Mάθημα: Γεωγραφικές δυναμικές και σύγχρονοι μετασχηματισμοί του ελληνικού χώρου

Transcript

1 ΕΜΠ - ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ - ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ Mάθημα: Γεωγραφικές δυναμικές και σύγχρονοι μετασχηματισμοί του ελληνικού χώρου «Χωρική οργάνωση και σύγχρονες αναδιαρθρώσεις του δευτερογενή τομέα. Διαχρονική εξέλιξη ξ των περιοχών και πόλεων της βιομηχανίας. Νέος καταμερισμός εργασίας μετά την δεκαετία 1980 στην Ελλάδα. Φαινόμενα κρίσης και φθίνουσες βιομηχανικές περιοχές. Νέες τάσεις. Εισαγωγή καινοτομιών και νέων τεχνολογιών. Εξελίξεις στο θεσμικό πλαίσιο των επενδύσεων, ευέλικτα συστήματα παραγωγής και νέα δίκτυα. Επιπτώσεις στο χώρο. Αναφορά στις κατευθύνσεις του νέου ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τη βιομηχανία στην Ελλάδα.» Ειρήνη Κλαμπατσέα,

2 Παραγωγικά πρότυπα 30ετής μεταπολεμική ανάπτυξη φορντιστικού βιομηχανικού μοντέλου μαζική παραγωγή γή τυποποιημένων αγαθών μέσα από τη γραμμή συναρμολόγησης. ης έμφαση στη ποσότητα, με χρήση τεχνολογίας αυστηρά προσανατολισμένης στην παραγωγή σχετικά ομοειδών προϊόντων (ακαμψία). Τα συστήματα διαχείρισης βασίστηκαν στην ύπαρξη ικανοποιητικής ποσότητας αποθεμάτων σε περίπτωση καθυστέρησης, ανεπάρκειας ή ελαττώματος (just - in - case ). Η εκμετάλλευση οικονομιών κλίμακας επέτρεπε τη μείωση του ανά μονάδα κόστους παραγωγής. Η μαζική παραγωγή χρειάστηκε τη μαζική κατανάλωση. Εξειδίκευση εργαζομένων σε ένα όλο και μικρότερο κομμάτι της παραγωγικής διαδικασίας. Ένταση της διεύρυνσης μεταξύ διανοητικής και χειρωνακτικής εργασίας. Ως προς τη διανοητική εργασία ακολουθείται το πρότυπο της πυραμιδοειδούς ιεραρχίας (γραφειοκρατική αντίληψη). Ως προς τη χειρωνακτική εργασία, η συνεχής εμβάθυνση του καταμερισμού της εργασίας οδήγησε σε αποειδίκευση (deskilling)

3 χωρική έκφραση = κάθετη ολοκλήρωση Οι μεγάλες μονοπωλιακές/πολυεθνικές επιχειρήσεις: συγκεντρώνουν σε μεγάλα βιομηχανικά κέντρα τις εμπορικές και χρηματοδοτικές τους υπηρεσίες διατηρούν τον έλεγχο της παραγωγής και των αγορών με τη βοήθεια των εθνικών κρατών και διεθνών οργανισμών, με το σχηματισμό καρτέλ. Δραστηριότητες επιχειρήσεων Κεφαλαιουχικών εξοπλισμών & Διαρκών Καταναλωτικών Αγαθών σύλληψη "Κέντρο"/Αναπτυγμένες χώρες περίπλοκη επεξεργασία εκτέλεση Περιφέρεια ρφ ρ (Αναπτυσσόμενες μ ς χώρες) λόγω φθηνότερης και ανοργάνωτης εργατικής δύναμης Γεωγραφική διασπορά φορντισμού Νέες Βιομηχανικές Χώρες Εντεινόμενη διεθνοποίηση παραγωγικής διαδικασίας/κεφαλαίου

4 υ Κεντρικός φορντισμός (core fordism) Επέκταση σε νέες χώρες και αγορές (δεκαετία '70): - Εκμετάλλευση οικονομιών κλίμακας μέσω επέκτασης της κλίμακας παραγωγής και των μαζικών αγορών. - Αύξηση περιθωρίων κέρδους και όξυνση ανταγωνισμού. Καταμερισμός εργασίας σε: σύλληψη οργάνωση διεύθυνση αποειδίκευση εκτέλεσης εργασίας Ειδικευμένη εργασία μεταποίησης από σχετικά ειδικευμένο προσωπικό Περιφερειακός φορντισμός Π.χ. Ν. Κορέα, Ευρωπαϊκός Νότος, Λατινική και Κεντρική Αμερική - χαμηλοί μισθοί - ανοργάνωτη εργ. Δύναμη π.χ. 4 Τίγρεις Ν.Α Ασίας (Ν. Κορέα, Ταϊβάν, Σιγκαπούρη, Χόνγκ-Κόνγκ) Σιγκαπούρη: οι πολυεθνικές ελέγχουν το 70% της παραγωγής και το 90% των εξαγωγών.

5 ΕΥΕΛΙΞΙΑ (FLEXIBILITY) ΔΕΚΑΕΤΙΑ'80 ΕΥΕΛΙΞΙΑ = Εσωτερική δυνατότητα ενός οργανισμού να προσαρμόζεται σε εξωγενείς πιέσεις. - Ευέλικτη εξειδίκευση (flexible specialisation): - Παραγωγή διαφοροποιημένων προϊόντων σε μικρές παρτίδες, - από ΜΜΕ, οργανωμένες σε δίκτυα, - που χρησιμοποιούν νέες ευέλικτες μηχανές πολλαπλών χρήσεων και τεχνολογικά συστήματα; - Η/Υ που χειρίζονται πολυειδικευμένοι εργαζόμενοι. Βιομηχανικές Περιοχές (Industrial Districts), π.χ. Ιταλία, συγκροτούνται από ευέλικτα παραγωγικά συστήματα συνεργαζόμενων ΜΜΕ στην παροχή κυρίως "εξωτερικών οικονομιών στόχου". " ΜΑΖΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗ οικονομίες κλίμακας οικονομίες στόχου Just - in time (παραγωγικό σύστημα άμεσης ανταπόκρισης)

6 Πλεονεκτήματα Just - in time: Κύκλος παραγωγής γής προϊόντος σε μικρότερο ρ χρόνο (σχεδιασμός, χ μ ς μεταποίηση, η παραγγελία, διανομή). Ανταπόκριση στις μεταβολές της ζήτησης. Αποτελεσματική διείσδυση σε "κενά αγορών". Ευέλικτες τεχνολογίες. Στόχοι Just - in time: Ελαχιστοποίηση αποθεμάτων Ενσωμάτωση στη διαδικασία δ παραγωγής του ελέγχου συνολικής ποιότητας (από ό το τέλος στην αρχή) Υπεργολαβικές μορφές οργάνωσης της παραγωγής (χωρική εγγύτητα και συσπείρωση). 1. Οριζόντια απο-ολοκλήρωση η μητρική εταιρεία αναθέτει σε μικρές επιχειρήσεις τη μεταποίηση, βάσει λεπτομερών οδηγιών, κομματιών παραγωγικής γ διαδικασίας (Toyota). 2. Κάθετη απο-ολοκλήρωση ο υπεργολάβος εκτελεί τη μέθοδο και διαδικασία παραγωγής και συμμετέχει στη διαμόρφωσή της (Συστάδες υψηλής τεχνολογίας). 3. Οριζόντια Ολοκλήρωση: Υπεργολάβοι είναι πλήρως ανεξάρτητες οικονομικές μονάδες με πλήρη έλεγχο πάνω στην R & D, αποτελούν μέρος ενός συγκροτημένου παραγωγικού συστήματος, συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένη βιομηχανική περιοχή και ασχολούνται συνήθως με παραδοσιακές βιομηχανικές δραστηριότητες έντασης εργασίας (π.χ. Τρίτη Ιταλία).

7 Ο ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Η βιομηχανική κρίση δεν έχει ελληνοκεντρικό χαρακτήρα. Έκφραση των ορίων στα οποία έφθασε ο τρόπος της μεταπολεμικής βιομηχανικής ανάπτυξης. Η "βιομηχανική εξειδίκευση" της Ελλάδας "σφραγίζει" τη διεθνή θέση της στον καταμερισμό εργασίας: ΧΩΡΑ ΣΕ ΑΝΑΠΤΥΞΗ "ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ". Η κρίση του βιομηχανικού συστήματος παραγωγής εκφράζεται σε πολλαπλά επίπεδα: - Ο τομέας των υπηρεσιών περνά στη θέση του "ηγετικού" αναπτυξιακού μοχλού. - Κλαδικός μετασχηματισμός της βιομηχανικής παραγωγής με "προσαρμογή προς τα πίσω": παραδοσιακοί κλάδοι. - Υποχώρηση διεθνούς ανταγωνιστικότητας ελληνικών Βιομηχανικών προϊόντων. - Αποδυνάμωση τεχνολογικής βάσης βιομηχανικού τομέα.

8 ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ - Κλαδική διάρθρωση - Αριθμός Μονάδων - Αριθμός Απασχολουμένων - Παραγωγικότητα εργασίας - Ιπποδύναμη - Οργάνωση παραγωγής - Επενδύσεις (αριθμός, ύψος επένδυσης, επιχορήγησης, κλπ.) - Εξαγωγικές επιδόσεις - Προστιθέμενη αξία / Προϊόν - Τεχνολογική αναβάθμιση - Θεσμικό πλαίσιο (κίνητρα, χωροθετήσεις, κλπ.) Γεωγραφικές κατανομές: - σε επίπεδο χώρας - σε επίπεδο νομού - σε επίπεδο αστικού κέντρου Συσχετίσεις μεγεθών

9 Κύριες διαπιστώσεις απασχόλησης ελληνικής μεταποίησης (1981-'91) 41 νομοί μείωση απασχόλησης -σε 22 μείωση > 20% Δραματική μείωση απασχόλησης στους "βιομηχανικούς νομούς". 5 νομοί μείωση απασχόλησης μεταποίησης μείωση συνολικής απασχόλησης (Καστοριά, Κοζάνη, Θράκη). Μετακίνηση απασχολουμένων μεταποίησης σε άλλους τομείς κλάδους (Ν. Αττικής, Θεσ/νίκης, Βοιωτίας, Ευβοίας, Κορινθίας, Μαγνησίας, Αχαϊας, Καβάλας, Κυκλάδων). 33 νομοί μείωση απασχόλησης μεταποίησης και αύξηση του αστικού πληθυσμού 2 νομοί μείωση αστικού πληθυσμού και απασχόλησης στη μεταποίηση (Καστοριά, Κυκλάδων) 6 νομοί θετική μεταβολή αστικού πληθυσμού και απασχόλησης μεταποίησης (Κιλκίς, Σέρρες, Πιερία, Δράμα, Ημαθία, Πέλλα) Μείωση απασχόλησης μεταποίησης στη χώρα: 21,28% Μείωση απασχόλησης μεταποίησης στα αστικά κέντρα: 25,29% ( θέσεις εργασίας).

10 Χάρτης : Τομεακή Διάρθρωση Απασχόλησης ανά νομό 1981 Χάρτης : Τομεακή Διάρθρωση Απασχόλησης ανά νομό 1991 Τομεακή Διάρθρωση Απασχόλησης 1981 Τομεακή Διάρθρωση Απασχόλησης 1991 Α' γενής Α' γενής Β' γενής Γ' γενής χλμ. Β' γενής Γ' γενής χλμ.

11 Χάρτης : 1: Κατανομή αριθμού βιομηχανικών μονάδων 1969 Χάρτης : Κατανομή αριθμού βιομηχανικών μονάδων 1988 % στο συνολικό αριθμό % στο συνολικό αριθμό 0-2 2, , , χλμ , , , χλμ.

12 Χάρτης : Γεωγραφική Κατανομή αριθμού ολοκληρωθεισών επενδύσεων στο δευτερογενή τομέα ( ) αριθμός επενδύσεων δευτερογενή τομέα 50 Ν. 1262/82 ( ) Ν. 1892/90 ( ) Συνολικός αριθμός επενδύσεων δευτερογενή τομέα Ν.1262: Συνολικός αριθμός επενδύσεων δευτερογενή τομέα Ν.1892: 1.920

13 Χάρτης : Mεταβολή συμβολής μεταποίησης στο ΑΕΠ ανά νομό μεταβολή χλμ.

14 Χάρτης : Συσχέτιση αριθμού βιομηχανικών επενδύσεων & βιομηχανικής απασχόλησης βαθμός ολοκλήρωσης (%) 62,1 ως 70 (17) 54,2 ως 62,1 (23) 46,3 ως 54,2 (11) αριθμός ολοκληρωθεισών επενδύσεων ανά 100 απασχολούμενους στη μεταποίηση (μ.ό = 2,15) (μ.ό ό = 088) 0,88)

15 ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΠΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΣΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Σε διεθνές επίπεδο: Η ελληνική περίπτωση Φθίνουσες βιομηχανικά Περιοχές Μονοανάπτυξη μονοκαλλιέργεια Υπερχρεωμένες επιχειρήσεις ΟΑΕ

16 Ορισμός φθινουσών βιομηχανικών περιοχών βάσει της Υ.Α /95 Πηγή: ΦΕΚ 1074Β/95 Eπεξεργασία Παρουσίαση Ε.Κλαμπατσέα

17 Χάρτης : Mεταβολές βιομηχανικής απασχόλησης, ανεργίας & φθίνουσες βιομηχανικές περιοχές μείωση βιομηχανικής απασχόλησης - % αύξηση ανεργίας > μέσης εθνικής (34) μείωση βιομηχανικής απασχόλησης - % αύξηση ανεργίας < μέσης εθνικής (8) αύξηση η βιομηχανικής απασχόλησης ης - % αύξηση η ανεργίας > μέσης εθνικής (4) () αύξηση βιομηχανικής απασχόλησης - % αύξηση ανεργίας < μέσης εθνικής (5) φθίνουσα βιομηχανική περιοχή (Υ.Α /95)

18 Xάρτης : Mεταβολές πληθυσμού, ανεργίας & φθίνουσες βιομηχανικές περιοχές % μεταβολή πληθυσμού ποσοστό ανεργίας Φθίνουσα βιομηχανική 10 περιοχή (Υ.Α /95) 8,2 ως 17,4, (13) -1 ως 8,2 (30) -10,2 ως -1 (8)

19 Κλαδικές διαφοροποιήσεις Σταθερά Δυναμικοί Κλάδοι - Ένδυση / υπόδηση - Παράγωγα πετρελαίου - Μεταφορικά μέσα Αναπτυσσόμενοι κλάδοι - Τρόφιμα - Καπνός - Λοιπές Σταθερά φθίνουσες - Ξύλο - Έπιπλα - Μη μεταλλικά ορυκτά 1984-'88: 88: πλήττονται κυρίως αστικά κέντρα με μεγάλες μονάδες της παραδοσιακής βαριάς βιομηχανίας και περιμετρικοί νομοί ειδικευμένοι σε κλάδους επεξεργασίας του πρωτογενή τομέα.

20 Κύρια χαρακτηριστικά "προβληματικών κλάδων" ελληνικής μεταποίησης - πολύ μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων - συνύπαρξη μικρών βιοτεχνικών και δυναμικών βιομηχανικών συγκροτημάτων (δυϊσμός) μ - μικρό, μέσο μέγεθος - χαμηλό τεχνολογικό επίπεδο - μη ενθαρρυντικές προοπτικές σε κοινοτικό επίπεδο - έλλειψη κλαδικής εξειδίκευσης πολιτικής κινήτρων.

21 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Χρηματοπιστωτικές/φορολογικές απαλλαγές διευκολύνσεις έργα υποδομής εκπαίδευση/κατάρτιση η προσωπικού μέτρα προστασίας εγχώριας αγοράς Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1. Θέση της βιομηχανίας στην ελληνική οικονομία 2. Δυϊσμός Βιομηχανία 2 ταχυτήτων 3. Αναβάθμιση εργατικού δυναμικού

22 Α. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Ν.1116/81 Ν.1262/82 Ν.1892/90 Υπ. Απ /95 Ν.2601/98 Ν.3299/04 Β. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΕΩΝ ΒΙΠΕ (Ν.Δ 4458/65) Π.Δ. 84/84 ΒΕΠΕ (Ν.2545/97) ΣΧΕΣΗ Α - Β

23 Xωρικές διαστάσεις Ν.Δ. 1078/71 Πηγή: ΦΕΚ 273Α/ Eπεξεργασία Παρουσίαση Ε.Κλαμπατσέα

24 Xωρικές διαστάσεις Ν. 1312/72 Πηγή: ΦΕΚ 232Α/ Eπεξεργασία Παρουσίαση Ε.Κλαμπατσέα

25 Xωρικές διαστάσεις Ν. 289/76 Πηγή: ΦΕΚ 76Α/ Eπεξεργασία Παρουσίαση Ε.Κλαμπατσέα

26 Xωρικές διαστάσεις Ν. 1116/81 Πηγή: ΦΕΚ 8Α/ Eπεξεργασία Παρουσίαση Ε.Κλαμπατσέα

27 Xωρικές διαστάσεις Ν. 1262/82 Πηγή: ΦΕΚ 70Α Eπεξεργασία Παρουσίαση Ε.Κλαμπατσέα

28 Xωρικές διαστάσεις Ν. 1892/90 Πηγή: ΦΕΚ 101Α/ Eπεξεργασία Παρουσίαση Ε.Κλαμπατσέα

29 N. 3299/2004 ΠΕΡΙΟΧΗ Δ': : Περιλαμβάνει τους Νομούς Ξάνθης, Ροδόπης και 'Εβρου, τις Βιομηχανικές Επιχειρηματικές Περιοχές (Β.Ε.ΠΕ) όπως καθορίζονται στο άρθρο 1 του Ν.2545/1997 (ΦΕΚ 254/Α/1997), της Διοικητικής Περιφέρειας Ηπείρου, τα νησιά της Ελληνικής Επικράτειας με πληθυσμό μέχρι κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 1991, τα νησιά της Διοικητικής Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, τη νήσο Θάσο, το Νομό Δωδεκανήσου, πλην της περιοχής που καθορίζεται από την υπουργική απόφαση του γενικού πολεοδομικού σχεδίου της πόλης της Ρόδου, και την παραμεθόρια ζώνη του ηπειρωτικού τμήματος της Επικράτειας σε απόσταση 20 χλμ. από τα σύνορα, στην οποία εντάσσονται και οι δήμοι ή οι κοινότητες των οποίων τα διοικητικά όρια τέμνονται από τη ζώνη αυτή. Η περιοχή Δ διαιρείται στις υποπεριοχές Δ1, Δ2 Δ3 Δ1: Περιλαμβάνει την παραμεθόριο ζώνη του ηπειρωτικού τμήματος της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας σε απόσταση 20 χλμ από τα σύνορα, στην οποία εντάσσονται και οι δήμοι ή οι κοινότητες των οποίων τα διοικητικά όρια τέμνονται από την ζώνη αυτή, το Νομό Δωδεκανήσου πλην της περιοχής που καθορίζεται από την Υπουργική απόφαση του γενικού πολεοδομικού σχεδίου της πόλης Ρόδου, τα νησιά της Διοικητικής Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ιονίων Νήσων, Στερεάς Ελλάδος, Αττικής, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης με πληθυσμό μέχρι κατοίκους ουςσύμφωνα με την απογραφή του Δ2: Περιλαμβάνει την παραμεθόριο ζώνη του ηπειρωτικού τμήματος της Ανατολικής Μακεδονίας και Ηπείρου σε απόσταση 20 χλμ από τα σύνορα στην οποία εντάσσονται και οι δήμοι και οι Κοινότητες των οποίων τα διοικητικά όρια τέμνονται από τη ζώνη αυτή, τις Β.Ε.ΠΕ της Διοικητικής Περιφέρειας Ηπείρου, τα νησιά της Διοικητικής Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, τη νήσο Θάσο, και τα νησιά της Ανατολικής Μακεδονίας, Ηπείρου, Δυτικής Ελλάδας, και Πελοποννήσου με πληθυσμό μέχρι κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 1991 Δ3: Περιλαμβάνει τους Νομούς Ξάνθης, Ροδόπης και Έβρου. ΠΕΡΙΟΧΗ Γ': Περιλαμβάνει τη Ζώνη Λαυρεωτικής του Νομού Αττικής, όπως αυτή καθορίστηκε με την 37349/ (ΦΕΚ Β'950) κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων 'Έργων, Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών καθώς και τις περιφέρειες, τους νομούς ή τα τμήματα νομών της Επικράτειας που δεν εντάσσονται στις περιοχές Δ', Β' και Α'. ΠΕΡΙΟΧΗ Β': Περιλαμβάνει τις Βιομηχανικές Επιχειρηματικές Περιοχές (Β.Ε.ΠΕ)., την Επαρχία Λαγκαδά και το τμήμα δυτικά του ποταμού Αξιού του Νομού Θεσσαλονίκης και την επαρχία Τροιζηνίας του Νομού Αττικής. ΠΕΡΙΟΧΗ Α': Περιλαμβάνει τους Νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης, πλην των τμημάτων τους που εντάσσονται στις λοιπές περιοχές.

30 Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., ΕΙΔΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ, (ΦΕΚ 151//ΑΑΠ/ ) Επιλεγμένα σημεία ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ α) σε εθνικό επίπεδο Πόλους και άξονες ανάπτυξης. Περιοχές εντατικοποίησης, επέκτασης, ποιοτικής αναδιάρθρωσης ή στήριξης, της βιομηχανίας, στις οποίες ασκούνται αντίστοιχες πολιτικές. Ειδικές κατηγορίες χώρου με συγκεκριμένες προτεραιότητες για την ανάπτυξη της βιομηχανίας (ορεινό, παράκτιο χώρο κ.ά.) και β) σε επίπεδο διοικητικών ενοτήτων (περιφέρειες, νομούς). Α. Εθνικό επίπεδο 1. Πόλοι και άξονες ανάπτυξης Ευρύτερες μητροπολιτικές περιοχές Αθήνας και Θεσσαλονίκης Ένα σύνολο δευτερευόντων πόλων: η Πάτρα, το δίπολο Λάρισας - Βόλου, τα Ιωάννινα, η ζώνη Καβάλας Ξάνθης - Δράμας, η ζώνη Αλεξανδρούπολης - Κομοτηνής, και το δίπολο Κοζάνη - Πτολεμαίδα. Περιοχές στις οποίες η βιομηχανία μπορεί να παίξει ιδιαίτερο ρόλο, συμπληρωματικό προς άλλα χαρακτηριστικά τους. Το Ηράκλειο και τα Χανιά,, Κύριες διεθνείς πύλες (Ηγουμενίτσα, πύλες στο βόρειο μέτωπο της χώρας), και κόμβοι συνδυασμένων υπερτοπικών μεταφορών ή μεταφορών και μεγάλων υποδομών ενέργειας, (iii) περιοχές με δυνατότητες δυαόηεςμεταποίησης προϊόντων άλλων τομέων (καθετοποίηση).

31 2. Περιοχές εντατικοποίησης, επέκτασης, ποιοτικής αναδιάρθρωσης, ή στήριξης, της βιομηχανίας α) Περιοχές εντατικοποίησης: Περιοχές που διαθέτουν ήδη σχετικά ισχυρή βιομηχανική βάση, σε συνδυασμό με υποδομές και άλλα συγκριτικά πλεονεκτήματα που μπορούν να στηρίξουν την περαιτέρω ενίσχυσή της. Η γενική κατεύθυνση πολιτικής είναι η στήριξη αυτής της προοπτικής, με παράλληλη λήψη άμεσων μέτρων για την αποφυγή παρενεργειών χωρικού ή περιβαλλοντικού χαρακτήρα.

32 β) Περιοχές επέκτασης: Περιοχές στις οποίες διαμορφώνονται ή θα διαμορφωθούν, μέσω δράσεων του σχεδιασμού ή/και από εξωγενείς παράγοντες και τις τάσεις της αγοράς, δυνατότητες εκκίνησης διαδικασιών ανάπτυξης της βιομηχανίας. Η γενική κατεύθυνση πολιτικής είναι η στήριξη αυτής της προοπτικής, με παράλληλη λήψη μέτρων για την αποφυγή μεταγενέστερων παρενεργειών χωρικού ή περιβαλλοντικού χαρακτήρα,

33 β) Περιοχές επέκτασης: Περιοχές στις οποίες διαμορφώνονται ή θα διαμορφωθούν, μέσω δράσεων του σχεδιασμού ή/και από εξωγενείς παράγοντες και τις τάσεις της αγοράς, δυνατότητες εκκίνησης διαδικασιών ανάπτυξης της βιομηχανίας. Η γενική κατεύθυνση πολιτικής είναι η στήριξη αυτής της προοπτικής, με παράλληλη λήψη μέτρων για την αποφυγή μεταγενέστερων παρενεργειών χωρικού ή περιβαλλοντικού χαρακτήρα.

34 γ) Περιοχές ποιοτικής αναδιάρθρωσης: Περιοχές που συνδυάζουν συγκριτικά πλεονεκτήματα και ήδη αναπτυγμένη βιομηχανική βάση με συγκριτικά δυναμική κλαδική φυσιογνωμία, με δεδομένες τις γενικότερες διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής βιομηχανίας. Η γενική κατεύθυνση πολιτικής είναι η αναδιάρθρωση της βιομηχανικής βάσης για την αντιμετώπιση αυτών των αδυναμιών.

35 δ) Περιοχές στήριξης: Περιοχές με αναπτυγμένη βιομηχανική βάση παραδοσιακού χαρακτήρα που υφίσταται πιέσεις, ιδίως όταν δεν υπάρχουν σαφείς εναλλακτικές δυνατότητες ειδίκευσης ή/και όταν η ευρύτερη ζώνη τους υφίσταται πιέσεις και σε άλλους τομείς και ειδικότερα στη γεωργία. Η γενική κατεύθυνση πολιτικής είναι η στήριξη της ήπιας και σταδιακής προσαρμογής τους και η αποφυγή παρεμβάσεων που μπορεί να πυροδοτήσουν φαινόμενα γρήγορης αποβιομηχάνισης και αποσταθεροποίησης της αγοράς εργασίας.

36

37

38 Κατηγορίες οργανωμένων υποδοχέων της βιομηχανίας και άλλων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων Υποδοχείς γενικού χαρακτήρα: Υποδοχείς εξυγίανσης Υποδοχείς χωροθέτησης μεμονωμένων μεγάλων μονάδων Υποδοχείς με «ενδιάμεσο» βαθμό οργάνωσης («ενδιάμεσοι οργανωμένοι υποδοχείς

39 Υποδοχείς γενικού χαρακτήρα Αντιστοιχούν στα υφιστάμενα σήμερα καθεστώτα οργανωμένης χωροθέτησης της βιομηχανίας με πολεοδόμηση: Β.Ε.ΠΕ., Π.Ο.Α.Π.Δ. βιομηχανίας, Π.Ε.Ρ.ΠΟ. ΠΟ βιομηχανίας. Τα καθεστώτα αυτά ενοποιούνται σε μια ενιαία κατηγορία, από άποψη θεσμικού πλαισίου και διαδικασίας υλοποίησης. Υποδοχείς εξυγίανσης Πολεοδομούνται σε περιοχές που υφίστανται άτυπες συγκεντρώσεις βιομηχανικών μονάδων για την εξυγίανση τους.

40 Υποδοχείς χωροθέτησης μεμονωμένων μεγάλων μονάδων Ως μεγάλες μονάδες που υπάγονται στην παρούσα περίπτωση θεωρούνται αυτές που έχουν κλίμακα αντίστοιχη από άποψη μεγέθους ενός αυτοτελούς οργανωμένου υποδοχέα. Οι υποδοχείς αυτής της κατηγορίας δεν πολεοδομούνται. Για τη δημιουργία τους προβλέπονται ειδικοί όροι προσαρμοσμένοι ρμ μ στα χαρακτηριστικά τους, οι οποίοι στοχεύουν κυρίως στη βελτιστοποίηση της σχέσης τους με τον περιβάλλοντα ευρύτερο χώρο. Κατά τα άλλα, διατηρούν καθεστώς περιοχής εκτός σχεδίου, με ειδικό χαρακτήρα. Υποδοχείς με «ενδιάμεσο» βαθμό οργάνωσης («ενδιάμεσοι μ οργανωμένοι υποδοχείς»): ) Οι υποδοχείς αυτής της κατηγορίας αντικαθιστούν και εκλογικεύουν τις περιπτώσεις όπου η υφιστάμενη νομοθεσία προβλέπει τον καθορισμό ζωνών εκτός σχεδίου για την εγκατάσταση βιομηχανικών δραστηριοτήτων Οι ενδιάμεσοι δά εσο υποδοχείς διατηρούν καθεστώς εκτός σχεδίου αλλά με ειδικό χαρακτήρα, που διασφαλίζει επαρκές επίπεδο εσωτερικής οργάνωσης για τις ανάγκες τους.