Houston, we have a problem, ΙΙ Κλήση από την ΚΕΔ για εξηγήσεις

Transcript

1 Houston, we have a problem, ΙΙ Κλήση από την ΚΕΔ για εξηγήσεις Μετά την επιμορφωτική συγκέντρωση του Ιανουαρίου 2010, όπου μοίρασα στους διαιτητές ένα φυλλάδιο με τον παραπάνω τίτλο, με πολλές σελίδες στατιστικών, πολλές διαπιστώσεις προβληματικών καταστάσεων στη διαιτησία της Θεσσαλονίκης και την πρόταση ενός συστήματος γραπτής και τεκμηριωμένης αξιολόγησης των διαιτητών, στα πρώτα τουλάχιστον χρόνια τους, με έκπληξη έλαβα μια ειδοποίηση από την ΚΕΔ ΕΠΕΣΘ, να προσέλθω την Τρίτη 2 Φεβρουαρίου για να δώσω εξηγήσεις σχετικά. Πράγματι, πήρα άδεια από το σχολείο μου και την ώρα που με είχαν καλέσει ήμουν εκεί. Η συζήτηση που ακολούθησε είναι σχεδόν κατά λέξη η εξής: Αρχικά οι κ.κ. Λαδάς και Εμμανουήλ έσπευσαν να με συγχαρούν για την εξαιρετική δουλειά ως προς τα στατιστικά των προηγούμενων χρόνων, και επιφυλάχθηκαν μόνο για μερικές εκφράσεις του φυλλαδίου, που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως αιχμές κατά της ΚΕΔ. Τους διαβεβαίωσα ότι σε καμία περίπτωση δεν σκόπευα να κατηγορήσω την ΚΕΔ ούτε τα πρόσωπα που την αποτελούν, και μοναδικό μου ενδιαφέρον ήταν να εντοπίσω τις αιτίες των προβλημάτων και κυρίως να προτείνω μια λύση, όπως και έκανα. Αν αναφέρθηκα επώνυμα σε διαιτητές το έκανα μόνο για θέματα ορισμών, που αποτελούν δημόσιες πληροφορίες. Σε διαιτητικά προβλήματα αναφέρθηκα ανώνυμα, και μάλιστα σε πραγματικά γεγονότα που είναι ήδη γνωστά ανεξάρτητα από τη δική μου αναφορά. Ακολούθως ο κ. Πάντσιος, αφού αναγνώρισε και αυτός τη δουλειά μου ως προς τα στατιστικά, ζήτησε με αυστηρότατο τόνο να κάνω στην επόμενη επιμορφωτική συγκέντρωση μια γραπτή δήλωση όπου να ανακαλώ τις πιθανές αιχμές, διαφορετικά θα με παρέπεμπε για να τιμωρηθώ. Έτσι λοιπόν, δηλώνω τα εξής: Στο φυλλάδιο που μοίρασα στους διαιτητές στη συγκέντρωση της Τετάρτης στόχος μου δεν ήταν σε καμία περίπτωση να μειώσω την ΚΕΔ ως θεσμό (τιμώ και έχω υπηρετήσει τους θεσμούς της διαιτησίας, περιλαμβανομένης της ΚΕΔ, με απόλυτη αφοσίωση όλα τα προηγούμενα χρόνια), ούτε τα πρόσωπα που την αποτελούν, ούτε συγκεκριμένους διαιτητές, παρά μόνο να δώσω έναυσμα για την αναζήτηση των αιτίων των υπαρκτών προβλημάτων της διαιτησίας, και να προτείνω έναν τρόπο για να μη δημιουργούνται τέτοια προβλήματα. Αν κάποιες από τις εκφράσεις μου μπορούν να ερμηνευτούν ως αιχμές κατά της ΚΕΔ, ο σκοπός μου δεν ήταν αυτός, και τις ανακαλώ χωρίς δισταγμό. Πιστεύοντας ότι η πιθανή παρεξήγηση λύθηκε, άρχισα να αναφέρομαι στο περιεχόμενο των προτάσεών μου, ελπίζοντας ότι θα κινήσω τον ενδιαφέρον της ΚΕΔ να προχωρήσει από την επόμενη αγωνιστική χρονιά σε μερική έστω εφαρμογή αυτών που προτείνω. Αντίθετα ο κ. Πάντσιος συνέχισε τη συζήτηση λέγοντάς μου κατά λέξη: «δεν είσαι τόσο καλός διαιτητής όσο νομίζεις ότι είσαι, και αν είμαι ΚΕΔ τον Σεπτέμβριο θα ξαναβγείς από τις λίστες των εθνικών κατηγοριών». Του ζήτησα μια εξήγηση, και συγκεκριμένα τον ρώτησα σε πόσους αγώνες με είδε (από τους 52 που είχα παίξει φέτος μέχρι εκείνη τη στιγμή) ώστε να στηρίξει κάτι τέτοιο. Δεν θυμόταν, και εγώ του θύμισα ότι με παρακολούθησε μόνο σε έναν αγώνα (νεανίδων Πειραματικό-Ανατόλια), που ήταν αρκετά δύσκολος και η απόδοσή μου ήταν κατά γενική ομολογία εξαιρετική [αφού μάλιστα τρεις ώρες νωρίτερα είχα παίξει στο δυσκολότατο ντέρμπι εφήβων Επίκουρος-Ηρακλής 3-2, επίσης με εξαιρετική απόδοση, κάτι που δεν ήταν δυνατόν ως ΚΕΔ να μην το γνωρίζει]. Η συζήτηση στράφηκε πάλι στο θέμα του πειθαρχικού ελέγχου, όπου υποτίθεται ότι έχω αδυναμία, και του ζήτησα να μου αναφέρει έναν αγώνα (από τους 3000 και πάνω που έχω παίξει από το 1986) στον οποίο δημιουργήθηκε πρόβλημα ή χάθηκε ο έλεγχος, και αν ναι, αν αυτό οφείλεται σε κάποια κάρτα που δίστασα να δείξω. Φυσικά δεν μπορούσε να θυμηθεί. [Απαντώντας εγώ του θύμισα ένα αντίθετο παράδειγμα επιτυχημένου διαιτητή, όπου μια αυστηρότατη κάρτα έγινε αιτία να γυρίσει ένας τελικός νεανίδων και να δημιουργηθεί σημαντικό πρόβλημα.] Ο κ. Πάντσιος στη συνέχεια αναφέρθηκε με τη σειρά του, με δική του πρωτοβουλία, σε έναν άλλο νεότερο διαιτητή, που το όνομά του έχει ακουστεί τρεις τουλάχιστον φορές για προβληματικές διαιτησίες, και ζήτησε τη γνώμη μου. Απέφυγα να απαντήσω ευθέως κρίνοντας άλλο διαιτητή, και είπα, ας δει τα στατιστικά, και όταν ο διαιτητής αυτός συμπληρώσει τις 500 διαιτησίες θα είναι έτοιμος για να τον προωθήσει. Ο κ. Πάντσιος είπε ότι παρά τα προβλήματα που ο διαιτητής αυτός έχει δημιουργήσει, τον στηρίζει ανεπιφύλακτα και θα συνεχίσει να τον στηρίζει ό,τι και να γίνει. Τέλος έγινε αναφορά στους επόπτες της Α1 γυναικών, που επιλέχθηκαν για τον ρόλο αυτό πριν ακόμη παίξουν τον πρώτο τους αγώνα ως σημειωτές. Αφού ρώτησα ποια ήταν τα κριτήρια, εκτός από την προφορική δήλωση των ίδιων των διαιτητών ότι μπορούν να παίξουν, ο κ. Πάντσιος είπε ότι η ανανέωση του σώματος των εποπτών ήταν δική του επιλογή και αναλαμβάνει την ευθύνη. Ρώτησα, αν στην επόμενη σχολή δηλώσουν άλλοι δέκα ότι μπορούν να παίξουν επόπτες, τι θα γίνει με τους φετινούς; Ο κ. Πάντσιος είπε ότι θα πάνε παραπάνω και μάλλον θα παίζουν λιγότερους αγώνες. Υπήρξαν και μερικά δευτερεύοντα σημεία στη συζήτηση, όπως η δήλωση του κ. Πάντσιου ότι αν θέλω να σταματήσω τη διαιτησία παραιτείται αυτή τη στιγμή και προτείνει να πάρω εγώ τη θέση του στην ΚΕΔ. Δεν γνωρίζω αν το εννοούσε ή αν ήταν σχήμα λόγου, εγώ πάντως δήλωσα ότι με ευχαριστεί να παίζω ως διαιτητής, και δεν σκοπεύω να χάσω ούτε μια μέρα από τα 6 χρόνια που μου απομένουν να παίξω. Αυτό ήταν σε γενικές γραμμές το περιεχόμενο της συζήτησης. Ως απολογισμό κρατάμε ότι: (α) υπάρχει διαιτητής τον οποίο ο κ. Πάντσιος στηρίζει και θα συνεχίσει να στηρίζει ανεξάρτητα από τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει μέσα στο γήπεδο, και (β) τον Σεπτέμβριο εγώ θα ξαναβγώ από τη λίστα, ανεξάρτητα από την απόδοσή μου μέσα στο γήπεδο. Κλείνοντας, θέλω να επαναλάβω: στόχος μου δεν είναι η ΚΕΔ, ούτε τα πρόσωπα που την αποτελούν. Δεν έχω τίποτε προσωπικό κατά των κ.κ. Λαδά και Εμμανουήλ, ούτε κατά του κ. Πάντσιου, έστω και αν με έχει αδικήσει. Αυτό που θέλω είναι να υπάρξουν κανόνες που να μην επιτρέπουν μελλοντικά τέτοια αντιμετώπιση των διαιτητών από την ΚΕΔ. Ως προς το τυπικό μέρος της εφαρμογής των προτάσεών μου, σύμφωνα με τον κανονισμό διαιτησίας της ΕΟΠΕ, την αξιολόγηση των τοπικών κατηγοριών κάνουν οι Σύνδεσμοι, που ασφαλώς μπορούν να έχουν 5 (ή όσες χρειαστεί) λίστες (όχι κατηγορίες) διαιτητών, σημειωτών και εποπτών. Τα μέλη της ΚΕΔ είναι μη εν ενεργεία μέλη των Συνδέσμων και δεσμεύονται από το καταστατικό να εφαρμόζουν τις αποφάσεις των γενικών συνελεύσεων και των διοικητικών συμβουλίων (θυμηθείτε ότι η αίτηση εγγραφής στον Σύνδεσμο έχει νομική ισχύ υπεύθυνης δήλωσης που προβλέπει τα παραπάνω). Αν λοιπόν ο Σύνδεσμος καθιερώσει τους κανόνες που προτείνω, τα όποια μέλη της ΚΕΔ θα πρέπει να τους εφαρμόσουν (η τεχνική υποστήριξη από την πλευρά μου είναι δεδομένη). Ε- ξάλλου η ΕΠΕΣΘ δεν δεσμεύει την ΚΕΔ ως προς τα κριτήρια που χρησιμοποιεί. Το μόνο που θέλει είναι καλές διαιτησίες! Φώτης Κοκαβέσης

2 Εκπαίδευση διαιτητών Στην προηγούμενη συγκέντρωση του Ιανουαρίου 2010 ετοίμασα και μοίρασα ένα φυλλάδιο με κύριο θέμα την αγωνιστική εξέλιξη των διαιτητών. Στη συγκέντρωση του Φεβρουαρίου 2010 το θέμα του παρόντος φυλλαδίου είναι η εκπαίδευση των διαιτητών. Όπως έγραφα και στο προηγούμενο φυλλάδιο, η βάση των ικανοτήτων ενός διαιτητή είναι τα ασκημένα α- ντανακλαστικά, με άλλα λόγια ο αυτοματισμός. Για παράδειγμα, αυτοματισμός είναι η κίνηση του Β διαιτητή να πάει στην πλευρά της ομάδας που χάνει τη φάση, ώστε ακόμη και αν δεν κάνει χειροσήμανση να έχει δώσει στον Α τη γνώμη του, αλλά αυτοματισμός είναι και η ικανότητα του Α διαιτητή, πριν δείξει, να λάβει υπόψη του σε ποια πλευρά του φιλέ στέκεται ο Β. Έτσι τίποτε δεν μπορεί να υποκαταστήσει την α- γωνιστική εμπειρία, και μάλιστα, για τους νέους διαιτητές, την αγωνιστική εμπειρία με ομαλά αυξανόμενο βαθμό δυσκολίας, ώστε ο νέος διαιτητής να αφομοιώνει σε κάθε βήμα αυτό για το οποίο είναι έτοιμος. Εκτός από την πρακτική εκπαίδευση υπάρχει και η θεωρητική. Μάλιστα, οι εξετάσεις ΟΔΒΕ και οι μηνιαίες συγκεντρώσεις βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά στη θεωρητική εκπαίδευση, δηλαδή στην επανάληψη των ίδιων πραγμάτων, που όπως όλοι γνωρίζουμε είναι είτε εξαιρετικά σπάνιο να συμβούν (περιπτωσιολόγιο) είτε περιορίζονται στο τυπικό μέρος (πρωτόκολλο). Αναμφίβολα κάθε διαιτητής πρέπει να έχει στο μυαλό του το σύνολο των θεωρητικών γνώσεων, και μάλιστα να τις φρεσκάρει τακτικά. Είναι σωστό αυτό που με μια δόση υπερβολής λένε οι παλιοί διεθνείς διαιτητές, ότι «πριν από κάθε αγώνα διάβαζα τον κανονισμό». Επειδή δεν γνωρίζουμε πότε θα συμβεί μια έκτακτη κατάσταση, πρέπει πάντοτε να είμαστε σε θέση να αντιδράσουμε σωστά. Αυτό σημαίνει διαρκές φρεσκάρισμα των θεωρητικών γνώσεων, κάτι που γίνεται μόνο με συστηματική προσπάθεια του ίδιου του διαιτητή, και όχι ακούγοντας μια φορά το μήνα μερικές ερωτήσεις. Θα εκπλαγείτε βλέποντας στις επόμενες σελίδες πόσο λίγες είναι τελικά οι θεωρητικές γνώσεις τις οποίες πρέπει να έχουμε. 