρήσεις από δύο ενδιαφερόµενα µέρη, και συγκεκριµένα από τους εκπροσώπους του εικαζόµενου αποδέκτη ενίσχυσης (από την εταιρεία Athens Resort Casino Holdings 9, εξ ονόµατος της HR) 10 και από εκπροσώπους της καταγγέλλουσας (από την εταιρεία Club Hotel Casino Loutraki Α.Ε, εξ ονόµατος της ΚΑ) 11. Με επιστολή της 6ης Αυγούστου 2010, η Ελλάδα υπέβαλε τις παρατηρήσεις της. Με επιστολή της 29ης Οκτωβρίου 2010, οι παρατηρήσεις και των δύο ενδιαφεροµένων µερών εστάλησαν στην Ελλάδα, η οποία αντέδρασε µε επιστολή της 25ης Νοεµβρίου (24) Στις 16 εκεµβρίου , το ικαστήριο αποφάνθηκε ότι εσφαλµένως το Γενικό ικαστήριο (πρώην Πρωτοδικείο) έκρινε ότι παρείλκε η έκδοση αποφάσεως επί της αρχικής προσφυγής κατά της πράξεως της Επιτροπής για «διοικητικό κλείσιµο» της υπόθεσης Συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-145/08 και C-149/08) - Κλαµπ Οτέλ Λουτράκι και λοιποί (ΕΕ C 179 της , σ. 2). Το ικαστήριο παρετήρησε ότι το κύριο αντικείµενο τέτοιας συµβάσεως συνίσταται στην εκ µέρους επιχειρήσεως απόκτηση του 49 % του κεφαλαίου του καζίνου Πάρνηθας και το παρεπόµενο αντικείµενο, αρρήκτως συνδεδεµένο µε το κύριο αντικείµενο, αφορά την παροχή υπηρεσιών και την εκτέλεση έργων. Βλέπε υποσηµείωση 1. Η εταιρεία ιδιωτικού δικαίου Athens Resort Casino Ανώνυµη Εταιρεία Συµµετοχών (ARC) η οποία σήµερα λειτουργεί, βάσει αδείας, το καζίνο Πάρνηθας (Mont Parnès), συστάθηκε το 2003 από το διαγωνιζόµενο σχήµα (Hyatt Regency Ελληνική Τεχνοδοµική) που αναδείχθηκε τελικός πλειοδότης στο διαγωνισµό. Η ARC ανήκει κατά 70% στην εταιρεία «Regency Entertainment Ψυχαγωγική και Τουριστική Α.Ε.» (πρώην «Hyatt Regency Ξενοδοχειακή και Τουριστική Θεσσαλονίκη Α.Ε.») και κατά το υπόλοιπο 30% στην εταιρεία «Ελλάκτωρ Α.Ε.» (πρώην «Ελληνική Τεχνοδοµική Α.Ε.»). Με επιστολή της 4ης Αυγούστου Με µήνυµα ηλεκτρονικού ταχυδροµείου του νοµίµου εκπροσώπου τους από 29 Σεπτεµβρίου Υπόθεση C-362/09 P: Αθηναϊκή Τεχνική AE κατά Επιτροπής (ΕΕ C 55 της , σ. 12). EL 4 EL

6 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ (25) Τον Οκτώβριο του 2001, οι ελληνικές αρχές κίνησαν διαδικασία σύναψης δηµόσιας σύµβασης µε στόχο την πώληση του 49% του κεφαλαίου του καζίνου Mont Parnès 13. Στη διαδικασία συµµετείχαν δύο διαγωνιζόµενα επιχειρηµατικά σχήµατα, συγκεκριµένα το σχήµα «ΚΑΖΙΝΟ ΑΤΤΙΚΗΣ» (εφεξής «Καζίνο Αττικής» ή «ΚΑ») και το σχήµα µε την επωνυµία «HYATΤ REGENCY ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟ ΟΜΙΚΗ» (στο εξής «κοινοπραξία Hyatt Regency» ή «HR»), τα οποία αµφότερα επελέγησαν να συµµετάσχουν στη δεύτερη φάση του διαγωνισµού 14, υπό τους όρους των ισχυουσών εθνικών διατάξεων. Κατόπιν διαδικασίας η οποία καταγγέλλεται ως παράνοµη, η σύµβαση κατακυρώθηκε στην HR. Στις παραγράφους 26 έως 29 της παρούσας αιτιολογικής σκέψης εκτίθενται τα γεγονότα που οδήγησαν στην εν λόγω κατακύρωση του διαγωνισµού, µε βάση τις πληροφορίες που διαθέτει η Επιτροπή. (26) Σύµφωνα µε τις εν προκειµένω εφαρµοστέες διατάξεις της εθνικής έννοµης τάξης, η ανάδειξη του επικρατέστερου διαγωνιζόµενου θα γινόταν µε την υποβολή προσφορών (πλειοδοτική διαδικασία), και ως τιµή εκκίνησης για την πώληση ορίστηκε η τιµή των 80 εκατοµµυρίων ευρώ. Η επιτροπή διεξαγωγής διαγωνισµού ανοίγει τους κατατεθέντες από τους διαγωνιζόµενους ενσφράγιστους φακέλους, οι οποίοι περιέχουν την οικονοµική προσφορά τους, και ανακοινώνει την προσφορά ενός εκάστου. Ο υποψήφιος που υπέβαλε τη χαµηλότερη προσφορά δικαιούται να υποβάλει, στον επόµενο γύρο, τη νέα προσφορά του σε ενσφράγιστο φάκελο. Η νέα αυτή προσφορά θα πρέπει να είναι ίση τουλάχιστον προς την αρχικά υψηλότερη, προσαυξηµένη κατά 1% 15. Η εν λόγω διαδικασία υποβολής διαδοχικών προσφορών συνεχίζεται επ αόριστον σε χωριστούς γύρους, έως ότου αποσυρθεί ένας από τους διαγωνιζόµενους οπότε, ο τελευταίος που υπέβαλε προσφορά κηρύσσεται προσωρινός πλειοδότης. Το πρακτικό που ορίζει τον προσωρινό πλειοδότη υποβάλλεται από την επιτροπή διεξαγωγής διαγωνισµού στο διοικητικό συµβούλιο της εταιρείας Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα (ETA). (27) Στον πρώτο γύρο, οι διαγωνιζόµενοι υπέβαλαν την προσφορά τους ταυτόχρονα, σε ενσφράγιστους φακέλους, στις 31 Μαΐου 2002, στην έδρα της ETA. Η προσφορά της ΚΑ ανερχόταν σε ποσό ευρώ, ενώ αυτή της HR σε ποσό ευρώ. Ωστόσο, ο φάκελος της τελευταίας περιελάµβανε, πέραν της προσφοράς της, δήλωση που αµφισβητούσε το σύννοµο της συµµετοχής της κοινοπραξίας ΚΑ στη διαδικασία του διαγωνισµού. Η ΚΑ ήγειρε ένσταση κατά της δηλώσεως αυτής, προβάλλοντας ότι η διατύπωση επιφυλάξεων καθιστούσε την οικονοµική προσφορά της HR µη παραδεκτή. Η ειδική επιτροπή ενστάσεων απέρριψε την ένσταση της ΚΑ, η οποία θεώρησε ότι η δήλωση της HR δεν έθιγε την εγκυρότητα της προσφοράς της. (28) Στο δεύτερο γύρο, η HR υπέβαλε σε ενσφράγιστο φάκελο την προσφορά της ύψους ευρώ, πάλι συνοδευόµενη από την ίδια γραπτή δήλωση. Μετά την ολοκλήρωση του δεύτερου γύρου, ο εκπρόσωπος της ΚΑ κατέθεσε φάκελο µε την οικονοµική προσφορά για τον τρίτο γύρο και επίσης κατέθεσε χωριστή δήλωση προς «Ελληνικό Καζίνο Πάρνηθας Α.Ε. ιακήρυξη διαγωνισµού ιδιωτικοποίησης. - Οκτώβριος 2001» (η αρχική διακήρυξη). Συµπληρωµατική διακήρυξη για τη δεύτερη φάση (φάση Β ) του διαγωνισµού (Απρίλιος 2002). Όπως διευκρινίστηκε µετά την απόφαση κίνησης της διαδικασίας, η οποία ακόµη ανέφερε ποσοστό 10%. EL 5 EL

