ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ - ΦΑΣΗ Β ( ) Πλαίσιο Σχεδιασμού και Οργάνωσης Διδασκαλίας

Transcript

1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ - ΦΑΣΗ Β ( ) Πλαίσιο Σχεδιασμού και Οργάνωσης Διδασκαλίας Ενότητα που αφορά στη διδασκαλία (βάσει του σχολικού γλωσσικού εγχειριδίου): Ενότητα 6, Β τεύχος, «Ιστορίες παιδιών» Τάξη: Δ Δημοτικό Σχολείο: Δημοτικό Σχολείο Β Παραλιμνίου Ημερομηνία: 28/02/2014 Δίκτυο Σχολείων ΕΔΕ: Δρος Ειρήνης Χατζηλουκά-Μαυρή Για τον σχεδιασμό και την οργάνωση της διδασκαλίας συνεργάστηκαν οι: Μαρία Μουλαζίμη (Εκπαιδευτικός) και Άννα Γεωργίου (Σύμβουλος Ελληνικών) 1. Συνοπτική παρουσίαση ανάπτυξης της ενότητας 1.1. Tι έχει προηγηθεί της διδασκαλίας: Έγινε, αρχικά, μια γενική προεπισκόπηση της Ενότητας του βιβλίου «Ιστορίες παιδιών», με τη βοήθεια και του προοργανωτή της. Συγκεκριμένα, με τη χρήση της τεχνικής της ιδεοθύελλας, τα παιδιά κατέγραψαν τις υποθέσεις τους για το περιεχόμενο της ενότητας. Απάντησαν προκαταρκτικά στην απορία-προβληματισμό τους: «Τι μπορεί να περιλαμβάνουν οι ιστορίες παιδιών;», δημιουργώντας παράλληλα έναν απλό εννοιολογικό χάρτη. Ακολούθως, επιλέχθηκαν οι πιο ενδιαφέρουσες, για τα παιδιά της τάξης, ιστορίες, από τα κείμενα του βιβλίου και συναποφασίστηκε η επιλογή-μελέτη και άλλων ιστοριών παιδιών, με ενδιαφέρον και νόημα, για τα παιδιά της τάξης (ως συμπληρωματικoύ διδακτικού υλικού). Τα δύο πρώτα κείμενα του βιβλίου που επιλέχθηκαν («Το μεγάλο μυστικό», «Ο αδελφός της Ασπασίας»), και το κείμενο του Ανθολογίου «Χαρούμενοι Χαρταετοί», έτυχαν επεξεργασίας, με βάση το θέμα, το κειμενικό είδος και τις γλωσσικές δομές τους. Με τη συνεξέτασή τους, αναπτύχθηκε περαιτέρω ο αρχικός προβληματισμός, αναφορικά με το «Τι μπορεί να περιλαμβάνουν οι ιστορίες παιδιών;» και εμπλουτίστηκε ο σχετικός εννοιολογικός χάρτης. Τα παιδιά μελέτησαν περιπετειώδεις ιστορίες, οικογενειακές ιστορίες και ιστορίες, στις οποίες αναγνώρισαν τη συνεισφορά παιδιών για βελτίωση της κοινωνίας (μία από κάθε είδος, με προοπτική μελέτης περισσότερων τέτοιων ιστοριών). Στη συνέχεια, ακολούθησε η επεξεργασία του κειμένου του βιβλίου «Ο εξάχρονος ήρωας της Ορλεάνης» και άλλων αληθινών ιστοριών (μέσα από άρθρα εφημερίδων), με βάση τη διαπίστωση ότι οι προηγούμενες ιστορίες ήταν αληθοφανείς, «αφού προέρχονταν από λογοτεχνικά βιβλία». Στο μάθημα που προηγήθηκε του συγκεκριμένου (της διδασκαλίας που τυγχάνει παρακολούθησης), έγινε μια πρώτη επεξεργασία του κειμένου «Ο εξάχρονος ήρωας της Ορλεάνης», με εστίαση σε θέματα κατανόησης και συμπλήρωση του αντίστοιχου εννοιολογικού χάρτη Στόχοι διδασκαλίας: Οι μαθητές/τριες: Να εντοπίζουν, μέσα από τα κείμενα που παρουσιάζουν ιστορίες παιδιών, διάφορες οπτικές γύρω από το θέμα της ενότητας, με έμφαση στην οπτική που αφορά στη συνεισφορά παιδιών για αλλαγή της κοινωνίας και έναν καλύτερο κόσμο. Να αναγνωρίζουν και να αναφέρουν διάφορα συναισθήματα, χρησιμοποιώντας το κατάλληλο λεξιλόγιο.