1. Το περιπτωσιολόγιο (casebook) όλων των προηγούμενων εκδόσεων καθώς και τα θέματα των εξετάσεων ΟΔΒΕ, εξαντλούνται σε περίπου 170 ερωτήσεις, πέρα από τις οποίες είναι πολύ δύσκολο να δημιουργηθούν νέες πρωτότυπες ερωτήσεις που δεν είναι παραλλαγή κάποιας προηγούμενης. Το σύνολο αυτών των ερωτήσεων υπάρχει στο ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο, που είχα κατασκευάσει όταν ήμουν στη διοίκηση και εξακολουθεί να υπάρχει στο εξομοιώνοντας τις εξετάσεις ΟΔΒΕ (πολλαπλές επιλογές) και εμφανίζοντας τις σωστές απαντήσεις μαζί με εξηγήσεις μετά το τέλος της εξέτασης (και χωρίς συνέπειες για τον διαιτητή). 2. Το σύνολο του κανονισμού (των λεπτομερειών εκείνων που είναι αρκετές για να περάσει κανείς τις ε- ξετάσεις της ΟΔΒΕ!), ενημερωμένο για τις τελευταίες αλλαγές, έχει χωρέσει σε μια σελίδα, με τίτλο «ο κανονισμός σε μια ματιά». 3. Το σύνολο του κανονισμού διαιτησίας ΕΟΠΕ, του κανονισμού διεξαγωγής πρωταθλημάτων (ΓΚΟΔΠ) και του πρωτοκόλλου, έχουν χωρέσει επίσης σε μια σελίδα. 4. Ένα έντυπο για τις λάθος θέσεις, που επίσης είχα δημιουργήσει όταν ήμουν στη διοίκηση, περιγράφει αναλυτικά με διαγράμματα τις τοποθετήσεις και τη λογική των θέσεων στην υποδοχή, και περιλαμβάνει μια σελίδα με φωτογραφίες ως εξάσκηση, για την αναγνώριση της θέσης του πασαδόρου. Το έντυπο αυτό εξακολουθεί να υπάρχει στο 5. Τέλος, υπάρχει μια δισέλιδη εργασία μου, που μέχρι τώρα δεν είχα κάνει γνωστή, η οποία προσπαθεί να εξηγήσει με τεχνικούς όρους γιατί υπάρχουν χαμένες φάσεις και πώς μπορούμε να τις περιορίσουμε. Ο όγκος όλων των παραπάνω είναι πολύ μικρός σε σύγκριση με οποιοδήποτε μάθημα εξαμήνου σε οποιαδήποτε σχολή. Μάλιστα, ο διαιτητής έχει το πλεονέκτημα ότι ζει μέσα στο γήπεδο, συνεπώς οι θεωρητικές γνώσεις δεν είναι κάτι που πρέπει να αποστηθίσει από υποχρέωση και μετά να ξεχάσει. Έτσι, μπορεί (α) να έχει μαζί του πάντοτε τις 2 βασικές σελίδες του κανονισμού και του ΓΚΟΔΠ κτλ. «σε μια ματιά», (β) να παρακολουθήσει από την κερκίδα μερικές ομάδες επιβεβαιώνοντας τα διαγράμματα των θέσεων στην υποδοχή, (γ) να κάνει σχετικά συχνά το «τεχνικό ερωτηματολόγιο» από το διαδίκτυο. Με αυτά τα απλά μέσα εξασφαλίζεται η διαρκής συντήρηση των θεωρητικών γνώσεων, και κανείς δεν θα φοβάται τις εσωτερικές εξετάσεις που προτείνω στο προηγούμενο φυλλάδιο, ούτε φυσικά τις εξετάσεις ΟΔΒΕ όταν έρθει η ώρα! [Στα έντυπα που είχα δημιουργήσει ως μέλος της διοίκησης και υπάρχουν στο υπάρχει ο λογότυπος του Συνδέσμου. Στα 2 νεότερα δεν υπάρχει, αλλά ασφαλώς ο Σύνδεσμος μπορεί να τον προσθέσει και να τα χρησιμοποιεί με αυτόν.] Φώτης Κοκαβέσης

3 Ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο Για τη διευκόλυνση της θεωρητικής εκπαίδευσης των διαιτητών πάνω σε θέματα του κανονισμού και του περιπτωσιολογίου (casebook), από τις αρχές του 2008 στην ιστοσελίδα του Συνδέσμου υπάρχει βάση δεδομένων και λογισμικό που εξομοιώνει την γραπτή εξέταση με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής (στην επιλογή Τεχνικά θέματα Τεχνικό ερωτηματολόγιο). Μετά την ολοκλήρωση του ερωτηματολογίου εμφανίζονται οι σωστές απαντήσεις και εξηγήσεις, όπου αυτές απαιτούνται. Οι ερωτήσεις προέρχονται σχεδόν στο σύνολό τους από τα θέματα των εξετάσεων ΟΔΒΕ και το περιπτωσιολόγιο. Το λογισμικό έχει κατασκευαστεί (δωρεάν) από τον Φ. Κοκαβέση, ενώ η εισαγωγή των ερωτήσεων έχει γίνει από την γραμματέα του Συνδέσμου. Κάθε διαιτητής μπορεί από το διαδίκτυο να επαναλάβει όσα ερωτηματολόγια επιθυμεί, ώστε να εξοικειωθεί με τα θεωρητικά θέματα του κανονισμού. Όταν ήταν στη διοίκηση, ο Φ. Κοκαβέσης είχε προτείνει επανειλημμένα να πραγματοποιηθούν ημερίδες καθηγητών διαιτησίας για τον εμπλουτισμό των ερωτήσεων, αλλά κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ. Ακολουθούν ενδεικτικά μερικές εικόνες του ερωτηματολογίου.

4 ΣΥΔΠΕ Β.Ε. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ο κανονισμός σε μια ματιά Μπάλες: Γήπεδο Εξοπλισμός Περιφέρεια cm Βάρος gr. Πίεση 0,30-0,325 kg/cm 2 ή 294,3-18,82 mbar ή hpa. Θερμοκρασία: Όχι κάτω των 10 ο C (50 ο F). FIVB: Ο C (61-77 Ο F). Φωτισμός: Lux στο 1 μέτρο πάνω από την επιφάνεια του αγωνιστικού χώρου. Γραμμές: Όλες οι γραμμές έχουν πλάτος 5 cm. Όλες οι γραμμές περιλαμβάνονται στον χώρο που ορίζουν. Οι γραμμές απαγορεύεται να είναι από στερεό υλικό. Ύψος οροφής: Τουλάχιστον 7 m. FIVB: τουλάχιστον 12,5 m. Κλίση: Μέχρι 5 mm/m σε ανοιχτά γήπεδα για αποστράγγιση. Ελεύθερη ζώνη: Ζώνη σερβίς: Περ.προθέρμ.: Περιοχή ποινής: Ζώνη αλλαγής: Φιλέ: Αντένες: Πλάτος τουλάχιστον 3 m προς όλες τις κατευθύνσεις. FIVB: τουλάχιστον 5 m στις πλάγιες, 8 m στις τελικές γραμμές. Οι πάγκοι βρίσκονται έξω από την ελεύθερη ζώνη. Πλάτος 9 m μέχρι το τέλος της ελεύθερης ζώνης. Γραμμές: μήκος 15 cm, στα 20 cm πίσω από την τελική γραμμή. 3x3 m, στο άκρο των πάγκων, εκτός της ελεύθερης ζώνης. 1x1 m, έξω από την προέκταση της τελικής γραμμής. Με κόκκινη γραμμή και δυο καρέκλες. Από την προέκταση των γραμμών της επιθετικής ζώνης μέχρι το τραπέζι του σημειωτή. Πλάτος 9,5 m, ύψος 1 m, πλέγμα μαύρο 10x10 cm. Πάνω μέρος: λευκή ταινία 7 cm. Πλάγιες ταινίες 5 cm κάθετα πάνω από τις πλευρικές γραμμές. Ύψος 1,80 m διάμετρος 10 mm, στην έξω πλευρά των πλάγιων ταινιών. Τα 80 cm πάνω από το φιλέ σε λωρίδες ανά 10 cm, που να δημιουργούν αντίθεση (π.χ. κόκκινο-λευκό). Καθήκοντα Α διαιτητή Πριν τον αγώνα 1. Ελέγχει αγωνιστικό χώρο μπάλες εξοπλισμό. 2. Πραγματοποιεί την κλήρωση. 3. Ελέγχει την προθέρμανση. Στη διάρκεια του αγώνα: 1. Προειδοποιεί τις ομάδες. 2. Τιμωρεί για παραπτώματα και καθυστερήσεις 3. Σφυρίζει λάθη της ομάδας που σερβίρει, θέσεις και προπέτασμα. 4. Σφυρίζει λάθη στο παίξιμο της μπάλας 5. Σφυρίζει λάθη πάνω από το φιλέ και στο πάνω μέρος του φιλέ 6. Σφυρίζει αντικανονική επίθεση αμυντικού ή λίμπερο 7. Σφυρίζει αντικανονική επίθεση μετά από πάσα του λίμπερο με δάχτυλα από την επιθετική ζώνη 8. Σφυρίζει πέρασμα της μπάλας κάτω από το φιλέ Μετά τον αγώνα: 1. Ελέγχει και υπογράφει το φύλλο αγώνα Καθήκοντα Β διαιτητή Στην αρχή κάθε σετ, στην αλλαγή γηπέδων και όποτε άλλοτε χρειαστεί, ο Β διαιτητής ελέγχει τις θέσεις των ομάδων. Στη διάρκεια του αγώνα ο Β διαιτητής σφυρίζει και δείχνει για: 1. Πέρασμα στο γήπεδο των αντιπάλων και στο χώρο κάτω από το φιλέ. 2. Λάθος θέσεις της ομάδας που υποδέχεται σερβίς. 3. Επαφή παικτών στο φιλέ και την αντένα στην πλευρά του Β διαιτητή. 4. Ολοκληρωμένο μπλοκ από παίκτη αμυντικής ζώνης ή προσπάθεια για μπλοκ από το λίμπερο, ή εσφαλμένη επίθεση από αμυντικό παίκτη ή λίμπερο. 5. Επαφή της μπάλας με εξωτερικό αντικείμενο. 6. Επαφή της μπάλας με το δάπεδο αν ο Α διαιτητής δεν το έχει δει. 7. Μπάλα που περνά έξω από το προκαθορισμένο διάστημα στο αντίπαλο γήπεδο ή μπάλα που αγγίζει την αντένα από την πλευρά του Β διαιτητή. Στο τέλος του αγώνα ο Β διαιτητής υπογράφει το φύλλο αγώνα. Ορισμός: Μπλοκ Μπλοκ είναι η ενέργεια των αθλητών κοντά και ψηλότερα από το φιλέ να εμποδίσουν την μπάλα που έρχεται από την αντίπαλη ομάδα. Προσπάθεια για μπλοκ έχουμε αν δεν υπάρξει επαφή με την μπάλα. Ολοκληρωμένο μπλοκ έχουμε όταν υπάρξει επαφή με την μπάλα σε οποιοδήποτε ύψος, ενώ ένα μέρος του σώματος είναι ψηλότερα από το φιλέ. Διαδοχικές επαφές της μπάλας με έναν ή περισσότερους παίκτες στο μπλοκ (καραμπόλα) θεωρούνται ως μπλοκ (και η ομάδα μπορεί να παίξει άλλες τρεις μπαλιές) εκτός αν κάποιος παίκτης κάνει δεύτερη προσπάθεια. Οι παίκτες που πραγματοποιούν μπλοκ δικαιούνται να βάλουν τα χέρια τους πάνω από το φιλέ στον χώρο της αντίπαλης ομάδας. Δεν επιτρέπεται η συμμετοχή παίκτη αμυντικής ζώνης σε ολοκληρωμένο μπλοκ, ακόμη και αν δεν έρθει ο ίδιος σε επαφή με την μπάλα, ούτε η συμμετοχή του λίμπερο σε προσπάθεια για μπλοκ. Δεν επιτρέπεται επαφή του μπλοκ με την μπάλα στον αντίπαλο χώρο πριν ή ταυτόχρονα με το επιθετικό χτύπημα της αντίπαλης ομάδας. Δεν επιτρέπεται μπλοκ (ούτε επιθετικό χτύπημα ψηλότερα από το φιλέ μέσα στην επιθετική ζώνη) σε μπάλα που έρχεται από σερβίς. Αντικανονικά αιτήματα Περιπτώσεις αντικανονικών αιτημάτων: 1. Αίτημα όταν η μπάλα είναι εντός παιδιάς (μετά το σφύριγμα για σερβίς). 