«ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ»

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ» ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΤΣΟΥΝΤΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΡΑΠΤΗ ΑΘΗΝΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑ 2003

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... σελ.5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ...σελ.6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...σελ.7 Α' ΜΕΡΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ Γενικά... σελ Δικαιώματα μειονοτήτων...σελ Ατομικά δικαιώματα υπέρ των μελών των μειονοτήτων...σελ Συλλογικά δικαιώματα υπέρ των μελών των μειονοτήτων... σελ Γενικά χαρακτηριστικά του δικαίου των μειονοτήτων...σελ Δικαιώματα και ελευθερίες των προσφύγων...σελ Ζωή, ελευθερία και ασφάλεια σελ Το πρόβλημα των προσφύγων... σελ Εμπόδιο στις λύσεις...σελ ,Οι όροι - συνθήκες των μειονοτήτων σε διεθνές επίπεδο...σελ. 19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 2.1. Γενικά... σελ Κριτήρια για τον καθορισμό του καθεστώτος του Πρόσφυγα... σελ Γενικές αρχές... σελ Ρήτρες υπαγωγής... σελ Ρήτρες παύσης...σελ Ρήτρες αποκλεισμού... σελ ρόλος της ΥΑ στην διαδικασία αναγνώρισης της Προσφυγικής ιδιότητας στην Ελλάδα... σελ.27 Β' ΜΕΡΟΣ Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΦΟΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 3.1. Γενικά περί Ο.Η.Ε... σελ Η Υ.Α. του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα...σελ Γενικά... σελ Η Υ.Α. του Ο.Η.Ε. για δράση... σελ Ενέργειες και παρεχόμενη βοήθεια...σελ Μέσα της διεθνούς προστασίας... σελ Το έργο της κοινωνίας των Εθνών...σελ Υπηρεσίες Εξυπηρέτησης των μεταναστών...σελ Κοινωνικές υπηρεσίες... σελ Μεταναστατευτικές οργανώσεις... σελ Εθελοντικές οργανώσεις... σελ ΗΎπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες...σελ Καταπολέμηση του αποκλεισμού από την αγορά εργασίας...σελ Ειδικές διεθνείς συνθήκες μειονοτήτων...σελ Γενικά...σελ Διακήρυξη της Γενικής Συνελεύσεως των Ε.Ε. περί μειονοτήτων..σελ Ευρωπαϊκός χάρτης των γλωσσικών μειονοτήτων...σελ Νέα Σύμβαση - Πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης υπέρ των μειονοτήτων... σελ Η Σύμβαση - Πλαίσιο για την προστασία των μειονοτήτων...σελ Προστασία, ενσωμάτωση και Επαναπατρισμός...σελ Προσωρινή προστασία...σελ Πλεονεκτήματα προσωρινής προστασίας...σελ.47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 4.1.Χαρακτηριστικά της προσφυγικής οικογένειας στην Ελλάδα - ευάλωτες ομάδες... σελ Ευάλωτες ομάδες...σελ Τα θύματα βασανισμών......σελ Οι γυναίκες...σελ Τα παιδιά...σελ Πρακτικά προβλήματα...σελ.53

4 4.3.1.Το πρόβλημα της γλώσσας επικοινωνίας... σελ Το πρόβλημα της εργασίας...σελ Προβλήματα στην ανεύρεση κατοικίας... σελ ικονομικά προβλήματα...σελ Ψυχολογικά προβλήματα...σελ Προβλήματα που απορρέουν από:... σελ Προβλήματα υγείας - ψυχοσωματικές ασθένειες... σελ.63 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Η ΑΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ 5..Εισαγωγή... σελ Είδος έρευνας...σελ Οι κυριότερες εθνικότητες στην Ελλάδα... σελ Τα κυριότερα προβλήματα των μεταναστών σελ Η ισχύουσα ελληνική νομοθεσία είναι βοηθητική όσον αφορά στην επίλυση των μεταναστευτικών θεμάτων; Σε τι;...σελ Σε τι ποσοστό επιθυμούν ή όχι την ενσωμάτωση και γιατί;... σελ Εκτός του κοιν. Λειτουργού ποιες άλλες ειδικότητες έρχονται σε άμεση επαφή;...σελ Ποια η στάση των Ελλήνων πολιτών απέναντι στους μετανάστες; σελ α) Θεωρείται αναγκαία η διαπολιτισμική αγωγή στις μέρες μας;. σελ Επηρεάζεται η πολιτισμική ταυτότητα των προσφύγων από τη διανομή τους στην Ελλάδα;...σελ Με ποιες υπηρεσίες η συνεργασία είναι αποδοτικότερη;... σελ Συμπεράσματα έρευνας... σελ.75 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ...σελ.77 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...σελ.79 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... σελ.82 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ σελ.83

5 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ Ο.Η.Ε. = Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών Υ.Α. = Ύπατη Αρμοστεία Ι.Κ.Ε. = Ίδρυμα Κοινωνικής Εργασίας Ε.Σ.Π.= Ελληνικό Συμβούλιο Προσφύγων Δ.Ο.Μ.= Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης Δ.Κ.Ε.Μ.= Διεθνής Καθολική Επιτροπή Μετανάστευσης Ε.Ε.Σ.= Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός Κ.Τ.Ε.= Κοινωνία των Εθνών υ.ν.ε.ρ.= Συντονιστική Μονάδα Μεσογειακού Σχεδίου Δράσης Π.Ο.Υ.= Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας Ε.Κ.Α. = Εργατικό Κέντρο Αθηνών Ι.ϊΙ.Ο. = Διεθνή Οργανισμό Προσφύγων 5

6 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η προσφυγιά είναι ένα μεγάλο «ανοικτό» ζήτημα για την Ελλάδα. Η δεκαετία που διανύουμε σημαδεύεται από την ύπαρξη μειονοτήτων, προσφύγων, μεταναστών γεγονός που αποτελεί μείζον πρόβλημα σε μια κοινωνία. Πρόκειται για ένα θέμα που είναι ήδη πιεστικό και αναμένεται να απασχολήσει την Ελλάδα για πολλά χρόνια. Σκοπός της παρούσας πτυχιακής είναι η ανάλυση των διεθνών φορέων αρμόδιων για την προστασία των μειονοτήτων και των προσφύγων καθώς και η αντιμετώπισή τους από το ελληνικό κράτος. Η εργασία αποτελείται από δυο μέρη. Το Α' μέρος αναφέρεται στην προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων των μειονοτήτων και των προσφύγων. Επίσης, αναλύονται και προσδιορίζονται τα κριτήρια και οι διαδικασίες καθορισμού του καθεστώτος του πρόσφυγα όπως αυτά προκύπτουν από την Σύμβαση της Γενεύης του Το Β' μέρος αναφέρεται στους Διεθνείς φορείς προστασίας των μειονοτήτων και των προσφύγων, εξετάζονται οι αρμοδιότητές τους και οι προϋποθέσεις της παροχής των υπηρεσιών τους. Γίνεται, επίσης, μια γενική παρουσίαση και διερεύνηση των προβλημάτων των μεταναστών, όπως αντιμετωπίζονται από τους κοινωνικούς λειτουργούς των υπηρεσιών εξυπηρέτησης τους. Τέλος, παρουσιάζονται τα σημαντικότερα προβλήματα, σχετικά με το μειονοτικό ζήτημα και με τη μετανάστευση και εξάγονται συμπεράσματα, ενώ προτείνονται ορισμένες λύσεις για την αντιμετώπισή τους. 6

7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μελέτη του καθεστώτος των μειονοτήτων και προσφύγων απαιτεί ορισμένες εννοιολογικές αποσαφηνίσεις. Ειδικότερα: Ύπατη Αοιιοστεία Ο.Η.Ε. (υ.ν.η.ο Γ) «Είναι το γραφείο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τους μετανάστες, που δημιουργήθηκε με την απόφαση 428 από την Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. το 1950 στην Γενεύη». (Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα Εκδόσεις Ελληνικά γράμματα 1996, σελ.93). Μετανάστες - Μετοικεσία «Είναι κάθε πρόσωπο που μετοίκησε οικειοθελώς σε ξένη χώρα». Μετοικεσία «είναι η μετανάστευση σε άλλη χώρα». (Τεγόπουλος - Φυτράκης, ΑΘΗΝΑ 1991, σελ. 457). Μειονότητα «Ομάδα πολιτών ενός κράτους που διαφέρει κατά την καταγωγή, τη γλώσσα ή τη θρησκεία από τον επικρατούντα πληθυσμό». (Τεγόπουλος - Φυτράκης, ΑΘΗΝΑ 1991, σελ. 449). Σύμφωνα με τον Γιοβάνη Μειονότητα είναι: «1. Σύνολο ατόμων ξένης υπηκοότητας που αποτελούν μικρό ποσοστό του πληθυσμού μιας πολιτείας, 2.Όρος συνώνυμος με τις εθνικές, φυλετικές και θρησκευτικές ομάδες που χρησιμοποιείται όταν υπονοείται η ύπαρξη διακρίσεων». (Γιοβάνης, ΑΘΗΝΑ, 1988, σελ. 1049). Πρόσφυγας της Σύμβασης της Γενεύης Είναι «κάθε πρόσωπο που λόγω δικαιολογημένου φόβου δίωξης για λόγους, φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, πολιτικών πεποιθήσεων ή συμμετοχής σε ορισμένη κοινωνική ομάδα, βρίσκεται έξω από τη χώρα υπηκοότητας του και δεν μπορεί ή εξαιτίας αυτού του φόβου, δε θέλει να προσφύγει στην προστασία της χώρας αυτής». 7

8 (Σύμβαση Γενεύης, 1951) (πρωτόκολλο Ν. Υόρκης, 1967). (Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα Εκδόσεις Ελληνικά γράμματα 1996, σελ.131) Σύμφωνα με τους Τεγόπουλο - Φυτράκη Πρόσφυγας είναι: «Είναι κάθε πρόσωπο που υποχρεώνεται από πιεστικές καταστάσεις να εγκαταλείψει τον τύπο της μόνιμης διανομής του και να καταφύγει αλλού». (Τεγόπουλος - Φυτράκης, ΑΘΗΝΑ, 1991, σελ. 648). Σύμφωνα με τον Γιοβάνη Πρόσφυγας είναι: «Είναι αυτός που εγκαταλείπει μετά από διωγμούς και κακουχίες την πατρίδα του και ζητά προστασία και εγκατάσταση σε κάποια άλλη χώρα». (Γιοβάνης, ΑΘΗΝΑ, 1988, σελ. 1421). Σύμφωνα με την Μανωλοπούλου - Βαρβιτσιώτη Πρόσφυγας είναι: «κάθε άτομο που ζητά άσυλο σε ξένη χώρα». (Μανωλοπούλου - Βαρβιτσιώτη, ΑΘΗΝΑ, 1993, σελ. 39). Οικονομικός πρόσφυγας «Είναι κάθε πρόσωπο που υποχρεώνεται να εγκαταλείψει τον μόνιμο τόπο διαμονής του, λόγω δυσχερών οικονομικών συνθηκών». (Τεγόπουλος - Φυτράκης, ΑΘΗΝΑ, 1991, σελ. 648). Πολιτικός πρόσφυγας «Είναι κάθε πρόσωπο που υποχρεώνεται να εγκαταλείψει τον μόνιμο τόπο διαμονής του λόγω δυσχερών πολιτικών συνθηκών». (Τεγόπουλος - Φυτράκης, ΑΘΗΝΑ, 1991, σελ. 648). Αλλοδαπός «Είναι κάθε πρόσωπο που δεν είναι υπήκοος των Κρατών - μελών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων». 8

9 (Σύμβαση Γενεύης, 1951). (Πρωτόκολλο Ν.Υ. 1967). Σύμφωνα με τον Γιοβάνη Αλλοδαπός είναι: «Αυτός που κατάγεται από άλλη χώρα, αλλοεθνής». (Γιοβάνης, ΑΘΗΝΑ, 1991, σελ. 457). Aπατpíδεc «Είναι άτομα τα οποία κανένα κράτος δεν αναγνωρίζει ως υπηκόους του κατ' εφαρμογή της νομοθεσίας του. Αν και το καθεστώς τους διαφέρει πλήρως και οι δυο καταστάσεις οφείλονται στην ίδια αιτία δηλαδή την φυγή των ατόμων αυτών λόγω σύρραξης ή δίωξης για φυλετικούς, θρησκευτικούς ή πολιτικούς λόγους». (Πανάγου - Τσούντας, Διακριτική και υπερεθνική συνεργασία, Εκδόσεις Παπαζήση Αθήνα, 2002, σελ. 548). Ιθαγένεια «Είναι ο νομικός δεσμός του πολίτη με το κράτος του». (Τεγόπουλος - Φυτράκης, ΑΘΗΝΑ, 1991, σελ. 323). Ανιθαγένεια «Το άτομο εκείνο, το οποίο δεν έχει την ιθαγένεια κανενός κράτους, το οποίο καμία πολιτεία δεν το θεωρεί υπήκοό της». (Μανωλοπούλου - Βαρβιτσιώτη, ΑΘΗΝΑ, 1993, σελ. 47). Υπήκοος - Υπηκοότητα «Ο υπήκοος είναι πολίτης υποκείμενος στην εξουσία του Κράτους ή ηγεμόνα. Η ιδιότητα του υπηκόου του πολίτη μιας χώρας αποτελεί την έννοια της υπηκοότητας». (Μανωλοπούλου - Βαρβιτσιώτη, ΑΘΗΝΑ, 1993, σελ. 47). 9

10 Πολιτογράφηση «Με τον όρο πολιτογράφηση νοείται η απόκτηση της ιθαγένεια μιας πολιτείας από αλλοδαπό, ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου και κατόπιν άσκηση διακρατικής ευχέρειας, κύριο στοιχείο αφενός είναι η βούληση του προσώπου να γίνει πολίτης συγκεκριμένου κράτους και αφετέρου η βούληση του κράτους αυτού να γίνει το συγκεκριμένο πρόσωπο πολίτης του». (Τεγόπουλος - Φυτράκης, ΑΘΗΝΑ, 1991, σελ. 1100). Σύμφωνα με τους Τεγόπουλο - Φυτράκη Ρατσισιιός είναι: «Θεωρία που υποστηρίζει την ανωτερότητα μιας φυλής και υποβλέπει στην διατήρηση της «καθαρότητας» της και στην κυριαρχία της επί των άλλων». (Τεγόπουλος - Φυτράκης, ΑΘΗΝΑ, 1991, σελ. 664). Σύμφωνα με τον Γιοβάνη Ρατσισμός είναι: «Δόγμα του οποίου οι υπέρμαχοι ισχυρίζονται ότι υπάρχει ένας σύνδεσμος μεταξύ φυλετικών και πολιτιστικών γνωρισμάτων και ότι ορισμένες φυλές είναι ανώτερες από άλλες. Παρέχει έτσι θεωρητική κάλυψη στην επιθετικότητα και στους πολιτικούς ανταγωνισμούς». (Γιοβάνης, ΑΘΗΝΑ, 1988, σελ. 1447). Προκατάλτιχι/τι είναι: «Αρνητική δυσμενής στάση απέναντι σε μια εθνική ομάδα ή στα μέλη της, βασικό χαρακτηριστικό της είναι ότι εκπηγάζει από στερεότυπες πεποιθήσεις και διαδικασίες που συντελούνται σε όρους, τηρούν αυτή τη στάση και όχι από την πραγματική εξακρίβωση της ομάδας». (Γιοβάνης, ΑΘΗΝΑ, 1988, σελ. 1403). 10

11 Α' ΜΕΡΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 11

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ Γενικά Οι σύγχρονες μορφές παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων έχουν ως άμεση συνέπεια τις μετακινήσεις πληθυσμών (προσφύγων). Οι περισσότερες από τις μεγάλες εκτοπίσεις πληθυσμών, κατά την δεκαετία 1990, έλαβαν χώρα στο πλαίσιο ένοπλων συγκρούσεων. Τα άμεσα αίτια της φυγής εντοπίζονται, σχεδόν πάντοτε, στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όταν δηλαδή οι πρόσφυγες και ενδεχομένως οι θίγόμενες μειονότητες εγκαταλείπουν τα σπίτια τους, τις κοινότητες ή τις πατρίδες τους, επειδή φοβούνται ότι θα χάσουν τη ζωή τους, θα βασανιστούν, θα βιαστούν, θα φυλακιστούν, θα αιχμαλωτιστούν, θα ληστευτούν ή θα πεινάσουν. Τα τελευταία χρόνια, με αφορμή την εξάπλωση της βίας, τα Ηνωμένα Έθνη, έχουν υποχρεωθεί να επανεξετάσουν τις καθιερωμένες μεθόδους προάσπισης και προώθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Η Υ.Α. προσπαθεί να διαμορφώσει διάφορες στρατηγικές, οι οποίες έχουν στόχο να αποσοβήσουν τον κίνδυνο εκπατρισμού των ανθρώπων, να διαφυλάξουν τη ζωή και την ασφάλεια των εκτοπισμένων και να τους δώσουν τη δυνατότητα να επιστρέφουν στην πατρίδα τους. Ι.Ι.Δικαιώματα μειονοτήτων Σχετικά με τα δικαιώματα των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες προβλέπεται, αρχικά, μια γενική διάταξη, η οποία καθιερώνει την αρχή της ισότητας. Τα μέλη της μειονότητας απολαύουν όλων των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται στους υπηκόους του κράτους στο οποίο ζουν. Καμία διάκριση δεν επιτρέπεται σε βάρος τους.1στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι η υιοθέτηση, ειδικών μέτρων υπέρ των μειονοτήτων ή των μελών τους δεν 1 Στέλιος Περράκης, «7α δικαιώματα των λαών και των μειονοτήτων», Εκδόσεις Αντ. Ν. Σακκουλα Αθήνα - Κομοτηνή 1993, σελ επ. 12

13 αποτελεί διάκριση, στο μέτρο που τα ειδικά αυτά μέτρα προορίζονται να εξασφαλίσουν την ισότητα μεταξύ αυτών και του λοιπού πληθυσμού ή αποβλέπουν στην ρύθμιση ζητημάτων που έχουν σχέση με την ιδιαιτερότητά τους2. Πέρα όμως από την παραπάνω γενική διάταξη, υπάραχουν ορισμένα ειδικά δικαιώματα που είναι συνυφασμένα με τις μειονότητες, κυρίως υπέρ των μελών των μειονοτήτων αλλά και σε ορισμένες περιπτώσεις και υπέρ των μειονοτήτων ως χωριστών οντοτήτων (είναι η εξαίρεση) Ατομικά δικαιώματα υπέρ των ιιελών των μειονοτήτων Τα δικαιώματα αυτά των μειονοτήτων που αποβλέπουν στην παραγωγή και ανάπτυξη των κοινών τους χαρακτηριστικών είναι τα εξής: α) Το δικαίωμα του συνέρχεσθαι και της διατήρησης επαφών ιδιαίτερα με άλλα μέλη της ίδιας μειονοτικής ομάδας και πέρα από τα εθνικά σύνορα, πράγμα που προϋποθέτει το δικαίωμα να εγκαταλείπουν το έδαφος της χώρας και να επιστρέφουν σε αυτό. β) Το δικαίωμα έκφρασης, λήψης και μετάδοσης πληροφοριών ή ιδεών με δικά τους μέσα επικοινωνίας. γ) Το δικαίωμα χρησιμοποίησης της γλώσσας τους ελεύθερα, τόσο δημόσια όσο και ιδιωτικά. δ) Όταν το ποσοστό μιας μειονότητας είναι σημαντικό σε κάποια περιοχή ή σε σχέση με το σύνολο του πληθυσμού, τα μέλη της έχουν το δικαίωμα να απευθύνονται στην γλώσσα τους στις πολιτικές, διοικητικές και δικαστικές αρχές της περιοχής αυτής. Στις περιπτώσεις αυτές, οι παραπάνω αρχές έχουν υποχρέωση να απαντούν στη γλώσσα της μειονότητας. ε) Και πάλι, όταν το ποσοστό της μειονότητας είναι σημαντικό, τοπικά ή γενικά, στα δημόσια σχολεία θα διδάσκεται υποχρεωτικά στους μειονοτικούς μαθητές η μητρική τους γλώσσα. Τα άλλα μαθήματα θα διδάσκονται στη μητρική τους γλώσσα της μειονότητας, εάν είναι δυνατόν. Εάν δεν είναι, το κράτος οφείλει να επιτρέπει τη λειτουργία ιδιωτικών μειονοτικών σχολείων, τα οποία μπορεί να υποχρεωθούν να διδάσκουν και την επίσημη γλώσσα του κράτους. 2 Στέλιος Περράκης, «Τα δικαιώματα των λαών και των μειονοτήτων», Εκδόσεις Αντ. Ν. Σακκουλα Αθήνα - Κομοτηνή 1993, σελ επ. 13

14 στ) Τα πρόσωπα που ανήκουν σε θρησκευτικές μειονότητες απολαμβάνουν πλήρως θρησκευτικής ελευθερίας την οποία ασκούν μεμονωμένα ή συλλογικά, δημόσια ή ιδιωτικά. Τα δικαιώματα αυτά μπορούν να περιορίζονται υπέρ της δημόσιας ασφαλείας, της τάξης, της υγείας, της ηθικής, ή για την προστασία των δικαιωμάτων και ελευθεριών τρίτων. Σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που προβλέπει για τα ίδια περίπου δικαιώματα η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. ζ) Τέλος, κάθε μέλος μειονότητας του οποίου παραβιάζονται τα δικαιώματα έχει το δικαίωμα να ασκεί πραγματική προσφυγή ενώπιον εθνικού δικαιοδοτικού οργάνου Συλλογικά δικαιώιιατα υπέρ των ιιελών των μειονοτήτων Τα συλλογικά δικαιώματα υπέρ των μειονοτήτων είναι τα εξής: α) Το πρώτο και θεμελιώδες δικαίωμα είναι η προστασία από κάθε ενέργεια που μπορεί να απειλήσει την ύπαρξή τους, καθώς και το δικαίωμα σεβασμού, διατήρησης και ανάπτυξης της εθνικής θρησκευτικής ή γλωσσικής ταυτότητάς τους. Από τα δικαιώματα αυτά, προκύπτει η απαγόρευση εφαρμογής στις μειονότητες πολιτικών αφομοίωσης. Η μόνη πολιτική που είναι επιτρεπτή έναντι των μειονοτήτων είναι αυτή της ένταξης και ενσωμάτωσής τους στο εθνικό σύνολο, με βάση την αρχή της πλήρους ισότητας και του σεβασμού της ιδιαιτερότητας τους. β) Προβλέπετε υπέρ των μειονοτήτων ορισμένες υποχρεώσεις σε βάρος του κράτους στο οποίο ζουν. Οι υποχρεώσεις είναι οι εξής: η μη εκ προθέσεως τροποποίηση των πληθυσμιακών ποσοστών σε περιοχές στις οποίες ζουν μειονότητες, η οποία απαγορεύει την ελεύθερη εγκατάσταση στις περιοχές αυτές για λόγους π.χ. οικονομικούς ή άλλους. Τα κράτη ευνοούν την πραγματική συμμετοχή των μειονοτήτων στις δημόσιες υποθέσεις, ιδιαίτερα στις αποφάσεις, που αφορούν τις περιοχές στις οποίες ζουν. Τα κράτη λαμβάνουν υπόψη τις μειονότητες κατά τον καθορισμό των πολιτικών, διοικητικών και εκλογικών περιφερειών της χώρας. 14

15 Απαγορεύεται κάθε αποσχιστική κίνηση εκ μέρους των μειονοτήτων και συνεπώς δεν εφαρμόζεται σε αυτές το δικαίωμα αυτοδιάθεσης. Η θέση της μειονότητας είναι, μέσα στο κράτος στο οποίο ζει. Στα μέλη των μειονοτήτων δεν εφαρμόζεται μόνο η ισότητα ως προς τα δικαιώματα, αλλά και η ισότητά τους ως προς τις υποχρεώσεις. Έτσι, τα μέλη αυτά οφείλουν να εκπληρώνουν νομιμοφρόνως όλες τις υποχρεώσεις που βαρύνουν κάθε υπήκοο του κράτους στο οποίο ζουν. Επιπλέον, κατά την άσκηση των δικαιωμάτων τους, οι μειονότητες οφείλουν να σέβονται την εθνική νομοθεσία καθώς και τα δικαιώματα των άλλων, ιδιαίτερα των μελών της πλειοψηφίας και των μελών άλλων μειονοτήτων. Πρέπει να σημειωθεί ότι σε περιοχές όπου μία μειονότητα αποτελεί την πλειοψηφία του πληθυσμού, τα κράτη πρέπει να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα ώστε τα πρόσωπα που δεν ανήκουν στην μειονότητα αυτή να μην υφίστανται καμία μορφή διάκρισης. 1.2.Γενικά χαρακτηριστικά του δικαίου των μειονοτήτων Το αίτημα προστασίας των μειονοτήτων συνιστά ένα επιμέρους ζήτημα κατοχύρωσης δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη. Διαφοροποιείται από τα λοιπά πεδία της θεωρίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η διαφορά έγκειται αρχικά στην ιστορικότητα και μεταβλητότητα του δικαίου των μειονοτήτων, το οποίο είναι αναγκασμένο να ακολουθεί διαρκώς τις πολιτικές ο μεταβολές του αντικειμένου του. Η ανάγκη προστασίας των μειονοτήτων αναφέρεται αντιθέτως, μόνον από τη στιγμή που εμφανίζονται συγκροτημένες, διαφορετικές, μειοψηφικές ομάδες, ενώ οι τρόποι προστασίας εξαρτώνται από τα χαρακτηριστικά των μειονοτήτων ως πολιτικά ενεργών ομάδων σε ορισμένη διεθνοπολιτική συγκυρία. Όσον αφορά στα μέσα και στην έκταση προστασίας των μειονοτήτων στην Ευρώπη του 20ου αιώνα γίνεται δεκτή η διάκριση στις εξής τρεις περιόδους: α) Την περίοδο θέσπισης ειδικού - εξαιρετικού καθεστώτος 3 3 Ρούκουνας Εμμανουήλ, «Διεθνής προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων», Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα 1995, σελ. 122-επ. 15

16 προστασίας ορισμένων μειονοτήτων, με διεθνείς συμβάσεις, κατά το μεσοπόλεμο, υπό την αιγίδα της Κοινωνίας των Εθνών. β) Την περίοδο «ουδετεροποίησης», μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, στο πλαίσιο του Ο.Η.Ε., με γενικευμένες διακηρύξεις δικαιωμάτων που στρέφονται γύρω από την απαγόρευση διακρίσεων. γ) Την περίοδο διεθνοποίησης και εντατικοποίησης της προστασίας των μειονοτήτων, ως συλλογικών μορφωμάτων, μετά το 1984, με πρωτοβουλία οργανισμών, όπως είναι το Συμβούλιο της Ευρώπης. Η πιο πάνω διάκριση εκφράζει τη ρευστότητα του δικαίου των μειονοτήτων και δείχνει την ένταση των μειονοτικών διεκδικήσεων. Η προστασία των μειονοτήτων δεν μπορεί παρά να έχει συλλογικό χαρακτήρα και περιορισμένη εμβέλεια, ενώ τα άλλα συνταγματικά δικαιώματα είναι ατομικά και, γενικά, αφορούν σε όλα τα υποκείμενα δικαίου ή αναφέρονται σε απρόσωπες και ευρύτατες κατηγορίες ατόμων (πολίτες, γυναίκες νέους, εργαζομένους). 1.3.Δικαιώματα και ελευθερίες των προσφύγων Τα μεγάλα διεθνή κείμενα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων (π.χ. Οικουμενική Διακήρυξη) καλύπτουν τους πρόσφυγες με τα εξής δικαιώματα: Δικαίωμα στη ζωή, απαγόρευση βασανισμών εξευτελιστικής και ταπεινωτικής μεταχειρίσεως δουλείας, και αναγκαστικής εργασίας, ασφάλεια και ελευθερία του προσώπου, απαγόρευση φυλακίσεως ελεύθερη μετακίνηση στο έδαφος του κράτους διαμονής και έξοδος, χρηστή απονομή της δικαιοσύνης προστασία του ιδιωτικού βίου, της οικογένειας, της θρησκείας, ελευθερία γνώμης και εκφράσεως, προστασία του γάμου και των ανηλίκων. Οι πρόσφυγες δεν έχουν πολιτικά δικαιώματα, όπως είναι το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, ο διορισμός στο δημόσιο και η άσκηση καθηκόντων δημοσίων λειτουργών. Περιορισμοί υπάρχουν στον οικονομικό τομέα, π.χ. ως προς τη διακίνηση κεφαλαίων, ενώ για την αγορά ακινήτων κατά την επαγγελματική τους δραστηριότητα απαιτείται άδεια του κράτους διαμονής. Συνεχώς όμως μειώνονται με διεθνείς συμβάσεις και με την Εσωτερική νομοθεσία (ΕΛΛΑΣ) οι διαφορές μεταχειρίσεως στα θέματα κοινωνικής ασφαλίσεως και κοινωνικής αντιλήψεως. 16

17 Από το 1945, η ανθρωπότητα γνωρίζει τη μεγαλύτερη στην Ιστορία μετακίνηση προσώπων. Είναι λοιπόν ευνόητο, οι έστω στοιχειώδεις κανόνες του παρελθόντος περί αλλοδαπών να υπόκεινται σε αναθεωρήσεις, ενώ συγχρόνως οι κοινωνίες υποδοχής και προελεύσεως δεν έχουν ξεκαθαρίσει τι θέλουν. Τα τελευταία χρόνια αρχίζουν να συστηματοποιούνται οι έρευνες και να δημοσιεύονται μελέτες για τους λόγους της πρωτοφανούς μετακινήσεως ανθρώπων κατά τον 20 αιώνα που χαρακτηρίσθηκε ως ο αιώνας των προσφύγων Ζωτί, ελευθερία και ασφάλεια Το ζήτημα των ανθρώπινων δικαιωμάτων είναι στενά συνδεδεμένο με εκείνο των εκτοπίσεων, ώστε να καθιστά αδύνατη την εξέταση του ενός χωρίς αναφορά στο άλλο. Η συσχέτιση αυτή έχει διάφορες μορφές, η καθεμιά από τις οποίες παίζει σημαντικό ρόλο στην αναζήτηση λύσεων για τα προβλήματα των προσφύγων. Η παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων είναι μια σημαντική αιτία των μαζικών εκτοπίσεων. Σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου το 1948, όλοι οι πρόσφυγες, οι μειονότητες και γενικώς όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα στη ζωή, στην ελευθερία και στην προσωπική ασφάλεια. Δικαιούνται να μην βασανίζονται, να μην υποδουλώνονται και να μην εξορίζονται αυθαίρετα4. Σε πολλές περιπτώσεις τα ανθρώπινα δικαιώματά τους παραβιάζονται όχι μόνο στη βάση των μεμονωμένων χαρακτηριστικών ή ατομικών δραστηριοτήτων αλλά και λόγω της κοινωνικής ομάδας στην οποία τα άτομα αυτά ανήκουν. Η Διεθνής Σύμβαση Αστικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων προβλέπει ότι οι μειονότητες αυτές δε στερούνται το δικαίωμα να αναπτύσσουν το δικό τους πολιτισμό, να διακηρύσσουν και να ασπάζονται τη δική τους θρησκεία ή να χρησιμοποιούν τη δική τους γλώσσα. 4 Ύπατη Αρμοστεία Η.Ε. Πρόσφυγες του κόσμου στην Ελλάδα, 1997, σελ

18 1.3.2.Το πρόβλημα των προσφύγων Μία από τις συνέπειες ενός διεθνούς συστήματος βασισμένου στο έθνος - κράτος είναι η ζωτική σημασία της ιθαγένειας. Για να μπορέσει κάποιος να ζήσει σε μία χώρα, να εργαστεί, να ψηφίζει, να έχει διαβατήριο και ως εκ τούτου να έχει το δικαίωμα να φεύγει και να έρχεται όποτε θέλει, απαιτείται να έχει μια υπηκοότητα, τόσο ουσιαστικά όσο και συμβολικά, η υπηκοότητα προσφέρει σε ένα άτομο τη δυνατότητα να ανήκει σε μια κοινωνία. Γ Γ αυτό το λόγο η εθνικότητα έχει αναγνωριστεί ως ένα ανθρώπινο δικαίωμα και η αυθαίρετη στέρησή της δεν επιτρέπεται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Παρά τις νομικές αυτές διατάξεις, ένας σημαντικός αλλά άγνωστος αριθμός ανθρώπων ζουν κάτω από συνθήκες παρόμοιες χωρίς ιθαγένεια και χωρίς τα δικαιώματα που αυτή παρέχει στον κάτοχό της. Έχει μεγάλη σημασία το γεγονός ότι, ενώ το διεθνές δίκαιο περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων αναγνωρίζει το δικαίωμα μιας εθνικότητας, δεν περιγράφει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ένα κράτος πρέπει να τη δίνει στους κατοίκους του5. Η κάθε χώρα διατηρεί αυτούσιο το δικαίωμα να έχει τους δικούς της νόμους περί υπηκοότητας και να αποφασίζει η ίδια ποια άτομα θα αναγνωρίζει ως πολίτες της Εαπόδιο στις λύσεις Το πρόβλημα των προσφύγων είναι συνυφασμένο με το θέμα της εκτόπισης κατά δυο βασικούς τρόπους. Πρώτον, η έλλειψη ιθαγένειας μπορεί να λειτουργήσει ως εμπόδιο στην αναζήτηση λύσεων για τα προβλήματα των προσφύγων. Σε διάφορες περιπτώσεις, οι χώρες προελεύσεως έχουν αρνηθεί την επιστροφή και επανενσωμάτωση προσφύγων, την υπηκοότητα των οποίων δεν αναγνωρίζουν έστω και αν έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει εκεί. Οι πρόσφυγες που δεν μπορούν να επαναπατριστούν γι' αυτό το λόγο θα συναντήσουν, όπως και είναι φυσικό ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα αν και καμιά άλλη χώρα δεν είναι διατεθειμένη να τους προσφέρει μακροπρόθεσμα δικαιώματα παραμονής και την ευκαιρία να υποβάλουν αίτηση για την 5 Ύπατη Αρμοστεία Η.Ε. Πρόσφυγες του κόσμου στην Ελλάδα, 1997, σελ. 23-επ. 18

19 απόκτηση υπηκοότητας. Οι διαφωνίες για το θέμα της ιθαγένειας εμποδίζουν αυτή τη στιγμή την αναζήτηση λύσεων σε διάφορες χώρες του κόσμου. Μια δεύτερη, και ίσως σημαντικότερη ακόμη, σχέση μεταξύ της έλλειψης ιθαγένειας και του προσφυγικού προβλήματος βρίσκεται στην απειλή εκτόπισης και απέλασης, την οποία αντιμετωπίζουν πολλά άτομα που δεν αναγνωρίζονται ως πολίτες των χωρών στις οποίες ουσιαστικά ανήκουν. Η απειλή αυτή δεν προέρχεται τόσο από την απλή έλλειψη υπηκοότητας, όσο από τις πολιτικές και τις προκαταλήψεις, οι οποίες συχνά αποτελούν κίνητρο για την απόφαση ενός κράτους να μην αναγνωρίσει την ιθαγένεια μιας συγκεκριμένης ομάδας ατόμων. Όταν δηλαδή, παρατηρείται, σε συλλογική βάση, η έλλειψη υποκείμενων κοινωνικών και πολιτικών ενστάσεων που σχετίζονται με μειονότητες τις οποίες η κοινότητα και οι αρχές της χώρας θεωρούν διαφορετικές, μη νομιμόφρονες και επικίνδυνες. Είναι ευρύτατα αποδεκτό σήμερα ότι το πρόβλημα των προσφύγων υπερβαίνει τα όρια της δικαιοδοσίας μεμονωμένων κρατών. Αν λάβουμε υπόψη μας ως δεδομένη τη σχέση του με σημαντικά ανθρώπινα δικαιώματα, με τις επιζήμιες συνέπειές του για τις διακρατικές σχέσεις και με την τάση να δημιουργεί προσφυγικά προβλήματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι άνθρωποι γίνονται μετανάστες όχι λόγω κάποιας ιστορικής ή νομικής ιδιομορφίας, αλλά επειδή κάποιο κράτος δεν έχει μάθει να ανέχεται τις μειονότητές του. Ο σεβασμός σε όλο το φάσμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συμπεριλαμβάνει και το δικαίωμα μιας εθνικότητας είναι ουσιαστικός, αν μια κοινωνία επιθυμεί την Ειρήνη και την αρμονική συμβίωση με τους γείτονές της. 1.4 Οι όροι - συνθήκες των μειονοτήτων σε διεθνές επίπεδο Στο πλαίσιο της Κοινωνίας των Εθνών είχε καθοριστεί ένα διεθνές σύστημα διασφάλισης των μειονοτήτων που περιλάμβανε α) ορισμένους ειδικούς όρους που περιέχονταν στις Συνθήκες ειρήνης, β) ειδικές συνθήκες για τις μειονότητες και γ) Δηλώσεις του Συμβουλίου τις Κ.τ.Ε. Όλοι αυτοί οι όροι εξασφάλιζαν ή διασφάλιζαν αφ ενός τα ανθρώπινα δικαιώματα γενικά και ανεξάρτητα από την ομάδα που ανήκε το κάθε άτομο, αλλά και ειδικά τα δικαιώματα εκείνα που αναφέρονταν στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των 19

20 μειονοτήτων έτσι, ώστε η άσκησή τους να τους επιτρέπει να διατηρούν την ταυτότητά τους6. Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και την ίδρυση του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, δεν υπάρχει ρητή αναφορά σε δικαιώματα μειονοτήτων. Έτσι, στο πλαίσιο του ΟΗΕ, εκτός από την αναφορά στα δικαιώματα των λαών, υπάρχουν μόνο έμμεσες εγγυήσεις προστασίας των μειονοτήτων. Υπάρχει, πρώτα απ' όλα η κατευθυντήρια αρχή που αναφέρεται στην μη διάκριση, αρχή η οποία επαναλαμβάνεται και στην Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Πιο συγκεκριμένοι όροι για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα είναι οι εξής: Σε κράτη στα οποία έχουν εγκατασταθεί εθνικές, θρησκευτικές ή γλωσσικές μειονότητες δεν πρέπει να αφαιρείται το δικαίωμα από τα πρόσωπα να διατηρούν τις πολιτιστικές τους εκδηλώσεις, να πρεσβεύουν και να διατηρούν την πίστη τους ή να εκφράζονται στη γλώσσα τους. Οι όροι αυτοί δεν αναφέρονται στις μειονότητες ως οντότητες, ή ως σύνολο, αλλά στα άτομα. Αναγνωρίζονται ως δικαιώματα των ατόμων και όχι ως δικαιώματα της μειονότητας. Στο πλαίσιο του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου του ΟΗΕ έχει ιδρυθεί ειδική Υποεπιτροπή για την πρόληψη διακρίσεων και την προστασία των μειονοτήτων. Η Υποεπιτροπή είχε ήδη ξεκινήσει τη μελέτη για τους παραπάνω όρους και κατέληξε στην υποβολή σχετικής έκθεσης. Η έκθεση αυτή αποτελεί μια εννοιολογική μελέτη για τη διεθνή προστασία των μειονοτήτων, αν και οι τελικές συστάσεις της είναι μετριοπαθείς. Στο πλαίσιο της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ έχει συσταθεί ομάδα εργασίας, η οποία, το 1979, υπέβαλε σχέδιο Διεθνούς Συμβάσεως για την προστασία των μειονοτήτων το οποίο, ακόμη δεν έχει ουσιαστικά εφαρμοστεί. Τέλος, θα πρέπει να προστεθεί η προσπάθεια που γίνεται στην ΟΥΝΕΣΚΟ, με κύριο σημείο τη Σύμβαση περί των διακρίσεων στην εκπαίδευση, η οποία αναφέρει ότι είναι σημαντικό να αναγνωριστεί το δικαίωμα των μελών Εθνοτήτων που αποτελούν μειονότητα να διοργανώνουν δική τους εκπαιδευτική δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένης της λειτουργίας των σχολείων. 6 Μανωλοπούλου Κατερίνα - Βαρβιτσιώτη «// Διεθνής προστασία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» Εκδόσεις Έλλην, Αθήνα 1993, σελ. 43-επ. 20

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 2.1.Γενικά Από τις αρχές του 20ου αιώνα, το πρόβλημα των προσφύγων έγινε μέλημα της διεθνούς κοινωνίας, η οποία, για ανθρωπιστικούς λόγους, άρχισε να αναλαμβάνει ευθύνες για την προστασία και για την αρωγή τους. Στο σύγχρονο διεθνές δίκαιο, το νομικό καθεστώς που εφαρμόζεται πηγάζει, σε οικουμενικό επίπεδο από τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών της 28ης Ιουλίου 1951, για το καθεστώς των προσφύγων και το πρωτόκολλο για το καθεστώς τους, της 31ης Ιανουάριου Κριτήρια για τον καθορισμό του καθεστώτος του Πρόσφυγα Γενικέ αούέα Ένα πρόσωπο είναι πρόσφυγας, σύμφωνα με τη Σύμβαση του 1951, από τη στιγμή, που συγκεντρώνει ορισμένες προϋποθέσεις. Ειδικότερα, οι διατάξεις της Σύμβασης του 1951, που καθορίζουν την έννοια του πρόσφυγα η διακρίνονται σε τρία μέρη. 1) Ρήτρες υπαγωγής 2) Ρήτρες παύσης και 3) Ρήτρες αποκλεισμού Οι ρήτρες υπαγωγής καθορίζουν τις προϋποθέσεις που πρέπει να συγκεντρώνει ένα πρόσωπο προκειμένου να χαρακτηρισθεί πρόσφυγας και συναστούν, έτσι, τη θετική βάση για την αναγνώριση του σχετικού καθεστώτος. Οι ρήτρες παύσης και αποκλεισμού έχουν αρνητική σημασία. Οι πρώτες ορίζουν τις συνθήκες, κατά τις οποίες επέρχεται η παύση της ιδιότητας τους, 7 7 Μιχαλόπουλος Χαράλαμπος- Τσιρώνης Ιωάννης «Η αντιμετώπιση των προσφύγων και των διακινούμενων εργαζόμενων από το σύστημα της Ελληνικής Κοινωνικής Πολιτικής» Πτυχιακή εργασία ΤΕΙ Καλαμάτας σελ.19-επ. 21

22 ενώ οι δεύτερες απαριθμούν τις περιπτώσεις αποκλεισμού ενός προσώπου από την εφαρμογή της Σύμβασης του 1951, αν και ανταποκρίνεται στα θετικά κριτήρια, που προβλέπουν οι ρήτρες υπαγωγής Ρτίτρεα υπαγωγής Οι ρήτρες υπαγωγής καθορίζουν τις προϋποθέσεις για να χαρακτηρισθεί κάποιος πρόσφυγας. Γι' αυτό θα γίνει μια μικρή ανάλυση των φράσεων «Δικαιολογημένος φόβος διώξεων». Η φράση αυτή αποτελεί την «φράση - κλειδί» του ορισμού. Δεδομένου ότι, ο φόβος αποτελεί ευδιάθετη κατάσταση, ο ορισμός περιλαμβάνει ένα υποκειμενικό στοιχείο, ως προς το πρόσωπο, που ζητάει να αναγνωρισθεί ως πρόσφυγας. Γι' αυτό η αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα, απαιτεί περισσότερο αξιολόγηση των ισχυρισμών του αιτούντος, παρά μια κρίση για την κατάσταση, που επικρατεί στη χώρα προέλευσης του. Ο όρος «δικαιολογημένος» σημαίνει ότι το καθεστώς τους δεν αναγνωρίζεται με μόνο κριτήριο την ευδιάθετη κατάσταση, πρέπει να στηρίζεται και σε αντικειμενικά δεδομένα. Ο ορισμός εξαιρεί θύματα πείνας ή φυσικής καταστροφής, εκτός αν έχουν και δικαιολογημένο φόβο δίωξης, ενώ παράλληλα περιλαμβάνει ένα υποκειμενικό και ένα αντικειμενικό στοιχείο και προκειμένου να εξακριβωθεί η ύπαρξή του δικαιολογημένου φόβου, πρέπει και τα δυο στοιχεία να εκτιμηθούν. Για τον όρο «δίωξη» έγιναν αρκετές προσπάθειες, που απέβλεπαν στη διατύπωση ενός Παγκόσμια αποδεκτού ορισμού, γι' αυτόν τον όρο, με περιορισμένη επιτυχία. Από το άρθρο 33 της Σύμβασης του 1951, μπορεί να συναχθεί ότι η απειλή κατά της ζωής ή της ελευθερίας για λόγους Φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, πολιτικών πεποιθήσεων ή συμμετοχής σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, πρέπει να θεωρείται πάντοτε ως δίωξη. «Λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητας κοινωνικής τάξεως ή πολιτικών πεποιθήσεων», δηλαδή για να αναγνωρισθεί ένα πρόσωπο ως πρόσφυγας πρέπει να επικαλεσθεί δικαιολογημένο φόβο δίωξης για κάποιο από τους παραπάνω λόγους. 22

23 Με τον όρο «φυλή» περιλαμβάνονται κάθε μορφής εθνικές ομάδες. Συχνά ο όρος περιλαμβάνει και τη συμμετοχή σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, με κοινή καταγωγή, και η οποία συνιστά μια μειονότητα, μέσα σ' έναν ευρύτερο πληθυσμό. Οι φυλετικές διακρίσεις συνιστούν σημαντικό στοιχείο για τη διαπίστωση της ύπαρξη της δίωξης. Η δίωξη «λόγω θρησκείας» μπορεί να προσλάβει διάφορες μορφές π.χ. την απαγόρευση συμμετοχής σε θρησκευτική κοινότητα λατρείας, δημόσια ή κατ' ιδίαν, θρησκευτικής κατήχησης ή σοβαρά μέτρα δυσμενούς μεταχείρισης, που επιβάλλονται σε πρόσωπα, εξαιτίας του γεγονότος ότι ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα ή ανήκουν σε ιδιαίτερη θρησκευτική κοινότητα. Ο όρος «εθνικότητα» αφορά, όχι μόνο την «ιθαγένεια», αλλά και τη συμμετοχή σε ορισμένη εθνική ή γλωσσική ομάδα, ενώ μπορεί, περιστασιακά, να καλύπτεται με τον όρο «φυλή». Η δίωξη για λόγους σχετικούς με την εθνικότητα, μπορεί να συνίσταται σε εχθρική στάση και σε μέτρα σε βάρος της Εθνικής μειονότητας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, το γεγονός και μόνο της συμμετοχής σε τέτοια μειονότητα μπορεί να προκαλέσει δικαιολογημένο φόβο δίωξης. Η «κοινωνική τάξη» περιλαμβάνει, συνήθως, πρόσωπα με την ίδια καταγωγή, τον ίδιο τρόπο ζωής και το ίδιο κοινωνικό καθεστώς. Η συμμετοχή σε μια τέτοια ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα μπορεί να συνιστά το βαθύτερο αίτιο δίωξης, επειδή δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στην νομιμοφροσύνη της ομάδας προς την κυβέρνηση ή επειδή ο πολιτικός προσανατολισμός, το παρελθόν ή η οικονομική δραστηριότητα θεωρούνται εμπόδιο στην Πολιτική της Κυβέρνησης. Για να χαρακτηρισθεί από την φιλοξενούσα χώρα ένα πρόσωπο ως πρόσφυγας εξαιτίας της δίωξης του «λόγω πολιτικών πεποιθήσεων», θα πρέπει να αποδείξει: 1.Ότι οι απόψεις που εκφράζει δεν είναι ανεκτές από τις αρχές, επειδή συνιστούν κριτική στην πολιτική και στις μεθόδους τους. 2. 'Οτι οι αρχές έχουν πληροφορηθεί τις απόψεις του συγκεκριμένου προσώπου ή ότι του αποδίδουν τέτοιες απόψεις. 3. «Ευρίσκεται εκτός της χώρας της οποίας έχει την υπηκοότητα». Γενική προϋπόθεση για την αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα είναι η παραμονή του αιτούντος, που έχει ιθαγένεια έξω από τη χώρα της ιθαγένειάς του. Στον κανόνα αυτό δεν υπάρχουν εξαιρέσεις. Η διαδικασία για την παροχή 23

24 διεθνούς προστασίας δεν μπορεί να κινηθεί, εφόσον το πρόσωπο βρίσκεται μέσα στα όρια της εδαφικής δικαιοδοσίας της χώρας του. 4.«Και δεν δύναται ή λόγω του φόβου τούτου, δεν επιθυμεί να απολαύει της προστασίας της χώρα τούτης». Με τον όρο «δεν δύναται», υπονοούνται συνθήκες πέρα από τη θέλησης του ενδιαφερομένου. Είναι ενδεχόμενο π.χ. να κωλύεται η χώρα της ιθαγένειας, εξαιτίας πολέμου ή άλλων σοβαρών ταραχών, να παράσχει προστασία ή η προστασία της να μην είναι αποτελεσματική. Με τον όρο «δεν επιθυμεί» αναφέρεται σε πρόσφυγες που αρνούνται να δεχθούν την προστασία, που παρέχει η Κυβέρνηση της χώρας της ιθαγένειας. Όταν η προστασία της χώρας της ιθαγένειάς του είναι εφικτή και δεν υπάρχει αιτία, θεμελιωμένη σε δικαιολογημένο φόβο για την άρνησή της, ο ενδιαφερόμενος δεν έχει την ανάγκη διεθνούς προστασίας και, συνεπώς, δεν είναι πρόσφυγας ΡτΊτρες παύσικ Οι ρήτρες παύσης αναφέρουν συγκεκριμένα τις προϋποθέσεις, σύμφωνα με τις οποίες ένα πρόσωπο παύει να είναι πρόσφυγας. Βασίζεται στην εκτίμηση ότι η διεθνής προστασία δεν πρέπει να παρέχεται σε περιπτώσεις στις οποίες δεν είναι αναγκαία ή δικαιολογημένη. Συγκεκριμένα: 1) «Εκούσια εκ νέου χρήση της εθνικής προστασίας». Η παραπάνω ρήτρα παύσης αναφέρεται στην περίπτωση, που ο πρόσφυγας εκούσια χρησιμοποιεί εκ νέου την εθνική, και δεν έχει πια ανάγκη την διεθνή προστασία. Έχει αποδειχθεί, δηλαδή, πως στην περίπτωση του δεν ισχύει πλέον ότι δεν μπορεί ή δεν επιθυμεί να ζητήσει την προστασία της χώρας της ιθαγένειάς του. Η εφαρμογή αυτής της ρήτρας συνδέεται με τρεις προϋποθέσεις: α) Ο πρόσφυγας πρέπει να ενεργεί εκούσια. β) Πρέπει να αποβλέπει, με την πράξη του, στην εκ νέου χρήση της προστασίας της χώρας της ιθαγένειάς του. γ) Πρέπει να αποκτήσει τέτοια προστασία. 2) «Εκούσια επανάκτηση της ιθαγένειας» 24

25 Η ρήτρα αυτή είναι παρεμφερής με την προηγούμενη, εφαρμόζεται στις περιπτώσεις εκείνες, στις οποίες ο πρόσφυγας έχει χάσει την ιθαγένεια της χώρας του, επειδή είχε δικαιολογημένο φόβο δίωξης, και επανακτά με την θέλησή του αυτή την ιθαγένεια. 3)«Απόκτηση νέας ιθαγένεια και προστασίας» Η ιθαγένεια, που αποκτά ο πρόσφυγας είναι, συνήθως, αυτή της χώρας της διαμονής του. Πρόσφυγας, που ζει σε μια χώρα μπορεί, ωστόσο, να αποκτήσει την ιθαγένεια άλλης χώρας. Εάν συμβεί αυτό, τερματίζεται το καθεστώς του, εφόσον η νέα ιθαγένεια εξασφαλίζει την προστασία της εν λόγω χώρας. 4) «Εκούσια επανεγκατάσταση στη χώρα, όπου υπήρχε φόβος δίωξης» Η ρήτρα αναφέρεται στην «εκούσια επανεγκατάσταση». Ο όρος αυτός υποδηλώνει την επιστροφή στη χώρα της ιθαγένειας ή της προηγούμενης διαμονής, με σκοπό τη μόνιμη διαμονή εκεί. Βέβαια, προσωρινή επίσκεψή του στην προηγούμενη πατρίδα του, δε συνιστά «επανεγκατάσταση» και δεν επιφέρει απώλεια του καθεστώτος, σύμφωνα με την παρούσα ρήτρα. 5) «Πολίτες ως προς τους οποίους έπαυσαν να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για τις οποίες αναγνωρίσθηκαν πρόσφυγες» Ο όρος «προϋποθέσεις» αναφέρεται σε θεμελιώδεις αλλαγές στη χώρα, που μπορούν να θεωρηθούν ότι έχουν τη βάση του φόβου δίωξης. Βέβαια, μια απλή αλλαγή των περιστατικών, που αφορούν στο φόβο του συγκεκριμένου πρόσφυγα, η οποία δεν επιφέρει σημαντικές διαφοροποιήσεις των συνθηκών, δεν επαρκεί για να είναι εφαρμοστέα αυτή η ρήτρα. 6) «Ανιθαγενείς ως προς τους οποίους έπαυσαν να υπάρχουν οι λόγοι τους οποίους αναγνωρίστηκαν πρόσφυγες» Η έκτη και τελευταία ρήτρα παύσης είναι παράλληλη με την πέμπτη. Η ρήτρα αυτή αφορά αποκλειστικά σε όσους δεν έχουν κάποια ιθαγένεια και μπορούν να επιστρέφουν στη χώρα της προηγούμενης διαμονής τους. 25

26 2.2.4.Ρτιτρε<: αποκλεισμού Οι ρήτρες αποκλεισμού περιλαμβάνουν διατάξεις, που αποκλείουν από το καθεστώς τους, πρόσωπα τα οποία, κατά τα λοιπά, συγκεντρώνουν τα χαρακτηριστικά του πρόσφυγα, όπως καθορίζονται από τις ρήτρες υπαγωγής. Τα πρόσωπα αυτά κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: 1. Πρόσωπα, που απολαύουν ήδη της προστασίας ή της αρωγής των Ηνωμένων Εθνών. 2. Πρόσωπα που δεν έχουν ανάγκη τη διεθνή προστασία. 3. Πρόσωπα ή ομάδες προσώπων, που θεωρείται ότι δεν αξίζουν τη διεθνή προστασία. Αναλυτικότερα: 1) «Πρόσωπα που απολαύουν ήδη της προστασίας ή της αρωγής των Ηνωμένων Εθνών». Σύμφωνα με την ρήτρα αυτή αποκλείεται από το καθεστώς τους κάθε πρόσωπο, που απολαύει της προστασίας τους ή της αρωγής άλλων οργάνων, ή οργανισμών των Ηνωμένων Εθνών, εκτός του Ύπατου Αρμοστή για τους πρόσφυγες (π.χ. από την UNRWA). 2) «Πρόσωπα που δεν έχουν ανάγκη τη διεθνή προστασία». Η ρήτρα αυτή αναφέρεται σε πρόσωπα, που συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις για την αναγνώρισή τους, ως πρόσφυγες και έχουν γίνει δεκτά σε μια χώρα, στην οποία τους απονεμήθηκαν τα περισσότερα από τα δικαιώματα, που κανονικά απολαύουν οι πολίτες τους, αλλά όχι η πλήρης ιθαγένεια. 3) «Πρόσωπα ή ομάδες προσώπων, που θεωρείται ότι δεν αξίζουν τη διεθνή προστασία». Η ρήτρα αυτή αναφέρεται σε πρόσωπα, τα οποία έχουν διαπράξει αδικήματα και συγκεκριμένα: Εγκλήματα πολέμου Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας Εγκλήματα του κοινού ποινικού κώδικα. 26

27 Στόχος αυτής της ρήτρας είναι να προστατέψει την κοινότητα της χώρας υποδοχής, από τον κίνδυνο να επιτρέψει την είσοδο σε πρόσφυγα, που έχει διαπράξει εγκλήματα και να αποδώσει την οφειλόμενη δικαιοσύνη ρόλος της Υ.Α. στην διαδικασία αναγνώρισης της Προσφυγικής ιδιότητας στην Ελλάδα Η συνεργασία κρατών και Ύπατης Αρμοστείας θα είχε μεγάλη σημασία, ιδιαίτερα στο στάδιο κατά το οποίο ο αλλοδαπός ζητούσε να του αναγνωριστεί η προσφυγική ιδιότητα. Η Ύπατη Αρμοστεία πρέπει, πάντα, να ενημερώνεται από τις αρχές της χώρας και ο Ύπατος Αρμοστής είχε δικαίωμα άμεσης επικοινωνίας με τον αιτούντα, όπως και συμμετοχή στην διαδικασία επανεξέτασης μιας απορριπτικής απόφασης.8 Οι διαδικασίες για την αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα που υιοθετούσαν τα κράτη - μέλη ποίκιλαν σημαντικά. Για την αποφυγή αυθαιρεσιών, η εκτελεστική επιτροπή για το πρόγραμμα του Ύπατου Αρμοστή στην 18η Σύνοδοί της, τον Οκτώβριο του 1987, συνέστησε ότι οι διαδικασίες πρέπει να συγκεντρώνουν ορισμένες βασικές προϋποθέσεις. Αυτές οι βασικές προϋποθέσεις απεικονίζουν την ειδική κατάσταση του προσώπου που υποβάλλει την αίτηση για να του αναγνωριστεί το καθεστώς του πρόσφυγα και οι οποίες θα του διασφάλιζαν ορισμένες ουσιώδεις εγγυήσεις, οι οποίες ήταν οι ακόλουθες: Η Αρμόδια αρχή στην οποία ο αϊτών απευθυνόταν είτε στα σύνορα είτε μέσα στην επικράτεια ενός συμβαλλόμενου κράτους έπρεπε να έχει σαφείς οδηγίες για την διευθέτηση των υποθέσεων. Όφειλε εξάλλου να ενεργεί σύμφωνα με τον κανόνα της μη επαναπροώθησης και να αναφέρει τις περιπτώσεις αυτές σε ανωτέρα αρχή. Ο αϊτών έπρεπε να καθοδηγείται κατάλληλα ως προς την τήρηση της προβλεπόμενης διαδικασίας. Έπρεπε να υπάρχει μια σαφώς καθορισμένη αρχή, κατά το δυνατόν, μια μόνο κεντρική αρχή με αρμοδιότητα την εξέταση 8 Δημητριάδου Βαρβάρα «Διαδικασίες και συνέπειες καθορισμού της προσφυγικής ιδιότητας» Ιούλιος 1989, σελ.131-επ. 27

28 των αιτήσεων αναγνώρισης του καθεστώτος του πρόσφυγα και την λήψη σχετικής αποφάσεως σε πρώτο βαθμό. Στον αιτούντα έπρεπε να παρέχονται οι αναγκαίες διευκολύνσεις, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών ικανού διερμηνέα, προκειμένου να υποβάλλει την υπόθεσή του στην κρίση των αρχών. Στους αιτούντες έπρεπε να παρέχεται η δυνατότητα να επικοινωνήσουν με έναν εκπρόσωπο της Υπ. Αρμοστείας. Εάν ο αϊτών δεν αναγνωριζόταν ως πρόσφυγας έπρεπε να του παρέχεται το δικαίωμα προσφυγής μέσα σε μια ορισμένη προθεσμία, για μια με τήρηση των τύπων. Επανεξέταση της πρωτοβάθμιας απόφασης είτε της ίδιας είτε διαφορετικής διοικητικής ή δικαστικής αρχής, ανάλογα με το σύστημα που επικρατούσε. Εάν ο αϊτών αναγνωριζόταν ως πρόσφυγας έπρεπε να ενημερωθεί σχετικά και να του χορηγηθούν τα έγγραφα που πιστοποιούν το καθεστώς τους ως πρόσφυγας. Έπρεπε να επιτρέπεται στον αιτούντα να παραμείνει στη χώρα όπου εκκρεμεί η έκδοση της απόφασης επί της αρχικής του αιτήσεως από την αρμόδια αρχή εκτός αν η εν λόγω αρχή διαπίστωνε ότι η αίτησή του είναι καταχρηστική, έπρεπε επίσης να του επιτρέπεται να παραμείνει στη χώρα όσο εκκρεμεί ενώπιον ανώτερης διοικητικής αρχής. Στην Ελλάδα αρμόδιος φορέας για την αναγνώριση, σύμφωνα με την συνθήκη του 1951 και του πρωτοκόλλου του 1967 για το καθεστώς των προσφύγων, δεν ήταν η Ύπατη αρμοστεία αλλά το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης. Παρόλο που η επίσημη αναγνώριση του πρόσφυγα ανήκε στην αρμοδιότητα των ελληνικών αρχών, η αποδοχή της προσφυγικής ιδιότητας από το ελληνικό γραφείο της Υ.Α. είχε ουσιαστικές συνέπειες. Στον πρόσφυγα δίνονταν η γαλάζια κάρτα, η οποία κάλυπτε και τα μέλη της οικογένειάς του, αν βρίσκονταν στην Ελλάδα και χρησίμευε σαν είδος ταυτότητάς του. Η κάρτα αυτή, γίνονταν δεκτή από τις Δημόσιες Αρχές. Ο αϊτών συμπλήρωνε ένα ειδικό ερωτηματολόγιο μεταφρασμένο στη γλώσσα του και πρόσθετε όσα επιπλέον στοιχεία επιθυμούσε. Σε σύντομο χρονικό διάστημα ορίζονταν η ημερομηνία της συνέντευξης με τον Νομικό της Υπηρεσίας. Ο αϊτών μπορούσε να προσκομίσει όσα αποδεικτικά στοιχεία 28

29 διέθετε την ημέρα της συνέντευξης. Στο τέλος της συνέντευξης σχηματιζόταν προσωπικός φάκελος και το υπόμνημα που συντάσσονταν αποτελούσε τη βάση για συζήτηση για τον καθορισμό της προσφυγικής ιδιότητας. Η αξιολόγηση των στοιχείων γίνονταν με προσοχή. Τα γεγονότα συνδυάζονταν, ελέγχονταν και διασταυρώνονταν, πληροφορίες παρέχονταν από τα αρχεία της Νομικής Υπηρεσίας που ενημερώνονταν συνεπώς από τον ειδικό πολιτικό επιστήμονα της Υ.Α. με αναφορές από τα κεντρικά και περιφερειακά γραφεία, τις Πρεσβείες άλλων χωρών, Διεθνείς Οργανώσεις κτλ. Η απόφαση εκδίδονταν σε μια εβδομάδα. Σε ορισμένες περιπτώσεις αναβάλλονταν η έκδοση της απόφασης όταν κρίνονταν σκόπιμο να προσκομιστούν περισσότερα αποδεικτικά στοιχεία. Η πορεία της υπόθεσης και οι πληροφορίες που συλλέγονταν ήταν αυστηρά απόρρητες και το αρμόδιο προσωπικό ήταν απόλυτης εμπιστοσύνης για λόγους ασφαλείας του αιτούντος. Υπήρχαν τρεις περιπτώσεις απαντήσεων: 1) 0 αϊτών να θεωρείται επιλέξιμος. Στην περίπτωση αυτή προσκομίζονταν η γαλάζια κάρτα με τις συνέπειες που αναφέρθηκαν. 2) Μη επιλέξιμος ήταν η αρνητική απάντηση. Ο αϊτών δεν θεωρούνταν κατάλληλο άτομο για χορήγηση ασύλου. Είχε όμως δικαίωμα να καταθέσει προσφυγή στην Νομική υπηρεσία της Ύπατης Αρμοστείας ώστε η υπόθεση να επανεξεταστεί. 3) Και αυτός που δεν πληρούσε τις δύο παραπάνω προϋποθέσεις ήταν σε μια ενδιάμεση κατάσταση, π.χ. όμως η έρευνα δεν ήταν απόλυτα επιτυχής ή τα αποδεικτικά στοιχεία δεν αρκούσαν. Σ' αυτήν τη περίπτωση δίδονταν στον αιτούντα μία βεβαίωση, η οποία είχε μεν θετικές συνέπειες και ήταν αξιόπιστο έγγραφο, όμως θεωρείτο σαφώς κατώτερο πιστοποιητικό από την γαλάζια κάρτα. Οι αναγνωρισμένοι από το ελληνικό γραφείο της Ύ.Α. δικαιούνταν να τύχουν αμέριστης αποδοχής και υποστήριξης για όσο διάστημα παρέμεναν στην Ελλάδα, μέχρι να επιστρέφουν εκούσια στην χώρα τους ή να μεταναστεύσουν σε τρίτη χώρα. Η μετατροπή του καθεστώτος αυτού, έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό του έργου του ελληνικού γραφείου της Υ.Α. σε ρόλο παρατηρητή. Ο νέος νόμος αφαιρεί το δικαίωμα του ΟΗΕ να παρέχει βοήθεια (π.χ. γαλάζια 29

30 κάρτα) καθώς και να παρεμβαίνει στην διαδικασία αναγνώρισης της προσφυγικής ιδιότητας, γεγονός που δυσχεραίνει την επιβίωσή τους. 30

31 Β' ΜΕΡΟΣ Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ 31

32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΦΟΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 3.1.Γενικά περί Ο.Η.Ε. Η Κοινωνία των Εθνών, μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο αποφάσισε να λάβει μέτρα για την προστασία τους, που αποτέλεσε έναν από τους λόγους της επανάστασης αλλά και την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ως πρόσφυγες αντιμετωπίσθηκαν εκείνοι, που αντιμετωπίζουν κίνδυνο, σε περίπτωση επιστροφής στην πατρίδα τους, και το πρώτο μέτρο ελήφθη το 1921 με την δημιουργία της Υ.Α. για τους Ρώσους πρόσφυγες. Αργότερα, η Κοινωνία των Εθνών ανέλαβε την προστασία και άλλων προσφύγων - Ασσυριών, Τούρκων, Ελλήνων αλλά και Εβραίων από την Αυστρία και τη Γερμανία. Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών πλέον, συγκρότησε το Διεθνή Οργανισμό Προσφύγων (Ι.Κ.Ο.) που εκλήθη να αντιμετωπίσει τα 21 εκατομμύρια ατόμων, τα οποία βρέθηκαν διασκορπισμένα στην Ευρώπη, σε χώρες που δεν ήταν οι πατρίδες 9 τους. Ο αρχικός προορισμός του ήταν ο επαναπατρισμός των προσφύγων. Οι μεταπολεμικές εξελίξεις, όμως, και η διαίρεση του κόσμου δημιούργησαν ζήτημα χιλιάδων ατόμων, που επικαλούνταν σοβαρούς λόγους, που εμπόδιζαν την επιστροφή στην πατρίδα τους. Έτσι το 1951, όταν πλέον η προστασία των προσφύγων είχε εμπεδωθεί ως ανθρωπιστική αρχή, ο αντικαταστάθηκε από την Υ.Α. του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες και παράλληλα καταρτίστηκε η Διεθνής Σύμβαση για την κατάσταση των προσφύγων. Η Σύμβαση απέβλεπε στην προστασία όσων είχαν εγκαταλείψει τις πατρίδες τους πριν από το Τα χρόνια που ακολούθησαν έδειξαν ότι το προσφυγικό ζήτημα δεν ήταν περιορισμένο στα χρόνια του Β' Παγκόσμιου 9 9 Από την επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων «Πράσινο βιβλίο για την Ευρωπαϊκή κοινωνική πολιτική. Επιλογές για την ένωση», Υ.Ε.Ε. Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Αθήνα, 1994, σελ.113-επ. 32

33 Πολέμου. Έτσι, το συγκεκριμένο χρονικό όριο που έθετε η Σύμβαση καταργήθηκε το 1967 με το Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης. Η Υ.Α. του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες ασχολείται με την προστασία τους σε παγκόσμια κλίμακα. 3.2.Η Υ.Α. του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα Γενικά Η παρουσία των Ηνωμένων Εθνών στην Ελλάδα περιλαμβάνει το Κέντρο Πληροφοριών του Ο.Η.Ε. (UNIC), τη Συντονιστική Μονάδα του Μεσογειακού Σχεδίου Δράσης (UNEP), την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), την Υπηρεσία Προώθησης Επενδύσεων του Ο.Η.Ε. για τη Βιομηχανική Ανάπτυξη (UNIDOL IPS) και την Υ.Α. του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες. Επίσης, λειτουργούσαν ελληνικές επιτροπές για την UNESCO και την UNICEF, καθώς και ο Ελληνικός Σύνδεσμος των Ηνωμένων Εθνών Η Υ.Α. του Ο.Η.Ε. για δράση Ο Ο.Η.Ε., το Δεκέμβριο του 1950, μέσω της Γενικής του Συνέλευσης ίδρυσε την Υ.Α. των Ηνωμένων Εθνών (Η.Ε.), για τους πρόσφυγες, με στόχο να τους παρέχει διεθνή προστασία. Οι εντολές της Γ.Σ. του Ο.Η.Ε. προς την ιδρυθείσα επιτροπή ήταν οι εξής10: Να παρέχει διεθνή προστασία στους πρόσφυγες Να εξασφαλίζει μόνιμες λύσεις στα προβλήματα τους, σε συνεργασία με τα κράτη. Σήμερα η Υ.Α. του Ο.Η.Ε. διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και στην ενεργοποίησή της οικονομικής και πολιτικής υποστήριξης για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και για την υλοποίηση προγραμμάτων αποκατάστασης των προσφύγων. 10 Ύπατη αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 1996, σελ

34 Η διεθνής προστασία τους, στην οποία αποβλέπει η Υ.Α., επιτυγχάνεται με τη βοήθεια και άλλων διεθνών οργανισμών καθώς και μη κυβερνητικών οργανώσεων (π.χ. Ερυθρός Σταυρός, Ερυθρά Ημισέληνος κ.λ.π.). Σήμερα, η Υ.Α. αριθμεί ανά τον κόσμο 239 γραφεία σε 119 χώρες και προσωπικό 5411 άτομα. Η αναλογία υπαλλήλων ανά άτομο υπό την εποπτεία της Υ.Α. είναι 1 υπάλληλος για κάθε άτομα Ενέργειες και παρενόιιενη βοήθεια Η Υ.Α. του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες, και γενικά για τους μετανάστες κάθε χώρας, σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση εφήρμοσε το 1955 ένα πρόγραμμα για την εκκένωση των καταυλισμών, στους οποίους διέμεναν με παράλληλη παροχή στέγης, εκπαίδευσης και απασχόλησης. Στη συνέχεια, τα προγράμματα βοήθειας της Υ.Α. είχαν ως κύριο στόχο τη φροντίδα και την υποστήριξη των νεοαφιχθέντων, οι οποίοι επεδίωκαν, κυρίως μετανάστευση σε τρίτη χώρα.11 Σήμερα, η Υ.Α., μέσω μη κυβερνητικών Οργανώσεων, τους παρέχει βοήθεια σε σχέση με τα δικαιώματά τους στους τομείς της απασχόλησης, της στέγασης, της υγείας και της μόρφωσης. Επίσης, δίνεται έμφαση στην εξακρίβωση των αναγκών ειδικών ομάδων, όπως είναι οι γυναίκες, τα παιδιά, οι ανάπηροι και οι ηλικιωμένοι, ενώ παράλληλα παρέχεται συμβουλευτική υποστήριξη στους αιτούντες άσυλο, και σ' αυτούς που διαμένουν στο κέντρο αλλοδαπών, πολιτικών προσφύγων Λαυρίου, στο οποίο η Υ.Α. χρηματοδοτεί μια κοινωνική λειτουργό και μία ψυχολόγο, με μερική απασχόληση. Επίσης, χρηματοδοτεί τρεις μη κυβερνητικές οργανώσεις: Το ίδρυμα κοινωνικής εργασίας Το ελληνικό συμβούλιο Τη διεθνή κοινωνική Υπηρεσία Οι οργανώσεις αυτές αναλαμβάνουν την υλοποίηση προγραμμάτων παροχής κοινωνικών υπηρεσιών, οικονομικής βοήθειας και νομικής υποστήριξης. 11 Μιχαλόπουλος Χαράλαμπος Τσιρώνης Ιωάννης «Η αντιμετώπιση των προσφύγων και των διακτνούμενων εργαζομένων από το σύστημα της Ελληνικής Πολιτικής» Πτυχιακή Εργασία ΤΕΙ Καλαμάτας, 1998, σελ.41-επ 34

35 3.3.Μέσα της διεθνούς προστασίας Η Υ.Α. του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες αποβλέπει στη διεθνή προστασία τους. Για την προστασία αυτή χρησιμοποιούνται διάφορα μέσα, τα οποία διακρίνονται σε νομικά και σε μη νομικά.12 Τα νομικά μέσα είναι τόσο το γενικό διεθνές δίκαιο περί προσφύγων (π.χ. η Σύμβαση της Γενεύης το 1951 και πρωτόκολλο της Ν.Υόρκης του 1967 για το καθεστώς των προσφύγων) όσο και το περιφερειακό (π.χ. Σύμβαση του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας του 1969, η οποία ρυθμίζει το προσφυγικό πρόβλημα, βασισμένη στις ιδιαιτερότητες, που παρουσιάζονται στην Ήπειρο αυτή). Σημαντική πηγή δικαίου για την προστασία τους αποτελούν και άλλες διεθνείς ή περιφερειακής ισχύος συμβάσεις όπως: Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (1948) Η σύμβαση κατά των βασανιστηρίων (1984) Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του παιδιού (1989) Η σύμβαση για την εξάλειψη των Διακρίσεων σε βάρος των γυναικών (1979) Το πρόσθετο πρωτόκολλο στις Συμβάσεις της Γενεύης του 1949, που αφορούν την προστασία των θυμάτων ενόπλων συγκρούσεων (1977). Ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών κ,λ.π. Επίσης σημαντική πηγή δικαίου είναι οι σχετικές αποφάσεις, συστάσεις, ψηφίσματα, ή πορίσματα διεθνών οργανισμών όπως είναι: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Το Συμβούλιο της Ευρώπης Η Εκτελεστική επιτροπή της Υ.Α. του Ο.Η.Ε. Τα μη νομικά μέσα είναι: Η υλική βοήθεια Η πληροφόρηση 12 Μιχαλόπουλος Χαράλαμπος - Τσιρώνης Ιωάννης «// αντιμετώπιση των προσφύγων και των διακινούμενων εργαζομένων από το σύστημα της Ελληνικής Πολιτικής» Πτυχιακή Εργασία ΤΕΙ Καλαμάτας, 1998, σελ.41-επ. 35

36 Η εκπαίδευση Η επιμόρφωση και Η κατάρτισή τους. 3.4.Το έργο της Κοινωνίας των Εθνών α) Η προστασία των μειονοτήτων Σύμφωνα με το σύστημα αυτό, η πρώτη διεθνής θεσμοποίηση της προστασίας των μειονοτήτων υπήρξε η εγκαθίδρυση ενός καθεστώτος συλλογικής εγγυήσεως, βασισμένο σε μία δικαστική διαδικασία και μία σειρά διεθνών συνθηκών. Στο πλαίσιο της ΚΕ (π.χ. συνθήκη Λωζάνης 1923), ο μηχανισμός προστασίας ετίθετο σε κίνηση είτε από ένα μέλος του Συμβουλίου (της ΚτΕ), που επέσυρε την προσοχή του οργάνου επί της παραβιάσεως ή της απειλής παραβιάσεως των υποχρεώσεων που είχαν αναληφθεί ως προς τις μειονότητες είτε από απευθείας αναφορές των ιδίων των μελών των μειονοτήτων. Όσον αφορά στις συνθήκες που υπογράφτηκα στην Διάσκεψη του Παρισιού και αργότερα περιείχαν διατάξεις για τη μη διάκριση των ατόμων λόγω εθνότητας, γλώσσας, θρησκείας, φυλετικές και έθεσαν την προστασία των μειονοτήτων υπό την εγγύηση της ΚτΕ13. Αναφορές στην προστασία των μειονοτήτων περιείχαν και άλλες διμερείς συνθήκες της περιόδου εκείνης. Σχετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και το καθεστώς για τα μειονοτικά σχολεία στην Αλβανία. Αν και καμία συνθήκη δε δεσμευόταν να προστατεύει την ελληνική μειονότητα που βρισκόταν στο έδαφος της Αλβανίας, όταν η εν λόγω χώρα έγινε δεκτή στην ΚτΕ, δεσμεύθηκε να μεταχειρίζεται την ελληνική μειονότητα ανάλογα με το υφιστάμενο διεθνές καθεστώς των μειονοτήτων. Αργότερα, όταν η Αλβανία αποφάσισε να κλείσει τα ελληνικά σχολεία, και το Δικαστήριο κλήθηκε να αποφανθεί αν το κλείσιμο αυτό ήταν συμβατό με τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει η Αλβανία. Τελικά το Δικαστήριο έκρινε ότι η μονομερής αλβανική δήλωση είχε ίδια ισχύ με την συμβατική διάταξη και ότι απουσία ειδικής συνθήκης δεν είχε απαλλάξει την Αλβανία από τις υποχρεώσεις που οριοθετεί το καθεστώς των μειονοτήτων, (δηλαδή οι κανόνες που εμπεριέχονται στις συνθήκες για τις 13 Στέλιου Περράκη, «διαστάσεις της διεθνούς Προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου», Εκδόσεις Αντ. Ν.Σακκουλα, Αθήνα - Κομοτηνή 1998, σελ. 29-επ. 36

37 μειονότητες). Το σύστημα διεθνούς προστασίας των μειονοτήτων της ΚτΕ το 1939 οριοθέτησε την τύχη του θεσμικού πλαισίου στο οποίο λειτούργησε. Η προστασία των ποοσφύνων και απατοίδων Το καθεστώς των προσφύγων και των απατρίδων, που παλιότερα διεπόταν από το διεθνές δίκαιο αλλά και από το εσωτερικό δίκαιο, γνώρισε την εποχή της ΚτΕ μια πολύ σημαντική ενίσχυση. Η κίνηση για τη διεθνή προστασία τους εκπορεύθηκε από την ΚτΕ, προσδιόρισε σε σημαντικό βαθμό την τύχη εκατομμυρίων προσφύγων το 1921, ενώ το Συμβούλιο της ΚτΕ συγκάλεσε στην Γενεύη μια διάσκεψη για τους απάτριδες από την οποία δημιουργήθηκε ένας Ύπατος Αρμοστής. Το επόμενο έτος γεννήθηκε το διαβατήριο Nansen, από το όνομα του πρώτου Ύπατου Αρμοστή το οποίο διευκόλυνε πολλές κατηγορίες απατρίδων. Μετά τον θάνατό του Nansen, το 1930, δημιουργήθηκε ένα διεθνές γραφείο Nansen για τους απατρίδες συνδεδεμένο με την ΚτΕ, ενώ τρία χρόνια αργότερα ιδρύθηκε μια άλλη ανεξάρτητη από την ΚτΕ, Ύπατη Αρμοστεία για την προστασία και τη συνδρομή των απατρίδων. Την ίδια χρονιά, το 1933, συνάφθη στη Γενεύη η Σύμβαση για το διεθνές καθεστώς των προσφύγων που αποτέλεσε το πρότυπο για μεταγενέστερες διεθνείς πράξεις, συμπεριλαμβανομένης και της Συμβάσεως περί του καθεστώτος των προσφύγων της Γενεύης, του Υπηρεσίες Εξυπηρέτησης των μεταναστών Η Ελλάδα, από τα τέλη του '80, μεταβλήθηκε από χώρα αποστολής μεταναστών σε χώρα δότη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν και να δράσουν στην ελληνική επικράτεια υπηρεσίες και φορείς κοινωνικής προστασίας για την άμβλυνση των προβλημάτων των μεταναστών από την εγκατάστασή τους στον ελληνικό χώρο. Πιο κάτω παρουσιάζονται υπηρεσίες και φορείς προστασίας για τους μετανάστες. 37

38 3.5.1.Κοινωνικές υπηρεσίες α. Ίδρυμα Κοινωνικής Εργασίας (Ί.Κ.Ε.) Το Ίδρυμα Κοινωνικής Εργασίας είναι κοινωφελής οργανισμός ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Λειτουργεί από το 1967, παρέχοντας ποικιλία πρωτότυπων προγραμμάτων στην κοινωνική πρόνοια, στην κοινοτική ανάπτυξη και στην αποκατάσταση ατόμων με αναπηρίες. Το 1983, σχεδιάστηκε και λειτούργησε από το Ι.Κ.Ε. μια κοινωνική Υπηρεσία για τους μετανάστες και για τις οικογένειες τους, ύστερα από πρόταση της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε.14 Η κοινωνική Υπηρεσία λειτουργεί σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Υ.Α. του Ο.Η.Ε. από την οποία και επιχορηγείται. Το πρόγραμμα προσφέρει προσωπική βοήθεια και κοινωνικές παροχές σε μετανάστες, όσο ζουν στην Ελλάδα, περιμένοντας να εγκριθεί η μετανάστευσή τους σε τρίτη χώρα. Το Ι.Κ.Ε., με την πρωτοβουλία που ανέλαβε, μεσολαβεί μεταξύ των μεταναστών και της ελληνικής κοινωνίας. Συγκεκριμένα παρέχει: Συμβουλευτική και κοινωνική εργασία σε άτομα και οικογένειες. Βοήθεια στην εξεύρεση στέγης για την καθημερινή διαβίωση. Δυνατότητες για εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση και εξεύρεση εργασίας και αποκατάστασης. Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Προάσπιση των κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων Συμμετοχή των εξυπηρετουμένων στην επίλυση των προβλημάτων τους. Καλλιέργεια θετικού κλίματος και εξομάλυνσης των σχέσεων στην κοινότητα. 14 Καραντίνος, Ιωάννου, Καβουνίδης «Οι κοινωνικές Υπηρεσίες και η πολιτική καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού», Εκδόσεις Δακτυλογραφική, Ε.Π.Ε. Αθήνα 1992, σελ. 87-επ. 38

39 β) Ελληνικό Συμβούλιο για Πρόσφυγες (Έ.Σ.ΠΛ Σωματείο με κερδοσκοπικό σκοπό, που ιδρύθηκε το 1989, για να βοηθήσει στην επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες στην Ελλάδα, όταν ζητούν άσυλο για να γλιτώσουν τη ζωή τους ή για την ελευθερία τους από βέβαιο κίνδυνο. Χρηματοδοτείται από την Υ.Α. του Ο.Η.Ε. Προσφέρει συμβουλευτική βοήθεια, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη οικονομική ενίσχυση, βοήθεια για την εξεύρεση στέγης, εκπαίδευση, τοποθέτηση παιδιών σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, συμβουλές σε νομικά θέματα, κατασκηνώσεις, επιμορφωτικές και ψυχολογικές δραστηριότητες. Για την πραγματοποίηση αυτών των προγραμμάτων υπάρχει στενή συνεργασία με κρατικές και ιδιωτικές υπηρεσίες, ώστε να αξιοποιηθεί κάθε πηγή βοήθειας που προσφέρει η ευρύτερη κοινότητα Μεταναστευτικές οργανώσεις α) Διεθνής Καθολική Επιτροπή Μετανάστευσής (Ά.Κ.Ε.ΜΛ Λειτουργεί στην Αθήνα από το Έργο της είναι να συμβουλεύει τους μετανάστες, να προετοιμάζει το φάκελό τους για να υποβληθεί στις υπηρεσίες μετανάστευσης των χωρών αποκατάστασης και να συνεργάζεται με τις φιλανθρωπικές οργανώσεις των χωρών αυτών για την υποδοχή τους. β) Διεθνής Οργανισιακ Μετανάστευσης (Δ.Ο.Μ.) Ιδρύθηκε το 1951 και άρχισε να λειτουργεί το 1952 με την ονομασία Διακυβερνητική Επιτροπή Μετανάστευσης. Το 1994 μετονομάστηκε σε Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, συνεχίζοντας το έργο της παροχής βοήθειας σε μετανάστες για να τους προωθεί σε άλλες χώρες, όπου υπάρχουν δυνατότητες αποκατάστασης. Το έργο της συνίσταται στην παροχή πληροφοριών και συμβουλών, στην έκδοση πιστοποιητικών, σε ιατρικές εξετάσεις και στην εκμάθηση της γλώσσας. Στο διάστημα της λειτουργίας της η οργάνωση έχει προσφέρει υπηρεσίες σε αρκετές χιλιάδες μετανάστες και βρίσκεται σε στενή συνεργασία 39

40 με την Ύπατη Αρμοστεία και με τις υπόλοιπες οργανώσεις που αφορούν τους μετανάστες Εθελοντικές οργανώσεις α) Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός (Έ.Ε.Σ.) Το διεθνές κίνημα Ερυθρού Σταυρού ιδρύθηκε στην Γενεύη, τον Οκτώβριο του 1863, και αποτελείται από τα εξής συστατικά μέρη: την Διεθνή Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού, τους Εθνικούς Συλλόγους Ερυθρού Σταυρού και Ερυθρός Ημισελήνου και την Διεθνή Ομοσπονδία Συλλόγων Ερυθρού Σταυρού. Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός είναι φιλανθρωπικό σωματείο, και λειτουργεί σύμφωνα με τους νόμους του κράτους. Οι θεμελιώδεις αρχές του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου είναι: Ο ανθρωπισμός, η αμεροληψία, η ουδετερότητα, η ανεξαρτησία, ο εθελοντισμός, η ενότητα και η παγκοσμιότητα. Ο ρόλος του Ε.Ε.Σ., όπως όλων των εθνικών Συλλόγων των ερυθρών Σταυρών και Ερυθρών Ημισελήνων, τόσο σε καιρό ειρήνης όσο και σε καιρό πολέμου, είναι να προστατεύει και να προάγει την ποιότητα ζωής και υγείας του πληθυσμού και να εξασφαλίζει το σεβασμό του ανθρώπου15. Στελεχώνεται από κοινωνικούς λειτουργούς, εθελοντές κοινωνικής πρόνοιας και επαγγελματίες άλλων ειδικοτήτων, παρέχοντας συμπαράσταση, περίθαλψη, φιλοξενία, ασυλία, μορφωτική και επαγγελματική κατάρτιση καθώς και ψυχαγωγία. β) Κάριτας Ελλάς Η Κάριτα είναι μία διεθνής φιλανθρωπική οργάνωση, η οποία ιδρύθηκε στην ρήψη του 1950 με πρωτοβουλία της καθολικής εκκλησίας. Ο σκοπός και το έργο της Κάριτας είναι η συμπαράσταση στον άνθρωπο. Μέσα για την επίτευξη του σκοπού είναι, ενδεικτικά η παροχή 15 Ενημερωτικό έντυπο Ε.Ε.Σ., Αθήνα

41 ηθικής, υλικής και άλλης υποστήριξης και η με οποιοδήποτε τρόπο, συμπαράσταση σε άτομα και ομάδες. Η Κάριτας στρέφει την ιδιαίτερη προσοχή της στα περιθωριακά άτομα, συμμετέχοντας στην προσπάθεια των λαών για να καλυτερεύσουν τον τρόπο ζωής τους και επεμβαίνει σε περιπτώσεις επείγουσας ανάγκης. Το έργο της υπηρεσίας στρέφεται στην άμεση κάλυψη των βασικών τους αναγκών, τόσο στον πρακτικό όσο και στον συναισθηματικό τομέα, με τα ακόλουθα προγράμματα Α) Σίτισης, με τη διανομή τροφίμων σε οικογένειες Β) Βοήθεια στην εξεύρεση στέγης. Γ) Χορήγηση ιματισμού και οικιακού εξοπλισμού. Δ) Ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Ε) Εκπαίδευση - Λειτουργούν τμήματα εκμάθησης ελληνικής και αγγλικής γλώσσας. Στ) Ιατροφαρμακευτικές παροχές Ζ) Κατασκηνώσεις Επίσης, η Κάριτας Ελλάς συνεργάζεται στενά με άλλες οργανώσεις, με σκοπό την καλύτερη εξυπηρέτηση των περιστατικών, καθώς και με την κοινότητα για την ενημέρωση και για την ευαισθητοποίηση της τα σχετικά προβλήματα και τις ανάγκες Η Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες Είναι ένας ανθρωπιστικός, μη πολιτικός φορέας. Σκοπός του είναι η παροχή διεθνούς προστασίας και η λύση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες. Εκτός των υπηρεσιών κοινωνικής και νομικής προστασία, και αρωγής, που προσφέρει στους πρόσφυγες, παρέχει βοήθεια για μετεγκατάσταση σε άλλες χώρες, και τους προστατεύει από απέλαση σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές. Διοργανώνει σεμινάρια, διαλέξεις και προβαίνει σε ενημερωτικές εκδόσεις, εξετάζει τις αιτήσεις ασύλου, συμμετέχει συμβουλευτικά στην Επιτροπή των συναρμόδιων Υπουργείων, που εξετάζουν σε δεύτερο βαθμό τις αιτήσεις ασύλου, που απορρίφθηκαν. 16 Ενημερωτικό έντυπο Καριτας Ελλάς Ενημερωτικό έντυπο Διεθνούς Αμνηστείας, Αθήνα

42 3.5.5.Καταπολέίηιστι του αποκλεισμού από την αγορά εργασίας Οι ωφελούμενοι του προγράμματος είναι άνεργοι ή εργαζόμενοι, με επισφαλή απασχόληση, από τις εξής κατηγορίες: Άτομα με ειδικές ανάγκες, παλιννοστούντες, μετανάστες, πρόσφυγες, φυλακισμένοι, αποφυλακισμένοι, ανήλικοι παραβάτες, χρήστες ναρκωτικών ουσιών, άτομα ορεινών και απομακρυσμένων περιοχών, καθώς και άτομα με ψυχικές ασθένειες. Οι κύριοι στόχοι του επιχειρησιακού προγράμματος είναι: 1) Η καταπολέμηση των αντικειμενικών και υποκειμενικών συνθηκών, αιτιών, και μηχανισμών που οδηγούν στον αποκλεισμό από την αγορά εργασίας. 2) Η ενθάρρυνση για την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. 3) Η μεταφορά εμπειριών και τεχνολογίας. 4) Η προώθηση της απασχόλησης. 5) Η καταπολέμηση των διακρίσεων και του κοινωνικού στιγματισμού και προαγωγή της κοινωνικής αλληλεγγύης. 6) Η προώθηση της ισότητας των ευκαιριών και της κοινωνικής σύγκλισης. 3.6.Ειδικές διεθνείς συνθήκες μειονοτήτων Γενικά Οι συνθήκες ειρήνης των ετών , περιέχουν σε κάποιες διατάξεις περί των μειονοτήτων, συνθήκες ειρήνης με την Αυστρία, τη Βουλγαρία, Ουγγαρία και την Τουρκία. Μερικές απ' τις διατάξεις αυτές έχουν καταγγελθεί και δεν ισχύουν πια. Την ίδια εποχή υπογράφτηκαν πέντε ειδικές συνθήκες περί μειονοτήτων μια απ' τις οποίες αφορά στην Ελλάδα. Τέλος, η Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων, του 1947, μεταξύ των Ηνωμένων Εθνών και της Ιταλίας, περιλαμβάνει διατάξεις για την προστασία των μειονοτήτων. 42

43 Διακήρυξη τικ Γενικτκ Συνελεύσεοκ των Η.Ε. περί ιιειονοτητων Η Διακήρυξη αυτή αναφέρεται στη διεθνή προστασία των μειονοτήτων18. Έχει το χαρακτήρα κατευθυντηρίων γραμμών προς τις κυβερνήσεις. Ορισμένες από τις διατάξεις της, επαναλαμβάνουν κανόνες κατοχυρωμένους με διεθνείς συμβάσεις και εντάσσονται σε άλλη νομική κατηγορία από εκείνη των απλών συστάσεων. Η Διακήρυξη της 18ης Δεκεμβρίου 1998, που αποτέλεσε αντικείμενο εικοσαετούς επεξεργασίας από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, αντιμετωπίζει τα μειονοτικά δικαιώματα από τη σκοπιά των προσώπων, που ανήκουν σε μειονότητες και όχι των μειονοτήτων ως αυτοτελών αποδεκτών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Υποχρέωση του κράτους είναι να προστατεύει τις θρησκευτικές, εθνικές, πολιτιστικές και γλωσσικές μειονότητες και να ενθαρρύνει την προαγωγή της ταυτότητάς τους Ρ Ευρωπαϊι^ γάρτηο των γλωσσικών μειονοτήτων Το Συμβούλιο της Ευρώπης υιοθέτησε τον Ευρωπαϊκό Χάρτη των Περιφερειακών και Μειονοτικών Γλωσσικών. Ο Χάρτης αφορά σε γλώσσες διαφορετικές από την επίσημη γλώσσα του κράτους. Ειδικότερα, αναφέρεται σε γλώσσες που χρησιμοποιούν σε τμήμα του εδάφους ενός κράτους, ορισμένοι πολίτες αυτού του κράτους, οι οποίοι αποτελούν ομάδες αριθμητικά κατώτερες από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Τα συμβαλλόμενα κράτη υποδεικνύουν ποιες είναι αυτές οι γλώσσες και λαμβάνουν αποτελεσματικά μέτρα για τη διατήρηση και για την προστασία τους. Η εφαρμογή του Χάρτη θα ελέγχεται από Διεθνή Επιτροπή εμπειρογνωμόνων. 18 Τσιτσελικη Κων/νος - Χριστόπουλος Δημ. «7σ μειονοτικό φαινόμενο στην Ελλάδα», Νοέμβριος 1997, Εκδόσεις Κριτική ΑΕ γ' ΚΕΜΟ σελ Πάτρα. 43

44 3.6.4.Νέα Σύιιβαση - Πλαίσιο του ΣυαΒουλίου της Ευοώπτκ υπέρ των ιιειονοτητων Η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης άνοιξε προς υπογραφή και επικύρωση Σύμβαση - Πλαίσιο περί της προστασίας των μειονοτήτων. Η διαπραγμάτευση αυτής της Σύμβασης υπήρξε ιδιαίτερα σκληρή. Τα χαρακτηριστικά των νέων ρυθμίσεων είναι ότι περιέχουν μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, υποδείξεις για περισσότερη φροντίδα των κυβερνήσεων προς τις μειονότητες, συγκεκριμένες ενέργειες για τη διατήρηση της ιδιαιτερότητας κάθε μειονότητας και τέλος την σύσταση μιας επιτροπής για την παρακολούθηση της εφαρμογής της Συμβάσεως. 3.7.Η Σύμβαση - Πλαίσιο για την προστασία των μειονοτήτων Τέθηκε σε ισχύ το Μάρτιο 1998 και δεσμεύει ήδη δεκατέσσερα κράτη. Η σύμβαση - πλαίσιο αποτελεί το πρώτο στην ιστορία δεσμευτικό πολυμερές κείμενο σε διεθνή κλίμακα που αφορά αποκλειστικά στην προστασία των μειονοτήτων. Κάθε κράτος έχει την δυνατότητα να προσδιορίσει είτε έμμεσα, με γενικό ορισμό, είτε ρητά, ονομάζοντας τις εθνικές μειονότητες που επιθυμεί να υπαγάγει στο πεδίο προστασίας της Σύμβασης μέσα απ' τη διατύπωση ερμηνευτικών δηλώσεων. Η Σύμβαση αποτελεί ένα κατάλογο γενικών κατευθυντήριων αρχών, που ομαδοποιεί τα γενικά δικαιώματα των μειονοτήτων, προσδιορίζοντας το πεδίο ευθύνης του κράτους στο πλαίσιο της διακριτικής του ευχέρειας. Τα δικαιώματα άπτονται της θρησκευτικής και της γλωσσικής ελευθερίας (χρήση γλώσσας, ιδιωτικά ή δημόσια, στις επαφές με τις διοικητικές και δικαστικές αρχές, στην εκπαίδευση), της διασυνοριακής μετακίνησης, της συμμετοχής στην πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική ζωή και του δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι. Επίσης, διατυπώνεται η ρήτρα απαγόρευσης των διακρίσεων, η αρχή της ισότητας και της προστασίας της ταυτότητας της μειονοτικής ομάδας ηΐα-πεί, Ιιΐίρ: //\ν\ν\ν.1ίοιηνο5.εάιι. ρ./

45 Σε συνδυασμό με το προϋπάρχον καθεστώς προστασίας της μειονοτικής γλωσσικής διαφοράς, όπως αυτό διατυπώθηκε στις επιμέρους συμβάσεις προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και σχετική νομολογία του Δικαστηρίου του Στρασβούργου, Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα του Ο.Η.Ε., κ.α.), οι νέες συμβάσεις έρχονται να δώσουν νέα δυναμική στο ζήτημα της προαγωγής της γλωσσικής και της πολιτισμικής ετερότητας, ομογενοποιώντας, σε ευρωπαϊκό επίπεδο ένα κοινό καθεστώς προστασίας. Από τα μη δεσμευτικά κείμενα που διατυπώνουν γλωσσικά δικαιώματα και επηρεάζουν τις εξελίξεις σχετικά με τις μειονοτικές γλώσσες στην Ευρώπη, σημαντικότερα είναι: Το Καταληκτικό κείμενο της Κοπεγχάγης, του 1990 (Διάσκεψη για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη), το οποίο για πρώτη φορά παραθέτει κατάλογο των υποχρεώσεων των κρατών απέναντι στη γλωσσική μειονοτική ετερότητα. Το Κείμενο του Ελσίνκι, του 1992 (ΔΑΣΕ), όπου θεσμοθετείται η Ύπατη Αρμοστεία για τις Εθνικές Μειονότητες, με κύριο έργο την πληροφόρηση και την έγκαιρη πρόληψη πιθανών συγκρούσεων. Οι Συστάσεις, 1177 (1992), 1201 (1993), 1255 (1995) της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης - μεταξύ άλλων -οι οποίες συνέβαλαν στην υιοθέτηση του Χάρτη και της Σύμβασης - πλαισίου που προαναφέραμε. Η Διακήρυξη της Γενικής Συνέλευσης του Ο.Η.Ε., του 1992, για τα δικαιώματα των προσώπων που ανήκουν σε εθνικές, θρησκευτικές και γλωσσικές μειονότητες. Τα δικαιώματα που ανταποκρίνονται στη γλωσσική ετερότητα των ομιλητών διακρίνονται σε δυο ευρύτερες κατηγορίες: α) στα δικαιώματα που αφορούν στην εκπαιδευτική διαδικασία (δικαίωμα στην ίδρυση σχολείων, στη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας και στην εκμάθηση της μητρικής γλώσσας), β), στα δικαιώματα που σχετίζονται με τη χρήση της γλώσσας (δικαίωμα στην ελεύθερη χρήση της μειονοτικής γλώσσας, ιδιωτικά και δημόσια, στη χρήση κατά τις συναλλαγές με τις αρχές και με τα δικαστήρια, κατοχύρωση ονομάτων και τοπωνυμιών στη μειονοτική γλώσσα κ.λ.π.). 45

46 3.8.Προστασία, ενσωμάτωση και Επαναπατρισμός Σήμερα, αναγνωρίζεται ευρύτατα ότι ο εθελοντικός επαναπατρισμός και η επανενσωμάτωση αποτελούν την πλέον ενδεδειγμένη λύση για ένα μεγάλο ποσοστό των προσφύγων όλου του κόσμου. Πρόκειται για λύση που προτιμούν οι περισσότεροι εξόριστοι πληθυσμοί. Πολλοί μετανάστες επιστρέφουν στην πατρίδα τους, ακόμη και όταν οι συνθήκες εκεί δεν είναι απόλυτα ασφαλείς. Η λύση που προτείνουν οι κυβερνήσεις των χωρών ασύλου, από τις οποίες θα ήθελαν να αποφύγουν την επ' αορίστου παρουσία προσφύγων στα εδάφη τους, όπως και τα κράτη - χορηγοί, που θα έβλεπαν με μεγαλύτερη ικανοποίηση τους πόρους τους οποίους προσφέρουν σε μακροπρόθεσμα προγράμματα ανακούφισης προσφύγων να χρησιμοποιούνται με έναν εποικοδομητικότερο τρόπο. Οι προσπάθειες που έχουν καταβληθεί στο παρελθόν για την προστασία τους έχουν, κατά μια έννοια, παρεμποδίσει την επίτευξη των στόχων επαναπατρισμού και ενσωμάτωσης. Για πολλά χρόνια, όταν ένα μεγάλο ποσοστό εκείνων που ζητούσαν άσυλο δραπέτευαν από κομμουνιστικές χώρες, ο κόσμος υπέθετε ότι δε θα ήθελαν ή δε θα μπορούσαν να επιστρέφουν. Αυτή ή έμφαση στην εγκατάσταση έξω από την χώρα προέλευσης θεσμοθετήθηκε με την Σύμβαση του 1951, καθορίζοντας, με μεγάλες λεπτομέρειες, τα διάφορα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα των εξόριστων πληθυσμών. Σε πολλούς τομείς - όπως είναι η στέγαση, η μόρφωση, η κοινωνική Πρόνοια και απασχόληση, η Σύμβαση όριζε ότι η μεταχείρισή τους δε θα πρέπει να είναι «λιγότερο ευνοϊκή» από εκείνη των άλλων ξένων. Το σκεπτικό γι' αυτό ήταν ότι, αν συναντούσαν μια τέτοια αντιμετώπιση, θα αφομοιώνονταν στις νέες πατρίδες, και θα απέφευγαν αυτό το είδος κοινωνικής περιθωριοποίησης, το οποίο θα μπορούσε νά ήταν αποτέλεσμα της θεώρησης τους ως πολιτών δεύτερης κατηγορίας. 3.9.Προσωρινή προστασία Η προσωρινή προστασία παρέχεται σε πρόσωπα, που διαφεύγουν μαζικά και θεωρούνται κατά τεκμήριο ότι την έχουν ανάγκη, χωρίς ατομική Η Ύπατη Αρμοστεία των Ε.Ε. για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα, Εκδόσεις Ελληνικά γράμματα, 1996, σελ

47 εξέταση της κάθε περίπτωσης χωριστά, όπως γίνεται με τα αιτήματα ασύλου. Αφορά, κυρίως, στην προστασία από την επιστροφή ή την επαναπροώθηση στη χώρα καταγωγής, όπου υπάρχει κίνδυνος δίωξης ή κατά της ζωής και της σωματικής τους ακεραιότητας. Ορισμένες χώρες πέρα από αυτή την προστασία, παρέχουν και βασική υλική βοήθεια, όπως είναι η στέγη κ,λ.π. Η εγκατάσταση διαφέρει από χώρα σε χώρα και το καθεστώς απέχει από το να είναι ομοιογενές σε ζητήματα όπως είναι: Η οικογενειακή ένωση Η άδεια εργασίας Η βασική εκπαίδευση Η επιμόρφωση Τα πιστοποιητικά Τα ταξιδιωτικά έγγραφα Η ελευθερία κίνησης Η επιλογή του τόπου διαμονής κ.λ.π. Για τα πρόσωπα, που εγκαταλείπουν τις εστίες τους, λόγω γενικευμένης βίας, η προσωρινή προστασία μπορεί να αρθεί με τη σύμφωνη γνώμη της Υ.Α., όταν ο επαναπατρισμός τους είναι ασφαλής21. Η Υ.Α., στην προσπάθειά της να αντιμετωπίσει τα όποια προβλήματα παρουσιάζονται και με το θεσμό της προσωρινής προστασίας, προτείνει: 1) Να παρέχεται στα πρόσωπα - αποδέκτες της προσωρινής προστασίας το δικαίωμα να υποβάλλουν αιτήσεις ασύλου, ώστε να στοιχειοθετούν τους λόγους αναγνώρισης στο πρόσωπό τους, 2) Σε όσα πρόσωπα δεν αναγνωρίζεται το καθεστώς, θα πρέπει να επιτρέπεται να παραμείνουν στη χώρα ασύλου έως ότου ο επαναπατρισμός τους στη χώρα καταγωγή τους να είναι ασφαλής Πλεονεκτήματα προσωρινής προστασίας Παρογή άιιεστ^ ασφάλειας. Η προσωρινή προστασία δεν υποχρεώνει τους εκτοπισμένους να περάσουν από τις χρονοβόρες 21 Ύπατη Αρμοστεία των Ε.Ε. για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα, Εκδόσεις Ελληνικά γράμματα, 1996, σελ. 111-επ. 47

48 διαδικασίες εγκρίσεως ή απορρίψεως της αιτήσεως παροχής ασύλου. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι οι δικαιούχοι να απολαμβάνουν άμεση εγγύηση ασφάλειας και να απαλλάσσονται από το άγχος της αναμονής, έως ότου πληροφορηθούν αν γίνει δεκτό το αίτημα τους για προσφυγική ιδιότητα. Αναγνώριση των αναγκών προστασίας. Εξαιτίας του γεγονότος ότι βρίσκονται αντιμέτωπες με μια σταθερή αύξηση του αριθμού των ατόμων, που ζητούν άσυλο στα εδάφη τους, οι πλουσιότερες χώρες του κόσμου, τα τελευταία χρόνια, έχουν αρχίσει να υιοθετούν όλο και πιο περιοριστικές ερμηνείες των κριτηρίων για την προσφυγική ιδιότητα. Η μέθοδος προσωρινής προστασίας έχει παρακάμψει αυτή τη δυσκολία και έχει κατορθώσει να επιτύχει ομοφωνία σε ανθρώπους των οποίων η ασφάλεια κινδυνεύει, ανεξάρτητα από το αν υπάγονται ή όχι σε μια ιδιαίτερη ερμηνεία του ορισμού του πρόσφυγα. Απλοποίηση διαδικασιών. Οι διαδικασίες που απαιτούνται για την αξιολόγηση ατομικών αιτήσεων χορήγησης ασύλου, στα βιομηχανικά κράτη, έχουν γίνει σχεδόν ανέφικτες τα τελευταία χρόνια, λόγω του αριθμού των ανθρώπων, που αιτούνται την απόκτηση προσφυγικής ιδιότητας. Με την παροχή προσωρινής προστασίας, οι κυβερνήσεις έχουν απαλλαγεί από τη διεκπεραίωση ενός εν δυνάμει ανοικονόμητου αριθμού μεμονωμένων αιτήσεων. Ενθάρρυνση γενναιοδωρίας. Οι περισσότερες κυβερνήσεις πιστεύουν ότι οι μετανάστες δεν επιθυμούν να επιστρέφουν στην πατρίδα τους, έστω και αν βελτιωθούν οι εκεί συνθήκες, αλλά επιθυμούν να παραμείνουν για πάντα στη χώρα ασύλου, απολαμβάνοντας τα εκεί οφέλη. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι να δημιουργούνται εμπόδια στη χορήγηση ασύλου. Με την προσωρινή προστασία όμως, οι κυβερνήσεις, μπορούν να είναι πιο γενναιόδωρες σε μια ομάδα ατόμων που ζητούν άσυλο, όταν γνωρίζουν ότι η παρουσία τους στα εδάφη τους δε θα είναι μόνιμη. Διευκόλυνση επαναπατρισμού. Η προσωρινή προστασία υποχρεώνει όλα τα ενδιαφερόμενο μέρη να σκεφθούν σοβαρά το ζήτημα ενός ενδεχόμενου επαναπατρισμού. Οι δικαιούχοι προσωρινής προστασίας, γνωρίζοντας ότι, όταν βελτιωθούν οι συνθήκες στην 48

49 πατρίδα τους, θα επιστρέψουν εκεί, μπορούν να προετοιμαστούν ψυχολογικά για την ημέρα, που θα συμβεί αυτό. Παράλληλα, η μέθοδος της προσωρινής προστασίας υποχρεώνει, τόσο τις κυβερνήσεις, που προσφέρουν άσυλο, όσο και την Υ.Α. να εξετάζουν συνεχώς το πώς μπορεί να διευκολυνθεί αποτελεσματικότερα ο επαναπατρισμός από τα βιομηχανικά κράτη. Εκτόνωση της κρίσης. Η μέθοδος της προσωρινής προστασίας δίνει στις κυβερνήσεις, που προσφέρουν άσυλο, ερέθισμα έτσι, ώστε να ασχοληθούν με τα προβλήματα τους (δηλαδή στη χώρα προελεύσεως). Επομένως, αν τα κράτη θέλουν να παλιννοστήσουν, όσο γίνεται πιο γρήγορα, οι άνθρωποι, τους οποίους έχουν δεχθεί στα εδάφη τους θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα, που έχουν στη διάθεσή τους, προκειμένου να δημιουργηθούν οι αναγκαίες συνθήκες, μέσα στη χώρα προελεύσεως για τον ασφαλή επαναπατρισμό τους. 49

50 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 4.1.Χαρακτηριστικά της προσφυγικής οικογένειας στην Ελλάδα - ευάλωτες ομάδες Προσφυγική οικογένεια Σήμερα, οι περισσότεροι πρόσφυγες στην Ελλάδα, προέρχονται από χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής και επί το πλείστον από χαμηλά κοινωνικά και οικονομικά στρώματα. Τα χαρακτηριστικά της οικογένειας που προέρχεται απ' αυτές τις περιοχές είναι τα εξής: 1.Εκτεταμένη ωε προς τη δομή τηε δηλαδή συνύπαρξη και συχνά συγκατοίκηση της οικογένειας προέλευσης (γονείς ζεύγους) με την οικογένεια προορισμού (ζευγάρι συζύγων και παιδιά). Σε αρκετές περιπτώσεις συνυπάρχουν με τους ηλικιωμένους γονείς του συζύγου και τα ανύπαντρα αδέλφια. 2. Πολυμεληε ωε προε τον αοιθυ,ό των παιδιών με μέσο όρο πέντε με οκτώ παιδιά σε κάθε ζευγάρι και, τουλάχιστον τρία σε οικογένειες υψηλότερου μορφωτικού και κοινωνικού επιπέδου. 3. Με σαφή διαγωρισμό των ούλων του Εεύνουε δηλαδή με την αναμφισβήτητη κυριαρχία του άνδρα και την εξάρτηση, και πλήρη υποταγή της γυναίκας σ' αυτόν. 4. Με γααηλό αοροωτικό επίπεδο στην πλειοψηφία των περιπτώσεων. Οι άντρες είναι πιθανότερο να έχουν παρακολουθήσει μερικές τάξεις, ενώ οι γυναίκες, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, είναι αναλφάβητες. 22 Κ ο ν τ ο γ ιά ν ν η Χ ρ ισ τ ίν α «Κ οινω νικ ά και οικογενειακά προβλήματα των μεταναστώ ν», Α θ ή ν α 1992, σ ελ ε π. 50

51 Η οικογενειακή κατάσταση των προσφύγων διαφέρει ανάλογα με την εθνικότητά τους. Οι περισσότεροι, αν και είναι έγγαμοι, έρχονται μόνοι τους γιατί δεν μπορούν να βγάλουν διαβατήρια για τα άλλα μέλη της οικογένειάς τους και γιατί η έξοδος από τη χώρα τους δεν ήταν προσχεδιασμένη. Η μετακίνηση και οι διαπολιτισμικές διαφορές, συχνά, προκαλούν έντονη ανασφάλεια, δυσκολία στην προσαρμογή και πολλές φορές περιθωριοποίηση στις προσφυγικές οικογένειες. Τα προβλήματα αυτά έχουν επιπτώσεις στις οικογενειακές σχέσεις. Η οικογένεια αποκόπτεται από το ευρύτερο σύνολό της, δηλαδή γονείς, αδέλφια κ.λ.π., οπότε δημιουργούνται συναισθήματα απομόνωσης, μοναξιάς, ανασφάλειας και αποθάρρυνσης. Χάνεται το παραδοσιακό σύστημα στήριξης και υπάρχει δυσκολία κοινωνικής προσαρμογής κι επικοινωνίας. Παρατηρείται, ακόμα, διαφοροποίηση και ανακατανομή των ρόλων, όπου, επειδή η αγορά εργασίας είναι πιο πρόσφορη για τις γυναίκες, πολλές φορές το κύριο βάρος συντήρησης της οικογένειας το αναλαμβάνουν αυτές. Η εξορία στερεί τους συζύγους από τον παραδοσιακό ρόλο του προστάτη της οικογένειας. Ταπεινωμένοι και καταπιεσμένοι, μερικοί, στρέφουν το θυμό τους κατά της συζύγου και των παιδιών τους. Το πλήγμα που δέχεται ο άντρας όσον αφορά στην αξία του και στο ρόλο του μέσα στην οικογένεια δημιουργεί προβλήματα στη σχέση του ζευγαριού καθώς και απώλεια προσανατολισμού, με κρίση ταυτότητας. Τέλος, η οικογένεια υφίσταται πολιτιστικό σοκ, με τη βίαιη προσαρμογή σε νέα πολιτιστικά πρότυπα, τα οποία καλούνται μερικές φορές να ταυτιστούν για την καλύτερη προσαρμογή τους. Όλες αυτές οι αλλαγές στους ρόλους και στα ήθη, γίνονται χωρίς ταυτόχρονη αλλαγή των εσωτερικών, ιδεολογικών και γνωστικών, χαρακτηριστικών της προσφυγικής οικογένειας. 4.2.Ευάλωτες ομάδες Η Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες και οι υπηρεσίες εξυπηρέτησής τους έχουν ως σκοπό να προστατεύουν και να φροντίζουν όλους τους πρόσφυγες, χωρίς να κάνουν διακρίσεις μεταξύ τους. Αναγνωρίζεται όμως ότι μεταξύ των προσφύγων, υπάρχουν «ευάλωτες ομάδες», όπως 51

52 χαρακτηρίζονται, και οι οποίες έχουν ιδιαίτερες ανάγκες, που πρέπει να ικανοποιηθούν. Ως «ευάλωτες ομάδες» μπορούν να χαρακτηριστούν οι εξής: Τα θύιιατα Βασανισιιών Σήμερα, οι δήμιοι είναι σε θέση να δημιουργούν συνθήκες τέτοιες, στις οποίες το λύγισμα της προσωπικότητας του θύματος να είναι εγγυημένο. Οι πιο επώδυνες επιπτώσεις των βασανιστηρίων είναι ακριβώς αυτές που πλήττουν την ψυχή του ανθρώπου. Τα βασανιστήρια δεν είναι μόνο μια σωματική οδύνη που περνάει μαζί με το κλείσιμο των πληγών. Οι πληγές της ψυχής παραμένουν και ταλαιπωρούν τον επιζήσαντα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ως επακόλουθο των βασανιστηρίων ο επιβιώσας έχει δυσκολίες προσαρμογής, ενώ δεν μπορεί να εργάζεται κανονικά και να εκπληρώνει στο έπακρο τις οικογενειακές και κοινωνικές του υποχρεώσεις23. Όλα αυτά δείχνουν τη σημασία και την αναγκαιότητα της άμεσης θεραπευτικής παρέμβασης, καθώς ο σωματικός και ψυχολογικός πόνος που βιώνουν αυτά τα άτομα και οι προσπάθειές τους να αντεπεξέλθουν συναισθηματικά δεν αφήνει περιθώρια για γραφειοκρατικές διαδικασίες ,Οι γυναίκες Η μοίρα είναι συχνά σκληρή για τις γυναίκες πρόσφυγες, και ιδιαίτερα για εκείνες των οποίων ο σύζυγος ή πατέρας έχει πεθάνει ή αγνοείται. Η διάλυση της οικογένειας αφήνει τις γυναίκες και τις νεαρές κοπέλες ιδιαίτερα ευπρόσβλητες στη βία, στον εκφοβισμό και στη σεξουαλική κακοποίηση. Οι γυναίκες πρόσφυγες βρίσκονται συχνά μοναδικές υπεύθυνες για την επιβίωση των παιδιών τους, σε μια περίοδο όπου είναι αδύναμες να κουβαλήσουν ένα τόσο μεγάλο βάρος και όπου η ίδια τους η ζωή βρίσκεται σε κίνδυνο. 23 Π α ν τ α ζή ς Δ η μ ή ρ η ς, «Βασανιστήρια», Μ ια μικρή α να φ ο ρ ά σ ε ένα μ εγ ά λ ο π ρ ό β λ η μ α, Ε κ λογή, Α π ρ ίλ ιο ς

53 Οι γυναίκες που βρίσκονται στην παραγωγική ηλικία είναι πιο ευαίσθητες στην κακή διατροφή, από τους άντρες. Οι έγκυες και αυτές που θηλάζουν υποφέρουν από έλλειψη θρεπτικών στοιχείων και όταν η γυναίκα πρόσφυγας αρρωστήσει, πράγμα που συχνά συμβαίνει, δεν πηγαίνει να ζητήσει ιατρική βοήθεια γιατί... ποιος θα ασχοληθεί με τα παιδιά της κατά τη διάρκεια της απουσίας της; Οι γυναίκες πρόσφυγες είναι εκτεθειμένες στη βία, σε όλα τα στάδια της φυγής τους. Τα προβλήματά τους είναι πολλά και οι επιλογές τους σχεδόν ανύπαρκτες Τα παιδιά Τα παιδιά έχουν υποστεί πολλά τραύματα: χωρισμένες οικογένειες, γονείς με άγχη, κρύο και πείνα, βαρετές μακρόχρονες διαμονές σε στρατόπεδα ή χώρες πρώτου ασύλου, χωρίς εκπαιδευτικές δραστηριότητες ή μαθησιακή εξέλιξη. Για τα παιδιά και για τους εφήβους των προσφύγων, οι παράγοντες του στρες δεν είναι μόνο οι σχετιζόμενοι με την προσφυγική ιδιότητα, αλλά και αυτοί της φυσιολογικής εξέλιξης: αναζήτηση ταυτότητας και σεξουαλικότητας. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι οι συναισθηματικές διαταραχές, η κακή διατροφή και τα προβλήματα στην ανάπτυξη. 4.3.Πρακτικά προβλήματα Το πρόβλημα τικ νλώσσα επικοινωνίας Το πρόβλημα της γλώσσας είναι το πρώτο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες με την άφιξή τους στην Ελλάδα. Η πλειονότητά τους μιλά μόνο την μητρική γλώσσα, δηλαδή Αραβικά, Περσικά, Κούρδικα, Γιουγκοσλάβικα, γλώσσες άγνωστες στην Ελληνική κοινωνία. Ένας αριθμός προσφύγων, βέβαια, μιλάει την Αγγλική ή τη Γαλλική γλώσσα, και γι' αυτούς τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Η εκμάθηση όμως της νέας γλώσσας αποτελεί βασική προτεραιότητα για όλους τους πρόσφυγες. Η 53

54 ικανότητα επικοινωνίας είναι καθοριστική για όλες τις πλευρές της νέας τους ζωής. Αν δεν μιλά κάποιος την τοπική γλώσσα όλα είναι πιο δύσκολα, δηλαδή η αναζήτηση στέγης, η απόκτηση εργασίας, η διαπροσωπική σχέση με άτομα της φιλοξενούσας χώρας, η συνεννόηση με κρατικούς υπαλλήλους και η πρόσβαση σε υπηρεσίες, αρμόδιες για τα προβλήματά τους. Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό να παρέχεται στους πρόσφυγες μια από τις σημαντικότερες ικανότητες επιβίωσης και η ικανότητα της επικοινωνίας. Η διδασκαλία μιας νέας γλώσσας δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς οι άμεσες ανάγκες τους επιβάλλουν να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερα σε όσο το δυνατόν λιγότερο χρόνο. «Παιδιά ενός κατώτερου Θεού» θυμίζουν βλαστάρια χιλιάδων προσφύγων που ζουν στην χώρα μας, καθώς αντί να απολαμβάνουν την ανεμελιά της παιδικής ηλικίας και να παρακολουθούν μαθήματα στο σχολείο αναγκάζονται να ζητιανεύουν ή να δουλεύουν για να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους. Συνολικά, σε όλη τη χώρα, υπολογίζεται ότι μόνο το 1/3 των παιδιών από άλλες χώρες πηγαίνουν σε σχολεία. Η αναλογία όμως είναι πλασματική, καθώς αναφέρεται μόνο στους νόμιμους πρόσφυγες και δεν περιλαμβάνει τους εκατοντάδες χιλιάδες λαθρομετανάστες που φοβούνται να στείλουν τα παιδιά τους σε σχολεία24. Η αποτελεσματική εκμάθηση μιας νέας γλώσσας προϋποθέτει την κατανόηση της σκέψης και της κουλτούρας των ανθρώπων που τη χρησιμοποιούν. Σήμερα, όμως, πολλοί πρόσφυγες βρίσκονται σε χώρες, όπου η φιλοσοφία της ζωής και η κοινωνική δομή τους είναι εντελώς άγνωστες. Η καθημερινή πραγματικότητα των οικονομικών και των εκπαιδευτικών ανισοτήτων που συναντά ένας πρόσφυγας, καθώς και τα αισθήματα αποπροσανατολισμού, απομόνωσης, αβεβαιότητας και έντασης που του δημιουργούνται στη διαδικασία μετοίκησης, επηρεάζουν την αυτοαντίληψή του και δημιουργούν δυσκολίες στη μάθηση. Η κοινωνική θέση των προσφύγων στη χώρα υποδοχής καθορίζεται από την εθνικότητα, από το κοινωνικό περιβάλλον απ' το οποίο προέρχονται, από το επίπεδο εκπαίδευσης, από το φύλο, από τη γλώσσα, και από τη θρησκεία. Συνεπώς, οι πρόσφυγες μη γνωρίζοντας τη γλώσσα του τόπου που 24 Κ ο ν τ ο γιά ν ν η Χ ρ ισ τ ίν α «Κ οινω νικά και οικογενειακά προβλήματα τω ν μεταναστώ ν», Α θ ή ν α , σ ελ επ. 54

55 φιλοξενούνται και έχοντας πολιτισμικές διαφορές, αδυνατούν να ενσωματωθούν στην κοινωνία της χώρας υποδοχής και να γίνουν αυτάρκεις Το ποόβληιια της εργασίας Τα μεγαλύτερα προβλήματα σ' αυτόν τον τομέα η άρνηση της Ελληνικής Κυβέρνησης να παρέχει άδειες εργασίας. Η παροχή αδειών εργασίας είναι δυνατή μόνο στους αναγνωρισμένους από τις Ελληνικές αρχές πρόσφυγες, με μεσολάβηση του εργοδότη. Σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση της Γενεύης για το νομικό καθεστώς των. προσφύγων (άρθρο 17), που κυρώθηκε με το νόμο 3989/1959 από το Ελληνικό κράτος, η χώρα μας είχε αναλάβει την υποχρέωση να επιφυλάσσει σε κάθε πρόσφυγα που διαμένει νόμιμα στο έδαφος της την ευνοϊκότερη με τις ίδιες συνθήκες μεταχείρισης που επιφυλάσσει σε υπηκόους άλλου κράτους, όσον αφορά στην άσκηση μισθωτής απασχόλησης. Η τήρηση της διαδικασίας της μετάκλησης, δεν εξασφάλιζε στους πρόσφυγες, καμία ευνοϊκή μεταχείριση, και πολύ περισσότερο ίση μεταχείριση προς τους άλλους αλλοδαπούς οι οποίοι απολαμβάνουν της προστασίας του κράτους του οποίου είναι υπήκοοι. Θετική εξέλιξη σημειώθηκε στην απασχόληση των προσφύγων με την εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας (Αριθ.Πρωτ /1 Οκτωβρίου 1989) που ορίζει ότι «προκειμένου για την χορήγηση άδειας εργασίας σε αλλοδαπό πρόσφυγα, σύμφωνα με την αληθή έννοια της Σύμβασης που έχει κυρώσει η χώρα μας, δεν είναι απαραίτητο να τηρείται η διαδικασία της μετάκλησης». Η έλλειψη αδειών εργασίας δυσκολεύει τους πρόσφυγες να βρουν δουλειά και σε περίπτωση που βρίσκουν δεν μπορούν να την κρατήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Επίσης, δεν τους παρέχεται ασφαλιστική κάλυψη, εφ' όσον δεν μπορούν να την διεκδικήσουν, καθώς εργάζονται παράνομα. Αλλά και αυτοί που έχουν άδεια εργασίας, τις περισσότερες φορές, δεν ασφαλίζονται από τους εργοδότες, επειδή η ασφάλιση για τους αλλοδαπούς είναι υποχρεωτική μόνο για την περίπτωση μόνιμης απασχόλησης. Συχνά, οι απασχολούμενοι πρόσφυγες δε δηλώνονται στο Γραφείο Ευρέσεως Εργασίας. 25 Κ ο ν τ ο γ ιά ν ν η Χ ρ ισ τ ίν α «Κ οινω νικ ά και οικογενειακά προβλήματα τω ν μεταναστώ ν», Α θ ή ν α 1992, σ ελ επ. 55

56 Έως τώρα, υπήρχε ανοχή των Ελληνικών αρχών ως προς την παράνομη εργασία των προσφύγων. Οι αυστηρές ποινές που επιβάλλει, όπως συμβαίνει στο καινούριο νομοσχέδιο, σ' όσους απασχολούν αλλοδαπούς, δυσχεραίνει την κατάσταση. Οι πρόσφυγες που δεν έχουν άδεια εργασίας αναγκάζονται να εργάζονται στην παραοικονομία. Η εξεύρεση εργασίας για τις γυναίκες είναι πιο εύκολη. Εργάζονται, κυρίως, στην φύλαξη παιδιών και ηλικιωμένων και ως οικιακοί βοηθοί. Οι άντρες απασχολούνται, κυρίως, σε οικοδομικές δραστηριότητες και στην γεωργία, δουλειές δηλαδή που απορρίπτει το εργατικό δυναμικό και που δεν χρειάζονται ιδιαίτερες γνώσεις. Λέγεται ότι κάθε κράτος είναι υπεύθυνο για του πολίτες τους και γι' αυτούς πρέπει να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Οι πρόσφυγες δεν πρέπει να παίρνουν δουλειές στις οποίες μπορούν να απασχοληθούν Έλληνες. Σύμφωνα με έρευνα του Εργατικού Κέντρου Αθηνών (ΕΚΑ), οι αλλοδαποί δε θεωρούνται υπαίτιοι για την αύξηση της ανεργίας στην χώρα μας. Η ανεργία στην Ελλάδα περιορίζεται στα επαγγέλματα που απαιτούν μόρφωση και υψηλή ειδίκευση. Στις χειρωνακτικές, ανειδίκευτες και χαμηλού γοήτρου εργασίες υπάρχει έλλειψη εργατικού δυναμικού. Σπάνια οι πρόσφυγες παίρνουν τις ευκαιρίες απασχόλησης του εργατικού δυναμικού της χώρας στην οποία βρίσκονται. Αντίθετα, η έλλειψη εργατικού δυναμικού σε ορισμένα επαγγέλματα μπορεί να καλυφθεί από τον προσφυγικό πληθυσμό Προβλιιμ.ατα στην ανεύρεση κατοικίας Αν οι Έλληνες έχουν πρόβλημα στην ανεύρεση κατοικίας, λόγω υψηλών ενοικίων και λίγων διαθέσιμων σπιτιών, πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα έχουν οι πρόσφυγες και ιδιαίτερα οι πολυμελείς οικογένειες. Η χαμηλή αμοιβή, η ανασφάλεια ως προς την παραμονή στην Ελλάδα και οι προκαταλήψεις του ντόπιου πληθυσμού απέναντι στους ξένους αποτελούν τα μεγαλύτερα εμπόδια για τους πρόσφυγες και οξύνουν το πρόβλημα Κ ο ν τ ο γ ιά ν ν η Χ ρ ισ τ ίν α «Κ οινω νικ ά και οικογενειακά προβλήματα τω ν μεταναστώ ν», Α θ ή ν α 1992, σ ε λ επ. 56

57 Τα χαμηλά εισοδήματα τους, τους αναγκάζουν να κατοικούν στα φθηνότερα και αθλιότερα καταλύματα, χωρίς θέρμανση και χωρίς να πληρούν τους στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής. Συχνά πολλές οικογένειες μοιράζονται ένα διαμέρισμα ή ζουν 4-5 άτομα σ' ένα δωμάτιο. Ορισμένοι ζουν σε φθηνά ξενοδοχεία, πληρώνοντας οι ίδιοι ή εθελοντικές οργανώσεις. Οι υπόλοιποι ζουν σε καταυλισμούς κάτω από άθλιες συνθήκες. Τέλος, ένα μέρος των προσφύγων στην Ελλάδα φιλοξενείται στο Κέντρο Πολιτικών Προσφύγων Λαυρίου, το οποίο έχει τη δυνατότητα φιλοξενίας ορισμένου αριθμού ατόμων, αλλά και αυτό δεν είναι παρά μια προσωρινή λύση, αφού έχουν περιορισμένη δυνατότητα παραμονής ,Οικονομικά προβλήματα Η υποαπασχόληση, η ανεργία, η έλλειψη εκπαίδευσης και η άγνοια της γλώσσας δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στον οικονομικό τομέα. Όσον αφορά στους εξειδικευμένους πρόσφυγες, η τεχνολογία των χωρών υποδοχής είναι πολύ πιο προχωρημένη από τις πατρίδες τους, στις πιο πολλές περιπτώσεις, και πρέπει να καλύψουν το κενό. Στην Ελλάδα, το ημερομίσθιο είναι 5-10 ευρώ για σκληρή πολύωρη εργασία, ενώ των Ελλήνων είναι για την ίδια εργασία ευρώ συν την κοινωνική ασφάλιση. Από τη χαμηλή αμοιβή τους κάνουν αιματηρές οικονομίες για να στέλνουν ένα μέρος στους δικούς τους. Επειδή δεν έχουν το δικαίωμα εξαγωγής συναλλάγματος δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις κατάσχεσης των χρημάτων, τα οποία προσπαθούν να εξάγουν παράνομα φίλοι και συγγενείς τους. Για τους ναυτεργάτες, από την Ασία και από την Αφρική, ο μισθός είναι ευρώ, από το οποίο παρακρατείται η προμήθεια του μεσιτικού γραφείου. Το κράτος Πρόνοιας στην Ελλάδα είναι ανύπαρκτο για τους πρόσφυγες. Η Ελλάδα, κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναγκάζεται να κάνει γενικότερα περικοπές έτσι, ώστε το κράτος - πρόνοιας να απειλείται. Οι πρόσφυγες στην Ελλάδα λαμβάνουν μικρά χρηματικά βοηθήματα ευρώ μηνιαία, και ανάλογα με τον αριθμό των μελών της οικογένειας και για τη διάρκεια ενός έτους. Σε μεμονωμένες περιπτώσεις παρέχεται υλική βοήθεια από διεθνείς εθελοντικές οργανώσεις, όπως είναι το Παγκόσμιο 57

58 Συμβούλιο εκκλησιών, η Διεθνής καθολική υπηρεσία, κ.α. Τα χρήματα όμως αυτά είναι τελείως ανεπαρκή για να καλύψουν έστω και το ενοίκιο και τα κοινόχρηστα ενός υπόγειου διαμερίσματος, και επομένως, για να επιβιώσουν, εργάζονται παράνομα. 4.4.Ψυχολογικά προβλήματα Η προσφυγική εμπειρία μπορεί να διακριθεί σε τρεις διαδοχικές χρονικές περιόδους: 1) Πριν την φυγή, όπου ο πρόσφυγας υπομένει τις πιέσεις που τον οδηγούν ν ' αποφασίσει τη φυγή και τις δυσκολίες που σχετίζονται με το να πάρει την απόφαση. 2) Η περίοδος της φυγής που τελειώνει με την μετανάστευση στη χώρα μόνιμης υποδοχής. Για μερικούς το διάστημα αυτό κρατά εβδομάδες ή και μήνες, ενώ για άλλους μπορεί να σημαίνει χρόνια αναμονής και απογοήτευσης και 3) Η τελική φάση μόνιμης μετανάστευσης. Εκτός από τη σωματική και την ψυχολογική βία που τους ασκείται στη χώρα προέλευσης και από τον πανικό των συνεχών διώξεων, οι πρόσφυγες κινδυνεύουν σ' όλη τη διάρκεια της φυγής, αφού σε πολλές περιπτώσεις, οδηγούνται ως έγκλειστοι σε στρατόπεδα, στα οποία ζουν κάτω από το καθεστώς ψυχολογικής πίεσης, αβεβαιότητας και απώλειας ελέγχου πάνω στις ίδιες τους τις ζωές. Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η κατάσταση για τις γυναίκες. Όταν μετακινείται, κυρίως η οικογένεια, αναγκάζεται να προσαρμοστεί σε πολλά επίπεδα. Καλείται να ζήσει σε άλλο τόπο και να βιώσει σε άλλο χώρο. Η αλλαγή του τόπου συνεπάγεται και αποκοπή από τον κοινωνικό περίγυρο της οικογένειας. Η κοινωνική απομόνωση προκαλεί στους πρόσφυγες στρες, χαμηλή αυτοεκτίμηση, συναισθήματα εγκατάλειψης κ.λ.π. Οι πιο συχνές κοινές ψυχικές διαταραχές των προσφύγων είναι: η κατάθλιψη, σι ψυχοφυσιολογικές διαταραχές, οι αγχώδεις διαταραχές, το μετατραυματικό στρες, παράνοιες, η σχιζοφρένεια, οι ψυχώσεις, η αντικοινωνική συμπεριφορά, ο αλκοολισμός, κ.λπ.27 Ειδικά για πρόσφυγες που υπέστησαν σωματικά και ψυχολογικά βασανιστήρια, παρουσιάζονται σύνδρομα όπως είναι: 27 Κ ο ν τ ο γ ιά ν ν η Χ ρ ισ τ ίν α «Κ οινω νικά και οικογενειακά προβλήματα τω ν μεταναστώ ν», Α θ ή ν α 1992, σ ε λ επ. 58

59 1) Το σύνδρομο στρατοπέδου συγκέντρωσης, 2) Το σύνδρομο επιβιωσάντων, 3) Τα σύνδρομο καταδίωξης, 4) Το μεταδιασεισικό σύνδρομο και 5) Σύνδρομο ψυχρού ώμου. Η αγριότητα του ανθρώπου φθάνει σε επίπεδα πέρα από κάθε φαντασία. Βασανιστήρια σωματικά, που αφήνουν πληγές και αναπηρίες, σεξουαλικά, ψυχολογικά με βαθιές ψυχικές αναπηρίες φέρνουν τους ανθρώπους αυτούς στο σημείο να πιστεύουν στην απώλεια κάθε ανθρώπινης επαφής, σχέσης και ανθρωπιάς. Χωρίς θεραπεία, πολλοί από τους επιζήσαντες, υποφέρουν για πολλά χρόνια. Στον ύπνο τους ξαναζούν συνεχώς το τραγικό συμβάν, μέσα από επαναλαμβανόμενους εφιάλτες. Όταν είναι σε εγρήγορση, ερεθίσματα που συνδέονται με αυτή τους την εμπειρία (ο θόρυβος της σειρήνας, κτλ.) τους προκαλούν μεγάλη ένταση. Μερικές φορές, ακόμη και η πιο απλή επαφή με τα όργανα της εξουσίας είναι αρκετή για να τραβήξει τη σκανδάλη αντιδράσεων πανικού. Όλοι ανεξαιρέτως οι πρόσφυγες στη χώρα ασύλου κι αργότερα της μόνιμης παραμονής, βιώνουν μια μακρά διαδικασία πένθους και απώλειας για την οικογένειά τους, την περιουσία τους, την πατρίδα τους, δηλαδή βιώνουν περίοδο κρίσης. Σ' αυτό το πρώτο στάδιο, εκφράζουν το πένθος με κυρίως αρνητικά συναισθήματα, όπως είναι θυμό, η επιθετικότητα, οι υπερβολικές απαιτήσεις, η δυσπιστία, η επιφυλακτικότητα, ο φόβος και, οπωσδήποτε, μια αίσθηση αδικίας, αφού σ' ότι έγινε υπάρχει το στοιχείο του εξαναγκασμού. Όμως δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι οι πρόσφυγες είναι «ψυχιατρικά» άρρωστοι. Τα προβλήματά τους πηγάζουν από τους διωγμούς που υπέστησαν. Οι «ασθένειες» τους είναι «φυσιολογικές» αντιδράσεις σε μη φυσιολογικές καταστάσεις. 4.5.Προβλήματα που απορρέουν από: α) Την πολιτισμική διαφορά και τον εθνοκεντρισμό β) Το ρατσισμό και την προκατάληψη 59

60 Ο πρόσφυγας βιώνει ένα πολιτισμικό σοκ. Το σοκ οφείλεται στο ότι οι πολιτισμικές αρχές του τόπου υποδοχής δεν είναι εκείνες του δικού του τόπου καταγωγής. Έχει ανάγκη χρόνου, ώστε να ενταχθεί στα καινούργια δεδομένα. Κατά τη συμβατική περίοδο της ένταξης, ο ίδιος διαμορφώνεται σε «προβληματικό» άτομο, ενώ η οικογένεια του καθίσταται ομάδα Λ Ο «περιθωριακή», δυσλειτουργική και, φαινομενικά, νοσηρή. Η πορεία κοινωνικής προσαρμογής και συμβιβασμού με τα συστήματα του ντόπιου πληθυσμού, είτε της δεσπόζουσας εθνότητας, οδηγεί, πάλι, σε εντάσεις, ψυχικές συγκρούσεις, αισθήματα καταδίωξης και φόβο απώλειας της πολιτικής τους ταυτότητας. Η μη κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων και διαφορών από τους ιθαγενείς αυξάνει το άγχος και το στρες, και η παρουσία πιθανού ρατσισμού και εθνοκεντρισμού πολλαπλασιάζει αυτά τα αισθήματα. Τέτοια αισθήματα είναι πιο ισχυρά σε περιόδους οικονομικών δυσχερειών, μαζικής ανεργίας και έλλειψης κατάλληλων οικισμών, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα. Ο εθνοκεντρισμός μοιάζει αρκετά με το ρατσισμό, αλλά είναι πιο λεπτός. Αντί να αποδίδει την κατωτερότητα άλλων φυλών σε έμφυτες τάσεις, την αποδίδει στην πολιτιστική τους κουλτούρα, σε παραδόσεις, σε θρησκεία κ.τ.λ. Εκείνοι που δε συμπεριφέρονται σύμφωνα με τα εθνοκεντρικά κριτήρια θεωρούνται ως μειονεκτικοί, παθολογικοί ή παρεκτροπικοί. Βέβαια, η εθνική ταυτότητα δεν είναι στατική όταν, προπάντων, μέλη εθνοτήτων ζουν γειτονικά η μια με την άλλη, επηρεάζονται και ενσωματώνουν αξίες και τρόπους ζωής η μια από την άλλη. Αυτό, όμως, γίνεται από θέση ισοτιμίας και εκλογής παρά καταπίεσης. Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί η ξενοφοβία που μπορεί να θεωρηθεί εγγενής. Σύμφωνα με τον Ζωγράφου, κάθε κοινωνική ομάδα έχει την τάση να απορρίπτει ή να αντιμετωπίζει με δυσπιστία κάθε τι ξένο και διαφορετικό. Ψυχολογικά, οι προκαταλήψεις συναντιούνται σε άτομα με έλλειψη αυτοπεποίθησης και αδύνατο «εγώ». Τα άτομα αυτά προβάλλουν τις αρνητικές τους ιδιότητες σε μια μειονότητα ανθρώπων με σκοπό να σταθεροποιήσουν το αδύνατο «εγώ» τους. Στενά συνδεδεμένος με τις προκαταλήψεις είναι ο ρατσισμός, ο οποίος εκμεταλλεύεται τις προκαταλήψεις και την άγνοια των μαζών για να τις 28 Ζ ω γρ ά φ ο υ Α ν δ ρ έ α ς «Κ οινω νική εργασία μ ε Κοινότητα» Π άτρα», σ ελ επ. 60

61 αποπροσανατολίσει από τα προβλήματα της ως κοινωνική ομάδα και να την στρέψει ενάντια σε μια ξένη ή ακόμα και σε μια ντόπια μειονότητα π.χ. ξένους εργάτες, αθίγγανους κ.τ.λ. Έρευνες διαπιστώνουν ότι τα άτομα με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο έχουν μεγαλύτερες προκαταλήψεις. Εκτός από τον πρωτογενή (οικογένεια) και δευτερογενή (σχολείο) θεσμό κοινωνικοποίησης, αποφασιστικός παράγοντας για την αύξηση ή για τη μείωση των προκαταλήψεων είναι ο κοινωνικός περίγυρος και ιδιαίτερα τα μέσα μαζικής επικοινωνίας (τύπος, ραδιόφωνο, τηλεόραση). Ο Ευριγένης διαπιστώνει ότι οι ρίζες της προκατάληψης, βρίσκονται στα στάδια της νηπιακής ηλικίας και δεν ελαττώνονται όσο και αν προχωρεί η ωριμότητα. Για το λόγο αυτό, οι προκαταλήψεις δύσκολα υποχωρούν, αφού οι ρίζες τους μπαίνουν τόσο νωρίς στη νηπιακή ηλικία29. Η άποψη αυτή που είναι αντιπροσωπευτική της ψυχοδυναμικής προσέγγισης - των αιτιών της προκατάληψης και κατ' επέκταση του ρατσισμού που ενδυναμώνεται όσο η ψυχολογική ωριμότητα εμποδίζεται από την ακαμψία και από την αλυγισία της προσωπικότητας. Σημαντική είναι, όμως και η συνεισφορά, στα προβλήματα των προσφύγων, των μέσω μαζικής ενημέρωσης. Η δραματοποίηση των ειδήσεων διαστρεβλώνει την πραγματικότητα με αποτέλεσμα να προκαλούν περιφρόνηση και εχθρότητα της ελληνικής κοινής γνώμης προς τους αλλοδαπούς. Η πληροφόρηση για αυτούς είναι ιδιαίτερα μεροληπτική. Τονίζεται η εθνότητα του «αλλοδαπού», χωρίς αναφορά στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ή στα επιτεύγματα τους και υπερτονίζονται τα «εγκλήματα» κάποιων μελών τους με πρωτοφανή τρόπο. Οι πρόσφυγες - μέσα στην μεγάλη ομάδα των αλλοδαπών - έχοντας να αντιμετωπίσουν δεκάδες προβλήματα μπαίνουν διπλά στο φαύλο κύκλο περιθωριοποίησης απ' όπου είναι αδύνατο, οι περισσότεροι, να ξεφύγουν. Η κοινωνική απομόνωση και ο αποκλεισμός, η συνεχής υποβάθμιση σε δουλειές χαμηλότερου επιπέδου, το πολιτιστικό σοκ, οι απώλειες περιουσιακών στοιχείων, εργασίας, διαπροσωπικών σχέσεων, μελών της οικογένειας καθιστούν δύσκολη την προσαρμογή τους στην ελληνική πραγματικότητα. 29Ε υ ρ ιγένη ς Δ η μ ή τρ ιο ς «Εξεταστική επιτροπή για την άνοδο του ρατσισμού κα ι τω ν προκατάληψη» Ε κ δ ό σ ε ις Α ν. Ν. Σ α κ κ ο ύ λ α, Α θ ή να , σ ε λ επ. 61

62 Υπάρχουν διάφοροι τύποι προσφύγων ανάλογα με το βαθμό προσαρμογής τους. Ο Ζωγράφου διακρίνει τέσσερις τύπους, δηλαδή: Α) Τον Εθνοκεντρικό τύπο, ο οποίος προσανατολίζει το κοινωνικοπολιτισμικό σύστημα της χώρας προέλευσης και αποκρούει φανερά ή συγκεκαλυμμένα το σύστημα της χώρας υποδοχής, β) Τον υπερπροσαριιοσμένο τύπο, ο οποίος προσανατολίζεται προς το κοινωνικοπολισμικό σύστημα της χώρας υποδοχής εσωτερικεύει τις αξίες και τους κανόνες της και αποξενώνεται από τη μειονότητα του, γ) τον αμφιταλαντευόμενο τύπο ή τον περιθωριακό, ο οποίος δεν προσανατολίζεται σε κανένα από τα δύο και ζει στο περιθώριο και των δυο, οδηγούμενος τον σε μία σύγχυση ταυτότητας και σε μαρασμό των προσδοκιών και των ενδιαφερόντων του και δ) τον Πολιτισμικό τύπο, ο οποίος κατορθώνει να κοινωνικοποιηθεί στο πλαίσιο δυο διαφορετικών κοινωνικοπολιτισμικών συστημάτων ή τα ταυτίζεται, με το δικό του τρόπο, σ' ένα ενιαίο σύνολο. Πολλοί πρόσφυγες προέρχονται από χώρες που τους διδάσκεται η αρμονία, η ταπεινότητα, ο σεβασμός στους ηλικιωμένους και καλούνται να ενσωματωθούν σε μια βιομηχανοποιημένη κοινωνία, στην οποία πρωτεύοντα ρόλο παίζει η προσωπική επιτυχία, οι ηλικιωμένοι είναι στο περιθώριο, η μετριοφροσύνη θεωρείται αδυναμία και η ποσότητα υπερισχύει της ποσότητας. Ή προέρχονται από χώρες που το παζάρι θεωρείται εξυπνάδα, που οι φωνές είναι τρόπος διεκδίκησης των δικαιωμάτων τους και ο φόβος θεωρείται σεβασμός. Έτσι, ερχόμενοι στη χώρα υποδοχής παθαίνουν πολιτισμικό σοκ. Η Ελλάδα και η ευρωπαϊκή κοινότητα μπορούν να διαλέξουν ανάμεσα στην εγκατάλειψη των προσφύγων στην τύχη τους και στην κοινωνική τους ένταξη... Όπως διαφαίνεται από τα προαναφερθέντα, η εναλλακτική λύση στην εγκατάλειψη, είναι η ένταξη... Η ένταξη είναι η προσπάθεια να γίνει ο πρόσφυγας αυτάρκης, κοινωνικά, οικονομικά και στοιχειωδώς πολιτικά. Η ένταξη είναι μια διαδικασία που επιτρέπει να εμποδιστεί η περιθωριοποίηση των προσφύγων. Είναι αναγκαία για μια πολυπολιτισμική ή διαπολιτισμική προοπτική. Η ένταξη νομιμοποιείται κοινωνικά μέσω της αλληλεγγύης με τους φτωχότερους που αποτελεί θεμελιώδη αξία στην Ελλάδα. Νομιμοποιείται πολιτικά μέσω της ανθρωπιστικής αρχής της ίσης αντιμετώπισης. Όσο για την οικονομική της νομιμοποίηση, αυτή βρίσκεται στα οφέλη που μπορεί η 30 Ζ ω γρ ά φ ο υ Α ν δ ρ έ α ς «Κ οινω νική εργασία μ ε Κοινότητα» Π άτρα», 1992 σ ε λ επ. 62

63 κοινωνία να αντλήσει από ένα πλήρως παραγωγικό πληθυσμό. Με μια καλά εφαρμοσμένη πολιτική ένταξη μπορεί να παταχθεί η παραοικονομία. Το πρόβλημα για την Ελλάδα δεν είναι η αύξηση του ρεύματος των «ξένων», αλλά οι αντιδράσεις του ελληνικού λαού προς αυτές τις μειονότητες, λόγω έλλειψης ανάλογου πολιτισμού και παιδείας. 4.6.Προβλήματα υγείας - ψυχοσωματικές ασθένειες Τα προβλήματα υγείας, εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων, είναι απολύτως σχετικά με την εθνικότητα των προσφύγων και με τις συνθήκες διαβίωσης στη χώρα τους. Π.χ. οι Αιθίοπες έχουν δερματολογικά προβλήματα και οι γυναίκες γυναικολογικά (ως αντίδραση στα αυστηρά ήθη της χώρας τους, παρουσιάζουν έντονη ερωτική ζωή κατά την παραμονή τους στην Ελλάδα) και καταθλιπτικές συνδρομές, εξαιτίας του διαφορετικού ρυθμού ζωής και του πολιτισμικού *2 1 περιβάλλοντος. Οι Πολωνοί έχουν οφθαλμολογικά κυρίως προβλήματα, ενώ οι Ρουμάνοι οδοντιατρικά (λόγω έλλειψης φθορίου στη χώρα τους), τις καρδιακές παθήσεις και νευρώσεις λόγω φόβου καταδίωξης στη χώρα τους. Επίσης παρουσιάζουν σύνδρομο όπως είναι: το σύνδρομο ακουστικού τραύματος, η αιμόλυση μετά από απεργία πείνας, η νευροπάθεια χειροπεδών, το μεταδιασεισικό σύνδρομο κ.α., καθώς και σύνδρομα από άλλα σωματικά και ψυχολογικά βασανιστήρια. Οι Κούρδοι είναι ένας πολεμικός λαός, ισλαμιστές οι περισσότεροι, με χαμηλό μορφωτικό και βιοτικό επίπεδο και παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα υγείας, που οφείλονται: α) στην άγνοια κανόνων υγιεινής και διατροφής και β)στην ελλιπή ιατρική μέριμνα. Μερικά από τα προβλήματα υγείας των προσφύγων είναι: η πνευματική και σωματική καθυστέρηση, τα αφρόντιστα τραύματα με επώδυνες συνέπειες, η καθυστερημένη ανάπτυξη και το ελλιπές βάρος, τα προβλήματα του μυοσκελετικού συστήματος, οι κυκλοφοριακές διαταραχές, ο διαβήτης, οι φυματιώσεις, τα εγκεφαλικά, τα οδοντιατρικά προβλήματα, τα γυναικολογικά προβλήματα, οι επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού, η εύκολη απόκτηση ιώσεων κ.α. 31 Κοντογιάννη Χριστίνα «Κοινωνικά και οικογενειακά προβλήματα των μεταναστών» Αθήνα 1992, σελ

64 Ένας ιδιαίτερα επιβαρυντικός παράγοντας στην υγεία, κυρίως των γυναικών προσφύγων, είναι η συχνή τεκνοποίηση και ο μεγάλος αριθμός παιδιών. Αυτό σχετίζεται με την αντίληψή τους για το «πεπρωμένο» και πιστεύουν ότι κάθε τι που τους συμβαίνει στη ζωή είναι απόφαση του Θεού. Ψυχικές διαταραχές, έλκος, έμφραγμα μυοκαρδίου είναι συχνά προβλήματα των προσφύγων. 64

65 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Η ΛΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ 5.1.Εισαγωγή Το παρόν κεφάλαιο βασίζεται σε προσωπική έρευνα. Σκοπός της έρευνας είναι να διερευνηθούν τα προβλήματα των μετακινούμενων πληθυσμών από διάφορες χώρες στη χώρα μας, όπως αυτά γίνονται αντιληπτά στις ελληνικές Υπηρεσίες εξυπηρέτησής τους, καθώς και τα προβλήματα των κοινωνικών λειτουργών στον τομέα. Η πραγματοποίηση της έρευνας έγινε με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίου που απευθύνθηκε μόνο στην Υπηρεσία των Κοινωνικών Λειτουργών. Για τη σύνταξη του ερωτηματολογίου κρίθηκε αναγκαίο να διατυπωθούν ερωτήματα τα οποία και αποτέλεσαν την δομή του ερωτηματολογίου της έρευνας : => Ποια τα προβλήματα των μεταναστών; => Η ισχύουσα νομοθεσία καλύπτει τις ανάγκες τους; => Οι ανάγκες των μεταναστών καλύπτονται από τις υπηρεσίες εξυπηρέτησής τους; => Σε τι ποσοστό επιθυμούν ή όχι την ενσωμάτωση και γιατί; «=> Ποια η στάση των ελλήνων πολιτών προς τους μετανάστες; => Με ποιες υπηρεσίες η συνεργασία είναι αποδοτικότερη; => Εκτός του κοινωνικού λειτουργού, ποιες άλλες ειδικότητες έρχονται σε άμεση επαφή; => Επηρεάζεται η πολιτισμική ταυτότητα από τη διαμονή τους στην Ελλάδα; Κοντογιάννη Χρυσούλα διευθύντρια- Κοιν.Λειτουργός Διεθνού Κοινωνικής Υπηρεσίας, Αθήνα, Μάιος 2003, για το Ερωτηματολόγιο, βλέπε παράρτημα. 65

66 5.2.Είδος έρευνας Ο βασικός σκοπός της μελέτης είναι η διερεύνηση των προβλημάτων των μεταναστών, όπως αυτά γίνονται αντιληπτά από τις κοινωνικές υπηρεσίες εξυπηρέτησής τους και ιδιαίτερα από τους κοινωνικούς Λειτουργούς που εργάζονται στις υπηρεσίες εξυπηρέτησής τους. Η επιλογή των Κοινωνικών Λειτουργών των Υπηρεσιών εξυπηρέτησης των μεταναστών αποτελεί τον αρμόδιο πληθυσμό για την πραγματοποίηση της έρευνας, που έγινε λαμβάνοντας υπόψη τις εξής παραμέτρους: 1. Η διεξαγωγή έρευνας σε μετακινούμενο πληθυσμό έχει πρακτικές δυσκολίες επειδή είναι διασκορπισμένος, αλλά και όσον αφορά αυτούς που βρίσκονται συγκεντρωμένοι σε καταυλισμούς ή απαραίτητες νομικές διαδικασίες και η γραφειοκρατία καθιστούν την προσέγγισή τους αδύνατη. 2. Πρόκειται για ένα πολύ λεπτό θέμα και δεν θέλουν να τους δώσουν «ψεύτικες» ελπίδες ότι μ' αυτή την έρευνα μπορεί να αλλάζει η κατάστασή τους ή να λυθούν τα προβλήματά τους. 3. Θεωρώ ότι οι κοινωνικοί λειτουργοί των Υπηρεσιών εξυπηρέτησης μετακινούμενων πληθυσμών είναι οι πλέον αρμόδιο - λόγω της εμπειρίας που έχουν αποκτήσει από την καθημερινή, άμεση επαφή μαζί τους να καλύψουν τα ερωτήματα της έρευνας. 5.2,Οι κυριότερες εθνικότητες στην Ελλάδα Π ίν α κ α ς 1:α) Το σ ύνολο τω ν ερω τη θέντω ν για το ποσοστό τω ν διά φ ορω ν εθ νικ οτή τω ν στην χώ ρ α μας, και β ) Π ο ιο ι συνα ντούν τις περισσότερες δυσ κολίες ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΕΣ Αριθμός Ποσοστό Αριθμός Ποσοστό απαντήσεων επί της % απαντήσεων επί της % (α) (α) (Ρ) (Ρ) 1.Ιρανοί 16 94,08% 5 29,04% 2. Ιρακινοί % 5 29,4% 3. Κούρδοι 16 94,08% 8 47,04% 4. Αρμένιοι 1 5,88% 1 0,00% 5. Λιβανέζοι 8 47,04% 1 5,88% 6 6

67 6. Παλαιστίνιοι 5 29,4% 1 5,88% 7. Βιετναμέζοι 2 11,76% 2 5,88% 8. Αλβανοί 0 0,00% 0 0,00% 9. Αφρικανοί 11 64,68% 5 29,4% 10. Γιουγκοσλάβοι 8 47,04% 4 23,52% 11. Τούρκοι 16 94,08% 3 17,64% 12. Άλλοι 2 35,28% 2 11,76% Σύνολο % % Από τον πίνακα 1, κάνοντας κριτική, καταλήγουμε στη διαπίστωση ότι τα μεγαλύτερα ποσοστά στις υπηρεσίες εξυπηρέτησης πληθυσμών κατέχουν κατά σειρά, οι Ιρακινοί (100%), οι Ιρανοί, οι Κούρδοι και οι Τούρκοι (94,08%). Έπειτα έρχονται οι μετανάστες από τις χώρες της Αφρικής (64,68%) και από το Λίβανο (47,04%). Οι Αρμένιοι, οι Γιουγκοσλάβοι και οι Αλβανοί δεν αναγνωρίζονται σήμερα ως μετανάστες αλλά η βοήθεια από τις υπηρεσίες παρέχεται για ανθρωπιστικούς λόγους. Β) Το 47% των κοινωνικών Λειτουργών αναφέρει ότι τα περισσότερα προβλήματα που συναντούν είναι οι Κούρδοι. Αυτό επιβεβαιώνεται από το πολύ χαμηλό μορφωτικό επίπεδο αυτού του λαού Τα κυριότερα προβλήματα των μεταναστών Πίνακας 2: Κυριότερα προβλήματα μεταναστών ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ % 1. Ψυχολογικά 6 35,28% 2. Επικοινωνίας 5 29,4% 3. Εργασίας 11 64,68% 4. Κατοικίας 10 58,8% 5. Κοινωνικής ένταξης 0 5,88% 6. Υγείας 1 23,52% 7. Οικονομικά 4 58,8% 67

68 8 Εκπαίδευσης 10 11,76% 9. Υγιεινής 2 5,88% 10. Οικογενειακών 1 5,88% σχέσεων 11. Νομικά 1 5,88% ΣΥΝΟΛΟ % Όπως διαφαίνεται από τον παραπάνω πίνακα, το κυριότερο πρόβλημα είναι η ανεύρεση εργασίας (64,68%) που συνεπάγεται πρόβλημα στα Οικονομικά (58,8%) αλλά και στην κατοικία (58,8%). Τα ψυχολογικά (35,2%) καθώς και τα προβλήματα επικοινωνίας (29,4%) ακολουθούν, αφού δίνεται έμφαση στις κατεπείγουσες ανάγκες επιβίωσης Η ισγύουσα ελληνική νομοθεσία είναι βοηθητική όσον αφορά στην επίλυστι των ιιεταναστευτικών θειιάτων; Σε τι: Π ίν α κ α ς 3 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ % ΝΑΙ 7 41,16 ΟΧΙ 10 58,8 ΣΥΝΟΛΟ % Π ίν α κ α ς 4 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙ ΤΗΣ % ΝΑΙ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ 7 100% 1.Την αναγνώριση και 6 85,68% παροχή επίσημων εγγράφων 2.Την εκπαίδευση 3 42,84% 3.Παροχή δωρεάν 2 28,56% 6 8

69 ιατρικής περίθαλψης 4.Προνοιακές παροχές 2 28,56% 5.Άδειες εργασίας 4 57,72% ΣΥΝΟΛΟ 7 100% Π ίνα κ α ς 5 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ % ΟΧΙ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ % 1.Γραφειοκρατία 5 50% 2.Την ενημέρωση 1 10% 3.Προνοιακά 5 50% προγράμματα πριν την αναγνώριση 4.Κέντρο υποδοχής 3 30% 5.Άδειες εργασίας 2 20% 6.Καθεσώς παροχής 2 20% ασύλου 7.Τομέα υγείας 1 10% ΣΥΝΟΛΟ % Α) Σε ποσοστό 41,16% (7 στα 17 ερωτήματα) οι Κοινωνικοί Λειτουργοί εκτιμούν ότι ελληνική νομοθεσία βοηθά στην επίλυση των προσφυγικών θεμάτων, ενώ το 58,8% (10 στα 17 ερωτήματα) εκτιμά το αντίθετο. Β) Τα ποσοστά διαμορφώθηκαν ως εξής: Θεώρησαν θετική την ελληνική νομοθεσία όσον αφορά στην αναγνώριση της προσφυγικής ιδιότητας (85,68%, 6 στα 7 ερωτήματα), τις άδειες εργασίας σε ποσοστό 57,12% (4 στα 7 ερωτήματα), την εκπαίδευση σε ποσοστό 42,84% (3 στα 7 ερωτήματα), την παροχή δωρεάν ιατρικής περίθαλψης σε ποσοστό 28,56% (2 στα 7 ερωτήματα), και όσον αφορά τις προνοιακές παροχές σε ποσοστό 28,56% (2 στα 7 ερωτήματα), θεώρησαν ως αρνητική την ελληνική νομοθεσία όσον αφορά, τη γραφειοκρατία 50% (5 στα 10 ερωτήματα) και στα προνοιακά 69

70 προγράμματα 50% (5 στα 10 ερωτήματα). Τα κέντρα υποδοχής σε ποσοστό 30% (3 στα 10 ερωτήματα) και τις άδειες εργασίας 20% (2 στα 10 ερωτήματα). Τέλος την ενημέρωση σε ποσοστό 10% (1 στα 10 ερωτήματα) και στον τομέα υγείας σε ποσοστό 10% (1 στα 10 ερωτήματα). 5.4.Σε τι ποσοστό επιθυμούν ή όχι την ενσωμάτωση και γιατί; Π ίν α κ α ς 6 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙ ΤΗΣ % Εξαρτάται από: 1.Ηλικία (νέοι επιθυμούν 6 35,28% την ενσωμάτωση - ηλικιωμένοι προσκολλούνται στην κουλτούρα της χώρας τους) 2. Αν σκοπεύουν να 6 35,28% παραμείνουν στην Ελλάδα 3. Αν σκοπεύουν να 10 58,8% μετοικήσουν σε άλλη χώρα 4.Επιθυμούν την ένταξη με 7 41,16% την διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας και όχι την ενσωμάτωση ΣΥΝΟΛΟ % Από τον παραπάνω πίνακα διαπιστώνουμε ότι το 58,8% δεν επιθυμούν να ενσωματωθούν στην ελληνική κοινωνία, επειδή επιθυμούν την μετανάστευση σε τρίτη χώρα. Το 41,16% εκτιμά ότι επιθυμούν την ένταξη με διατήρηση της πολιτισμικής τους ταυτότητας και όχι την ενσωμάτωση. Το 35,28% εκτιμά ότι, όταν πρόκειται για άτομα νεαρής ηλικίας τότε θέλουν να ενσωματωθούν κι αν πρόκειται για ηλικιωμένους τότε προσκολλούνται στην κουλτούρα της χώρας τους. Το ίδιο ποσοστό (35,28%) επιθυμεί να 70

71 ενσωματωθούν στην ελληνική κοινωνία όταν έχει αποφασίσει να εγκατασταθεί στην Ελλάδα. 5.5.Εκτός του κοιν. Λειτουργού ποιες άλλες ειδικότητες έρχονται σε άμεση επαφή; Π ίνα κ α ς 7 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ % Ψυχολόγος % Φυσικοθεραπευτής % Γ ιατρός % Νοσοκόμος 11 64,68% Νομικός % Εκπαιδευτικός 15 88,2% Μεταφραστής 14 82,32% Γ ραμματέας 14 82,32% Ψυχίατρος 10 58,8% Επισκέπτης υγείας 1 5,88% ΣΥΝΟΛΟ % Παρατηρούμε ότι σε ποσοστό 100% αναφέρουν ότι οι μετανάστες έρχονται σε άμεση επαφή με τις ειδικότητες ψυχολόγους, φυσικοθεραπευτή, γιατρού και Νομικού. Σε ποσοστό 88,2% με εκπαιδευτικό ενώ 82,32% με μεταφραστές και γραμματείς. Σε ποσοστό 64,68% με νοσοκόμους 58,8% με ψυχιάτρους και με 5,88% επισκέπτες υγείας. 71

72 μετανάστες; 5.6.Ποια η στάση των Ελλήνων πολιτών απέναντι στους Π ίνα κ α ς 8 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ % Α. θετική 10 52,32% Β. αρνητική 2 11,76% Γ. αδιάφορη 3 17,64% Δ. ρατσιστική 2 11,76% ΣΥΝΟΛΟ % Το 5 2,3 2 % αναφέρει ότι η στάση των ελλήνων απέναντι τους είναι θετική. Το 17,64% ότι είναι αδιάφορη, σε ποσοστό 11,76% ότι είναι αρνητική και 11,76% ρατσιστική. ιια<:: α) θεωρείται αναγκαία υ διαπολιτισιιικιί αγωγό στις αέρες β) Αν ναι, ιιε βάση ποιες διαδικασίες και προγράιΐίΐατα: Π ίνα κ α ς 9 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ % ΝΑΙ % ΟΧΙ 0 0,00% ΣΥΝΟΛΟ % Π ίν α κ α ς 10 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙ ΤΗΣ % Ενημέρωση κοινής 5 29,4% γνώμης Διαπολιτιστική αγωγή 12 70,56% 72

73 στα σχολεία Πολιτισμικές 5 29,4% εκδηλώσεις Δημιουργία 3 17% διαπολιτισμικών κέντρων Μ.Μ.Ε. 6 35,28% Εκπαίδευση μέσω 6 35,28% σεμιναρίων στις Κοιν. Επιστήμες Ενημέρωση ,52% εκπαίδευση υπαλλήλων δημοσίων ΣΥΝΟΛΟ % α) Σε ποσοστό 100% οι Κοινωνικοί λειτουργοί εκτιμούν ότι είναι αναγκαία σήμερα η διαπολιτισμική αγωγή. β) Σε ποσοστό 70,56% θεωρούν ότι πρέπει να γίνει μέσα από τα σχολεία και σε ποσοστό 35,28% μέσα από τα Μ.Μ.Ε. και εκπαίδευσης μέσω σεμιναρίων στους επαγγελματίες όλων των κοινωνικών επιστημών που έρχονται σε άμεση επαφή με τους μετανάστες. Το 29,4% έκανε λόγο για ενημέρωση της κοινής γνώμης και πολιτισμικές εκδηλώσεις από Δήμους και Κοινότητες ενώ τέλος το 17,64% εισηγήθηκε τη δημιουργία διαπολιτιστικών κέντρων. Το 23,52% εισηγήθηκε την ενημέρωση - εκπαίδευση των υπαλλήλων. 5.7.Επηρεάζεται η πολιτισμική ταυτότητα των προσφύγων από τη διανομή τους στην Ελλάδα; Π ίν α κ α ς 11 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ % ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ

74 ΝΑΙ ΟΧΙ 0 0,00 ΣΥΝΟΛΟ Από τον παραπάνω πίνακα κάνοντας κριτική παρατηρούμε ότι σε ποσοστό 100% (17 στα 17 ερωτήματα), οι Κοινωνικοί Λειτουργοί εκτιμούν ότι οι πρόσφυγες επηρεάζονται πολιτισμικά κατά τη διαμονή τους στην Ελλάδα. 5.8.Με ποιες υπηρεσίες η συνεργασία είναι αποδοτικότερη; Π ίν α κ α ς 12 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ % 1. Υπουργεία 10 58,8% 2.Ύπατη αρμοστεία 15 88,2% Ο.Η.Ε. 3.Πρεσβείες 11 64,68% 4.Διεθνή Αμνηστία 15 88,2% 5.Μεταναστευτικές 14 82,32% οργανώσεις 6.Εθελοντικές % οργανώσεις 7.Τοπική κοινότητα 15 88,2% ΣΥΝΟΛΟ % Από τον παραπάνω πίνακα διαπιστώνουμε ότι σε ποσοστό 100% οι Κοινωνικοί Λειτουργοί συνεργάζονται αποδοτικά με τις εθελοντικές οργανώσεις. Σε ποσοστό 94,08% αναφέρουν ότι συνεργάζονται αποδοτικά με τις άλλες κοινωνικές υπηρεσίες. Σε ποσοστό 88,2% αναφέρουν ότι η συνεργασία είναι αποδοτικότερη με το Ελληνικό γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε., τη Διεθνή Αμνηστία και την τοπική κοινότητα. Σε ποσοστό 82,32% αναφέρουν ότι συνεργάζονται αποδοτικά με τις 74

75 μεταναστευτικές οργανώσεις. Σε ποσοστό 64,68% με τις πρεσβείες των διαφόρων χωρών, ενώ σε μικρότερο ποσοστό 58,8% με τα Υπουργεία. 5.9.Συμπεράσματα έρευνας Βασικός σκοπός της έρευνας ήταν να διερευνηθούν τα προβλήματα των μεταναστών, όπως γίνονται αντιληπτά από τις ελληνικές υπηρεσίες εξυπηρέτησης τους και ιδιαίτερα των κοινωνικών Λειτουργών. Τα συμπεράσματα με βάση τα αρχικά ερωτήματα της μελέτης μπορούν να αναφερθούν ως εξής: Διαπιστώνεται ότι οι κυριότερες εθνικότητες που εξυπηρετούνται από τις οργανώσεις είναι οι Κούρδοι, Ιρανοί, Ιρακινοί, και οι Τούρκοι και σε μικρότερα ποσοστά οι Αφρικανοί και οι Παλαιστίνιοι. Οι Γιουγκοσλάβοι, οι Αλβανοί και οι Αρμένιοι δεν θεωρούνται σήμερα μετανάστες, τους παρέχεται όμως βοήθεια για ανθρωπιστικούς λόγους. Τις περισσότερες δυσκολίες συναντούν οι Κούρδοι εξαιτίας του χαμηλού μορφωτικού επιπέδου αυτού του λαού. Όπως προκύπτει οι μετανάστες αντιμετωπίζουν προβλήματα στην Ελλάδα. Κυριότερο είναι, το πρόβλημα ανεύρεσης εργασίας που είναι το 64,68% και οφείλεται στην απόρροια της γραφειοκρατίας. Η σπουδαιότητα του προβλήματος της ανεύρεσης εργασίας επιβεβαιώνεται από τα οικονομικά προβλήματα και τα προβλήματα στην εξεύρεση κατοικίας που ακολουθούν και είναι συνυφασμένα με την έλλειψη εργασίας. Σημαντικά επίσης είναι τα προβλήματα υγείας που παραμελούνται και υπάρχει μεγάλος αριθμός μεταναστών, που για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι χωρίς κάλυψη. Η ελληνική νομοθεσία δεν είναι βοηθητική για τα προσφυγικά προβλήματα και με το οποίο συμφωνεί η πλειοψηφία των Κοινωνικών Λειτουργών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ότι ενώ σύμφωνα με το νέο νόμο περί αλλοδαπών ο οποίος ρυθμίζει το καθεστώς των προσφύγων, οι πρόσφυγες έχουν δικαίωμα στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και νοσηλεία, το δικαίωμα στην ασφάλιση, στην εκπαίδευση όλων των βαθμιδών και όλοι είτε έχουν άδεια εργασίας είτε όχι. Άτομα που δεν κατέχουν άδεια παραμονής 75

76 αποκλείονται από τις παραπάνω παροχές. Η νομοθεσία αφήνει τους πρόσφυγες έρμαια στην εκμετάλλευση της μαύρης αγοράς και επίσης στηρίζει θύελλα αντιδράσεων, διότι αποτελούν την εγχώρια εργατική δύναμη. Τα άτομα νεαρής ηλικίας αποφασίζουν να παραμείνουν στην Ελλάδα και επιθυμούν την ενσωμάτωσή τους ενώ αντίθετα οι ηλικιωμένοι και εκείνοι που σκοπεύουν να μεταναστεύσουν σε τρίτη χώρα δεν ενδιαφέρονται για ενσωμάτωση και προσκολλούνται στην δική τους κουλτούρα. Ένα μεγάλο ποσοστό επιθυμούν την κοινωνική ένταξη με ταυτόχρονη διατήρηση της πολιτισμικής τους ταυτότητας, ανεξάρτητα από το αν θα παραμείνουν ή θα μεταναστεύσουν σε άλλη χώρα. Η υπηρεσία των Κοινωνικών Λειτουργών έρχεται σε επαφή κυρίως με τις ειδικότητες του ψυχολόγου, γιατρού φυσιοθεραπευτή, γιατρού και νομικού λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες που είναι προβλήματα κυρίως ψυχολογικής, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Η στάση των Ελλήνων πολιτών απέναντι στους μετανάστες κρίνεται θετική με ποσοστό 52,32% και λιγότερο αρνητική με ρατσιστική με ποσοστό 11,76%. Οι κοινωνικοί λειτουργοί εκτιμούν ότι είναι αναγκαία η διαπολιτισμική αγωγή η οποία μπορεί να επιτευχθεί μέσω διαφόρων προγραμμάτων και κυρίως με την διαπολιτιστική αγωγή στα σχολεία το οποίο ανέρχεται στο 70.56%. Τα προβλήματα των μεταναστών αντιμετωπίζονται καλύτερα σε συνεργασία με άλλες υπηρεσίες και ιδιαίτερα με τις εθελοντικές οργανώσεις που έχει ποσοστό 100%. 76

77 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Από την ανάλυση που έγινε στο πλαίσιο της μελέτης αυτής προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα: Η Ελλάδα έχει μετατραπεί πλέον από χώρα δότης σε χώρα υποδοχής μεταναστών. Η άσχημη οικονομική κατάσταση είναι ο σημαντικότερος λόγος για τη μετανάστευση στην Ελλάδα. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί και η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας για την ένταξη των μεταναστών στην ελληνική επικράτεια ώστε να αποφεύγονται τα διάφορα φυλετικά και κοινωνικά προβλήματα. Η αύξηση των μεταναστών οδήγησε σε αύξηση των φορέων και των οργανισμών για τους μετανάστες, με αποτέλεσμα την διασπορά των αρμοδιοτήτων και την έλλειψη συντονισμού, γι' αυτό καλύτερο θα ήταν οι υπηρεσίες που ασχολούνται με τους μετανάστες και με αλλοδαπούς να τεθούν υπό έναν ενιαίο φορέα, ώστε να υπάρχει καλύτερος συντονισμός και αντιμετώπιση στο πρόβλημά τους. Οι Διεθνείς φορείς έχουν αντικαταστήσει τον τρόπο προσέγγισης του προσφυγικού προβλήματος με νέες μεθόδους (π.χ. μέθοδος προσωρινής κατοικίας). Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσαν να εξετασθούν οι εξής δυνατότητες: Να ολοκληρωθεί το νομοθετικό πλαίσιο για τα θέματα που αφορούν στην περίθαλψη και στην προστασία. Οι αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης να εφαρμόσουν πολιτική η οποία θα ενθαρρύνει τη διδασκαλία και την υποχρεωτική εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, ώστε να αποφευχθούν οι δυσκολίες στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα στον τομέα της εκπαίδευσης, οι οποίες πιθανόν να ευθύνονται για φυλετικά και κοινωνικά προβλήματα. 77

78 Να υπάρξει σεμιναριακή ενημέρωση όλων των εργαζομένων στα ιδρύματα Υγείας - Πρόνοιας έτσι, ώστε η παροχή ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης να μην παρεμποδίζεται από τη γραφειοκρατία. Να σχεδιαστούν προγράμματα και σεμινάρια για τη διαπολιτισμική αγωγή, και να υπάρξει ενημέρωση των υπαλλήλων των Δημόσιων Οργανισμών και υπηρεσιών. Κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία κυβερνητικής οργάνωσης για τους μετανάστες έτσι, ώστε το ίδιο το κράτος να επωμισθεί την ευθύνη για ένα τόσο φλέγον ζήτημα, το οποίο μέχρι σήμερα έχουν εξ' ολοκλήρου αναλάβει η ιδιωτική πρωτοβουλία και ο Ο.Η.Ε. Τέλος, για τον καλύτερο συντονισμό των δραστηριοτήτων, θα πρέπει οι υπηρεσίες που ασχολούνται με τους πρόσφυγες να ενταχθούν σε ενιαίο φορέα. 78

79 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΛΕΞΙΚΑ Ι.Γιοβάνης Χρήστος, Θησαυρός της ελληνικής γλώσσας, Εκδόσεις ΓΙΟΒΑΝΗ Α.Ε.Β.Ε., Αθήνα Τεγόπουλος - Φυτράκης, Ελληνικό λεξικό, Εκδόσεις ΑΡΜΟΝΙΑ Α.Ε., Έκδοση Δ', Αθήνα ΒΙΒΛΙΑ 1. ΠΕΡΡΑΚΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ, «7α Δ ικαιώ ματα τω ν λ α ώ ν και τω ν μ ειο νο τή τω ν», Εκδόσεις, ANT. Ν. ΣΑΚΚΟΥΛΑ, Αθήνα - Κομοτηνή, ΡΟΥΚΟΥΝΑΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ, «Δ ιεθ νή ς Π ροστασία τω ν Α ν θ ρ ω π ίν ω ν Δ ικ α ιω μ ά τω ν», Αθήνα ΥΠΑΤΗ ΑΡΜΟΣΤΕΙΑ Η.Ε. ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, , ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. 4. ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ - ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗ, «Η Δ ιεθ νή ς Π ροστασία α νθ ρ ω π ίν ω ν Δ ικαιω μ ά τω ν», Εκδόσεις Ελλην, Αθήνα, ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ, «Δ ια δικα σίες και σ υνέπ ειες του κ α θορισ μ ού π ροσφυγικ ή ς ιδιότητας», Ιούλιος ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ «Π ρά σ ινο Β ιβ λ ίο για τη Ε υρω παϊκή Κ ο ινω νικ ή Π ολιτική». Επιλογές για την ένωση. Υ.Ε.Ε. Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Αθήνα «ΥΠΑΤΗ ΑΡΜΟΣΤΕΙΑ ΤΩΝ ΕΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ», Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα,

80 8. ΚΑΡΑΝΤΙΝ0Σ, ΙΩΑΝΝΟΥ, ΚΑΒΟΥΝΙΔΗΣ: «Ο ι κ οινω νικ ές υπ η ρεσ ίες και η κοινω νική πολιτική καταπολέμησης του κοινω νικού α π οκλεισ μ ού», Εκδόσεις Δακτυλογραφική Ε.Π.Ε. Αθήνα, ΤΣΙΤΣΕΛΙΚΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ - ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ, «Το μ ειο νο τικ ό φ α ινόμ ενο στην Ε λλά δα», Εκδόσεις Α.Ε. & ΚΕΜΟ, Νοέμβριος ΚΟΝΤΟΓΙ ΑΝΝΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ «Κ ο ινω νικ ά και οικογενεια κά προβλήματα τω ν μ ετα ναστώ ν», Αθήνα ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΑΝΔΡΕΑΣ, «Κ ο ινω νικ ή εργα σία μ ε κοινότητα», Πάτρα 12. ΠΑΝΑΓΟΥ - ΤΣΟΥΝΤΑΣ, «Δ ιακριτική και υπερεθνική σ υνερ γα σ ία», Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα ΠΑΝΤΑΖΗΣ ΔΗΜ. «ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ», Εκλογή Περιοδικό Απρίλιος ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ - ΤΣΙΡΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ «Η αντιμετώ πιση τω ν π ροσφ ύγω ν και του δια κινούμενου ερ γα ζο μ ένο υ από το σύστημα της Ε λλη νικ ή ς Π ολιτικής» Πτυχιακή εργασία ΤΕΙ Καλαμάτας, ΠΕΡΡΑΚΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ «Δ ιαστάσεις της δ ιεθ νούς προστασία ς τω ν δ ικαιω μ ά τω ν του α νθ ρώ π ου» εκδόσεις ΑΝΤ.Ν.ΣΑΚΚΟΥΛΑ, Αθήνα - Κομοτηνή ΕΥΡΙΓΕΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ «Εξεταστική επιτροπή για την ά νοδο του ρατσ ισ μ ού και την προκατάληψ η» Εκδόσεις ΑΝ.Ν.ΣΑΚΚΟΥΛΑ, Αθήνα

81 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΕΝΤΥΠΑ.Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες, Εγχειρίδιο για τις διαδικασίες και τα κριτήρια καθορισμού του καθεστώτος των προσφύγων, ΓΕΝΕΥΗ, Αύγουστος ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΝΤΥΠΟ Ε.Ε.Σ., Αθήνα ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΝΤΥΠΟ ΚΑΡΙΤΑΣ ΕΛΛΑΣ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΝΤΥΠΟ, ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ, Αθήνα

82 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1.Ερωτη ματολόγιο. 2.0 νέος Ελληνικός Νόμος περί Αλλοδαπών (Ν.2910/2001 ΦΕΚ Α 91/ ). 3. Το πρωτόκολλο του 1967 για το καθεστώς των προσφύγων. 4. Καταστατικό του γραφείου του Ύπατου Αρμοστή των Ενωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες (απόφαση 428(ν) της Γενικής Συνέλευσης, της ). 82

83 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΜΑΙΟΣ 2003 Β. ΕΤΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ Γ. ΣΠ Ο ΥΔΕΣ 1.Συμπληρώστε τις κυριότερες εθνικότητες προσφύγων που εξυπηρετεί η οργάνωσή σας. Σημειώστε τις εθνικότητες με 1,2,3 και λοιπά ανάλογα με τον αριθμό των εξυπηρετούμενων. (απαντήστε στην 1η στήλη) α. Ιρανοί β. Ιρακινοί γ. Κούρδοι δ. Αρμένιοι ε. Λιβανέζοι ζ. Παλαιστίνιοι η.βιετναμέζοι Θ.Αλβανοί ι.α<ρρικανοί κ,γιουγκοσλάβοι λ.τούρκοι μ,άλλοι Ποιοι συναντούν τις περισσότερες δυσκολίες; (απαντήστε στη δεύτερη στήλη) 2.Π οιοι είναι κατά τη γνώμη σας, τα κυριότερα προβλήματα των προσφύγων; α. ψυχολογικά ε. κοινωνικής ένταξης β. προβλήματα επικοινωνίας ζ. υγείας γ. εξεύρεση εργασίας η. οικονομικά προβλήματα δ. ανεύρεση κατοικίας 3.Η ισχύουσα ελληνική νομοθεσία είναι βοηθητική για την επίλυση προσφυγικών προβλημάτων; ΝΑΙ I I ΟΧΙ I I Σε τι: 83

84 4.Σε τι ποσοστό επιθυμούν ή όχι την ενσωμάτωση και γιατί; 5.Εκτός από τον Κοινωνικό Λειτουργό, ποιες άλλες ειδικότητες έρχονται σε άμεση επαφή με τους πρόσφυγες; α. ψυχολόγος ε. νομικός β. φυσιοθεραπευτής ζ. εκπαιδευτικός γ. γιατρός η. άλλη ειδικότητα δ. νοσοκόμος 6.Ποια η στάση των Ελλήνων πολιτών απέναντι στους πρόσφυγες: α. θετική β. αρνητική γ. αδιάφορη δ. ρατσιστική 7.Θεωρείτε αναγκαία την Διαπολιτισμική αγωγή στις μέρες μας; ΝΑΙ I I ΟΧΙ I Π Α ν ΝΑΙ, μέσα από ποιες διαδικασίες και προγράμματα; 8.Επηρεάζεται η πολιτισμική ταυτότητα από την διαμονή τους στην Ελλάδα; ΝΑΙ Γ I ΟΧΙ I Ί 84

85 9.Μ ε ποιες από τις παρακάτω υπηρεσίες η συνεργασία είναι σημαντικότερη; α. Υπουργεία β. Ύπατη Αρμοστεία ΟΗΕ γ. Πρεσβείες δ. Διεθνή Αμνηστεία ε. Κοινωνικές Υπηρεσίες ζ. Μεταναστευτικές οργανώσεις η. Εθελοντικές οργανώσεις θ. Τοπική Κοινότητα ι. Ά λλοι φορείς 85

86 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Τ Ε Υ Χ Ο Σ Π Ρ Ω Τ Ο Αρ. Φύλλου 91 2 Μαΐου 2001 ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘ Είσοδος και παραμονή αλλοδαπών στην Ελληνική Επικράτεια. Κτήση της ελληνικής ιθαγένειας με πολιτογράφηση και άλλες διατάξεις. Ο Π Ρ Ο Ε Δ Ρ Ο Σ ΤΗΣ ΕΛ Λ Η Ν ΙΚ Η Σ Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ ΙΑ Σ Εκδίδομετον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή: ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' Ο ΡΙΣΜ Ο Ι - Π ΕΔ ΙΟ ΕΦ ΑΡΜ ΟΓΗΣ Άρθρο 1 Ορισμοί Για την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου αυτού: α. Αλλοδαπός είναι κάθε φυσικό πρόσωπο που δεν έχει την ελληνική ιθαγένεια ή που δεν έχει ιθαγένεια. β. Πρόσφυγες είναι οι αλλοδαποί που πληρούν τις προϋποθέσεις της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 περί του νομικού καθεστώτος των προσφύγων και του συναφούς Πρωτοκόλλου της Νέας Υόρκης του 1967, στους οποίους έχει α- ναγνωρισθεί η ιδιότητα του πρόσφυγα από τις αρμόδιες αρχές. Άρθρο 2 Πεδίο εφαρμογής 1. Οι διατάξεις του νόμου αυτού δεν έχουν εφαρμογή στις ακόλουθες κατηγορίες προσώπων, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις επί μέρους διατάξεις αυτού: α. Στα πρόσωπα των οποίων η είσοδος και η έξοδος, καθώς και η εν γένει κίνηση, διαμονή, εγκατάσταση και απασχόληση στο ελληνικό έδαφος ρυθμίζονται από κανόνες του κοινοτικού δικαίου. β. Στους πρόσφυγες. Οι πρόσφυγες υπάγονται στις ειδικές διατάξεις που τους αφορούν, εκτός αν ρητά ορίζεται διαφορετικά στις διατάξεις του νόμου αυτού. Πρόσφυγας συνεχίζει να υπάγεται στο καθεοτώςτωνπροσφύγων, έστω και αν εξέλιπαν οι λόγοι βάσει των οποίων αναγνωρίστηκε, εφόσον λόγω μακράς διαμονής απέκτησε ισχυρούς κοινωνικούς, οικονομικούς και οικογενειακούς δεσμούς με τη χώρα. γ. Στα πρόσωπα που έχουν υποβάλει αίτηση για την αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα κατά την έννοια της Σύμβασης της Γενεύης του Πρόσωπα που έχουν περισσότερες ιθαγένειες, από τις οποίες η μία είναι ελληνική, θεωρούνται ημεδαποί και έχουν τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των Ελλήνων πολιτών. Πρόσωπα που έχουν περισσότερες ιθαγένειες, στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνεται η ελληνική, είναι υποχρεωμένα να ε- πιλέξουν με δήλωσή τους στην υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης ιθαγένεια, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο του οικείου κράτους. 3. Ευνοϊκότερες ειδικές ρυθμίσεις κρατικών διμερών ή πολυμερών συμφωνιών υπερισχύουν υπό τον όρο της αμοιβαιότητας. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' ΑΣΤΥΝΟΜ ΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟ Σ Μ ΕΘ Ο ΡΙΑΚΩΝ ΔΙΑΒΑΣΕΩΝ Άρθρο 3 Σημεία εισόδου - εξόδου 1. Κάθε άτομο επιτρέπεται να εισέρχεται στο ελληνικό έ δαφος και να εξέρχεται από αυτό μόνο από τις ελεγχόμενες μεθοριακές διαβάσεις. 2. Με απόφαση των Υπουργών Δημόσιας Τάξης, Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εθνικής Ά μυνας, Εξωτερικών, Οικονομικών και Εμπορικής Ναυτιλίας καθορίζονται οι αερολιμένες, οι λιμένες και τα σημεία στα σύνορατης χώρας, μέσω των οποίων επιτρέπεται η είσοδος προσώπων στο ελληνικό έδαφος και η έξοδος από αυτό. 3. Η είσοδος και η έξοδος εκτός των μεθοριακών διαβάσεων της προηγούμενης παραγράφου μπορεί να επιτραπεί κατά περίπτωση, για εξαιρετικούς λόγους, με απόφαση του Υπουργού Δημόσιας Τάξης, που καθορίζει και τον τρόπο διενέργειας του ελέγχου. Άρθρο 4 Αστυνομικός έλεγχος 1. Κάθε άτομο που εισέρχεται στο ελληνικό έδαφος ή ε ξέρχεται από αυτό, υποβάλλεται σε αστυνομικό έλεγχο κατά την άφιξη και την αναχώρησή του. 2. Ο αστυνομικός έλεγχος των προσώπων που εισέρχονται στο ελληνικό έδαφος ή εξέρχονται από αυτό ανήκει στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και ε- νεργείται από τις κατά τόπους αστυνομικές αρχές. 3. Με απόφαση των Υπουργών Δημόσιας Τάξης, Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας, Οικονομικών, Δικαιοσύνης, και Εμπορικής Ναυτιλίας καθορίζεται το περιεχόμενο του αστυνομι

87 1694 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ Τ Η Σ Κ Υ Β ΕΡ Ν Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ Π ΡΩ ΤΟ ) κού ή άλλης μορφής ελέγχου, τα όργανα ελέγχου και η διαδικασία εφαρμογής των δικαστικών και διοικητικών πράξεων, που έχουν σχέση με την είσοδο και την έξοδο προσώπων από τη χώρα. 4. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εξωτερικών και Δημόσιας Τάξης, καθορίζονταιτα έγγραφα με τα οποία πρέπει να εφοδιάζονται οι αλλοδαποί που στερούνται ταξιδιωτικών εγγράφων και δεν καθίσταται δυνατός ο έγκαιρος εφοδιασμόςτους απότις διπλωματικές αρχές της χώρας τους. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΓΕΝΙΚΕΣ Π ΡΟ ΫΠΟ Θ ΕΣΕΙΣ ΕΙΣΟ ΔΟ Υ ΚΑΙ Π ΑΡΑΜ Ο Ν Η Σ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ Άρθρο 5 Θεώρηση εισόδου 1.0 αλλοδαπός που εισέρχεται στο ελληνικό έδαφος α παιτείται να έχει διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο που αναγνωρίζεται από διεθνείς συμβάσεις. 2. Τα έγγραφα αυτά πρέπει να φέρουν, εφόσον αυτό α παιτείται, και θεώρηση εισόδου (VISA). 3. Η θεώρηση εισόδου χορηγείται από την ελληνική προξενική αρχή του τόπου κατοικίας του αλλοδαπού, αφού ληφθούν υπόψη λόγοι που αφορούν στη δημόσια τάξη και α σφάλεια της χώρας και στη δημόσια υγεία και έχει διάρκεια τριών μηνών, αν δεν ορίζεται διαφορετικά από τις διατάξεις του παρόντος. 4. Αλλοδαποί που δεν έχουν υποχρέωση θεώρησης εισόδου επιτρέπεται να εισέρχονται ελεύθερα στο ελληνικό έ δαφος και να παραμένουν μέχριτρεις μήνες συνολικά μέσα σε διάστημα έξι μηνών από την ημερομηνία της πρώτης εισόδου. 5. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, θεώρηση εισόδου επιτρέπεται να χορηγηθεί από τις υπηρεσίες ελέγχου διαβατηρίων κατά την άφιξη του αλλοδαπού στο σημείο εισόδου, ύ στερα από απόφαση του Υπουργού Δημόσιας Τάξης. 6. Με απόφαση των Υπουργών Εξωτερικών, Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Δημόσιας Τάξης και Οικονομικών καθορίζεται η διαδικασία χορήγησης θεωρήσεων εισόδου, το είδος, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία χορήγησης εισόδου για ειδικές περιπτώσεις, καθώς και το κατά περίπτωση επιβαλλόμενο τέλος χαρτοσήμου. Άρθρο 6 Διέλευση αλλοδαπών 1. Για την εφαρμογή του παρόντος νόμου δεν συνιστά είσοδο στο ελληνικό έδαφος η παραμονή αλλοδαπού στη ζώνη διερχομένων αερολιμένος ή λιμένος της χώρας με σκοπό να συνεχίσει το ταξίδιτου στην αλλοδαπή, με το ίδιο ή άλλο αεροσκάφος ή πλοίο. 2. Για την παραμονή στη ζώνη διερχομένων δεν απαιτείται θεώρηση εισόδου. Με απόφαση των Υπουργών Εξωτερικών, Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Δημόσιας Τάξης επιτρέπεται για λόγους γενικότερου δημόσιου συμφέροντος ή δημόσιας τάξης και ασφάλειας να ορισθεί θεώρηση για διερχόμενους επιβάτες, πολίτες ο ρισμένων χωρών. 3.0 αλλοδαπός που παραμένει στη ζώνη διερχομένων υ- ποχρεούται να αναχωρήσει. Αν δεν αναχωρήσει, επιβιβάζεται σε αεροσκάφος ή πλοίο, με φροντίδα της αστυνομικής αρχής. Οι αερολιμενικές ή λιμενικές αρχές είναι υποχρεωμένες να συνδράμουν, εφόσον τους ζητηθεί. 4. Ταπρόσωπαπου παραμένουν στη ζώνη διερχομένων υ- πόκεινται στον έλεγχο που κρίνεται αναγκαίος από τις αρμόδιες αστυνομικές, τελωνειακές, λιμενικές και υγειονομικές αρχές. 5. Οι ελληνικές αρχές ελέγχου μπορεί να υποχρεώσουν σε άμεση αναχώρηση διερχόμενο αλλοδαπό, αν διαπιστώσουν ότι δεν έχει θεώρηση εισόδου, εφόσον απαιτείται, και εισιτήριο για τη συνέχιση του ταξιδιού του, τόσο για τη χώρα προορισμού, όσο και τις ενδιάμεσες χώρες, από το έδαφος των οποίων κατ ανάγκη θα διέλθει. Άρθρο 7 Άρνηση εισόδου 1.0 πρόξενος μπορεί να αρνηθεί, χωρίς αιτιολογία, τη χορήγηση θεώρησης εισόδου. Αιτιολογία απαιτείται αν ο αλλοδαπός είναι σύζυγος, ανήλικο τέκνο ή γονέας πολίτη Κράτους - Μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 2. Οι ελληνικές αρχές ελέγχου μπορούν να απαγορεύσουν την είσοδο στην Ελλάδα αλλοδαπού που έχει θεώρηση εισόδου, εφόσον διαπιστώσουν ότι στο πρόσωπο αυτού συντρέχει μία τουλάχιστον από τις παρακάτω περιπτώσεις: α. περιλαμβάνεται στον κατάλογο των αλλοδαπών, για τους οποίους υπάρχει απαγόρευση εισόδου σύμφωνα με το άρθρο 4 9 του νόμου αυτού, β. η είσοδός του μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια ή τη δημόσια υγεία, σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα και τον Π.Ο.Υ., γ. το διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο που κατέχει δεν εξασφαλίζει την επάνοδό του στη χώρα προέλευσης ή καταγωγής του ή σε τρίτη χώρα, δ. έρχεται με σκοπό να παραμείνει στην Ελλάδα για λόγο για τον οποίο απαιτείται η έκδοση άδειας παραμονής και δεν έχει ακολουθήσει τη νόμιμη διαδικασία, ε. δεν κστέχειτα απαραίτητα έγγραφα για να δικαιολογήσει το σκοπό του ταξιδιού του και τα αναγκαία για τη συντήρησή του οικονομικά μέσα. Είναι όμως δυνατόν ημεδαπός, με δήλωση υποδοχής που συντάσσεται σε ειδικό προς τούτο έντυπο και κατατίθεται ως δικαιολογητικό στις αρμόδιες για την έκδοση των θεωρήσεων ή τον διαβατηριακό έλεγχο αρχές, να αναφέρει το σκοπό του ταξιδιού του αλλοδαπού και να εγγυηθεί με την κατάθεση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων ποσού, που καλύπτει τις δαπάνες τυχόν ε- παναπροώθησήςτου ή απέλασήςτου καιποσού ίσου μετριμηνιαίες αποδοχές του ανειδίκευτου εργάτη για την κάλυψη μέρους ή του συνόλου των αναγκαίων για τη συντήρησή του εξόδων. 3. Αλλοδαπός που έχει εισέλθει στην Ελλάδα από τη ζώνη διερχομένων και δεν του επιτρέπεται η είσοδος στη χώρα προορισμού, δεν γίνεται δεκτός για επανείσοδο, εάν δεν πληροί εκ νέου τις προϋποθέσεις του παρόντος νόμου, ε φόσον κατά την επιστροφή του μεσολάβησε είσοδός του σε τρίτη ενδιάμεση χώρα. 4. Δεν επιτρέπεται η απαγόρευση εισόδου στην Ελλάδα προσώπου που αποδεικνύεται ότι έχει την ελληνική ιθαγένεια, και αν ακόμη στερείται διαβατηρίου ή άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου. Άρθρο 8 Χορήγηση και ανανέωση άδειας παραμονής 1. Αλλοδαπός που έχει λάβει θεώρηση εισόδου στην Ελλάδα, για έναν από τουςλόγουςπου προβλέπονται στον παρόντα νόμο, μπορεί να ζητήσει άδεια παραμονής για τον ί διο λόγο, εφόσον πληροί τις προβλεπόμενες από το νόμο αυτόν προϋποθέσεις.

88 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ ΤΗΣ Κ Υ Β ΕΡ Ν Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) Η άδεια παραμονής αλλοδαπού χορηγείται για συγκεκριμένο σκοπό, ο οποίος αναγράφεται στην αίτηση. 3. Ο αλλοδαπός που επιθυμεί τη χορήγηση άδειας παραμονής στην Ελλάδα οφείλει, δύο τουλάχιστον μήνες πριντη λήξη της θεώρησης εισόδου, να υποβάλλει στο δήμο ή την κοινότητα του τόπου κατοικίας ή διαμονής του αίτηση για τη χορήγηση της άδειας παραμονής. 4. Μαζί με την αίτηση πρέπει να καταθέτει αντίγραφο διαβατηρίου ή άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου με τη θεώρηση εισόδου και τα λοιπά προβλεπόμενα από τον παρόντα νόμο δικαιολογητικά. 5. Ο δήμος ή η κοινότητα εξετάζει την πληρότητα των δικαιολογητικών και τα διαβιβάζει μαζί με την αίτηση του αλλοδαπού στην αρμόδια κατά περίπτωση υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης. Η υπηρεσία αυτή εξετάζει την αίτηση μέσα σε ένα μήνα από την περιέλευσή της σε αυτήν και, αφού λάβει υπόψη τους λόγους που αφορούν στη δημόσια τάξη και ασφάλεια της χώρας, καλείτον αλλοδαπό σε συνέντευξη σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, ενώπιον της Επιτροπής Μετανάστευσης. 6. Η κλήση του αλλοδαπού σε συνέντευξη γίνεται με απόδειξη. Μη εμφάνιση του αλλοδαπού δικαιολογείται μόνο για λόγους ανωτέρας βίας. Στην περίπτωση αυτήν ο αλλοδαπός καλείται εκ νέου σε συνέντευξη κατά την ίδια πιο πάνω διαδικασία. Σε περίπτωση αδικαιολόγητης μη εμφάνισης, η αίτηση απορρίπτεται. 7. Η άδεια παραμονής χορηγείται με απόφαση του Γενικού Γραμματέατης Περιφέρειας, ύστερα από γνώμη της Ε πιτροπής Μετανάστευσης. 8. Με τη διαδικασία που προβλέπεται στις παραγράφους 3-7 αυτού του άρθρου ανανεώνεται η άδεια παραμονής, ε κτός αν ορίζεται διαφορετικά στον παρόντα νόμο. Άρθρο 9 Επιτροπή Μετανάστευσης 1. Σε κάθε περιφερειακή διεύθυνση αλλοδαπών και μετανάστευσης συνιστάταιτριμελής Επιτροπή Μετανάστευσης, η οποία αποτελείται από δύο υπαλλήλους της υπηρεσίας αλλοδαπών και μετανάστευσης, από τους οποίους ο ένας είναι ο προϊστάμενός της, και έναν εκπρόσωπο της αστυνομικής αρχής. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας ορίζονται τα μέλη της Επιτροπής, τακτικά και α ναπληρωματικά, και ο γραμματέας με τον αναπληρωτή του. Με όμοια απόφαση ορίζεται ως πρόεδρος ο προϊστάμενος της υπηρεσίας αλλοδαπών και μετανάστευσης, καθώς και εισηγητής, χωρίς δικαίωμα ψήφου, με τον αναπληρωτή του, από τους υπαλλήλους της διεύθυνσης αλλοδαπών και μετανάστευσης. 2. Έργο της Επιτροπής Μετανάστευσης είναι η διατύπωση γνώμης για τη χορήγηση ή την ανανέωση άδειας παραμονής του αλλοδαπού. Η Επιτροπή για να σχηματίσει γνώμη λαμβάνει υπόψη τα προβλεπόμενα από τις επί μέρους διατάξεις του παρόντος νόμου στοιχεία και την εν γένει προσωπικότητα του αλλοδαπού. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ' ΕΙΣΟ ΔΟ Σ ΚΑΙ Π ΑΡΑ Μ Ο Ν Η ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΓΙΑ Λ Ο ΓΟ ΥΣ ΣΠ Ο ΥΔΩ Ν Άρθρο 10 Τεχνολόγων Μηχανικών της Σχολής Εκπαιδευτικών Λειτουργών Επαγγελματικής και Τεχνικής Εκπαιδεύσεως (Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ./Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε.), στην Ανώτερη Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων του Ε.Ο.Τ., σε Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια (Τ.Ε.Ε.), σε σχολείο ελληνικής γλώσσας των Πανεπιστημίων Αθηνών ή Θεσσαλονίκης ή στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας Θεσσαλονίκης επιτρέπεται, εφόσον προηγουμένως λάβει θεώρηση εισόδου για το λόγο αυτόν. Στις σπουδές περιλαμβάνονται πτυχιακές και μεταπτυχιακές, καθώς και απόκτηση ειδικότητας στην περίπτωση ιατρικών σπουδών. 2. Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, που εκδίδεται κατ έτος, καθορίζεται ο αριθμός των θέσεων ανά σχολή, τμήμα ή εκπαιδευτήριο, που θα καταλαμβάνουν οι αλλοδαποί φοιτητές ή σπουδαστές. 3. Για τη χορήγηση στον αλλοδαπό θεώρησης εισόδου για σπουδές πρέπει να συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α. Να έχει γίνει δεκτός σε ένα από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα που αναφέρονται στην παράγραφο 1. β. Να μπορεί να εξασφαλίσει τα έξοδα των σπουδών και της διαβίωσής του στην Ελλάδα. 4.0 αλλοδαπός που επιθυμεί να έλθει για σπουδές στην Ελλάδα οφείλει να προσκομίσει στο ελληνικό προξενείο του τόπου κατοικίας του: α. διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο, β. βεβαίωση του οικείου ελληνικού εκπαιδευτικού ιδρύματος ότι τον αποδέχεται να εγγράφει σε αυτό, γ. δήλωση ότι έχει εξασφαλίσει τα απαραίτητα οικονομικά μέσα για την αντιμετώπιση των δαπανών σπουδών και διαβίωσής του στην Ελλάδα, δ. πιστοποιητικό ποινικού μητρώου των αλλοδαπών αρχών. Αρθρο 11 Χορήγηση άδειας παραμονής 1. Αλλοδαπός που έχει λάβει θεώρηση εισόδου για σπουδές στην Ελλάδα μπορεί να ζητήσει άδεια παραμονής για το σκοπό αυτόν, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: α. έχει εγγράφει στο οικείο εκπαιδευτικό ίδρυμα, β. διαθέτει επαρκείς πόρους για την κάλυψη των εξόδων παραμονής και σπουδών για το χρόνο που καλύπτει η άδεια παραμονής, γ. είναι υγιής και ασφαλισμένος για την κάλυψη των εξόδων νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης, δ. έχει εξασφαλίσει κατάλυμα. 2. Η αίτηση του αλλοδαπού για τη χορήγηση άδειας παραμονής συνοδεύεται από: α. βεβαίωση εγγραφής στο οικείο εκπαιδευτικό ίδρυμα, β. στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι μπορεί να καλύψει τα έξοδα διαμονής και σπουδών για το χρόνο που καλύπτει η άδεια παραμονής, γ. αποδεικτικά στοιχεία ότι είναι ασφαλισμένος για την κάλυψη εξόδων νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης ή ότι έχει υποβληθεί σχετική αίτηση, δ. δήλωση, στην οποία αναφέρεται η διεύθυνση του καταλύματος του, ε. πιστοποιητικό υγείας, που εκδίδεται από ημεδαπά κρατικά νοσηλευτικά ιδρύματα ή κέντρα υγείας ή θεραπευτήρια και ιατρεία του Ι.Κ.Α., ότι ο αλλοδαπός δεν πάσχει από Είσοδος για λόγους σπουδών νόσημα, το οποίο σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα και την 1. Η είσοδος αλλοδαπού στην Ελλάδα για σπουδές σε Α Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (Π.Ο.Υ.) μπορεί να αποτελένώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.), Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Τ.Ε.Ι.), Ανωτέρα Σχολή Εκπαιδευτικών σει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Τα έξοδα βαρύνουν τον ενδιαφερόμενο αλλοδαπό.

89 1696 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ ΤΗΣ Κ Υ Β ΕΡΝ Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ Π ΡΩ ΤΟ ) Άρθρο 12 Διάρκεια της άδειας παραμονής Η άδεια παραμονής ισχύει για ένα έτος και μπορεί να α νανεώνεται για ισόχρονο διάστημα. Ο συνολικός χρόνος παραμονής δεν μπορεί να υπερβεί την προβλεπόμενη από τις οικείες διατάξεις συνολική διάρκεια σπουδών προσαυξημένη κατά το ήμισυ. Στο χρόνο αυτόν προστίθεται ένα ε πιπλέον έτος για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. Άρθρο 13 Ανανέωση της άδειας παραμονής Γιατην ανανέωση της άδειας παραμονής ο αλλοδαπός ο φείλει, δύο τουλάχιστον μήνες πριν τη λήξη της, να υποβάλλει στο δήμο ή την κοινότητα του τόπου κατοικίας του αίτηση που συνοδεύεται από βεβαίωση του οικείου εκπαιδευτικού ιδρύματος, από την οποία να προκύπτει η εγγραφή του και η συμμετοχή του στις εξετάσεις. Άρθρο 14 Επαγγελματική κατάρτιση 1. Επαγγελματική κατάρτιση για την εφαρμογή του παρόντος είναι η φοίτηση σε Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.), σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Ν. 2009/1992 (ΦΕΚ 18 Α'), όπως ισχύει κάθε φορά. Της εν λόγω κατάρτισης μπορεί να προηγείται ένα προπαρασκευαστικό έτος εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας σε Σχολείο της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Ελληνικού Πανεπιστημίου. 2. Η είσοδος αλλοδαπού στην Ελλάδα για κατάρτιση σε δημόσια ή ιδιωτικά Ι.Ε.Κ. επιτρέπεται εφόσον ο αλλοδαπός γίνει δεκτός από αυτά και χορηγηθεί σχετική έγκριση φοίτησης από τον Οργανισμό Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. 3. Η είσοδος αλλοδαπού στην Ελλάδα για την παρακολούθηση αδιαβάθμητου εκπαιδευτικού επιπέδου προγραμμάτων σε εργαστήρια ελεύθερων σπουδών επιτρέπεται, ε φόσον ο αλλοδαπός γίνει δεκτός από αυτά και η σχετική βεβαίωση του εργαστηρίου ότι γίνεται δεκτός και για τη διάρκεια των σχετικών προγραμμάτων θεωρηθεί από την αρμόδια υπηρεσία της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. 4. Η θεώρηση εισόδου και η άδεια παραμονής, καθώς και η ανανέωσή της χορηγούνται σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στα άρθρα 10 έως 13 του νόμου αυτού, που εφαρμόζονται αναλόγως. Άρθρο 15 Αλλαγή κατεύθυνσης σπουδών Αλλοδαπός ο οποίος έχει λάβει άδεια παραμονής για σπουδές στην Ελλάδα, μπορεί να αλλάξει κατεύθυνση σπουδών ή επαγγελματικής κατάρτισης, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και υπό την προϋπόθεση ότι ο συνολικός χρόνος παραμονής που προβλεπόταν για τις αρχικές σπουδές δεν θα ξεπεραστεί. Άρθρο 16 Συμμετοχή σε ειδικά προγράμματα Αλλοδαποί που μετέχουν σε προγράμματα ανταλλαγών, σε προγράμματα συνεργασίας με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και υπότροφοι υπουργείων, οργανισμών και του Ι.Κ.Υ., γίνονται δεκτοί για παραμονή στη χώρα, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 8 έως 13 του νόμου αυτού που εφαρμόζονται αναλόγως. Με απόφαση των Υπουργών Εξωτερικών, Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Δημόσιας Τάξης μπορεί να καθορίζονται οι λεπτομέρειες για την ε φαρμογή αυτού του άρθρου. Άρθρο 17 Σπουδές σε στρατιωτικές σχολές Αλλοδαποί που έχουν γίνει δεκτοί για φοίτηση στις Σχολές των Ενόπλων Δυνάμεων, των Σωμάτων Ασφαλείας ή Α- καδημίεςτου Εμπορικού Ναυτικού λαμβάνουν άδεια παραμονής για όσο χρόνο διαρκεί η φοίτησή τους σε αυτές. Άρθρο 18 Επαγγελματική δραστηριότητα αλλοδαπών φοιτητών και σπουδαστών Αλλοδαποί που έχουν λάβει άδεια παραμονής για λόγους σπουδών, σύμφωνα μετά άρθρα 8 έως 16 του νόμου αυτού, επιτρέπεται να ασκούν μόνο μερική απασχόληση, αφού λάβουν άδεια εργασίας για μερική απασχόληση από το νομάρχη, που χορηγείται με την επίδειξη της άδειας παραμονής τους. Στην περίπτωση αυτήν εφαρμόζονται σε αυτούς οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας για τη μερική απασχόληση. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε' ΕΙΣΟ ΔΟ Σ ΚΑΙ Π ΑΡΑ Μ Ο Ν Η ΑΛ Λ Ο ΔΑΠΩ Ν ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ Ε Ξ Α ΡΤΗ Μ ΕΝ Η Σ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Άρθρο 19 Χορήγηση άδειας εργασίας 1. Επιτρέπεται η είσοδος αλλοδαπού στην Ελλάδα για α πασχόληση με σχέση εξαρτημένης εργασίας σε συγκεκριμένο εργοδότη και για συγκεκριμένο είδος απασχόλησης, αν του χορηγηθεί άδεια εργασίας από το νομάρχη. 2. Ο Ο.Α.Ε.Δ. καταρτίζει στο τελευταίο τρίμηνο κάθε έ τους έκθεση, στην οποία καταχωρούνται οι υπάρχουσες α νάγκες σε εργατικό δυναμικό στην επικράτεια και οι κενές θέσεις εργασίας κατά ειδικότητα και περιφέρεια που μπορεί να καλυφθούν από αλλοδαπούς. Κατά την κατάρτιση της έκθεσης λαμβάνονται υπόψη το συμφέρον της εθνικής οικονομίας, η προσφορά εργασίας από ημεδαπούς και αλλοδαπούς και η ζήτηση. Με βάση αυτήν την έκθεση καθορίζονται, με απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Εξωτερικών, ο ανώτατος αριθμός αδειών εργασίας που χορηγούνται κάθε έτος σε αλλοδαπούς κατά ιθαγένεια, νομό, είδος και διάρκεια απασχόλησης, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. Η απόφαση αυτή διαβιβάζεται στις ελληνικές προξενικές αρχές και στα Γ ραφεία Ευρέσεως Εργασίας που λειτουργούν στο εξωτερικό και στις υπηρεσίες εργασίας των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. 3. Τα Γραφεία Ευρέσεως Εργασίας εξωτερικού καλούν με ανακοινώσεις τους, που μπορεί να δημοσιεύονται στα τοπικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, τους ενδιαφερομένους αλλοδαπούς να υποβάλλουν απήσεις για εργασία στην Ελλάδα. Με βάση τις αιτήσεις αυτές καταρτίζουν ονομαστικές καταστάσεις αλλοδαπώνπου επιθυμούν να εργασθούν ως μισθωτοί στην Ελλάδα και τις αποστέλλουν στον Ο.Α.Ε.Δ. και στις υπηρεσίες εργασίας των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. 4.0 εργοδότης για να προσλάβει προσωπικό με σύμβαση

90 Ε Φ Η Μ ΕΡΙΣ Τ Η Σ Κ Υ Β ΕΡΝ Η ΣΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ Π ΡΩΤΟ) εξαρτημένης εργασίας υποβάλλει αίτηση στην αρμόδια υ πηρεσία εργασίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. 5. Αν οι θέσεις που ζητούνται δεν καλύπτονται από ημεδαπούς ή αλλοδαπούς που διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα, ο Ο.Α.Ε.Δ. μπορεί να εγκρίνει την κάλυψη των θέσεων αυτών από αλλοδαπούς που δεν διαμένουν στην Ελλάδα. Αν ο Ο.Α.Ε.Δ. εγκρίνει την κάλυψη των θέσεων αυτών από το ε ξωτερικό, ο εργοδότης επιλέγει από τις ονομαστικές καταστάσεις που προβλέπονται στην παράγραφο 3 αυτού του άρθρου τους αλλοδαπούς που τον ενδιαφέρουν και υποβάλλει αίτηση στο νομάρχη για τη χορήγηση άδειας εργασίας σε αυτούς. 6. Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από τα εξής έγγραφα: α. βεβαίωση του εργοδότη ότι θα προσλάβει τους συγκεκριμένους αλλοδαπούς και ότι αναλαμβάνει τις δαπάνες διαβίωσής τους μέχρι να λάβουν άδεια παραμονής ή, αν δεν τους χορηγηθεί άδεια, μέχρι να αναχωρήσουν από τη χώρα, β. εγγυητική επιστολή τράπεζας ποσού ίσου τουλάχιστον με τις τριμηνιαίες αποδοχές ανειδίκευτου εργάτη για την κάλυψη των δαπανών τρίμηνης διαβίωσης του αλλοδαπού στην Ελλάδα και ποσού που καλύπτει τις δαπάνες επαναπροώθησής του ή απέλασής του στη χώρα προέλευσης. 7. Η άδεια εργασίας χορηγείται από το νομάρχη, ύστερα από γνώμη της αστυνομικής αρχής του νομού για θέματα που αφορούν τη δημόσια τάξη και ασφάλεια της χώρας. 8. Η άδεια εργασίας χορηγείται για περίοδο μέχρις ενός έτους και μπορεί να ανανεώνεται κάθε φορά για χρονικό διάστημα μέχρις ενός έτους. Απαραίτητη προϋπόθεση για την ανανέωση είναι η ύπαρξη σύμβασης εργασίας και η εκπλήρωση των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων εκ μέρους του αλλοδαπού. Ο αλλοδαπός που επιθυμεί την ανανέωση οφείλει, πριν από τη λήξη της άδειας εργασίας, να υποβάλλει αίτηση στο νομάρχη για ανανέωση με τα σχετικά δικαιολογητικά. 9.0 νομάρχης διαβιβάζει την άδεια εργασίας στο ελληνικό προξενείο για να δοθεί θεώρηση εισόδου και την κοινοποιεί στην υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης. Άρθρο 20 Θεώρηση εισόδου Για τη χορήγηση σε αλλοδαπό θεώρησης εισόδου για την απασχόλησή του με σχέση εξαρτημένης εργασίας απαιτείται να συγκεντρωθούν στην ελληνική προξενική αρχή του τόπου κατοικίας του τα εξής έγγραφα: α. διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο και πιστοποιητικό ποινικού μητρώου των αλλοδαπών αρχών, που προσκομίζει ο αλλοδαπός και β. άδεια εργασίας για το συγκεκριμένο αλλοδαπό που διαβιβάζει ο νομάρχης. Άρθρο Η αίτηση του αλλοδαπού συνοδεύεται από: α. άδεια εργασίας, β. σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, γ. αποδεικτικά στοιχεία ότι είναι ασφαλισμένος για την κάλυψη εξόδων νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης και για την κάλυψη εργατικού ατυχήματος ή ότι έ χει υποβληθεί σχετική αίτηση, δ. δήλωση, στην οποία αναφέρεται η διεύθυνση του καταλύματος του, ε. πιστοποιητικό υγείας, που εκδίδεται από ημεδαπά κρατικά νοσηλευτικά ιδρύματα ή κέντρα υγείας ή θεραπευτήρια και ιατρεία του Ι.Κ.Α., ότι ο αλλοδαπός δεν πάσχει από νόσημα, το οποίο σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (Π.Ο.Υ.) μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Τα έξοδα βαρύνουν τον ενδιαφερόμενο αλλοδαπό. Άρθρο 22 Διάρκεια και ανανέωση άδειας παραμονής 1. Η άδεια παραμονής για την παροχή εξαρτημένης εργασίας χορηγείται για ένα έτος και μπορεί να ανανεώνεται κάθε φορά για όσο χρόνο ισχύει η άδεια εργασίας. Για την ανανέωση ο αλλοδαπός οφείλει δύο τουλάχιστον μήνες πριν τη λήξη της άδειας παραμονής, να υποβάλλει στο δήμο ή την κοινότητα του τόπου κατοικίας του αίτηση και δικαιολογητικά από τα οποία να προκύπτει ότι: α. έχει άδεια εργασίας, β. έχει εκπληρώσει τις φορολογικές και ασφαλιστικέςτου υποχρεώσεις, γ. εξακολουθούν να πληρούνται οι προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο Μετά την πάροδο έξι ετών, η ανανέωση της άδειας παραμονής γίνεται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και έχει διετή διάρκεια. Ύστερα από δεκαετή συνολική παραμονή στην Ελλάδα και υπό τις αυτές προϋποθέσεις μπορεί με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης να χορηγείται άδεια παραμονής αόριστης διάρκειας. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις κατά τα λοιπά έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των παραγράφων 3 έως 6 του άρθρου 8 αυτού του νόμου. 3. Ο αλλοδαπός επιτρέπεται να συνάπτει σύμβαση εργασίας με άλλο εργοδότη κατά τη διάρκεια ισχύος της ά δειας εργασίας και της άδειας παραμονής του. Γ ια τη μεταβολή αυτή οφείλει να ενημερώνει άμεσα τον οικείο νομάρχη. Άρθρο Οι διατάξεις των άρθρων 19,20,21 και 22 του νόμου αυτού εφαρμόζονται αναλόγως και στους αλλοδαπούς που ε πιθυμούν να εισέλθουν στην Ελλάδα για την παροχή ανεξάρτητων υπηρεσιών ή έργου. Χορήγηση άδειας παραμονής 2. Γ ια την ανανέωση της άδειας εργασίας και της άδειας 1. Στον αλλοδαπό που έχει λάβει θεώρηση εισόδου για παραμονής των αλλοδαπών που αναφέρονται στην παράγραφο 1, αντί της σύμβασης παροχής ανεξάρτητων υπηρε την παροχή εξαρτημένης εργασίας στην Ελλάδα χορηγείται άδεια παραμονής, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι ε σιών ή έργου μπορεί να προσκομίζεται δήλωση του εργοδότη ότι θα απασχολήσει τον αλλοδαπό σε συγκεκριμένη ξής προϋποθέσεις: α. έχει άδεια εργασίας, εργασία για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ή βιβλιάριο ενσήμων ασφαλιστικού οργανισμού, από το οποίο να προκύ β. έχει συνάψει σύμβαση εργασίας, γ. είναι υγιής και ασφαλισμένος για την κάλυψη εξόδων πτει ότι ο αλλοδαπός έχει πραγματοποιήσει αριθμό ημερομισθίων ίσο τουλάχιστον με το μισό των εργάσιμων ημερών νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης και για την κάλυψη εργατικού ατυχήματος ή ότι έχει υποβληθεί που αντιστοιχούν στο χρονικό διάστημα από την έκδοση σχετική αίτηση, της άδειας εργασίας μέχριτην υποβολή της αίτησήςτου για δ. έχει εξασφαλίσει κατάλυμα. την ανανέωσή της.

91 1698 Ε Φ Η Μ Ε Ρ ΙΣ Τ Η Σ Κ Υ Β ΕΡ Ν Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ Π ΡΩ ΤΟ ) Άρθρο 24 Εποχιακή εργασία αλλοδαπών 1. Εποχιακή εργασία αλλοδαπού είναι η απασχόλησή του στην Ελλάδα για χρονικό διάστημα μέχρι έξι συνολικά μήνες ανά ημερολογιακό έτος σε τομέα δραστηριότητας που συναρτάται με το ρυθμό των εποχών, με σχέση εργασίας ο ρισμένου χρόνου για συγκεκριμένο εργοδότη και είδος α πασχόλησης και υπό την προϋπόθεση ότι ο αλλοδαπός δεν διατηρεί μόνιμη κατοικία στην Ελλάδα. 2. Ο εργοδότης που επιθυμεί να απασχολήσει αλλοδαπό για εποχιακή εργασία οφείλει να λάβει προηγούμενη έγκριση του Ο.Α.Ε.Δ. σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 5 του άρθρου 19 του παρόντος, ύστερα από αίτησή του προς την αρμόδια υπηρεσία εργασίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης τουλάχιστον τρεις μήνες πριν από την έναρξη των εργασιών του. Η αίτηση διαβιβάζεται στον Ο.Α.Ε.Δ. Κατά τα λοιπά η είσοδος και παραμονή αλλοδαπών για εποχιακή εργασία στην Ελλάδα ρυθμίζονται από διμερείς ή πολυμερείς διεθνείς συμφωνίες. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Σ Τ ΕΙΣΟ ΔΟ Σ ΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ Ο ΙΚΟ ΝΟΜΙΚΗ Σ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Άρθρο 25 Θεώρηση εισόδου 1. Είσοδος για την άσκηση ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας είναι η είσοδος στη χώρα αλλοδαπού φυσικού προσώπου με σκοπό την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας χωρίς εξάρτηση από κάποιον εργοδότη. 2. Επιτρέπεται η είσοδος αλλοδαπού στη χώρα, προκειμένου αυτός να ασκήσει ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα, εφόσον σωρευτικώς: α. διαθέτει επαρκείς πόρους για την άσκηση της δραστηριότητας, β. η δραστηριότητα συμβάλλει στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας. 3. Η αίτηση για τη χορήγηση άδειας άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας υποβάλλεται στην ελληνική προξενική αρχή του τόπου κατοικίας του αλλοδαπού και συνοδεύεται από τα εξής έγγραφα: α. οικονομοτεχνική μελέτη, στην οποία περιλαμβάνονται τουλάχιστοντο είδος και το ύψος της επένδυσης, καθώς και οι πηγές χρηματοδότησης, β. πιστοποιητικό φορολογικής ενημερότητας της χώρας προέλευσης, γ. στοιχεία που αποδεικνύουν την επιστημονική ή τεχνική ή επαγγελματική του κατάρτιση, ως προς τη δραστηριότητα που επιθυμεί να ασκήσει, δ. πιστοποιητικό ποινικού μητρώου των αλλοδαπών αρχών. 4. Η αίτηση με τα δικαιολογητικά διαβιβάζεται στην υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης στην περιφέρεια της οποίας βρίσκεται ο δήμος ή η κοινότητα, όπου προτίθεται να εγκατασταθεί και να ασκήσει τη δραστηριότητα που επιθυμεί. 5. Η υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης εξετάζει την σκοπιμότητα άσκησης της συγκεκριμένης οικονομικής δραστηριότητας. Η υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης μπορεί να απαιτεί από τον αλλοδαπό να προσκομίσει και πρόσθετα δικαιολογητικά. Αν η υπηρεσία κρίνει σκόπιμη την άσκηση της συγκεκριμένης δραστηριότητας, διαβιβάζει την αίτηση μαζί μετά σχετικά έγγραφα στο αρμόδιο κατά περίπτωση όργανο ή υπηρεσία, το οποίο, αφού προβεί στον προβλεπόμενο από το νόμο έλεγχο, χορηγεί στον αλλοδαπό την προβλεπόμενη άδεια άσκησηςτης συγκεκριμένης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας. Αν από το νόμο δεν προβλέπεται χορήγηση άδειας άσκησης της συγκεκριμένης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας, η άδεια αυτή χορηγείται από την υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης του τόπου όπου ο αλλοδαπός προτίθεται να ασκήσει τη δραστηριότητα αυτήν. 6. Η άδεια άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας αποστέλλεται στην ελληνική προξενική αρχή, η ο ποία τη γνωστοποιεί στον ενδιαφερόμενο. 7. Στον αλλοδαπό που έχει λάβει άδεια άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας χορηγείται από το ελληνικό προξενείο του τόπου κατοικίας του θεώρηση εισόδου. Άρθρο 26 Χορήγηση άδειας παραμονής 1. Στον αλλοδαπό, που έχει λάβει θεώρηση εισόδου στην χώρα για άσκηση ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας, χορηγείται άδεια παραμονής εφόσον: α. είναι υγιής και ασφαλισμένος για την κάλυψη των εξόδων νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης, β. έχει εξασφαλίσει κατάλυμα. 2. Η αίτηση του αλλοδαπού συνοδεύεται και από: α. στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι μπορεί να καλύψει τα έξοδα παραμονής του και της δραστηριότητας που θα α σκήσει, β. αποδεικτικά στοιχεία ότι είναι ασφαλισμένος για την κάλυψη των εξόδων νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης ή ότι έχει υποβληθεί σχετική αίτηση, γ. δήλωση στην οποία αναφέρεται η διεύθυνση του καταλύματος του, δ. πιστοποιητικό υγείας, που εκδίδεται από ημεδαπά κρατικά νοσηλευτικά ιδρύματα ή κέντρα υγείας ή θεραπευτήρια και ιατρεία του Ι.Κ.Α., ότι ο αλλοδαπός δεν πάσχει από νόσημα, το οποίο, σύμφωνα μετά διεθνή δεδομένα και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (Π.Ο.Υ.), μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Τα έξοδα βαρύνουν τον ενδιαφερόμενο αλλοδαπό. Άρθρο 27 Διάρκεια και ανανέωση της άδειας παραμονής 1. Η άδεια παραμονής χορηγείται για δύο έτη και μπορεί να ανανεώνεται για ισόχρονο διάστημα. 2. Η ανανέωση χορηγείται εφόσον: α. η εγκεκριμένη δραστηριότητα πράγματι εξακολουθεί να ασκείται, β. πρόκειται για την ίδια δραστηριότητα ή συνέχεια ή εξέλιξη της αρχικής δραστηριότητας, γ. έχει εκπληρώσει τις φορολογικές και ασφαλιστικές του υποχρεώσεις. 3. Η αίτηση για την ανανέωση υποβάλλεται δύο τουλάχιστον μήνες πριν τη λήξη της, στο δήμο ή την κοινότητα του τόπου κατοικίας του και συνοδεύεται από: α. τα δικαιολογητικά από τα οποία προκύπτει ότι πληροί τις προϋποθέσεις της προηγούμενης παραγράφου, β. τα δικαιολογητικά της παρ. 2 του άρθρου Μετά την πάροδο έξι ετών, η ανανέωση της άδειας παραμονής γίνεται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και έχει διετή διάρκεια. Ύστερα από δεκαετή συνολική παραμονή στην Ελλάδα και υπό τις αυτές προϋποθέσεις μπορεί, με απόφαση του

92 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ ΤΗΣ Κ Υ Β ΕΡΝ Η ΣΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ Π ΡΩΤΟ) 1699 Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, να χορηγείται άδεια παραμονής αόριστης διάρ δεται από ημεδαπά κρατικά νοσηλευτικά ιδρύματα ή κέ πρέπει να συνοδεύεται από πιστοποιητικό υγείας, που εκδίκειας. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις κατά τα λοιπά έχουν ντρα υγείας ή θεραπευτήρια και ιατρεία του Ι.Κ.Α., ότι το μέλος της οικογένειας δεν πάσχει από νόσημα, το οποίο μπο εφαρμογή οι διατάξεις των παραγράφων 3 έως 6 του άρθρου 8. ρεί να αποτελέσει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, σύμφωνα 5. Αν η άδεια παραμονής ανακληθεί ή δεν ανανεωθεί, επι μετά διεθνή δεδομένα και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγεί τρέπεται να χορηγηθεί στον αλλοδαπό προθεσμία μέχρι έ ξι μηνών για την αναχώρησή του από την Ελλάδα, εφόσον τούτο κρίνεται αναγκαίο για την εκκαθάριση της επιχείρησής του. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ' ΕΙΣΟ ΔΟ Σ ΚΑΙ Π ΑΡΑ Μ Ο Ν Η ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΓΙΑ Ο ΙΚΟ ΓΕΝ ΕΙΑΚΗ ΣΥΝΕΝΩΣΗ Άρθρο 28 Θεώρηση εισόδου 1.0 αλλοδαπός που κατοικεί νόμιμα στην Ελλάδα επί δύο τουλάχιστον έτη μπορεί να ζητήσει την είσοδο και την εγκατάσταση στη χώρα μελών της οικογένειάςτου εφόσον: α. τα μέλη της οικογένειάςτου πρόκειται να κατοικήσουν μαζί του, β. ο αϊτών αλλοδαπός αποδεικνύει ότι διαθέτει προσωπικό εισόδημα σταθερό και επαρκές για τις ανάγκες της οικογένειάς του, που δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη, καθώς και κατάλληλο κατάλυμα και ασφάλιση υγειονομικής περίθαλψης, που μπορεί να καλύψει και τα μέλη της οικογένειάς του που θα συντηρούνται από αυτόν. 2. Ω ς μέλη οικογένειας του αλλοδαπού που εισέρχονται στη χώρα στο πλαίσιο της οικογενειακής συνένωσης νοούνται: α. ο σύζυγος, β. τα κάτω των 18 ετών άγαμα τέκνα του, γ. τα κάτω των 18 ετών άγαμα τέκνα του συζύγου του, ε φόσον του έχει ανατεθεί η άσκηση της γονικής μέριμνας. 3. Ο αλλοδαπός υποβάλλει στο δήμο ή την κοινότητα του τόπου κατοικίας του αίτηση για τη χορήγηση άδειας εισόδου για οικογενειακή συνένωση. Η αίτηση αυτή συνοδεύεται από: α. αντίγραφο της άδειας παραμονής, β. αντίγραφο εκκαθαριστικού σημειώματος ή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του τελευταίου οικονομικού έ τους πριν την υποβολή της αίτησης, γ. πρόσφατο πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασής του, από το οποίο προκύπτει ο συγγενικός δεσμός. δ. δήλωσή του, ότι τα μέλη της οικογένειας θα κατοικήσουν μαζί με τον αλλοδαπό. 4. Ο δήμος ή η κοινότητα εξετάζει την πληρότητα των δικαιολογητικών και τα διαβιβάζει μαζί με την αίτηση του αλλοδαπού στην υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης. 5. Ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας αποφαίνεται, ύστερα από γνώμη της αστυνομικής αρχής, για θέματα που αφορούν στη δημόσια τάξη και ασφάλεια της χώρας για τη χορήγηση θεώρησης εισόδου. Αν αποφανθεί θετικά, η οικεία ελληνική προξενική αρχή χορηγεί στα μέλη της οικογένειας του αλλοδαπού τη θεώρηση εισόδου για οικογενειακή συνένωση, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 7 αυτού του νόμου. ας. Για τα ανήλικα τέκνα η αίτηση υποβάλλεται από εκείνον που ασκείτη γονική μέριμνα. Τα έξοδα βαρύνουντον ενδιαφερόμενο αλλοδαπό. 2. Στους ανήλικους αλλοδαπούς που έχουν συμπληρώσει το 14ο έτος της ηλικίας τους χορηγείται ατομική άδεια παραμονής, η οποία λήγει με τη λήξη της άδειας παραμονής ε κείνου που ασκεί τη γονική μέριμνα. Για όσους δεν έχουν συμπληρώσει το παραπάνω έτος της ηλικίας τους, καθώς και για τέκνα αλλοδαπών που γεννιούνται στην Ελλάδα, η παραμονή τους καλύπτεται από την άδεια παραμονής εκείνου που ασκείτη γονική μέριμνα. Άρθρο 30 Διάρκεια και ανανέωση της άδειας παραμονής 1. Η άδεια παραμονής χορηγείται για χρονικό διάστημα μέχρις ενός έτους, μπορεί να ανανεώνεται για χρονικό διάστημα μέχρις ενός έτους και ακολουθεί την τύχη της άδειας παραμονής του αλλοδαπού. 2. Αλλοδαπός που επιθυμεί την ανανέωση της άδειας παραμονής για λόγους οικογενειακής συνένωσης υποχρεούται, δύο τουλάχιστον μήνες πριν τη λήξη της, να υποβάλει στο δήμο ή την κοινότητα του τόπου κατοικίας του σχετική αίτηση. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του άρθρου 8 του νόμου αυτού. Άρθρο 31 Άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας από μέλη οικογένειας αλλοδαπού Τα πρόσωπα που γίνονται δεκτά για λόγους οικογενειακής συνένωσης επιτρέπεται να εργάζονται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ή να παρέχουν ανεξάρτητες υπηρεσίες ή έργο ή να ασκούν ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα. Προς το σκοπό αυτόν απαιτείται να λαμβάνουν άδεια εργασίας ή άδεια άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας, προσκομίζοντας την άδεια παραμονής λόγω οικογενειακής συνένωσης, εφαρμοζομένων αναλόγως των διατάξεων των παραγράφων 61,7.1. και 8..του άρθρου 66 του παρόντος ως προς τη διαδικασία και τα λοιπά απαιτούμενα δικαιολογητικά. Άρθρο 32 Αυτοτελής άδεια παραμονής μελών οικογένειας αλλοδαπού 1. Πρόσωπα που έχουν γίνει δεκτά για λόγους οικογενειακής συνένωσης μπορούν να αποκτήσουν αυτοτελές δικαίωμα παραμονής στην Ελλάδα όταν: α. ενηλικιωθούν, β. αποβιώσει ο αλλοδαπός, γ. ο αλλοδαπός ασκεί βία στα πρόσωπα αυτά, δ. εκδοθεί απόφαση διαζυγίου του αλλοδαπού. 2. Η αίτηση για τη χορήγηση αυτοτελούς άδειας παραμονής συνοδεύεται ιδίως από ληξιαρχική πράξη γέννησης ή Άρθρο 29 θανάτου ή δικαστική απόφαση διαζυγίου. 3. Η διάρκειατης αυτοτελούς άδειας παραμονής δεν μπορεί να υπερβαίνει το ένα έτος και μπορεί να ανανεωθεί για Χορήγηση άδειας παραμονής 1. Η αίτηση μέλους της οικογένειας αλλοδαπού για τη χο ένρήγηση άδειας παραμονής για οικογενειακή συνένωση νο για λόγο που προβλέπεται από τον παρόντα ακόμη έτος. Περαιτέρω ανανέωσή της επιτρέπεται μό νόμο.

93 1 700 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ ΤΗΣ Κ Υ Β ΕΡ Ν Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ Π ΡΩ ΤΟ ) Άρθρο 33 Άδεια παραμονής αλλοδαπού, συζύγου Έλληνα ή πολίτη της Ευρωπαϊκής Ένω σης 1. Στον αλλοδαπό, σύζυγο ημεδαπού ή πολίτη χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης χορηγείται άδεια παραμονής διάρκειας μέχρι πέντε ετών. Η άδεια αυτή ανανεώνεται κάθε φορά με τη λήξη της για χρονικό διάστημα μέχρι πέντε έτη και επέχει θέση άδειας εργασίας. 2. Η άδεια αυτή δεν χορηγείται ή, αν έχει ήδη χορηγηθεί, ανακαλείται, εφόσον διαπιστωθεί ότι ο γάμος τελέστηκε με κύριο σκοπό την καταστρατήγηση των διατάξεων του παρόντος νόμου, προκειμένου ο αλλοδαπός να αποκτήσει ά δεια παραμονής ή την ελληνική ιθαγένεια. Ο γάμος θεωρείται ότι έχει τελεσθεί για το σκοπό αυτόν ιδίως όταν δεν υ πάρχει συμβίωση των δύο συζύγων ή δυνατότητα επικοινωνίας ή όταν ο ένας σύζυγος αγνοεί στοιχεία της ταυτότητας του άλλου συζύγου. Στις περιπτώσεις αυτές η υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης προβαίνει στους αναγκαίους ελέγχους για να διαπιστώσει τα στοιχεία ή άλλα περιστατικά από τα οποία αποδεικνύεται ή τεκμαίρεται ο παραπάνω σκοπός τέλεσης του γάμου. Τα στοιχεία αυτά γνωστοποιούνται και στη Διεύθυνση Αστικής και Δημοτικής Κατάστασης του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η' ΕΙΣΟ ΔΟ Σ ΚΑΙ Π ΑΡΑΜ Ο ΝΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΓΙΑ ΑΛΛΟΥΣ ΛΟΓΟ ΥΣ Άρθρο 34 Είσοδος και παραμονή αλλοδαπών αθλητών και προπονητών 1. Η είσοδος στη χώρα αλλοδαπών αθλητών και προπονητών αθλήματος, που έχει αναγνωρισθεί από τις ελληνικές α θλητικές αρχές, για την εγγραφή, μεταγραφή ή πρόσληψή τους σε αναγνωρισμένο αθλητικό σωματείο σε Αθλητική Α νώνυμη Εταιρία (Α.Α.Ε.) ή σε Τμήμα Αμειβομένων Αθλητών (Τ.Α.Α.), επιτρέπεται ύστερα από έγκριση της ελληνικής α θλητικής ομοσπονδίας του οικείου αθλήματος και χορήγηση θεώρησης εισόδου. 2. Ο αλλοδαπός αθλητής ή προπονητής που επιθυμεί να έλθει στην Ελλάδα εν όψει εγγραφής, μεταγραφής ή πρόσληψης, οφείλει να προσκομίσει στο ελληνικό προξενείο του τόπου κατοικίας του: α. διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο, β. έγκριση της ελληνικής ομοσπονδίας του οικείου αθλήματος για την είσοδό του στην Ελλάδα για εγγραφή, μεταγραφή ή πρόσληψη, γ. πιστοποιητικό ποινικού μητρώου των αλλοδαπών αρχών. 3. Αλλοδαπός αθλητής ή προπονητής, που έχει λάβει θεώρηση εισόδου για την εγγραφή, μεταγραφή ή πρόσληψη, μπορεί να ζητήσει άδεια παραμονής, εφόσον σωρευτικώς: α. έχει εγγράφει', μεταγράφει' ή προσληφθεί σε ελληνικό αθλητικό σωματείο, Α.Α.Ε. ή Τ.Α.Α., β. είναι υγιής και ασφαλισμένος για την κάλυψη των εξόδων νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης, γ. έχει εξασφαλίσει κατάλυμα. 4. Η αίτηση για τη χορήγηση άδειας παραμονής συνοδεύεται από: α. αντίγραφο της έγγραφης συμφωνίας συνεργασίας, αν πρόκειται για εγγραφή ή μεταγραφή αθλητή σε ερασιτεχνικό σωματείο ή της σύμβασης εργασίας, αν πρόκειται για εγγραφή ή μεταγραφή επαγγελματία ή αμειβόμενου αθλητή ή για πρόσληψη προπονητή με το συγκεκριμένο αθλητικό σωματείο Α.Α.Ε. ή Τ.Α.Α. στην ελληνική γλώσσα, β. πιστοποιητικό υγείας που εκδίδεται από ημεδαπά κρατικά νοσηλευτικά ιδρύματα ή κέντρα υγείας ή θεραπευτήρια και ιατρεία του Ι.Κ.Α. ότι ο αλλοδαπός δεν πάσχει από νόσημα, το οποίο σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (Π.Ο.Υ.) μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Τα έξοδα βαρύνουν τον ενδιαφερόμενο αλλοδαπό, γ. δήλωση στην οποία αναγράφεται η διεύθυνση του καταλύματος του, δ. αποδεικτικά στοιχεία ότι είναι ασφαλισμένος στην Ελλάδα για κάλυψη των εξόδων νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης ή ότι έχει υποβληθεί σχετική αίτηση, ε. βεβαίωση της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού, με την οποία πιστοποιείται ότι ο αθλητής έχει δικαίωμα να ενταχθεί στη δύναμη αθλητικού σωματείου, Α.Α.Ε. ή Τ.Α.Α. του οικείου αθλήματος ή ότι ο προπονητής έχει τα νόμιμα προσόντα για την άσκηση του επαγγέλματος του. 5. Η άδεια παραμονής χορηγείται για όσο χρονικό διάστημα διατηρείται σε ισχύ η έγγραφη συμφωνία συνεργασίας ή η σύμβαση εργασίας του αλλοδαπού. Αν η συμφωνία αυτή παραταθεί, ανανεώνεται ισόχρονα και η άδεια παραμονής. Άρθρο 35 Είσοδος και παραμονή μελών διοικητικού συμβουλίου, διαχειριστών και προσωπικού εταιριών 1. Επιτρέπεται να εισέλθουν στη χώρα, αφού προηγουμένως λάβουν ειδική θεώρηση εισόδου: α. Αλλοδαποί, μέλη διοικητικών συμβουλίων, διαχειριστές και ανώτατα διευθυντικά στελέχη (γενικοί διευθυντές και διευθυντές) θυγατρικών εταιριών και υποκαταστημάτων αλλοδαπών εταιριών που ασκούν νομίμως εμπορική δραστηριότητα στην Ελλάδα. β. Το αλλοδαπό υπαλληλικό προσωπικό που απασχολείται αποκλειστικώς σε εταιρίες που έχουν υπαχθεί σε διατάξεις του Α Ν. 89/1967 (ΦΕΚ 132 Α'), Α Ν. 378/1968 (ΦΕΚ82 Α) και του άρθρου 25 του Ν. 27/1975 (ΦΕΚ 77 Α'), όπως α- ντικαταστάθηκε από το άρθρο 4 του Ν. 2234/1994 (Φ ΕΚ 142 Α'), καθώς και σε επιχειρήσεις του Ν.Δ. 2687/1953 (ΦΕΚ317 Α). γ. Αλλοδαποί τεχνικοί που απασχολούνται σε βιομηχανίες ή μεταλλεία υπό τους όρους που προβλέπονται στον Α.Ν. 448/1968 (ΦΕΚ 130 Α'). δ. Αλλοδαποί, προερχόμενοι από τρίτες χώρες, οι οποίοι εργάζονται σε επιχειρήσεις εγκατεστημένες σε άλλο κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποσπώνται στην Ελλάδα σε θυγατρικές εταιρίες ή υποκαταστήματα αυτών των επιχειρήσεων. ε. Άλλες κατηγορίες αλλοδαπών που μπορεί να καθορίζονται με απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εργασίας και Κοινωνικών Α σφαλίσεων και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού. 2. Οι αλλοδαποί που επιθυμούν να εισέλθουν στην Ελλάδα για τον σκοπό που αναφέρεται στην παράγραφο 1 προσκομίζουν στο ελληνικό προξενείο του τόπου κατοικίας τους: α. διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο, β. βεβαίωση της εταιρίας ότι θα απασχοληθούν σε αυτή στην Ελλάδα. Κατ εξαίρεση κατά την αρχική εγκατάσταση των εταιριών της περίπτωσης β 'της παραγράφου 1 και για

94 ΦΕΚ91 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ ΤΗΣ Κ Υ Β ΕΡ Ν Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 1701 τη θεώρηση εισόδου του νόμιμου εκπροσώπου αυτών, αντί της βεβαίωσης της εταιρίας, πρέπει να προσκομίζεται βεβαίωση του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας ή του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, κατά περίπτωση, από την ο ποία προκύπτει ο διορισμός του νόμιμου εκπροσώπου, γ. πιστοποιητικό ποινικού μητρώουτων αλλοδαπών αρχών. 3. Στους αλλοδαπούς της παραγράφου 1 χορηγείται ά δεια παραμονής, εφόσον: α. Έχουν σύμβαση εργασίας με την εταιρία ή, εφόσον πρόκειται για μέλη διοικητικού συμβουλίου ή διαχειριστές, προσκομίσουν απόφαση του αρμόδιου οργάνου της εταιρίας για την ιδιότητά τους. β. Είναι ασφαλισμένοι για την κάλυψη εξόδων νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης. Η ισχύς της παρ. 11 του άρθρου 8 του Ν. 2166/1993 δεν θίγεται. γ. Προσκομίσουν πιστοποιητικό υγείας που εκδίδεταιαπό ημεδαπά κρατικά νοσηλευτικά ιδρύματα ή κέντρα υγείας ή θεραπευτήρια και ιατρεία του Ι.Κ.Α. ότι ο αλλοδαπός δεν πάσχει από νόσημα, το οποίο σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (Π.Ο.Υ.) μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Τα έξοδα βαρύνουν τον ενδιαφερόμενο αλλοδαπό. δ. Δήλωση στην οποία να αναγράφεται η διεύθυνση του καταλύματος του. 4. Η άδεια παραμονής χορηγείται για χρονικό διάστημα ε νός έτους και μπορεί να ανανεώνεται για ίσο χρονικό διάστημα. 5. Οιπαραπάνω αλλοδαποί μπορούν να συνοδεύονται και από τα κατά το άρθρο 28 παράγραφος 2 μέλη της οικογένειάςτους, στα οποία χορηγείται ατομική άδεια παραμονής που λήγει με τη λήξη της άδειας παραμονής των αλλοδαπών, εφόσον προσκομίσουν το υπό στοιχείο γ' της παραγράφου 3 αυτού του άρθρου πιστοποιητικό. Άρθρο 36 Είσοδος και παραμονή αλλοδαπών πνευματικών δημιουργών και μελών καλλιτεχνικών συγκροτημάτων καιτσίρκων 1. Αλλοδαποί πνευματικοί δημιουργοί, όπως συγγραφείς, λογοτέχνες, σκηνοθέτες, ζωγράφοι, γλύπτες, ηθοποιοί, χορογράφοι, σκηνογράφοι, καθώς και μέλη καλλιτεχνικών συγκροτημάτων και τσίρκων και οι εργαζόμενοι σε αυτά επιτρέπεται να εισέλθουν στη χώρα, εφόσον αποδεικνύουν τη συγκεκριμένη δραστηριότητά τους και αφού λάβουν θεώρηση εισόδου στην Ελλάδα. 2. Στους αλλοδαπούς της παραγράφου 1 χορηγείται ά δεια παραμονής, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: α. είναι υγιείς και ασφαλισμένοι για την κάλυψη εξόδων νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης, β. έχουν εξασφαλίσει κατάλυμα και διαθέτουν τα οικονομικά μέσα για τη διαβίωσή τους. 3. Η αίτηση του αλλοδαπού για τη χορήγηση άδειας παραμονής συνοδεύεται από: α. αντίγραφο σύμβασης εξαρτημένης εργασίας ή έργου, β. πιστοποιητικό υγείας που εκδίδεται από ημεδαπά κρατικά νοσηλευτικά ιδρύματα ή κέντρα υγείας ή θεραπευτήρια και ιατρεία του Ι.Κ.Α. ότι ο αλλοδαπός δεν πάσχει από νόσημα, το οποίο σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (Π.Ο.Υ.) μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Τα έξοδα βαρύνουν τον ενδιαφερόμενο αλλοδαπό, γ. δήλωση στην οποία αναγράφεται η διεύθυνση του καταλύματος του, δ. αποδεικτικά στοιχεία ότι είναι ασφαλισμένος στην Ελλάδα για την κάλυψη εξόδων νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης ή ότι έχει υποβληθεί σχετική αίτηση και ε. αποδεικτικά στοιχεία ότι διαθέτει τα απαραίτητα οικονομικά μέσα για τη διαβίωσή του. 4. Η άδεια παραμονής χορηγείται για χρονικό διάστημα μέχρις ενός έτους και μπορεί να ανανεώνεται κάθε φορά για χρονικό διάστημα μέχρι ένα έτος. 5. Τα μέλη καλλιτεχνικών συγκροτημάτων, που έρχονται στην Ελλάδα στα πλαίσια πολιτιστικών ή μορφωτικών α νταλλαγών υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού ή των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, επιτρέπεται να εισέρχονται στη χώρα, αφού λάβουν θεώρηση εισόδου που χορηγείται για όσο χρονικό διάστημα πρόκειται να διαρκέσουν οι εκδηλώσεις. Άρθρο 37 Άλλες περιπτώσεις χορήγησης άδειας παραμονής 1. Επιτρέπεται να χορηγείται άδεια παραμονής σε αλλοδαπό για ένα έτος, που μπορεί να ανανεώνεται για ίσο χρονικό διάστημα, εφόσον: α. αποδεικνύει ότι διαθέτει πόρους για την κάλυψη των δαπανών διαβίωσής του χωρίς να παρέχει εξαρτημένη εργασία ή να ασκεί ανεξάρτητη δραστηριότητα και ότι η προέλευση των πόρων αυτών είναι νόμιμη, β. έχει εξασφαλίσει κατάλυμα, γ. είναι υγιής και είναι ασφαλισμένος για κάλυψη εξόδων νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης. 2. Η αίτηση του αλλοδαπού για τη χορήγηση άδειας παραμονής συνοδεύεται από: α. αποδεικτικά στοιχεία ότι διαθέτει τα απαραίτητα οικονομικά μέσα για τη διαβίωσή του, β. δήλωση, στην οποία αναφέρεται η διεύθυνση του καταλύματος του, γ. αποδεικτικά στοιχεία ότι είναι ασφαλισμένος για την κάλυψη εξόδων νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης ή ότι έχει υποβληθεί σχετική αίτηση, δ. πιστοποιητικό υγείας, που εκδίδεται από ημεδαπά κρατικά νοσηλευτικά ιδρύματα ή κέντρα υγείας ή θεραπευτήρια και ιατρεία του Ι.Κ.Α., ότι ο αλλοδαπός δεν πάσχει από νόσημα, το οποίο σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (Π.Ο.Υ.) μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Τα έξοδα βαρύνουν τον ενδιαφερόμενο αλλοδαπό. 3. Ύστερα από δεκαετή συνολική παραμονή στην Ελλάδα και υπό τις αυτές προϋποθέσεις μπορεί, με απόφαση του Υ πουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, να χορηγείται άδεια παραμονής αόριστης διάρκειας. Κατά τα λοιπά έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των παραγράφων 3 έως 6 του άρθρου 8 του νόμου αυτού. 4. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης επιτρέπεται να χορηγείται ά δεια παραμονής μέχρις ενός έτους, η οποία μπορεί να ανανεώνεται κάθε φορά μέχρι ένα έτος: α. Σε πρόσωπα που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις νόμιμης παραμονής και για λόγους ανθρωπιστικής ιδίως φύσεως καθίσταται αδύνατη η αναχώρηση ή η απομάκρυνσή τους από την ελληνική επικράτεια. β. Σε αλλοδαπούς οι οποίοι εξαναγκάζονται για λόγους α- νωτέρας βίας να μετακινηθούν από τη χώρα ιθαγένειάς τους. Η άδεια είναι προσωρινή και διαρκεί μέχρις ότου εξαλειφθούν οι λόγοι για τους οποίους χορηγήθηκε, γ. Σε αλλοδαπούς επιστήμονες, οι οποίοι έχουν ιδιαιτέ

95 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ Τ Η Σ Κ Υ Β ΕΡ Ν Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ Π ΡΩ ΤΟ ) ρως διακριθεί για την προσφορά τους στην έρευνα και την επιστήμη. δ. Σε αλλοδαπούς επιστήμονες των νέων τεχνολογιών και ιδίως της πληροφορικής. Άρθρο 38 Είσοδος αλλοδαπών για ολιγοήμερη παραμονή Αλλοδαπός που εισέρχεται στη χώρα για τουρισμό, συνέδρια, πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις και γενικά για ολιγοήμερη παραμονή, μπορεί να παραμείνει προσωρινά χωρίς άδεια παραμονής, για όσο χρόνο ισχύει η προξενική θεώρηση ή για χρονικό διάστημα τριών μηνών, εάν πρόκειται για αλλοδαπό στον οποίο επιτρέπεται η είσοδος χωρίς προξενική θεώρηση. Παράτασητου χρόνου παραμονής μέχρι έξι ακόμη μήνες μπορεί να χορηγηθεί στον αλλοδαπό, ε φόσον διαθέτει επαρκείς πόρους διαβίωσης. Η αίτηση υποβάλλεται πριν από τη λήξη της θεώρησης ή του ελεύθερου χρόνου διαμονής στην αστυνομική αρχή του τόπου διαμονής του. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ' ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ Υ Π Ο ΧΡΕΩ ΣΕΙΣ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ Άρθρο Οι αλλοδαποί που διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα α σφαλίζονται στους οικείους ασφαλιστικούς οργανισμούς και απολαμβάνουντων ιδίων ασφαλιστικών δικαιωμάτων με τους ημεδαπούς. 2. Οι διατάξεις του Ν.Δ. 57/1973, όπως κάθε φορά ισχύει, για την κοινωνική προστασία, εφαρμόζονται και στους αλλοδαπούς που διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα. 3. Οι αλλοδαποί κρατούμενοι ενημερώνονται αμέσως μετά την εισαγωγή τους σε κάποιο ίδρυμα, σε γλώσσα την ο ποία κατανοούν, για τα κύρια στοιχεία της διαβίωσής τους στο ίδρυμα, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους. Διευκολύνεται η επικοινωνία τους με διπλωματικούς ή προξενικούς υπαλλήλους του Κράτους από το οποίο προέρχονται. 4. Οι πράξεις που περιγράφονται στα άρθρα 1 έως 3 του Ν. 927/1979 (ΦΕΚ 139 Α') διώκονται αυτεπαγγέλτως. 5. Αλλοδαπός που διαμένει νόμιμα στην Ελλάδα και εξέρχεται προσωρινά από το ελληνικό έδαφος δικαιούται επανεισόδου, εφόσον η άδεια παραμονής του εξακολουθεί να ισχύει κατά το χρόνο της επανεισόδου του. Άρθρο 40 Πρόσβαση των ανήλικων αλλοδαπών στην εκπαίδευση 1. Ανήλικοι αλλοδαποί, που διαμένουν στην ελληνική επικράτεια, υπάγονται στην υποχρέωση της ελάχιστης σχολικής φοίτησης, όπως και οι ημεδαποί. 2. Οι ανήλικοι αλλοδαποί που φοιτούν σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης έχουν χωρίς περιορισμούς πρόσβαση στις δραστηριότητες της σχολικής ή εκπαιδευτικής κοινότητας. 3. Γιια την εγγραφή αλλοδαπών ανηλίκων στα δημόσια σχολεία απαιτούνταιτα αντίστοιχα μεταπροβλεπόμεναγια τους ημεδαπούς δικαιολογητικά. Κατ εξαίρεση, με ελλιπή δικαιολογητικά μπορεί να εγγράφονται στα δημόσια σχολεία τέκνα: α. όσων προστατεύονται από το ελληνικό κράτος ως πρόσφυγες και όσων τελούν υπό την προστασία της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών, β. όσων προέρχονται από περιοχές στις οποίες επικρατεί έκρυθμη κατάσταση, γ. όσων έχουν υποβάλει αίτηση για τη χορήγηση ασύλου. δ. αλλοδαπών που διαμένουν στην Ελλάδα, ακόμη και αν δεν έχει ρυθμιστεί η νόμιμη παραμονή τους σε αυτήν. 4. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων μπορεί να καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις αναγνώρισης τίτλων σπουδών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που έγιναν στη χώρα προέλευσης και οι προϋποθέσεις κατάταξης σε βαθμίδες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, εγγραφής αλλοδαπών μαθητών χωρίς δικαιολογητικά στα δημόσια σχολεία. Με ό μοια απόφαση μπορεί να ρυθμίζονται θέματα προαιρετικής διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας και πολιτισμού εκεί ό που υπάρχει ικανός αριθμός μαθητών, που ενδιαφέρονται στο πλαίσιο των ενισχυτικών δράσεων του Υπουργείου Ε θνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, και να καθορίζονται η εργασιακή σχέση και τα προσόντα των εκπαιδευτικών, που θα διδάσκουν τη μητρική γλώσσα και τα στοιχεία πολιτισμού της χώρας προέλευσης. 5. Αλλοδαποί που έχουν αποφοιτήσει από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα έχουν πρόσβαση στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, υπάτους αυτούς όρους και προϋποθέσεις όπως και οι ημεδαποί. Άρθρο 41 Υποχρεώσεις αλλοδαπών 1. Ο αλλοδαπός, κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ελλάδα, υποχρεούται να δηλώσει στην υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης: α. κάθε μεταβολή της κατοικίας του, β. κάθε μεταβολή της προσωπικής του κατάστασης, ιδίως δε την αλλαγή ιθαγένειας, τη σύναψη, λύση ή ακύρωση γάμου ή τη γέννηση τέκνου, γ. την απώλεια ή ανανέωση ή μεταβολή του διαβατηρίου του ή άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου, δ. την απώλεια της άδειας παραμονής του και ε. κάθε μεταβολή στην απασχόλησή του, όπως μεταβολή εργοδότη, καταγγελία της σύμβασης εργασίας. Οι παραπάνω δηλώσεις γίνονται μέσα σε ένα μήνα από τις παραπάνω μεταβολές. Η υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης, καθώς και οι δήμοι και κοινότητες υποχρεούνται να τηρούν μητρώο αλλοδαπών. 2. Ο ασκών τη γονική μέριμνα δηλώνει στην υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης τα αλλοδαπά τέκνα του που δεν έχουν συμπληρώσειτο 18ο έτοςτης ηλικίας τους. Σε περίπτωση που αυτός δεν διαμένει στην Ελλάδα, η δήλωση γίνεται από εκείνον με τον οποίο κατοικούν. 3. Αλλοδαπός, κάτοχος άδειας παραμονής, οφείλει να α ναχωρήσει χωρίς άλλη ειδοποίηση μέχρι την τελευταία η μέρα της λήξης της ισχύος της, εκτός αν πριν από τη λήξη της έχει υποβάλει αίτηση για την ανανέωσή της. 4. Αλλοδαπός, στον οποίο δεν εγκρίθηκε παραμονή ή α νανέωση της άδειας διαμονής του, υποχρεούται να εγκαταλείψει αμέσως το ελληνικό έδαφος χωρίς άλλες διατυπώσεις. 5. Αλλοδαπός, που παραμένει στη χώρα για χρονικό διάστημα μέχριτριάντα ημερών από τη λήξη της άδειας παραμονής του ή παραβιάζει, για το ίδιο χρονικό διάστημα, τη διάρκεια του αναγραφόμενου στην κατεχόμενη θεώρηση εισόδου ήτου δικαιούμενου ελεύθερου χρόνου παραμονής του, καθώς και την προβλεπόμενη στην ομοιόμορφη θεώρηση SCHENGEN διάρκεια παραμονής ή το δικαιούμενο ε λεύθερο χρόνο παραμονής του στον ενιαίο χώρο, υποχρεούται κατά την αναχώρηση να καταβάλει το τετραπλάσιο

96 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ ΤΗΣ Κ Υ Β ΕΡΝ Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) του προβλεπόμενου παράβολου για άδεια παραμονής ετήσιας διάρκειας. Εάν ο χρόνος της παράνομης παραμονής είναι μεγαλύτερος των τριάντα ημερών, υποχρεούται να καταβάλειτο οκταπλάσιο του προβλεπόμενου παράβολου για ετήσια άδεια παραμονής. Με απόφαση των Υπουργών Ε σωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εξωτερικών, Οικονομικών και Δημόσιας Τάξης καθορίζονται ο τρόπος καταβολής του παραπάνω προστίμου και κάθε άλλη λεπτομέρεια που είναι αναγκαία για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΠΕΡΙΟ ΡΙΣΜ Ο Ι - ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΠΑΡΑΜ Ο ΝΗΣ ΑΠ ΕΛΑΣΕΙΣ Αρθρο 42 Περιορισμοί στην κίνηση και εγκατάσταση αλλοδαπών 1. Οι εγκατεστημένοι στη χώρα αλλοδαποί έχουν ελευθερία κίνησης και εγκατάστασης στο σύνολο της επικράτειας. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υ πουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας και Δημόσιας Τάξης, μπορεί να απαγορεύεται η παραμονή ή η εγκατάσταση αλλοδαπών σε ορισμένες γεωγραφικές περιοχές της χώρας. 2. Με απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού μπορεί να επιβάλλονται σε συγκεκριμένο αλλοδαπό, για λόγους εθνικής ασφάλειας, δημόσιας τάξης ή δημόσιας υγείας, περιορισμοί που αναφέρονται ιδίως στην εγκατάσταση, παραμονή, μετάβαση σε ορισμένους τόπους, την άσκηση ορισμένου επαγγέλματος ή υποχρέωση εμφανίσεώςτου στις αστυνομικές αρχές. Άρθρο 43 Ανάκληση της άδειας παραμονής 1. Με απόφαση του Γ ενικού Γ ραμματέα Περιφέρειας, ύ στερα από εισήγηση των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης ή Υγείας και Πρόνοιας αντιστοίχως, ανακαλείται η άδεια παραμονής πέραν των γενικών λόγων ανάκλησης σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία καιγιατους εξής λόγους: α. εθνικής ασφάλειας και δημόσιας τάξης, β. προστασίας της δημόσιας υγείας, εφόσον ο αλλοδαπός πάσχει από νόσημα που μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο γι αυτή σύμφωνα μετά διεθνή δεδομένα και την Π.Ο.Υ. και αρνείται να συμμορφωθεί προς τα μέτρα που καθορίζονται από τις ιατρικές αρχές για την προστασία της, αν και του έ χει παρασχεθεί η απαραίτητη πληροφόρηση, γ. σε περίπτωση παραβίασης από τον αλλοδαπό των υποχρεώσεων που προκύπτουν γι αυτόν από τον παρόντα νόμο ή υποβολής πλαστών δικαιολογητικών. 2. Η ανάκληση της άδειας παραμονής συνεπάγεται την υ ποχρεωτική ανάκληση της άδειας εργασίας ή άδειας άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας. Άρθρο 44 Διοικητική απέλαση 1. Η διοικητική απέλαση αλλοδαπού επιτρέπεται αν: α. Έχει καταδικασθείτελεσίδικα σε ποινή στερητική της ε λευθερίας τουλάχιστον ενός έτους ή, ανεξαρτήτως ποινής, για εγκλήματα προσβολών του πολιτεύματος, προδοσίας της χώρας, εγκλήματα σχετικά με την εμπορία και διακίνηση ναρκωτικών, νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, διεθνή οικονομικά εγκλήματα, εγκλήματα με χρήση μέσων υψηλής τεχνολογίας, εγκλήματα περί το νόμισμα, εγκλήματα αντίστασης, αρπαγής ανηλίκου, κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, κλοπής, απάτης, υπεξαίρεσης, εκβίασης, τοκογλυφίας, του νόμου περί μεσαζόντων, πλαστογραφίας, ψευδούς βεβαίωσης, συκοφαντικής δυσφήμισης, λαθρεμπορίας, για εγκλήματα που αφορούν τα όπλα, αρχαιότητες, την προώθηση λαθρομεταναστών στο εσωτερικό της χώρας ή τη διευκόλυνση της μεταφοράς ή προώθησής τους ή της εξασφάλισης καταλύματος σε αυτούς για α πόκρυψη και εφόσον η απέλασή του δεν διατάχθηκε από το αρμόδιο δικαστήριο. β. Έχει παραβιάσει τις διατάξεις του παρόντος νόμου. γ. Η παρουσία του στο ελληνικό έδαφος είναι επικίνδυνη για τη δημόσια τάξη ή ασφάλεια της χώρας ή για τη δημόσια υγεία, εφόσον πάσχει από νόσημα που μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο γι αυτή σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα και την Π.Ο.Υ. και αρνείται να συμμορφωθεί προς τα μέτρα που καθορίζονται από τις ιατρικές αρχές για την προστασία της, αν και του έχει παρασχεθεί η απαραίτητη πληροφόρηση. 2. Η απέλαση διατάσσεται με απόφαση του οικείου Αστυνομικού Διευθυντή και προκειμένου περί Γενικών Αστυνομικών Διευθύνσεων Αττικής και Θεσσαλονίκης, από τον αρμόδιο για θέματα αλλοδαπών Αστυνομικό Διευθυντή ή ανώτερο Αξιωματικό, που ορίζεται από τον οικείο Γενικό Αστυνομικό Διευθυντή, αφού προηγουμένως δοθεί στον αλλοδαπό προθεσμία τουλάχιστον σαράντα οκτώ (48) ω ρών για να υποβάλει τις αντιρρήσεις του. 3. Εφόσον ο αλλοδαπός, εκ των εν γένει περιστάσεων, κρίνεται ύποπτος φυγής ή επικίνδυνος για τη δημόσια τάξη, με την ως άνω απόφαση διατάσσεται η κράτησή του που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους τρεις μήνες. Ο αλλοδαπός πρέπει να πληροφορείται στη γλώσσα που κατανοεί τους λόγουςτης κράτησής του. Ο αλλοδαπός που κρατείται έχει το δικαίωμα να προβάλει αντιρρήσεις κατά της απόφασης κράτησής του ενώπιον του προέδρου του διοικητικού πρωτοδικείου στην περιφέρεια του οποίου κρατείται, ο οποίος κρίνει για τη νομιμότητάτης, με ανάλογη εφαρμογή της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 243 του Ν. 2717/1999 (ΦΕΚ97 Α'). 4. Σε περίπτωση που ο προς απέλαση αλλοδαπός δεν κρίνεται ύποπτος φυγής ή επικίνδυνος για τη δημόσιατάξη ή ο πρόεδρος του διοικητικού πρωτοδικείου διαφωνεί ως προς την κράτησή του, με την ίδια απόφαση τάσσεται σε αυτόν προθεσμία προς αναχώρηση, η οποία δεν δύναται να υπερβαίνει τις τριάντα ημέρες. 5. Κατά της απόφασης απέλασης δικαιούται ο αλλοδαπός να προσφύγει εντός προθεσμίας πέντε ημερών από την κοινοποίησή της στον Γ ενικό Γ ραμματέα της αρμόδιας κατά τόπο περιφέρειας, ο οποίος αποφασίζει εντός τριών ημερών από την άσκηση της προσφυγής. Η τυχόν άσκηση προσφυγής συνεπάγεται την αναστολή εκτέλεσης της απόφασης. Εφόσον με την απόφαση απέλασης έχει διαταχθεί και η κράτηση, η αναστολή αφορά μόνο την απέλαση. 6.0 Γ ενικός Γ ραμματέας Περιφέρειας, ύστερα από γνώμη της Επιτροπής Μετανάστευσης, μπορεί και αυτεπαγγέλτως να αναστείλει προσωρινά την απέλαση, όταν αυτό ε πιβάλλεται από λόγους ανθρωπιστικούς, ανωτέρας βίας ή δημόσιου συμφέροντος, όπως όταν συντρέχουν εξαιρετικοί λόγοι που αφορούν τη ζωή ή την υγεία του αλλοδαπού ή της οικογένειάς του.

97 1704 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ ΤΗΣ Κ Υ Β ΕΡΝ Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ Π ΡΩ ΤΟ ) 7. Η απέλαση αλλοδαπών που βρίσκονται παράνομα στη χώρα και καταγγέλλουν πράξεις προαγωγής σε πορνεία μπορεί με διάταξη του εισαγγελέα πλημμελειοδικών και έ γκριση του εισαγγελέα εφετών να αναστέλλεται μέχρι να εκδοθεί αμετάκλητη απόφαση για τις πράξεις που καταγγέλθηκαν. Αν η καταμήνυση αποδειχθεί ψευδής, η απέλαση εκτελείται. Για όσο χρόνο διαρκεί η αναστολή της απέλασης χορηγείται, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας, άδεια παραμονής στους αλλοδαπούς κατά παρέκκλιση των διατάξεων του παρόντος. 8. Με απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εξωτερικών, Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης καθορίζεται η ειδικότερη διαδικασία για την εκτέλεση των αποφάσεων απέλασης, που εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου, καθώς και εκείνων που διατάσσονται με αποφάσεις ποινικών δικαστηρίων, σύμφωνα με τα άρθρα 74 και 99 του Ποινικού Κώδικα. Άρθρο 45 Κωλύματα απελάσεων Αν δεν είναι εφικτή η άμεση απέλαση του αλλοδαπού από τη χώρα, ο Γ ενικός Γ ραμματέας Περιφέρειας, ύστερα από εισήγηση του οργάνου που είναι αρμόδιο να διατάξει την α πέλαση και γνώμη της Επιτροπής Μετανάστευσης, μπορεί με απόφασή του, να επιτρέψει την προσωρινή παραμονή αλλοδαπού στη χώρα. Με όμοια απόφαση επιβάλλονται στον αλλοδαπό περιοριστικοί όροι. Άρθρο 46 Απαγορεύσεις απελάσεων 1. Απαγορεύεται η απέλαση, εφόσον ο αλλοδαπός: α. είναι ανήλικος και οι γονείς του διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα, β. είναι γονέας ημεδαπού ανηλίκου και ασκεί τη γονική μέριμνα ή έχει υποχρέωση διατροφής, την οποία εκπληρώνει, γ. έχει υπερβεί το 80ό έτος της ηλικίας του. 2. Δεν απαγορεύεται η απέλαση στις περιπτώσεις β' και γ' τηςπροηγούμενηςπαραγράφου, όταν ο αλλοδαπός είναιεπικίνδυνος για τη δημόσια τάξη ή την εθνική ασφάλεια ή τη δημόσια υγεία, εφόσον πάσχει από νόσημα που μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο γι αυτή, σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα και την Π.Ο.Υ. και αρνείται να συμμορφωθεί προς τα μέτρα που καθορίζονται από τις ιατρικές αρχές για την προστασία της, αν και του έχει παρασχεθεί η απαραίτητη πληροφόρηση. Άρθρο 47 Δαπάνες απέλασης 1. Η δαπάνη απέλασης και τα έξοδα διατροφής βαρύνουν τον αλλοδαπό. Αν ο αλλοδαπός δεν διαθέτει το αναγκαίο χρηματικό ποσό, τούτο καταβάλλεται από το Δημόσιο κατά το μέρος που δεν καλύπτεται από τον υπόχρεο. Το καταβαλλόμενο από το Δημόσιο ποσό βεβαιώνεται ως δημόσιο έσοδο και εισπράττεται κατά τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Δημόσιας Τάξης ρυθμίζονται η διαδικασία και οι αναγκαίες λεπτομέρειες για την εφαρμογή αυτής της παραγράφου. 2. Αν η είσοδος ή η παραμονή του αλλοδαπού έχει επιτραπεί με κατάθεση εγγυητικής επιστολής από τρίτο πρόσωπο, τα έξοδα απέλασης, συμπεριλαμβανομένης και της δαπάνης διατροφής, βαρύνουν εις ολόκληρον τον αλλοδαπό και το πρόσωπο που έχει καταθέσει την εγγυητική επιστολή. Αν αυτοί αρνούνται την καταβολή τους, τότε η εγγυητική επιστολή καταπίπτει, ύστερα από έγγραφη παραγγελία της αρμόδιας για την απέλαση αρχής. 3. Εργοδότης, ο οποίος απασχολεί αλλοδαπό χωρίς ά δεια εργασίας, βαρύνεται με τη δαπάνη απέλασης και τα έ ξοδα διατροφής του. 4. Αν ο αλλοδαπός αρνείται να επιβιβασθεί στο μεταφορικό μέσο, προκειμένου να απομακρυνθεί απάτη χώρα, η α πομάκρυνσή του δύναται να πραγματοποιηθεί με συνοδεία αστυνομικής δύναμης μέχρι τη χώρα προορισμού του, κατόπιν αποφάσεως του Γ ενικού Γραμματέα του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και εφόσον εξασφαλίζονται όλα τα εχέγγυο ασφαλούς μετάβασης, παραμονής και επιστροφής των συνοδών αστυνομικών. Άρθρο 48 Χώροι κράτησης αλλοδαπών 1.0 αλλοδαπός, στο πρόσωπο του οποίου συντρέχουν οι προϋποθέσειςτηςπαρ. 3του άρθρου 44, κρατείται στην οικεία αστυνομική αρχή. Μέχρις ότου ολοκληρωθούν οι διαδικασίες απέλασής του μπορεί να παραμένει σε ειδικούς χώρους, οι οποίοι ιδρύονται με απόφαση του Γ ενικού Γ ραμματέα Περιφέρειας και λειτουργούν με μέριμνα της Περιφέρειας. Με την ίδια απόφαση καθορίζονται οι προδιαγραφές και οι όροι λειτουργίας αυτών των χώρων. 2. Την ευθύνη της φύλαξης των ειδικών χώρων έχει η Ελληνική Αστυνομία. Άρθρο 49 Ανεπιθύμητοι αλλοδαποί 1. Το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης τηρεί κατάλογο ανεπιθύμητων αλλοδαπών. Τα κριτήρια και η διαδικασία εγγραφής και διαγραφής αλλοδαπών από τον κατάλογο αυτόν καθορίζονται με απόφαση των Υπουργών Δημόσιας Τάξης, Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εξωτερικών και Δικαιοσύνης. 2. Αλλοδαπός που βρίσκεται στο ελληνικό έδαφος είναι υ ποχρεωμένος να εγκαταλείψει τη χώρα, αφότου εγγράφει στον κατάλογο ανεπιθύμητων, μέσα σε προθεσμία που ορίζεται κάθε φορά από τον Υπουργό Δημόσιας Τάξης. Αν δεν συμμορφωθεί, απελαύνεται. 3. Αλλοδαπός, στον οποίο δεν επιτρέπεται η είσοδος στη χώρα, επειδή είναι εγγεγραμμένος στον κατάλογο ανεπιθύμητων αλλοδαπών, οφείλει να αναχωρήσει αμελλητί, άλλως επαναπροωθείται αμέσως στη χώρα προέλευσης ή σε τρίτη χώρα, όπου μπορεί να επιτραπεί η είσοδος με ευθύνη και δαπάνες του ιδίου ή εκείνου που τον μετέφερε, οι οποίοι υ- ποχρεούνται και στην καταβολή κάθε άλλης αναγκαίας δαπάνης που απαιτείται μέχρι την αναχώρησή του. Στους α νωτέρω μεταφορείς, όταν αρνούνται την εκπλήρωση αυτών των υποχρεώσεών τους, επιβάλλεται, με απόφαση του Γενικού Γ ραμματέα Περιφέρειας, πρόστιμο ενός εκατομμυρίου έως πέντε εκατομμυρίων δραχμών, για κάθε μεταφερόμενο άτομο. Με την ίδια απόφαση τα χρησιμοποιηθέντα μεταφορικά μέσα φυλάσσονται και αποδίδονται σε αυτούς μετά την εκπλήρωση των ανωτέρω υποχρεώσεων και την καταβολή του επιβληθέντος προστίμου ή την προσκόμιση εγγυητικής επιστολής αναγνωρισμένης τράπεζας, που καλύπτει το ποσό των ανωτέρω υποχρεώσεών τους και του ε- πιβληθέντος προστίμου. 4. Με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματική ποινή ενός εκατομμυρίου δραχμών τιμωρείται κάθε αλλοδαπός ο οποίος επανέρχεται παράνομα στη χώρα και

98 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ Τ Η Σ Κ Υ Β ΕΡ Ν Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 1705 είναι καταχωρημένος στον κατάλογο των ανεπιθύμητων αλλοδαπών. Η άσκηση ενδίκων μέσων δεν έχει ανασταλτικό α ποτέλεσμα. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΑ' ΓΕΝ ΙΚΕΣ ΥΠ Ο ΧΡΕΩ ΣΕΙΣ - ΚΥΡΩΣΕΙΣ Άρθρο 50 Παράνομη είσοδος και έξοδος από τη χώρα 1. Όποιος εξέρχεται ή επιχειρεί να εξέλθει από το ελληνικό έδαφος ή εισέρχεται ή επιχειρεί να εισέλθει σε αυτό χωρίς τις νόμιμες διατυπώσεις, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματική ποινή τουλάχιστον πεντακοσίων χιλιάδων δραχμών. Θεωρείται επιβαρυντική περίπτωση και επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου δραχμών, αν αυτός που επιχειρεί να αναχωρήσει λάθρα καταζητείται από τις δικαστικές ή αστυνομικές αρχές ή υπέχει φορολογικές ή συναλλαγματικές ή πάσης φύσεως άλλες υ ποχρεώσεις προς το Δημόσιο ή είναι υπότροπος. 2. Αν αλλοδαπός εισέλθει στο ελληνικό έδαφος ή εξέλθει από αυτό χωρίς τις νόμιμες διατυπώσεις, ο εισαγγελέας πλημμελειοδικών, ύστερα από έγκριση του εισαγγελέα ε- φετών, στον οποίο αναφέρει σχετικώς χωρίς καθυστέρηση, μπορεί να απόσχει από την ποινική δίωξη για την πράξη αυτήν, οπότε γνωστοποιεί αμέσως την απόφασή του αυτή στο διοικητή της αστυνομικής υπηρεσίας ή λιμενικής αρχής που διαπίστωσετηνπαράνομη είσοδο ή έξοδο, προκειμένου αυτός με απόφασή του να επαναπροωθήσει τον αλλοδαπό α μέσως στη χώρα προέλευσης ή καταγωγής του. Η έγκριση του εισαγγελέα εφετών μπορεί να δοθεί και με τηλεφωνικό σήμα. Αν δεν καταστεί δυνατή η άμεση επαναπροώθηση του αλλοδαπού, ο διοικητής της αστυνομικής ή λιμενικής αρχής, αφού συντάξει σχετική έκθεση, παραπέμπει τον αλλοδαπό αυτόν στην αρμόδια διοικητική αρχή για απέλαση, σύμφωνα με το άρθρο 44 του νόμου αυτού. Η αρχή αυτή, αν η απέλαση δεν πραγματοποιηθεί εντός τριών μηνών, γνωστοποιείτούτο στον αρμόδιο εισαγγελέα πλημμελειοδικών. Στην περίπτωση αυτήν ο εισαγγελέας πλημμελειοδικών μπορεί να ανακαλέσει την απόφασή του για αποχή από την ποινική δίωξη, ύστερα από έγκριση του εισαγγελέα εφετών, εφόσον δεν έχει παρέλθει ένα έτος από την ημέρα της παράνομης εισόδου του αλλοδαπού στη χώρα. Άρθρο 51 Υποχρεώσεις υπηρεσιών και υπαλλήλων - κυρώσεις 1. Οι δημόσιες υπηρεσίες, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οργανισμοί και επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και οι οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης υποχρεούνται να μην παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε αλλοδαπούς, οι οποίοι δεν έχουν διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο ή θεώρηση εισόδου ή ά δεια παραμονής ή γενικά δεν αποδεικνύουν ότι παραμένουν νόμιμα στην Ελλάδα, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στον παρόντα νόμο. Εξαιρούνται τα νοσοκομεία, θεραπευτήρια και κλινικές, όταν πρόκειται για αλλοδαπούς που εισάγονται εκτάκτως για νοσηλεία και για ανήλικα παιδιά. 2. Οι διευθυντές φυλακών και κρατητηρίων υποχρεούνται να παραλαμβάνουν και να φυλάσσουν διαβατήρια ή άλλα έγγραφα που αποδεικνύουν την ταυτότητα των κρατούμενων αλλοδαπών, καθώς και τις άδειες παραμονής και εργασίας τους. Τα έγγραφα αυτά επιστρέφονται κατά την απόλυση του αλλοδαπού. Αν ο αλλοδαπός δεν έχειτα έγγραφα αυτά ή δεν έχει άδεια παραμονής ή εργασίας, οι ως άνω υ πάλληλοι οφείλουν να το γνωστοποιήσουν αμέσως στην πλησιέστερη αστυνομική αρχή ή στην πλησιέστερη υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης. 3. Οι υπάλληλοι των παραπάνω υπηρεσιών και φορέων που παραβαίνουν τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 διώκονται πειθαρχικά και τιμωρούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα για παράβαση καθήκοντος. Άρθρο 52 Υποχρεώσεις συμβολαιογράφων - κυρώσεις 1. Κατά την κατάρτιση συμβολαιογραφικών πράξεων στις οποίες συμβαλλόμενοι ή συμμετέχοντες καθ οιονδήποτε τρόπο είναι αλλοδαποί, οι οποίοι παρίστανται αυτοπροσώπως ή δηλώνουν κατοικία ή διαμονή στην ημεδαπή, οι συμβολαιογράφοι υποχρεούνται να διαπιστώνουν ότι αυτοί έ χουν θεώρηση εισόδου ή άδεια παραμονής και να κάνουν σχετική μνεία στην πράξη τους. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις της σύνταξης πληρεξουσίων σε δικηγόρους προκειμένου να εκπροσωπήσουν αλλοδαπούς ενώπιον δικαστηρίων ή και άλλων αρχών. 2. Οι συμβολαιογράφοι που παραβαίνουν τις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου διώκονται πειθαρχικά και τιμωρούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα για παράβαση καθήκοντος. Άρθρο 53 Υποχρεώσεις εργοδοτών αλλοδαπών εργαζομένων - κυρώσεις 1. Δεν επιτρέπεται η πρόσληψη και η απασχόληση αλλοδαπών, εφόσον δεν έχουν άδεια παραμονής. Αν η κατάρτιση της σύμβασης εργασίας ή έργου ή ανεξάρτητων υπηρεσιών αποτελεί προϋπόθεση για τη χορήγηση της άδειας παραμονής, η ισχύς αυτής της σύμβασης τελεί υπό την α ναβλητική αίρεση της χορήγησης αυτής της άδειας. 2. Οι εργοδότες που απασχολούν αλλοδαπούς εργαζόμενους οφείλουν να ενημερώνουν αμέσως την υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης, τα Γραφεία Ευρέσεως Εργασίας της έδρας τους και την αρμόδια υπηρεσία του Υ πουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για κάθε πρόσληψη αλλοδαπού και για κάθε μεταβολή στο καθεστώς εργασίαςτου, όπως παράταση της σύμβασης, καταγγελία της σύμβασης, αποχώρηση. 3. Στους εργοδότες που παραβιάζουν τις διατάξεις των δύοπαραγράφων 1 και2,πέραν άλλων κυρώσεωνπουπροβλέπονται από τη νομοθεσία, επιβάλλεται, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας, χρηματικό πρόστιμο που μπορεί να κυμαίνεται από ένα εκατομμύριο έως πέντε εκατομμύρια δραχμές για κάθε παράνομο αλλοδαπό. 4. Όποιος απασχολεί αλλοδαπό που στερείται άδειας παραμονής τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών. Σε περίπτωση υποτροπής επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών. Αν εργοδότης είναι νομικό πρόσωπο, οι ως άνω ποινές επιβάλλονται στον διευθύνοντα σύμβουλο ή στον διαχειριστή ή στον ασκούντο γενικά τη διοίκηση του νομικού προσώπου. Ο Γενικός Γραμματέας Περιφέρειας μπορεί επιπλέον, συνεκτιμώντας και τις εν γένει περιστάσεις, να διατάξει το κλείσιμο του καταστήματος ή της επιχείρησης για χρονικό διάστημα από έναν μέχριέξι μήνες και για τρεις έως δώδεκα μήνες σε περίπτωση δεύτερης καταδίκης και εφόσον πρόκειται για κέντρα διασκέδασης από δύο μέχρι δώδεκα μήνες και από έξι μέχρι είκοσι τέσσερις μήνες αντίστοιχα. Αν υπάρξει τρίτη καταδίκη, το κατάστημα ή η επιχείρηση κλείεται οριστικά και δεν χορηγείται στο ίδιο πρόσωπο τέτοια άδεια για χρονικό διάστημα πέντε ετών.

99 1706 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ Τ Η Σ Κ Υ Β ΕΡ Ν Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ Π ΡΩΤΟ ) 5. Όταν η παραβίαση των διατάξεων του παρόντος νόμου γίνεται με σκοπό την προαγωγή αλλοδαπών σε πορνεία τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή τουλάχιστον δύο εκατομμυρίων δραχμών. Σε περίπτωση που το θύμα είναι ανήλικος ή ανήλικη, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών και χρηματική ποινή τουλάχιστον πέντε εκατομμυρίων δραχμών. Το παραπάνω αδίκημα θεωρείται σε κάθε περίπτωση αυτόφωρο και εκδικάζεται με τη σχετική διαδικασία. Η έκδοση τελεσίδικης καταδικαστικής απόφασης γνωστοποιείται με μέριμνα της αρμόδιας εισαγγελίας στον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας μέσα σε ένα μήνα από την έκδοσή της. Ο τελευταίος υποχρεούται μέσα σε ένα μήνα από τη γνωστοποίηση της α πόφασης να αφαιρέσει την άδεια λειτου ργίας του καταστήματος ή της επιχείρησης όπου τελέστηκε το αδίκημα, για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δώδεκα μηνών, μπορεί δε, συνεκτιμώντας και τις εν γένει περιστάσεις, να προβεί στην οριστική αφαίρεση της άδειας λειτουργίας. Οι προβλεπόμενες στην παρούσα παράγραφο ποινές δεν αποκλείουν τη σωρευτική επιβολή άλλων ποινών σε περίπτωση συνδρομής άλλων διατάξεων της ποινικής νομοθεσίας. 6. Με ποινή φυλάκισης τιμωρείται και ο αλλοδαπός, ο ο ποίος παρέχει εξαρτημένη εργασία ή ανεξάρτητες υπηρεσίες ή έργο ή ασκεί επάγγελμα ή άλλη ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα χωρίς άδεια παραμονής. 7. Για την απασχόληση αλλοδαπών από φυσικά ή νομικά πρόσωπα που συμβάλλονται με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, για την κατασκευή έργων ειδικής φύσεως - υποδομής και εκείνων που προβλέπονται από το άρθρο 12 του Π.Δ. 378/1987 (ΦΕΚ168 Α), απαιτείται έγκριση της στρατιωτικής αρχής που προΐσταταιτου έργου. Άρθρο 54 Υποχρεώσεις υπαλλήλων και λοιπών ιδιωτών - κυρώσεις 1. Απαγορεύεται η εκμίσθωση ακινήτων σε αλλοδαπούς που δεν έχουν διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο ή θεώρηση εισόδου ή άδεια παραμονής. 2. Οι διευθυντές ξενοδοχείων, παραθεριστικών κέντρων, κλινικών και θεραπευτηρίων οφείλουν να ενημερώνουν την αστυνομική υπηρεσία ή την υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης για την άφιξη και την αναχώρηση αλλοδαπών που φιλοξενούν. 3. Στα πρόσωπα που παραβιάζουν τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2, πέραν άλλων κυρώσεων που προβλέπονται από τη νομοθεσία, επιβάλλεται, με απόφαση του Γενικού Γ ραμματέα Περιφέρειας, χρηματικό πρόστιμο από πεντακόσιες χιλιάδες έως ένα εκατομμύριο δραχμές. 4. Τα πρόστιμα της προηγούμενης παραγράφου επιβάλλονται επίσης στα πρόσωπα που υποβάλλουν ανακριβή δήλωση ή βεβαίωση ή δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει με τη βεβαίωση ή τη δήλωση που προβλέπεται στα άρθρα 10παρ.3περ.γ\ 11 παρ. 2 περ. δ', 19παρ. 6περ. α', 21 παρ.2 περ.δ', 2 6 παρ.2 περ. γ, 2 8 παρ.3 περ. δ', 34 παρ. 4 περ. γ', 35 παρ. 2 περ. β', 36 παρ. 3 περ. γ' και 37 παρ. 2 περ. β'. Τα ίδια πρόστιμα επιβάλλονται και στους αλλοδαπούς, οι οποίοι δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις που προβλέπονται στις παραγράφους 3 και 4 του άρθρου Όποιος διευκολύνει την είσοδο στο ελληνικό έδαφος αλλοδαπού, χωρίς να υποβληθεί στον έλεγχο που προβλέπεται στο άρθρο 4, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και με χρηματική ποινή τουλάχιστον πεντακοσίων χιλιάδων δραχμών. 6. Όποιος διευκολύνει την παράνομη παραμονή αλλοδαπού ή δυσχεραίνει α ς έρευνες των αστυνομικών αρχών για τον εντοπισμό, σύλληψη και απέλασή του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και με χρηματική ποινή τουλάχιστον πεντακοσίων χιλιάδων δραχμών. 7. Όποιος παράνομα κατέχει ή χρησιμοποιεί γνήσιο διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο άλλου προσώπου, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και με χρηματική ποινή τουλάχιστον πεντακοσίων χιλιάδων δραχμών. Με την ίδια ποινή τιμωρείται και όποιος παρακρατεί διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο άλλου προσώπου ή αρνείται να παραδώσει τούτο στην αρμόδια υπηρεσία. Με την ίδια ποινή τιμωρείται όποιος κατέχει ή χρησιμοποιεί πλαστό διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο. 8.0 υπεύθυνος γραφείου ταξιδίων ή μετανάστευσης ή ο ποιοσδήποτε άλλος υποβάλλει για λογαριασμό τρίτου στην αρμόδια αρχή δικαιολογητικά έκδοσης ταξιδιωτικού εγγράφου, με στοιχεία που δεν ανταποκρίνονται στην ταυτότητα του προσώπου αυτού, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και με χρηματική ποινή τουλάχιστον ε νός εκατομμυρίου δραχμών. Με την ίδια ποινή τιμωρείται και εκείνος, για λογαριασμό του οποίου υποβάλλονται τα δικαιολογητικά. Με απόφαση του νομάρχη επιβάλλεται και η ορισπκή αφαίρεση της άδειας λειτουργίας του γραφείου. Άρθρο 55 Υποχρεώσεις μεταφορέων - κυρώσεις 1. Πλοίαρχοι ή κυβερνήτες πλοίου, πλωτού μέσου ή αεροπλάνου και οδηγοί κάθε είδους μεταφορικού μέσου που μεταφέρουν από το εξωτερικό στην Ελλάδα αλλοδαπούς, που δεν έχουν δικαίωμα εισόδου στο ελληνικό έδαφος, ή στους οποίους έχει απαγορευθεί η είσοδος για οποιαδήποτε αιτία, καθώς και αυτοί που τους προωθούν στο εσωτερικό της χώρας, ή διευκολύνουν τη μεταφορά ή προώθησή τους, ή εξασφαλίζουν σε αυτούς κατάλυμα για απόκρυψη τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή ενός εκατομμυρίου έως πέντε εκατομμυρίων δραχμών για κάθε μεταφερόμενο αλλοδαπό. Ειδικά πλοίαρχοι ή κυβερνήτες πλοίων και πλωτών μέσων που μεταφέρουντους προαναφερόμενους αλλοδαπούς υπό συνθήκες που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και την ασφάλειά τους τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών ανά μεταφερόμενο πρόσωπο. Με τις ίδιες ποινές τιμωρούνται και οι συμμετέχοντες στις ανωτέρω αξιόποινες πράξεις. Συνιστά επιβαρυντική περίπτωση και επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστο δύο ετών και χρηματική ποινή πέντε εκατομμυρίων έως οκτώ εκατομμυρίων δραχμών για κάθε μεταφερόμενο άτομο, αν η μεταφορά ενεργείται κατ επάγγελμα ή με σκοπό το παράνομο κέρδος, ή αν ο υπαίτιος είναι δημόσιος υπάλληλος ή τουριστικός ή ναυτιλιακός ή ταξιδιωτικός πράκτορας, ή είναι υπότροπος. Μεταφορικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για τη μεταφορά προσώπων κατάσχονται και δημεύονται με απόφαση του δικαστηρίου, εκτός αν ο ιδιοκτήτης αποδείξει ότι δεν γνώριζε το σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιήθηκαν αυτά. Η άσκηση ενδίκου μέσου κατά των παραπάνω δικαστικών αποφάσεων δεν έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα. 2. Πλοίαρχοι ή κυβερνήτες πλοίου, πλωτού μέσου ή αεροπλάνου και οδηγοί κάθε είδους μεταφορικού μέσου υποχρεούνται να μη δέχονται για μεταφορά από και στο εξωτερικό πρόσωπα τα οποία δεν είναι εφοδιασμένα με τα απαιτούμενα ταξιδιωτικά έγγραφα ή δεν έχουν υποστεί τον κανονικό αστυνομικό έλεγχο. Οι παραβάτες τιμωρούνται σύμφωναμετιςδιατάξειςτηςπαραγράφου 1. Η ανωτέρω α

100 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ Τ Η Σ Κ Υ Β ΕΡΝ Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 1707 ξιόποινη πράξη θεωρείται τετελεσμένη, προκειμένου μεν για θαλάσσια και εναέρια μεταφορικά μέσα, εφόσον το πρόσωπο που επιβιβάσθηκε λάθρα βρίσκεται μέσα σε αυτά κατά την έναρξη του προ του απόπλου ή της απογειώσεως ελέγχου από τα αρμόδια κρατικά όργανα ή μετά την άπαρση του πλοίου ή την απογείωση του αεροπλάνου, προκειμένου δε για άλλα μεταφορικά μέσα, εφόσον το πρόσωπο που αναχωρεί λάθρα βρίσκεται μέσα σε αυτά κατά τον τελευταίο έλεγχο εξόδου ή πλησίον των συνόρων. Οι διατάξεις της παραγράφου 3 εφαρμόζονται και στα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο. 3. Αεροπορικές ή ναυτιλιακές εταιρείες ή ταξιδιωτικά γραφεία υποχρεούνται να μη δέχονται για μεταφορά και να λαμβάνουν κάθε μέτρο που να αποκλείει τη μεταφορά από το εξωτερικό στην Ελλάδα αλλοδαπών που δεν είναι εφοδιασμένοι με τα απαιτούμενα διαβατήρια ή άλλα ταξιδιωτικά έγγραφα. Στις αεροπορικές εταιρίες που παραβαίνουν τις παραπάνω υποχρεώσεις επιβάλλεται με απόφαση του α- ερολιμενάρχη χρηματικό πρόσπμο από πέντε εκατομμύρια έως δέκα εκατομμύρια δραχμές για κάθε μεταφερόμενο πρόσωπο. Στις ναυτιλιακές εταιρίες ή ταξιδιωτικά γραφεία, το ίδιο πρόστιμο επιβάλλεται με απόφαση του Γενικού Γ ραμματέα Περιφέρειας. 4. Τα πρόσωπα που αναφέρονται στις παραγράφους 1,2 και 3, καθώς και ταξιδιωτικά γραφεία και οι ιδιοκτήτες των μεταφορικών μέσων ευθύνονται εις ολόκληρο για τις δαπάνες διαβίωσης και τα έξοδα επαναπροώθησης των ανωτέρω προσώπων στο εξωτερικό. Την ίδια ευθύνη έχουν και ό σοι εγγυήθηκαν τον επαναπατρισμό αλλοδαπού, ανπαραβιάσθηκαν όροι εισόδου ή παραμονής του στη χώρα. Τα αρμόδια για τον καταλογισμό όργανα, ο τρόπος είσπραξης και διαχείρισης αυτών και κάθε άλλη λεπτομέρεια καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομικών και Δημόσιας Τάξης. 5. Τα πρόσωπα που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 ή οι ιδιοκτήτες των μεταφορικών μέσων ή οι αντιπρόσωποι αυτών στην Ελλάδα υποχρεούνται αμέσως μετά την άφιξη του μεταφορικού μέσου να παραδίδουν στις υπηρεσίεςτου αστυνομικού ελέγχου διαβατηρίων δελτία ά φιξης ή καταστάσεις των αλλοδαπών επιβατών που μεταφέρουν και προορίζονται για την Ελλάδα και αντίστροφα. Την ίδια υποχρέωση έχουν κατά την άφιξη αεροπλάνων μη τακτικών πτήσεων από τρίτες χώρες. Με απόφαση του Υ πουργού Δημόσιας Τάξης καθορίζονται τα στοιχεία των α νωτέρω δελτίων ή καταστάσεων. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΒ' ΣΥΣΤΑΣΗ ΥΠ Η ΡΕΣΙΩ Ν ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ Άρθρο 56 Σύσταση υπηρεσιών και έλεγχος 1. Στο Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Α ποκέντρωσης συνιστάται Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονομικών, καθορίζεται η διάρθρωση των οργανικών μονάδων της και η κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ τους, τα προσόντα του προσωπικού της, καθώς και οι κλάδοι από τους οποίους επιλέγονται οι προϊστάμενοι των μονάδων της και ρυθμίζεται κάθε συναφές θέμα. 2. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονομικών και γνώμη του Γ ενικού Γ ραμματέα Περιφέρειας, μπορεί να συνιστώνται διευθύνσεις ή τμήματα αλλοδαπών και μετανάστευσης σε κάθε νομό της Περιφέρειας ως μονάδες της. Ειδικά στην Περιφέρεια Αττικής μπορεί να συνιστώνται μέχρι τέσσερις διευθύνσεις, των ο ποίων η κατά τόπο αρμοδιότητα καθορίζεται με το ίδιο προεδρικό διάταγμα. Με όμοιο διάταγμα καθορίζεται η έδρα τους, η διάρθρωση των οργανικών μονάδων τους και η κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ τους, τα προσόντα του προσωπικού τους, καθώς και οι κλάδοι από τους οποίους ε πιλέγονται οι προϊστάμενοι των οργανικών μονάδων και ρυθμίζεται κάθε συναφές θέμα. Με όμοιο προεδρικό διάταγμα μπορεί να συνιστώνται μονάδες που ασκούν αρμοδιότητες της περιφέρειας για θέματα ιθαγένειας και ομογενών οι οποίοι υπάγονται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. 3. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εξωτερικών, Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μπορεί να συνιστώνται, σε έδρες πρεσβειών και έμμισθων ελληνικών προξενικών αρχών, στα πλαίσια διμερών συμφωνιών και με την επιφύλαξη των διεθνών υποχρεώσεων της Χώρας, Γραφεία Ευρέσεως Εργασίας, να καθορίζονται οι αρμοδιότητές τους, να συνιστώνται οι οργανικές θέσεις προσωπικού και να καθορίζονται οι κατηγορίες, οι κλάδοι και τα προσόντα του εν λόγω προσωπικού, καθώς και οι κλάδοι από τους οποίους επιλέγονται οι προϊστάμενοι αυτών και να ρυθμίζεται κάθε συναφές θέμα. Οι υπάλληλοι των εν λόγω γραφείων ανακοινώνονται πρός τις αλλοδαπές αρχές ως υπάλληλοι της πρεσβευτικής ή προξενικής αρχής και υπάγονται στην εποπτεία και τον πειθαρχικό έλεγχο του προϊσταμένου της. Για τα πειθαρχικά παραπτώματα των ανωτέρω υπαλλήλων αρμόδιο είναι το υ πηρεσιακό συμβούλιο του Υπουργείου Εξωτερικών. Οι τοποθετούμενοι ή αποσπώμενοι υπάλληλοι στα γραφεία ευρέσεως εργασίας λαμβάνουν τις αποδοχές στις θέσεις τους και επίδομα αλλοδαπής, η δαπάνη των οποίων βαρύνειτον προϋπολογισμό των φορέων από τους οποίους προέρχονται. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εξωτερικών, Ε σωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονομικών ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες της καταβολής του εν λόγω επιδόματος. 4. Οι υπηρεσίες αλλοδαπών και μετανάστευσης του Υ πουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και των Περιφερειών, οι αστυνομικές, λιμενικές ή αερολιμενικές αρχές και οι υπηρεσίες ελέγχου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι αρμόδιες να παρακολουθούν την εφαρμογή του παρόντος νόμου, να διενεργούν ελέγχους και να βεβαιώνουν τις παραβάσεις. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης μπορούν να ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες εφαρμογής της παρούσας διάταξης. 5. Όπου στον παρόντα νόμο αναφέρεται "υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης" νοείται η διεύθυνση ή το τμήμα αλλοδαπώνκαι μετανάστευσηςτης παραγράφου 2που βρίσκεται στο νομό, στον οποίο έχει την κατοικία του ή τη διαμονή του ο αλλοδαπός ή προτίθεται να εγκατασταθεί, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά. 6. Μέχρι την έκδοση των προεδρικών διαταγμάτων των παραγράφων 1 και 2 αρμόδιες υπηρεσίες για την εφαρμογή του παρόντος νόμου είναι η Διεύθυνση Αστικής και Δημοτικής Κατάστασης στο Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και οι Διευθύνσεις Αυτοδιοίκησης και Αποκέντρωσης ή Διοίκησης και Τοπικής

101 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ Τ Η Σ Κ Υ Β ΕΡΝ Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ Π ΡΩ ΤΟ ) Αυτοδιοίκησης και Διοίκησης στις Περιφέρειες. Η Επιτροπή νική αυτή προϋπόθεση δεν απαιτείται γι αυτόνπου έχει γεννηθεί και κατοικεί συνεχώς στην Ελλάδα, καθώς και γι' αυ Μετανάστευσης συγκροτείται, σε ό,τι αφορά τους υπαλλήλους - μέλη της, από υπαλλήλους αυτών των υπηρεσιών. τούς που είναι σύζυγοι Ελλήνων ή Ελληνίδων που διαμέ στην Ελλάδα και έχουν αποκτήσει τέκνα. Γ ια τους 7. Με απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Δι νουν συ οίκησης και Αποκέντρωσης, Δημόσιας Τάξης και Εργασίας καθορίζονται ο εξοπλισμός, τα αρχεία καιτα λοιπά στοιχεία που παραδίδονται από τις υπηρεσίες των Υπουργείων Δημόσιας Τάξης, Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και του Ο.Α.Ε.Δ. στις υπηρεσίες αλλοδαπών και μετανάστευσης και ρυθμίζονται τα σχετικά με τη παράδοση θέματα. Άρθρο 57 Εξουσιοδοτικές διατάξεις 1. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης καθορίζεται ο τύπος και το περιεχόμενο των αιτήσεων που αναφέρονται στα άρθρα 8,11, 13,19,21 έως 27,29,30,32 και 34 έως 37 και ο τύπος και το περιεχόμενο της άδειας παραμονής, καθώς και ο τύπος και το περιεχόμενο του μητρώου αλλοδαπών. 2. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού μπορεί να καθορίζονται οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή των άρθρων 5 έως 38. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΓ ΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ Μ Ε ΠΟΛΙΤΟΓΡΑΦΗΣΗ Άρθρο 58 Προϋποθέσεις πολιτογράφησης 1. Αλλοδαπός που επιθυμεί να αποκτήσει την ελληνική ι θαγένεια με πολιτογράφηση απαιτείται να: α. είναι ενήλικος κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης πολιτογράφησης, β. μην εκκρεμεί σε βάρος του απόφαση απέλασης, γ. μην έχει καταδικασθεί τελεσίδικα σε ποινή στερητική της ελευθερίας τουλάχιστον ενός έτους ή, ανεξαρτήτως ποινής, για εγκλήματα προσβολών του πολιτεύματος, προδοσίας της χώρας, εγκλήματα σχετικά με την εμπορία και διακίνηση ναρκωτικών, τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, διεθνή οικονομικά εγκλήματα, ε γκλήματα με χρήση μέσων υψηλής τεχνολογίας, εγκλήματα περί το νόμισμα, εγκλήματα αντίστασης, αρπαγής ανηλίκων, κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, κλοπής, απάτης, υ πεξαίρεσης, εκβίασης, τοκογλυφίας, του νόμου περί μεσαζόντων, πλαστογραφίας, ψευδούς βεβαίωσης, συκοφαντικής δυσφήμισης, λαθρεμπορίας, εγκλήματα που αφορούν τα όπλα, αρχαιότητες, την προώθηση λαθρομεταναστών στο εσωτερικό της χώρας ήτη διευκόλυνση της μεταφοράς ή προώθησής τους ή της εξασφάλισης καταλύματος σε αυτούς για απόκρυψη ή για παραβάσεις της νομοθεσίας για την εγκατάσταση και κίνηση αλλοδαπών στην Ελλάδα. 2. Αν ο αλλοδαπός είναι αλλογενής απαιτείται επιπλέον να: α. Διαμένει νόμιμα στην Ελλάδα δέκα συνολικά έτη τηντελευταία δωδεκαετία πριν από την υποβολή της αίτησης πολιτογράφησης. Για τον ανιθαγενή αλλοδαπό ή για τον αλλοδαπό που έχει αναγνωρισθεί ως πρόσφυγας, αρκεί διαμονή στην Ελλάδα πέντε έτη μέσα στην τελευταία δωδεκαετία πριν από την υποβολή της αίτησης. Στον ανωτέρω κατά περίπτωση απαιτούμενο χρόνο δεν προσμετράται ο χρόνος που διήνυσε ο αλλοδαπός στην Ελλάδα, ως διπλωματικός ή διοικητικός υπάλληλος ξένης χώρας. Η χρο ζύγους Ελλήνων διπλωματικών υπαλλήλων που υπηρετούν στο εξωτερικό, προσμετράται για τη συμπλήρωση του παραπάνω χρόνου και ο χρόνος παραμονής τους στο εξωτερικό, λόγω της υπηρεσίας των Ελλήνων συζύγων τους, ύ στερα από πρόταση του Έλληνα πρεσβευτή για τη διαμόρφωση από αυτούς ελληνικής εθνικής συνείδησης. β. Έχει επαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας, της ελληνικής ιστορίας και γενικά του ελληνικού πολιτισμού. 3. Οι διατάξεις των άρθρων 58 έως 64 εφαρμόζονται και στα πρόσωπα που αναφέρονται στο άρθρο 2 του νόμου αυτού. Άρθρο 59 Δικαιολογητικά 1. Ο αλλοδαπός που επιθυμεί να πολιτογραφηθεί ως Έ λ ληνας υποβάλλει στο δήμο ή την κοινότητα του τόπου κατοικίας του αίτηση για πολιτογράφηση, που απευθύνεται προς τον Υπουργό Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Α ποκέντρωσης και συνοδεύεται από: α. δήλωση πολιτογράφησης. Η δήλωση αυτή γίνεται ε νώπιον του δημάρχου ή προέδρου της κοινότητας παρουσία δύο Ελλήνων πολιτών ως μαρτύρων. β. παράβολο ύψους πεντακοσίων χιλιάδων δραχμών, το οποίο μπορεί να αναπροσαρμόζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονομικών σε ποσοστό που δεν υπερβαίνει το τριάντα τοις εκατό κάθε φορά. γ. αντίγραφο διαβατηρίου ή άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου και, εφόσον δεν είναι γραμμένο με λατινικούς χαρακτήρες, μεταφρασμένο στην ελληνική γλώσσα, δ. άδεια παραμονής ή άλλο αποδεικτικό έγγραφο νόμιμης παραμονής του στη χώρα, ε. πιστοποιητικό γέννησης ή βάπτισης. Αν ο αλλοδαπός είναι πρόσφυγας και αδυνατεί να προσκομίσει πιστοποιητικό γέννησης, αρκεί η προσκόμιση της απόφασης χορήγησης σε αυτόν πολιτικού ασύλου. Η διάταξη αυτή ισχύει και για πρόσφυγες, των οποίων η αίτηση πολιτογράφησης εκκρεμεί κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, στ. εκκαθαριστικό σημείωμα ή αντίγραφο δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του τελευταίου οικονομικού έτους και η. σημείωμα δακτυλοσκόπησης από το αστυνομικό τμήμα του τόπου κατοικίας του. Άρθρο 60 Διαδικασία πολιτογράφησης 1. Ο δήμος ή η κοινότητα εξετάζει την πληρότητα των δικαιολογητικών και διαβιβάζει την αίτηση μαζί με τα δικαιολογητικά στην αρμόδια για θέματα ιθαγένειας υπηρεσία της περιφέρειας. Οι διευθύνσεις αυτές εξετάζουν εάνπληρούνται οι προϋποθέσεις των παραγράφων 1 περ. α' και 2 περ. α'του άρθρου 58 για την περαιτέρω εξέταση της αίτησης από τον Υπουργό Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. Αν δεν πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις, ο Γ ενικός Γ ραμματέας Περιφέρειας απορρίπτει την αίτηση. 2. Αν πληρούνται οι προϋποθέσεις αυτές, η αρμόδια διεύθυνση της Περιφέρειας ζητάει πιστοποιητικό ποινικού μητρώου τύπου Α', πιστοποιητικό μη απέλασης και επιπλέον ό σα στοιχεία κρίνει απαραίτητα για το σχηματισμό άποψης για τη γνώση της γλώσσας, για το ήθος και την προσωπικό

102 ΦΕΚ91 ΕΦ Η Μ ΕΡ ΙΣ Τ Η Σ Κ Υ Β ΕΡ Ν Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 1709 τητα του αλλοδαπού. Στη συνέχεια ο φάκελος της υπόθεσης διαβιβάζεται στο Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, μαζί μετά απαραίτητα δικαιολογητικά και τη γνώμη της αστυνομικής αρχής του νομού για τα θέματα που αφορούν στη δημόσια τάξη και ασφάλεια της χώρας. 3. Μετά από εξέταση του φακέλου η αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης καλεί τον αλλοδαπό σε συνέντευξη σε συγκεκριμένοτόπο και χρόνο ενώπιοντης Επιτροπής Πολιτογράφησης, προκειμένου η Επιτροπή να διατυπώσει γνώμη για την αποδοχή ή μη της αίτησης από τον Υπουργό Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. Η κλήση του αλλοδαπού σε συνέντευξη γίνεται με απόδειξη. Μη εμφάνιση του αλλοδαπού δικαιολογείται μόνο για λόγους ανωτέρας βίας. Σε περίπτωση αδικαιολόγητης μη εμφάνισης η αίτηση απορρίπτεται. Άρθρο 61 Απόφαση πολιτογράφησης 1. Η πολιτογράφηση γίνεται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 2. Η απόφαση που απορρίπτει αίτημα πολιτογράφησης δεν αιτιολογείται. Υποβολή νέας αίτησης για πολιτογράφηση επιτρέπεται μετά την παρέλευση έτους από την απόρριψη της προηγούμενης. Άρθρο 62 Ορκωμοσία 1. Η ιδιότητα του Έλληνα πολίτη αποκτάται με την ορκωμοσία του αλλοδαπού, που πρέπει να γίνει μέσα σε ένα έτος από τη δημοσίευση της απόφασης πολιτογράφησης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 2. Ο όρκος που δίδεται έχει ως εξής: "Ορκίζομαι να φυλάττω πίστη στην Πατρίδα, υπακοή στο Σύνταγμα και τους νόμους του κράτους και να εκπληρώνω ευσυνείδητα τα καθήκοντά μου ως Έλληνας πολίτης." Η απόφαση πολιτογράφησης ανακαλείται αν ο όρκος δεν δοθεί μέσα στην ετήσια προθεσμία. 3. Ο όρκος δίνεται ενώπιον του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης μπορεί να ορίζεται ότι ο όρκος δίδεται ενώπιον άλλου οργάνου. Άρθρο 63 Πολιτογράφηση ομογενών που διαμένουν στο εξωτερικό 1. Η αίτηση πολιτογράφησης ομογενών που διαμένουν στο εξωτερικό υποβάλλεται στον Έλληνα Πρόξενο του τόπου κατοικίας τους, ο οποίος τη διαβιβάζει στο Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης με έκθεσή του. Μαζί με την αίτηση υποβάλλονται και τα εξής: α. δήλωση πολιτογράφησης, η οποία γίνεται ενώπιον του προξένου, παρουσία δύο Ελλήνων πολιτών, ως μαρτύρων, β. αντίγραφο διαβατηρίου ή άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου και εφόσον δεν είναι γραμμένο με λατινικούς χαρακτήρες, μεταφρασμένο στην ελληνική, γ. πιστοποιητικό γέννησης ή βάπτισης, δ. πιστοποιητικό ποινικού μητρώου των αλλοδαπών αρχών. 2. Η αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, ύστερα από εξέταση των στοιχείων του φακέλου του ομογενούς και τη γνώμη του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης για θέματα που αφορούν τη δημόσια τάξη και ασφάλεια, εισηγείται στον Υπουργό Ε σωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης την α ποδοχή ή μη του αιτήματος για πολιτογράφηση. 3. Οι διατάξεις των άρθρων 61 και 62 του νόμου αυτού ε φαρμόζονται και για την πολιτογράφηση του άρθρου αυτού. Άρθρο 64 Επιτροπή Πολιτογράφησης 1. Στο Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Α ποκέντρωσης συνιστάται πενταμελής Επιτροπή Πολιτογράφησης, η οποία αποτελείται από: α. τον προϊστάμενο της Γενικής Διεύθυνσης Διοικητικής Υποστήριξης του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης ως Πρόεδρο, β. τον προϊστάμενο της Διεύθυνσης Αστικής και Δημοτικής Κατάστασης του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, γ. τον προϊστάμενο του Β' Τμήματος Ιθαγένειας του Υ πουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, δ. ένα μέλος Δ.Ε.Π. στο γνωστικό αντικείμενο της Κοινωνιολογίας Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος, που προτείνεται από τον Πρόεδρο του οικείου Τμήματος με τον αναπληρωτή του και ε. ένα μέλος Δ.Ε.Π. στο γνωστικό αντικείμενο της Ψυχολογίας Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος, που προτείνεται από τον Πρόεδρο του οικείου Τμήματος με τον αναπληρωτή του. 2. Η Επιτροπή ορίζεται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. Με όμοια απόφαση ορίζονται και οι αναπληρωτές του Προέδρου και των μελών της Επιτροπής. Χρέη γραμματέα της Επιτροπής Πολιτογράφησης ασκεί υπάλληλος του κλάδου ΠΕ Διοικητικού που υπηρετεί στη Διεύθυνση Αστικής και Δημοτικής Κατάστασης του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, που ορίζεται μαζί με τον αναπληρωτή του με την ίδια ως άνω απόφαση. Στην Επιτροπή Πολιτογράφησης συμμετέχει ως εισηγητής, χωρίς δικαίωμα ψήφου, ο υπάλληλος που χειρίζεται την υπόθεση. 3. Η θητεία των μελώντης Επιτροπής Πολιτογράφησης είναι διετής. 4. Με απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονομικών καθορίζεται η αμοιβή των μελώντης Επιτροπής, του γραμματέα και του εισηγητή. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΔ' ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 65 Εκκρεμείς αιτήσεις για θεώρηση εισόδου και για άδεια παραμονής Άδεια παραμονής και πράσινη κάρτα που δεν έχουν λήξει 1. Αιτήσεις για τη χορήγηση θεώρησης εισόδου στην Ελλάδα, οι οποίες κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου είναι εκκρεμείς σε ελληνικά προξενεία, εξετάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου. 2. Εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύοςτου παρόντος νόμου αιτήσεις για τη χορήγηση κάρτας παραμονής περιορισμέ

103 1710 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ ΤΗΣ Κ Υ Β ΕΡΝ Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ Π ΡΩ ΤΟ ) νης χρονικής διάρκειας (πράσινης κάρτας), σύμφωνα τις διατάξεις του Π.Δ. 359/1997, όπως ισχύει σήμερα, καθώς και προσφυγές κατά αποφάσεων των αρμόδιων οργάνων του Ο.Α.Ε.Δ. ενώπιον της ειδικής επιτροπής του άρθρου 5 του ίδιου προεδρικού διατάγματος εξετάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις αυτού του διατάγματος. Μετά την ολοκλήρωση αυτής της εξέτασης τα Π.Δ/τα 358/1997 και 359/1997 καταργούνται, με εξαίρεση την παρ. 3 του άρθρου 2 του Π.Δ. 359/1997, η οποία καταργείται από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Κάρτες που έχουν ανακληθεί με βάση την παραπάνω καταργούμενη διάταξη επαναχορηγούνται εφόσον δεν συντρέχει λόγος δημόσιας τάξης και ασφάλειας. 3. Αιτήσεις για τη χορήγηση ή την ανανέωση άδειας παραμονής, πλην κάρτας παραμονής περιορισμένης χρονικής διάρκειας (πράσινης κάρτας), οι οποίες κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου είναι εκκρεμείς, διαβιβάζονται στις αρμόδιες σύμφωνα με τον παρόντα νόμο υπηρεσίες. Ομοίως αιτήσεις για τη χορήγηση άδειας εργασίας ή άδειας άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας ή άδειας παραμονής αλλοδαπών που είναι κάτοχοι άδειας εισόδου υποβάλλονται στις αρμόδιες σύμφωνα με τον παρόντα νόμο υπηρεσίες. Οι αιτήσεις αυτές συνοδεύονται από τα δικαιολογητικά που προβλέπονταν από τις διατάξεις που ίσχυαν μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος. Αν δεν προβλέπονταν τέτοια δικαιολογητικά, συνοδεύονται από τα δικαιολογητικά που προβλέπονται από τις διατάξεις του παρόντος. Κατά τα λοιπά για τη χορήγηση της άδειας παραμονής και για την ανανέωσή της, καθώς και για τη χορήγηση άδειας εργασίας ή άδειας άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος νόμου. 4. Κάρτες παραμονής περιορισμένης χρονικής διάρκειας (πράσινες κάρτες) που ισχύουν κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος και πράσινες κάρτες που θα εκδοθούν σύμφωνα με την παράγραφο 2 αυτού του άρθρου θεωρούνται άδειες εργασίας και παραμονής στις οποίες εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος νόμου. Οι άδειες αυτές, εφόσον λήγουν το αργότερο μέχρι την , παρατείνονται αυτοδικαίως για ένα ακόμη εξάμηνο από την ημερομηνία λήξης τους. Ό σες λήγουν μετά την παραπάνω ημερομηνία, ανανεώνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου. Ομοίως πράσινες κάρτες, για τις οποίες εκκρεμούν κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος αιτήσεις ανανέωσής τους, παρατείνονται αυτοδικαίως από την έναρξη ισχύος του παρόντος μέχρι την και στη συνέχεια ανανεώνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος. 5. Λοιπές άδειες παραμονής, που ισχύουν κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου και λήγουν το αργότερο μέχρι την , παρατείνονται αυτοδικαίως για ένα α κόμη εξάμηνο από την ημερομηνία λήξης τους. Όσες λήγουν μετά την παραπάνω ημερομηνία, ανανεώνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου. 6. Οι διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 19 αυτού του νόμου δεν εφαρμόζονται κατά τον πρώτο χρόνο ισχύος του παρόντος νόμου. Άρθρο 66 Παράνομοι αλλοδαποί προσαύξηση για το διάστημα αυτό. 1. Επιτρέπεται η χορήγηση άδειας παραμονής σε αλλοδαπούς ϋί. Ο δήμος ή η κοινότητα εξετάζει την πληρότητα των διδιαμένουν που κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου παράνομα στην Ελλάδα, εφόσον: α. Είναι κάτοχοι κάρτας παραμονής περιορισμένης χρονικής διάρκειας (πράσινης κάρτας) που έχει λήξει χωρίς να έ χει υποβληθεί αίτηση για ανανέωσή της ή η αίτηση για ανα καιολογητικών και τα διαβιβάζει μαζί με την αίτηση του αλλοδαπού στην υπηρεσία που ασκεί τις αρμοδιότητες της υ πηρεσίας αλλοδαπών και μετανάστευσης για τη χορήγηση άδειας παραμονής. 3. Οι αλλοδαποί της περ. β 'της παρ. 1 αυτού του άρθρου νέωση έχει απορριφθεί ή κάρτας προσωρινής άδειας παραμονής (λευκής κάρτας) ή άδειας παραμονής που έχει λήξει χωρίς να έχει υποβληθεί αίτηση για ανανέωσή της και διαμένουν μετά τη λήξη τους αποδεδειγμένα στη χώρα ή β. Έχουν ασκήσει προσφυγή κατά αποφάσεωντων αρμόδιων οργάνων του Ο.Α.Ε.Δ. ενώπιον της ειδικής επιτροπής του άρθρου 5 του Π.Δ. 359/1997 και επιθυμούν να παραιτηθούν από την προσφυγή προκειμένου να υπαχθούν στη διαδικασία του παρόντος άρθρου ή γ. Έχουν υποβάλει αίτηση για τη χορήγηση κάρτας παραμονής περιορισμένης χρονικής διάρκειας (πράσινης κάρτας) για σοβαρούς ανθρωπιστικούς λόγους στην ειδική επιτροπή του άρθρου 5 του Π.Δ. 359/1997, επειδή δεν πληρούσαν ορισμένες από τις νόμιμες προϋποθέσεις για τη χορήγηση της πράσινης κάρτας ή δ. Αποδείξουν ότι διαμένουν στη χώρα, νόμιμα ή παράνομα, συνεχώς επί ένα έτος μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος. 2.. Οι αλλοδαποίτωνπεριπτώσεων α' και δ'της παρ. 1 του άρθρου αυτού οφείλουν μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου να υποβάλουν στο δήμο ή την κοινότητα του τόπου κατοικίας τους αίτηση με δύο φωτογραφίες που συνοδεύεται από: α. Επικυρωμένο αντίγραφο διαβατηρίου ή άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου ή πιστοποιητικού γέννησης ή οικογενειακής κατάστασης ή δελτίου ταυτότητας, β. Προκειμένου για αλλοδαπούς της περ. α 'τη ς παρ. 1: αα. το πρωτότυπο της πράσινης κάρτας, λευκής κάρτας ή άδειας παραμονής που έχει λήξει και ββ. Αν από το διαβατήριο ή το ταξιδιωτικό έγγραφο δεν συνάγεται ο χρόνος παραμονής του αλλοδαπού στην Ελλάδα, έγγραφα βέβαιης χρονολογίας ή λογαριασμούς Δ.Ε.Η., Ο.Τ.Ε., Ε.ΥΔ.Α.Π. καικινητήςτηλεφωνίας, καθώς και ασφαλιστήρια συμβόλαια, από τα οποία αποδεικνύεται ότι διέμεναν στην χώρα τουλάχιστον ένα έτος πριν από την έ ναρξη ισχύος του παρόντος. Για τη διαπίστωση του χρόνου παραμονής του αλλοδαπού, τα προσκομιζόμενα έγγραφα δεν είναι απαραίτητο να καλύπτουν συνεχόμενα όλο το διάστημα του έτους. Εύλογα ενδιάμεσα διαστήματα μπορεί να τεκμαίρονται. γ. Προκειμένου για αλλοδαπούς της περ. δ'τηςπαρ. 1, αν από το διαβατήριο ή από το ταξιδιωτικό έγγραφο δεν συνάγεται ο χρόνος παραμονής του αλλοδαπού στην Ελλάδα, ε πιπλέον λογαριασμούςδ.ε.η.,ο.τ.ε., Ε.ΥΔ.Α.Π. και κινητής τηλεφωνίας, καθώς και ασφαλιστήρια συμβόλαια, απότα ο ποία αποδεικνύεται η τουλάχιστον ετήσια παραμονή τους στην Ελλάδα ή απόφαση δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου δήμων ή κοινοτήτων, των οποίων ο πληθυσμός δεν υ περβαίνει τους κατοίκους, με την οποία βεβαιώνεται ο χρόνος παραμονής του αλλοδαπού στην περιφέρειά του. Για τη διαπίστωση του χρόνου παραμονής του αλλοδαπού, τα προσκομιζόμενα έγγραφα δεν είναι απαραίτητο να καλύπτουν συνεχόμενα όλο το διάστημα του έτους. Εύλογα ενδιάμεσα διαστήματα μπορεί να τεκμαίρονται. ϋ. Οι αλλοδαποί της παραγράφου 1 μπορούν να αναγνωρίσουν ασφαλιστική προϋπηρεσία για μικτή ασφάλιση, για το απαιτούμενο χρονικό διάστημα του ενός έτους με ελάχιστο αριθμό ημερών ασφάλισης διακοσίων πενήντα, χωρίς

104 ΕΦ Η Μ ΕΡ ΙΣ Τ Η Σ Κ Υ Β ΕΡ Ν Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 1711 υποβάλλουν στον Ο.Α.Ε.Δ. μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου παραίτηση από την προσφυγή και αίτηση με δύο φωτογραφίες για τη χορήγηση της προβλεπόμενης από την παρ. 5 αυτού του άρθρου άδειας παραμονής, που συνοδεύεται από επικυρωμένο αντίγραφο διαβατηρίου ή άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου ή πιστοποιητικού γέννησης ή οικογενειακής κατάστασης ή δελτίου ταυτότητας. Ο Ο.Α.Ε.Δ. υποχρεούται μέσα σε εύλογο χρόνο να διαβιβάσει στην υπηρεσία που ασκεί τις αρμοδιότητες της υπηρεσίας αλλοδαπών και μετανάστευσης την υποβληθείσα αίτηση του αλλοδαπού μαζί με την παραίτηση από την προσφυγή και τα λοιπά δικαιολογητικά, αφού εξετάσειτηνπληρότητάτους. 4. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου οι αιτήσεις αλλοδαπών της περ. γ' της παρ. 1 αυτού του άρθρου θεωρούνται ως απορριφθείσες και νέες τέτοιες αιτήσεις δεν επιτρέπεται να υποβάλλονται. Οι αλλοδαποί αυτής της περίπτωσης δικαιούνται να υποβάλλουν στον Ο.Α.Ε.Δ. μέσα σε α ποκλειστική προθεσμία δύο μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου αίτηση με δύο φωτογραφίες για τη χορήγηση της προβλεπόμενης από την παράγραφο 5 αυτού του άρθρου άδειας παραμονής. Η αίτηση συνοδεύεται από επικυρωμένο αντίγραφο διαβατηρίου ή άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου ή πιστοποιητικού γέννησης ή οικογενειακής κατάστασης ή δελτίου ταυτότητας. Ο Ο.Α.Ε.Δ. υποχρεούται μέσα σε εύλογο χρόνο να διαβιβάσει στην υπηρεσία που ασκεί τις αρμοδιότητες της υπηρεσίας αλλοδαπών και μετανάστευσης την υποβληθείσα αίτηση του αλλοδαπού μαζί με τα λοιπά δικαιολογητικά, αφού εξετάσειτηνπληρότητάτους. 5. Η υπηρεσία που ασκεί τις αρμοδιότητες της υπηρεσίας αλλοδαπών και μετανάστευσης εξετάζει τις αιτήσεις των προηγούμενων παραγράφων σύμφωνα με τις διατάξειςτων παραγράφων 5,6 και 7 του άρθρου 8 του παρόντος νόμου. Η άδεια παραμονής χορηγείται ανεξαρτήτως του λόγου για τον οποίο επιθυμεί να παραμείνει ο αλλοδαπός στην Ελλάδα και έχει διάρκεια έξι μηνών. 6.. Αλλοδαπός στον οποίο έχει χορηγηθεί η εξάμηνη ά δεια παραμονής που προβλέπεται στην προηγούμενη παράγραφο, επιτρέπεται να λάβει άδεια εξαρτημένης εργασίας σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αυτού, εφόσον μέχρι τη λήξη του εξαμήνου προσκομίσει στην αρμόδια υ πηρεσία εργασίας της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης αίτηση γιατη χορήγηση άδειας εργασίας καιγιατην ανανέωση της εξάμηνης άδειας παραμονής. Η αίτηση συνοδεύεται από: α. Την εξάμηνη άδεια παραμονής. β. Πιστοποιητικό ποινικού μητρώου τύπου Α'. γ. Πιστοποιητικό υγείας που εκδίδεται από ημεδαπά κρατικά νοσηλευτικά ιδρύματα ή κέντρα υγείας ή θεραπευτήρια και ιατρεία του Ι.Κ.Α., ότι ο αλλοδαπός δεν πάσχει από νόσημα το οποίο σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα και τον Π.Ο.Υ. δύναται να αποτελέσει κίνδυνο γιατη δημόσια υγεία. δ. Δήλωση στην οποία αναφέρεται η διεύθυνση του καταλύματος του. ε. Αποδεικτικά στοιχεία ότι είναι ασφαλισμένος και ότι έ χει εκπληρώσει τις ασφαλιστικές του υποχρεώσεις για την κάλυψη των εξόδων νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης καιγιατην κάλυψη εργατικού ατυχήματος. στ. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας ή αναγγελία προς τον Ο.Α.Ε.Δ. για την πρόσληψη ή δήλωση του εργοδότη ότι θα τον απασχολήσει για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και ότι σε περίπτωση διακοπής της σχέσης εργασίας θα ε νημερώσει σχετικά την υπηρεσία αλλοδαπών και μετανάστευσης και το νομάρχη. Η. Η άδεια εργασίας μαζί με το σχετικό φάκελο διαβιβάζονται από το νομάρχη υπηρεσιακά στην υπηρεσία που ασκεί τις αρμοδιότητες της υπηρεσίας αλλοδαπών και μετανάστευσης, η οποία ανανεώνει την άδεια παραμονής σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος. 71 Αλλοδαπός στον οποίο έχει χορηγηθεί η εξάμηνη ά δεια παραμονής που προβλέπεται στην παράγραφο 5, επιτρέπεται να λάβει άδεια εργασίας για την παροχή ανεξάρτητων υπηρεσιών ή έργου, εφόσον μέχρι τη λήξη του εξαμήνου προσκομίσει στην αρμόδια υπηρεσία εργασίας της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης αίτηση για τη χορήγηση άδειας εργασίας και για την ανανέωση της εξάμηνης άδειας παραμονής. Η αίτηση συνοδεύεται από: α. Τα υπό στοιχεία α', β', γ', δ' και ε'τη ς παρ. 61 δικαιολογητικά. β. Σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών ή σύμβαση έργου ή αναγγελία προς τον Ο.Α.Ε.Δ. για την πρόσληψη ή δήλωση του εργοδότη ότι θα τον απασχολήσει για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και ότι σε περίπτωση διακοπής της απασχόλησης θα ενημερώσει σχετικά την Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης και το νομάρχη ή τέλος βιβλιάριο ενσήμων ασφαλιστικού οργανισμού από το οποίο να προκύπτει ότι ο αλλοδαπός έχει πραγματοποιήσει αριθμό ημερομισθίων ίσο τουλάχιστον με το μισό των εργάσιμων ημερών που αντιστοιχούν στο χρονικό διάστημα από την ημερομηνία χορήγησης της προσωρινής εξάμηνης άδειας παραμονής μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησής του για την έκδοση της άδειας εργασίας. ϋ. Η άδεια εργασίας μαζί με το σχετικό φάκελο διαβιβάζονται από το νομάρχη υπηρεσιακά στην υπηρεσία που ασκεί τις αρμοδιότητες της υπηρεσίας αλλοδαπών και μετανάστευσης, η οποία ανανεώνει την άδεια παραμονής σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος. 8. ί. Αλλοδαπός, στον οποίο έχει χορηγηθεί η εξάμηνη ά δεια παραμονής που προβλέπεται στην παράγραφο 5, επιτρέπεται να λάβει άδεια άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας, εφόσον μέχριτη λήξη του εξαμήνου προσκομίσει στο δήμο ή την κοινότητα αίτηση για τη χορήγηση άδειας άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας και για την ανανέωση της εξάμηνης άδειας παραμονής. Η αίτηση συνοδεύεται από: α. Τα υπό στοιχεία α', β', γ' και δ' της παρ. 6 1 δικαιολογητικά. β. Αποδεικτικά στοιχεία ότι είναι ασφαλισμένος και ότι έ χει εκπληρώσει τις ασφαλιστικές του υποχρεώσεις για την κάλυψη των εξόδων νοσηλείας, ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης. γ. Οικονομοτεχνική μελέτη στην οποία περιλαμβάνονται τουλάχιστοντο είδος και το ύψοςτης επένδυσης, καθώς και οι πηγές χρηματοδότησης και στοιχεία πόυ να αποδεικνύουντην επιστημονική, τεχνική ή επαγγελματική του κατάρτιση ως προς τη δραστηριότητα που επιθυμεί να ασκήσει. δ. Επίσημα αποδεικτικά στοιχεία επαρκών οικονομικών πόρων για την κάλυψη των εξόδων παραμονής και της δραστηριότητας που θα ασκήσει. ϋ. Ο δήμος ή η κοινότητα εξετάζει την πληρότητα των δικαιολογητικών και τα διαβιβάζει μαζί με την αίτηση στην υ πηρεσία που ασκεί τις αρμοδιότητες της υπηρεσίας αλλοδαπών και μετανάστευσης. Η υπηρεσία αυτή χορηγείτην ά δεια άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 25 και ανανεώνει την ά δεια παραμονής σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος. Άρθρο 67 Οικογενειακή συνένωση 1. Ο αλλοδαπός που έχει άδεια παραμονής ή κάρτα πε

105 1712 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ ΤΗΣ Κ Υ Β ΕΡΝ Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ Π ΡΩ ΤΟ ) ριορισμένης χρονικής διάρκειας (πράσινη κάρτα) κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος και διαμένει στην Ελλάδα δύο τουλάχιστον έτη μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος ο φείλει να υποβάλει αίτηση για τη χορήγηση άδειας παραμονής για τα μέλη της οικογένειάς του για οικογενειακή συνένωση, εφόσοντα μέλη αυτά συγκατοικούσαν μαζί του μέχρι την παραπάνω ημερομηνία και στερούνται θεώρησης εισόδου ή άδειας παραμονής. Η αίτηση συνοδεύεται από τα δικαιολογητικά της παραγράφου 3 του άρθρου 28 και από υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986 του αλλοδαπού ότι τα μέλη της οικογένειάς του συγκατοικούσαν με αυτόν μέχρι την παραπάνω ημερομηνία. 2. Η παραμονή στην Ελλάδα των μελών της οικογένειας αλλοδαπού, ο οποίος έλαβε την εξάμηνη άδεια παραμονής σύμφωνα με την παράγραφο 5 του προηγούμενου άρθρου, καλύπτεται από αυτήν την άδεια, εφόσον μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος συγκατοικούσαν με αυτόν. Ο αλλοδαπός οφείλει μέχρι τη λήξη του εξαμήνου να υποβάλει αίτηση για τη χορήγηση άδειας παραμονής στα παραπάνω μέλη της οικογένειάς του για οικογενειακή συνένωση. Η αίτηση συνοδεύεται από την εξάμηνη άδεια παραμονής, από τα υπό στοιχεία γ' και δ' της παραγράφου 3 άρθρου 28 και της παρ. 1 του άρθρου 29 δικαιολογητικά και από υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986 του αλλοδαπού ότι τα μέλη της οικογένειάς του συγκατοικούσαν με αυτόν μέχρι την παραπάνω ημερομηνία. Η άδεια παραμονής για οικογενειακή συνένωση χορηγείται ταυτόχρονα με την ανανέωση της άδειας παραμονής του αλλοδαπού, σύμφωνα με το προηγούμενο άρθρο. 3. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 28 παρ. 2,29 παρ. 2,30,31 και 3 2 του παρόντος. Άρθρο 68 Απαγόρευση απέλασης Οι αλλοδαποί που υποβάλλουν τις αιτήσεις που προβλέπονται στα άρθρα 65 έως 6 7 του παρόντος νόμου, καθώς και τα μέλη της οικογένειάς τους δεν επιτρέπεται να απελαθούν λόγω έλλειψης άδειας παραμονής μέχρι την έκδοση της απόφασης για τη χορήγηση ή μη άδειας παραμονής. Άρθρο 69 Εκκρεμείς αιτήσεις και δηλώσεις πολιτογράφησης Ειδικές περιπτώσεις διαπίστωσης ιθαγένειας 1. Εκκρεμείς δηλώσεις για πολιτογράφηση που έχουν υ ποβληθεί μέχρι τις εξετάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις που ίσχυαν πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου. Εκκρεμείς δηλώσεις για πολιτογράφηση που έχουν υποβληθεί μετά την ως άνω ημερομηνία εξετάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος. Εκκρεμείς αιτήσεις πολιτογράφησης που δεν συνοδεύονται από αντίστοιχες δηλώσεις πολιτογράφησης και που έχουν υποβληθεί πριν από την παραπάνω ημερομηνία δεν λαμβάνονται υ πόψη. 2. Νέες αιτήσεις για πολιτογράφηση που θα υποβληθούν, ύστερα από την απόρριψη προηγούμενης αίτησης πολιτογράφησης σύμφωνα με το προϊσχύον άρθρο 4παρ. 2του Ν. 2130/1993 (ΦΕΚ 62 Α'), εξετάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου. 3. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας διαπιστώνεται η κτήση ή μη της ελληνικής ιθαγένειας προσώπων που ζητούν να καθορισθεί η ιθαγένειά τους σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (Ν.Δ. 3370/ ΦΕΚ 258 Α'), όπως αυτός ισχύει, καθώς και με τιςπροϊσχύουσες αυτού σχετικές διατάξεις, και τις διεθνείς συμβάσεις και συνθήκες. Όπου στις διατάξεις του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας, όπως αυτός ισχύει, αναγράφεται η λέξη "νομάρχης", εφεξής νοείται ο Γενικός Γραμματέας Περιφέρειας. 4. Ελληνίδα που απέβαλε την ελληνική ιθαγένεια λόγω του γάμου της με αλλοδαπό την ανακτά, αν δηλώσει τη σχετική βούλησή της στον Γενικό Γ ραμματέα της Περιφέρειας ή στην ελληνική προξενική αρχή του τόπου της κατοικίας της ή της διαμονής της. 5. Αλλοδαπή που απέκτησε την ελληνική ιθαγένεια λόγω του γάμου της με Έλληνα και διατηρεί την ιθαγένεια που είχε πριν από την τέλεση του γάμου, αποβάλλει την ελληνική ιθαγένεια, αν δηλώσει τη σχετική βούλησή της στον Γ ενικό Γ ραμματέα της Περιφέρειας ή στην ελληνική προξενική αρχή του τόπου της κατοικίας της ή της διαμονής της. 6. Τέκνο που γεννήθηκε πριν από την από μητέρα Ελληνίδα κατά το χρόνο του τοκετού ή της τέλεσης του γάμου από τον οποίο γεννήθηκε το τέκνο, γίνεται Έλληνας, αν δηλώσει τη σχετική βούλησή του στον Γ ενικό Γ ραμματέα της Περιφέρειας ή στην ελληνική προξενική αρχή του τόπου της κατοικίας του ή της διαμονής του. 7. Τέκνο που γεννήθηκε από Έλληνα πατέρα και αλλοδαπή μητέρα πριν από την ισχύ του Ν. 1250/1982, εφόσον θεωρείται γνήσιο σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 7 παράγραφος 3 του παραπάνω νόμου, γίνεται Έλληνας, αν δηλώσει τη σχετική βούλησή του στον Γ ενικό Γ ραμματέα της Περιφέρειας ή στην ελληνική προξενική αοχή του τόπου της κατοικίας του ή της διαμονής του. 8. Εάν το τέκνο είναι ανήλικο, η δήλωση της παραγράφου 6 υποβάλλεται από τη μητέρα και η δήλωση της παραγράφου 7 από τον πατέρα. 9. Επιτρέπεται η αποποίηση της ελληνικής ιθαγένειας ε φόσον ο ενδιαφερόμενος είναι ενήλικας, δηλώνει ότι έχει πάψει να υφίσταται πλέον γνήσιος δεσμός του με τη χώρα και διαμένει στην αλλοδαπή. Γιατην αποποίηση υποβόίλλονται δήλωση ενώπιον του Έλληνα προξένου του τόπου διαμονής του ενδιαφερομένου και αίτηση προς τον Υπουργό Ε σωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. Η α ποδοχή της αίτησης γίνεται ύστερα από σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Ιθαγένειας, με απόφαση του Υπουργού Ε σωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και δημοσιεύεται στην Εφημερίδατης Κυβερνήσεως. Ο χρόνος α- πώλειαςτης ιθαγένειας ανατρέχει στο χρόνο αποδοχήςτης αίτησης. Άρθρο 70 Δηλώσεις - Κυρώσεις 1. Οι δηλώσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις των άρθρων 65 έως 67 του παρόντος πρέπει να φέρουν θεώρηση για το γνήσιο της υπογραφής τους. 2. Τα πρόστιμα της παραγράφου 3 του άρθρου 54 αυτού του νόμου επιβάλλονται και στα πρόσωπα που υποβάλλουν ανακριβή δήλωση ή βεβαίωση ή δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει με τη δήλωση ή βεβαίωση που προβλέπεται στο άρθρο 66 παρ. 21γ, παρ. 6.ί.ε και στ, παρ. 7.ί.α και β, παρ. 8..α και στο άρθρο 67 παρ. 1 και 2 του παρόντος. 3. Για την εφαρμογή των άρθρων 65 έως 67 τα δικαιολογητικά που απαιτούνται από ελληνικές δημόσιες υπηρεσίες εκδίδονται κατά παρέκκλιση των διατάξεων του παρόντος νόμου και της λοιπής κείμενης νομοθεσίας.

106 ΕΦ Η Μ ΕΡ ΙΣ Τ Η Σ Κ Υ Β ΕΡΝ Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 1713 ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ ΙΕ' ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 71 Παράβολα - Αναπροσαρμογή προστίμων Επικυρώσεις 1. Η αίτηση για τη χορήγηση και την ανανέωση των αδειών παραμονής και εργασίας συνοδεύεται από παράβολο, το οποίο, αν για λόγους αμοιβαιότητας δεν ορίζεται διαφορετικά, ορίζεται ως ακολούθως: α. Για τις άδειες διάρκειας μέχρις ενός έτους σε πενήντα χιλιάδες δραχμές. β. Γιατις άδειες διάρκειας από ένα έτος μέχρι δύο ετών σε εκατό χιλιάδες δραχμές. γ. Για τις άδειες διάρκειας από δύο έως έξι ετών σε εκατόν πενήντα χιλιάδες δραχμές. δ. Γ ια τις άδειες διάρκειας άνω των έξι ετών, σε τριακόσιες χιλιάδες δραχμές. 2. Τα πρόστιμα και τα παράβολα που προβλέπονται από τον παρόντα νόμο εισπράττονται υπέρ του Δημοσίου και α ναπροσαρμόζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομικών και Δημόσιας Τάξης. 3. Τα αλλοδαπά δημόσια έγγραφα που απαιτούνται από τις διατάξεις του παρόντος πρέπει να είναι επικυρωμένα με την επισημείωση της Σύμβασης της Χάγης, όπου αυτή α παιτείται. Στις περιπτώσεις που δεν απαιτείται επισημείωση, τα έγγραφα αυτά πρέπει να φέρουν επικύρωση, απότην ελληνική προξενική αρχή ή το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, του γνησίου της υπογραφής του αλλοδαπού οργάνου. 4. Οι προβλεπόμενες από τον παρόντα νόμο θεωρήσεις εισόδου που χορηγούνται σε πολίτες τρίτων χωρών για σκοπούς μη τουριστικούς είναι εθνικές θεωρήσεις. Άρθρο 72 Καταργούμενες διατάξεις Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου καταργούνται: α.τα άρθρα 1-4, 6-8, 10-16,18-23, 26-33, 34 παρ. 1-3και 35 του Ν. 1975/1991 (ΦΕΚ 184 Α'), όπως έχει τροποποιηθεί και συμπληρωθεί από το Ν. 2452/1996 (ΦΕΚ 283 Α') και το Ν. 2713/1999 (ΦΕΚ89 Α'), β.τα άρθρα 5,6, 7 και 9 του Ν.Δ. 3370/1955 (Κώδικας Ελληνικής Ιθαγένειας), όπως τροποποιήθηκαν από τον Α.Ν. 481/1968, το Ν. 1438/1984 (ΦΕΚ 60 Α') και το Ν. 2130/1993 (ΦΕΚ 62 Α-), και οι παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 7, το άρθρο 8 και οι παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 9 του Ν. 1438/1984 (ΦΕΚ 60 Α'), γ. η παράγραφος 3 του άρθρου 4 και οι παράγραφοι 3 και 4του άρθρου 8 του Ν. 2130/1993 (ΦΕΚ 62 Α'), οι παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 9 του Ν. 2307/1995, καθώς και η παράγραφος 8 του άρθρου 1 του Ν. 2790/2000, δ. το άρθρο 2 του β.δ. 339/1965 (ΦΕΚ 82 Α'), ε.το άρθρο 4 του Ν. 927/1979 (ΦΕΚ 139 Α), στ. κάθε γενική ή ειδική διάταξη, που αντίκειται στις διατάξεις του παρόντος ή ρυθμίζει διαφορετικά τα θέματα που αποτελούν αντικείμενο αυτού. Άρθρο Συνιστάται νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου με την ε πωνυμία "Κέντρο Μελέτης της Μετανάστευσης", που έχει ως έργο την έρευνα και την εκπόνηση μελετών για το σχεδίασμά και την εφαρμογή μεταναστευτικής πολιτικής και ε ποπτεύεται από τον Υπουργό Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. 2. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονομικών, καθορίζονται οι ειδικότερες αρμοδιότητες του Κέντρου Μελέτης της Μετανάστευσης, τα όργανα διοίκησής του, ο τρόπος διορισμού τους, η διάρθρωση των υπηρεσιών του και οι αρμοδιότητές τους, συνιστώνται οι απαιτούμενες θέσεις προσωπικού, καθορίζονται οι πόροι του και ρυθμίζεται κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. 3. Με απόφαση των ανωτέρω Υπουργών καθορίζονται η αμοιβή των οργάνων διοίκησης του Κέντρου και οι αποδοχές του προσωπικού αυτού. Άρθρο 74 Οι διατάξεις της Π.Υ.Σ. 19/ (ΦΕΚ 16 Α"), που κυρώθηκε με το άρθρο 6τουΝ. 1878/1990 (ΦΕΚ 33 Α') και των άρθρων 2 και 3 του Ν. 1895/1990 (ΦΕΚ 116 Α), όπως τροποποιήθηκαν μετο άρθρο 39τουΝ. 1968/1991 (ΦΕΚ 150 Α') και συμπληρώθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 20 παρ. 6 του Ν. 2386/1996 (ΦΕΚ 43 Α-) και του άρθρου 32 του Ν. 2190/1994 (ΦΕΚ 28 Α") για απόσπαση υπαλλήλων από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα στη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και τη διάθεσή τους στα γραφεία των βουλευτών και Ελλήνων βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για τη γραμματειακή υποστήριξη του έργου τους, εφαρμόζονται και για την απόσπαση υπαλλήλων στα γραφεία των κομμάτων που εκπροσωπούνται στη Βουλή ή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο αριθμός των υπαλλήλων που μπορεί να αποσπώνται για τον ως άνω σκοπό στα πολιτικά γραφεία των κομμάτων υπολογίζεται ως εξής: α) Στα κόμματα που εκπροσωπούνται στη Βουλή και έλαβαν κατά τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές ποσοστό ψήφων μικρότερο από 10%, ο αριθμός των δυνάμενων να α- ποσπασθούν υπαλλήλων ισούται με τον αριθμό είκοσι (20), προσαυξανόμενο με τον αριθμό του ποσοστού των ψήφων. β) Στα λοιπά κόμματα που εκπροσωπούνται στη Βουλή, ο αριθμός των υπαλλήλων ισούται με το διπλάσιο του αριθμού του ποσοστού των ψήφων που έλαβαν, προσαυξανόμενος κατά δέκα (10). γ) Στα κόμματα που εκπροσωπούνται μόνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο αριθμός των υπαλλήλων ισούται με τον α ριθμό δέκα (10), προσαυξανόμενος με τον αριθμό του ποσοστού των ψήφων που έλαβαν κατά τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές. Για τον ανωτέρω υπολογισμό, ο αριθμός του ποσοστού των ψήφων στρογγυλοποιείται στην πλησιέστερη ακέραιη μονάδα. Η διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 58 του Ν. 1943/1991 (ΦΕΚ 50 Α'), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 20 του Ν.2026/1992 (ΦΕΚ 43 Α"), εφαρμόζεται και για τους υπαλλήλους της περιπτώσεως γ'. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου ισχύουν από Άρθρο Στο άρθρο 5 4 του Π.Δ. 410/1995 (ΦΕΚ 231 Α") "Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας" προστίθεται νέα παράγραφος 3 και αναριθμείται η υφιστάμενη παράγραφος 3 σε 4, που έ χει ως εξής: "3.0 αριθμός των υποψήφιων συμβούλων από κάθε φύλο πρέπει να ανέρχεται σε ποσοστό ίσο τουλάχιστον μέ το 1 /3 του συνολικού αριθμού των υποψηφίων κάθε συνδυασμού.

107 1714 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ ΤΗΣ Κ Υ Β ΕΡΝ Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ Π ΡΩ ΤΟ ) Τυχόν δεκαδικός αριθμός στρογγυλοποιείται στην επόμενη ακέραιη μονάδα, εφόσον το κλάσμα είναι ίσο με μισό της μονάδας και άνω, 2. Στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 6 του άρθρου 55 που Π.Δ. 410/1995 προστίθενται οι λέξεις "ή διαφορετικό ποσοστό από το προβλεπόμενο στην παρ. 3 του ίδιου άρθρου". 3. Στο άρθρο 23 του Π.Δ. 30/1996 (ΦΕΚ 21 Α') "Κώδικας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης" προστίθεται παράγραφος 3 και αναριθμούνται οι υφιστάμενες παράγραφοι 3,4,5 και 6 σε 4,5,6 και 7, που έχει ως εξής: "3.0 αριθμός των υποψήφιων συμβούλων από κάθε φύλο πρέπει να ανέρχεται σε ποσοστό ίσο τουλάχιστον με το 1/3 του συνολικού αριθμού των υποψηφίων κάθε συνδυασμού. Τ υχόν δεκαδικός αριθμός στρογγυλοποιείται στην επόμενη ακέραιη μονάδα, εφόσον το κλάσμα είναι ίσο με μισό της μονάδας και άνω." 4. Στις παραγράφους 4 και 6 του άρθρου 23 του Π.Δ. 30/1996, όπως αναριθμήθηκαν σε παραγράφους 5 και 7 με την προηγούμενη παράγραφο, στην παρ. 1 του άρθρου 25 και στην παρ. 2 του άρθρου 37 του ίδιου προεδρικού διατάγματος, οι λέξεις: "παράγραφος 3", "παράγραφοι 1 έως 3", "παράγραφος 3", παρ. 3 του άρθρου 23 και "παρ. 4 του άρθρου 23" αντικαθίστανται με τις λέξεις: "παράγραφος 4, "παράγραφοι 1 έως 4, "παράγραφος 4, παρ. 4του άρθρου 23" και "παρ. 5 του άρθρου 23". Άρθρο Η παρ. 2 του άρθρου 1 του Ν. 2790/2000 αντικαθίσταται ως εξής: "2. Την ελληνική ιθαγένεια αποκτά ο ομογενής με απόφαση του γενικού γραμματέα της περιφέρειας, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως έπειτα από γνώμη της οικείας προξενικής αρχής ως προς την ιδιότητά του ως ομογενούς. Την ιδιότητά του ως ομογενούς διερευνά τριμελής επιτροπή, η οποία αποτελείται από τον Έλληνα Πρόξενο και δύο μέλη. Με απόφαση των Υπουργών Εξωτερικών και Οικονομικών ορίζονται τα μέλη κάθε επιτροπής και η αμοιβή τους. Οι οριζόμενοι ως μέλη της επιτροπής πρέπει απαραίτητα να είναι Έλληνες πολίτες." 2. Η απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας που προβλέπεται στην προηγούμενη παράγραφο εκδίδεται μόνο εφόσον δεν συντρέχει η προϋπόθεση τηςπερ. γ'τηςπαρ. 1 του άρθρου 58 του παρόντος. 3. Η παρ. 3 του άρθρου 1 του Ν. 2790/2000 αντικαθίσταται ως εξής: 3. Η ιδιότητα του ενδιαφερομένου ως ομογενούς διαπιστώνεται ύστερα από συνέντευξή του ενώπιον της επιτροπής της προηγούμενης παραγράφου. Για τη διαπίστωση της ιδιότητας του ομογενούς η επιτροπή μπορεί να συνεκτιμά οποιαδήποτε στοιχεία προσκομίσει ο ενδιαφερόμενος, από τα οποία τεκμαίρεται η ιδιότητά του αυτή." 4. Στο δεύτερο στίχο της παρ. 4 του άρθρου 1 του Ν. 2790/2000 οι λέξεις" για την ελληνική καταγωγή του αιτούντος ομογενούς" αντικαθίστανται από τις λέξεις "για την ι διότητα ως ομογενούς του αιτούντος". Στον πρώτο στίχο του πέμπτου εδαφίου της παρ. 4 του άρθρου 1 του Ν. 2790/2000 οι λέξεις "για την ελληνική καταγωγή" αντικαθίστανται από τις λέξεις "για την ιδιότητα ως ομογενών". 5. Στον τρίτο στίχο του ίδιου ως άνω εδαφίου και στον ό γδοο στίχο της παρ. 11 του άρθρου 1 του Ν. 2790/2000 οι λέξεις "δικαιολογητικά" και δικαιολογητικών" αντικαθίστανται από τις λέξεις "στοιχεία" και "στοιχείων". Στο δεύτερο ε δάφιο της παρ. 4 του άρθρου 1 του Ν. 2790/2000 μετά τη λέξη "Εξωτερικών" προστίθεται η λέξη "Οικονομικών". Στο έ κτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 1 μετά τις λέξεις "η σύνθεσή τους" προστίθενται οι λέξεις "η αμοιβή των μελών τους και του γραμματέα τους". 6. Οι ομογενείς που έχουν έλθει στην Ελλάδα μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος νόμου με θεώρηση εισόδου και διαμένουν στη χώρα ανεξαρτήτως απότο χρόνο λήξηςτου διαβατηρίου ή της θεώρησης εισόδου, μπορούν να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια ή το ειδικό δελτίο ταυτότητας της παραγράφου 11 κατά τα οριζόμενα στις ανωτέρω παραγράφους, υποβάλλοντας τη σχετική αίτηση στο Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας, τηρουμένης της διαδικασίας της παραγράφου 4 του άρθρου 1 εκτός από τη γνώμη της προξενικής αρχής. Με την ίδια διαδικασία αποκτούν ελληνική ι θαγένεια ή ειδικό δελτίο ταυτότητας γονείς ή τέκνα ομογενών που έχουν ήδη αποκτήσει ελληνική ιθαγένεια ή ειδικό δελτίο ταυτότητας, οι οποίοι έρχονται στη χώρα. Με την υ ποβολή της αίτησης για κτήση ελληνικής ιθαγένειας ή για χορήγηση του ειδικού δελτίου ταυτότητας κατά τα ανωτέρω, η οποία συνοδεύεται από σημείωμα δακτυλοσκόπησης, χορηγείται στον αιτούντα βεβαίωση εξάμηνης διάρκειας που μπορεί να ανανεώνεται για ίσο χρόνο μέχρι την έκδοση της σχετικής απόφασης και η οποία επέχει θέση άδειας παραμονής και εργασίας. Στους αλλογενείς συζύγους των παραπάνω χορηγείται προσωρινή άδεια παραμονής ισόχρονης διάρκειας. 7. Στο τέλος της παραγράφου 5 του άρθρου 1 προστίθεται εδάφιο που έχει ως εξής: "Μετά τη δόση του όρκου ο αποκτώντην ελληνική ιθαγένεια, καθώς και τα ανήλικα τέκνα αυτού εγγράφονται στα Μητρώα Αρρένων και τα δημοτολόγια δήμου ή κοινότητας του κράτους που επιθυμεί με βάση τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην απόφαση του γενικού γραμματέα της περιφέρειας. Όσα από αυτά δεν καλύπτονται από την παραπάνω απόφαση συμπληρώνονται με την προσκόμιση οποιουδήποτε πρόσφορου αποδεικτικού στοιχείου." 8. Στην παράγραφο 7 του άρθρου 1 του Ν. 2790/2000 (ΦΕΚ 24 Α') προστίθενται εδάφια τρία, ως εξής: "Επιτρέπεται ο εξελληνισμός του ονόματος και του επωνύμου ομογενών των οποίων διαπιστώνεται ή έχει διαπιστωθεί η ελληνική ιθαγένεια και έχουν εγγράφει στα μητρώα αρρένων και στα δημοτολόγια, αν τα στοιχεία αυτά είχαν μεταβληθεί ή αλλοιωθεί στη χώρα από την οποία προέρχονται. Ο εξελληνισμός γίνεται, κατά περίπτωση, με απόφαση του γενικού γραμματέα περιφέρειας ή του νομάρχη, μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου. Με την ίδια απόφαση διατάσσεται και η διόρθωση των στοιχείων στο μητρώο αρρένων και στο δημοτολόγιο." 9. Οι διατάξεις του Ν.Δ. 57/1973, όπως κάθε φορά ισχύει, για την κοινωνική προστασία εφαρμόζονται και στους ομογενείς που έχουν λάβει ειδικό δελτίο ταυτότητας ομογενούς σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. 10. Εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου αιτήσεις ομογενών για την απόκτηση της ελληνικής ι θαγένειας εξετάζονται με βάση τις διατάξεις του Ν. 2790/2000, όπως αυτές τροποποιούνται με το παρόν άρθρο. 11. Για τα παραχωρηθέντα ή παραχωρούμενα, κατά τις διατάξεις του από προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 239 Α') καιτου άρθρου 5παρ. 2του Ν. 2790/2000 (ΦΕΚ 24 Α'), οικόπεδα στους παλιννοστούντες ομογενείς από την τέως Σοβιετική Ένωση δεν οφείλεται τίμημα, οι δε βεβαιωθείσες οφειλές από την αιτία αυτή προς την Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος διαγράφονται. Τυχόν καταβληθείσες δόσεις του τιμήματος δεν επιστρέφονται. Η μεταγραφή των κατά τις ανωτέρω διατάξεις εκδιδόμε-

108 ΕΦ Η Μ ΕΡ ΙΣ Τ Η Σ Κ Υ Β ΕΡΝ Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 1715 νωντίτλων κυριότητας απαλλάσσεται από κάθε φόρο, χαρτόσημο, εισφοράή δικαίωμα υπέρ του Δημοσίου ή τρίτου. 12. Επί των παραχωρηθέντων ή παραχωρούμενων, κατά τις διατάξεις του από προεδρικού διατάγματος και του Ν. 2790/2000, οικοπέδων επιτρέπεται η εγγραφή υ ποθήκης έκτου νόμου ή δικαστικής αποφάσεως ή η εγγραφή προσημείωσης υποθήκης, καθώς και η παραχώρηση συμβατικής υποθήκης εκ μέρουςτου δικαιούχου μόνο υπέρ πιστωτικών ιδρυμάτων, αναγνωριζομένων από την Τράπεζα της Ελλάδος και μόνο για την ασφάλεια των χορηγούμενων από αυτά δανείων ή άλλων εγγυήσεων, που προορίζονται α ποκλειστικά για την ανέγερση κτισμάτωνεπίτων οικοπέδων ή για την επέκταση ή επισκευή των επ αυτών κτισμάτων. 13. α. Στο Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης συνιστώνται δέκα (10) θέσεις του κλάδου ΠΕ Διοικητικού, πέντε (5) θέσεις του κλάδου ΠΕ Κοινωνιολόγων και πέντε (5) θέσεις του κλάδου ΤΕ Διοικητικού - Λογιστικού. β. Στην Περιφέρεια Αττικής συνιστώνται είκοσι (20) θέσεις του κλάδου ΠΕ Διοικητικού - Οικονομικού, έξι (6) θέσειςτου κλάδου ΠΕ Κοινωνιολόγων και δέκα (10) θέσεις του κλάδου ΤΕ Διοικητικού - Λογιστικού. γ. Σε καθεμία από τις λοιπές Περιφέρειες συνιστώνται δέκα (10) θέσεις του κλάδου ΠΕ Διοικητικού - Οικονομικού, τέσσερις (4) θέσειςτου κλάδου ΠΕ Κοινωνιολόγων και οκτώ (8) θέσεις του κλάδου ΤΕ Διοικητικού - Λογιστικού." 14. Η παρ. 10του άρθρου 1 του Ν. 2790/2000 (ΦΕΚ24 Α') καταργείται. Άρθρο Οι υφιστάμενες, δυνάμει των διατάξεων της παρ. 5 του άρθρου 39 του Ν. 2218/1994 (ΦΕΚ90 Α'), όπως τροποποιήθηκε με την περ. γ ' της παρ. 1 του άρθρου 12 του Ν. 2307/1995 (ΦΕΚ 113 Α') και της παρ. 18 του άρθρου δεύτερου του Ν. 2683/1999 (ΦΕΚ 19 Α'), προσωποπαγείς θέσεις, με την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου καταργούνται. Οι υπάλληλοι που κατέχουν τις θέσεις αυτές μετατάσσονται αυτοδικαίως με τη δημοσίευση του παρόντος νόμου στην υπηρεσία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης που θεωρήθηκαν αρχικώς αποσπασμένοι, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 39 του Ν. 2218/1994, σε κενή οργανική θέση και στον αντίστοιχο κλάδο και αν δεν υπάρχει κενή οργανική θέση ή αντίστοιχος κλάδος, σε προσωποπαγή θέση ή και σε προσωρινό κλάδο, που συνιστάται αυτοδίκαια, με την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου. Διοικητικές πράξεις άρσεως της αποσπάσεως των ανωτέρω ή της διαπίστωσης της αποσπάσεως δεν λαμβάνονται υπόψη και οι υπάλληλοι μετατάσσονται στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση στην οποία θεωρήθηκαν αρχικώς αποσπασμένοι. Αποσπάσεις των υπαλλήλων, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 21 του άρθρου 15 του Ν. 2503/1997 (ΦΕΚ 107 Α'), ή γιαλόγους συνυπηρέτησής συζύγων ή γιαλόγους υγείας, διατηρούνται σε ισχύ, χωρίς να θίγεται η κατά τα ανωτέρω μετάταξή τους. Για την αυτοδίκαιη μετάταξη των ανωτέρω εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του Νομάρχη, που δημοσιεύεται στην Ε φημερίδα της Κυβερνήσεως. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 6,7 και 9 του άρθρου 39 του Ν. 2218/1994, ήπαρ. 6του άρθρου 83του Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών συντάξεων, όπως προστέθηκε με την παρ. 4του άρθρου 2του Ν. 2512/ 1997 (Φ ΕΚ38Α') και συμπληρώθηκε μετηνπαρ. 3του άρθρου 29του Ν. 2768/1999 (ΦΕΚ 273 Α') και οι παράγραφοι 3 και 5 του άρθρου 22 του Ν. 2738/1999 (ΦΕΚ 180 Ά). Από τις διατάξεις της παρούσας παραγράφου εξαιρούνται όσοι εκ των ανωτέρω έχουν κριθεί και κατέχουν, κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, θέση προϊσταμένου τμήματος ή αυτοτελούς γραφείου ή αντίστοιχου επιπέδου οργανικής μονάδας, οιοποίοιδιατηρούντηνπροσωποπαγή θέση που κατέχουν στο Υπουργείο που υπηρετούν. 2. Στο άρθρο 104του Π.Δ. 30/1996 (ΦΕΚ21 Α') προστίθεται παράγραφος 6, που έχει ως εξής: "6. Σε κάθε Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση συνιστάται αυτοδίκαια, στην περίπτωση που δεν έχει συσταθεί με τον Οργανισμό της παραγράφου 1 καμία θέση Γενικού Διευθυντή, μία θέση με το βαθμό αυτόν. Για την προαγωγή στη θέση αυτή κρίνονται όλοι οι υπάλληλοι των κλάδων ΠΕ της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης τηρουμένων και των λοιπών διατάξεων, για προαγωγή στο βαθμό του Γενικού Διευθυντή, του Υπαλληλικού Κώδικα. Με τον Οργανισμό της παραγράφου 1 είναι δυνατόν να περιορίζονται οι κλάδοι του προηγούμενου εδαφίου, εφόσον συστήνονται και άλλες θέσεις Γ ενικών Διευθυντών." Άρθρο Οι παράγραφοι 1 και2του άρθρου 1 του Ν. 2622/1998 (ΦΕΚ 134 Α'), όπως η παράγραφος 2 τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 του Ν. 2838/2000 (ΦΕΚ 179 Α'), αντικαθίστανται ως εξής: "1. Στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης συνιστώνται, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου, κεντρική και περιφερειακές Αστυνομικές Υπηρεσίες Συνοριακής Φύλαξης και Δίωξης Λαθρομετανάστευσης, με αποστολή την αποτροπή παράνομης εισόδου αλλοδαπών στη χώρα, τον εντοπισμό και τη σύλληψη των ηαρανόμως εργαζομένων ανά την επικράτεια και την παραπομπή τους στη δικαιοσύνη ή την επαναπροώθησή τους αλλοδαπών, καθώς και τον εντοπισμό και τη σύλληψη προσώπωνπου διευκολύνουν την παράνομη είσοδο και εργασία αλλοδαπών και την παραπομπή τους στη δικαιοσύνη, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. 2. Υπηρεσίες Συνοριακής Φύλαξης και Δίωξης Λαθρομετανάστευσης μπορεί να ιδρύονται κυρίως σε παραμεθόριους και όμορους αυτών νομούς ή σε γειτνιάζοντες με τους τελευταίους νομούς ή σε νησιά που βρίσκονται εγγύς των θαλάσσιων συνόρων της χώρας, καθώς και σε οποιονδήποτε άλλο νομό παρατηρείται αυξημένη παράνομη εγκατάσταση και απασχόληση αλλοδαπών. Η ίδρυση, η οργάνωση, η λειτουργία και οι αρμοδιότητες των Υπηρεσιών Συνοριακής Φύλαξης και Δίωξης Λαθρομετανάστευσης καθορίζονται με προεδρικό διάταγμα, που προτείνεται από τους Υπουργούς Οικονομικών και Δημόσιας Τάξης." 2. Η παράγραφος 4 του άρθρου 4 του Ν. 2622/1998 (ΦΕΚ 138 Α) αντικαθίσταται ως εξής: "4. Γ ια το χρόνο εργασίας και τις άδειες των Συνοριακών Φυλάκων εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις που ισχύουν για το αστυνομικό προσωπικό." 3. Το εδάφιο στ'της παρ. 8του άρθρου 4του Ν. 2622/1998 αντικαθίσταται ως εξής: "στ. Στις περιπτώσεις που για το αστυνομικό προσωπικό προβλέπεται απόλυση για λόγους υγείας ή θέση του σε υ πηρεσία γραφείου. Η κρίση της σωματικής ικανότητας γίνεται από τα όργανα και με τη διαδικασία που προβλέπονται για το αστυνομικό προσωπικό." 4. Μετάθεση ή απόσπαση Συνοριακού Φύλακα ή Ειδικού Φρουρού μπορεί να διαταχθεί για λόγους συνυπηρέτησης με αστυνομικό ή πυροσβεστικό ή στρατιωτικό υπάλληλο ή δικαστικό λειτουργό. Η διαδικασία, τα αρμόδια όργανα και οι προϋποθέσεις της μετάθεσης ή απόσπασης αυτών, κα

109 1716 ΕΦ Η Μ ΕΡΙΣ ΤΗΣ Κ Υ Β Ε Ρ Ν Η Σ ΕΩ Σ (ΤΕΥΧΟΣ Π ΡΩ ΤΟ ) θώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Δημόσιας Τάξης. 5. Η διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 28 του Ν. 2800/2000 (ΦΕΚ41 Α') αντικαθίσταται ως εξής: "4. Για το πολιτικό προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας και του Πυροσβεστικού Σώματος συγκροτούνται αντίστοιχα υπηρεσιακά συμβούλια, με απόφαση του Αρχηγού του οικείου Σώματος, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2683/1999 (ΦΕΚ 19 Α"). Οι γραμματειακές υπηρεσίες στα παραπάνω συμβούλια παρέχονται με μέριμνα των αρμόδιων για θέματα πολιτικού προσωπικού Υπηρεσιών των οικείων Αρχηγείων." Άρθρο 79 Η διάταξη της παρ. 30 του άρθρου 9 του Ν. 2266/1994 (ΦΕΚ 218 Ά) καταργείται. Μετατάξεις που έχουν ολοκληρωθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος θεωρούνται νόμιμες. Άρθρο Στην περ της παρ. 41 του άρθρου 1 του Ν. 2539/1997 (ΦΕΚ 244 Α') οι λέξεις "και τις κοινότητες: 1. Α- ξού, 2. Ζωνιανών, οι οποίες καταργούνται" διαγράφονται. 2. Στην περ της παρ. 41 του άρθρου 1 του Ν. 2539/1997 (ΦΕΚ 244 Α') μετά τις λέξεις "15. Χώνου" προστίθενται οι λέξεις "16. Αξού, 17. Ζωνιανών". 3. Μέχρι τη διενέργεια των επόμενων γενικών Δημοτικών και Κοινοτικών Εκλογών, οι δήμοι των περ και της παρ. 41 του άρθρου 1 του Ν. 2539/1997 (ΦΕΚ244 Α), ό πως ανασυγκροτούνται με τις προηγούμενες παραγράφους, διοικούνται απότα υφιστάμενα αντίστοιχα όργανα διοίκησης. από τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως Νόμου του Κράτους. Αθήνα, 26 Απριλίου ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ Β. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ Α. ΤΣΟΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Γ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Ν. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ Π. ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ Γ. ΑΝΩΜΕΡΙΤΗΣ Α. ΓΙΑΝΝΙΤΣΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ Α. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Μ. ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ Ε. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ X. ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Μ. ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ X. ΒΕΡΕΛΗΣ Άρθρο 81 Έναρξη ισχύος Η ισχύς του παρόντος νόμου, αν δεν ορίζεται διαφορετικά στις επί μέρους διατάξεις του, αρχίζει ένα μήνα από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, με ε ξαίρεση τις διατάξεις των άρθρων 56 έως 64, 72 περιπτώσεις β', γ' δ' και ε' και 75 έως 80, των οποίων η ισχύς αρχίζει Θεω ρήθηκε καί τέθηκε η Μ εγ ά λ η Σ φ ρ α γ ίδ α του Κ ρ ά το υ ς Αθήνα, 27 Απριλίου 2001 Ο ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ Μ. ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ

110 Παράρτημα II Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΟΥ 1951 ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ (τέθηκε σε ισχύ 22 Απριλίου 1954) _ [όπως κυρώθηκε με το ν.δ της 19/26 Σ/βρίου 1959: Περί κυρώσεως της πολυμερούς Συμβάσεως περί της Νομικής Καταστάσεως των Προσφύγων (ΦΕΚ Α' 201)]: Άρθρον μόνον. Κυροΰται καί έχει πλήρη ίσχύν Νόμου ή έν Γενεύη συναφθεΐσα τή 28η Ιουλίου 1951 καί ύπό τής 'Ελλάδος τη 10η Απριλίου 1952 ΰπογραφεΐσα πολυμερής Σύμβασις περί τής Νομικής Καταστάσεως των Προσφύγων, όμοϋ μετά των παρα'ρτημάτων αύτής καί τών προσηρτημένων αύτή επιφυλάξεων, ώς έπεται τό κείμενον έν Άγγλικώ πρωτοτύπω καί έν 'Ελληνική μεταφράσει. Εν τή Έλλ. Β. Πρεσβεία Ρώμης τή (7η Σεπτεμβρίου 1959 Έθεωρήθη καί έτέθη ή μεγάλη τοϋ Κράτους σφραγίς Έν Άθήναις τή 19η Σεπτεμβρίου 1959 Σ υμβαςις Π ερί Του Καθεστώτος Των Π ροσφυγών Π ρ ο ο ιμ ιο ν Τά Υψηλά Συμβαλλόμενα Μέρη, έχοντα ύπ όψιν ότι ό Χάρτης τών 'Ηνωμένων Εθνών καί ή Παγκόσμιος Διακήρυξις τών Δικαιωμάτων τοϋ Ανθρώπου έγκριθεΐσα ύπό τής Γενικής Συνελεύσεως τήν ΙΟην Δεκεμβρίου 1948, έπεβεβαίωσαν τήν αρχήν ότι δέον όπως οί άνθρωποι απολαύουν τών θεμελιωδών δικαιωμάτων καί ελευθεριών άνευ διακρίσεώς τίνος. "Εχοντα ύπ όψιν ότι ό Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών έχει έπανειλημμένως εκδηλώσει τό ζωηρόν αύτοϋ ενδιαφέρον διά τούς πρόσφυγας καί προσεπάθησεν όπως τοίς εξασφάλιση τήν εύρυτέραν δυνατήν άσκησιν τών θεμελιωδών τούτων δικαιωμάτων καί ελευθεριών. "Εχοντα ύπ όψιν ότι είναι ευκταία τόσον ή άναθεώρησις καί κωδικοποίησις τών προϋπαρχουσών διεθνών συμφωνιών τών άναφερομένων εις τό καθεστώς τών προσφύγων όσον καί ή έπέκτασις τής έφαρμο- 6 6

111 ;..Λ _ :. «. -«Αί.. \ΐη ύ * & * - Λ ' <.' λ&λλ. >Α ^,. ^ΪΑίΛ*»Δΐ*>*5ΐΪΓ*ί..«. - V η '. "ι ιγγγτι1 + * + <?- γης αύτών καί της εις τούς πρόσφυγας παρεχομένης ύπό τούτων προστα σίας, διά μιας νέας συμφωνίας. / Έχοντα ύπ όψιν δτι ή παροχή ασύλου δυνατόν νά συνεπάγετα έξαιρετικώς μεγάλην έπιβάρυνσιν εις ώρισμένας χώρας καί δτι ή ικανό ποιητική λύσις προβλήματος, ούτινος ή διεθνής έκτασις καί φύσις έχου άναγνωρισθεΐ ύπό του Ο.Η.Ε., δεν δύναται κατά συνέπειαν νά έπιτευχθ άνευ τής διεθνούς συνεργασίας. Έκφράζοντα τήν εύχήν όπως άπαντα τά Κράτη, άναγνωρίζοντα τι κοινωνικόν καί άνθρωπιστικόν χαρακτήρα τού προβλήματος των πρ σφύγων, πράξουν παν δ,τι τοΐς είναι δυνατόν ϊνα τό πρόβλημα τούτο άποβή αιτία εντάσεων των διεθνών σχέσεων. Λαμβάνουσα ύπό σημείωσιν δτι ό 'Ύπατος 'Αρμοστής των 'Ηναη νων Εθνών διά τούς πρόσφυγας καθήκον έχει νά έπιτηρή τά τ εφαρμογής των έξασφαλιζουσών τήν προστασίαν τών προσφύγων δ θνών συμβάσεων καί άναγνωρίζοντα δτι ό άποτελεσματικός σύντονη τών διά τήν λύσιν τού προβλήματος τούτου ληφθέντων μέτρων θέ έξαρτηθή έκ τής συνεργασίας τών Κρατών μετά τού 'Υπάτου Άρμοστ Συνεφώνησαν τά κάτωθι. *

112 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ I ΓΕΝΙΚΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ «Καθορισμός του δρου πρόσφυξ» Άρθρον I. Α. Έν τη έννοια τής παρούσης συμβάσεως ό όρος «πρόσφυξ» εφαρμόζεται επί: 1. Παντός προσώπου όπερ έχει θεωρηθή πρόσφυξ κατ εφαρμογήν των Συμφωνιών τής 12ης Μαΐου 1926 καί 30ής 'Ιουνίου 1928, ή των Συμβάσεων τής 28ης Οκτωβρίου 1933 καί 10ης Φεβρουάριου 1938, τοϋ Πρωτοκόλλου τής 14ης Σεπτεμβρίου 1939 ή κατ εφαρμογήν τοϋ Καταστατικού τής Διεθνούς Όργανώσεως Προσφύγων. Αποφάσεις περί μή άναγνωρίσεως τής ίδιότητος τοϋ πρόσφυγος ληφθεϊσαι ύπό τής Διεθνούς Όργανώσεως Προσφύγων κατά την διάρκειαν τής λειτουργίας αύτής δεν εμποδίζουν τήν άναγνώρισιν τής ίδιότητος ταύτης είς πρόσωπα πληροϋντα τούς ύπό τοϋ δευτέρου έδαφίου τής παρούσης παραγράφου διαλαμβανομένους όρους. 2. Παντός προσώπου όπερ συνεπεία γεγονότων έπελθόντων πρό τής 1ης Ιανουάριου 1951 καί δεδικαιολογημένου* φόβου δίώξ ως-λόγω φυλής, θρησκείας, έθνικότητος, κοινωνικής τάξεως ή πολιτικών πεποιθήσεων εύρίσκεται έκτος τής χώρας τής όποιας έχει τήν υπηκοότητα καί δέν δύναται ή, λόγω τοϋ φόβου τούτου, δέν έπιθυμεΐ νά άπολαύη τής προστασίας τής χώρας ταύτης, ή έάν μή έχον ύπηκοότητα τινά καί ευρισκόμενον συνεπεία τοιούτων γεγονότων έκτος τής χώρας τής προηγουμένης συνήθους αύτοϋ διαμονής, δέν δύναται ή, λόγω τοϋ φόβου τούτου, δέν έπιθυμεΐ νά έπιστρέψη είς ταύτην. Έν ή περιπτώσει πρόσωπόν τι είναι υπήκοος πλειόνων χωρών, ό όρος «ής έχει τήν ύπηκοότητα» άναφέρεται είς μίαν έκάστην τών χωρών ών τό πρόσωπον τοΰτο είναι ύπήκοος. Δέν θεωρείται στερούμενον τής ύπό τής χώρας ής έχει τήν ύπηκοότητα παρεχομένης προστασίας, πρόσωπον όπερ άνευ αιτίας βασιζομένης έπί δεδικαιολογημένου φόβου δέν έκαμε χρήσιν τής ύφ έτέρας τών χωρών ών κέκτηται τήν ύπηκοότητα παρεχομένης προστασίας. * Σημ. ιμετ.: Στο κ ε ίμ ε ν ο τουν.δ. 3989/59, όπως δημοσιεύθηκε σ τη ν Ε.Κ. εκ παραδρομής αναγράφεται ως «δικαιολογημένου». 6 8

113 B. I. Έν τη έννοια τής παρούσης Συμβάσεως, αί λέξεις «γεγονότα έπελθόντα πρό τής 1ης Ιανουάριου 1951» έν άρθρω ΙΑ σημαίνουν είτε α) «γεγονότα έπελθόντα πρό τής 1ης Ίανουαρίου 1951 έν Εύρώπη» ε'ίτε β) «γεγονότα έπελθόντα πρό τής 1ης Ίανουαρίου 1951 έν Εύρώπη ή αλλαχού», έκαστον δέ τών Συμβαλλόμενων Κρατών θέλει προβή, κατά τήν υπογραφήν, έπικύρωσιν ή προσχώρησιν, είς δήλωσιν καθορίζον ποιαν έκ τών ώς άνω δύο έννοιών θεωρεί έφαρμοστέαν όσον αφορά τάς έκ τής παρούσης Συμβάσεως υποχρεώσεις αύτοϋ. 2. Παν Συμβαλλόμενον Κράτος άποδεχθέν τήν έκδοχήν (α) δύναται άνά πάσαν στιγμήν νά έπεκτείνη τάς υποχρεώσεις αύτου άποδεχόμενον τήν έκδοχήν (β) δι άνακοινώσεως άπευθυνομένης εις τόν Γενικόν Γραμματέα τών Ηνωμένων Εθνών. Γ. Ή παρούσα Σύμβασις παύει εφαρμοζόμενη έπί προσώπων έμπιπτόντων είς τάς διατάξεις τής ώς άνω παραγρ. Α είς τάς κατωτέρω περιπτώσεις: Ι.Έάν έκαμον έκ νέου οίκειοθελώς χρήσιν τής προστασίας τής χώρας ής έχουν τήν υπηκοότητα, ή 2. έάν μετά τήν απώλειαν τής ύπηκοότητος αύτών, οίκειοθελώς έπανέκτησαν ταύτην, ή 3. έάν άπέκτησαν νέαν υπηκοότητα καί άπολαύουν τής υπό τής χώρας τής νέας αύτών ύπηκοότητος παρεχόμενης προστασίας, ή 4. έάν έπέστρεψαν οίκειοθελώς πρός έγκατάστασιν είς τήν χώραν ήν είχον έγκαταλείψει ή έκτος τών συνόρων τής οποίας παρέμενον φοβούμενοι διωγμόν, ή 5. έάν δέν δύνανται πλέον νά έξακολουθοϋν άποποιούμενα τήν υπό τής χιόρας τής ύπηκοότητος αύτών παρεχομένην προστασίαν, δεδομένου ότι έχουν παύσει ύφιστάμεναι αί προϋποθέσεις- συνεπεία τών όποιων άνεγνωρίσθησαν. Σημειωτέον πάντως ότι αί διατάξεις τού παρόντος έδαφίου δέν έφαρμόζονται είς τήν περίπτωσιν πρόσφυγος έμπίπτοντος είς τήν παράγραφον Α τού άρθρου τούτου καί δυναμένου νά έπικαλεσθή έπιτακτικούς λόγους άναφερομένους είς προγενεστέρας διώξεις, ϊνα άρνηθή νά άπολαύση τής Οπό τής χώρας τής ύπηκοότητος αύτοΰ παρεχομένης προστασίας. 6. Έάν προκειμένου περί προσώπων μή κεκτημένων ύπηκοότητα τινά δύνανται ταϋτα νά έπιστρέψουν είς τήν χώραν ένθα είχον τήν συνήθη αύτών διαμονήν, δεδομένου ότι αί προϋποθέσεις συνεπεία τών όποιων άνεγνωρίσθησαν ώς πρόσφυγες, έχουν παύσει ύφιστάμεναι. Σημειωτέον πάντως ότι αί διατάξεις τού παρόντος έδαφίου δέν έφαρμόζονται είς τήν περίπτωσιν πρόσφυγος έμπίπτοντος είς τήν παράγραφον Α τού άρθρου τούτου καί δυναμένου νά έπικαλεσθή έπιτακτικούς λόγους 69

114 άναφερομένους εις προγενερτέρας δκύξεις 'ίνα άρνηθή νά έπιστρέψη εις τήν χώραν ένθα είχε τήν,συνήθη αύτοΰ διαμονήν. Δ. Ή Σύμβασις αΰτη δέν εφαρμόζεται επί προσώπων άτινα άπολαύουν σήμερον προστασίας ή συνδρομής παρεχομένης ούχί υπό του Υπάτου Άρμοστοϋ τών Ηνωμένων Εθνών. "Οταν ή ώς άνω προστασία ή συνδρομή παύση παρεχόμενη δι οίανδήποτε αιτίαν χωρίς συγχρόνως νά έχη όριστικώς ρυθμισθή ή τύχη τών προσώπων τούτων, συμφώνως πρός τάς ύπό τής Γενικής Συνελεύσεως τών Ηνωμένων Εθνών ληφθείσας σχετικός άποφάσεις, τά πρόσωπα ταΰτα θά άπολαύουν αυτομάτως τών έκ τής Συμβάσεως ταύτης άπορρεόντων ευεργετημάτων. Ε. Ή Σύμβασις αυτή δέν εφαρμόζεται έπί προσώπου όπερ αναγνωρίζεται ύπό τών αρμοδίων άρχών τής χώρας ένθα έχει έγκατασταθή ώς έχον τά συναφή πρός τήν κτήσιν τής ύπηκοότητος τής χώρας ταύτης δικαιώματα καί υποχρεώσεις. ΣΤ. Αί διατάξεις τής Συμβάσεως ταύτης δέν έφαρμόζονται έπί προσώπων διά τά όποια υπάρχουν σοβαροί λόγοι νά πιστεύη τις ότι: α) έχουν διαπράξει έγκλημα κατά τής ειρήνης, έγκλημα πολέμου ή έγκλημα κατά τής άνθρωπότητος έν τη έννοία τών διεθνών συμφωνιών αϊτινες συνήφθησαν έπί σκοπώ άντιμετωπίσεως τών άδικημάτων τούτων. β) έχουν διαπράξει σοβαρόν άδίκημα τού κοινού ποινικού δικαίου εύρισκόμενα εκτός τής χώρας τής εισδοχής πριν ή γίνουν ταΰτα δεκτά ώς πρόσφυγες ύπό τής χώρας ταύτης. γ) είναι ένοχα ενεργειών άντιθέτων πρός τούς σκοπούς καί τάς άρχάς τών 'Ηνωμένων Εθνών. Γενικοί υποχρεώσεις ΆρΟρον 2. Πας πρόσφυξ ύπέχει έναντι τής χώρας ένθα εύρίσκεται ύποχρεώσεις άπαιτούοας ιδίως όπως ούτος συμμορφοΰται πρός τούς νόμους καί κανονισμούς τής χώρας ταύτης ώς καί πρός τά διά διατήρησιν τής δημοσίας τάξεως λαμβανόμενα μέτρα Ίσότης μεταχειρίσεως Άρθρον 3. Τά Συμβαλλόμενα Κράτη θά έφαρμόζουν τάς διατάξεις τής Συμβάσεως ταύτης έπί τών προσφύγων άνευ διακρίσεως ώς πρός τήν φυλήν, τήν θρησκείαν καί τήν χώραν τής καταγωγής αύτών. Θρησκεία Άρθρον 4. -Τά Συμβαλλόμενα Κράτη θά επιφυλάσσουν εις τούς έπί τού έδάφους των εύρισκομένους πρόσφυγας μεταχείρισιν τουλάχιστον 70

115 τόσον εύνοϊκήν όσον καί εις τούς ίδιους υπηκόους, όσον αφόρα τήν έλευθέραν ύπ αύτών άσκησιν τής λατρείας καί θρησκευτικήν κατήχησιν των τέκνων αύτών. Δικαιώματα χορηγηθέντα ύπό διατάξεων εκτός τής Συμβάσεως ταύτης Άρθρον 5. Αί διατάξεις τής παρούσης Συμβάσεως δέν θίγουν δικαιώματα καί εύεργετήματα χορηγηθέντα εις τούς πρόσφυγας συμφώνως πρός έτέρας διατάξεις εκτός τής Συμβάσεως ταύτης. Έννοια του δρου «ύπό τάς ιδίας συνθήκας» Άρθρον 6. Έν τή έννοίμ τής παρούσης Συμβάσεως, ό όρος «ύπό τάς ίδιας συνθήκας» συνεπάγεται ότι δέον όπως πληροϋνται άπασαι αί προϋποθέσεις (καί ιδίως αί εις τήν διάρκειαν καί τάς συνθήκας τής πρόσκαιρου ή συνήθους διαμονής άναφερόμεναι) ας ό ενδιαφερόμενος θά ώφειλε νά πληροί, εάν δέν ήτο πρόσφυξ, ίνα άπολαύση τοϋ περί ού ό λόγος δικαιώματος, πλήν των προϋποθέσεων εκείνων α'ίτινες ώς εκ τής φύσεως αύτών δέν δύνανται νά πληρωθούν ύπό πρόσφυγος. Απαλλαγή άπό τής άμοιβαιότητος Άρθρον Ύπό τήν έπιφύλαξιν πλέον εύνοϊκών διατάξεων περιεχομένων έν τή παρούση Συμβάσει έκαστον Συμβαλλόμενον Κράτος θέλει χορηγεί εις τούς πρόσφυγας καθεστώς οιον καί εις τούς αλλοδαπούς έν γένει. ι 2. Μετά τριετή διαμονήν οί εις τό έδαφος τών Συμβαλλομένων Κρατών εύρισκόμενοι πρόσφυγες θά απολαύουν άπαλλαγής άπό τών διατάξεων περί νομοθετικής άμοιβαιότητος. 3. Έκαστον Συμβαλλόμενον Κράτος θέλει έξακολουο «σει χορηγοϋν εις τούς πρόσφυγας δικαιώματα καί εύεργετήματα κεκτημένα έν ελλείψει άμοιβαιότητος, κατά τόν χρόνον τής θέσεως έν ίσχύι τής παρούσης συμβάσεως ύπό τοϋ είρημένου Κράτους. 4. Αί Συμβαλλόμεναι Χώραι θά έξετάσουν εύμενώς τήν δυνατότητα χορηγήσεως εις τούς πρόσφυγας, έν έλλείψει άμοιβαιότητος, δικαιωμάτων καί εύεργετημάτων επί πλέον έκείνων ών ούτοι δικαιούνται δυνάμει τώνώς άνω έδαφίων 2 καί 3, ώς καί τήν δυνατότητα έπεκτάσεως τής απαλλαγής άπό τής άμοιβαιότητος εις πρόσφυγας οϊτινες δέν πληρούν τάς έν τοΐς άνω έδαφίοις 2 καί 3 διαλαμβανομένας προϋποθέσεις. 5. Αί διατάξεις τών ώς άνω έδαφίων 2 και 3 εφαρμόζονται έπί τών δικαιωμάτων καί εύεργετημάτων τόσον τών προβλεπομένων ύπό τών άρθρων 13, 18, 19, 21 καί 22 τής παρούσης Συμβάσεως όσον καί τών μή προβλεπομένων έν αυτή. 71

116 .Γ Ρ μ Απαλλαγή από εκτάκτων μέτρων "Αρθρον 8. Έκτακτα μέτρα διαλαμβανόμενα τυχόν κατά του προσώπου, τής περιουσίας ή των συμφερόντων υπηκόου ώρισμένης χώρας δέν θά έφαρμόζωνται υπό των Συμβαλλόμενων Χωρών έπί προσφύγων, οϊτινες τυπικώς είναι υπήκοοι τής είρημένης χώρας, έκ μόνου του λόγου τής τοιαύτης αυτών ύπηκοότητος. Αί Συμβαλλόμενοι Χώραι, α'ίτινες, ώς έκ τής νομοθεσίας των, κωλύονται νά εφαρμόζουν τήν εις τό αρθρον τούτο διατυπουμένην γενικήν άρχήν, θά χορηγούν εις ειδικός περιπτώσεις εις τοιούτους πρόσφυγας άπαλλαγάς άπό τών ώς ανω μέτρων. Προσωρινά μέτρα "Αρθρον 9. Ούδεμία διάταξις τής παρούσης Συμβάσεως κωλύει τάς Συμβαλλομένας Χώρας έν καιρω πολέμου ή άλλως σοβαρών καί έξαιρετικών περιστάσεων, νά λαμβάνουν, έν σχέσει πρός συγκεκριμένον πρόσωπον, προσωρινά μέτρα άτινα θεωρούν άπαραίτητα διά. τήν έθνικήν αύτών άσφάλειαν, έως ότου αί Χώραι αύται άποφανθοΰν ότι τό περί ου ό λόγος πρόσωπον είναι πράγματι πρόσφυξ καί ότι ή διατήρησις τών ώς άνω μέτρων, ώς πρός τό πρόσωπον αυτού, είναι άπαραίτητος χάριν τής έθνικής αύτών ασφαλείας. Χρονικός ύπολογισμός συνήθους διαμονής "Αρθρον Διά πρόσφυγας, οϊτινες, έκτοπισθέντρς κατά τήν διάρκειαν τού Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, μετεφέρθησαν είς τό έδαφος ενός τών Συμβαλλομένων Κρατών καί διαμένουν έν αύτώ, ή άναγκαστική αΰτη πρόσκαιρος διαμονή θεωρείται, άπό άπόψεως χρονικού υπολογισμού, ώς συνήθης διαμονή αύτών είς τό ώς άνω έδαφος. 2. Διά πρόσφυγας οϊτινες, έκτοπισθέντες έκ τού έδάφους ενός τών Συμβαλλομένων Κρατών κατά τήν διάρκειαν τού Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, έπέστρεψαν είς τούτο μέ πρόθεσιν έγκαταστάσεως, πρίν ή ή παρούσα Σύμβασις τεθή έν ίσχύι, ή χρονική διάρκεια τής διαμονής αύτών πρό καί μετά τήν αναγκαστικήν έκτόπισιν θεωρείται ώς μή διακοπεΐσα, εις άπάσας τάς περιπτώσεις α'ίτινες προϋποθέτουν άδιάκοπον διαμονήν. Πρόσφυγες έργάται θαλάσσης "Αρθρον 11. Είς τήν περίπτωσιν προσφύγων τακτικώς ύπηρετούντων ώς μέλη πληρώματος πλοίου φέροντος τήν σημαίαν ενός τών Συμβαλλομένων Κρατών, τό κράτος τούτο θέλει εύμενώς έξετάσει τήν δυνατότητα χορηγήσεώς αύτοΐς άδειας έγκαταστάσεως έπί τού έδάφους τούτου καί έκδόσεως αύτοΐς ταξιδιωτικών έγγράφων ή καί προσωρινής άδειας παραμονής αύτών ϊνα είδικώτερον διευκολύνη τήν έγκατάστασιν τούτων είς έτέραν χώραν. 72

117 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ II ΝΟΜΙΚΗ ΘΕΣΙΣ Προσωπική κατάστασις Άρθρον Ή προσωπική κατάστασις των προσφύγων διέπεται υπό των νόμων τής χώρας τής κατοικίας ή, έν ελλείψει κατοικίας, υπό των νόμων τής χώρας τής διαμονής αύτών. 2. Τά πρός τήν προσωπικήν κατάστασιν του πρόσφυγος συναφή κεκτημένα δικαιώματα, ιδίως δέ τά συναφή πρός τόν γάμον, θά είναι σεβαστά υπό παντός Συμβαλλομένου Κράτους, υπό τήν έπκρύλαξιν τής έκπληρώσεως, έν ή περιπτώσει τυγχάνει τούτο άπαραίτητον των ύπό τής νομοθεσίας τού είρημένου κράτους προβλεπομένων διατυπώσεων, έφ όσον πάντως τά ώς άνω δικαιώματα θά άνεγνωρίζοντο ύπό τής νομοθεσίας τού Κράτους τούτου, εάν τό περί ου ό λόγος πρόσωπον δέν είχε καταστή πρόσφυξ. ΓΛίιοόν^ινητή καί ακίνητος περιουσία 7 - γ " Άρθρον 03; Τά Συμβαλλόμενα Κράιη Οά επιφυλάσσουν εις πάντα πρόσφυγα μεταχείρισιν όσον ένεστι εύνοϊκήν, πάντως δέ ούχί όλιγώτερον ευνοϊκήν τής, ύπό τάς ιδίας σύνθήκας, έπιφυλασσομένης εις τούς άλλοδαπούς έν γένει, όσον άφορά τήν κτήσιν κινητής καί άκινήτου περιουσίας ώς καί ετέρων σχετικών δικαιωμάτων, τάς μισθώσεις καί έτέρας εις τήν κτήσιν τοιαύτης περιουσίας άναφερομένας δικαιοπραξίας. Πνευματική ιδιοκτησία καί εύρεσιτεχνία Άρθρον 14. 'Όσον άφορά τήν προστασίαν τόσον τής εύρεσιτεχνίας, ιδία δέ έφευρέσεων, σχεδίων, προτύπων, έμπορικών σημάτων, εμπορικών τίτλων, όσον καί τών δικαιωμάτων έπί καλλιτεχνικών, φιλολογικών καί επιστημονικών έργων, πάς πρόσφυξ θά άπολαύη εις τήν χώραν ένθα έχει τήν συνήθη αύτού διαμονήν, τής εις τούς ύπηκόους τής χώρας ταύτης παρεχόμενης προστασίας. Εις τό έδαφος παντός ετέρου Συμβαλλομένου Κράτους θά άπολαύη τής προστασίας ήτις παρέχεται εις τούς έπί τού έδάφους τούτου εύρισκομένους ύπηκόους τής χώρας ένθα Γ)\)ΤΠΓ ρ ν ρ ΐ Τ ή\/

118 Δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι ΆρΟρον 15. Όσον αφόρα τά σωματεία μή κερδοσκοπικού ή πολιτικού χαρακτήρος ώς καί επαγγελματικά συνδικάτα, τά Συμβαλλόμενα Κράτη 0ά επιφυλάσσουν εις τούς νομίμως διαμένοντας επί τού εδάφους αύτών πρόσφυγας τήν μάλλον εύμενή μεταχείρισιν, ήτις χορηγείται ύπό τάς ιδίας συνθήκας εις τούς υπηκόους αλλοδαπού Κράτους. Δικαίωμα προσφυγής ενώπιον δικαστηρίου "ΑρΟρον ΓΙάς πρόσφυξ επί τού εδάφους των Συμβαλλομένων Κρατών θά έχη ελευθέριος δικαίωμα προσφυγής ενώπιον των δικαστικών αρχών. 2. Πας πρόσφυξ, εντός τού εδάφους τού Συμβαλλομένου Κράτους ένθα έχει τήν συνήθη αύτοΰ διαμονήν, θά άπολαύη τής αύτής ώς καί ό υπήκοος τού Κράτους τούτου μεταχειρίσεως, όσον αφορά'τό δικαίωμα τής προσφυγής ενώπιον δικαστηρίων, τήν δικαστικήν συνδρομήν καί τήν άπαλλαγήν άπό εγγυοδοσίας άλλοδαποΰ. 3. Πάς πρόσφυξ, έντός τού εδάφους τών Συμβαλλομένων Κρατών έκτος δέ τού κράτους ένθα έχει τήν συνήθη αύτοΰ διαμονήν, απολαύει όσον άφορά τά ύπό τού έδαφίου 2 διαλαμβανόμενα ζητήματα τής αύτής μεταχειρίσεως ώς καί ό ύπήκοος τής χώρας, ένθα έχει τήν συνήθη αύτοΰ διαμονήν. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ III ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠ ΑΜΟΙΒΗ ^ Μισθωτά επαγγέλματα "ΑρΟρον 17.!. Τά Συμβαλλόμενα Κράτη θά επιφυλάσσουν εις πάντα πρόσφυγα, νομίμως διαμένοντα έπί τού έδάφους αύτών, τήν εύνοϊκωτέραν, ύπό τάς αύτάς συνθήκας, έπιφυλασσομένην εις ύπηκόους άλλοδαποΰ Κράτους μεταχείρισιν όσον άφορά τήν άσκησιν μισθωτής έπαγγελματικής άπασχολήοεως. 2. 'Οπωσδήποτε, τά είς τούς άλλοδαπούς ή είς τήν έργασίαν τών άλλοδαπών, χάριν τής προστασίας τών ημεδαπών έργαζομένων, έπιβαλλόμενα περιοριστικά μέτρα δέν θά έφαρμόζωνται έπί προσφύγων ο'ίτινες είχον ήδη, καθ ήν στιγμήν ή Σύμβασις αύτη έτέθη έν ίσχύι, έξαιρεθή τής έφαρμογής αύτών ύπό τής ένδιαφερομένης Χώρας, ή ο'ίτινες έκπληροΰν ένα έκ τών κατωτέρω όρων: α) Εάν έχουν συμπληρώσει τριετή διαμονήν έντός τής χώρας. β) Εάν ό έτερος τών συζύγων είναι 74

119 «Λ».»-«ΧΐΚϊΛίι >!*»I? ^ Λ ;.'.' -. πρόσωπον κεκτημένον την εθνικότητα τής χώρας τής διαμονής. Ούδείς πρόσφυξ δύναται νά έπικαλεσθή τό εκ τής περιπτώσεως ταύτης άπορρέον ευεργέτημα, εάν έχη παυσει συμβιών μετά τοΰ ετέρου των συζύγων. γ) Εάν έχουν έν ή πλείονα τέκνα κεκτημένα την εθνικότητα τής χώρας τής διαμονής. 3. Αί Συμβαλλόμενοι Χώραι θά εξετάσουν εύμενώς την υίοθέτησιν μέτρων πρός έξομοίωσιν των σχετικών πρύς την άσκησιν μισθωτών έπαγγελμάτων δικαιωμάτων τών προσφύγων πρός τά δικαιώματα τών υπηκόων αυτών καί είδικώτερον τών προσφύγων οΐτινες έχουν είσέλθει εις τό έδαφος αυτών κατ εφαρμογήν προγράμματος μεταναστεύσεως ή προσελκύσεως εργατικών χειρών. Μή μισθωτά επαγγέλματα Άρθρον 18. Αί Συμβαλλόμενοι Χώραι θά επιφυλάσσουν, εις τούς νομίμως επί αύτών εύρισκομένους πρόσφυγας, μεταχείρισιν όσον ένεστι εύνοϊκήν, όπωσδήποτε δέ οΰχί όλιγώτερον ευνοϊκήν τής υπό τάς αύτάς συνθήκας εις τούς άλλοδαπούς έν γένει έπιφυλασσομένης, όσον άφορα τήν άσκησιν μή μισθωτού άγροτικοϋ, βιομηχανικού, χειροτεχνικού ή εμπορικού επαγγέλματος, ώς καί τήν σύστασιν εμπορικών καί βιομηχανικών εταιρειών. Ελεύθερα επαγγέλματα Άρθρον Πάσα Συμβαλλομένη Χώρα θά έπιφυλάσση εις τούς νομίμως έπί τού έδάφους αυτής διαμένοντας πρόσφυγας, οΐτινες κέκιηνται διπλώματα άνεγνωρισμένα 6πό τών άρμοδίων αρχών τής είρημένης χώρας καί προτίθενται όπως άσκήσουν ελεύθερον επάγγελμα, μεταχείρισιν όσον ένεστι εύνοϊκήν, όπωσδήποτε δέ ούχί όλιγώτερον εύνοϊκήν τής υπό τάς ιδίας συνθήκας εις τούς άλλοδαπούς έν γένει έπιφυλασσομένης. 2. Αί Συμβαλλόμενοι Χώραι θά πράξουν ό,τι είναι δυνατόν, συμφώνως πρός τό Σύνταγμα καί τούς Νόμους αύτών, ϊνα εξασφαλίσουν τήν έγκατάστασιν τοιούτων προσφύγων έπί τών έκτος τού μητροπολιτικοΰ έδάφους περιοχών, ών διαχειρίζονται τάς διεθνείς σχέσεις. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ IV ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΝΟΙΑ Σύστημα δελτίου Άρθρον 20. Έν ή περιπτώσει ισχύει τό σύστημα δελτίου, διέπον τόν έφοδιασμόν τού πληθυσμού έν τώ συνόλω αύτοΰ, καί ρυθμίζον τήν

120 γενικήν κατανομήν των έν άνεπαρκεία προϊόντων, οί πρόσφυγες θά τύχουν υπό τών Συμβαλλόμενων Χωρών τής αυτής μεταχειρίσεως ώς καί οί υπήκοοι αυτών. Στέγασις Άρθρον 21. Όσον άφορά τήν στέγασιν, αί Συμβαλλόμενάι Χώραι, έν ω μέτρω τό πρόβλημα τοϋτο διέπεται ύπό νόμων ή κανονισμών ή ύπόκειται εις τόν έλεγχον τών δημοσίων άρχών, θά επιφυλάσσουν εις τούς νομίμως διαμένοντας επί τού εδάφους αύτών πρόσφυγας μεταχείρισιν όσον ένεστι ευνοϊκήν, οπωσδήποτε ούχί όλιγώτερον ευνοϊκήν τής ύπό τάς ιδίας συνθήκας εις τούς άλλοδαπούς έν γένει έπιφυλασσομένης. Δημοσία έκπαίδευσις Άρθρον Αί Συμβαλλόμενοι Χώραι θά έπιφυλάσσουν εις τούς πρόσφυγας οϊαν καί εις τούς υπηκόους αύτών μεταχείρισιν όσον άφορά τήν στοιχειώδη έκπαίδευσιν. 2. Αί Συμβαλλόμενοι Χώραι θά έπιφυλάσσουν εις τούς πρόσφυγας μεταχείρισιν όσον ένεστι ευνοϊκήν, οπωσδήποτε δέ ούχί όλιγώτερον εύνοϊκήν τής ύπό τάς ιδίας συνθήκας εις τούς άλλοδαπούς έν γένει έπιφυλασσομένης, όσον άφορά τήν λοιπήν έκπαίδευσιν καί είδικώτερον τήν εισδοχήν εις εκπαιδευτικά ιδρύματα, τήν άναγνώρισιν άλλοδαπών σχολικών πιστοποιητικών, διπλωμάτων καί πανεπιστημιακών τίτλων, τήν καταβολήν ήλαττωμένων διδάκτρων καί τελών καί τήν χορήγησιν ύποτροφιών. Συνδρομή ύπό τού Δημοσίου "Αρθρον 23. Αί Συμβαλλόμενοι Χώραι θά έπιφυλάσσουν είς τούς νομίμως διαμένοντας έπί τού έδάφους αύτών πρόσφυγας μεταχείρισιν οϊαν καί είς τούς ύπηκόους αύτών, όσον άφορά τήν ύπό τού Δημοσίου παρεχομένην πρόνοιαν καί συνδρομήν. ν Εργατική Νομοθεσία καί Κοινωνική Άσφάλισις 'Άρθρον Αί Συμβαλλόμενοι Χώραι θά έπιφυλάσσουν είς τούς νομίμως διαμένοντας έπί τού έδάφους αύτών πρόσφυγας μεταχείρισιν; οϊαν καί είς τούς ύπηκόους αύτών όσον άφορά τάς κάτωθι περιπτώσεις. α) Έν φ μέτρω τά ζητήματα ταϋτα ρυθμίζονται ύπό τής νομοθεσίας ή έξαρτώνται έκ τών διοικητικών άρχών, άμοιβαί, συμπεριλαμβανομένων τών οικογενειακών έπιδομάτων όταν ταϋτα άποτελοϋν μέρος τής άμοιβής, διάρκεια έργασίας, ύπερωρίαι, άδεια μετ άποδοχών, περιοριστικά μέτρα είς τήν κατ οίκον έργασίαν, κατώτατον όριον ήλικίας έργαζομένων, μαθητεία καί έπαγγελματική κατάρτισις, έργασία 76

121 γυναικών καί άνηλίκων καί άπολαυή εύεργετημάτων άπορρεόντων έκ συλλογικών συμβάσεων. β) Ή Κοινωνική άσφάλισις (νομοθετικοί διατάξεις άναφερόμεναι εις εργατικά άτυχήματα, επαγγελματικός άσθενείας, μητρότητα, άσθενείας έν γένει, άναπηρίαν, γήρας, θάνατον, άνεργίαν, οικογενειακά βάρη ώς καί πάντα κίνδυνον καλυπτόμενον, κατά τήν νομοθεσίαν τής χώρας, υπό συστήματος κοινωνικής άσφαλίσεως) Οπό τάς εξής επιφυλάξεις: I. Ύπάρξεως ειδικών συμφωνιών πρός διατήρησιν τών κεκτημένων δικαιωμάτων ώς καί τών Οπό κτήσιν τοίούτων, II. Ύπάρξεως ειδικών διατάξεων θεσπιζομένων Οπό τής νομοθεσίας τής χώρας τής διαμονής τών άναφερομένων είς όλικάς ή μερικάς παροχάς πληρωτέας άποκλειστικώς έκ δημοσίων κονδυλίων ώς καί είς επιδόματα χορηγούμενα είς πρόσωπα μή πληροΰντα τούς όρους συνεισφοράς οίτινες άπαιτοΰνται διά παροχήν κανονικής συνταξιοδοτήσεως. 2. Τό δικαίωμα άποζημιώσεως έκ θανάτου πρόσφυγος, έπελθόντος έξ έργατικοϋ άτυχήματος ή έπαγγελματικής άσθενείας, παραμένει άθικτον έστω καί άν ό δικαιούχος έχει τήν διαμονήν έκτος τού,έδάφους τής Συμβαλλόμενης Χώρας. ' (5) Αί Συμβαλλόμεναι Χώραι θά έφαρμόσουν κατ έπέκτασιν καί διά τούς πρόσφυγας τά εύεργετήματα τά άπορρέοντα έκ τών μεταξύ τούτων συναφθεισών ή συναφθησομένων συμβάσεων, αϊτινες άφορούν τήν διατήρησιν τών σχετικών πρός τήν κοινωνικήν άσφάλισιν κεκτημένων ^ν υπο ιίτήσιν τοιουτων, εφ οοον οι πληρούν άπαντας τούς όρους, οίτινες προβλέπονται διά τούς υπηκόους τών ύπογραψασών τάς έν λόγω συμφωνίας Χωρών. 4. Αί Συμβαλλόμεναι Χώραι.θά έξετάσουν εύμενώς τήν δυνατότητα όπως έφαρμόσουν κατ έπέκτασιν καί είς τούς πρόσφυγας όσον ένεστι τά εύεργετήματα τά άπορρέοντα έκ παρεμφερών συμφωνιών, αιτινες ισχύουν ή πρόκειται νά ισχύουν μεταξύ αύτών καί χωρών μή συμβαλλομένων είς τήν παρούσαν σύμβασιν. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ V ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ Συνδρομή ύπο Διοικητικών Αρχών Άρθρον 'Οσάκις ή ύπό πρόσφυγος άσκησις δικαιώματος ν«ηχ;ινί7ν- ΛττΓίίτρ.Τ τήν συνδοοιιήν αλλοδαπών άρχών είς άς δέν δύναται

122 διαμένει, θά μεριμνήσουν ϊνα ή συνδρομή αΰτη τώ παρασχεθή είτε ύπό: των αρμοδίων αύτών άρχών είτ ε άπό διεθνούς τινός άρχής. 2. Αί εις τό έδάφιον I άναφερόμεναι άρχαί θά χορηγήσουν ή θά μεριμνήσουν ϊνα χορηγηθούν, υπό τόν έλεγχον αύτών, εις τούς πρόσφυγας έγγραφα ή πιστοποιητικά χορηγούμενα κανονικώς εις άλλοδαπούς ύπό τών εθνικών των άρχών ή μέσω τούτων Τά κατ αύτόν τόν τρόπον χορηγούμενα έγγραφα ή πιστοποιητικά θά ύποκαθιστούν τά εις τούς άλλοδαπούς ύπό τών έθνικών αύτών άρχών ή μέσω τούτων χορηγούμενα επίσημα έγγραφα καί θά ισχύουν μέχρις άποδείξεως τού εναντίου. 4. Ύπό τήν έπιφύλαξιν ειδικής μεταχειρίσεως, τυχόν έπκρυλασσομένης εις άπορους, διά τάς έν τώ παρόντι άρθρφ μνημονευομένας υπηρεσίας δύνανται νά επιβληθούν τέλη πλήν όμως ταύτα δέον νά είναι λογικά καί άνάλογά πρός τά εις τούς ημεδαπούς επιβαλλόμενα εις παρόμοιας περιπτώσεις. 5. Αί διατάξεις τού παρόντος άρθρου ούδόλως θίγουν τά έν άρθροις 27 καί 28 διαλαμβανόμενα. Έλευθέρα κι/κλοφορία Άρθρον 26. Πάσα Συμβαλλομένη Χώρα θά έπιφυλάσση εις τούς νομίμως διαμένοντας επί τού εδάφους αύτής πρόσφυγας, τό δικαίωμα τόσον εκλογής τού τόπου διαμονής αύτών όσον καί έλευθέρας κυκλοφορίας, ύπό τήν έπιφύλαξιν τυχόν ύπάρξεως κανόνων έφαρμοζομένων, ύπό τάς ιδίας συνθήκας, εις άλλοδαπούς έν γένει. Δελτία Ταυτότητος 'Άρθρον 27. Αί Συμβαλλόμεναι Χώραι θά χορηγούν δελτίον ταυτότητος εις πάντα πρόσφυγα εύρΐσκόμενον έπί τού εδάφους αύτών καγ μή όντα κάτοχον έν ίσχύι ταξιδιωτικού έγγράφου. 2 ν ^ ^ Τα^ιδιωτικά ^γγραφα Άρθρον 28. ΐ! Αί Συμβαλλόμεναι Χώραι θά χορηγούν, εις τούς νομίμως διαμένοντας έπί τού εδάφους αύτών πρόσφυγας, ταξιδιωτικά έγγραφα δι ών θά δικαιούνται ούτοι νά ταξιδεύουν έκτος συνόρων τών Χωρών αύτών, πλήν εάν άντιτίθενται εις τούτο επιτακτικοί λόγοι έθνικής ασφαλείας ή δημοσίας τάξεως. Αί διατάξεις τού Παραρτήματος τής παρούσης Συμβάσεως έφαρμόζονται έπί τών έγγράφων τούτων. Αί Συμβαλλόμεναι Χώραι δύνανται νά χορηγούν τοιούτου είδους ταξιδιωτικά έγγραφα εις πάντα άλλον πρόσφυγα εύρΐσκόμενον έπί τού έδάφους αύτών, θά έξετάζουν δέ μετά ιδιαιτέρας προσοχής τάς περιπτώσεις προσφύγων εύρισκομένων έπί τού έδάφους αύτών καί μή δυναμένων ν 78

123 άποκτήσουν ταξιδιωτικά έγγραφα της χώρας τής νομίμου αύτών διαμονής. 2. Ταξιδιωτικά έγγραφα χορηγηθέντα ύπό των Μερών συμφώνως πρός προγενεστέρας τής Συμβάσεως ταύτης διεθνείς Συμφωνίας, θά άναγνωρίζωνται καί θά θεωρούνται ύπό των Συμβαλλομένων Χωρών ώς εάν είχον ταϋτα έκδοθή κατά τούς ορούς του παρόντος άρθρου. Δημοσιονομικοί επιβαρύνσεις "Αρθρον Αί Συμβαλλόμενοι Χώραι δέν θά επιβάλλουν επί τών προσφύγων φόρους ή τέλη, οίασδήποτε φύσεως, πέραν εκείνων οϋς, είς παρόμοιας περιπτώσεις, επιβάλλουν εις τούς υπηκόους αύτών. 2. Λί διατάξεις τοϋ προηγουμένου εδαφίου δέν άντιτίθενται είς την έφαρμογήν έπί τών προσφύγων τών νόμων καί κανονισμών σχετικών πρός τά τέλη άτινα άπαιτοϋνται διά τήν είς τούς αλλοδαπούς έκδοσιν διοικητικών εγγράφων, συμπεριλαμβανομένων καί τών δελτίων ταυτότητος. Μεταφορά περιουσιακών στοιχείων Άρθρον Πάσα Συμβαλλομένη Χώρα, συμφώνως πρός τούς νόμους καί κανονισμούς αυτής, θά έπιτρέπη είς τούς πρόσφυγας νά μεταφέρουν τά είς αύτήν είσαχθέντα περιουσιακά στοιχεία είς τό έδαφος έτέρας χώρας ένθα δίδεται αύτοίς άδεια έπανεγκαταστάσεως. 2. Πάσα Συμβαλλομένη Χώρα θά έξετάζη εύμενώς τάς ύπό τών προσφύγων ύποβαλλομένας άίτήσεις πρός λήψιν άδειας μεταφοράς α πάντων τών λοιπών περιουσιακών στοιχείων, άτινα είναι άπαραίτητα πρός έπανεγκατάστασιν αύτών είς έτέραν χώραν ένθα τοΐς δίδεται άδεια πρός τούτο. Πρόσφυγες παρανόμως διαμένοντες έπί τού εδάφους τ?ις *ώρας τ^ς είσδ χής "Αρθρον Αί Συμβαλλόμενοι Χώραι δέν θά επιβάλλουν ποινικάς κυρώσεις είς πρόσφυγας λόγω παρανόμου εισόδου ή διαμονής, εάν ούτοι προερχόμενοι άπ εύθείας έκ χώρας ένθα ή ζωή ή ή ελευθερία αύτών ήπειλεΐτο, έν τή έννοια τού άρθρου 1, είσέρχωνται ή εύρίσκωνται ήδη έπί τού εδάφους αύτών άνευ άδειας, ύπό τήν έπιφύλαξιν πάντως ότι ούτοι άφ ενός μέν θά παρουσιασθοΰν αμελλητί είς τάς άρχάς άφ 'ετέρου δέ θά δώσουν επαρκείς εξηγήσεις περί τής παρανόμου αύτών εισόδου ή διαμονής. 2. Αί Συμβαλλόμενοι Χώραι θά εφαρμόζουν έπί τών κινήσεων τών προσφύγων τούτων μόνον τά άπαραίτητα περιοριστικά μέτρα. Τά περιοριστικά μέτρα θά έφαρμόζωνται μόνον μέχρις οτου ρυθμισθή τό καθε- 79

124 στώς τών επί τού εδάφους τής χώρας τής εισδοχής ευρισκομένων προσφύγων ή αποκτήσουν ούτοι άδειαν εισόδου εις έτέραν χώραν. Πρός λήψιν τής τοιαύτης άδειας,.'αί Συμβαλλόμενοι Χώραι 0ά παράσχουν εις τούς πρόσφυγας λογικός προθεσμίας ως καί άπάσας τάς αναγκαίας διευκολύνσεις. Άρθρον \λί Συμβαλλόμενοι Χώραι δέν θά άπελαύνουν πρόσφυγας νομίμως διαμένοντας επί τού εδάφους αυτών, είμή μ ό ν η ν διά λόγους εθνικής άσφαλείας ή δημοσίας τάδεως. 2. Ή άπέλασις τοιούτου πρόσφυγος δέν θά πραγματοποιείται είμή μόνον κατόπιν άποφάσεως λαμβανομένης συμφώνως πρός τήν ύπό τής νομοθεσίας προβλεπομένην διαδικασίαν. Έφ όσον επιτακτικοί λόγοι εθνικής άσφαλείας δέν άντιτίθενται είς τούτο, οί πρόσφυγες θά δικαιούνται νά προσάγουν άποδείξεις περί τής άθωότητος αύτών, νά προσφεύγουν καί νά παρίστανται προς τούτο ενώπιον αρμοδίων άρχών ή ενός ή πλειόνων προσώπων είδικώς εντεταλμένων ύπό τής άρμοδίας άρχης 3. Αί Συμβαλλόμενοι Χώραι θά παράσχουν είς τούς άνωτέοω πρόσ(ρυγας λογικός ποοθεσμίαςσιρός-έπεδίωξιν άδειας κανονικής εισόδου είς έτεραν χώραν. Αί Συμβαλλόμενοι Χώραι δύνανται νά εφαρμόζουν, κατά τάς προθεσμίας ταύτας, μέτρα εσωτερικής τάςεως οια ήθελον κριθή αναγκαία. Άπαγόρευσις άπελάσεως ή έπαναπροωθήσεως ( Άρθρον 33. 1, Ούδεμία Συμβαλλομένη Χώρα θά άπελαύνη ή θά έπαναπροωθη, καθ οίονδήποτε τρόπον, πρόσφυγας, είς τά σύνορα εδαφών ένθα ή ζωή ή ή ελευθερία αύτών Απειλούνται διά λόγους φυλής, θρησκείας, έθνικότητος, κοινωνικής τάζεως ή πολιτικών πεποιθήσεων. 2. Το εκ τής παρούσης διατάξεως άπορρέον εύεργέτημα δέν δύναται πάντως νά έπικαλήται πρόσφυξ όστις, διά σοβαράς αίτιας, θεωρείται επικίνδυνος είς τήν άσφάλειαν τής χώρας ένθα εύρίσκεται ή οστις, έχων τελεσιδίκως καταδικασθή δι ιδιαιτέρως σοβαρόν άδίκημα, αποτελεί κίνδυνον διά τήν Χώραν. Πολιτογράφησις Άρθρον 34. Αί Συμβαλλόμενοι Χώραι θά διευκολύνουν, έν τώ μέτρω τού δυνατού, τήν άφομοίωσιν καί πολιτογράφησιν τών προσφύγων. Θάπτροσπαθησουν, είδικώτερον, νά επιταχύνουν τήν διαδικασίαν τής πολΐτογραφησεως και να ελαττώσουν, έν τω μετρώ του δυνατού, τα δημοσιονομικά βάρη τής τοιαύτης διαδικασίας. 80

125 ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΟΥ 1967 ΓΙΛ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ (τέθηκε σε ισχύ 4 Οκτωβρίου 1967) [όπως κυρώθηκε με τον Α.Ν. 389 της 26-4/ : Περί κυρώσεως του Πρωτοκόλλου της Ν. Υόρκης της εν σχέσει προς την Νομικήν Κατάστασιν των Προσφύγων (ΦΕΚ Α' 125)]. ΆρΟρον μόνον. Κυροϋται καί έχει πλήρη ίσχύν νόμου τό έν Ν. Ύόρκη ύπογραφέν την πρωτόκολλον εν σχέσει πρός την Νομικήν Κατάστασιν των Προσφύγων, ούτινός τό κείμενον έν πρωτοτύπω εις την γαλλικήν καί έν μεταφράσει εις την ελληνικήν έπεται. *0 παρών νόμος θέλει ίσχύσει από τής δημοσιεύσεώς του εις τήν Εφημερίδα τής Κυβερνήσεως. Εν Ά θήναις τή 25η Απριλίου *1968 Έθεωρήθη καί έτέθη ή μεγάλη τού Κράτους σφραγίς Έ ν Ά θήναις τή 26η Απριλίου 1968 ~ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΝ Σ χετικόν Π ρος Το Καθεστώς Των Π ροσφυγών Τά Κράτη-μέρη του παρόντος Πρωτοκόλλου, Έχοντα ύπ όψιν ότι ή Σύμβασις ή άφορώσα εις τό καθεστώς των προσφύγων, ή όποια ύπεγράφη έν Γενεύη τήν28ην Ιουλίου 1951 (έφεξής καλουμένη ή Σύμβασις) δ ε ν έφαρμόζεται είμή μόνον είς τά πρόσωπα τά όποια κατέστησαν πρόσφυγες συνεπεία γεγονότων έπελθόντων πρό τής 1ης Ιανουάριου Έ χοντα ύπ όψιν ότι νέαι κατηγορίαι προσφύγων άνεφάνησαν άφ ής ή Σύμβασις υίοθετήθη καί ώς έκ τούτου οί είρημένοι πρόσφυγες ένδέχεται νά μή συμπεριληφθοϋν είς τό εύεργέτημα τής Συμβάσεως. Κρίνοντα ότι είναι έπιθυμητόν όπως τό αύτό καθεστώς έφαρμόζεται είς άπαντας τούς πρόσφυγας, οί όποιοι καλύπτονται υπό τού ορισμού, όστις έδόθη είς τήν Σύμβασιν, μή ύπολογ-ιζομένης τής περιοριστικής ημερομηνίας τής 1ης Ίανουαρίου Συνεφώνησαν τά εξής: 97

126 Γενικαί διατάξεις ΆρΟρον I. 1. Τά Κράτη-μέρη τού παρόντος Πρωτοκόλλου ύποχρεοϋνται νά εφαρμόσουν εις τούς πρόσφυγας, ώς ούτοι όρίζονταν κατω-ζέρο), τά άρθρα 2 μέχρι 34 συμπεριλαμβανομένου τής Συμβάσεως. 2. Πρός τόν σκοπόν τού παρόντος Πρωτοκόλλου, ό όρος «πρόσφυξ» πλήν του ότι άφορά τήν εφαρμογήν τής παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου εννοεί παν πρόσωπον, τό όποιον άνταποκρίνεται εις τόν ορισμόν, ό όποιος έδόθη υπό τού πρώτου άρθρου τής Συμβάσεως ώσάν αί λέξεις «συνεπεία γεγονότων έπελθόντων πρό τής 1ης Ιανουάριου 1951» καί αί λέξεις «... κατόπιν τοιούτων γεγονότων» νά μη ΰφίσταντο εις τήν παράγραφον 2 τού Τμήματος Α τού πρώτου άρθρου. 3. Τό παρόν Πρωτόκολλον θά έφαρμοσθή υπό των Κρατών Μερών άνευ ούδενός γεωγραφικού περιορισμού. Ούχ ήττον, αί ήδη γενόμεναι δηλώσεις, δυνάμει τού εδαφίου «α» τής παραγράφου 1 τού τμήματος Β τού πρώτου άρθρου τής Συμβάσεως ύπό τών Κρατών, τά όποια ήσαν ήδη Μέρη αύτής, θά έχουν εφαρμογήν καί ύπό τό καθεστώς τού παρόντος Πρωτοκόλλου, εκτός εάν αί υποχρεώσεις τού δηλώσαντος Κράτους έχουν έπεκταθή συμφώνως πρός τήν παράγραφον 2 τού τμήματος Β τού πρώτου άρθρου τής Συμβάσεως. I Συνεργασία τών εθνικών αρχών μετά τών 'Ηνωμένων Εθνών Άρθρον II. 1. Τά Κράτη-μέρη τού παρόντος Πρωτοκόλλου ύποχρεούνται νά συνεργασθούν μετά τής Άνωτάτης 'Αρμοστείας τών Ηνωμένων Εθνών διά τούς πρόσφυγας ή μεθ οίουδήποτε άλλου Ιδρύματος, τό όποιον ήθελε διαδεχθή αύτήν εις τήν έκτέλεσιν τών καθηκόντων της, καί ιδιαιτέρως νά διευκολύνουν τό έργον της, συνιστάμενον εις τήν έπιτήρησιν τής εφαρμογής τών διατάξεων τού παρόντος Πρωτοκόλλου. 2. Διά νά επιτρέψουν είς τήν Άνωτάτην 'Αρμοστείαν ή εις οίονδήποτε άλλον Οργανισμόν τών Ηνωμένων Εθνών, ό όποιος ήθελε διαδεχθή αύτήν, νά παρουσιάζη εκθέσεις είς τά αρμόδια όργανα τών Ηνωμένων Εθνών, τά Κράτη Μέρη τού παρόντος Πρωτοκόλλου ύποχρεούνται νά προμηθεύουν είς αύτά, κατά τόν προσήκοντα τύπον, τάς ζητουμένας πληροφορίας καί τά στατιστικά στοιχεία σχετικώς πρός: α) Τό καθεστώς τών προσφύγων, β) