Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή. 1.1 Μουσικοθεραπεία: Ο Τρίτος Δρόμος Η Ελένη Ανταπόκριση στη Μουσική: Μουσικός Κλινικός Αυτοσχεδιασμός

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή. 1.1 Μουσικοθεραπεία: Ο Τρίτος Δρόμος Η Ελένη Ανταπόκριση στη Μουσική: Μουσικός Κλινικός Αυτοσχεδιασμός"

Transcript

1 1.1 Μουσικοθεραπεία: Ο Τρίτος Δρόμος Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή «Τελικά η μουσικοθεραπεία είναι ο τρίτος δρόμος»: Με τα λόγια αυτά η Ελένη, 19 ετών με ηβηφρένεια, μιλά για την εμπειρία της, μετά από τρεις μήνες συμμετοχής σε ατομικές, εβδομαδιαίες συνεδρίες μουσικοθεραπείας. Η φράση της αυτή αποτέλεσε την απαρχή διαχρονικών προβληματισμών και εμπνεύσεων στη συνέχεια του προσωπικού κλινικού έργου μουσικοθεραπείας και με οδήγησε σε προσωπικές αποκαλύψεις για την επαγγελματική μου επιλογή της μουσικοθεραπείας, σε βαθύτερη διερεύνηση των περιπτώσεων γονέων που εμπιστεύονται τα παιδιά τους στη διαδικασία μουσικοθεραπείας, καθώς και σε περαιτέρω φιλοσοφικές και ψυχαναλυτικές αναζητήσεις με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση μιας καινοτόμου προσέγγισης για τη βαθύτερη κατανόηση της διαδικασίας της μουσικοθεραπείας και των αποτελεσμάτων της Η Ελένη Η Ελένη ήταν 19 ετών όταν ήρθε για μουσικοθεραπεία άριστη μαθήτρια με προχωρημένες γνώσεις σε αγγλικά, γαλλικά και πιάνο. Με την πίεση των πανελληνίων εξετάσεων ως εκλυτικό παράγοντα εκδήλωσε ηβηφρένεια. Αποσύρθηκε από κάθε δραστηριότητα και απομονώθηκε. Λόγω των μουσικών της σπουδών οι γονείς και ο ψυχίατρός της αναζήτησαν τη μουσικοθεραπεία. Το σώμα, ο λόγος και η μουσική της στον κλινικό αυτοσχεδιασμό παρουσίαζαν έντονη ακαμψία και απουσία συναισθήματος (π.χ. έλεγε «υπέροχο» και «απαίσιο» με την ίδια άχρωμη έκφραση). Μιλούσε μόνο μονολεκτικά. Καταλάβαινε την κατάστασή της και ήθελε να γίνει «όπως πριν». Ο πρωταρχικός σκοπός στη διαδικασία της μουσικοθεραπείας ήταν η ενεργοποίηση και ενθάρρυνση της ροής των συναισθημάτων μέσω του μουσικού κλινικού αυτοσχεδιασμού και του τραγουδιού, καθώς και η επανεγκαθίδρυση λειτουργικών δεσμών μέσω της σχέσης αποδοχής με τη θεραπεύτρια, με κέντρο τις ανάγκες και επιθυμίες της Ελένης στην κάθε στιγμή της συνεδρίας, προκειμένου να επιτευχθεί κάποια μορφή επαφής ανάμεσα στο πραγματικό, το φαντασιακό και το συμβολικό Ανταπόκριση στη Μουσική: Μουσικός Κλινικός Αυτοσχεδιασμός Η Ελένη, ενώ είχε μουσική αντίληψη και γνώση, αποδιοργανωνόταν, παρέμενε άκαμπτα αμετακίνητη σε μηχανικό παίξιμο ή σε καταναγκαστικό παίξιμο σύγχυσης και φόβου, χωρίς επίγνωση της σύγχυσης, χωρίς να είναι σε θέση να οδηγήσει τη μουσική κάπου. Έχανε δηλαδή στη μουσική της έκφραση, την πρόθεση, τον σκοπό και τη δημιουργικότητά της. Κάποιες στιγμές παρουσίαζε ασαφή ρυθμική ανταπόκριση, υποδηλώνοντας φόβο για τη μουσική εμπειρία στη θεραπευτική σχέση, δυσχεραίνοντας έτσι την επαφή με τη θεραπεύτρια. Σε θέματα δυναμικής παρουσίαζε ανικανότητα να παίξει πολύ δυνατά ή πολύ σιγά - ενδεικτική μιας δυσκολίας ελέγχου της επιθετικότητας Ανταπόκριση στη Μουσική: Τραγούδι Η Ελένη βρήκε κίνητρο να «βγει» από το σπίτι και να αγοράσει παρτιτούρες με γαλλικά τραγούδια. Αρχικά αρνιόταν να παίξει από την παρτιτούρα (σαν να αψηφούσε την αρχή-εξουσία) και χρησιμοποιούσε τα χέρια μου στο πιάνο ως βοηθητικό εγώ. Εν τω μεταξύ ανακάλυψε με ενθουσιασμό ότι, ενώ όταν μιλούσε δεν μπορούσε να αρθρώσει φράση, όταν τραγουδούσε με τη συνοδεία μου μπορούσε να έχει ολοκληρωμένη εμπειρία, με πλήρη εξάλειψη της εικόνας του συμπτώματος. Έτσι δοκίμασε να παίξει πιάνο από την παρτιτούρα αλλά αρχικά επέμενε να παίζει από νότα σε νότα αντί όλη τη μουσική φράση (έλλειψη αυτοπεποίθησης, ανώριμη προσκόλληση στη σιγουριά του γνωστού). Όταν κατάφερε να παίζει όλη τη μουσική φράση είχε την τάση να περνάει τα tempi πολύ γρήγορα (πιθανή σύνδεση με αρχικές γονικές πιέσεις). Συχνά προσπαθούσε να απαλλαγεί από την παρτιτούρα αλλά παρουσίαζε ανικανότητα στο να παίξει με το αυτί (αναστολή που μπορεί να ξεκινά από περιοριστική ελεγχόμενη ανατροφή). Στη δέκατη συνεδρία η εικόνα της Ελένης είχε αλλάξει: παρουσίασε έντονη κινητικότητα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε συζήτηση για το συμβολικό νόημα των στίχων από τα τραγούδια επιλογής της, ροή συναισθημάτων, ευελιξία και αμεσότητα στην έκφραση και ανταπόκριση. Μιλούσε με ολόκληρες φράσεις

2 και είπε ότι μέσα από τη μουσικοθεραπεία ανακάλυψε έναν «τρίτο δρόμο» να υπάρχει στη ζωή. Έβγαινε πλέον από το σπίτι και συναντούσε φίλους με παρόμοιες μουσικές επιλογές και επικοινωνούσε άνετα με την οικογένεια. Ο ψυχίατρός της μείωσε θεαματικά τη φαρμακευτική δοσολογία. Ο πρώτος δρόμος, όπως φαίνεται για την Ελένη, είναι η φαρμακευτική αγωγή, ο δεύτερος η λεκτική ψυχοθεραπεία και ο τρίτος η μουσικοθεραπεία O Πέτρος Ο Πέτρος, 27 ετών, με διπολική διαταραχή, ήρθε για μουσικοθεραπεία μετά από παραπομπή του ψυχιάτρου του, καθώς από μικρός παρακολουθούσε μαθήματα πιάνου σε ωδείο, αλλά δεν κατάφερε να πάρει το πτυχίο του. Εκδήλωνε απόλυτη άρνηση να παίξει από παρτιτούρα (σαν να αψηφούσε την αρχή-εξουσία), η οποία μετατράπηκε σε κινητοποίηση να παίζει μόνο με το αυτί ή να αυτοσχεδιάζει. Ο μουσικός κλινικός αυτοσχεδιασμός αποτέλεσε τη μοναδική θεραπευτική παρέμβαση κατά τη διαδικασία της μουσικοθεραπείας με τον Πέτρο Ανταπόκριση στη Μουσική: Μουσικός Κλινικός Αυτοσχεδιασμός Προτιμούσε ν αυτοσχεδιάζει στο πιάνο παίζοντας παρορμητικά, χωρίς ρυθμική ελευθερία, με ανοιχτούς αρπισμούς σε όλες τις περιοχές του πιάνου, πάνω-κάτω, σε αρμονίες που προσέδιναν έναν έντονα τραγικό και δραματικό τόνο (κάτι σαν την αρχή του τρίτου κοντσέρτου για πιάνο του Rachmaninoff), σε σταθερή και αμετακίνητη δυναμική forte αρχικά (πομπώδες παίξιμο, ίσως ενδεικτικό μεγαλομανίας). Αυτό το ορμητικό και διαταραγμένο παίξιμο παρουσίαζε παντελή έλλειψη μελωδίας, δομής, σκοπού και δημιουργικότητας. Σταδιακά ο Πέτρος έχανε τον ενθουσιασμό του και έδειχνε εξουθενωμένος, ασυντόνιστος, σχεδόν παραλυτικός και οδηγείτο σε ένα καταναγκαστικό παίξιμο των αρπισμών σε σύγχυση, χωρίς βέβαια επίγνωση της σύγχυσης στην οποία βρισκόταν. Το παίξιμό του ακουγόταν «συναισθηματικό» αλλά συγκεχυμένο. Έδινε την εντύπωση κύματος μιας ταραγμένης θάλασσας που πάει και έρχεται ατέρμονα χωρίς όριο, χωρίς σκοπό. Ίσως η αίσθηση ενός εμβρύου στη μήτρα με έναν αέναο χτύπο καρδιάς. Όταν έπαιζε σε κρουστά είχε «χαοτική-δημιουργική» ( chaotic-creative ) ανταπόκριση, με μουσική αντίληψη αλλά και πάλι χωρίς δομή Θεραπευτική Παρέμβαση Η κυριότερη θεραπευτική παρέμβαση ήταν η εισαγωγή ευκρινών και άρτια δομημένων μελωδικών μοτίβων από τη θεραπεύτρια («melody as a container», Aigen, 2005), αυτοσχεδιάζοντας και οι δύο στο πιάνο, με απόλυτο σεβασμό στις αρμονικές και ρυθμικές επιλογές του Πέτρου. Μέσα από αυτές τις μελωδικές φράσεις άρχισε ν αλλάζει δυναμική και να αποκτά οργάνωση και ευκαμψία. Στο πρόσωπό του φάνηκε ανακούφιση και απελευθερώθηκε ουσιαστικά στην έκφρασή του. Εκεί όπου υπήρχε βαρύ και σοβαρό ύφος, τώρα έχει χαμόγελο μικρού παιδιού και παιγνίδισμα. Εκεί όπου υπήρχε μοναξιά και απαξία, τώρα υπάρχει ανθρώπινη επαφή με ροή συναισθήματος και νόημα, καθώς και προσωπική αίσθηση αξίας. Οι μελωδίες κατάφερναν να εμπεριέχουν τα ορμητικά και συγκεχυμένα συναισθήματα και να αποτελούν ασφαλές κανάλι οργανωμένης ροής συναισθημάτων προς μία δημιουργική και λειτουργική ζωή. Όσο λοιπόν το πραγματικό-φαντασιακό-συμβολικό συνδεόταν μέσα στον μουσικό κλινικό αυτοσχεδιασμό, τόσο ο Πέτρος απαλλασσόταν από την εικόνα του συμπτώματος και ένιωθε υγιής και δημιουργικός. Έτσι δέχτηκε να διαβάζει παρτιτούρα και να προχωρήσει στο πτυχίο του πιάνου. Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις η μουσικοθεραπεία ήταν «ο τρίτος δρόμος» που έδωσε τη δυνατότητα επαφής του πραγματικού, φαντασιακού και συμβολικού πεδίου στη δομή του ψυχισμού της Ελένης και του Πέτρου. 1.2 Η Προσωπική Επιλογή ως Τρίτος Δρόμος Κατά τη διάρκεια των χρόνων της εφηβείας μου, σε σχέση με τις πνευματικές και υπαρξιακές ανησυχίες μου, μπορούσα να δω τι κάνουμε για το γνωστικό, συναισθηματικό και σωματικό κομμάτι της ύπαρξής μας. Για την πνευματική καλλιέργεια είχα αρκετές απορίες. Στην προσπάθειά μου αναζήτησης ενός τρόπου να καλλιεργώ το πνευματικό μου κομμάτι μέσα στην πραγματικότητα της καθημερινότητας, σε σύνδεση με τα άλλα κομμάτια του εαυτού μου και τους άλλους

3 ανθρώπους δίπλα μου, ανακάλυψα ότι ασυνείδητα βίωνα ήδη αυτή τη συνένωση και συνάντηση της πνευματικότητας με την ανθρώπινη φύση στη σχέση μου με τη μουσική. Είχα ήδη εμπειρίες επικοινωνίας με άλλους ανθρώπους σε ένα άλλο επίπεδο από ό,τι στη λεκτική επικοινωνία. Συγχρόνως, το γεγονός ότι αρκετός χρόνος της καθημερινότητάς μου ήταν αφιερωμένος στη μελέτη του πιάνου, όπου «έπρεπε» να απομονωθώ, μου θύμιζε ένα είδος θρησκευτικού τελετουργικού με μια μικρή αίσθηση ασκητισμού, μια και αδυνατούσα να συμμετέχω για παράδειγμα σε κοινές εκδηλώσεις εκδρομών, επισκέψεων, παρόλη την επιθυμία μου. Η χαρά και η ιδιαίτερη ικανοποίηση που βίωνα σε αυτές τις «ασκητικές» ώρες όμως αποτέλεσαν δυνατές εμπειρίες ώστε να αντιμετωπίζω το δίλημμα του να μελετήσω ή να βγω για παράδειγμα με τους φίλους μου. Έτσι, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η μουσική είναι ιδιαίτερα σημαντική για κάθε άνθρωπο που θέλει να καλλιεργεί την πνευματικότητά του, και να βιώνει τη μουσική ως μια συνάντηση με ολική εμπειρία του εαυτού του ως όλο (σώμα, πνεύμα, ψυχή, νόηση). Μέχρι τότε γνώριζα τη μουσική είτε ως ακρόαση και αναπαραγωγή με κίνηση, χορό, αναμνήσεις, συνειρμικές συνδέσεις με κοινωνικοπολιτικά φαινόμενα και χαλάρωση είτε ως εκμάθηση, εκτέλεση μουσικών κομματιών, σύνθεση και αυτοσχεδιασμό. Σε μία κατασκήνωση ορφανών παιδιών από διαφορετικές κουλτούρες και κοινωνικές τάξεις, όπου υπήρξα ομαδάρχισσα, ανακάλυψα ότι με τη μουσική και το τραγούδι, χωρίς καλά-καλά να το καταλάβω, δημιούργησα έναν τρόπο επικοινωνίας, σύνδεσης και δημιουργίας λειτουργικών δεσμών, που διαφορετικά φαινόταν αδιανόητος. Εκεί άρχισα να διερευνώ την πιθανότητα μιας διαφορετικής χρήσης της μουσικής, ενός «τρίτου δρόμου». Ξεκίνησα να ερευνώ τη διάσταση αυτή και με άλλους ανθρώπους, διδάσκοντας πιάνο σε παιδιά, τα οποία την εποχή εκείνη είχαν θεωρηθεί από καθηγητές μουσικής «ατάλαντα», «ακατάλληλα για μουσική», «κατεστραμμένα» από κάποιον άλλο δάσκαλο μουσικής κ.λπ. Πράγματι, κατά τη δεκαετή μου έρευνα σε αυτόν τον τομέα, είχα την ευκαιρία να δω κάποια αποτελέσματα ως προς τη συμβολή της μουσικής στους μαθητές. Τα παιδιά αυτά είχαν αλλάξει τον τρόπο ζωής τους σημαντικά: ήταν πολύ πιο χαρούμενα, ενεργητικά και περήφανα για τον εαυτό τους, πιο κοινωνικά και με καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο. Κάποια από αυτά τα παιδιά είχαν και ιδιαίτερα καλές επιδόσεις στη μουσική εκτέλεση και πετύχαιναν σε εισιτήριες εξετάσεις στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Στο σημείο αυτής της μεγάλης επιτυχίας της έρευνάς μου απογοητεύτηκα, διότι ανακάλυψα ότι, δημιουργώντας την κατάλληλη μέθοδο διδασκαλίας, προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες του κάθε παιδιού, είχα καταφέρει να μεταδώσω τις δικές μου ιδέες για την εκτέλεση της μουσικής και δεν ακουγόταν το ίδιο το παιδί με τη δική του μοναδική ταυτότητα, κάτι που, αν παρατηρήσει κανείς σε συναυλίες τάξεων καθηγητών των Ωδείων, συμβαίνει πάρα πολύ συχνά. Τότε άρχισα να αναζητώ σπουδές μουσικής στο εξωτερικό που να ταιριάζουν με τις προσωπικές μου αναζητήσεις. Πέρα από σπουδές για σολιστική καριέρα ή για παιδαγωγική ανακάλυψα τη μουσικοθεραπεία. Η μουσικοθεραπεία χρησιμοποιεί τη μουσική όχι σε θέση αντικειμένου αλλά σε θέση υποκειμένου, και «μιλά» για τον άνθρωπο και τους κοινωνικούς δεσμούς στους οποίους εμπλέκεται ως ένας άνθρωπος, ένας ζωντανός οργανισμός (Small, 1998) σε διαδικασία αναμόρφωσης του ψυχισμού. Η εκπαίδευσή μου και αργότερα η επαγγελματική μου σταδιοδρομία ως μουσικοθεραπεύτρια είναι στη ζωή μου «ο τρίτος δρόμος» χρήσης της μουσικής με καθαρά ψυχοκοινωνικό στόχο. 1.3 Η Επιλογή Γονέων για τα Παιδιά τους Ο Γιώργος, 6 ετών, με διάγνωση αυτισμού, όταν έρχεται για μουσικοθεραπεία, βρίσκεται στο σημείο να μιλάει μονολεκτικά και μηχανικά. Ένα παιδί που κατάφερε μέσα από λογοθεραπεία και εργοθεραπεία να αρθρώνει κάποιες λέξεις, αλλά με απουσία κατάλληλου συναισθήματος. Για παράδειγμα, όταν άνοιγα την εξώπορτα για να έρθει έλεγε ένα «άψυχο» καλησπέρα χωρίς καμία βλεμματική επαφή. Όταν στην έβδομη συνεδρία έπαψε να λέει αυτές τις λέξεις μηχανικά, να μπαίνει δηλαδή στον χώρο της μουσικοθεραπείας χαιρετίζοντάς με, κλίνοντας το κεφάλι προς τα εμένα με νόημα και με ξεκάθαρη βλεμματική επαφή, οι γονείς του αντέδρασαν έντονα αρνητικά λέγοντας χαρακτηριστικά: «Χάσαμε και αυτά που ξέραμε». Μετά από επεξηγήσεις για την κλινική χρήση της μουσικής στη μουσικοθεραπεία, η οποία απευθύνεται στην ανάδυση της υγιούς πλευράς της δομής του ψυχισμού και όχι στον προγραμματισμό εξωτερικής συμπεριφοράς ή την εκμάθηση μουσικής, οι γονείς αντιλήφθηκαν ότι η συμπεριφορά του παιδιού τους άλλαξε, από μηχανική-φωτοτυπική μονολεκτική έκφραση σε μη λεκτική με ουσιαστικό και κατάλληλο