2. Αίτημα από μη εξουσιοδοτημένο μέλος της ομάδας. 3. Αίτημα για αλλαγή παίκτη πριν παιχτεί φάση από προηγούμενη αλλαγή της ίδιας ομάδας (ή από προηγούμενο αίτημα για αλλαγή που απορρίφθηκε). Η κατ εξαίρεση αλλαγή δεν θεωρείται ως αλλαγή. 4. Αίτημα για αλλαγή ή τάιμ-άουτ όταν έχουν εξαντληθεί αυτά που δικαιούται η ομάδα. Το πρώτο αντικανονικό αίτημα απορρίπτεται χωρίς άλλη συνέπεια, εφόσον δεν καθυστέρησε τον αγώνα. Επαναλαμβανόμενο αντικανονικό αίτημα τιμωρείται με προειδοποίηση καθυστέρησης. Ποινές Η κλίμακα των συμπεριφορών που οδηγούν σε ποινές είναι η εξής: 1. Ελάχιστη αγενής συμπεριφορά (απρεπής): προειδοποίηση (δεν γράφεται στο Φ.Α.) 2. Αναιδής συμπεριφορά (αντίθετη στους καλούς τρόπους και τις ηθικές αρχές ή έκφραση περιφρόνησης): ποινή (κίτρινη κάρτα και απώλεια της φάσης). 3. Προσβλητική συμπεριφορά (υβριστικές λέξεις ή χειρονομίες): αποβολή (για ένα σετ, κόκκινη κάρτα). 4. Επίθεση (φυσική επίθεση ή πρόθεση επίθεσης): αποκλεισμός (για όλο τον αγώνα, κίτρινηκόκκινη κάρτα). Οι ποινές είναι προσωπικές και ακολουθούν το μέλος της ομάδας. Αν κάποιος που έχει ήδη δεχθεί μια ποινή πρέπει να δεχθεί εκ νέου, η νέα ποινή θα είναι μια κλίμακα πάνω από την προηγούμενη. Παίκτης που αγωνίζεται και τιμωρείται με αποβολή ή αποκλεισμό πρέπει να αντικατασταθεί μόνο με κανονική αλλαγή. Αν δεν υπάρχει κανονική αλλαγή η ομάδα μένει ελλιπής και χάνει το σετ ή τον αγώνα διατηρώντας σετ και πόντους που είχε κερδίσει. Αρχηγός Αρχηγός ομάδας είναι αυτός που έχει δηλωθεί και υπογράψει στο φύλλο αγώνα. Αρχηγός αγώνα είναι αυτός που αντιπροσωπεύει την ομάδα μέσα στο γήπεδο. Ορίζεται από τον προπονητή ή τον αρχηγό ομάδας όταν ο αρχηγός ομάδας δεν αγωνίζεται. Παραμένει μέχρι να αντικατασταθεί, να λήξει το σετ, ή να επανέλθει ο αρχηγός ομάδας. Αν ο αρχηγός ομάδας αγωνίζεται, τότε είναι και αρχηγός αγώνα. Αρχηγός αγώνα δεν μπορεί να είναι ο λίμπερο. Ο αρχηγός αγώνα απευθύνεται στους διαιτητές: Μόνο όταν η μπάλα είναι εκτός παιδιάς. Για να ζητήσει διευκρινίσεις για εφαρμογή του κανονισμού. Αν δεν ικανοποιηθεί μπορεί να ζητήσει να υποβάλλει ένσταση για τη συγκεκριμένη φάση μετά το τέλος του αγώνα. Για να μεταφέρει αιτήματα συμπαικτών του. Για να ζητήσει έλεγχο του εξοπλισμού. Για να ζητήσει επιβεβαίωση των θέσεων των ομάδων. Για να ζητήσει αλλαγές ή τάιμ-άουτ. Στο τέλος του αγώνα ο αρχηγός αγώνα: Ευχαριστεί τους διαιτητές και υπογράφει το φύλλο αγώνα. Αν έχει ζητήσει νωρίτερα ένσταση την καταγράφει στο φύλλο αγώνα. Λίμπερο (ενεργό και αναπληρωματικό) Καταγράφεται στο φύλλο αγώνα στον ειδικό χώρο πριν την έναρξη. Δεν μπορεί να είναι αρχηγός ομάδας ούτε αρχηγός αγώνα. Φορά στολή αντίθετου χρώματος από τους συμπαίκτες του, αλλά με ίδιο είδος αρίθμησης. Στη διάρκεια του αγώνα: Αντικαθιστά οποιονδήποτε παίκτη της αμυντικής ζώνης. Μπορεί να πραγματοποιήσει απεριόριστες αντικαταστάσεις (δεν είναι και δεν λέγονται αλλαγές) αρκεί να παραμείνει κάθε φορά για μια τουλάχιστον φάση εκτός εξάδας. Δεν επιτρέπεται να πραγματοποιήσει επίθεση από οπουδήποτε αν η μπάλα είναι ψηλότερα από το φιλέ. Δεν επιτρέπεται να σερβίρει ούτε να κάνει προσπάθεια για μπλοκ. Δεν επιτρέπεται να πραγματοποιήσει άλλος παίκτης επίθεση αν η μπάλα είναι ψηλότερα από το φιλέ μετά από πάσα του λίμπερο με δάχτυλα από την επιθετική ζώνη. Ο προπονητής μπορεί να επαναπροσδιορίσει το αναπληρωματικό λίμπερο ως ενεργό, μια μόνο φορά σε όλο τον αγώνα για οποιοδήποτε λόγο. Το αρχικό δεν επανέρχεται πια στον αγώνα. Πρώτη μπαλιά 1. Από σερβίς αντιπάλου 2. Από επίθεση (πέρασμα) αντιπάλου. 3. Από μπλοκ αντιπάλου. 4. Από μπλοκ συμπαίκτη. Διαδοχικές επαφές του ίδιου παίκτη με την μπάλα στην πρώτη μπαλιά θεωρούνται ως ένα κτύπημα εκτός αν ο παίκτης κάνει δυο προσπάθειες. Λάθος θέσεις Φιλέ Η επαφή παίκτη με το φιλέ ή την αντένα δεν είναι σφάλμα εκτός αν ο αθλητής αγγίξει τη λευκή ταινία στο πάνω μέρος του φιλέ ενώ παίζει την μπάλα ή κάνει προσπάθεια για αυτό. Όταν η μπάλα προκαλεί επαφή του φιλέ με παίκτη αυτό δεν είναι σφάλμα. Κάτω από το φιλέ Σφάλμα είναι μόνο αν πατήσει ολόκληρο το πέλμα στο αντίπαλο γήπεδο (όχι χέρι, γόνατο ή άλλο μέρος του σώματος) ή αν υπάρχει παρέμβαση στο παιχνίδι του αντιπάλου. Η μπάλα μπορεί να επαναφερθεί εφόσον δεν έχει περάσει ολόκληρη το κάθετο επίπεδο του φιλέ. Σφυρίζονται τη στιγμή του χτυπήματος της μπάλας στο σερβίς. Ελέγχουμε το κοντινότερο πέλμα (π.χ. όχι το χέρι που αγγίζει το έδαφος) κάθε παίκτη προς την πλάγια ή την κεντρική γραμμή. Αν ο παίκτης βρίσκεται στον αέρα ισχύει το τελευταίο πάτημα. Το σφάλμα στο σερβίς (π.χ. λάθος παίκτης) προηγείται από τις λάθος θέσεις και οι λάθος θέσεις προηγούνται από το προπέτασμα. ΕΕ ππ ιι ιμμ έ λ ε ιι ιαα : : ΦΦΩΩ ΤΤ ΗΗ ΣΣ ΚΚ ΟΟ ΚΚ ΑΑΒΒ ΕΕ ΣΣ ΗΗ ΣΣ

5 Κανονισμός διαιτησίας ΕΟΠΕ ΓΚΟΔΠ Πρωτόκολλο Κανονισμός διαιτησίας ΕΟΠΕ σε μια ματιά 2γ Οι Σύνδεσμοι Διαιτητών Πετοσφαίρισης έχουν κυρίως ως έργο την υποβολή πινάκων διαιτητών εν ενεργεία ή μη για τους αγώνες των Τοπικών πρωταθλημάτων, την διενέργεια των προαγωγικών εξετάσεων των Τοπικών κατηγοριών και την επιμόρφωση αυτών, με την εποπτεία της ΟΔΒΕ. 5 Το έργο και τις συνεργασίες των Οργάνων Διαιτησίας υποβοηθεί και παρακολουθεί χωρίς δικαίωμα ψήφου ένας μη εν ενεργεία διαιτητής που ορίζεται για μεν την ΚΕΔ/ΕΟΠΕ με απόφαση του Δ.Σ/ΟΔΒΕ, για δε τα Τοπικά Όργανα Διαιτησίας με απόφαση του Δ.Σ. του οικείου Συνδέσμου Διαιτητών. 6 Ως μέλη των κατά τα προηγούμενα άρθρα οργάνων διαιτησίας ορίζονται Διεθνείς μη εν ενεργεία Διαιτητές ή καθηγητές Διαιτησίας και αν δεν υπάρχουν ή δεν επαρκούν, ορίζονται μη εν ενεργεία διαιτητές της ανώτατης κατηγορίας αγώνων. Σε περίπτωση που και ο αριθμός αυτός δεν είναι επαρκής, επιτρέπεται να ορίζονται κατά σειρά μη εν ενεργεία διαιτητές κατωτέρων κατηγοριών. 10 Διαιτητές που συμπληρώνουν το 30ο έτος της ηλικίας τους κι έχουν συνεχή προσφορά υπηρεσιών επί μια 5ετία μπορούν ύστερα από αίτησή τους μέσω των Συνδέσμων στους οποίους ανήκουν να αποκτήσουν την ιδιότητα του μη εν ενεργεία διαιτητή Με επιφύλαξη της έγκρισης της ΕΟΠΕ ή Ένωσης, κανένας διαιτητής δεν μπορεί να ασκήσει τα καθήκοντά του σε οποιοδήποτε αγώνα, η διοργάνωση του οποίου ανήκει στη δικαιοδοσία της ΕΟΠΕ αν δεν τυγχάνει εγγεγραμμένος στον αντίστοιχο πίνακα ορισμού διαιτητών της Ένωσης ή της ΕΟΠΕ, κατά περίπτωση Καθιερώνεται φύλλο αξιολόγησης διαιτητή στο οποίο περιέχονται: τα στοιχεία ταυτότητας, το ύψος και το βάρος του, το επάγγελμα και ο τόπος άσκησης του, οι γραμματικές του γνώσεις καθώς και τυχόν γνώσεις ξένων γλωσσών, η ποινική του κατάσταση ως πολίτη, η πειθαρχική του κατάσταση ως διαιτητή, η κατηγορία που κατέχει βάσει του Εσωτερικού κανονισμού Διαιτησίας, ο αριθμός των αγώνων που διαιτήτευσε ως διαιτητής κατά κατηγορία πρωταθλήματος, η τελική βαθμολογία απόδοσης του στους αγώνες της παρελθούσης αγωνιστικής περιόδου κατά κατηγορία πρωταθλήματος Είναι ασυμβίβαστη η ιδιότητα του διαιτητή εν ενεργεία ή μη εν ενεργεία με την ιδιότητα του μέλους ή του προπονητή ή του γυμναστή σωματείου ή του με οποιοδήποτε άλλου τρόπου συνδεόμενου με σωματείο προσώπου, εξαιρουμένου αθλητή-αθλήτριας Κάθε έτος πριν την έναρξη της αγωνιστικής περιόδου οι εν ενεργεία διαιτητές που έχουν τα προσόντα σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, υποβάλλονται προκειμένου να αξιολογηθούν υποχρεωτικά με ποινή αποκλεισμού τους από τις διαδικασίες αξιολόγησης και κατάταξης: (α) Σε ιατρικές & εργαστηριακές εξετάσεις για την διαπίστωση κατάστασης της υγείας τους. Η ισχύς των αποτελεσμάτων των παραπάνω εξετάσεων είναι διετούς διάρκειας. (β) Σε δοκιμασία (γραπτή & προφορική) για την διαπίστωση των γνώσεων επί των κανονισμών παιδιάς και πρωταθλημάτων με εξαίρεση τους διεθνείς διαιτητές Οι μη επιτυχόντες στις δοκιμασίες της παραγράφου 19.1 (α) & (β) αποκλείονται της ανόδου στην επόμενη κατηγορία ή της κατάταξης τους στις κατηγορίες. 26 Δεν επιτρέπεται στην ΚΕΔ να εντάξει διαιτητή στον ίδιο πίνακα ή σε ανώτερο πίνακα αξιολόγησης, ο οποίος τιμωρήθηκε την αγωνιστική περίοδο που πέρασε, με ποινή (3) τριών μηνών και άνω. Στην συμπλήρωση του τριμήνου αυτού προσμετράται αθροιστικά κάθε ποινή που επιβάλλεται στον διαιτητή κατά την άσκηση των αγωνιστικών καθηκόντων του. Δεν επιτρέπεται επίσης η ένταξη διαιτητή στον ίδιο πίνακα αξιολόγησης εφόσον, για ο- ποιοδήποτε λόγο δεν είχε αγωνισθεί επί (2) δύο πλήρεις και συνεχείς αγωνιστικές περιόδους σε Εθνικά πρωταθλήματα Διαιτητές, Επόπτες και γραμματείες, έχουν το δικαίωμα πριν την έναρξη του πρωταθλήματος, να δηλώσουν έγγραφα στην ΚΕΔ ότι δεν επιθυμούν να διευθύνουν τους αγώνες ενός σωματείου επαγγελματικού ή μη Διαιτητές, επόπτες και γραμματείες απαγορεύεται να διευθύνουν αγώνες επαγγελματικών ή ερασιτεχνικών σωματείων των οποίων διετέλεσαν μέλη ή των οποίων υπήρξαν αθλητές ή μέλη της οικογένειάς τους είναι αθλητές. Επίσης απαγορεύεται να διευθύνουν αγώνες των σωματείων επαγγελματικών ή μη, εφόσον συνδέονται με τους προέδρους ή μέλη των Δ.Σ. αυτών, με εργασιακή σχέση είτε οι ίδιοι ή οι σύζυγοι ή τα τέκνα τους Οι διαιτητές υποχρεούνται να δηλώσουν εγγράφως προ της έναρξης της περιόδου στην ΚΕΔ την ύπαρξη αυτού του κωλύματος. Σε περίπτωση που η δήλωση αυτή δεν γίνει και αποδειχθεί η σχέση εκ των υστέρων ο διαιτητής αυτομάτως διαγράφεται από τους πίνακες και δεν μπορεί να επανέλθει σε κανένα πίνακα οποιασδήποτε κατηγορίας εθνικού πρωταθλήματος προ της παρόδου τριετίας από την ημέρα της διαγραφής Διαιτητές, επόπτες και γραμματείες που ασθενούν αποδεδειγμένα, εξαιρούνται του ορισμού. Διαιτητές οι οποίοι λόγω ασθενείας αρνούνται να διευθύνουν τον αγώνα στον οποίο ορίσθηκαν, θεωρούνται δικαιολογημένοι, εφόσον η διαπίστωση της ασθενείας γίνεται από Δημόσιο Νοσοκομείο ή από ιατρό του Ασφαλιστικού Φορέα τους Δήλωση κωλύματος κατατίθεται εγγράφως ή τηλεγραφικώς ή με ΦΑΞ από τον ενδιαφερόμενο διαιτητή προς ΚΕΔ/ΕΟΠΕ Επιτροπές Διαιτησίας Ενώσεων ή Περιφερειακών Πρωταθλημάτων, ταυτόχρονα, κάθε Δευτέρα και έως ώρα 13:00 και ισχύει για τα Εθνικά και Τοπικά Πρωταθλήματα. Δεν επιτρέπεται για οποιοδήποτε λόγο σε διαιτητή να δηλώσει κώλυμα ή ασθένεια ή να αρνηθεί να διαιτητεύσει αγώνες Τοπικών Πρωταθλημάτων ενώ αποδέχεται τη συμμετοχή στους ορισμούς των Εθνικών Πρωταθλημάτων. 39 Οποιαδήποτε παράβαση του διαιτητικού καθήκοντος με διαπιστωθείσα και καταλογισθείσα πράξη ή παράλειψη, αποτελεί πειθαρχικό παράπτωμα, που τιμωρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού. 42 Στους Διαιτητές επιβάλλονται οι κάτωθι ποινές: Αποκλεισμός 30 (τριάντα) ημερών: (1) Καθυστερημένη προσέλευση για εκτέλεση καθηκόντων. (2) Ασαφής διατύπωση του Φύλλου Αγώνα. (3) Πλημμελής εκτέλεση καθηκόντων. (4) Οι καθ' οιονδήποτε τρόπο δηλώσεις συναδέλφων τους και σχολιασμοί φάσεων των εν ενεργεία διαιτητών στα ΜΜΕ. (5) Η καθ' οιονδήποτε τρόπο και χωρίς την άδεια της διοργανώτριας παροχή συνεντεύξεων. Διευκρινιστικές απαντήσεις που δίνονται δημοσίως, δεν αποτελούν συνέντευξη κατά την έννοια της παρούσας περίπτωσης. Αποκλεισμός 60 (εξήντα) ημερών: (1) Παράβαση των κανονισμών της παιδιάς που δεν συνεπάγεται την επανάληψη του αγώνα. (2) Αποδοχή ορισμού σε αγώνες Εθνικών Πρωταθλημάτων με ταυτόχρονη άρνηση ορισμού σε Τοπικά Πρωταθλήματα. (3) Αδικαιολόγητη μη αποδοχή του ορισμού του. Αποκλεισμός 90 (ενενήντα) ημερών: (1) Αδικαιολόγητη μη προσέλευση σ' αγώνα στον οποίο ορίσθηκε και έλαβε γνώση του ορισμού του. (2) Παράλειψη αναγραφής στο Φύλλο Αγώνα ή στη σχετική έκθεση των προπονητών ή των υπευθύνων παραγόντων των σωματείων που διαγωνίζονται και που έδειξαν ανάρμοστη συμπεριφορά. (3) Ανάρμοστη συμπεριφορά σε συνάδελφο διαιτητή, επόπτη, γραμματεία. (4) Η συμμετοχή ως διαιτητή σε αγώνες χωρίς την εντολή ή έγκριση της αρμόδιας αρχής ή οργάνου πετοσφαίρισης. Αποκλεισμός 120 (εκατόν είκοσι) ημερών: (1) Παράβαση των κανονισμών της παιδιάς που είχε σαν αποτέλεσμα την επανάληψη του αγώνα που διεξάχθηκε. (2) Αποφυγή αποβολής (αποκλεισμού) παίκτη από όλο τον αγώνα και αναγραφής στο Φύλλο Αγώνα του παίκτη και των πιθανών επεισοδίων. (3) Υποβολή ψευδών εκθέσεων για τα συμβάντα πριν, στη διάρκεια και μετά τον αγώνα. (4) Ανάρμοστη συμπεριφορά προς μέλος του Δ.Σ./ΕΟΠΕ, Ενώσεων ή Τοπικών Επιτροπών, Επιτροπών Διαιτησίας και Παρατηρητών. Αποκλεισμός 180 (εκατόν ογδόντα) ημερών: (1) Εξύβριση των μελών του Δ.Σ./ΕΟΠΕ, των Τοπικών Ενώσεων, του Δ.Σ./ΟΔΒΕ, των Επιτροπών Διαιτησίας και του σώματος των Παρατηρητών. (2) Η βάναυση λόγω και έργω συμπεριφορά προς τα μέλη των ομάδων, θεατές ή όργανα της ΕΟΠΕ. (3) Ανάρμοστη γενική συμπεριφορά αταίριαστη με την δεοντολογία του αθλητισμού. Αποκλεισμός 360 (τριακοσίων εξήντα) ημερών: Απρεπής και ανάρμοστη συμπεριφορά, στο εξωτερικό όπου πήγε διαιτητής για διαιτησία αγώνων και προέκυψαν δυσμενή σχόλια σε βάρος της Ελληνικής διαιτησίας. Διαγραφή: (α) Σε περιπτώσεις δόλιας μεροληψίας μετά από αποδεδειγμένη δωροδοκία για την οποία ο υπαίτιος διαιτητής καταδικάσθηκε (έστω και πρωτοδίκως) από ποινικό δικαστήριο ο διαιτητής διαγράφεται μέχρι τελεσιδικίας της απόφασης. (β) Σε κάθε άλλη περίπτωση, κατά την οποία διαιτητής καταδικάστηκε τελεσίδικα για παράπτωμα το οποίο συμπεριλαμβάνεται στις περιπτώσεις του άρθρου (3 παρ.1 εδ. β, γ και δ του ν. 2725/99). Οι ποινές υπολογίζονται σύμφωνα με το ημερολόγιο ενώ διακόπτονται στο τέλος της αγωνιστικής περιόδου (30/06) και συνεχίζονται με την έναρξη της επόμενης. Γενικός Κανονισμός Οργάνωσης & Διεξαγωγής Πρωταθλημάτων (ΓΚΟΔΠ) ΕΟΠΕ σε μια ματιά 12.3 Για να χαρακτηριστεί ένα γήπεδο κατάλληλο, θα πρέπει: (α) Ο αγωνιστικός χώρος και ο χώρος που τον περιβάλλει να είναι επίπεδος χωρίς ανωμαλίες και ελεύθερος από κάθε εμπόδιο και αντικείμενο που θα μπορούσε να προκαλέσει τραυματισμούς. (β) Να έχει, σύμφωνα με το Νόμο, άδεια λειτουργίας. (γ) Το δίκτυ να είναι σύμφωνο με τους Κανονισμούς παιδιάς. (δ) Η κατασκευή και οι διαστάσεις του να είναι σύμφωνες με τους Κανονισμούς παιδιάς. (ε) Να έχει αποδυτήρια για τις ομάδες. (στ) Να έχει αποδυτήρια για τους διαιτητές. (ζ) Να έχει δίκτυο ύδρευσης και αποχωρητήρια. (η) Να έχει πρόχειρο αλλά πλήρες φαρμακείο για προσφορά πρώτων βοηθειών. (θ) Να έχει επαρκή φωτισμό, ώστε να χρησιμοποιηθεί για νυκτερινούς αγώνες. (ι) Να έχει πίνακα αποτελεσμάτων. (κ) Ολόκληρο το γήπεδο να είναι περιφραγμένο. Η απόσταση των θεατών από τις γραμμές ορίων να είναι τουλάχιστον 3 μέτρα. (λ) Να υπάρχει οριοθετημένη γραμμή για τον προπονητή, σύμφωνα με τους κανονισμούς της FIVB. (μ) Να υπάρχουν πινακίδες αλλαγής των παικτών (από 1 έως και 18) και κουδούνι στο τραπέζι της γραμματείας για τις αλλαγές Για τη δυνατότητα διεξαγωγής ή όχι του αγώνα λόγω αντικανονικότητας του γηπέδου, μόνος αρμόδιος να αποφασίσει είναι ο Α διαιτητής. Οι διαιτητές υποχρεούνται να αξιώνουν και τα σωματεία πριν την έναρξη του αγώνα να λαμβάνουν κάθε πρόσφορο μέτρο ώστε να εκλείψουν οι αιτίες που καθιστούν αντικανονικό το γήπεδο Η διακοπή ή/και ματαίωση αγώνα λόγω τυχόν αντικανονικότητας του γηπέδου βαρύνει το σωματείο που έχει την ιδιότητα του γηπεδούχου, με συνέπεια το μηδενισμό στον συγκεκριμένο αγώνα, εκτός αν αποδειχθεί ότι δεν βαρύνεται με δόλο ή αμέλεια. Σε κάθε περίπτωση οι διαιτητές είναι υποχρεωμένοι να αναφέρουν με έκθεσή τους κάθε τυχόν ατέλεια ή έλλειψη που θα διαπιστώσουν σε γήπεδο Σε περίπτωση που κάποιο διαγωνιζόμενο σωματείο αδυνατεί να εμφανίσει έγκυρα δελτία αθλητικής ιδιότητας ή τον προβλεπόμενο αριθμό συμμετεχόντων 30 πριν την έναρξη, τότε έχει το δικαίωμα, να πράξει τούτο, το αργότερο μέχρι και δεκαπέντε (15 ) λεπτά μετά την προγραμματισμένη ώρα έναρξης του αγώνα. Μετά την παρέλευση του ανωτέρω χρόνου η ομάδα θεωρείται ότι δεν έχει προσέλθει Αν για λόγους ανωτέρας βίας καθυστερήσουν οι ορισθέντες διαιτητές και δεν είναι δυνατή η έναρξη του αγώνα, ο χρόνος ενάρξεως μετατίθεται κατά τριάντα (30) το πολύ λεπτά Αν για λόγους ανωτέρας βίας (διακοπή ρεύματος, απρόβλεπτη ζημία, κτλ.) η έναρξη του αγώνα καθυστερήσει, ο χρόνος της έναρξης μετατίθεται μέχρι ενενήντα (90) λεπτά. 15. Η ΕΟΠΕ εκδίδει δελτία αθλητικής ιδιότητας πλαστικοποιημένα για κάθε αγωνιστική περίοδο ισχύος τους αυτοκόλλητα επικολλούμενα στην πίσω πλευρά των δελτίων, όπου θα τοποθετείται και η σφραγίδα του σωματείου για την πιστοποίηση της ταυτότητας του αθλητή. Όταν δεν υπάρχει σφραγίδα, ο διαιτητής είναι υποχρεωμένος να μην επιτρέψει να αγωνισθεί ο αθλητής, εκτός εάν η ταυτοπροσωπία ελεγχθεί και βεβαιωθεί με ταυτότητα ή διαβατήριο. Περαιτέρω στα δελτία αθλητικής ιδιότητας πετοσφαιριστή πρέπει να υπάρχει ιατρική θεώρηση. Αν το σωματείο δεν προσκομίσει πριν την έναρξη του αγώνα νόμιμα θεωρημένα δελτία, ο διαιτητής είναι υποχρεωμένος να μην διεξάγει τον αγώνα και το σωματείο μηδενίζεται. 