ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ,ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2016) 690 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ,ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Προς μια ισχυρή εμπορική πολιτική της ΕΕ προς όφελος της απασχόλησης και της ανάπτυξης EL EL

2 Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο Προς μια ισχυρή εμπορική πολιτική της ΕΕ προς όφελος της απασχόλησης και της ανάπτυξης Στη σύγχρονη παγκόσμια οικονομία, το εμπόριο αποτελεί ουσιαστικό παράγοντα για την ανάπτυξη, την απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα η ΕΕ είναι προσηλωμένη σε ένα ανοικτό εμπορικό σύστημα που βασίζεται σε κανόνες. Οι εξαγωγές στηρίζουν πλέον σχεδόν μία στις επτά θέσεις εργασίας στον βιομηχανικό τομέα στην Ευρώπη (δηλ. περισσότερες από 30 εκατομμύρια θέσεις εργασίας κατά δύο τρίτα περισσότερες σε σχέση με πριν από 15 χρόνια), ενώ οι εισαγωγές είναι μια σημαντική πηγή κερδών για την παραγωγικότητα και προσφέρουν στους καταναλωτές πρόσβαση σε περισσότερες επιλογές και σε χαμηλότερες τιμές προϊόντων. Η παραγωγή στην ΕΕ δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τις εισαγωγές ενέργειας και πρώτων υλών, αλλά και από τα ανταλλακτικά, τα εξαρτήματα και τα κεφαλαιουχικά αγαθά όπως τα μηχανήματα. Τα προϊόντα αυτά αντιπροσωπεύουν από κοινού το 80 % των εισαγωγών της ΕΕ. Ωστόσο, δεν είμαστε αφελείς. Το ελεύθερο εμπόριο πρέπει επίσης να είναι δίκαιο. Οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, όπως το ντάμπινγκ και οι επιδοτήσεις αλλοδαπών παραγωγών και κυβερνήσεων προξενούν σοβαρή ζημία στη βιομηχανία και τους εργαζομένους της ΕΕ και υπονομεύουν τη στήριξη των ελεύθερων συναλλαγών, οι οποίες πλήττονται ήδη από πολλές πλευρές. Για την Επιτροπή, ο στόχος στην περίπτωση αυτή είναι να λειτουργήσει η παγκοσμιοποίηση δίκαια προς όφελος όλων. Το πρόβλημα των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών από τρίτες χώρες γίνεται όλο και πιο έντονο. Η κρατική παρέμβαση, οι μαζικές επιδοτήσεις και οι πολιτικές που στρεβλώνουν τις τιμές έχουν οδηγήσει σε τεράστια πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και, τελικά, σε εξαγωγές στην αγορά της ΕΕ που αποτελούν αντικείμενο ντάμπινγκ. Φέτος η πολύ μεγάλη πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα ζημιώνει τον χαλυβουργικό τομέα της ΕΕ. Μόνο στην Κίνα, η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα χάλυβα έχει εκτιμηθεί σε περίπου 350 εκατ. τόνους, σχεδόν το διπλάσια από την ετήσια παραγωγή της Ένωσης. Οι εισαγωγές χάλυβα στην ΕΕ από την Κίνα αυξήθηκαν σημαντικά την τελευταία τριετία. Οι τιμές της αγοράς για ορισμένα προϊόντα χάλυβα σημείωσαν πτώση έως 40 % λόγω της αύξησης των παραγόμενων ποσοτήτων, γεγονός με ιδιαίτερα καταστροφικές συνέπειες στον τομέα του χάλυβα όπου σημειώθηκε απώλεια θέσεων εργασίας από την έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης 1. Η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα αναπτύσσεται επίσης πολύ γρήγορα σε άλλους τομείς, όπως του αλουμινίου. Η Κίνα έχει πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα στον τομέα του αλουμινίου που ανέρχεται σε σχεδόν 10 εκατομμύρια τόνους, ποσότητα που διπλασιάστηκε σε πέντε χρόνια, λόγω των επιδοτήσεων στον τομέα της ενέργειας (που αντιπροσωπεύει ποσοστό μέχρι 40 % του κόστους παραγωγής αλουμινίου)

3 Επιπλέον, οι υψηλότεροι δασμοί που επιβάλλονται από άλλα σημαντικά μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου ενδέχεται να οδηγήσουν σε εκτροπή του εμπορίου προϊόντων που αποτελούν αντικείμενο ντάμπινγκ προς την αγορά της ΕΕ, επιδεινώνοντας περαιτέρω το πρόβλημα. Τα ενωσιακά μέσα εμπορικής άμυνας αποσκοπούν στην προστασία της ΕΕ από το αθέμιτο εμπόριο. Ο στόχος της χρήσης αυτών των μέσων από την Επιτροπή καθορίζεται με προσοχή και βασίζεται σε συγκεκριμένα στοιχεία. Η ΕΕ χρησιμοποιεί λιγότερα μέσα εμπορικής άμυνας από πολλές άλλες ζώνες δικαιοδοσίας και μόνο το 0,21 % των εισαγωγών επηρεάζονται. Για να αντιμετωπίσει τα προϊόντα για τα οποία υπάρχει μεγάλη πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και τα οποία κατακλύζουν την ενωσιακή αγορά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει λάβει έναν πρωτοφανή αριθμό μέτρων αντιντάμπινγκ και επιβολής αντισταθμιστικών δασμών. Περίπου θέσεις εργασίας στην Ευρώπη έχουν προστατευθεί, κυρίως στη σιδηροχαλυβουργία, τη χημική βιομηχανία και τις συναφείς βιομηχανίες, στους τομείς των κεραμικών και της μηχανολογίας-μηχανικής. Μόνο στον τομέα του χάλυβα, η ΕΕ διαθέτει ήδη 39 ισχύοντα μέτρα αντιντάμπινγκ και επιβολής αντισταθμιστικών δασμών για την προστασία της χαλυβουργίας από τον αθέμιτο ανταγωνισμό, εκ των οποίων τα 17 αφορούν την Κίνα. Στο πλαίσιο της ισχύουσας ενωσιακής νομοθεσίας, η Επιτροπή αναπτύσσει το σύνολο των υφιστάμενων μέσων εμπορικής άμυνας, συμπεριλαμβανομένης της καταγραφής των εισαγωγών, της αύξησης της διαφάνειας, της ταχύτερης επιβολής μέτρων, καθώς και σε εξαιρετικές περιπτώσεις της κίνησης διαδικασιών με βάση τον κίνδυνο πρόκλησης ζημίας. Ωστόσο, έχουμε φτάσει στο όριο του εφικτού στο πλαίσιο της ισχύουσας ενωσιακής νομοθεσίας στον τομέα της εμπορικής άμυνας, για τη συγκράτηση της εξωτερικής πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας και του ντάμπινγκ. Για τη διατήρηση των ευρωπαϊκών θέσεων εργασίας και τη διασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού σε ανοικτές αγορές, έχει καθοριστική σημασία να είναι αποτελεσματικά τα ενωσιακά μέσα εμπορικής άμυνας όσον αφορά την αντιμετώπιση των εν λόγω παγκόσμιων προκλήσεων. Για τον λόγο αυτό πρέπει να εγκριθεί επειγόντως η πρόταση της Επιτροπής του 2013 για τον εκσυγχρονισμό των μέσων εμπορικής άμυνας 2. Επιπλέον, το διεθνές νομικό πλαίσιο αλλάζει, καθώς θα λήξει σύντομα η ισχύς ορισμένων διατάξεων σχετικά με τους υπολογισμούς του ντάμπινγκ στα πρωτόκολλα προσχώρησης της Κίνας, του Βιετνάμ και του Τατζικιστάν στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Η Επιτροπή προβλέπει περαιτέρω τροποποιήσεις στην ισχύουσα ενωσιακή νομοθεσία εμπορικής άμυνας, μεταξύ άλλων μια νέα μεθοδολογία για τον υπολογισμό του ντάμπινγκ, που επιτρέπουν την ανάληψη δράσης όταν ανακαλύπτονται νέες επιδοτήσεις και διασφαλίζουν την ομαλή μετάβαση στη νέα κατάσταση. Η Επιτροπή πιστεύει ότι είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη τα ενωσιακά μέσα εμπορικής άμυνας να επικαιροποιηθούν, να ενισχυθούν και να γίνουν πιο ισχυρά από νομική άποψη. 1. Η πρόταση της Επιτροπής του 2013 για τον εκσυγχρονισμό των μέσων εμπορικής άμυνας 2 COM(2013) 192 final 3

4 Τον Απρίλιο του 2013 η Επιτροπή ενέκρινε μια φιλόδοξη πρόταση με σκοπό τον εκσυγχρονισμό των μέσων εμπορικής άμυνας, μεταξύ άλλων μέσω μεγαλύτερης διαφάνειας, ταχύτερων διαδικασιών και αποτελεσματικότερης εφαρμογής της νομοθεσίας. Η Επιτροπή πρότεινε κυρίως να μην εφαρμόζει πλέον τον κανόνα του χαμηλότερου δασμού σε ορισμένες περιορισμένες και σαφώς καθορισμένες περιπτώσεις, για παράδειγμα για τις εξαγωγές που επωφελούνται από σημαντικές στρεβλώσεις στις τιμές πρώτων υλών (π.χ. με διπλή τιμολόγηση, εξαγωγικούς φόρους, κλπ.). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του για την πρόταση το Ποιος είναι ο κανόνας του χαμηλότερου δασμού; Για να επιβληθούν μέτρα αντιντάμπινγκ, πρέπει να αποδειχθεί το ντάμπινγκ από τρίτη χώρα και να αποδειχθεί ζημία για την ενωσιακή βιομηχανία με αιτιώδη συνάφεια μεταξύ τους. Το επίπεδο των δασμών αντιντάμπινγκ επιβάλλεται κατόπιν στο επίπεδο του περιθωρίου ντάμπινγκ ή στο επίπεδο που εξαλείφει τη ζημία, αν το τελευταίο είναι χαμηλότερο («χαμηλότερος δασμός»). Για παράδειγμα, για τα μέτρα που επιβάλλονται σε ρόλους θερμής έλασης, καταγωγής Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας 3, το περιθώριο ντάμπινγκ ήταν 102 % και το περιθώριο ζημίας ανερχόταν σε 19 %, που ήταν το επίπεδο των δασμών που έχουν καθοριστεί. Ως εκ τούτου, ο κανόνας του χαμηλότερου δασμού θέτει ανώτατο όριο στο επίπεδο των δασμών που μπορούν να επιβληθούν. Η συστηματική εφαρμογή του κανόνα του χαμηλότερου δασμού από την ΕΕ υπερβαίνει τις βασικές υποχρεώσεις που ορίζονται στη συμφωνία αντιντάμπινγκ του ΠΟΕ. Η συντριπτική πλειονότητα των άλλων μελών του ΠΟΕ (μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ) δεν χρησιμοποιεί αυτό το είδος αυτοπεριορισμού. Οι ΗΠΑ επιβάλλουν διπλάσιο αριθμό μέτρων αντιντάμπινγκ από την ΕΕ, με κατά κανόνα πολύ υψηλότερους δασμούς. Για παράδειγμα, σε προϊόντα ψυχρής έλασης από χάλυβα, οι ΗΠΑ επέβαλαν το 2015 δασμό αντιντάμπινγκ ύψους 266 % που ίσχυε για ολόκληρη την Κίνα, ενώ στην ΕΕ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 21,1 % 4. Για τις χαλύβδινες ράβδοι οπλισμού, οι ΗΠΑ επέβαλαν το 2015 σε ολόκληρη τη χώρα δασμό ύψους 133 % σε εισαγωγές από την Κίνα, ενώ η ΕΕ επέβαλε το 2016 δασμό ύψους 22,5 % 5. Αυτή η αισθητή διαφορά στο επίπεδο των δασμών υπάρχει κίνδυνος να εκτρέψει το εμπόριο προς την ΕΕ, πράγμα που θα αυξήσει την πίεση στην ενωσιακή βιομηχανία και τους εργαζομένους της. Στην ανακοίνωση της Επιτροπής «Χαλυβουργία: Εξασφάλιση βιώσιμης απασχόλησης και ανάπτυξης στην Ευρώπη», του Μαρτίου του 2016, η Επιτροπή δεσμεύθηκε να χρησιμοποιεί τα υφιστάμενα μέσα εμπορικής άμυνας στον μέγιστο δυνατό βαθμό, αλλά κάλεσε επίσης το Συμβούλιο να προχωρήσει γρήγορα στην έγκριση της πρότασης εκσυγχρονισμού. Η Επιτροπή έχει επίσης υποβάλει στο Συμβούλιο ιδέες για τροποποιήσεις στη νομοθεσία σχετικά με τον τρόπο μείωσης της διάρκειας των ερευνών εμπορικής άμυνας κατά δύο μήνες, και με τον τρόπο αλλαγής της σημερινής μεθόδου για τον υπολογισμό του στοχευόμενου κέρδους. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής κατά την ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης τον Σεπτέμβριο του 2016, ανέφερε: «χρειάζονται μεγαλύτερες προσπάθειες, διότι η υπερπαραγωγή σε ορισμένα μέρη του κόσμου κλείνει τις επιχειρήσεις των ευρωπαίων παραγωγών χάλυβα. Γι αυτόν τον λόγο επισκέφθηκα την Κίνα δύο φορές φέτος, για να συζητήσω το θέμα της 3 ΕΕ L 272 της , σ ΕΕ L210 της , σ.1. 5 ΕΕ L204 της , σ.70. 4

5 πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας. Και γι αυτόν τον λόγο επίσης η Επιτροπή πρότεινε να αλλάξει ο κανόνας του χαμηλότερου δασμού. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβάλλουν εισαγωγικό δασμό ύψους 265% στον κινεζικό χάλυβα, αλλά εδώ στην Ευρώπη ορισμένες κυβερνήσεις επιμένουν εδώ και χρόνια να μειώσουμε τους δασμούς για τον κινεζικό χάλυβα. Ζητώ από όλα τα κράτη μέλη και από αυτό το Κοινοβούλιο να στηρίξουν την Επιτροπή και να ενισχύσουν τα μέσα για την εμπορική άμυνα μας. Δεν πρέπει να είμαστε αφελείς με το ελεύθερο εμπόριο αντίθετα, πρέπει να είμαστε σε θέση να απαντάμε στο ντάμπινγκ δυναμικά όπως και οι Ηνωμένες Πολιτείες.» 6 Ωστόσο, παρόλο που το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε πολλές φορές να ληφθούν άμεσα μέτρα, μεταξύ άλλων τον Μάρτιο και τον Ιούνιο του 2016, το Συμβούλιο δεν κατόρθωσε μέχρι σήμερα να καταλήξει σε συμφωνία για την πρόταση περί εκσυγχρονισμού, κυρίως λόγω του αδιεξόδου όσον αφορά την προσαρμογή του κανόνα του χαμηλότερου δασμού. Η Επιτροπή έχει προτείνει πιθανούς συμβιβασμούς σύμφωνα με τους οποίους ο κανόνας του χαμηλότερου δασμού δεν θα εφαρμόζεται σε ορισμένες ειδικές και προσεκτικά καθορισμένες περιπτώσεις, όπου υπάρχει τεράστια πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και/ή στρεβλώσεις στις τιμές πρώτων υλών (για παράδειγμα, οι τιμές της ενέργειας). Λαμβανομένων υπόψη των προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα η ενωσιακή βιομηχανία, η επίτευξη συμφωνίας σχετικά με την πρόταση αυτή έχει αποκτήσει μεγάλη σημασία. 2. Η επικείμενη πρόταση της Επιτροπής: αντιμετώπιση καταστάσεων στις οποίες δεν επικρατούν τιμές αγοράς Σ έναν κόσμο με πολύπλοκες και παγκοσμιοποιημένες αλυσίδες εφοδιασμού, ο παραδοσιακός υπολογισμός του ντάμπινγκ δεν λαμβάνει υπόψη όλους τους παράγοντες και τις στρεβλώσεις που υπάρχουν σε ορισμένες αναδυόμενες και μεταβατικές οικονομίες. Η ΕΕ δεν μπορεί να παραμείνει απροστάτευτη απέναντι σε μαζικές επιδοτήσεις, κυβερνητικές παρεμβάσεις, έλλειψη διαφάνειας και μη ανεξάρτητο χρηματοπιστωτικό τομέα που παρέχει αθέμιτα πλεονεκτήματα στους εξαγωγείς σε ορισμένες χώρες. Για την αντιμετώπιση αυτών των νέων προκλήσεων και μεταβολών σε ορισμένες παγκόσμιες οικονομίες, η Επιτροπή προτίθεται να προτείνει περαιτέρω τροποποιήσεις στην ενωσιακή νομοθεσία περί εμπορικής άμυνας. Η πρόταση δεν θα χορηγεί «καθεστώς οικονομίας της αγοράς» σε οποιαδήποτε χώρα, αλλά θα εξασφαλίζει την προσαρμογή των ενωσιακών μέσων εμπορικής άμυνας για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων και της νέας νομικής και οικονομικής πραγματικότητας, διατηρώντας παράλληλα ισοδύναμο επίπεδο προστασίας. Η Επιτροπή θα προτείνει νέα μέθοδο αντιντάμπινγκ για να ληφθούν υπόψη οι στρεβλώσεις της αγοράς που συνδέονται με τις κρατικές παρεμβάσεις οι οποίες σε τρίτες χώρες συγκαλύπτουν την πραγματική έκταση των πρακτικών ντάμπινγκ. Κατά τον προσδιορισμό των στρεβλώσεων, θα ληφθούν υπόψη πολλά κριτήρια, όπως, μεταξύ άλλων, οι κρατικές πολιτικές και η κρατική επιρροή, η εκτεταμένη παρουσία των κρατικών επιχειρήσεων, οι διακρίσεις υπέρ των εγχώριων επιχειρήσεων και η ανεξαρτησία του χρηματοπιστωτικού τομέα. Αυτή η νέα μέθοδος θα είναι ουδέτερη όσον αφορά τις χώρες, δεδομένου ότι μπορεί να εφαρμοστεί με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Συνεπάγεται την αφαίρεση από τον κατάλογο των χωρών χωρίς οικονομία της αγοράς στη 6 5

6 νομοθεσία αντιντάμπινγκ. Με τη μέθοδο αυτή η ενωσιακή νομοθεσία και πρακτική θα προσεγγίσουν εκείνες ορισμένων άλλων διεθνών εταίρων, όπως των ΗΠΑ και του Καναδά. Στις περιπτώσεις που θα διαπιστωθούν στρεβλώσεις, για τον υπολογισμό του ντάμπινγκ δεν θα ληφθούν υπόψη οι τιμές και το κόστος και η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει άλλα διαθέσιμα στοιχεία αναφοράς, συμπεριλαμβανομένων του κόστους και των τιμών σε άλλες οικονομίες. Η Επιτροπή θα εκπονήσει ειδικές εκθέσεις για χώρες ή τομείς στις/στους οποίες/-ους θα διαπιστωθούν στρεβλώσεις. Όπως συμβαίνει σήμερα, οι ενωσιακές βιομηχανίες θα μπορούν να υποβάλλουν καταγγελίες, αλλά οι καταγγελίες αυτές θα μπορούν να στηρίζουν τα επιχειρήματά τους στις εν λόγω εκθέσεις της Επιτροπής. Υπάρχει έλλειψη διαφάνειας σε πολλές τρίτες χώρες όσον αφορά τις επιδοτήσεις. Οι επιδοτήσεις προφανώς συμβάλλουν σε στρεβλώσεις και πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα. Θα πρέπει να ενισχυθούν τα ενωσιακά μέσα εμπορικής άμυνας ώστε να επιτραπεί στην Επιτροπή να λάβει μέτρα σχετικά με νέες επιδοτήσεις που αποκαλύπτονται μόνο στο πλαίσιο έρευνας. Με την εφαρμογή αυτής της νέας μεθόδου, η Επιτροπή θα διασφαλίσει ομαλή και διαφανή διαδικασία μετάβασης στο νέο σύστημα («ρήτρα κεκτημένων δικαιωμάτων»). Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτίθεται να προτείνει να ισχύσει το νέο σύστημα μόνο για τις έρευνες που άρχισαν μετά την έναρξη ισχύος της νομοθετικής αλλαγής. 3. Συμπέρασμα Η πρόταση της Επιτροπής του 2013, σε συνδυασμό με τη νέα αυτή μέθοδο, θα εξασφαλίσει ότι τα ενωσιακά μέσα εμπορικής άμυνας θα διατηρήσουν την οικονομική αποτελεσματικά τους, τη νομική ισχύ τους και την πολιτική βιωσιμότητά τους και θα διαφυλάξουν τις αρχές του ελεύθερου και δίκαιου εμπορίου στις οποίες βασίζεται η ενωσιακή εμπορική πολιτική. Η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να υποστηρίξει τις προσπάθειές της σύμφωνα με την προσέγγιση που περιγράφεται στην παρούσα ανακοίνωση. Ειδικότερα, η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: να επιτύχει πολιτική συμφωνία σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής του 2013 κατά τη σύνοδο του Συμβουλίου της 11ης Νοεμβρίου, μεταξύ άλλων σχετικά με την προσαρμογή του κανόνα του χαμηλότερου δασμού σε καλά στοχευμένες και ειδικές περιστάσεις πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας και/ή στρεβλώσεων στις τιμές πρώτων υλών (για παράδειγμα στην περίπτωση της ενέργειας), και να εγκρίνει την προσέγγιση που παρουσιάζεται στην παρούσα ανακοίνωση για την αντιμετώπιση καταστάσεων στις οποίες δεν επικρατούν τιμές αγοράς και τη διαχείριση των επικείμενων αλλαγών σε διάφορα πρωτόκολλα προσχώρησης στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. 6