4 νόημα στη στιγμή. Στηρίζοντας το παιδί τους μετά από 23 πλέον συνεδρίες, ο Γιώργος συνδύασε τη λέξη που έλεγε με κατάλληλο συναίσθημα σε κατάλληλο χρόνο και τόπο μειώνοντας θεαματικά την εικόνα του αυτισμού. Όλη αυτή η διαδικασία δεν συνέβη μέσα από φαρμακευτική αγωγή ούτε και από «ασκήσεις». Συνέβη μέσα από έναν «τρίτο δρόμο», τη μουσικοθεραπεία. Πολλοί γονείς που κατανόησαν την προσέγγιση αυτή και υποστήριξαν τα παιδιά τους στη διαδικασία μουσικοθεραπείας είχαν τη χαρά να δούν το παιδί τους να προχωρά στη ζωή του σε συναισθηματικό, γνωστικό και σωματικό επίπεδο, κάτι που πριν φαινόταν αδιανόητο. 1.4 Η Μουσικοθεραπεία ως Τριμελής Οικογένεια Πρόκειται για θεραπεία, η οποία εμπεριέχει μια μορφή τέχνης ως αναπόσπαστο συστατικό και συνδετικό στοιχείο. Η τέχνη, σε σύγκριση με φαρμακευτικές αγωγές και λεκτικές προσεγγίσεις ψυχοθεραπείας, παρέχει απεριόριστες δυνατότητες έκφρασης και εμπερίεξης. Ως επιστήμη, διαπροσωπική σχέση και τέχνη, η μουσικοθεραπεία λειτουργεί ως τριμελής οικογένεια (πατέρας-μητέρα-παιδί) που φροντίζει το εσωτερικό «μουσικό παιδί» (Nordoff & Robbins, 2007) και απευθύνεται σε δομικά στοιχεία του ψυχισμού και της ύπαρξης. Ως επιστήμη, η μουσικοθεραπεία, μοιάζει με έναν πατέρα, ο οποίος θέτει το πλαίσιο, τους νόμους και τα όρια. Ο νόμος βέβαια είναι από μόνος του «σκληρός». Για τον λόγο αυτό ως διαπροσωπική σχέση, παρέχει τη ζεστή αγκαλιά μιας μητέρας, η οποία βοηθά το παιδί να δεχτεί τον νόμο. Η τέχνη, στην προκειμένη περίπτωση η μουσική, θα μπορούσε να θεωρηθεί το δημιουργικό παιδί, με εφευρετικότητα, αυθορμητισμό και απεριόριστες δυνατότητες λεκτικής και μη λεκτικής έκφρασης, επικοινωνίας και δημιουργικής συνύπαρξης (Psaltopoulou, 2012, 2013). Θεραπευτής, μουσική και παιδί διαμορφώνουν μια πολυφωνική-διαλεκτική γλωσσική σχέση, η οποία οδηγεί σε μια νέα κατάσταση, στην ΦΑ-φωνή, όπου η εικόνα των ψυχωσικών ή/και αυτιστικών συμπτωμάτων μειώνεται θεαματικά. Το θέμα θα αναλυθεί σε επόμενο κεφάλαιο. 1.5 Σύντομη Αναφορά στο Βιβλίο Το Τμήμα Μουσικών Σπουδών, της Σχολής καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης προσφέρει δύο μαθήματα μουσικοθεραπείας (Υ/Ε:4 ECTS) και δύο σεμινάρια (6 ECTS), με εποπτευόμενη από τουλάχιστον δύο ειδικούς μουσικοθεραπευτές (Έλληνες ή/και ξένους) πρακτική άσκηση εκατό ωρών ετησίως, με πληθυσμό επιλογής του φοιτητή, σε συνεργαζόμενους με το Τμήμα φορείς (mus.auth.gr). Λόγω της σημαντικής έλλειψης κατάλληλου βιβλιογραφικού υλικού στα ελληνικά και ιδιαίτερα σε σχέση με κλινικό έργο στην Ελλάδα, το βιβλίο αυτό αναμένεται να καλύψει τις ανάγκες των σπουδαστών. Εμπεριέχει, εποπτευόμενες από μένα και τουλάχιστον άλλους δύο μουσικοθεραπευτές, μελέτες περίπτωσης των φοιτητών του τμήματος, τις οποίες επιμελούμαι προσωπικά, καθώς και υλικό που υποβοηθά στην κατανόηση και προετοιμασία για το κλινικό έργο. Οι εποπτείες σε συνεργασία με την Dr. Dorit Amir, του Πανεπιστημίου Bar Ilan, στο Ισραήλ, με την Barbara Hesser, πρόεδρο του μεταπτυχιακού προγράμματος μουσικοθεραπείας του New York University στη Νέα Υόρκη (ΗΠΑ), με τον Dr. Peter Jampel, καθηγητή μουσικοθεραπείας στο New York University και διευθυντή ψυχιατρικής κλινικής στη Νέα Υόρκη των ΗΠΑ, καθώς και με τον Dr. Alan Turry, καθηγητή μουσικοθεραπείας στο New York University και διευθυντή της κλινικής των Nordoff-Robbins στη Νέα Υόρκη, παρέχουν υψηλό βαθμό αξιοπιστίας. Στο βιβλίο αυτό χρησιμοποιείται η μελέτη περίπτωσης ως μέθοδος έρευνας. Παρουσιάζονται συνοπτικές κλινικές περιγραφές συνεδριών μουσικοθεραπείας (όλα τα στοιχεία με ψευδώνυμα, εκτός από περιπτώσεις που έχει δοθεί ειδική άδεια), οι οποίες επιτρέπουν σε νέους θεραπευτές να καταλάβουν τον τρόπο που ζει ένας άνθρωπος με αναπηρία, τη θεραπευτική ιδιότητα της μουσικής, και την ιδιότητά της να απευθύνεται στη δομή του ψυχισμού του κάθε ατόμου. Σε κάθε κεφάλαιο παρουσιάζεται το θεωρητικό υπόβαθρο για την κλινική χρήση της μουσικής στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο ρόλος και οι παρεμβάσεις του μουσικοθεραπευτή, η όλη διαδικασία μουσικοθεραπείας σε εξέλιξη, και τέλος η κοινωνική μουσικοθεραπεία, όπως λειτουργεί και στη χώρα μας πλέον.

5 Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους συνέβαλαν στη συγγραφή αυτού του βιβλίου. Αρχικά εκφράζω τη βαθιά μου ευγνωμοσύνη για τη μέντορά μου, Barbara Hesser, πρόεδρο του μεταπτυχιακού προγράμματος μουσικοθεραπείας του New York University στη Νέα Υόρκη (ΗΠΑ), η οποία, με δική της πρωτοβουλία, με προέτρεψε να δημιουργήσω από το 1996 το πρόγραμμα σπουδών μουσικοθεραπείας στη χώρα μας ( Όλα αυτά τα χρόνια υποστηρίζει, επιβλέπει και συμβάλλει λειτουργικά στη βελτίωση του επιπέδου σπουδών με χαρακτηριστικό σθένος, ενθουσιασμό και αφοσίωση! Επίσης θέλω να εκφράσω τις ευχαριστίες μου για την εξαιρετική συμβολή μέσω ψυχικής στήριξης, διδασκαλίας, εποπτείας και συμβουλευτικής σε όλο αυτό το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το οποίο αποτελεί και εγχείρημα για εγκαθίδρυση του επαγγέλματος της μουσικοθεραπείας, στους ανεκτίμητους συναδέλφους μου Dr. Dorit Amir, Dr. Peter Jampel, Dr. Alan Turry, καθώς και σε άλλα μέλη ΔΕΠ της πανεπιστημιακής κοινότητας του New York University στη Νέα Υόρκη (ΗΠΑ), όπως: Susan Feiner, Karen Niscenson, Ken Aigen, Benedilte Scheibe και Frank Bosco. Με ιδιαίτερη συγκίνηση θα ήθελα να αποδώσω φόρο τιμής στους αείμνηστους «πατέρες» της μουσικοθεραπείας Clive Robbins και τη σύζυγό του Carol Robbins, οι οποίοι με την εποπτεία τους στο κλινικό μου έργο και την ενθάρρυνσή τους, αποτέλεσαν σταθμό στη ζωή μου θέτοντας τα πρώτα θεμέλια για την προσωπική και επαγγελματική μου εξέλιξη. Για το συγκεκριμένο βιβλίο επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους Έλληνες συναδέλφους, που με μεγάλο ενθουσιασμό και προσωπική επένδυση προσφέρουν περιπτώσεις από το κλινικό τους έργο κατά τη διάρκεια της πρακτικής τους άσκησης είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό, συμμετέχοντας με τον προσωπικό τους λόγο στη συγγραφή αυτού του βιβλίου. Το γεγονός ότι αυτό το βιβλίο απευθύνεται σε σπουδαστές μουσικοθεραπείας, η συμβολή τους κρίνεται ιδιαίτερα αξιόλογη και πρωτοποριακή, καθότι οι σπουδαστές έχουν την ευκαιρία να μελετήσουν κλινικές περιπτώσεις από πρακτική άσκηση, δηλαδή κοντά στο δικό τους επίπεδο εκπαίδευσης. Εύχομαι ότι οι περιπτώσεις αυτές των Ελλήνων συναδέλφων μου θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης, πίστης και ενθάρρυνσης για το δικό τους κλινικό έργο στην πρακτική τους άσκηση. Εύχομαι επίσης η άψογη συνεργασία μεταξύ μας να αποτελέσει επίσης έμπνευση. Ένα μεγάλο ευχαριστώ λοιπόν στη Μαργαρίτα Χατζηνάσιου, τη Μακαρία Ψιλιτέλη, τη Δανάη Γιωγιού, τον Αποστόλη Λάσχο, τη Βιργινία Μπούτα, την Κατερίνα Μαυροδή, την Κική Καλογεροπούλου, την Ευδοξία Αδαμίδου, την Έφη Βήλλου, τη Νικολέτα Γκαμάγκαρη, την Άννα Μαντούβαλου και την Πελίνα Ευαγγέλου. Την ευγνωμοσύνη μου επίσης επιθυμώ να εκφράσω προς όλα τα «μουσικά παιδιά» που συμμετέχουν στο βιβλίο ανώνυμα, επώνυμα ή με ψευδώνυμα, με προσωπικές τους ιστορίες, ποιήματα, μαρτυρίες ψυχής και σημαντικές αποκαλύψεις. Έχω μάθει από όλους όσους έχω αναφέρει μέχρι στιγμής να πιστεύω στη μουσική ως την οδό για ανάδυση ψυχής. Πολλά συγχαρητήρια και σε όλους τους συντελεστές της συγγραφικής αυτής προσπάθειας του οργανισμού Κάλλιπος. Αφιερωμένο στους πρώτους δασκάλους μου, τους γονείς μου, Ευανθία και Γιώργο, στον αγαπημένο μου σύντροφο ζωής Γιάννη Καμίνη, για την ενθάρρυνσή του στο έργο μου, και στα αξιολάτρευτα ανιψάκια μου Σπύρο και Γιώργο, για τη γλυκιά συμπαράστασή τους κατά τη διάρκεια της συγγραφής αυτού του βιβλίου.

6 Βιβλιογραφικές Αναφορές Αigen, K. (2005). Music-Centered Music Therapy. Gilsum, NH: Barcelona Publishers Nordoff, P. & Robins, C. (2007). Creative Music Therapy: A Guide to Fostering Clinical Musiciansip, (Second Edition). Gilsum, NH: Barcelona Publishers. Psaltopoulou, D. (2012). Community music therapy interchange: New paths for personal and environmental changes. Στο ISME Commission on Music in Special Education, Music Therapy and Music Medicine Congress. Thessaloniki, Greece. p Psaltopoulou-Kamini, D. (2013). Music Therapy Improvisation as a Core Family: the potentially unlimited in inspiration leads to self-anamorphosis. CFMAE Interdisciplinary Journal for Music and Art Pedagogy, vol. 5(1), Small, C. (1998). Musicking: The Meanings of Performing and Listening. Wesleyan University Press.

Προσεγγίσεις Μουσικοθεραπείας

Προσεγγίσεις Μουσικοθεραπείας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Προσεγγίσεις Μουσικοθεραπείας Ενότητα 4: Η συμβολή της ψυχανάλυσης στη μουσικοθεραπεία και στη διδασκαλία μουσικής Ψαλτοπούλου Ντόρα Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Μουσικοθεραπεία ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ, ΧΡΗΣΙΜΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Μουσικοθεραπεία ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ, ΧΡΗΣΙΜΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Μουσικοθεραπεία Ντόρα Ψαλτοπούλου Μουσικοθεραπεύτρια MA-CMT Master of Arts, New York University να τσιγγάνικο ρητό λέει ότι «όποιος πόνο έχει, μιλιά δεν έχει». Κι ένας Κινέζος ποιητής θα πει ότι «χτυπάμε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΡ. ΝΤΟΡΑ ΨΑΛΤΟΠΟΥΛΟΥ - ΚΑΜΙΝΗ Λέκτορας ΤΜΣ ΑΠΘ, Μουσικο-ψυχοθεραπεύτρια PhD, MA-CMT, Ψυχαναλύτρια. Μουσικοθεραπεία: Ο Τρίτος Δρόμος

ΔΡ. ΝΤΟΡΑ ΨΑΛΤΟΠΟΥΛΟΥ - ΚΑΜΙΝΗ Λέκτορας ΤΜΣ ΑΠΘ, Μουσικο-ψυχοθεραπεύτρια PhD, MA-CMT, Ψυχαναλύτρια. Μουσικοθεραπεία: Ο Τρίτος Δρόμος ΔΡ. ΝΤΟΡΑ ΨΑΛΤΟΠΟΥΛΟΥ - ΚΑΜΙΝΗ Λέκτορας ΤΜΣ ΑΠΘ, Μουσικο-ψυχοθεραπεύτρια PhD, MA-CMT, Ψυχαναλύτρια Μουσικοθεραπεία: Ο Τρίτος Δρόμος 1 Μουσικοθεραπεία: Ο Τρίτος Δρόμος Συγγραφή Δρ. Ντόρα Ψαλτοπούλου Καμίνη

Διαβάστε περισσότερα

Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες. Ζωή Διονυσίου

Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες. Ζωή Διονυσίου Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς A...Τα αισθήματα και η ενεργεία που δημιουργήθηκαν μέσα μου ήταν μοναδικά. Μέσα στο γαλάζιο αυτό αυγό, ένιωσα άτρωτος, γεμάτος χαρά και αυτοπεποίθηση.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ο ΜΙΚΡΟΣ ΤΥΜΠΑΝΙΣΤΗΣ»

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ο ΜΙΚΡΟΣ ΤΥΜΠΑΝΙΣΤΗΣ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ο ΜΙΚΡΟΣ ΤΥΜΠΑΝΙΣΤΗΣ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με τις Δ1 και Δ2 Τάξεις του 3 ου Διαπολιτισμικού Δημοτικού Σχολείου Μενεμένης Οκτώβριος Δεκέμβριος 2012

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ο ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΒΑΣΙΣΜΕΝΟΣ ΣΕ ΔΟΣΜΕΝΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΜΟΤΙΒΑ»

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ο ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΒΑΣΙΣΜΕΝΟΣ ΣΕ ΔΟΣΜΕΝΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΜΟΤΙΒΑ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ο ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΒΑΣΙΣΜΕΝΟΣ ΣΕ ΔΟΣΜΕΝΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΜΟΤΙΒΑ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με την Ε Τάξη του 6 ου Δημοτικού Σχολείου Αλεξάνδρειας Οκτώβριος Δεκέμβριος

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ»

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με τη Β2 Τάξη του 6 ου Δημοτικού Σχολείου Ευόσμου Ιανουάριος Ιούνιος 2013 Συντελεστές προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΈΚΘΕΣΗ ΈΚΦΡΑΣΗ ΜΟΥΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ»

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΈΚΘΕΣΗ ΈΚΦΡΑΣΗ ΜΟΥΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΈΚΘΕΣΗ ΈΚΦΡΑΣΗ ΜΟΥΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με την Ε Τάξη του Δημοτικού Σχολείου Καψόχωρας Ιανουάριος Ιούνιος 2013 Συντελεστές προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

Προσεγγίσεις Μουσικοθεραπείας

Προσεγγίσεις Μουσικοθεραπείας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Προσεγγίσεις Μουσικοθεραπείας Ενότητα 5: Κοινωνική Μουσικοθεραπεία με ΑμεΑ Ψαλτοπούλου Ντόρα Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Μουσική Παιδαγωγική Θεωρία και Πράξη

Μουσική Παιδαγωγική Θεωρία και Πράξη Μουσική Παιδαγωγική Θεωρία και Πράξη Σκοποί Στόχοι - Δραστηριότητες Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά

Διαβάστε περισσότερα

«ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗ»

«ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με την Ε2 Τάξη του 3 ου Δημοτικού Σχολείου Διαβατών Ιανουάριος Ιούνιος 2013 Συντελεστές προγράμματος Οι μαθητές/ριες

Διαβάστε περισσότερα

Μαρούλα Κλιάφα Μελίνα Κ Γεράσιμος Κ.: Μάριος Κ.

Μαρούλα Κλιάφα Μελίνα Κ Γεράσιμος Κ.: Μάριος Κ. Την Παρασκευή, 15 Δεκεμβρίου 2017, η συγγραφέας Μαρούλα Κλιάφα επισκέφτηκε το σχολείο μας και συναντήθηκε με τους μαθητές και τις μαθήτριες του Α2, Β1, Β5. Οι μαθητές/ριες του Α2 ασχολήθηκαν στο πλαίσιο

Διαβάστε περισσότερα

Μουσική Αγωγή στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ζωή Διονυσίου

Μουσική Αγωγή στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ζωή Διονυσίου Μουσική Αγωγή στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

«ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ»

«ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με τη ΣΤ Τάξη του 2 ου Δημοτικού Σχολείου Αλεξάνδρειας Οκτώβριος Δεκέμβριος 2012 Συντελεστές προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

Εξεταστέα Ύλη για Υποψήφιους Ειδικούς Εκπαιδευτικούς στον τοµέα της Μουσικοθεραπείας

Εξεταστέα Ύλη για Υποψήφιους Ειδικούς Εκπαιδευτικούς στον τοµέα της Μουσικοθεραπείας Εξεταστέα Ύλη για Υποψήφιους Ειδικούς Εκπαιδευτικούς στον τοµέα της Μουσικοθεραπείας Μέρος Α (γενικών γνώσεων και δεξιοτήτων) 1. Οι Περί Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδιών µε Ειδικές Ανάγκες Νόµοι του 1999

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνωρίζοντας το Μουσικό Ταλέντο. Είναι απόλυτα γνωστή και δεκτή η αντίληψη ότι το ταλέντο είναι

Αναγνωρίζοντας το Μουσικό Ταλέντο. Είναι απόλυτα γνωστή και δεκτή η αντίληψη ότι το ταλέντο είναι Αναγνωρίζοντας το Μουσικό Ταλέντο Μπορούμε να αναγνωρίσουμε το Μουσικό ταλέντο; Είναι απόλυτα γνωστή και δεκτή η αντίληψη ότι το ταλέντο είναι δύσκολο να αναγνωριστεί και να μετρηθεί στις τέχνες. Ο λόγος

Διαβάστε περισσότερα

Η χρήση ναρκωτικών έχει τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, ωστόσο ο εθισμός στα ναρκωτικά είναι πάθηση που μπορεί να θεραπευτεί.

Η χρήση ναρκωτικών έχει τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, ωστόσο ο εθισμός στα ναρκωτικά είναι πάθηση που μπορεί να θεραπευτεί. 1 Η χρήση ναρκωτικών έχει τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, ωστόσο ο εθισμός στα ναρκωτικά είναι πάθηση που μπορεί να θεραπευτεί. Η θεραπεία απεξάρτησης μπορεί να προσφέρει τα μέγιστα στο

Διαβάστε περισσότερα

«ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ»

«ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με τη Δ2 Τάξη του 1 ου Δημοτικού Σχολείου Διαβατών Ιανουάριος Ιούνιος 2013 Συντελεστές του προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

Αλεξανδρής Γιώργος. Αλιάι Αουλόνα

Αλεξανδρής Γιώργος. Αλιάι Αουλόνα Γ1 "Πρέπει να αισθανόμαστε τυχεροί που γεννηθήκαμε σε μια χώρα που μας παρέχει εκπαίδευση. Πρωταρχικός μας ρόλος είναι να σεβόμαστε τους καθηγητές και τους συμμαθητές μας και να απαιτούμε τα δικαιώματά

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού

Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Σεντελέ Αικατερίνη, Εκπαιδευτικός Β/θμιας Εκπαίδευσης ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αξιολόγησα τους μαθητές μου θεωρώντας την αξιολόγηση σαν μια διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

H Ναταλί Σαμπά στο babyspace.gr

H Ναταλί Σαμπά στο babyspace.gr H Ναταλί Σαμπά στο babyspace.gr Συνέντευξη της Ναταλί Σαμπά στη Βάλια Κουρκουμέλη. (Από το babyspace.gr. Ημερομηνία online έκδοσης: 22/07/2010) Η παιγνιοθεραπεία για τη Ναταλί Σαμπά ήταν η ευκαιρία να

Διαβάστε περισσότερα

Οι γνώμες είναι πολλές

Οι γνώμες είναι πολλές Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

Ρυθµός Κίνηση Χορός Ενοποίηση µουσικοκινητικής αγωγής - χορού. ρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύµβουλος Φ.Α.

Ρυθµός Κίνηση Χορός Ενοποίηση µουσικοκινητικής αγωγής - χορού. ρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύµβουλος Φ.Α. Ρυθµός Κίνηση Χορός Ενοποίηση µουσικοκινητικής αγωγής - χορού στα δηµοτικά σχολεία µε Ε.Α.Ε.Π. ρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύµβουλος Φ.Α. Η θεµατική ενότητα «ρυθµός-κίνηση-χορός» στη σχολική Φυσική Αγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Το βιβλίο της Μ. Autism Resource CD v Resource Code RC115

Το βιβλίο της Μ. Autism Resource CD v Resource Code RC115 Το βιβλίο της Μ Γεια σας με λένε Μ. Είμαι 9 χρονών και μένω στο με τους γονείς μου και τα 2 αδέρφια μου, τον Γιάννη που είναι 10 και τον Βασίλη που είναι 3. Έχω κι ένα σκυλάκι που το λένε Κάντι και είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ινστιτούτο Μουσικοθεραπείας & Κοινωνικής Μουσικοθεραπείας

Ινστιτούτο Μουσικοθεραπείας & Κοινωνικής Μουσικοθεραπείας Οργάνωση: Κ.Σ..Ε.Ο. Ε ΡΑ Ινστιτούτο Μουσικοθεραπείας & Κοινωνικής Μουσικοθεραπείας Καραµανλή 12 & Ιάσωνος, Ηλιούπολη 1. Τοµέας Μουσικοθεραπείας Music Therapy Ατοµικές και Οµαδικές Συνεδρίες Μουσικοθεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β Ερώτηση 1 α Το βιβλίο με τίτλο «Χάρτινη Αγκαλιά», της Ιφιγένειας Μαστρογιάννη, περιγράφει την ιστορία ενός κοριτσιού, της Θάλειας, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Φεύγει

Διαβάστε περισσότερα

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES.

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα

Διαβάστε περισσότερα

Μουσικοκινητική Αγωγή

Μουσικοκινητική Αγωγή Μουσικοκινητική Αγωγή Τι είναι η Μουσικοκινητική Αγωγή Αρχές της Μουσικοκινητικής Αγωγής (Carl Orff) Παιδαγωγικές βάσεις της Μουσικοκινητικής Αγωγής Ποιοι οι στόχοι της Μουσικοκινητικής Αγωγής Αυτοσχεδιασμός

Διαβάστε περισσότερα

www.thelonaxero.com Η συγκεκριμένη εργασία αφορά την παρουσίαση του βιβλίου «www.thelonaxero.com» με αξιοποίηση του εργαλείου Power Point.

www.thelonaxero.com Η συγκεκριμένη εργασία αφορά την παρουσίαση του βιβλίου «www.thelonaxero.com» με αξιοποίηση του εργαλείου Power Point. www.thelonaxero.com Η συγκεκριμένη εργασία αφορά την παρουσίαση του βιβλίου «www.thelonaxero.com» με αξιοποίηση του εργαλείου Power Point. Συγγραφέας του βιβλίου είναι η Τζακλίν Ουίλσον και απευθύνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Οι μαθητές με μεγάλη διαφορά απάντησαν «για να ταξιδέψω» [75%] και «γιατί μου αρέσει να μαθαίνω ξένες γλώσσες» [73%]. Μεγάλο ποσοστό επίσης εκφράζει την πρόθεση να τα χρησιμοποιεί

Διαβάστε περισσότερα

Παρέμβαση της Μίνας Μπούρα στην παρουσίαση στη Στοά του Βιβλίου του βιβλίου της Μαρίας Καλεώδη Σελέξ, Περί παιδικής ψυχώσεως

Παρέμβαση της Μίνας Μπούρα στην παρουσίαση στη Στοά του Βιβλίου του βιβλίου της Μαρίας Καλεώδη Σελέξ, Περί παιδικής ψυχώσεως Παρέμβαση της Μίνας Μπούρα στην παρουσίαση στη Στοά του Βιβλίου του βιβλίου της Μαρίας Καλεώδη Σελέξ, Περί παιδικής ψυχώσεως (Εκδόσεις Εξάντας, Άνοιξη 2005). Για να μιλήσω για το βιβλίο της Μαρίας Καλεώδη

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ο ΚΑΙΡΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΖΩΑ»

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ο ΚΑΙΡΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΖΩΑ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ο ΚΑΙΡΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΖΩΑ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με το 4 ο Νηπιαγωγείο Σερρών Φεβρουάριος Ιούνιος 2012 Συντελεστές προγράμματος Oι μαθητές/ριες του 4 ο Νηπιαγωγείου

Διαβάστε περισσότερα

Μέρος 3. Ικανότητα ανάληψης δράσης.

Μέρος 3. Ικανότητα ανάληψης δράσης. Μέρος 3. Ικανότητα ανάληψης δράσης. - 2 - Συσσωρευµένη γνώση και ικανότητες Ευαισθητοποίηση και αξιολόγηση της ατοµικής ικανότητας ανάληψης δράσης. Κοινωνική δεξιότητα Ικανότητα εκµάθησης Μεθοδικότητα

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ΤΖΙΤΖΙΚΑΣ ΚΑΙ Ο ΜΕΡΜΗΓΚΑΣ»

«Ο ΤΖΙΤΖΙΚΑΣ ΚΑΙ Ο ΜΕΡΜΗΓΚΑΣ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ο ΤΖΙΤΖΙΚΑΣ ΚΑΙ Ο ΜΕΡΜΗΓΚΑΣ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με την Α 1 Τάξη του 6 ου Δημοτικού Σχολείου Αλεξάνδρειας Φεβρουάριος Ιούνιος 2012 1 Συντελεστές

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

Jordi Alsina Iglesias. Υποψήφιος διδάκτορας. Πανεπιστήμιο Βαρκελώνης

Jordi Alsina Iglesias. Υποψήφιος διδάκτορας. Πανεπιστήμιο Βαρκελώνης Ηρακλείο 10/7/2014 Πρώτα άπο όλα, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γωνιών Μαλεβιζίου και τον κύριο Κώστα Παντερή για την προσπάθεια που κάνουν οργανώνοντας για πρώτη φορα μία τέτοια μεγάλη

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργικό Παιχνίδι ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ Φ.Α. Διάλεξη 3η

Δημιουργικό Παιχνίδι ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ Φ.Α. Διάλεξη 3η Δημιουργικό Παιχνίδι ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ Φ.Α. Διάλεξη 3η Σκοποί της παρουσίασης Εξέταση των προϋποθέσεων καταλληλότητας των παιχνιδιών σε σχέση με τα προγράμματα Φ.Α. Εισαγωγή στα

Διαβάστε περισσότερα

προγράμματα εμψύχωσης στο ηλιοτρόπιο

προγράμματα εμψύχωσης στο ηλιοτρόπιο Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Π Ρ Ο Λ Η Ψ Η Σ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ο Υ - Α Ρ Γ Υ Ρ Ο Υ Π Ο Λ Η Σ προγράμματα εμψύχωσης στο ηλιοτρόπιο 2017-2018 Όλες οι δράσεις και τα προγράμματα του Κέντρου μας παρουσιάζονται στην ιστοσελίδα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

σα μας είπε από κοντά η αγαπημένη ψυχολόγος Θέκλα Πετρίδου!

σα μας είπε από κοντά η αγαπημένη ψυχολόγος Θέκλα Πετρίδου! σα μας είπε από κοντά η αγαπημένη ψυχολόγος Θέκλα Πετρίδου! 12/11/2018 Katerina Christou Student Εφημερίδα Λεμεσός Στις 9 Νοεμβρίου είχα την τιμή και τη χαρά να γνωρίσω από κοντά την αγαπημένη ψυχολόγο,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗΣ Oδηγός Σπουδών ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2016-17 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Επωνυμία και Βασική Περιγραφή Εκπαιδευτικού Προγράμματος Προϋπόθεση για την εγγραφή τους στο πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Η Φιλοσοφία της Συνθετικής Ψυχοθεραπείας

Η Φιλοσοφία της Συνθετικής Ψυχοθεραπείας ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η Φιλοσοφία της Συνθετικής Ψυχοθεραπείας Σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Συνθετικής Ψυχοθεραπείας (ΕΑΙP) (www.eaip.eu), η συνθετική ψυχοθεραπεία εφαρμόζει, πρωταρχικά,

Διαβάστε περισσότερα

3 + 2 Χρόνια Εκπαίδευσης και Εποπτείας Αναμνήσεις & Αναστοχασμοί από τη Μονάδα Οικογενειακής Θεραπείας του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής

3 + 2 Χρόνια Εκπαίδευσης και Εποπτείας Αναμνήσεις & Αναστοχασμοί από τη Μονάδα Οικογενειακής Θεραπείας του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής 3 + 2 Χρόνια Εκπαίδευσης και Εποπτείας Αναμνήσεις & Αναστοχασμοί από τη Μονάδα Οικογενειακής Θεραπείας του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής Γιάννης Αναστασιάδης: Κοινωνικός Λειτουργός, Παιδικά Χωριά SOS

Διαβάστε περισσότερα

Δραματοθεραπευτική παρέμβαση δέκα συνεδριών με την Αγγέλα

Δραματοθεραπευτική παρέμβαση δέκα συνεδριών με την Αγγέλα 1 Κ. Ρόμπερτσον-Κουρούκλη (2014) Δραματοθεραπευτική παρέμβαση δέκα συνεδριών με την Αγγέλα Αποτυπώματα Παιγνιοθεραπείας & Δραματοθεραπείας, Αθήνα: τεύχος Ι Δραματοθεραπευτική παρέμβαση δέκα συνεδριών με

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ, ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ, ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ, ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΩΔΙΚΟΣ ΠΡ003 ΠΡ004 ΤΙΤΛΟΣ ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Ι, ΙΙ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

«Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη!

«Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη! «Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη! Οι καταπληκτικοί γονείς κάνουν καταπληκτικά πράγματα! Και δεν εννοώ περίπλοκα, δύσκολα, ή κάτι τέτοιο,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ»

ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» Δρ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΩΤΣΙΔΗ (PhD, MSc, MA) Κλινικός & Συμβουλευτικός Ψυχολόγος 1 ΔΟΜΗ ΔΙΑΛΕΞΗΣ Ορισμοί, οφέλη,

Διαβάστε περισσότερα

Click to add text. Ζωή Διονυσίου Επίκ. Καθηγήτρια Τμήμα Μουσικών Σπουδών Ιόνιο Πανεπιστήμιο dionyssiou@gmail.com

Click to add text. Ζωή Διονυσίου Επίκ. Καθηγήτρια Τμήμα Μουσικών Σπουδών Ιόνιο Πανεπιστήμιο dionyssiou@gmail.com 27ο Συνέδριο Κοινωνικής Παιδιατρικής 9-10 Οκτωβρίου 2015, Σπάρτη - Μονεμβασιά Μουσική επικοινωνία στην οικογένεια: στόχοι και πρακτικές του προγράμματος μουσικής αγωγής για βρέφη και νήπια του Ιονίου Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗ. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 3. Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗ. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 3. Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 3. Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ: 3.2. Ανάπτυξη Κοινωνικών Δεξιοτήτων και Σχέσεων ΤΑΞΗ: Α Γυμνασίου ΧΡΟΝΟΣ: 1 διδακτική περίοδος

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΣΤΟ ΠΑΙΔΚΟ ΣΤΑΘΜΟ

ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΣΤΟ ΠΑΙΔΚΟ ΣΤΑΘΜΟ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΣΤΟ ΠΑΙΔΚΟ ΣΤΑΘΜΟ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΟΥΛΕΑ Μια μέρα στο παιδικό σταθμό «Το παιχνίδι της χαράς» Στο παιχνίδι της χαράς υπάρχει ένα περιβάλλον όπου παρέχει στα παιδιά ασφάλεια, φροντίδα,

Διαβάστε περισσότερα

Παναής Κασσιανός, δάσκαλος Διευθυντής του 10ου Ειδικού Δ.Σ. Αθηνών (Μαρασλείου)

Παναής Κασσιανός, δάσκαλος Διευθυντής του 10ου Ειδικού Δ.Σ. Αθηνών (Μαρασλείου) Παναής Κασσιανός, δάσκαλος Διευθυντής του 10ου Ειδικού Δ.Σ. Αθηνών (Μαρασλείου) Ομιλία-συζήτηση με βασικό άξονα προσέγγισης το Φάσμα του Αυτισμού και με αφορμή το βιβλίο της Εύας Βακιρτζή «Το Αυγό» στο

Διαβάστε περισσότερα

Παπαμιχαλοπούλου Ελευθερία, Νηπιαγωγός Ειδικής Αγωγής Τ.Ε. 1 ο Νηπιαγωγείου Ελληνικού Υπ. Διδάκτορας Ειδικής Αγωγής, Τ.Ε.Α.Π.Η.

Παπαμιχαλοπούλου Ελευθερία, Νηπιαγωγός Ειδικής Αγωγής Τ.Ε. 1 ο Νηπιαγωγείου Ελληνικού Υπ. Διδάκτορας Ειδικής Αγωγής, Τ.Ε.Α.Π.Η. Π3.2.2. Κοινωνικές Ιστορίες που αφορούν στην Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη και στην κατανόηση κοινωνικών καταστάσεων για μαθητές με αναπηρία Π3.2.3. Κοινωνικές Ιστορίες που αφορούν στη διαχείριση κινδύνων

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ EΠEAEK Αναμόρφωση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών του ΤΕΦΑΑ - Αυτεπιστασία Αναπτυξιακή Ψυχολογία Ειρήνη Δερμιτζάκη -Μάριος Γούδας Διάλεξη 9: To παιχνίδι ως αναπτυξιακή διαδικασία ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Θετική Ψυχολογία. Καρακασίδου Ειρήνη, MSc. Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο

Θετική Ψυχολογία. Καρακασίδου Ειρήνη, MSc. Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο Θετική Ψυχολογία Καρακασίδου Ειρήνη, MSc Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο Εισαγωγή Θετική-Αρνητική Ψυχολογία Στόχοι της Ψυχολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΑΠΣ) 1. Ειδικοί σκοποί. Σωματικός τομέας (Ψυχοκινητικός)

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΑΠΣ) 1. Ειδικοί σκοποί. Σωματικός τομέας (Ψυχοκινητικός) ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΑΠΣ) ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Ι. Α'- Β' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 1. Ειδικοί σκοποί Ανάπτυξη των αντιληπτικών ικανοτήτων: κιναισθητική αντίληψη, οπτική αντίληψη, ακουστική αντίληψη, αντίληψη μέσω της

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή ατοµικής περίπτωσης µεσήλικης γυναίκας µε Aποφευκτική ιαταραχή Προσωπικότητας και Αγοραφοβία 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας 14 17 Μαϊου 2009, Βόλος, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Χ. Βαρβέρη-Γ.

Διαβάστε περισσότερα

Η μουσικοθεραπευτική προσέγγιση Ρ. Nordoff- C. Robbins στον χώρο του νοσοκομείου

Η μουσικοθεραπευτική προσέγγιση Ρ. Nordoff- C. Robbins στον χώρο του νοσοκομείου Η μουσικοθεραπευτική προσέγγιση Ρ. Nordoff- C. Robbins στον χώρο του νοσοκομείου Μουσικοθεραπεύτρια, Μαρία Φρουδάκη ΜΜΤ N-R ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Paul Nordoff, δημοφιλής πιανίστας και συνθέτης στην

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ξεχωριστός κόσμος των διδύμων», η Εύη Σταθάτου μιλά στο Mothersblog, για το πρώτο της συγγραφικό εγχείρημα!

«Ο ξεχωριστός κόσμος των διδύμων», η Εύη Σταθάτου μιλά στο Mothersblog, για το πρώτο της συγγραφικό εγχείρημα! Ημερομηνία 14/02/2017 Μέσο Συντάκτης Link www.mothersblog.gr Κατερίνα Ηλιάκη http://www.mothersblog.gr/synenteyxeis/item/43377-o-ksexoristos-kosmos-tondidymon--i-eyi-stathatou-mila-sto-mothersblog--gia-to-proto-tis-syggrafikoegxeirima

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΕ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ»

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΕ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΕ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με την Α1 τάξη του 3 ου Δημοτικού Σχολείου Σίνδου Ιανουάριος Ιούνιος 2013

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε.

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε. Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα ανεξάρτητα από την ηλικία, το χρώμα ή το φύλο. Είναι μια χρόνια νόσος που όταν δεν είναι σωστά ρυθμισμένη μπορεί να δημιουργήσει απειλητικές για τη

Διαβάστε περισσότερα

1. Άδειας Ασκήσεως του Επαγγέλματος του Ψυχολόγου.

1. Άδειας Ασκήσεως του Επαγγέλματος του Ψυχολόγου. Η σοφία, η κατανόηση, η συμπόνια, και η ολοκληρωμένη προσωπικότητα είναι σίγουρα σημαντικές παράμετροι και χαρακτηριστικά που θα ήθελες να έχει ο ψυχοθεραπευτής σου, αλλά δεν είναι επαρκή κριτήρια στα

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Τίτλος βιβλίου: «Μέχρι το άπειρο κι ακόμα παραπέρα» Συγγραφέας: Άννα Κοντολέων Εκδόσεις: Πατάκη ΕΡΓΑΣΙΕΣ: 1. Ένας έφηβος, όπως είσαι εσύ, προσπαθεί

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια 5 ο Συμπόσιο Νοσηλευτικής Ογκολογίας "Οι Ψυχολογικές Επιπτώσεις στον Ογκολογικό Ασθενή και ο Πολυδιάστατος Ρόλος της Συμβουλευτικής στην Αντιμετώπισής τους" Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση σε νέα τεχνολογικά περιβάλλοντα

Μάθηση σε νέα τεχνολογικά περιβάλλοντα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μάθηση σε νέα τεχνολογικά περιβάλλοντα Ενότητα 7: Aνθρωπολογικές Θεωρίες Μάθησης Βασιλική Μητροπούλου-Μούρκα Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Οι Πολλαπλές Λειτουργίες της Μουσικής στην Εκπαίδευση

Οι Πολλαπλές Λειτουργίες της Μουσικής στην Εκπαίδευση Οι Πολλαπλές Λειτουργίες της Μουσικής στην Εκπαίδευση Οι Πολλαπλές Λειτουργίες της Μουσικής στην Εκπαίδευση ΑΝΟΙΚΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 2018-19 ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ Βιωματικό Πρόγραμμα Επιμόρφωσης: Οι Πολλαπλές

Διαβάστε περισσότερα

Πιστοποίηση στη Συστημική Οικογενειακή Θεραπεία (4ετές πρόγραμμα)

Πιστοποίηση στη Συστημική Οικογενειακή Θεραπεία (4ετές πρόγραμμα) Πιστοποίηση στη Συστημική Οικογενειακή Θεραπεία (4ετές πρόγραμμα) Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ Το Κε.Συ.Θε.Σ. είναι το μοναδικό Κέντρο Εκπαίδευσης στη Βορειοδυτική Ελλάδα που οργανώνει τετραετές επαγγελματικό

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψυχολογική Διάσταση της Κώφωσης. Ελενα Τρύφωνος Εκπαιδευτική Ψυχολόγος Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Η Ψυχολογική Διάσταση της Κώφωσης. Ελενα Τρύφωνος Εκπαιδευτική Ψυχολόγος Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Η Ψυχολογική Διάσταση της Κώφωσης Ελενα Τρύφωνος Εκπαιδευτική Ψυχολόγος Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Η κάθε αναπηρία ή η κάθε ιδιαιτερότητα συνήθως έχει επιπτώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: Σπυριδούλα Κατσιφή - Χαραλαμπίδη Τηλέφωνο:

Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: Σπυριδούλα Κατσιφή - Χαραλαμπίδη Τηλέφωνο: Τμήμα: Προσχολικής Πρωτοβάθμιας ευτεροβάθμιας Λιβαδειάς Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: Σπυριδούλα Κατσιφή - Χαραλαμπίδη Τηλέφωνο: 22610-81826 Χώρος υλοποίησης: 1 ο ημοτικό Σχολείο Λιβαδειάς

Διαβάστε περισσότερα

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια φυσιολογική αναπτυξιακή κρίση που περιλαμβάνει σημαντικές σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές και επηρεάζει όλες τις εγκύους ανεξάρτητα από την ψυχολογική τους υγεία. Όπως κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Δεύτερη διδακτική πρόταση Έλεγχος επίδοσης στο σχολείο. 1 φωτοτυπία ανά μαθητή με τον έλεγχο παραγωγή προφορικού λόγου, παραγωγή γραπτού λόγου

Δεύτερη διδακτική πρόταση Έλεγχος επίδοσης στο σχολείο. 1 φωτοτυπία ανά μαθητή με τον έλεγχο παραγωγή προφορικού λόγου, παραγωγή γραπτού λόγου Κατανόηση προφορικού λόγου Επίπεδο B Δεύτερη διδακτική πρόταση Έλεγχος επίδοσης στο σχολείο Ενδεικτική διάρκεια: Ομάδα-στόχος: Διδακτικός στόχος: Στρατηγικές: Υλικό: Ενσωμάτωση δραστηριοτήτων: 1 διδακτική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΓΑΤΕΣ ΚΑΙ ΣΚΥΛΟΙ»

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΓΑΤΕΣ ΚΑΙ ΣΚΥΛΟΙ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΓΑΤΕΣ ΚΑΙ ΣΚΥΛΟΙ» Δράσεις που υλoποιήθηκαν με τη Ε &ΣΤ τάξη του 2 ου Δημοτικού Σχολείου Αλεξάνδρειας Ιανουάριος Ιούνιος 2013 Συντελεστές προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος

Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να ζει και να μεγαλώνει σ ένα υγιές περιβάλλον, το οποίο θα διασφαλίζει και θα προάγει την σωματική και ψυχική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 12:25 Σελίδα 2 από 6 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 06/06/2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΣΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη...

Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη... Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη... τον Δάσκαλο μου, Γιώργο Καραθάνο την Μητέρα μου Καλλιόπη και τον γιο μου Ηλία-Μάριο... Ευχαριστώ! 6 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η σχέση της μουσικής στη θεραπεία παιδιών με αυτισμό. Φοιτήτρια: Αντωνιάδου Σάρρα - Μαρτίνα Α.Μ 10474 Ιωάννινα, Νοέμβριος 2011

Η σχέση της μουσικής στη θεραπεία παιδιών με αυτισμό. Φοιτήτρια: Αντωνιάδου Σάρρα - Μαρτίνα Α.Μ 10474 Ιωάννινα, Νοέμβριος 2011 Η σχέση της μουσικής στη θεραπεία παιδιών με αυτισμό. Φοιτήτρια: Αντωνιάδου Σάρρα - Μαρτίνα Α.Μ 10474 Ιωάννινα, Νοέμβριος 2011 Περιεχόμενα Εισαγωγή Ιστορική αναδρομή Ορισμός Μουσικοθεραπείας Αξιώματα Τα

Διαβάστε περισσότερα

Πιλοτική Εφαρμογή της Πολιτικής για Επαγγελματική Ανάπτυξη και Μάθηση

Πιλοτική Εφαρμογή της Πολιτικής για Επαγγελματική Ανάπτυξη και Μάθηση Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Πιλοτική Εφαρμογή της Πολιτικής για Επαγγελματική Ανάπτυξη και Μάθηση 390 παιδιά Το πλαίσιο εφαρμογής 18 τμήματα Μονάδα Ειδικής Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΥΣΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΞΗ. Εισηγήτρια : Ζέρβα Ζ. Αντιγόνη καθηγήτρια φυσικής αγωγής

ΜΟΥΣΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΞΗ. Εισηγήτρια : Ζέρβα Ζ. Αντιγόνη καθηγήτρια φυσικής αγωγής ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Εισηγήτρια : Ζέρβα Ζ. Αντιγόνη καθηγήτρια φυσικής αγωγής ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η καταγραφή των απόψεων σχετικά µε το µάθηµα της φυσικής αγωγής σε δηµοτικά σχολεία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ- MUSIC THERAPY

ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ- MUSIC THERAPY ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ- MUSIC THERAPY Μουσικοθεραπεία είναι η κλινική και τεκμηριωμένη χρήση της μουσικής από ειδικευμένο θεραπευτή, ο οποίος με επιστημονικές μεθόδους αξιοποιεί τις ιδιαίτερες συναισθηματικές,

Διαβάστε περισσότερα

Το μάθημα της λογοτεχνίας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Το μάθημα της λογοτεχνίας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Το μάθημα της λογοτεχνίας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση Ενότητα 6: Μέθοδος project - Πολιτισμός και σχολείο - Διδασκαλία σε ομάδες Ελένη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016

ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΣΚΟΠΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Βασικός σκοπός ήταν η απόκτηση νέων και εμβάθυνση ήδη γνωστών τεχνικών για την πρόληψη της μαθητικής διαρροής.

Διαβάστε περισσότερα

O Νικηφόρος ανακαλύπτει τα συναισθήματα

O Νικηφόρος ανακαλύπτει τα συναισθήματα Ελένη Γερουλάνου O Νικηφόρος ανακαλύπτει τα συναισθήματα Με οδηγό τα κυκλαδικά ειδώλια εικονογράφηση Φίλιππος Φωτιάδης Τα συναισθήματα, όπως η χαρά, ο θαυμασμός, ο φόβος, η αμηχανία, είναι έννοιες που

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ»

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ» ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ» Σκοπός της εκπόνησης του Προγράμματος Αγωγής Υγείας ήταν Να γνωρίσουν τα παιδιά το σώμα τους και βασικές του λειτουργίες. Nα γνωρίσουν

Διαβάστε περισσότερα

α) την κατανόηση της σημασίας της συμβουλευτικής διαδικασίας

α) την κατανόηση της σημασίας της συμβουλευτικής διαδικασίας Πρόγραμμα εκπαίδευσης στη Συστημική Συμβουλευτική Γενική περιγραφή εκπαιδευτικού προγράμματος Το πρόγραμμα εκπαίδευσης στη Συστημική Συμβο&upsilo n;λευτική παρέχει ολοκληρωμένη, επαγγελματική εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ & ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Ευδοξία Ντεροπούλου-Ντέρου

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ & ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Ευδοξία Ντεροπούλου-Ντέρου ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ & ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ευδοξία Ντεροπούλου-Ντέρου ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Ονοματεπώνυμο του παιδιού Ημερομηνία σύνταξης της παιδαγωγικής έκθεσης Ημερομηνία γέννησης του παιδιού

Διαβάστε περισσότερα

Victoria is back! Της Μαριάννας Τ ιρά η

Victoria is back! Της Μαριάννας Τ ιρά η Victoria is back! Της Μαριάννας Τ ιρά η Victoria is back! Με αφορμή την επίσκεψη της Βικτώριας Χίσλοπ στο Ρέθυμνο της Κρήτης για την παρουσίαση του καινούριου της βιβλίου Ανατολή, άρπαξα την ευκαιρία να

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Τι πρέπει να γνωρίζει ο γονιός για τον Αυτισμό!

Τι πρέπει να γνωρίζει ο γονιός για τον Αυτισμό! Τι πρέπει να γνωρίζει ο γονιός για τον Αυτισμό! ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ Ο ΓΟΝΙΟΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ, της Ψυχολόγου Έλλης Τιγγινάγκα, MSc Τι είναι ο αυτισμός, ποια τα αίτια που τον προκαλούν; Ο αυτισμός

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα

Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα 21/04/2015 Το φως της λάμπας πάνω στο τραπέζι αχνοφέγγει για να βρίσκουν οι λέξεις πιο εύκολα το δρόμο τους μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Oδηγός Σπουδών ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Εκπαίδευση Ομαδικών Αναλυτών

Oδηγός Σπουδών ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Εκπαίδευση Ομαδικών Αναλυτών Oδηγός Σπουδών ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2016-17 Εκπαίδευση Ομαδικών Αναλυτών Επωνυμία και Βασική Περιγραφή Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εισαγωγή στην Ομαδική Αναλυτική

Διαβάστε περισσότερα

Η εικαστική δράση που παρουσιάζεται στηρίζεται: φιλοσοφία των ΝΑΠ της Αγωγής Υγείας και των Εικαστικών Τεχνών ενεργητικές παιδαγωγικές προσεγγίσεις

Η εικαστική δράση που παρουσιάζεται στηρίζεται: φιλοσοφία των ΝΑΠ της Αγωγής Υγείας και των Εικαστικών Τεχνών ενεργητικές παιδαγωγικές προσεγγίσεις Η εικαστική δράση που παρουσιάζεται στηρίζεται: φιλοσοφία των ΝΑΠ της Αγωγής Υγείας και των Εικαστικών Τεχνών ενεργητικές παιδαγωγικές προσεγγίσεις ενεργό συμμετοχή των μαθητών την έμφαση στις κοινωνικές

Διαβάστε περισσότερα

Το Τμήμα Μουσικών Σπουδών: Πρόγραμμα, Δράσεις, Προοπτικές

Το Τμήμα Μουσικών Σπουδών: Πρόγραμμα, Δράσεις, Προοπτικές ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Το Τμήμα Μουσικών Σπουδών: Πρόγραμμα, Δράσεις, Προοπτικές Κώστας Χάρδας Λέκτορας Τμήματος Μουσικών Σπουδών «Οι Σπουδές στο

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ. Ακολουθούν περιγραφές των Σεμιναρίων που οργανώνονται:

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ. Ακολουθούν περιγραφές των Σεμιναρίων που οργανώνονται: ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ «Οικογένεια και Αυτισμός» «Επαγγελματικός Προσανατολισμός» «Μαθησιακές Δυσκολίες: Ανίχνευση, Σχεδιασμός, Παρέμβαση & Αποκατάσταση» «Μαθησιακές Δυσκολίες και Σχολικός Εκφοβισμός» «Εξερευνώντας

Διαβάστε περισσότερα

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11 Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος 2017-11:11 Από τη Μαίρη Γκαζιάνη Ο ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει γράψει περίπου

Διαβάστε περισσότερα

12 Ο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ στην εκπαιδευση

12 Ο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ στην εκπαιδευση προλογοσ Το βιβλίο αυτό αποτελεί καρπό πολύχρονης ενασχόλησης με τη θεωρητική μελέτη και την πρακτική εφαρμογή του παραδοσιακού χορού και γράφτηκε με την προσδοκία να καλύψει ένα κενό όσον αφορά το αντικείμενο

Διαβάστε περισσότερα

Οι Επιπτώσεις του Τραύματος στην Ανάπτυξη του Παιδιού

Οι Επιπτώσεις του Τραύματος στην Ανάπτυξη του Παιδιού Οι Επιπτώσεις του Τραύματος στην Ανάπτυξη του Παιδιού Αυτό το βιβλίο απευθύνεται σε άτομα που εμπλέκονται στην φροντίδα των παιδιών και σε επαγγελματίες πρώτης γραμμής Priya Patel and Panos Vostanis Μετάφραση:

Διαβάστε περισσότερα