16 Σε όλες τις κατηγορίες ή ηλικιακά πρωταθλήματα, τα συμμετέχοντα σωματεία είναι υποχρεωμένα να καταθέτουν το δελτίο ταυτότητας προπονητού και βοηθού προπονητού, που έχει εκδώσει ο ΣΕΠΠΕ. Σε αντίθετη περίπτωση, οι ανωτέρω δεν αναγράφονται στο Φ/Α. Δεν επιτρέπεται να ασκεί χρέη προπονητού όποιος δεν πληρεί τις προϋποθέσεις του Νόμου και του Κανονισμού του ΣΕΠΠΕ. Η παράβαση έχει τις ίδιες συνέπειες που προβλέπονται για την αντικανονική συμμετοχή πετοσφαιριστή. Η απαγόρευση αυτή δεν ισχύει για αθλητές κατόχους δελτίου ταυτότητας προπονητή που είναι προπονητές στα τμήματα υποδομής του σωματείου που αγωνίζονται Σε περίπτωση που δεν παρουσιαστεί στον αγώνα ο ένας ή και δύο διαιτητές που ορίστηκαν, αντικαθίστανται από τυχαία παρευρισκόμενους διαιτητές, ακόμα και αν αυτοί δεν είναι αξιολογημένοι. Τη δυνατότητα αυτή έχει ο παρών διαιτητής, ο γυμνασίαρχος και τα μέλη του ΔΣ ΕΟΠΕ. Αν υπάρχουν στο γήπεδο περισσότεροι επιλέγεται αντικαταστάτης με συμφωνία των σωματείων, άλλως με κλήρωση. Αν δεν παρουσιαστεί ο Α διαιτητής που ορίστηκε, αναλαμβάνει καθήκοντα Α διαιτητή ο Β διαιτητής. Για το Πρωτάθλημα της Α1 Ανδρών, κάθε αντικατάσταση διαιτητή γίνεται υποχρεωτικά με εντολή του Προέδρου της ΚΕΔ/ΕΟΠΕ και πάντα με Διαιτητή που περιλαμβάνεται στη Λίστα της Α1 Ανδρών Ο αγώνας μπορεί να αρχίσει και με ένα διαιτητή (εκτός της Α1 Ανδρών). Με την πρώτη διακοπή (π.χ. time-out) επιτρέπεται να μπει στον αγώνα και δεύτερος διαιτητής. Ο διαιτητής που ανέλαβε από την αρχή τη διεύθυνση του αγώνα παραμένει Α διαιτητής μέχρι το τέλος. Αγώνας που γίνεται και με ένα μόνο διαιτητή είναι έγκυρος Ο Α διαιτητής, σε περίπτωση προβλημάτων στην ομαλή διεξαγωγή του αγώνα: (α) Αν ακουστούν για 1η φορά ομαδικά υβριστικά συνθήματα με στόχο Σωματεία, μέλη αυτών ή το Σώμα των Διαιτητών, αναγράφονται στο Φ/Α και γίνεται σύσταση (1η προειδοποίηση) από τη μικροφωνική εγκατάσταση. (β) Αν τα ομαδικά υβριστικά συνθήματα ακουστούν για 2η φορά, γίνεται 2η προειδοποίηση. (γ) Αν τα ομαδικά υβριστικά συνθήματα συνεχίζουν να ακούγονται για 3η φορά, ο Α διαιτητής διακόπτει προσωρινά τον αγώνα και κατευθύνεται προς τη γραμματεία όπου κάνει συστάσεις (3η προειδοποίηση). Ο αγώνας δεν ξαναρχίζει αν δεν εκφωνηθούν οι συστάσεις. (δ) Αν τα υβριστικά συνθήματα συνεχιστούν και πέραν της 3ης προειδοποίησης ο Α διαιτητής έχει το δικαίωμα να ζητήσει την εκκένωση του γηπέδου, ή και να διακόψει οριστικά τον αγώνα. (ε) Αν ακουστούν συνθήματα με αντεθνικό περιεχόμενο ή που σχετίζονται με την καταγωγή αθλητών («ρατσιστικά»), ο Α διαιτητής είναι υποχρεωμένος να ακολουθήσει απευθείας τις διαδικασίες της 3ης προειδοποίησης. (στ) Αν για οποιοδήποτε λόγο δεν είναι δυνατή η εκκένωση του γηπέδου, μέσα σε χρόνο 60, τότε ο Α διαιτητής μπορεί να διακόψει οριστικά τον αγώνα, κάνοντας λεπτομερή έκθεση για τα γεγονότα. (ζ) Αν τα επεισόδια αφορούν ρίψη αντικειμένων εντός του αγωνιστικού χώρου, ο Α διαιτητής είναι υποχρεωμένος να ακολουθήσει απευθείας τις διαδικασίες της 3ης προειδοποίησης. (η) Αν οι ρίψεις των αντικειμένων δύνανται να προκαλέσουν τραυματισμό (αθλητών, προπονητών, διαιτητών), ο Α διαιτητής μπορεί να προχωρήσει σε οριστική διακοπή του αγώνα. Αν από την ρίψη αντικειμένων προκληθεί διαπιστωμένος τραυματισμός αθλητή ή προπονητή ή διαιτητή, η διακοπή του αγώνα είναι υποχρεωτική Σε κάθε μία από τις προαναφερόμενες περιπτώσεις όπως και σε περίπτωση πειθαρχικών παραπτωμάτων αθλητών, παραγόντων, προπονητών κτλ., οι διαιτητές είναι υποχρεωμένοι να αναγραφούν στο Φ.Α. τα σχετικά επεισόδια με κάθε λεπτομέρεια και εντός 24 ωρών να υποβάλουν έκθεση Οι διαιτητές οφείλουν να μην επιστρέψουν Δελτίο αθλητή, αν υποβλήθηκε ένσταση για κακή συμμετοχή αυτού ή για το γνήσιο της ταυτότητάς του και αφού αυτό γράφτηκε στο Φύλλο του αγώνα. Επίσης δεν επιστρέφεται το Δελτίο αθλητή από τους Διαιτητές, σε περίπτωση που έπεσε στην αντίληψη των αρμοδίων οργάνων, η σύμφωνα με τα πιο πάνω, κακή συμμετοχή αθλητή. Τέλος δεν παραδίδεται από τους διαιτητές στο σωματείο δελτίο αθλητή που αποβλήθηκε, κατά τη διάρκεια του αγώνα. 22.Ε Σε αντικανονική συμμετοχή αθλητή, είτε τιμωρημένου είτε επειδή δεν είχε αναγραφεί στο Φ/Α, η ομάδα: (1) Χάνει με 25-0 τα σετ που είχε κερδίσει με τη συμμετοχή του. (2) Αφαιρούνται οι πόντοι που έχει κερδίσει με την συμμετοχή του στα σετ που έχει χάσει. (3) Στο σετ που είναι σε εξέλιξη αφαιρούνται οι πόντοι που έχει κερδίσει με τη συμμετοχή του. (4) Αν η κακή συμμετοχή διαπιστωθεί μετά το τέλος και πριν υπογραφεί το Φ/Α, η ομάδα μηδενίζεται. Τα ίδια ισχύουν για κακή συμμετοχή προπονητή (χωρίς κάρτα ή αθλητή-προπονητή). 25 Ενστάσεις επιτρέπονται μόνο για τους εξής λόγους: (α) Αντικανονικότητα του γηπέδου, μόνο πριν από την έναρξη. Μόνος αρμόδιος να κρίνει είναι ο Α διαιτητής. (β) Αντικανονική συμμετοχή αθλητή. Δεν υποβάλλεται αν ο αθλητής δεν έχει συμμετοχή σε κανένα σετ. (γ) Πλαστοπροσωπία. Ο διαιτητής υποχρεούται να ζητήσει από τον αθλητή στοιχεία ταυτοπροσωπίας (δελτίο ταυτότητας, ιδιόχειρη υπογραφή, άλλες πληροφορίες ταυτότητας, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά) για την εκδίκαση της ένστασης. Αποχώρηση ή άρνηση του αθλητή ισοδυναμεί με ο- μολογία της πλαστοπροσωπίας. Η πλαστοπροσωπία ισχύει ακόμη και αν ο αθλητής δεν συμμετείχε σε κανένα σετ αλλά μόνο έχει αναγραφεί στη σύνθεση της ομάδας. (δ) Παράβαση ή κακή εφαρμογή κανονισμού με συνέπεια την αλλοίωση του αποτελέσματος. Η ένσταση ζητείται στην πρώτη διακοπή μετά τη συγκεκριμένη φάση και γράφεται στο τέλος του σετ ή στο τέλος του αγώνα. Ο Α διαιτητής αναγράφει σύντομη εξήγηση της απόφασής του στο Φ/Α και υποβάλλει λεπτομερή έκθεση. Ο Β διαιτητής συνυπογράφει με τον Α ή υποβάλλει χωριστή έκθεση, σε περίπτωση διαφωνίας του. (ε) Για συμμετοχή αλλοδαπού προπονητή, εκτός Α1 Ανδρών. (στ) Για μη τέλεση αγώνα λόγω μη προσκόμισης έγκυρων δελτίων. Πρωτόκολλο έναρξης του αγώνα 16 + Ανεπίσημη προθέρμανση των ομάδων με ή χωρίς μπάλες. Προετοιμασία του Φ/Α (συνθέσεις). 16 Έλεγχος του φιλέ (αντένες, ταινίες, κτλ.) από τον Α και Β διαιτητή. 15 Κλήρωση. Υπογραφή από τους αρχηγούς. Μεταφορά τυχόν εξοπλισμού πίσω από τον πάγκο. 14 Επίσημη προθέρμανση (δέκα λεπτά στο φιλέ). Οι διαιτητές ελέγχουν μπάλες, ταμπελάκια αλλαγών, κουδούνια, συμπληρωματικό εξοπλισμό, κτλ. Οι διαιτητές δίνουν οδηγίες σε επόπτες, σημειωτές, επαναφορείς μπάλας, καθαριστές πατώματος. 12 Περιστροφές (από τους προπονητές στον Β διαιτητή). Έλεγχος και καταγραφή στο Φ/Α. 4 Λήξη επίσημης προθέρμανσης. Όλα τα μέλη των ομάδων με επίσημη εμφάνιση στους πάγκους. 3 Αναγγελία αγώνα, παρουσίαση. 2,5 Παρουσίαση διαιτητών, αρχικών εξάδων, προπονητών, από τον εκφωνητή. 0 Μετά την παρουσίαση, ο Β διαιτητής δίνει μπάλες στους επαναφορείς, ελέγχει τις θέσεις των ομάδων, ρωτά τον σημειωτή αν είναι έτοιμος, και τέλος δίνει την μπάλα στον παίκτη που θα σερβίρει. Ο Β διαιτητής κάνει χειροσήμανση ότι είναι έτοιμος και ο Α σφυρίζει για σερβίς. ΕΕ ππ ιι ιμμ έ λ ε ιι ιαα : : ΦΦΩΩ ΤΤ ΗΗ ΣΣ ΚΚ ΟΟ ΚΚ ΑΑΒΒ ΕΕ ΣΣ ΗΗ ΣΣ

6 εχνικά θέματα διαιτησίας - Τεχνικά θέματα διαιτησίας - Τεχνικά θέματα διαιτησίας - Τεχνικά θέματα διαιτησία Χαμένες φάσεις Η ανάλυση που ακολουθεί αποτελεί προσωπική άποψη του ΦΩΤΗ ΚΟΚΑΒΕΣΗ, που έχει διαμορφωθεί μέσα από πανεπιστημιακές σπουδές ψυχολογίας (2 χρόνια ως δεύτερο πτυχίο, συνολικά 54 από τις 148 διδακτικές μονάδες, στο ΑΠΘ, ) και την εμπειρία 24 αγωνιστικών περιόδων και 3000 αγώνων. Εισαγωγή: Το πρώτο που έχουμε μάθει ως διαιτητές είναι ότι τα λάθη στη διάρκεια ενός αγώνα είναι κάτι φυσιολογικό, όπως οι σεισμοί στην Ιαπωνία, και πρέπει να ζήσουμε με αυτά. Η συνηθισμένη τακτική της ομοσπονδίας είναι να επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στη διατήρηση του ελέγχου του αγώνα, με τη βοήθεια ποινών και αυστηρής τυπικότητας (π.χ. ποιος μιλά στον διαιτητή, πού κάθονται οι αναπληρωματικοί, κτλ.), με την κρυφή ελπίδα ότι τελικά τα λάθη είναι λίγα και δεν επηρεάζουν την έκβαση του αγώνα. Δυστυχώς αυτό δεν ισχύει πάντοτε. Έχουμε δει αγώνες, όπου ένα ανάποδο σφύριγμα π.χ. στο ακολουθείται αμέσως από κάρτα στον διαμαρτυρόμενο προπονητή, και έτσι το σκορ αντί για γίνεται Αν ο εκνευρισμός οδηγήσει την ομάδα που αδικήθηκε σε κακή υποδοχή, ο διαιτητής έχει ουσιαστικά δώσει το σετ στην άλλη ομάδα [έτσι ακριβώς συνέβη σε αγώνα που έχει τύχει να παρακολουθήσω]. Αυτό δεν διαφέρει σε τίποτε από ένα πέναλτι ή γκολ-οφσάιτ στο ποδόσφαιρο! Η παρούσα μελέτη θα προσεγγίσει το θέμα των λαθών από την ανηφορική πλευρά. Αντί να υποκρίνεται ότι τα λάθη είναι λίγα ή ότι δεν έχουν σημασία, θα προσπαθήσει να τα αιτιολογήσει, να τα χωρίσει σε κατηγορίες, και τελικά να εξετάσει τρόπους για την αποφυγή τους, όσο αυτό είναι δυνατόν. Χαμένες φάσεις: Πίσω από κάθε λάθος κρύβεται μια χαμένη φάση από την πλευρά ενός ή και των δυο διαιτητών. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε χαμένη φάση οδηγεί σε λάθος. Αντίθετα, ένας διαιτητής μπορεί να έχει χάσει 10 φάσεις στη διάρκεια ενός αγώνα, χωρίς να κάνει κανένα λάθος: στις 5 περιπτώσεις η φάση δεν τελείωσε τη στιγμή του «μπλακ-άουτ», στις άλλες 3 το αποτέλεσμα ήταν φανερό, την ένατη την έδειξε ο άλλος διαιτητής, και τέλος, στην δέκατη, μάντεψε σωστά! Ο αγώνας τελείωσε και όλοι έφυγαν χαμογελαστοί. Το αισιόδοξο αυτό σενάριο προϋποθέτει ότι οι χαμένες φάσεις είναι σε τυχαία διαστήματα και μακριά η μία από την άλλη. Όταν οι χαμένες φάσεις είναι διαδοχικές, ή όπως λέμε όταν ο διαιτητής «κάνει κοιλιά», τότε αναπόφευκτα θα έρθει και το λάθος. Μειώνοντας τις χαμένες φάσεις περιορίζουμε σοβαρά τις πιθανότητες να γίνουν λάθη, και αυτός θα πρέπει να είναι ο σκοπός μας. Σε τι οφείλονται οι χαμένες φάσεις; Χαμένη φάση είναι κάθε φάση για την οποία ο διαιτητής δεν έχει άμεση άποψη σχετικά με το τι συνέβη, ή συνέβη κάτι και ο διαιτητής δεν το έχει δει. Για παράδειγμα, η μπάλα έσκασε κάτω και δεν ξέρει αν ήταν μέσα ή έξω. Ο φιλές τραντάχθηκε, και δεν μπορεί να πει αν ήταν από τη μπάλα, ή από τον επιθετικό ή τον μπλοκέρ. Ακόμη χειρότερα, ο παίκτης που παίζει πίσω κάρφωσε σαν επιθετικός και ο διαιτητής δεν αντιλήφθηκε τίποτε. Μια χαμένη φάση μπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους: Κάποιο σώμα έκρυψε την μπάλα από τον διαιτητή. Η μπάλα ήταν πολύ γρήγορη και ο διαιτητής δεν μπόρεσε να την προλάβει. Η φάση ήταν πολύπλοκη (π.χ. έγιναν καραμπόλες μεταξύ των παικτών κάτω από το φιλέ και τελικά κάποιος την πέρασε απέναντι: ήταν 3 μπαλιές ή 4;) Ο Β διαιτητής δεν έμεινε στο φιλέ, αλλά παρασύρθηκε να κοιτά την μπάλα, ενώ πίσω ο αμυντικός έκανε φιλέ. Ο διαιτητής δεν θυμόταν αν ο παίκτης που κάρφωσε παίζει μπρος ή πίσω. Ο διαιτητής δεν έχει αρκετή εμπειρία ώστε να αντιδρά ομοιόμορφα στο πιαστό, και αφήνει κάποια ενώ σφυρίζει άλλα που είναι «λιγότερο πιαστά». Οι παραπάνω αιτίες χωρίζονται σε δυο κατηγορίες: 1. Ο διαιτητής δεν έχει δει τη φάση. 2. Ο διαιτητής δεν μπόρεσε να «επεξεργαστεί» αυτά που είδε και να συμπεράνει σωστά. Φάσεις που ο διαιτητής δεν είδε: Αν εξαιρέσουμε τις προφανείς περιπτώσεις, όπου είτε τα σώματα κρύβουν την μπάλα από τον διαιτητή, είτε ο διαιτητής (συνήθως ο Β ) δεν κοιτάζει εκεί όπου θα έπρεπε, υπάρχει μια ακόμη οργανική αιτία που προκαλεί χαμένες φάσεις αυτού του είδους. Το ανθρώπινο μάτι δεν βλέπει συνεχή εικόνα, αλλά έναν αριθμό από «καρέ» (δηλαδή διαδοχικά στιγμιότυπα) ανά δευτερόλεπτο. Αυτό ονομάζεται μετείκασμα, είναι η αδράνεια του αμφιβληστροειδούς, που χρειάζεται λίγα εκατοστά του δευτερολέπτου για να απομακρύνει την προηγούμενη εικόνα ώστε να δεχτεί την επόμενη, και είναι αυτό που κάνει δυνατή τη λειτουργία του κινηματογράφου, ο οποίος με 25 εικόνες ανά δευτερόλεπτο μας δίνει την αίσθηση της συνεχούς κίνησης. Ανάλογα με τον βαθμό εγρήγορσης του διαιτητή, το μάτι του μπορεί να διακρίνει 15, 20 ή 25 καρέ ανά δευτερόλεπτο. Αν μια σχετικά γρήγορη μπάλα κινείται με 36 χιλιόμετρα την ώρα (=3600 δευτερόλεπτα), η μπάλα αυτή καλύπτει 10 μέτρα το δευτερόλεπτο. Αν το μάτι του διαιτητή διακρίνει 20 καρέ ανά δευτερόλεπτο, θα βλέπει διαδοχικές θέσεις της μπάλας ανά μισό περίπου μέτρο και από τις εικόνες αυτές ο εγκέφαλος θα συνθέσει την τροχιά της μπάλας. Αν ο διαιτητής (π.χ. λόγω της κόπωσης) δεν βλέπει 20 αλλά 10 «καρέ» το δευτερόλεπτο (ή αν η μπάλα τρέχει με 72 χιλιόμετρα την ώρα), οι εικόνες της μπάλας που θα έχει θα είναι ανά ένα περίπου μέτρο. Έτσι, αν η μπάλα σκάσει στο έδαφος ανάμεσα σε δυο «καρέ», ο διαιτητής θα έχει στο μυαλό του την τελευταία εικόνα μισό μέτρο πριν σκάσει η μπάλα, και την αμέσως επόμενη μισό μέτρο μετά την αναπήδηση. Αν το σημείο αναπήδησης ήταν ελάχιστα εκατοστά από τη γραμμή, ο διαιτητής δεν μπορεί να πει αν ήταν μέσα ή έξω, δεν έχει εικόνα, ακόμη και αν «ξαναπαίξει» τη φάση στο μυαλό του εκατό φορές. Βέβαια, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλοϊκά. Πρώτον, το μάτι μας δεν είναι μια μηχανή λήψης που «γράφει» σταθερά 10 ή 20 «καρέ» ανά δευτερόλεπτο. Αντίθετα, μπορεί να επιταχύνει ή να επιβραδύνει τον ρυθμό ανάλογα με τον βαθμό ενδιαφέροντος αυτού που παρακολουθεί. Έτσι, μπορεί να γράψει μόνο ένα ή δυο καρέ στον αδιάφορο χρόνο που η μπάλα πετάει μακριά από τους παίκτες, αλλά στο κρίσιμο δέκατο του δευτερολέπτου που η μπάλα σκάει δίπλα στη γραμμή να γράψει 5 πυκνά καρέ, ώστε να έχει απόλυτα καθαρή εικόνα του σημείου επαφής με το έδαφος. Δεύτερον, ακόμη και έτσι ο εγκέφαλος εξακολουθεί να έχει στη διάθεσή του μόνο

7 μερικές διαδοχικές εικόνες, από τις οποίες πρέπει να συνθέσει την συνεχή τροχιά της μπάλας. Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλος (α) πρέπει να είναι ελεύθερος από άλλες σκέψεις και (β) πρέπει να μην επηρεάζεται από την κόπωση που συσσωρεύεται στη διάρκεια ενός αγώνα. Ακόμη και όταν νομίζουμε ότι απλά καθόμαστε και βλέπουμε, αυτό δεν γίνεται παθητικά. Η σύνθεση της κίνησης είναι μια συνεχής διεργασία που συμβαίνει στο παρασκήνιο (=υποσυνείδητο). Η απώλεια της αυτοσυγκέντρωσης δεν είναι τίποτε άλλο από τη διακοπή αυτής της υποσυνείδητης λειτουργίας. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του ελαφρού μπλοκ-άουτ που γίνεται κοντά στον Α διαιτητή. Επειδή δεν υπάρχει κάτι που να εστιάσει την προσοχή του διαιτητή, ώστε να γράψει πυκνά καρέ τη στιγμή της επαφής, συχνά ο διαιτητής δεν έχει καμία απολύτως εικόνα από το πέρασμα της μπάλας κοντά στα χέρια του μπλοκ, και πρέπει να μαντέψει την επαφή από άλλα στοιχεία, όπως ο ήχος, το φάλτσο, ή οι αντιδράσεις των παικτών στο μπλοκ [η κατάσταση είναι ακόμη πιο τραγική όταν σε ένα βαρετό και αργό παιχνίδι παίδων, ξαφνικά κάποιος κάνει ένα δυνατό καρφί, που μπορεί να πήρε ή να μην πήρε μπλοκ!]. Επίσης χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της μπάλας που σκάει κοντά στην τελική γραμμή, μέσα, αλλά ο διαιτητής την βλέπει άουτ. Η εξήγηση είναι ότι άργησε να γυρίσει, δεν έχει εικόνα πριν την αναπήδηση, και ο εγκέφαλός του συνθέτει μια τροχιά που να ανταποκρίνεται στην πρώτη εικόνα που πρόλαβε να δει, η οποία είναι έξω από το γήπεδο [τα πράγματα βέβαια είναι πολύ χειρότερα αν αυτός που άργησε να γυρίσει είναι ο προπονητής, ενώ ο διαιτητής έχει δώσει σωστά μέσα]. Ως επιβεβαίωση της ασυνέχειας των εικόνων, προσπαθήστε, αν τύχει μια φάση με ιδρωμένη μπάλα, μετά το τέλος να αναζητήσετε το ίχνος της μπάλας στο δάπεδο. Θα εκπλαγείτε, πόση διαφορά έχει το ίχνος από το σημείο όπου «είδατε καθαρά» να σκάει η μπάλα όταν σφυρίξατε. Ο εγκέφαλός σας έχει συνθέσει μια τροχιά από τις ασυνεχείς εικόνες που έχει, η οποία είναι εύλογη, αλλά συνήθως δεν συμπίπτει με την πραγματική! Παρόμοια είναι η κατάσταση όταν σε ένα δυνατό αγώνα όχι πολύ καλών ομάδων ανδρών ή εφήβων, κάνουν φιλέ χέρια σχεδόν ταυτόχρονα. Επειδή η κίνηση του χεριού είναι πολύ σύντομη σε χρόνο και χώρο, συμβαίνει συχνά ο διαιτητής να μην έχει καμία απολύτως εικόνα του τι τράνταξε το φιλέ. Ως πρακτική λύση, όταν η μπάλα κινείται κάθετα σε μια γραμμή, χρησιμοποιείστε τον χρόνο (σε συνδυασμό με την ταχύτητά της και τον ήχο της αναπήδησης) για να εκτιμήσετε αν έσκασε μέσα ή έξω (πριν διασταυρώσει τη γραμμή ή μετά). Με λίγη εμπειρία η αίσθηση αυτή δίνει πολύ πιο αξιόπιστα αποτελέσματα, ιδίως για επόπτες που αντιμετωπίζουν γρήγορες μπάλες. Επίσης είναι καλό, όσο μπορεί ο Α διαιτητής να κινηθεί, το μάτι του να βρίσκεται πίσω από την μπάλα ώστε να παρακολουθεί μια σχετικά σταθερή ευθεία και να μπορεί να αντιληφθεί κάθε αλλαγή στην τροχιά. Η παραπάνω διαπίστωση οδηγεί σε ένα απλό και αυτονόητο συμπέρασμα: ο διαιτητής πρέπει να φροντίζει ώστε όταν πηγαίνει στο γήπεδο να είναι στην καλύτερη δυνατή κατάσταση σωματικά και ψυχικά, νηφάλιος, ξεκούραστος, και με ειλικρινές ενδιαφέρον για τον αγώνα [βέβαια, το πώς μπορεί να γίνεται αυτό 5-6 φορές την εβδομάδα σε αγώνες διάφορων επιπέδων και χωρίς κανένα εξωτερικό κίνητρο, είναι μια πολύ καλή ερώτηση, στην οποία ο καθένας από μας έχει τη δική του απάντηση]. Φάσεις που ο διαιτητής δεν μπόρεσε να επεξεργαστεί: Οι φάσεις αυτές είναι οι πιο επικίνδυνες, καθώς απαιτούν συχνά υποκειμενική κρίση (π.