7 το διοικητικό συµβούλιο της ΕΤΑ σχετικά µε την παραβίαση των όρων του διαγωνισµού όσον αφορά τις απαιτήσεις εγκυρότητας του διαγωνισµού Η επιτροπή διεξαγωγής διαγωνισµού απέρριψε την εν λόγω κατάθεση µε την αιτιολογία ότι θα µπορούσε να γίνει δεκτή µόνο εφόσον υποβαλλόταν υπό µορφή ένστασης εµπίπτουσας στην αρµοδιότητα της ειδικής επιτροπής ενστάσεων. Κατόπιν τούτου, ο εκπρόσωπος της ΚΑ ζήτησε από την επιτροπή πεντάλεπτη επιπλέον διορία προκειµένου να αποφασίσουν για τις περαιτέρω ενέργειές τους. Η διορία αυτή έγινε δεκτή και ο εκπρόσωπος ανέλαβε από το τραπέζι της επιτροπής διεξαγωγής διαγωνισµού τόσο τη γραπτή δήλωση όσο και τον φάκελο προσφοράς. Όταν επέστρεψε, εντός της πενταλέπτου διορίας, δήλωσε ότι δεν προτίθεται να υποβάλει ένσταση και κατέθεσε φάκελο προσφοράς. Στη συνέχεια, η HR υπέβαλε ένσταση και ζήτησε να κριθεί ο τρίτος γύρος προσφορών απαράδεκτος διότι η ΚΑ είχε υποβάλει προσφορά την οποία απέσυρε και έπειτα την επανυπέβαλε. Η ένσταση της HR έγινε δεκτή από την επιτροπή ενστάσεων και η προσφορά της ΚΑ 16 αποκλείστηκε από την διαδικασία. (29) Αφού, στον τρίτο γύρο, απέρριψε την προσφορά της ΚΑ, η επιτροπή διεξαγωγής διαγωνισµού 17 διαβίβασε στο διοικητικό συµβούλιο της ΕΤΑ αντίγραφο του τελευταίου πρακτικού της όγδοης συνεδρίασής της, µε το οποίο κηρύσσει την HR πρώτο προσωρινό πλειοδότη (µε προσφορά ευρώ) και την ΚΑ ως δεύτερο προσωρινό πλειοδότη. Η επιτροπή διεξαγωγής διαγωνισµού φαίνεται ότι δεν άνοιξε τον σφραγισµένο φάκελο της προσφοράς της ΚΑ για τον τρίτο γύρο και δεν επέστρεψε τον φάκελο αυτό στην τελευταία, αλλά τον παρέδωσε στην ΕΤΑ προς φύλαξη στο χρηµατοκιβώτιό της 18. Το διοικητικό συµβούλιο της ΕΤΑ συγκάλεσε έκτακτη γενική συνέλευση. Κατόπιν τούτου, στις 5 Ιουνίου 2002, ο διευθύνων σύµβουλος της ΕΤΑ και ο εκπρόσωπος της Kantor Capital ΑΕ, χρηµατοοικονοµικού συµβούλου επιφορτισµένου µε τη διαδικασία, εξουσιοδοτήθηκαν να ζητήσουν από την HR να βελτιώσει την προσφορά της. Η HR αύξησε στη συνέχεια το προτεινόµενο ποσό σε 110 εκατοµµύρια ευρώ. Στις 12 Ιουνίου 2002, η ΚΑ υπέβαλε στο διοικητικό συµβούλιο της ETA επιστολή περιέχουσα προσφορά ποσού 162 εκατοµµυρίων ευρώ, η οποία όµως στη συνέχεια απορρίφθηκε επειδή είχε υποβληθεί µετά το πέρας της πλειοδοτικής διαδικασίας. Τέλος, η HR βελτίωσε περαιτέρω την προσφορά της, ανεβάζοντας το ποσό στα 120 εκατοµµύρια ευρώ ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΗΣΗ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (30) Η επίσηµη διαδικασία έρευνας κινήθηκε επειδή η Επιτροπή διατηρούσε ακόµη αµφιβολίες κατά πόσον το µερίδιο ποσοστού 49% του κεφαλαίου του καζίνο Mont Parnès πωλήθηκε από το Ελληνικό ηµόσιο στον πλειοδότη σε διαδικασία πώλησης η οποία να πληρούσε τις απαιτήσεις να είναι ανοικτή, διαφανής και άνευ διακρίσεων. Ειδικότερα, η Επιτροπή δεν ήταν πεπεισµένη για το εάν κατά την διαδικασία πώλησης υπήρξε ή όχι οποιαδήποτε παράνοµη προτιµησιακή αντιµετώπιση του αγοραστή και Για την οποία η ΚΑ αναφέρει ότι ανερχόταν σε 107 εκατοµµύρια ευρώ. Με το υπ αριθ. 38/ έγγραφό της. Σύµφωνα µε τα στοιχεία που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές, ο ενσφράγιστος φάκελος εξακολουθεί να βρίσκεται στο χρηµατοκιβώτιο της ΕΤΑ προκειµένου να προστατευθεί το δικαίωµα της ΚΑ να εξαντλήσει όλα (τα εθνικά και ευρωπαϊκά) µέσα έννοµης προστασίας. Σύµφωνα µε πληροφορίες οι οποίες ελήφθησαν µετά το άνοιγµα των προσφορών, πρβλ. υποσηµείωση 24. EL 6 EL

8 κατά συνέπεια για το εάν πληρώθηκε αγοραίο τίµηµα ή όχι. Ο αποκλεισµός της ΚΑ από τον πλειοδοτικό διαγωνισµό, σε συνδυασµό µε την προσφορά των 162 εκατοµµυρίων ευρώ την οποία η ΚΑ κατέθεσε µετά την πλειοδοτική διαδικασία, θεωρήθηκε ως ενδεχόµενη απόδειξη µιας πώλησης κάτω της αξίας και, ως εκ τούτου, ενδεχόµενη απόδειξη της ύπαρξης κρατικής ενίσχυσης υπό την µορφή διαφυγόντων πόρων του ηµοσίου. 4. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ (31) Με επιστολή της 6ης Αυγούστου 2010, η Ελλάδα υπέβαλε τις παρατηρήσεις της. Η Ελλάδα αµφισβητεί την ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης προβάλλοντας ότι η διαδικασία πλειοδοτικού διαγωνισµού για την πώληση του µεριδίου της στο Καζίνο Πάρνηθας διεξήχθη σύµφωνα µε την ισχύουσα νοµοθεσία, και ότι το µερίδιο 49% στο κεφάλαιο του καζίνου πωλήθηκε σε αγοραία τιµή. (32) Οι ελληνικές αρχές τονίζουν, πρώτα απ όλα, ότι η επιλογή των συµµετεχόντων στο διαγωνισµό και η όλη πλειοδοτική διαδικασία ήταν καθ όλα νόµιµες και διεξήχθησαν σύµφωνα µε τις διακηρύξεις του διαγωνισµού 20, οι οποίες διέπονται από την ισχύουσα νοµοθεσία, και ότι οι εν λόγω όροι των διακηρύξεων είχαν γίνει δεκτοί ανεπιφύλακτα από αµφότερους τους διαγωνιζόµενους. (33) Οι ελληνικές αρχές εξηγούν επίσης ότι η δήλωση της HR, που περιλαµβανόταν στο φάκελο της οικονοµικής προσφοράς της HR τόσο κατά τον πρώτο όσο και κατά το δεύτερο γύρο της πλειοδοτικής διαδικασίας, δεν έθιγε στην ισχύ των οικονοµικών προσφορών της, αλλά αφορούσε αποκλειστικά στη συµµετοχή καθεαυτήν της ΚΑ στον διαγωνισµό, και έτσι οι οικονοµικές προσφορές της HR ορθώς κρίθηκαν νόµιµες από την επιτροπή ενστάσεων. (34) Οι ελληνικές αρχές υποστηρίζουν περαιτέρω ότι η προσφορά που υπέβαλε η ΚΑ στον τρίτο γύρο της πλειοδοτικής διαδικασίας, η οποία κατά τους ισχυρισµούς της καταγγέλλουσας ήταν ύψους 107 εκατοµµυρίων ευρώ, αποκλείστηκε επειδή ο φάκελος είχε αποµακρυνθεί και διέφευγε του οπτικού πεδίου της επιτροπής διεξαγωγής διαγωνισµού. Υπό τις περιστάσεις αυτές, η επιτροπή δεν µπορούσε να είναι βέβαιη ότι δεν είχε γίνει αλλαγή φακέλου. Σε κάθε περίπτωση, η επανυποβολή της προσφοράς θα σήµαινε υποβολή δεύτερης προσφοράς µέσα στον ίδιο γύρο, πράγµα αντίθετο προς τους εν προκειµένω εφαρµοστέους κανόνες. (35) Οι ελληνικές αρχές εξηγούν ότι η προσφορά την οποία υπέβαλε η HR στο δεύτερο γύρο, ύψους ευρώ, µε τίµηµα υψηλότερο αυτού της αρχικής προσφοράς της ΚΑ, ύψους ευρώ, την οποία κατέθεσε στον πρώτο γύρο, ευθυγραµµιζόταν µε τους κανόνες υποβολής προσφορών δεδοµένου ότι, σύµφωνα µε τους όρους των διακηρύξεων του διαγωνισµού, η εκάστοτε νέα προσφορά έπρεπε να είναι αυξηµένη κατά 1%, και όχι κατά 10%, όπως είχε διατυπωθεί ως παραδοχή της Επιτροπής στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας. Συνεπώς, είχαν τηρηθεί ως προς τούτο οι όροι του διαγωνισµού. 20 Η αρχική διακήρυξη και η συµπληρωµατική διακήρυξη για τη φάση B. EL 7 EL

9 (36) Οι ελληνικές αρχές προβάλλουν επίσης το επιχείρηµα ότι η τελευταία προσφορά της ΚΑ ύψους 162 εκατοµµυρίων ευρώ δηλαδή το ποσό το οποίο η ΚΑ διατεινόταν ότι ήταν έτοιµη να καταβάλει δεν ήταν έγκυρη, επειδή έλαβε χώρα εκτός και πέραν της διαγωνιστικής διαδικασίας. Τυχόν αποδοχή της προσφοράς αυτής θα προσέκρουε στην αρχή της νοµιµότητας, δεδοµένου ότι σκοπός ενός δηµόσιου πλειοδοτικού διαγωνισµού είναι όχι µόνον η εξυπηρέτηση του οικονοµικού συµφέροντος του ηµοσίου, αλλά και η εξυπηρέτηση του ευρύτερου δηµόσιου συµφέροντος, να επιτευχθεί δηλαδή το µεγαλύτερο δυνατό τίµηµα ενώ παράλληλα να τηρείται η αρχή της νοµιµότητας (τηρουµένων δηλαδή των κανόνων των διακηρύξεων και των τευχών δηµοπράτησης όπως και των λοιπών εφαρµοστέων νοµοθετικών διατάξεων). (37) Οι ελληνικές αρχές εξηγούν περαιτέρω ότι δεν ακύρωσαν απλώς το διαγωνισµό ώστε να προκηρύξουν νέο διαγωνισµό, επειδή αυτό θα σήµαινε επανάληψη της όλης διαδικασίας για τέταρτη φορά εντός οκτώ ετών, πράγµα που θα δυσφηµούσε την Ελλάδα διεθνώς, ενώ δεν ήταν βέβαιο ότι τυχόν επανάληψη του διαγωνισµού θα οδηγούσε σε επίτευξη τιµήµατος 162 εκατοµµυρίων ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα αµφισβητεί ακόµη και την αξιοπιστία της προσφοράς 162 εκατοµµυρίων ευρώ από την ΚΑ, δεδοµένου ότι η τελευταία είχε επίγνωση του γεγονότος ότι τυχόν αποδοχή της προσφοράς θα είχε ως µόνη άµεση συνέπεια τη µαταίωση της διαδικασίας και την έναρξη νέας. (38) Επιπλέον, οι ελληνικές αρχές 21 βεβαιώνουν ότι το τίµηµα που καταβλήθηκε τελικά (120 εκατοµµύρια ευρώ) ήταν εύλογο καθώς ήταν κατά 25,5% υψηλότερο από την αποτίµηση ύψους 95,4 εκατοµµυρίων ευρώ που είχε διενεργήσει ανεξάρτητος εµπειρογνώµονας πριν τη διαγωνιστική διαδικασία και η οποία αποτίµηση είχε παραµείνει σφραγισµένη µέχρι το πέρας της διαδικασίας. ηλώνουν ότι η αποτίµηση αυτή παρόλο που δεν απαιτείτο από τη διαγωνιστική διαδικασία είχε παραγγελθεί για να διασφαλιστούν ακόµη περισσότερο τα συµφέροντα της Ελλάδας 22. (39) Επί των ισχυρισµών της καταγγέλλουσας ότι δήθεν οι αρχικοί όροι των διακηρύξεων του διαγωνισµού βελτιώθηκαν µε τον µεταγενέστερο νόµο 3139/2003, οι ελληνικές αρχές εξηγούν ότι ούτε µε το νόµο 3139/2003 ούτε µε οποιονδήποτε άλλον τρόπο δεν επήλθαν τροποποιήσεις στους όρους των διακηρύξεων. Σύµφωνα µε την Ελλάδα, ο νόµος αυτός απλώς ρυθµίζει θέµατα διαφόρων αδειών συναφών µε την επένδυση και µε τη λειτουργία του καζίνου, και περιλαµβάνει µέτρα για την προστασία των εργαζοµένων µετά την ιδιωτικοποίηση. Ο νόµος αυτός δεν απάλλαξε την HR από την υποχρέωση που υπέχει να επενδύσει 44 εκατοµµύρια ευρώ στο καζίνο Mont Parnès, και η συµβατική ρήτρα περί επιστροφής στην HR του 70% του τιµήµατος σε περίπτωση παραχώρησης σε άλλο καζίνο άδειας λειτουργίας πριν από το 2012, αποτελούσε ήδη ρητό όρο των διακηρύξεων του διαγωνισµού. (40) Οι ελληνικές αρχές παρατηρούν συνεπώς ότι το τίµηµα της πώλησης αντιπροσωπεύει την αγοραία αξία του µεριδίου 49% στο κεφάλαιο του καζίνου Mont Parnès Με αναφορά επίσης σε οικονοµική έκθεση της Kantor από τον Αύγουστο του 2002 (χρηµατοοικονοµικού συµβούλου), η οποία εστάλη από τις ελληνικές αρχές µετά την απόφαση κίνησης της διαδικασίας. Οι ελληνικές αρχές απέστειλαν αντίγραφο της αποτίµησης στις υπηρεσίες της Επιτροπής µετά την απόφαση κίνησης της διαδικασίας. EL 8 EL

10 (41) Προς επίρρωση του ισχυρισµού τους ότι δεν σηµειώθηκαν παρατυπίες στο πλαίσιο της διαδικασίας του διαγωνισµού, οι ελληνικές αρχές αναφέρονται σε αρκετές αποφάσεις των εθνικών δικαστηρίων, οι οποίες εξέτασαν τη νοµιµότητα της διαδικασίας του διαγωνισµού κατά το εθνικό δίκαιο. Μέχρι τώρα, τα εθνικά δικαστήρια δεν έχουν διαπιστώσει καµία παρατυπία στον διαγωνισµό και συνεπώς έχουν απορρίψει τις διάφορες αιτήσεις που υπέβαλε η ΚΑ σχετικά 23. Ανάµεσα στα πορίσµατα των εθνικών δικαστηρίων, τα οποία επιβεβαιώνουν τη σύννοµη διεξαγωγή του διαγωνισµού, οι ελληνικές αρχές αναφέρονται ειδικότερα στα παρακάτω: a) ιαδικασία ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων: (42) Στην απόφασή του 8118/2002, το Πρωτοδικείο Αθηνών 24 απέρριψε αίτηση που κατέθεσε η ΚΑ και έκρινε ότι: Ορθώς οι η επιτροπή διεξαγωγής διαγωνισµού και η επιτροπή ενστάσεων έκριναν ότι οι προσφορές της HR στον πρώτο και στο δεύτερο γύρο ήταν σύµφωνες µε τις διακηρύξεις του διαγωνισµού. Η δήλωση της HR, συνηµµένη στις προσφορές της, δεν επηρέασε την ανεπιφύλακτη φύση των προσφορών της HR. Η ΚΑ κατέθεσε προσφορά στις 15.30, δηλαδή µε την εκκίνηση του τρίτου γύρου, όπως είχε καθορίσει η επιτροπή διεξαγωγής διαγωνισµού στο τέλος του δεύτερου γύρου. Ο εκπρόσωπος της ΚΑ ανέλαβε από το τραπέζι την προσφορά, µε δική του θέληση και πρωτοβουλία, και παρά το γεγονός ότι η Πρόεδρος της επιτροπής διεξαγωγής διαγωνισµού προσπάθησε να τον αποτρέψει ως προς αυτό. Αν η Πρόεδρος της επιτροπής διαγωνισµού είχε ρητά προειδοποιήσει τον εκπρόσωπο της ΚΑ σχετικά µε την απόσυρση της προσφοράς, κάτι τέτοιο θα συνίστατο σε διαφοροποιηµένη µεταχείριση προς όφελος της ΚΑ και εις βάρος της HR. Η δεύτερη προσφορά της ΚΑ στον τρίτο γύρο ορθώς θεωρήθηκε απαράδεκτη από την επιτροπή ενστάσεων. Κάθε πλειοδότης µπορούσε να κάνει µία µόνο προσφορά σε κάθε γύρο. Επιπλέον, αν η δεύτερη προσφορά της ΚΑ στον τρίτο γύρο είχε θεωρηθεί παραδεκτή, αυτό θα οδηγούσε σε παραβίαση της αρχής της διαφάνειας. Ο εκπρόσωπος της ΚΑ ανέλαβε τον πρώτο ενσφράγιστο φάκελο προσφορά, έφυγε από τον χώρο όπου διεξαγόταν η πλειοδοσία και όταν επέστρεψε παρουσίασε έναν ενσφράγιστο φάκελο, για τον οποίο δεν ήταν δυνατό να πιστοποιηθεί ότι ήταν ο ίδιος µε τον προηγούµενο φάκελο Οι ελληνικές αρχές έκαναν αναφορά στις εξής αποφάσεις εθνικών δικαστηρίων: Απόφαση 8118/2002 του Μονοµελούς Πρωτοδικείου Αθηνών απόφαση 3350/2002 του Πολυµελούς Πρωτοδικείου Αθηνών απόφαση 1649/2007 του Άρειου Πάγου απόφαση 8101/2009 του Πολυµελούς Πρωτοδικείου Αθηνών απόφαση 754/2002 του Τµήµατος Αναστολών του Συµβουλίου της Επικρατείας απόφαση 3243/2004 του Συµβουλίου της Επικρατείας (Τµήµα ) απόφαση 606/2008 του Συµβουλίου της Επικρατείας (Ολοµέλεια) βούλευµα 437/2007 του Συµβουλίου Εφετών Αθηνών απόφαση 1531/2008 του Άρειου Πάγου βούλευµα 800/2009 του Συµβουλίου Εφετών Αθηνών αποσπάσµατα από την απόφαση 466/2011 του Τριµελούς Εφετείου Κακουργηµάτων Αθηνών. Απόφαση 8118/2002 του Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία απορρίπτει την αίτηση της ΚΑ, στην οποία η ΚΑ υποστήριξε κυρίως ότι η ανακήρυξη της HR ως προσωρινό µεγαλύτερο πλειοδότη ήταν αποτέλεσµα παράνοµων αποφάσεων της επιτροπής διεξαγωγής διαγωνισµού και της επιτροπής ενστάσεων, καθώς ενώ οι προσφορές της HR στον πρώτο και τον δεύτερο γύρο θεωρήθηκαν παραδεκτές, η προσφορά της ΚΑ στον τρίτο γύρο κρίθηκε απαράδεκτη. Η Επιτροπή σηµειώνει ότι µια ακόµη αστική αγωγή εξακολουθεί να εκκρεµεί ενώπιον των εθνικών πολιτικών δικαστηρίων η οποία αφορά αίτηση µελών της ΚΑ στρεφόµενη κατά της ETA και της HR, EL 9 EL

11 β) ιαδικασία ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων (43) Σύµφωνα µε τις ελληνικές αρχές, εκκρεµεί ενώπιον του Συµβουλίου της Επικρατείας υπόθεση σχετική µε άλλη προσφυγή που κατέθεσε η ΚΑ προβάλλοντας τον παράνοµο χαρακτήρα του διαγωνισµού 26. Η οριστική απόφαση προς το παρόν εκκρεµεί. Παρά ταύτα, οι ελληνικές αρχές παρατήρησαν ότι ο εισηγητής δικαστής έχει προτείνει την απόρριψη της προσφυγής της ΚΑ ως απαράδεκτης για λόγους δικαιοδοσίας αλλά και αβάσιµης για λόγους ουσίας 27. γ) ιαδικασία ενώπιον της ποινικής δικαιοσύνης (44) Μετά από αίτηση της ΚΑ το 2002 κατά των µελών της επιτροπής διεξαγωγής του διαγωνισµού, της επιτροπής ενστάσεων, της ΕΤΑ, του σύµβουλου αποτίµησης (American Appraisal Hellas Ltd.) και του χρηµατοοικονοµικού συµβούλου (Kantor Α.Ε.), αναφορικά µε την συµπεριφορά τους κατά την διάρκεια του διαγωνισµού, το συµβούλιο Εφετών στο οποίο προωθήθηκε η υπόθεση για εκδίκαση, εξέδωσε αθωωτική απόφαση 28 διαπιστώνοντας, ειδικότερα, ότι: Ούτε η πρώτη ούτε η δεύτερη απόφαση της επιτροπής ενστάσεων ήταν παράνοµες και δεν βρέθηκαν ικανά στοιχεία ενοχής (δόλου) των µελών. Τα µέλη της επιτροπής ενστάσεων, απορρίπτοντας την ένσταση του ΚΑ στον επιδιώκουσα το ανεφάρµοστο της σύµβασης που υπογράφηκε µεταξύ της ETA και της HR, και, επικουρικά αποζηµίωση ύψους περίπου 50 εκατοµµυρίων ευρώ. Η υπόθεση βρίσκεται στο Πινάκιο του Εφετείου Αθηνών έφεση κατά της απόφασης 8101/2009 του Πρωτοδικείου, της 7ης Απριλίου 2011 η απόφαση εκκρεµεί µόλις εκδοθεί, η απόφαση αυτή µπορεί να προσβληθεί περαιτέρω ενώπιον του Αρείου Πάγου. Η Επιτροπή παρατηρεί ότι, όπως παρουσιάστηκε, η απόφαση αυτή δεν φαίνεται να επηρεάζει τα πορίσµατα της απόφασης 8118/2002 του Πρωτοδικείου Αθηνών µέχρι τώρα, η εκκρεµής αυτή υπόθεση φαίνεται να έχει κυρίως ασχοληθεί µε διαδικαστικά ζητήµατα (διοικητική ή πολιτική δικαιοδοσία, δικαίωµα παράστασης των διαδίκων). Η εκκρεµούσα αυτή υπόθεση αφορά προσφυγή της ΚΑ για την ακύρωση της πράξης της διυπουργικής επιτροπής αποκρατικοποιήσεων, µε την οποία ο διαγωνισµός κατακυρώθηκε στην HR. Τα κύρια επιχειρήµατα της ΚΑ στην υπόθεση αυτή ήταν ότι: ο διαγωνισµός είχε διεξαχθεί από την ETA χωρίς νόµιµη εξουσιοδότηση οι αποφάσεις των επιτροπών του διαγωνισµού, µε τις οποίες οι προσφορές της HR στον πρώτο και τον δεύτερο γύρο θεωρήθηκαν ισχυρές και η προσφορά της ΚΑ µη παραδεκτή στον τρίτο γύρο ήταν παράνοµες η σύµβαση από τον πλειοδοτικό διαγωνισµό κατακυρώθηκε παρανόµως; η ETA παρανόµως διαπραγµατεύτηκε τους όρους του συµβολαίου µε την HR η αρχή της ίσης µεταχείρισης των διαγωνιζοµένων παραβιάστηκε σε βάρος της ΚΑ η σύµβαση µεταξύ της ETA και της HR θα έπρεπε πριν την υπογραφή της να είχε ελεγχθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο η σύµβαση µεταξύ της ΕΤΑ και της HR δεν κυρώθηκε µε νόµο. Η αίτηση ακύρωσης συζητήθηκε στις Η απόφαση εκκρεµεί και όταν εκδοθεί δεν θα υπόκειται σε άλλο εθνικό ένδικο µέσο (θα είναι αµετάκλητη). Η Επιτροπή σηµειώνει ότι µία ακόµη διοικητική υπόθεση έχει εκδικαστεί από το Συµβούλιο της Επικρατείας αναφορικά µε αίτηση των µελών της ΚΑ για ακύρωση διάταξης από το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συµβούλιο (ΕΣΡ), στη βάση της οποίας επετράπη η υπογραφή της σύµβασης µεταξύ ΕΤΑ και HR (εικαζόµενο ανεφάρµοστο/µη επιλέξιµο των κριτηρίων κατά το εθνικό δίκαιο). Η Ολοµέλεια του Συµβουλίου της Επικρατείας εξέδωσε την απόφαση 606/2008 και υπέβαλε στο ικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ( ΕΚ) προδικαστικό ερώτηµα. Το κύριο ζήτηµα µε το οποίο ασχολήθηκε το ΕΚ ήταν το κατά πόσον η εν λόγω σύµβαση (η σύµβαση µεταξύ της ΕΤΑ και της HR) διέπεται από τις κοινοτικές οδηγίες για τις δηµόσιες συµβάσεις. Η απόφαση του ΕΚ ήταν ότι η σύµβαση δεν διέπεται από τις κοινοτικές οδηγίες (Απόφαση της 6ης Μαΐου 2010 στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-145/08 και C-149/08, βλ. υποσηµείωση 10). Η υπόθεση ήχθη εκ νέου ενώπιον της Ολοµέλειας του Συµβουλίου της Επικρατείας πρόσφατα ( ). Εκκρεµεί η έκδοση της απόφασης. Όταν εκδοθεί, η απόφαση αυτή δεν θα υπόκειται σε άλλο εθνικό ένδικο µέσο (θα είναι αµετάκλητη). Βούλευµα 437/2007 του Συµβουλίου Εφετών Αθηνών. EL 10 EL

12 πρώτο και στο δεύτερο γύρο και αποδεχόµενα από την άλλη πλευρά την ένσταση της HR στον τρίτο γύρο, δεν παραβίασαν τις διακηρύξεις του διαγωνισµού και δεν εφάρµοσαν διαφοροποιηµένη µεταχείριση στους δύο πλειοδότες. Οι αποφάσεις της επιτροπής διεξαγωγής διαγωνισµού δεν ήταν παράνοµες και τα µέλη της επιτροπής δεν εφάρµοσαν διαφοροποιηµένη µεταχείριση στους δύο πλειοδότες επιπλέον, η επιτροπή ήταν υποχρεωµένη, σύµφωνα µε τις διακηρύξεις του διαγωνισµού, να ακολουθήσει τα πορίσµατα της επιτροπής ενστάσεων. Ο εκπρόσωπος της ETA δεν παραβίασε τις ισχύουσες εθνικές διατάξεις ζητώντας από τον πρώτο προσωρινό πλειοδότη (HR) να αυξήσει την οικονοµική προσφορά του. Ο εκπρόσωπος της ETA δεν ήταν εξουσιοδοτηµένος να προβεί σε διαπραγµατεύσεις και δεν είχε την αρµοδιότητα να ακυρώσει ή να µαταιώσει τη δηµοπρασία. (45) Η αθωωτική απόφαση που µνηµονεύεται στη παράγραφο 44 προσβλήθηκε ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων 29 και πολύ πρόσφατα το Εφετείο Αθηνών εξέδωσε αθωωτική απόφαση για όλα τα κατηγορούµενα πρόσωπα (απόφαση 466/2011). Το πλήρες κείµενο της απόφασης αυτής δεν είναι ακόµη διαθέσιµο. (46) Συµπερασµατικά, έχοντας υπόψη όλες τις παραπάνω παρατηρήσεις, οι ελληνικές αρχές εµµένουν στην άποψη ότι το υπό εξέταση µέτρο δεν περιλαµβάνει κρατική ενίσχυση υπό την έννοια του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ. 5. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΩΝ (47) Με επιστολή τους της 4ης Αυγούστου 2010, εκπρόσωποι του εικαζόµενου αποδέκτη ενίσχυσης (δηλαδή της εταιρείας «Athens Resort Casino Holdings» εξ ονόµατος της HR) παρενέβησαν στην ενώπιον της Επιτροπής διαδικασία ως ενδιαφερόµενο µέρος. Ο εικαζόµενος ως αποδέκτης ενίσχυσης υπέβαλε τις ίδιες παρατηρήσεις όπως και η Ελλάδα, οι οποίες παρατηρήσεις παρουσιάζονται συνοπτικά στην ενότητα 4 της παρούσας απόφασης. (48) Επιπροσθέτως, ο εικαζόµενος αποδέκτης διευκρινίζει ότι το τίµηµα που κατέβαλε τελικά για το µερίδιο συµµετοχής στο κεφάλαιο του καζίνου ανήλθε σε 120 εκατοµµύρια ευρώ, κατά 10 εκατοµµύρια ευρώ υψηλότερο από αυτό της προηγούµενης συνεννόησης 30. Εποµένως το ίδιο ποσό ήταν ακόµη µεγαλύτερο από την αποτίµηση των 95,4 εκατοµµυρίων ευρώ η οποία είχε γίνει από επαγγελµατία εµπειρογνώµονα (αλλά δεν είχε κοινολογηθεί) πριν από την έναρξη της διαγωνιστικής διαδικασίας Αίτηση αναίρεσης του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου (25/2007) η αίτηση αυτή έγινε εν µέρει δεκτή από τον Άρειο Πάγο (απόφαση 1531/2008) και η υπόθεση παραπέµφθηκε στο Συµβούλιο Εφετών Αθηνών. Το Συµβούλιο Εφετών ανέπεµψε την υπόθεση στο Εφετείο Αθηνών (βούλευµα 800/2009). Πρόσφατα, το Εφετείο Αθηνών εξέδωσε απόφαση απαλλακτική για όλα τα πρόσωπα στα οποία απαγγέλθηκε κατηγορία (απόφαση 466/2011). Όπως, παραδείγµατος χάρη, επιβεβαιώνεται από οικονοµική έκθεση του Αυγούστου 2002 την οποία συνέταξε η εταιρεία Kantor (χρηµατοοικονοµικός σύµβουλος), και την οποία απέστειλαν οι ελληνικές αρχές µετά την απόφαση κίνησης της διαδικασίας, πρβλ. υποσηµείωση 24. EL 11 EL

13 (49) Ο εικαζόµενος αποδέκτης ενίσχυσης υποστηρίζει περαιτέρω ότι η ΕΤΑ όχι µόνο δεν ήταν υποχρεωµένη, αλλά επιπλέον δεν είχε το δικαίωµα να απευθυνθεί στον προσωρινό δεύτερο πλειοδότη, επειδή κάτι τέτοιο θα σήµαινε έναρξη νέου γύρου προσφορών, παραβιάζοντας τους κανόνες των διακηρύξεων του διαγωνισµού. Υποστηρίζει, ακόµη, ότι η προσφορά των 162 εκατοµµυρίων ευρώ από την ΚΑ εκτός της διαγωνιστικής διαδικασίας δεν διέτρεξε κανένα κίνδυνο να ληφθεί σοβαρά υπόψη και κατατέθηκε µόνο και µόνο για να προκαλέσει την ακύρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας. Επιβεβαιώνει ότι θα είχε ασφαλώς αµφισβητήσει οποιαδήποτε απόφαση αποδοχής της προσφοράς, διακινδυνεύοντας την ακύρωση ολόκληρης της διαδικασίας. Επ αυτού, τονίζει επίσης τη γνωµοδότηση του Νοµικού Συµβουλίου του Κράτους, το οποίο επιβεβαίωσε ότι η προσφορά της ΚΑ δεν µπορούσε ούτε να ληφθεί υπόψη ούτε να γίνει δεκτή 31. (50) Ο εικαζόµενος αποδέκτης ενίσχυσης θέτει επίσης υπό αµφισβήτηση την υπόθεση που έκανε η Επιτροπή στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, όσον αφορά τη στρέβλωση του ανταγωνισµού και τις επιπτώσεις στο εµπόριο, ότι τα τυχερά παιχνίδια είναι διεθνής επιχείρηση και ότι οι επιχειρήσεις στον τοµέα αυτόν ασκούν οικονοµική δραστηριότητα σε διεθνή αγορά. Ο εικαζόµενος αποδέκτης ενίσχυσης υποστηρίζει ότι το καζίνο Mont Parnès δεν δραστηριοποιείται διεθνώς παρά µόνο λειτουργεί τοπικά και συνεπώς δεν ανταγωνίζεται τα καζίνα του εξωτερικού. (51) Με επιστολή της από 29 Σεπτεµβρίου 2010, η Club Hotel Καζίνο Λουτρακίου Α.Ε., (εξ ονόµατος της ΚΑ) 32 παρενέβη στην ενώπιον της Επιτροπής διαδικασία ως ενδιαφερόµενο µέρος. Στην παρέµβαση αυτή προβάλλει το επιχείρηµα ότι, όσον αφορά την ποσοτικοποίηση της εικαζόµενης ενίσχυσης, «πρέπει ακόµη να ληφθεί υπόψη η διαφορά ανάµεσα στις προσφορές και η επίπτωση του κυρωτικού νόµου στις υποχρεώσεις του αγοραστή σύµφωνα µε τους όρους του δηµόσιου διαγωνισµού». 6. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ 6.1. Το στοιχείο κρατικής ενίσχυσης στο πλαίσιο της διάθεσης των µετοχών µε ιδιωτικό συµφωνητικό (52) Το άρθρο 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ ορίζει ότι ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε µορφή από τα κράτη ή µε κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισµό δια της ευνοϊκής µεταχειρίσεως ορισµένων επιχειρήσεων ή ορισµένων κλάδων παραγωγής είναι ασυµβίβαστες µε την εσωτερική αγορά, κατά το µέτρο που επηρεάζουν τις µεταξύ κρατών µελών συναλλαγές, εκτός αν οι Συνθήκες ορίζουν άλλως Γνωµοδότηση 422/2002 της Ολοµέλειας του Νοµικού Συµβουλίου του Κράτους. Το Club Hotel Καζίνο Λουτρακίου ήταν µέλος της ΚΑ, και συµµετείχε στην πλειοδοτική διαδικασία. EL 12 EL

14 (53) Σύµφωνα µε πάγια νοµολογία του ικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης 33 και σύµφωνα µε τους κανόνες και την πρακτική που ακολουθεί η Επιτροπή όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις που χορηγούνται στο πλαίσιο ιδιωτικοποιήσεων 34, όταν κράτος µέλος αγοράζει ή πωλεί µετοχές επιχειρήσεων, δεν υπάρχει κανένα πλεονέκτηµα αν η συµπεριφορά του κράτους µέλους συνάδει µε αυτή ενός ιδιώτη επενδυτή σε οικονοµία της αγοράς. (54) Ειδικότερα, όταν η πώληση των µετοχών είναι χρηµατιστηριακή, γενικά θεωρείται ότι γίνεται υπό τους όρους της αγοράς και ότι δεν περιλαµβάνει κανένα πλεονέκτηµα. Ωστόσο, όταν η πώληση γίνεται µε ιδιωτικό συµφωνητικό, µπορεί να υποτεθεί ότι δεν παρέχεται κανένα πλεονέκτηµα εάν πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις: πρώτον, το µερίδιο πωλείται στο πλαίσιο ανταγωνιστικής δηµοπρασίας η οποία είναι ανοιχτή σε όλους και εξασφαλίζει τη διαφάνεια και τη µη διάκριση. εύτερον, δεν συνοδεύεται από όρους µη συνήθεις σε παρόµοιες συναλλαγές µεταξύ ιδιωτών και οι οποίοι θα µπορούσαν πιθανόν να µειώσουν την τιµή πώλησης. Τρίτον, το µερίδιο πωλείται στον πλειοδότη και τέλος, τέταρτον, στους πλειοδότες πρέπει να έχουν δοθεί αρκετός χρόνος και πληροφορίες ώστε να διενεργήσουν κανονική αποτίµηση των περιουσιακών στοιχείων, η οποία θα αποτελέσει τη βάση της προσφοράς τους. (55) Με άλλα λόγια, όταν η ιδιωτικοποίηση γίνεται µε ιδιωτικό συµφωνητικό, το κριτήριο για να κριθεί αν στο πλαίσιο συναλλαγής που αφορά περιουσιακά στοιχεία του ηµοσίου παρέχεται κάποιο πλεονέκτηµα, είναι το κατά πόσον ένας παράγοντας δραστηριοποιούµενος σε οικονοµία της αγοράς θα είχε ενεργήσει µε τον ίδιο τρόπο αν είχε βρεθεί σε αντίστοιχη θέση, δηλαδή θα είχε πωλήσει την εταιρεία στην ίδια τιµή. Μη οικονοµικής φύσεως σκοπιµότητες, όπως, παραδείγµατος χάρη, λόγοι βιοµηχανικής πολιτικής, απασχόλησης, ή στόχοι περιφερειακής ανάπτυξης, οι οποίοι δεν θα ήταν αποδεκτοί από έναν οικονοµικό παράγοντα σε οικονοµία της αγοράς, δεν µπορούν να ληφθούν υπόψη ως λόγοι για να γίνει δεκτή κάποια χαµηλότερη τιµή και, αντίθετα, υποδηλώνουν την ύπαρξη κάποιου πλεονεκτήµατος. Αυτή την αρχή έχει επανειληµµένως εξηγήσει η Επιτροπή και παγίως επιβεβαιώσει το ικαστήριο 35. (56) Εποµένως, αν οποιοσδήποτε από τους όρους που προαναφέρονται δεν πληρούται, η Επιτροπή θεωρεί ότι η πώληση από το ηµόσιο πρέπει να εξεταστεί για πιθανή περίπτωση κρατικής ενίσχυσης και, εποµένως, ότι πρέπει να της κοινοποιηθεί. Συνεπώς, µε την τήρηση των όρων αυτών, µπορεί να διασφαλιστεί ότι το κράτος λαµβάνει την µεγαλύτερη τιµή, δηλαδή την αγοραία τιµή, για τα περιουσιακά του στοιχεία και ότι, εποµένως, δεν υπάρχει κανένα πλεονέκτηµα Βλέπε για παράδειγµα: απόφαση του Πρωτοδικείου της 12ης εκεµβρίου 2000 στην υπόθεση T-296/97 Alitalia, Συλλογή 2000 σ. II απόφαση του Πρωτοδικείου της 6ης Μαρτίου 2003 στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις T-228/99 και T-233/99, WestLB κατά Επιτροπής, Συλλογή 2003 σ. II απόφαση του Πρωτοδικείου της 29ης Μαρτίου 2007 στην υπόθεση T-366/00, Scott SA, Συλλογή 2003 σ. II απόφαση του ικαστηρίου στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-328/99 και C-399/00, Ιταλία και SIM 2 Multimedia κατά Επιτροπής, Συλλογή 2003 σ. I απόφαση του Πρωτοδικείου της 12ης εκεµβρίου 1996 στην υπόθεση T-358/94, Air France κατά Επιτροπής, Συλλογή 1996 σ. II Εικοστή τρίτη έκθεση επί της πολιτικής ανταγωνισµού, 1993, σ Βλέπε υποσηµείωση 33. EL 13 EL

15 6.2. Η πώληση του µεριδίου 49% στο κεφάλαιο του καζίνου Mont Parnès (57) Όταν κίνησε τη διαδικασία που προβλέπεται από το άρθρο 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ, η Επιτροπή έτρεφε αµφιβολίες κατά πόσον η πώληση του καζίνου Mont Parnès είχε διεξαχθεί στο πλαίσιο ενός διαγωνισµού ανοικτού, διαφανούς και αµερόληπτου. Σύµφωνα µε τις πληροφορίες που ήταν διαθέσιµες στο στάδιο εκείνο, η Επιτροπή θεώρησε ότι υπήρχαν σηµαντικές δυσκολίες να αποφανθεί αν είχε παράνοµα παραχωρηθεί κάποια προτιµησιακή µεταχείριση καθώς επίσης αν είχε πληρωθεί ή όχι η αγοραία τιµή. Η Επιτροπή ανησυχούσε για το ενδεχόµενο παρατυπίες στην πλειοδοτική διαδικασία να είχαν οδηγήσει σε κρατική ενίσχυση. (58) Στη συνέχεια, η Επιτροπή προέβη, στο πλαίσιο της επίσηµης έρευνας, σε εκτίµηση των συναφών µε την υπόθεση γεγονότων. Η εκτίµηση αυτή βασίστηκε στην υπάρχουσα δέσµη ενδείξεων (faisceaux d indices) όσον αφορά το αξιολογούµενο µέτρο. (59) Στη διάρκεια των διαφόρων σταδίων της διαδικασίας, έχουν διαβιβαστεί στην Επιτροπή στοιχεία σχετικά µε τις πολυάριθµες νοµικές ενέργειες, σε εθνικό επίπεδο, οι οποίες δικαιώνουν την αρχική διαγωνιστική διαδικασία. Η Επιτροπή σηµειώνει ότι, µέχρι σήµερα, οι διάφορες δικαστικές αποφάσεις σε εθνικό επίπεδο (βλ. επίσης παραγράφους 41 έως 46 της παρούσας αιτιολογικής σκέψης) δεν φαίνεται να στηρίζουν τις παρατηρήσεις που έγιναν από την καταγγέλλουσα αναφορικά µε παρατυπίες και άνιση µεταχείριση στο πλαίσιο της διαγωνιστικής διαδικασίας. Τα εθνικά δικαστήρια φαίνεται µάλλον να έχουν επιβεβαιώσει, βάσει των εθνικών διατάξεων, τον χαρακτήρα του διαγωνισµού ως νόµιµου και µη εισάγοντος διακρίσεις. (60) Παρότι η εξέταση από την Επιτροπή δεν εξαρτάται από τα πορίσµατα των εθνικών δικαστηρίων, µπορεί να λάβει υπόψη της τα πορίσµατα αυτά ως έναν µεταξύ άλλων παραγόντων της ανάλυσης. Η Επιτροπή, ωστόσο, σηµειώνει ότι η τωρινή της εκτίµηση δεν έχει σε καµία περίπτωση οδηγηθεί σε ερµηνεία εθνικού δικαίου, κάτι που ανήκει στην αποκλειστική αρµοδιότητα του κράτους µέλους. (61) Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή θεωρεί ότι η νοµιµότητα του διαγωνισµού σύµφωνα µε το εθνικό δίκαιο, όπως περιγράφεται και δικαιολογείται µέσα από τη διεξοδική και εµπεριστατωµένη εξέταση που έκαναν τα εθνικά δικαστήρια µέχρι τώρα, αποτελεί σηµαντική ένδειξη του χαρακτήρα του διαγωνισµού ως νόµιµου και µη εισάγοντος διακρίσεις. Αυτή η πρόδηλη επιβεβαίωση του κύρους του διαγωνισµού σύµφωνα µε τους κανόνες του εθνικού δικαίου µπορεί να ληφθεί υπόψη από την Επιτροπή, ανάµεσα σε άλλους παράγοντες, στην εκτίµησή της, σύµφωνα µε τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις κρατικές ενισχύσεις, για το ότι η πλειοδοτική διαδικασία ήταν ανοιχτή, ανεπιφύλακτη και αµερόληπτη. (62) Όσον αφορά το ερώτηµα που τέθηκε στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας ότι δηλαδή µία από τις προσφορές φάνηκε να παραβιάζει τους κανόνες των διακηρύξεων του διαγωνισµού αναφορικά µε την ελάχιστη προσαύξηση των προσφοράς σε σχέση µε την προηγούµενη, η Επιτροπή σηµειώνει ότι αυτό το ζήτηµα έχει λυθεί από τη στιγµή που η προσαύξηση που απαιτείτο ήταν 1% και όχι 10% όπως δόθηκε στην Επιτροπή να εννοήσει. Εποµένως, η Επιτροπή θεωρεί ότι υπήρξε ως προς τούτο συµµόρφωση προς τους κανόνες του διαγωνισµού. EL 14 EL

16 (63) Όσον αφορά την καταγγελθείσα διακριτική µεταχείριση των διαφόρων ενστάσεων που προβλήθηκαν στη διάρκεια της διαγωνιστικής διαδικασίας, η Επιτροπή επισηµαίνει, ακόµη, ότι οι ελληνικές αρχές έδωσαν επαρκή εξήγηση για τον αποκλεισµό της προσφοράς της ΚΑ από τον διαγωνισµό ενόψει των εφαρµοστέων κανόνων που απαγορεύουν δεύτερη υποβολή στον ίδιο γύρο πλειοδοσίας. (64) Αναφορικά µε την καταγγελλόµενη άνιση µεταχείριση των διαφόρων προσφορών που υποβλήθηκαν µετά τη διαδικασία του διαγωνισµού, η Επιτροπή θεωρεί ότι η διαφορά µεταχείρισης που συνίσταται, αφενός, στη διαπραγµάτευση µε τον πρώτο πλειοδότη υψηλότερου τιµήµατος και στην άρνησή της, αφετέρου, να λάβει υπόψη την προσφορά της καταγγέλλουσας ύψους 162 εκατοµµυρίων ευρώ εφόσον υπήρχαν αµφιβολίες σχετικά µε τη νοµιµότητά της, µπορεί να γίνει δεκτή ως επιτρεπτή πρακτική στο πλαίσιο µιας διαδικασίας πλειοδοτικού διαγωνισµού. Επιπλέον, η Επιτροπή δεν µπορεί να θεωρήσει αξιόπιστη την µη παραδεκτή προσφορά των 162 εκατοµµυρίων ευρώ της καταγγέλλουσας, επειδή έγινε µόνον µετά την διαδικασία του διαγωνισµού και σε αντίθεση µε τους διαδικαστικούς κανόνες αυτού. (65) Όσον αφορά την υπόδειξη ότι θα µπορούσε να µαταιωθεί η όλη διαδικασία, έχει διευκρινιστεί από τις ελληνικές αρχές ότι τούτο θα σήµαινε νέα διεξαγωγή της διαδικασίας, µε ενδεχόµενο κίνδυνο περαιτέρω µειώσεως του τιµήµατος που θα έπρεπε να επιτευχθεί. (66) Οι ελληνικές αρχές έχουν επίσης διευκρινίσει ότι οι όροι σύναψης της δηµόσιας σύµβασης δεν τροποποιήθηκαν ούτε από το νόµο 3139/2003 ούτε µε κανέναν άλλο τρόπο. (67) Όσον αφορά το τίµηµα, η Επιτροπή επισηµαίνει ότι το τελικό τίµηµα των 120 εκατοµµυρίων ευρώ 36 που δόθηκε για το καζίνο, αν και παραµένει χαµηλότερο από αυτό της µη παραδεκτής προσφοράς των 162 εκατοµµυρίων ευρώ που η καταγγέλλουσα ισχυρίζεται, µετά τον αποκλεισµό της από την διαδικασία, ότι ήταν έτοιµη να υποβάλει, είναι παρά ταύτα υψηλότερο τόσο από την υψηλότερη προσφορά των 107 εκατοµµυρίων ευρώ που η καταγγέλλουσα φέρεται να έχει καταθέσει κατά την πλειοδοσία, και κατά ένα ακόµη µεγαλύτερο ποσοστό (25,5%) από την αποτίµηση των 95,4 εκατοµµυρίων ευρώ που είχε προσδιοριστεί από εµπειρογνώµονα πριν από τη διεξαγωγή του διαγωνισµού Συµπέρασµα (68) Μετά την έναρξη της επίσηµης διαδικασίας εξέτασης, οι ελληνικές αρχές απάντησαν ικανοποιητικά στις προκαταρκτικές αµφιβολίες που διατύπωσε η Επιτροπή στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας. Συγκεκριµένα, η Επιτροπή δεν έχει βρει αποδείξεις που να επιτρέπουν να συναχθεί το συµπέρασµα ότι στον εικαζόµενο αποδέκτη ενίσχυσης επιφυλάχθηκε προτιµησιακή µεταχείριση η οποία να οδήγησε σε χορήγηση οποιουδήποτε πλεονεκτήµατος. Με την πώληση του ποσοστού της στο καζίνο στον τελικό πλειοδότη µε ανοιχτή, άνευ όρων και διακρίσεων, διαγωνιστική διαδικασία, η Ελλάδα θεωρείται ότι έχει επιτύχει το ανώτερο τίµηµα στην αγορά και δεν έχει 36 Σύµφωνα µε τα υποβληθέντα από τις ελληνικές αρχές έγγραφα (βλέπε υποσηµείωση 21), το πράγµατι καταβληθέν τίµηµα για το µερίδιο στο κεφάλαιο του καζίνου βελτιώθηκε περαιτέρω και ανήλθε στο ποσό των 120 εκατοµµυρίων ευρώ, 10 εκατοµµύρια περισσότερα από αυτά της συνεννόησης που είχε προηγηθεί. EL 15 EL

17 διαφυγόντα δηµόσια έσοδα. Η Επιτροπή µπορεί εποµένως να δεχθεί ότι, υπό παρόµοιες συνθήκες, ένας οικονοµικός παράγοντας σε οικονοµία της αγοράς θα είχε πωλήσει το σχετικό µερίδιο στο καζίνο σε παραπλήσια τιµή. Συµπερασµατικά, η Επιτροπή θεωρεί ότι η πώληση από το Ελληνικό ηµόσιο του µεριδίου 49% του κεφαλαίου στο καζίνο Mont Parnès δεν περιλαµβάνει κανένα πλεονέκτηµα και ότι, εποµένως, δεν συνιστά κρατική ενίσχυση. 7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ (69) Η Επιτροπή κρίνει ότι η πώληση από το Ελληνικό ηµόσιο του µεριδίου 49% που κατέχει στο κεφάλαιο του καζίνου Mont Parnès δεν συνιστά ενίσχυση. ΕΞΕ ΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ: Άρθρο 1 Η πώληση από το Ελληνικό ηµόσιο του µεριδίου 49% που κατέχει στο κεφάλαιο της εταιρίας Ελληνικό Καζίνο Πάρνηθας ΑΕ (Mont Parnès) δεν συνιστά ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άρθρο 2 Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Ελληνική ηµοκρατία. Βρυξέλλες, Για την Επιτροπή Joaquín ALMUNIA Αντιπρόεδρος Ειδοποίηση Σε περίπτωση που η παρούσα απόφαση περιλαµβάνει εµπιστευτικά στοιχεία τα οποία δεν πρέπει να δηµοσιευθούν, παρακαλείστε να ενηµερώσετε σχετικά την Επιτροπή µέσα σε προθεσµία δεκαπέντε εργάσιµων ηµερών από την ηµεροµηνία παραλαβής της. Εάν η Επιτροπή δεν λάβει σχετική αιτιολογηµένη αίτηση εντός της εν λόγω προθεσµίας, θα θεωρηθεί ότι συµφωνείτε ως προς τη δηµοσίευση του πλήρους κειµένου της απόφασης. Η αίτησή σας, στην οποία θα εξειδικεύονται τα εµπιστευτικά στοιχεία, πρέπει να σταλεί µε συστηµένη επιστολή ή µε φαξ στην ακόλουθη διεύθυνση: European Commission Directorate-General for Competition State Aid Greffe J-70 3/232 B-1049 Brussels Φαξ: EL 16 EL