2 Να ανακαλύψουν και να κατανοήσουν τα νοήματα και τις κειμενικές συμβάσεις του αφηγηματικού άρθρου έναντι του λογοτεχνικού αφηγηματικού κειμένου, ανάλογα με το περιβάλλον όπου αναπτύσσονται. Να αναγνωρίζουν τη λειτουργία διάφορων γλωσσικών μέσων (π.χ., μεταφορών, αντιθέσεων, παρομοιώσεων, ασύνδετου σχήματος, χρήσης α προσώπου του ρήματος έναντι γ προσώπου του ρήματος, ουσιαστικών και επιθέτων), με έμφαση στα αριθμητικά επίθετα (απόλυτα αριθμητικά, τακτικά αριθμητικά, σύνθετες λέξεις με απόλυτα αριθμητικά), λαμβάνοντας υπόψη την περίσταση επικοινωνίας και το είδος κειμένου (π.χ., αφηγηματικό άρθρο, λογοτεχνικό αφηγηματικό κείμενο). Να «διαβάζουν εικόνες» και να τις συνδέουν με τα νοήματα του γλωσσικού μέρους του κειμένου. Να αρχίσουν να εξοικειώνονται με τη διαδικασία της περίληψης, αναπτύσσοντας συγκεκριμένες στρατηγικές (π.χ., επισήμανση κυρίαρχων πληροφοριών και σειροθέτησή τους) Tι προγραμματίζεται να γίνει στο πλαίσιο της συγκεκριμένης διδασκαλίας (χρονική διαδοχή ενεργειών εκπαιδευτικού-παιδιών, παράμετροι εστίασης της διδασκαλίας, δραστηριότητες κ.λπ.): Αρχικά, θα γίνει περιληπτική επαναφορά του υπό επεξεργασία κειμένου «Ο εξάχρονος ήρωας της Ορλεάνης», μέσω της παρουσίασης και της σειροθέτησης παγωμένων εικόνων. Δίνεται έμφαση στα συναισθήματα που τους προκλήθηκαν μέσα από την ιστορία, «μπαίνοντας σε ρόλο» (π.χ., στη θέση του ήρωα), αλλά και «εκτός ρόλου», ως αναγνώστες/τριες. Η δραστηριότητα αυτή αναμένεται ότι θα οδηγήσει στον εντοπισμό κειμενικών συμβάσεων του αφηγηματικού άρθρου σε αντιπαραβολή με τις κειμενικές συμβάσεις των λογοτεχνικών κειμένων, που έχουν τα παιδιά ήδη επεξεργαστεί, εστιάζοντας στον τρόπο λειτουργίας τους. Αντίστοιχα, θα εντοπίσουν γλωσσικά μέσα που χρησιμοποιεί ο/η αρθρογράφος για τη δόμηση του γλωσσικού μέρους του άρθρου, ώστε αυτό να είναι ενδιαφέρον και να συγκινεί τον/την αναγνώστη/τρια, δίνοντας έμφαση στα αριθμητικά επίθετα. Με βάση τον διαθέσιμο χρόνο, τα παιδιά θα καταθέσουν σχετικές εμπειρίες τους, μέσα από τις οποίες προκύπτει η ανάγκη για μελέτη επιπρόσθετου υλικού και δημιουργία-συγγραφή αντίστοιχων ιστοριών, με στόχο τη δημοσίευσή τους και την ευαισθητοποίηση του κοινού, όσον αφορά την προσφορά των παιδιών στην κοινωνία. Σε αυτό το πλαίσιο, αρχίζει η αντιπαραβολή του άρθρου του βιβλίου με επιπρόσθετο υλικό. Τέλος, θα επιχειρηθεί η υλοποίηση διαβαθμισμένων ασκήσεων εμπέδωσης του υπό έμφαση γραμματικού φαινομένου. Γενικότερα, η συγκεκριμένη διδασκαλία αποσκοπεί στο να αναδείξει στοιχεία όπως τα ακόλουθα: Στοχευμένη και αποτελεσματική αξιοποίηση του σχολικού εγχειριδίου (κειμένων και ασκήσεων), σε συνδυασμό με συμπληρωματικό υλικό. Ευέλικτη ανάπτυξη της ενότητας γύρω από συγκεκριμένο θέμα που ενδιαφέρει και έχει νόημα για τα παιδιά. Εσωτερική συνοχή μεταξύ των δραστηριοτήτων μιας διδασκαλίας και του συνόλου των διδασκαλιών μιας ενότητας. Διδασκαλία γλωσσικών/γραμματικών φαινομένων, με τρόπο επικοινωνιακά, συγκειμενικά πλαισιωμένο, που να αναδεικνύει τον λειτουργικό ρόλο τους στο λόγο. Άσκηση μέσω «γυμνασμάτων» γραμματικής / παραγωγής γραπτού λόγου, όπου χρειάζεται, με βάση και τις αρχές της διαφοροποίησης / διαβάθμισης της εργασίας στην τάξη. Ανάδειξη των συμβάσεων των διδασκόμενων κειμένων, ανάλογα με το συγκείμενο όπου αυτά αναπτύσσονται και λειτουργούν. Ανάπτυξη στρατηγικών και δεξιοτήτων που αφορούν τα διάφορα επίπεδα αναγνωστικής κατανόησης και κριτικής προσέγγισης των κειμένων.

