Σημείωμα για την οικονομία των ΗΠΑ 1 ο εξάμηνο 2015

Transcript

1 Σημείωμα για την οικονομία των ΗΠΑ 1 ο εξάμηνο 2015 Σύνοψη Με βελτιωμένους ρυθμούς ανάπτυξης έληξε το δεύτερο τρίμηνο του 2015, βάσει αρχικών εκτιμήσεων του Ιουλίου, με εντυπωσιακή αύξηση του ΑΕΠ 2,3%, σε σύγκριση με την απίστευτη επιβράδυνση 0,6% του 1 ου τριμήνου. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εμπορίου, η σημαντική αυτή αύξηση του ΑΕΠ προέρχεται από την άνοδο των καταναλωτικών δαπανών, των εξαγωγών, των πολιτειακών και τοπικών δαπανών και τέλος των στεγαστικών επενδύσεων. Από την άλλη, οι επενδύσεις των επιχειρήσεων παραμένουν αδρανείς, καθώς η επιβράδυνση στις γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου τις επηρέασε άμεσα. Αντιθέτως, η ύφεση που σημειώθηκε κατά το πρώτο τρίμηνο προέρχεται από την επιβράδυνση της παραγωγής μη διαρκών αγαθών και της ύφεσης του επιστημονικού τομέα. Εν τούτοις, η μείωση των τιμών 1,6% κατά την ίδια περίοδο δημιούργησε πρόσθετα εισοδήματα που ενίσχυσαν την κατανάλωση, αφού αυξήθηκε το διαθέσιμο προσωπικό εισόδημα κατά 5,3% και 0,2% σε ετήσια και μηνιαία βάση αντίστοιχα. Αναφορικά με τη νομισματική πολιτική των ΗΠΑ, η Federal Reserve επανέλαβε ότι αυτή θα ομαλοποιηθεί πριν τη λήξη του έτους, σημειώνοντας όμως ότι ο ρυθμός των επιτοκίων θα αυξάνεται σταδιακά. Η αύξηση αυτή επανέρχεται έπειτα από σχεδόν μία δεκαετία, γεγονός ιδιαίτερα ελπιδοφόρο. Σε παγκόσμιους όρους, η Αμερικανική οικονομία συνεχίζει να υπερσκελίζει τις οικονομίες της Ευρώπης και της Ιαπωνίας. Σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές, η οικονομία των ΗΠΑ έχει μπει σε φάση σταθερής οικονομικής ανάπτυξης. 1. Α.Ε.Π Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2015 η ανάπτυξη του ΑΕΠ αναθεωρήθηκε προς τα επάνω, από το αρχικώς εκτιμώμενο 0,2% σε 0,6%, σημειώνοντας μία ικανοποιητική αύξηση σε σχέση με το -0,9% του 1 ου τριμήνου του Σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις του Ιουλίου του ΒΕΑ (Bureau of Economic Analysis), το ΑΕΠ κατά το 2 ο τρίμηνο ενισχύθηκε κατά 2,3 ποσοστιαίες μονάδες σε ετήσια βάση.

2 Οι ανοδικές αναθεωρήσεις οφείλονται στις υψηλότερες δαπάνες κατανάλωσης, την αύξηση των εγχώριων ιδιωτικών επενδύσεων και των εξαγωγών, αλλά και την ενίσχυση των πολιτειακών και κυβερνητικών δαπανών. Οι καταναλωτικές δαπάνες του 1 ου και του 2 ου τριμήνου ενισχύθηκαν κατά 3,3% και 3,1% αντίστοιχα. Στην ανάπτυξη αυτή συνέβαλε η εμπιστοσύνη των καταναλωτών στην αγορά, λόγω της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας και των μισθολογικών αυξήσεων. Από την άλλη, οι επενδύσεις των επιχειρήσεων παρέμειναν συγκρατημένες αλλά σε σταδιακή άνοδο σε σχέση με το Αξιοσημείωτη αύξηση παρατηρείται στις στεγαστικές επενδύσεις. Συγκεκριμένα, κατά το 1 ο τρίμηνο του 2015 ξεπέρασαν το 8,4%, παρά τις αρχικές εκτιμήσεις Μαΐου για 5,3%, ενώ κατά το 2 ο τρίμηνο αυξήθηκαν κατά 7,5% σε ετήσια βάση. Πάντως, ο Αμερικανός Υπουργός Οικονομικών, σε ομιλία του ενώπιον της Διεθνούς Νομισματικής και Οικονομικής Επιτροπής (ΔΝΟΕ) του ΔΝΤ στην Ουάσινγκτον (τον Απρίλιο του 2015), μολονότι αναγνώρισε πως ο ρυθμός ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας επιβραδύνθηκε στην αρχή του τρέχοντος έτους, αποδίδοντας την επιβράδυνση εν μέρει σε συγκυριακούς παράγοντες, όπως ο βαρύς χειμώνας, τόνισε ότι οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές παραμένουν ευνοϊκές, διατυπώνοντας την πρόβλεψη ότι η ανάπτυξη θα φθάσει το 2,7% του ΑΕΠ για το σύνολο του έτους (ποσοστό εν τούτοις κατώτερο της πρόσφατης εκτίμησης του ΔΝΤ για 3,1% ανάπτυξη). Δεδομένων δε των εκτιμήσεων για συνεχιζόμενη βελτίωση της κατάστασης στην αμερικανική οικονομία, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ετοιμάζεται να αυξήσει τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια δανεισμού μέχρι το τέλος του έτους, αν και θα παραμείνουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα για αρκετό καιρό. Βάσει της τελευταίας έκθεσης της FED, πολλές από τις αιτίες που προκάλεσαν τη συρρίκνωση της αμερικανικής οικονομίας κατά 0,6% στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου φαίνεται πως ήταν παροδικής φύσεως (καθώς αυξήθηκαν οι καταναλωτικές δαπάνες, βελτιώθηκε η εικόνα στις κατασκευές κατοικιών και αυξήθηκε ο δανεισμός σε όλη τη χώρα), παρότι οι μισθολογικές πιέσεις παρέμειναν μέτριες και παρατηρήθηκε υποχώρηση των επενδύσεων και των εξαγωγών. Ο περιορισμός των επενδύσεων στον οποίο έχουν προχωρήσει τους τελευταίους μήνες οι ενεργειακές εταιρείες έχει μειώσει το γενικό επίπεδό τους. Παράλληλα, η ενίσχυση του δολαρίου έχει πλήξει τις αμερικανικές εξαγωγές διότι καθιστά ακριβότερα τα αμερικανικά προϊόντα στις ξένες αγορές. Από την άλλη, στην ετήσια έκθεσή του για την πορεία της αμερικάνικης οικονομίας, το ΔΝΤ τονίζει ότι η κρίση στην Ελλάδα και η αναταραχή στα κινεζικά χρηματιστήρια μπορεί στο μέλλον να υπονομεύσει την αμερικάνικη ανάκαμψη και ως εκ τούτου εκτιμά ότι η FED δεν πρέπει να προχωρήσει στην αύξηση επιτοκίων μέσα το 2015 πριν δει ξεκάθαρα σημάδια ανάπτυξης της οικονομίας των ΗΠΑ.

3 2. Βιομηχανική παραγωγή Η βιομηχανική παραγωγή στις ΗΠΑ υποχώρησε 0,2% τον Μάιο, αιφνιδιάζοντας τους αναλυτές που περίμεναν να κινηθεί ανοδικά, ενώ η χρησιμοποίηση της παραγωγικής ικανότητας υποχώρησε στο 78,1% τον Μάιο, από 78,3% τον Απρίλιο, σύμφωνα με στοιχεία της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ. Οι αιτίες αποδίδονται κυρίως στην απότομη επιβράδυνση στην άντληση πετρελαίου και φυσικού αερίου, αν και οι τελευταίες εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι ο «παροπλισμός» των γεωτρήσεων μπορεί να πλησιάζει στο τέλος του, καθώς οι τιμές φαίνεται να ανακάμπτουν. Αύξηση 0,3%, έναντι 0,1% που ανέμεναν οι οικονομολόγοι, εμφάνισε η βιομηχανική παραγωγή στις ΗΠΑ τον Ιούνιο, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε τον Ιούλιο στη δημοσιότητα η Federal Reserve. Ο ρυθμός ανάπτυξης του κλάδου μεταποίησης στην αμερικανική οικονομία (Δείκτης Μεταποίησης ISM), μετά από τα χαμηλά επίπεδα των προηγούμενων μηνών, διαμορφώθηκε τελικά στο 52,8 τον Ιούνιο (από 51,5 τον Μάιο). Από την άλλη, η χρησιμοποίηση της παραγωγικής ικανότητας αυξήθηκε κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες τον Ιούνιο, φτάνοντας το 78,4%, ποσοστό μικρότερο από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο της περιόδου Αιτία αποτελεί η σημαντική αύξηση θέσεων εργασίας κατά τον Μάιο στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. 3. Εμπόριο Το εμπορικό έλλειμμα συρρικνώθηκε κατά 19,2% τον Απρίλιο, μετά την απίστευτη διεύρυνση του 43% τον Μάρτιο, η οποία προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την απεργία των εργαζομένων στα λιμάνια της Δυτικής Ακτής αρχές του έτους. Με την επίλυση της απεργίας των εργαζομένων τεράστιος όγκος εισαγόμενων αγαθών στις αποβάθρες προωθήθηκε στην εγχώρια αγορά. Έτσι, το εμπορικό έλλειμμα κατά μέσο όρο διαμορφώθηκε στα 42,9 δις δολ. στο τρίμηνο Φεβρουαρίου-Απριλίου. Οι εισαγωγές υποχώρησαν κατά 3,3% τον Απρίλιο και οριακά 0,1% τον Μάιο, στα 230,8 και 230,5 δις δολάρια αντίστοιχα. Από την άλλη, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 1% τον Απρίλιο, στα 189,9 δις δολάρια, ενώ υποχώρησαν κατά 0,8% τον Μάιο στα 188,6 δις δολάρια. Οι εξαγωγές καταναλωτικών αγαθών και τροφίμων μειώθηκαν, αλλά οι εξαγωγές υπηρεσιών ήταν οι μεγαλύτερες κατά τον Απρίλιο. Οι εισαγωγές βιομηχανικών προμηθειών, κεφαλαιουχικών προϊόντων και αυτοκινήτων αυξήθηκαν, ενώ οι εισαγωγές προϊόντων ενέργειας μειώθηκαν επηρεάζοντας ουσιαστικά και τη συρρίκνωση του εμπορικού ελλείμματος. Οι εισαγωγές πετρελαϊκών προϊόντων παρέμειναν σε σταθερά επίπεδα.

4 Βάσει των αρχικών εκτιμήσεων του Ιουλίου, κατά το δεύτερο τρίμηνο υπήρξε άνοδος των εισαγωγών κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες (2.802,2 δις δολ.), με ταυτόχρονη αύξηση των εξαγωγών κατά 4,9% (2.280,7 δις δολ.). Τα νούμερα αυτά υποδηλώνουν ότι συνεχίζεται η αύξηση του εμπορικού ελλείμματος. Αιτία μπορεί να αποτελεί το γεγονός ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις δεν επενδύουν αρκετά για την άνοδο της εγχώριας παραγωγής. Ο πληθωρισμός κινείται κάτω από τους μακροχρόνιους στόχους της Επιτροπής του Federal Reserve System, αντανακλώντας τη μείωση των τιμών της εγχώριας ενέργειας και των εισαγωγών διαφόρων προϊόντων, πλην αυτού της ενέργειας. 4. Απασχόληση Τον Μάιο προστέθηκαν στην οικονομία 288,000 νέες εργασίες, επιπλέον 32,000 από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο. Σημαντικές απώλειες θέσεων σημειώθηκαν στον εξορυκτικό τομέα (- 17,000). Σύμφωνα με στοιχεία του αμερικανικού Υπουργείου Εργασίας, ο δείκτης ανεργίας διαμορφώθηκε στο 5,5% και 5,3% τον Μάιο και Ιούνιο αντίστοιχα. Η αγορά εργασίας συνέχισε να βελτιώνεται κατά το δεύτερο τρίμηνο, με σταθερή αύξηση των θέσεων εργασίας και μείωσης της ανεργίας (βλ. δελτίο τύπου του Federal Reserve System/ FRS στις 29.7 τ.έ.). Σε γενικές γραμμές, ορισμένοι δείκτες της αγοράς εργασίας υποδεικνύουν ότι η ανεπαρκής αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού έχει μειωθεί από τις αρχές του τρέχοντος έτους. 5. Καταναλωτική εμπιστοσύνη Οι καταναλωτικές δαπάνες ανέκαμψαν σημαντικά τον Μάιο. Οι Αμερικανοί πολίτες αύξησαν τις δαπάνες τους τον Μάιο κατά 0,9% ενώ ο δείκτης τιμών για δαπάνες προσωπικής κατανάλωσης, ο προτιμώμενος δείκτης της Fed για τον πληθωρισμό (PCE), σε ετήσια βάση, σημείωσε άνοδο κατά 3,3% και 3,1%, στο πρώτο και δεύτερο τρίμηνο αντίστοιχα (βάσει στοιχείων του Ιουλίου), αποτελώντας τη μεγαλύτερη άνοδο από τον Αύγουστο του Οι δαπάνες προσωπικής κατανάλωσης παρέμειναν σταθερές το πρώτο εξάμηνο, στις +0,2 ποσοστιαίες μονάδες, σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις, με τις πωλήσεις αυτοκινήτων να είναι ιδιαίτερα αυξημένες (+2%). Το δεύτερο τρίμηνο, παρατηρείται άνοδος των προσωπικών εσόδων σε 145 δις. δολ., γεγονός που επιδρά θετικά στην αύξηση των ιδιωτικών κερδών από επιτόκια, ισοσταθμίζοντας έτσι τις αρνητικές συνέπειες από τη μείωση των κυβερνητικών κοινωνικών παροχών και των προσωπικών εσόδων από μερίσματα. Αξιοσημείωτο γεγονός αποτελεί επίσης, η αύξηση του διαθέσιμου προσωπικού εισοδήματος κατά 3,7 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, γεγονός που εξηγεί την αύξηση των προσωπικών δαπανών κατά 161,9 δις. δολ. και τη σημαντική μείωση στις στεγαστικές αποταμιεύσεις.

5 6. Στεγαστικός τομέας Σημαντική ήταν και η ανάκαμψη του στεγαστικού τομέα. Παρ όλο που οι ενάρξεις κατοικιών μειώθηκαν κατά 11% τον Μάιο, οι κατασκευές νέων κατοικιών αυξάνονται με ρυθμό γρηγορότερο του αναμενόμενου (+6,7% σε σχέση με το 2014, βάσει αναθεωρημένων στοιχείων). Επιπλέον, οι νέες οικοδομικές άδειες αυξήθηκαν κατά 11,8 ποσοστιαίες μονάδες τον Μάιο. Η αυξημένη ζήτηση οφείλεται κυρίως στα σχετικά χαμηλά επίπεδα του επιτοκίου των ενυπόθηκων δανείων (τριάντα χρόνων) στο 4% περίπου. 7. Δημοσιονομική Κατάσταση Βάσει στοιχείων της έκθεσης του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (Congressional Budget Office/ CBO) για τον προϋπολογισμό και τις προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας (Budget and Economic Outlook), το έλλειμμα στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό των ΗΠΑ αναμένεται να διαμορφωθεί στα 468 δις δολάρια ή στο 2,6% του ΑΕΠ για το δημοσιονομικό έτος 2015, στα 467 δις δολ. (2.5% του ΑΕΠ) το 2016, ενώ προβλέπεται να αυξηθεί εκ νέου το 2017, λόγω των κρατικών δαπανών για το κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα. Μέχρι δε το 2025 το δημοσιονομικό έλλειμμα θα ξεπεράσει το 1 τρις δολ. (4.0% του ΑΕΠ). Κατά συνέπεια, το χρέος εκτιμάται ότι θα εκτιναχθεί κατά τη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας, από τα 13 τρις δολ. σήμερα στα 16,6 τρις δολ. στο τέλος του 2020 και 21,6 τρις δολ. μέχρι το τέλος του Σε όρους μεριδίου του ΑΕΠ, το χρέος θα παραμείνει μεν σταθερό στο 74% περίπου του ΑΕΠ μέχρι το 2020, αλλά στη συνέχεια προβλέπεται να αυξηθεί κατά 5 μονάδες, φθάνοντας στο 79% περίπου του ΑΕΠ μέχρι το Παρά τη μείωση των «διακριτικών δαπανών» (σε όρους μεριδίου του ΑΕΠ), η κοινωνική ασφάλιση, η υγειονομική περίθαλψη, και οι δαπάνες επιτοκίων θα αυξηθούν σημαντικά, ωθώντας τις κρατικές δαπάνες από 20,3% του ΑΕΠ το 2015 σε 22,3% μέχρι το Από την άλλη, τα έσοδα θα παραμείνουν σταθερά στο 18% περίπου του ΑΕΠ την επόμενη δεκαετία, φθάνοντας το 18,3% το Σύμφωνα με την έκθεση, θα πρέπει να αναδιαρθρωθεί το φορολογικό, και μεταξύ άλλων το σύστημα υγείας και το χρηματοπιστωτικό, προκειμένου να μειωθεί η διαφορά μεταξύ των προβλεπόμενων δαπανών, συμπεριλαμβανομένης της εξυπηρέτησης του χρέους και των εσόδων, διαφορετικά οι ανωτέρω προβλέψεις θα μπορούσαν να είναι ακόμη χειρότερες. 8. Νομισματική πολιτική Η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς (Federal Open Market Committee, FOMC), αναθεώρησε τον Ιούνιο τις προβλέψεις ανάπτυξης για το 2015, από 1,8% σε 2%, υπογραμμίζοντας

6 τους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας. Εν τούτοις, η FOMC παραμένει ανήσυχη ως προς τον αντίκτυπο ενός δυνατότερου δολαρίου και της υπερχείλισης του νομίσματος από τις διεθνείς ροές κεφαλαίων στην εγχώρια αγορά. Οι κεφαλαιαγορές έχουν παραμείνει σταθερές, αλλά υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την έλλειψη ρευστότητας. Ο αμερικανικός χρηματιστηριακός δείκτης Standard & Poor's 500 (S&P 500), βρισκόταν ακριβώς κάτω από το 2,100 τον Ιούνιο, το οποίο δεν απέχει πολύ από τους υψηλότερους δείκτες όλων των εποχών. Σύμφωνα με τους αναλυτές, είναι πολύ πιθανό ο δείκτης να αυξηθεί ακόμη περισσότερο κατά το τρίτο τρίμηνο. Το δολάριο κατά τη διάρκεια του 1 ου τριμήνου συναλλασσόταν μεταξύ $1,10 και $1,15 έναντι του ευρώ. Σημαντική ανησυχία προκαλεί η ικανότητα των δεσμευμένων αγορών να απορροφήσουν μεγάλες ροές χαρτοφυλακίου. Κάποιοι χρηματιστές και αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες καθώς ο συνδυασμός των κανονιστικών αλλαγών θα μπορούσε να οδηγήσει σε απότομη αύξηση της μεταβλητότητας, ιδίως στις αγορές εταιρικών ομολόγων. Πηγές Federal Reserve System, US Department of Commerce, US Bureau of Economic Analysis, Congressional Budget Office, ΜΠ

7 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ Personal Income: Real Disposable Income and Real Consumer Spending Graph In June 2015, real disposable personal income increased 0.2 percent. Last Modified, Thursday, July 30, 2015 Gross Domestic Product (GDP) Graph Real gross domestic product increased at an annual rate of 2.3 percent in the Q2 of 2015, according to the "advance" estimate released by the Bureau of Economic Analysis. In the first quarter, real GDP increased 0.6 percent (revised). Last Modified, Thursday, July 30, 2015

8 Gross Domestic Product by Industry Graph A deceleration in nondurable goods manufacturing and downturns in both professional, scientific, and technical services and wholesale trade were the leading contributors to the downturn in U.S. economic growth in the first quarter of Last Modified, Thursday, July 30, 2015 Industrial production had increased during the Q2 by 0.3%, instead of 0.1%. The manufacturing shows that weakness has not been confined to the oil and gas drilling sector.

9 But the decline in business investment can be traced to the declining activity in the shale energy sector. Consumer spending now looks to be picking up strongly after remaining restrained through the winter.

10 Consumer confidence is also increasing, boding well for ongoing gains in consumption and private sector demand. A steadily improving labor market has been driving both consumption and confidence. Strong payroll gains were widely spread across sectors. The oil and gas sector was the only industry to experience significant job losses The ranks of the long term unemployed continue to decline, though they are not yet back to pre-crisis levels. The pace of home price appreciation has slowed further. Along with still low mortgage rates, this should help keep houses affordable. Those are the The S&P 500 is down slightly but still near its alltime highs. Analysts are waiting for a further expansion during the next quarters.

11 main reasons why housing sector is evolving positively during the first semester.