χ. αν η μπάλα βρήκε στο μπλοκ ή μόνο στο φιλέ, οπότε δεν πέρασε και ήταν 4 μπαλιές) και δεν παρέχουν το άλλοθι της ταχύτητας, ενώ συγχρόνως επιτρέπουν στην κάθε ομάδα να τις ερμηνεύει σύμφωνα με το δικό της συμφέρον. Επίσης, τέτοιες φάσεις είναι πιο πιθανό να χαθούν στη διάρκεια της «κοιλιάς» ενός διαιτητή, που ενώ συνεχίζει να βλέπει (ή να μαντεύει) τις γραμμές δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί μια πολύπλοκη φάση και έτσι δίνει την εικόνα του ανθρώπου που έχει χάσει τον έλεγχο. Ο διαιτητής (ιδίως ο Α ) είναι υποχρεωμένος να ακολουθεί συνεχώς την εξέλιξη του παιχνιδιού και δεν έχει κανένα περιθώριο για συνειδητή ανάλυση στη διάρκεια μιας φάσης. Για να μπορεί να ερμηνεύει σωστά αυτά που βλέπει μπροστά του, πρέπει να έχει προκατασκευασμένα σημεία αναγνώρισης, που να τον οδηγούν σε αυτόματα συμπεράσματα. Για παράδειγμα: Αν κάνει φιλέ ο επιθετικός τραντάζει το φιλέ, ενώ ο μπλοκέρ αγγίζει τη λευκή ταινία και πολύ πιο μαλακά. Αν ο διαιτητής έχει αυτές τις δυο εικόνες στο μυαλό του, θα μπορέσει να ξεχωρίσει το σφάλμα του επιθετικού από αυτό του αμυντικού, στις 99 από τις 100 φορές, ακόμη και αν δεν έχει δει το χέρι που άγγιξε το φιλέ. Αν η μπάλα «πήρε» μπλοκ μετά από μια επίθεση θα έχει κόψει ταχύτητα, θα έχει πάρει στροφές, και σε καμία περίπτωση δεν θα πηγαίνει «κυματιστά» σαν από σερβίς. Όλα αυτά είναι σκέψεις που ο διαιτητής δεν έχει χρόνο να τις κάνει συνειδητά, γιατί αν δεν σφυρίξει αμέσως εγκλωβίζεται από την εξέλιξη της φάσης. Πρέπει να γίνονται μηχανικά, και αυτό είναι κάτι που αποκτά κανείς μόνο με την εμπειρία. Η προσπάθεια συνειδητής ανάλυσης την ώρα του αγώνα κουράζει το μυαλό (που ας μην ξεχνάμε, πρέπει από τα διαδοχικά καρέ να συνθέτει διαρκώς την τροχιά της μπάλας ώστε να μη χάνει τα μέσα και τα έξω) και αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε χειρότερη «κοιλιά» στη συνέχεια. Και για να αυτοματοποιηθούν οι σκέψεις αυτές, υπάρχει μόνο ένας τρόπος: η εμπειρία. Να παίζουμε πολλά και κατά το δυνατόν ενδιαφέροντα παιχνίδια. Ποια είναι η λύση; Οι χαμένες φάσεις είναι αναπόφευκτες. Ακόμη και αν το μάτι μας πιάνει 120 «καρέ» το δευτερόλεπτο (κάτι αδύνατο, γιατί δεν θα μπορούσαμε να δούμε σινεμά: θα διακρίναμε τις διαδοχικές φωτογραφίες πάνω στην οθόνη αντί για συνεχή εικόνα), ακόμη και αν εμφυτεύσουμε μικροτσίπ στο κεφάλι μας για να επεξεργάζεται τις δύσκολες φάσεις, θα έρθει ώρα που θα σκάσει η μπάλα κρυμμένη από τα σώματα τριών παικτών, ενώ ταυτόχρονα θα πεταχτούν πάνω και οι δυο ομάδες πανηγυρίζοντας. Τι θα δώσουμε τότε; Πριν τοποθετήσουμε καθρέφτες πάνω στους στύλους για να βλέπουμε από εκεί όταν μας κρύβουν την μπάλα, πριν βάλουμε ένα φίλο μας στην κερκίδα για να μας δείχνει με τα μάτια τις δύσκολες περιπτώσεις, πριν πάρουμε τηλέφωνο την πεθερά μας να δει το ριπλέι από το σπίτι, υπάρχει μια πολύ πιο απλή λύση: ο άλλος διαιτητής. Αν σε ένα δυνατό παιχνίδι, με συνολικά 200 πόντους, ο Α διαιτητής χάσει 10 φάσεις και ο Β άλλες 10, δηλαδή από 5% ο καθένας, η πιθανότητα και χάσουν και οι δυο την ίδια φάση είναι μόλις 0,25% δηλαδή μισή από τις 200 φάσεις. Αν είναι τυχεροί, στη μισή αυτή φάση δεν θα συμβεί τίποτε. Αν είναι άτυχοι, θα τελειώσουν όμορφα το παιχνίδι έχοντας χάσει ένα μπλοκ-άουτ. Σε κάθε περίπτωση όμως, ο Β θα πρέπει να είναι σε ετοιμότητα να δείξει στον Α, και αντίστροφα, τις άλλες 9 φάσεις όπου ο καθένας φυσιολογικά θα χρειαστεί μια βοήθεια. Φώτης Κοκαβέσης

8 ΣΥΔΠΕ Β.Ε. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Γραφεία: ΕΑΚ Μίκρας, Τηλ , Fax Ταχ. Διεύθυνση: Τ.Θ , Τ.Κ , Θεσσαλονίκη ΤΕΧΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΙΤΗΣΙΑΣ Υποδοχή - Λάθος θέσεις Σύμφωνα με τον κανονισμό, για τις θέσεις των παικτών μέσα στο γήπεδο κατά τη στιγμή του σερβίς ισχύουν τα εξής: 7.4. ΘΕΣΕΙΣ Την στιγμή που η μπάλα χτυπιέται από τον αθλητή που σερβίρει, κάθε ομάδα πρέπει να βρίσκεται μέσα στο δικό της γήπεδο και στη σειρά περιστροφής (εκτός του αθλητή που σερβίρει) Οι θέσεις των αθλητών είναι αριθμημένες ως εξής: Οι τρεις αθλητές κατά μήκος του φιλέ είναι οι αθλητές της μπροστινής γραμμής και καταλαμβάνουν τις θέσεις 4 (μπροστάαριστερά), 3 (μπροστά-κέντρο) και 2 (μπροστά-δεξιά) Οι άλλοι τρεις είναι οι αθλητές της πίσω γραμμής καταλαμβάνοντας τις θέσεις 5 (πίσω-αριστερά), 6 (πίσω-κέντρο) και 1 (πίσωδεξιά) Καθορισμός θέσεων μεταξύ αθλητών κάθε αθλητής της πίσω γραμμής πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση από το φιλέ μεγαλύτερη του αντίστοιχου αθλητή της μπροστινής γραμμής Οι αθλητές της μπροστινής γραμμής και της πίσω γραμμής, αντίστοιχα, θα πρέπει να είναι τοποθετημένοι πλαγίως σύμφωνα με τη σειρά που υποδεικνύεται στον Κανόνα Οι θέσεις των αθλητών καθορίζονται και ελέγχονται βάσει της επαφής των πελμάτων τους με το δάπεδο: κάθε αθλητής της μπροστινής γραμμής πρέπει να έχει ένα τουλάχιστον μέρος του πέλματός του/της πιο κοντά προς την κεντρική γραμμή από το πέλμα του αντίστοιχου αθλητή της πίσω γραμμής κάθε δεξιός (αριστερός) πλάγιος αθλητής πρέπει να έχει τουλάχιστον μέρος του πέλματός του/της πιο κοντά προς τη δεξιά (αριστερή) πλάγια γραμμή από το πέλμα του κεντρικού αθλητή της σειράς του Μετά το κτύπημα του σερβίς, οι αθλητές μπορούν να κινούνται και να καταλαμβάνουν οποιαδήποτε θέση του γηπέδου τους και της ελεύθερης ζώνης. Έτσι, όλες οι παρακάτω θέσεις είναι σωστές: Για να έχουμε λάθος θέσεις, πρέπει να υπάρχει παράβαση μεταξύ δυο συγκεκριμένων παικτών, για παράδειγμα, ο παίκτης στη θέση 6 να βρίσκεται πιο μπροστά από τον παίκτη στη θέση 3, ή ο παίκτης στη θέση 6 να βρίσκεται πιο αριστερά από τον παίκτη στη θέση 5. Η σχετική θέση μεταξύ παικτών που δεν γειτονεύουν οριζόντια ή κάθετα, π.χ. μεταξύ των 3 και 5 ή μεταξύ των 1 και 4, δεν έχει καμιά σημασία. Οι παρακάτω θέσεις είναι λάθος:

9 Για τον καθορισμό των θέσεων των παικτών, το μόνο που λαμβάνουμε υπόψη είναι η θέση των πελμάτων τη στιγμή που ακούμε το χτύπημα της μπάλας στο σερβίς. Στα παρακάτω παραδείγματα, ο παίκτης στη θέση 1 είναι λάθος σε σχέση με τον παίκτη στη θέση 2, ενώ ο παίκτης στη θέση 6 είναι σωστά σε σχέση με τον παίκτη στη θέση 5. Ο κανονισμός ελέγχει τις θέσεις με βάση τη μικρότερη απόσταση του κοντινότερου πέλματος προς την κεντρική ή την πλάγια γραμμή. Έτσι, δεν έχει σημασία η θέση του δεύτερου (πιο μακρινού) πέλματος των αθλητών. Αν κάποιο πόδι ενός παίκτη βρεθεί στον αέρα τη στιγμή του σερβίς, λαμβάνεται υπόψη το τελευταίο του πάτημα πριν από τη στιγμή αυτή. Για ποιο λόγο χρησιμοποιούνται τόσο πολλές τοποθετήσεις; Σκοπός του προπονητή κατά την υποδοχή είναι να «κρύψει» τους παίκτες που δεν πρέπει να πάρουν την πρώτη μπάλα και να αναπτύξει μέσα στο γήπεδο τους καλούς υποδοχείς ώστε να καλύψουν όλο τον χώρο. Ανάλογα με την ομάδα και τους παίκτες, είναι δυνατόν να δούμε υποδοχή με 4, 3, 2, ή ακόμη και με 1 μόνο παίκτη. Οι παίκτες που δεν συμμετέχουν στην υποδοχή, ένας από τους οποίους είναι πάντοτε ο πασαδόρος, «κρύβονται» πολύ κοντά στο φιλέ ή πίσω από κάποιον καλό υποδοχέα και συνήθως στις γωνίες του γηπέδου. Σε κάθε τοποθέτηση είναι εύκολο να αντιληφθούμε ποιοι παίκτες συμμετέχουν στην υποδοχή και ποιοι κρύβονται. Γιατί γίνονται λάθος θέσεις; Υπάρχουν τρεις περιπτώσεις για λάθος θέσεις κατά την υποδοχή: 1. Κάποιοι παίκτες έχουν ξεχάσει τη θέση τους και βρίσκονται σε διαφορετική θέση, π.χ. στο 4 αντί για το Κάποιος παίκτης δεν πατά σωστά, και έτσι το πόδι του δεν βρίσκεται π.χ. πιο πίσω από το πόδι του παίκτη δίπλα του, όπως θα έπρεπε. 3. Κάποιος παίκτης, συνήθως ο πασαδόρος, ξεκινά να πάρει θέση πριν από την εκτέλεση του σερβίς, και έτσι τη στιγμή του χτυπήματος της μπάλας έχει φύγει από τη σωστή θέση σε σχέση με τον διπλανό του παίκτη. Οι παραβάσεις της περίπτωσης 1 συναντώνται κυρίως σε παιδικές και όχι πολύ καλές ομάδες, όπου οι παίκτες ακόμη δεν έχουν μάθει τον αυτοματισμό της περιστροφής και των τοποθετήσεων. Αυτό γίνεται ακόμη πιθανότερο όταν έχουν γίνει αλλαγές μέσα στο σετ και οι νέοι παίκτες δεν έχουν ακόμη προσαρμοστεί στη θέση τους. Οι παραβάσεις της περίπτωσης 2 οφείλονται συνήθως στην προσπάθεια των παικτών που συμμετέχουν στην υποδοχή να καλύψουν όσο το δυνατόν περισσότερο από τον χώρο του γηπέδου που έχουν αναλάβει, και κάτω από την πίεση που δέχονται δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία στη θέση των ποδιών τους. Η ευθύνη ανήκει συνήθως στον παίκτη που δεν συμμετέχει στην υποδοχή και πρέπει να προσέχει την ευθυγράμμισή του με τον υποδοχέα. Οι παραβάσεις της περίπτωσης 3 γίνονται σχεδόν πάντοτε από τον πασαδόρο, ιδιαίτερα όταν ξεκινά από μακρινή θέση, π.χ. 1 ή 2 και βρίσκεται πολύ κοντά στον γειτονικό του παίκτη. Μια παρεξήγηση πολλών παικτών, είναι ότι ο πασαδόρος μπορεί να ξεκινήσει με το σφύριγμα του διαιτητή για σερβίς. Έτσι, αν ο παίκτης που σερβίρει αργήσει να χτυπήσει την μπάλα, ο πασαδόρος μπορεί να βρεθεί εκτεθειμένος 2-3 μέτρα μακριά από τη θέση του.

10 Τακτική των διαιτητών Οι λάθος θέσεις είναι ένα επικίνδυνο και ιδιόμορφο σφύριγμα, για τους εξής λόγους: 1. Αν ο διαιτητής έχει κρίνει λάθος, αυτό μπορεί να αποδειχτεί. 2. Μια ομάδα δεν κάνει εύκολα για δεύτερη φορά τις ίδιες λάθος θέσεις, αν αυτές έχουν σφυριχτεί. Έτσι προκύπτουν οι εξής άγραφοι κανόνες για τον Β διαιτητή: 1. Αν έχει αμφιβολία για τις λάθος θέσεις που νομίζει ότι είδε, καλύτερα να συμβουλευτεί το χαρτάκι περιστροφής και να μη βιαστεί να σφυρίξει. 2. Για να σφυρίξει λάθος θέσεις θα πρέπει να έχει ήδη έτοιμη την σαφή απάντηση (π.χ. «ο παίκτης αριθμός 7 βρίσκεται στη θέση 3 και ήταν πίσω από το λίμπερο που βρίσκεται στη θέση 6») που θα δώσει στον προπονητή της ομάδας που υποδέχεται αν αυτός αμφισβητήσει το σφύριγμα. Ο προπονητής της ομάδας που βρίσκεται σε δύσκολη θέση, ακόμη και αν το σφύριγμα είναι σωστό, έχει μόνο κέρδος να διακόψει τον ρυθμό του παιχνιδιού για να ζητήσει εξηγήσεις, κερδίζοντας έτσι ένα «δωρεάν» τάιμ-αουτ. 3. Επειδή σπάνια επαναλαμβάνονται λάθος θέσεις που έχουν σφυριχτεί, είναι καλό το σφύριγμα να γίνει όσο το δυνατόν νωρίτερα και όχι π.χ. στο του 5 ου σετ. Αν ο διαιτητής «αφήσει» ένα σφύριγμα στην αρχή του σετ, ιδίως στην περίπτωση που ο πασαδόρος «φεύγει νωρίς», είναι πολύ πιθανό να το ξαναβρεί μπροστά του όταν μετά από 6 ή 12 περιστροφές οι παίκτες βρεθούν πάλι στην ίδια θέση στο τέλος του σετ. Προϋποθέσεις για τους διαιτητές Όπως για κάθε είδος σφυρίγματος, ο Β διαιτητής θα πρέπει να έχει ξεκαθαρισμένα τα λίγα πράγματα που απαιτούνται ώστε να μπορεί να αναγνωρίσει αμέσως τις λάθος θέσεις, και να μη χρειάζεται να κάνει αναλύσεις κάτω από την πίεση της εξέλιξης του αγώνα. 1. Ποιος είναι ο πασαδόρος. 2. Ποιος παίκτης παίζει διαγώνια με τον πασαδόρο. 3. Σε ποια θέση βρίσκεται κάθε στιγμή ο πασαδόρος. 4. Αν μια ομάδα χρησιμοποιεί δυο διαγώνιους πασαδόρους, πότε αναλαμβάνει ο καθένας (π.χ. όταν βρίσκεται πίσω ή μπροστά). Με την πάροδο του χρόνου, ο διαιτητής μπορεί να θυμάται τις τοποθετήσεις των δυο ομάδων για κάθε θέση του πασαδόρου, όπως επίσης ποιοι παίκτες «κρύβονται» στην υποδοχή, ώστε να μπορεί να συμπεράνει με βεβαιότητα όταν δει λάθος θέσεις. Συνηθισμένες τοποθετήσεις των ομάδων Οι περισσότερες ομάδες χρησιμοποιούν ένα μικρό αριθμό γνωστών τοποθετήσεων, ανάλογα με τη θέση του πασαδόρου. Κάθε διαιτητής πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζει αυτές τις τοποθετήσεις, ώστε να διευκολύνεται το έργο του. Η γνώση των βασικών αυτών θέσεων βοηθά επίσης στην κατανόηση των πιο ευρηματικών τοποθετήσεων που χρησιμοποιούνται από τις «δουλεμένες» ομάδες. Ακολουθεί μια απαρίθμηση των πιο συνηθισμένων τοποθετήσεων μαζί με σύντομες εξηγήσεις. Ο πασαδόρος στη θέση 1 Αυτό που καθορίζει την επιλογή της τοποθέτησης είναι αν συμμετέχει στην υποδοχή ο παίκτης στη θέση 2 ή ο παίκτης στη θέση 3. Στην πρώτη περίπτωση ελέγχουμε αν ο πασαδόρος βρίσκεται πίσω από τον παίκτη στη θέση 2. Εδώ είναι πολύ πιθανό ο πασαδόρος να φύγει νωρίς. Στη δεύτερη, δεν έχει σημασία η σχετική θέση του πασαδόρου με τον παίκτη στη θέση 3 (που μπορεί να μας μπερδέψει). Απλά ελέγχουμε αν και οι δυο βρίσκονται μέσα στο παραλληλόγραμμο των 2 και 6.

11 Ο πασαδόρος στη θέση 2 Στην πρώτη περίπτωση, που είναι και η πιο συνηθισμένη, ελέγχουμε αν ο παίκτης στη θέση 3 βρίσκεται μπροστά από τον παίκτη στη θέση 6. Στη δεύτερη, όπου όλοι οι επιθετικοί «κολλάνε» δίπλα στον πασαδόρο, εκτός από τις μεταξύ τους θέσεις (ο 3 να βρίσκεται στη μέση), ελέγχουμε μήπως ο παίκτης στη θέση 5 βρεθεί πιο μπροστά από τον παίκτη στη θέση 4. Μια ειδική περίπτωση με τον πασαδόρο στη θέση 2 είναι αυτή που σκόπιμα μοιάζει με την πρώτη περίπτωση του πασαδόρου στη θέση 1 (συγκρίνετε τις θέσεις των παικτών) και έχει σκοπό να παραπλανήσει την αντίπαλη ομάδα ότι ο πασαδόρος είναι πίσω! Εδώ το πιθανό πρόβλημα είναι: Να σφυρίξουμε λάθος θέσεις ενώ δεν υπάρχουν (ο πασαδόρος δικαιούται να βρίσκεται μπροστά από τον 3) Να σφυρίξουμε υπέρβαση το πλασέ του πασαδόρου αν και αυτός βρίσκεται μπροστά! Για να μην πέσουμε στην παγίδα, πρέπει να θυμόμαστε αν ο πασαδόρος έχει προηγουμένως σερβίρει. Ο πασαδόρος στη θέση 3 Η περίπτωση αυτή είναι η απλούστερη, και είναι πολύ σπάνιο να γίνουν λάθος θέσεις, εκτός φυσικά αν κάποιος παίκτης ξεχάσει τη θέση του και βρεθεί αλλού, όπως φαίνεται π.χ. στο δεύτερο σχήμα. Μια σπάνια ειδική περίπτωση με τον πασαδόρο στη θέση 3 είναι αυτή που σκόπιμα μοιάζει με την πρώτη περίπτωση του πασαδόρου στη θέση 6, και έχει σκοπό να παραπλανήσει την αντίπαλη ομάδα ότι ο πασαδόρος είναι πίσω! Εδώ το πιθανό πρόβλημα είναι: Να σφυρίξουμε λάθος θέσεις ενώ δεν υπάρχουν (ο πασαδόρος δικαιούται να μη βρίσκεται ανάμεσα στους 5 και 6) Να σφυρίξουμε υπέρβαση το πλασέ του πασαδόρου αν και αυτός βρίσκεται μπροστά! Για να μην πέσουμε στην παγίδα, πρέπει να θυμόμαστε αν ο πασαδόρος είναι μπροστά.

12 Ο πασαδόρος στη θέση 4 Η περίπτωση αυτή είναι συμμετρική με την περίπτωση του πασαδόρου στη θέση 2. Στην πρώτη τοποθέτηση, όπου οι δυο διαγώνιοι (3 και 6) συμμετέχουν στην υποδοχή, είναι πιθανό ο παίκτης στη θέση 6 να βρεθεί πιο μπροστά από τον παίκτη στη θέση 3. Στη δεύτερη τοποθέτηση, όπου όλοι οι επιθετικοί «κολλάνε» δίπλα στον πασαδόρο, εκτός από τις μεταξύ τους θέσεις (ο 3 να βρίσκεται στη μέση), ελέγχουμε μήπως ο παίκτης στη θέση 1 βρεθεί μπροστά από τον παίκτη στη θέση 2. Υπάρχει και εδώ η πιθανότητα ο πασαδόρος να «καμουφλαριστεί» σαν να βρίσκεται πίσω (δηλαδή στη θέση 5). Εδώ δεν είναι εύκολο να γίνουν λάθος θέσεις. Το πιθανό πρόβλημα είναι: Να σφυρίξουμε λάθος θέσεις ενώ δεν υπάρχουν (ο πασαδόρος δικαιούται να βρίσκεται μπροστά από τον 3) Να σφυρίξουμε υπέρβαση το πλασέ του πασαδόρου αν και αυτός βρίσκεται μπροστά! Για να μην πέσουμε στην παγίδα, πρέπει να θυμόμαστε αν ο πασαδόρος είναι μπροστά. Ο πασαδόρος στη θέση 5 Η περίπτωση αυτή είναι συμμετρική με την περίπτωση του πασαδόρου στη θέση 1. Στην πρώτη τοποθέτηση ελέγχουμε αν ο πασαδόρος είναι πίσω από τον παίκτη στη θέση 4. Εδώ είναι πιθανό ο πασαδόρος να φύγει νωρίς. Στη δεύτερη τοποθέτηση δεν έχει σημασία η σχετική θέση μεταξύ των παικτών 5 και 3. Ελέγχουμε μόνο αν και οι δυο βρίσκονται μέσα στο παραλληλόγραμμο των 4 και 6. Ο πασαδόρος στη θέση 6 Η πρώτη περίπτωση είναι πολύ πιο συνηθισμένη. Η δεύτερη χρησιμοποιείται μόνο όταν ο διαγώνιος του πασαδόρου πρέπει να συμμετέχει στην υποδοχή. Στην πρώτη τοποθέτηση ελέγχουμε αν ο πασαδόρος βρίσκεται ανάμεσα στους 1 και 5 (συχνό λάθος), και φυσικά πίσω από τον παίκτη στη θέση 3. Στη δεύτερη τοποθέτηση οι αρχικές θέσεις είναι δύσκολο να έχουν λάθος, αλλά είναι πιθανό ο πασαδόρος να φύγει νωρίς καθώς βρίσκεται μακριά από το φιλέ. Τα παραπάνω σχήματα δεν εξαντλούν τις δυνατότητες των ομάδων, αλλά αποτελούν μια ικανοποιητική βάση για την κατανόηση κάθε τοποθέτησης που μπορεί να συναντήσει ένας διαιτητής. ΣΣ υυ λ λ οο γ ήή σσ τ οο ιι ιχ ε ίί ίωω ν,,, σσ χ ε δδ ίί ίαα σσ ηη,,, ε ππ ιι ιμμ έ λ ε ιι ιαα : : ΦΦΩΩ ΤΤ ΗΗ ΣΣ ΚΚ ΟΟ ΚΚ ΑΑΒΒ ΕΕ ΣΣ ΗΗ ΣΣ

13 [Β] Θέση [Ε] Θέση [Θ] Θέση [Α] Θέση [Δ] Θέση [Η] Θέση [Ι] Θέση [Ζ] Θέση [Γ] Θέση Βρείτε σε ποια θέση βρίσκεται η πασαδόρος σε καθεμιά από τις παρακάτω φωτογραφίες.