3 Αξιοποίηση θεατρικών συμβάσεων για υποστήριξη της διδασκαλίας της γλώσσας Τι προγραμματίζεται να ακολουθήσει μετά τη διδασκαλία: Θα τύχουν επεξεργασίας και συνεξέτασης και άλλα κείμενα-άρθρα με ιστορίες παιδιών (π.χ., αδρομερής ανάλυση του θεματικού περιεχομένου και των γλωσσικών μέσων, με τα οποία ο/η συγγραφέας αναδεικνύει την προσφορά των παιδιών, γεγονός που αναμένεται να δώσει την ευκαιρία για επανάληψη-εμπέδωση ήδη διδαχθέντων γραμματικοσυντακτικών φαινομένων, όπως είναι τα αριθμητικά επίθετα). Μέσα από αυτή τη διαδικασία, επιδιώκεται η ανάδειξη της κοινωνικής διάστασης του θέματος για τις ποικίλες συνθήκες (π.χ., πόλεμος, φυσικές καταστροφές, περιβαλλοντικά προβλήματα, οικονομική κρίση) που κατά καιρούς ευνοούν ποικίλες μορφές προσφοράς και δράσης. Παράλληλα, θα γίνει εστίαση, σε επίπεδο κειμενικού είδους, στις ομοιότητες και διαφορές του τρόπου δόμησης των αφηγηματικών άρθρων, με στόχο την παραγωγή γραπτού λόγου-δόμηση άρθρου (επαναπλαισίωση άσκησης 2 και οδηγιών δόμησης ενός άρθρου Τ.Ε. σελ ). Τα παιδιά θα υποστηριχθούν στην προσπάθειά τους να γράψουν τα δικά τους άρθρα για καθημερινές ιστορίες παιδιών, όπου φαίνεται η προσφορά των παιδιών στην κοινωνία. Τα άρθρα αυτά μπορεί να αναρτηθούν σε σχολικές πινακίδες, στην ιστοσελίδα του σχολείου ή και να δημοσιευτούν σε διαδικτυακές / έντυπες εφημερίδες της επαρχίας Αμμοχώστου, ώστε να γίνουν γνωστές και να ευαισθητοποιήσουν το κοινό. Στο πλαίσιο αυτό, τα παιδιά αξιοποιούν γνώσεις, στρατηγικές και δεξιότητες που αναπτύχθηκαν μέσα από την επεξεργασία των άρθρων. Χρήσιμες είναι και οι παράλληλες-αντίστοιχες πληροφορίες που δίνονται στο Τ.Ε. (σελ. 63, 64), οι οποίες μπορεί να βοηθήσουν στην εξαγωγή συμπερασμάτων για τους τρόπους δόμησης ενός ενδιαφέροντος άρθρου. Μετά τη συγγραφή των άρθρων ακολουθεί η επεξεργασία τους, με βάση τις προαναφερθείσες πληροφορίες που έχουν συλλεχθεί και είναι καταγεγραμμένες στα τετράδια των παιδιών, με στόχο τη βελτίωσή τους, ώστε να κριθούν κατάλληλα για δημοσίευση, βάσει της επικοινωνιακής / κοινωνιοκεντρικής πλαισίωσης και στόχευσής τους. 2. Διδακτικό Υλικό (π.χ., κείμενα και ασκήσεις από σχολικά εγχειρίδια και τυχόν συμπληρωματικό υλικό): Κείμενο Β.Μ. «Ο εξάχρονος ήρωας της Ορλεάνης» (προβολή μέσω της αντίστοιχης ιστοσελίδας του «Ψηφιακού Σχολείου» μέσω διαδραστικού πίνακα για τη μέγιστη αξιοποίηση εργαλείων της τεχνολογίας, με πρόσθετη αξία στην επίτευξη συγκεκριμένων διδακτικών στόχων). Συμπληρωματικό κείμενο «Χανιά: Μάθημα ευαισθησίας παρέδωσαν τα παιδιά που φροντίζουν 2 αδέσποτα κουτάβια». (βλ. Παράρτημα) Επαναπλαισίωση γλωσσικών ασκήσεων 1,2,3,4 Β.Μ. (σελ ) και αντικατάσταση της άσκησης 1 Τ.Ε. (σελ ). Καρτέλες συναισθημάτων. Εννοιολογικός χάρτης, (βλ. Παράρτημα). Παράρτημα

4 α) Εννοιολογικός χάρτης β) Συμπληρωματικό διδακτικό υλικό (κείμενο)

5 Χανιά: Μάθημα ευαισθησίας παρέδωσαν τα παιδιά που φροντίζουν 2 αδέσποτα κουτάβια Παρασκευή, 25 Ιανουαρίου 2013, Adespoto.gr Φιλοζωικά Νέα Μία μεγάλη 'αγκαλιά' για δύο αδέσποτα κουτάβια, τα οποία ασυνείδητοι εγκατέλειψαν στο προαύλιο του Νηπιαγωγείου Αγίων Σαράντα, απλώνουν οι 34 μικροί μαθητές του ολοήμερου σχολείου. Οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί του σχολείου στέλνουν μήνυμα ευαισθητοποίησης και ζητούν τα δύο ταλαιπωρημένα κουταβάκια, που είναι μόλις δύο μηνών και τα οποία περιθάλπουν προσωρινά εδώ και δύο εβδομάδες, να υιοθετηθούν μαζί από ανθρώπους που αγαπούν τα ζώα. Οπως ανέφεραν στα Χανιώτικα Νέα οι νηπιαγωγοί Χριστίνα Τζομπανάκη, Ειρήνη Χιωτάκη, Γιούλη Αντωνάτου και Νίκος Δεληχρήστος «από τη στιγμή που, επιστρέφοντας από τις διακοπές των Χριστουγέννων, δεχτήκαμε την επίσκεψη των μικρών μας φίλων, θεωρήσαμε υποχρέωσή μας

6 να τους περιθάλψουμε, για να τους δώσουμε τη δυνατότητα να επιζήσουν, δεδομένων των άσχημων καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν και της ηλικίας τους (περίπου 2 μηνών)». «Η παρουσία των κουταβιών στην αυλή έτυχε θετικής αντιμετώπισης τόσο από τα παιδιά όσο και από τους γονείς, γεγονός που μας βοήθησε να προχωρήσουμε δημιουργώντας ιδιαίτερο χώρο στην αυλή μας για να ζουν προστατευμένοι οι μικροί μας φίλοι, αλλά και για να μπορούν να παίζουν τα παιδιά με ασφάλεια», σημείωσαν. Οι εκπαιδευτικοί του σχολείου επικοινώνησαν με τον Σύλλογο 'Η προστασία των ζώων' και με δική τους δαπάνη τα εμβολίασαν και τα αποπαρασίτωσαν φροντίζοντας την υγεία τόσο των κουταβιών όσο και των μικρών μαθητών. Στη συνέχεια, μαζί με τα παιδιά, δημιούργησαν μήνυμα και αφίσα αναζητώντας κάποιον 'καλό άνθρωπο', όπως χαρακτηριστικά ανέφεραν, που να μπορεί να τα υιοθετήσει και τα δύο μαζί, για να ζήσουν μια καλή ζωή. ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Στο μήνυμά τους τα 34 παιδιά του Ολοήμερου Νηπιαγωγείου Αγίων Σαράντα αναφέρουν: «Αυτά τα 'αγοράκια' σκυλάκια ήταν μόνα τους, ήρθαν πριν δύο εβδομάδες στο Νηπιαγωγείο μας (Αγίων Σαράντα Χανίων) κι εμείς τους φτιάξαμε σπιτάκι, τα ταΐζουμε, τους δίνουμε νερό. Τα πήγαμε στον κτηνίατρο και τα εμβολιάσαμε, με τη βοήθεια φιλόζωων από τον Σύλλογο 'Η προστασία των ζώων'. Μετά φτιάξαμε χώρο στην αυλή για να μένουν και τους δώσαμε αρκουδάκια για να παίζουν. Στα διαλείμματα παίζουμε μαζί τους, τα χαϊδεύουμε, τα βλέπουμε, τους δίνουμε ξερά φύλλα για να παίζουν, τους μιλάμε κι εκείνα είναι χαρούμενα και κουνάνε την ουρά τους. Την αγάπη μας τη δίνουμε σ αυτά, αλλά δεν μπορούμε να τα κρατήσουμε για πολύ καιρό, γιατί το Νηπιαγωγείο θα κλείσει και δεν θα μπορούμε να τα φροντίζουμε. Τώρα είναι περίπου 2,5 μηνών. Τ αγαπάμε πάρα πολύ και θέλουμε να βρεθεί ένας καλός άνθρωπος να τα πάρει, που να τ αγαπά και να μην τα διώξει ποτέ». Για περισσότερες πληροφορίες όποιος επιθυμεί μπορεί να επικοινωνήσει στο Νηπιαγωγείο Αγίων Σαράντα Χανίων και στο τηλέφωνο: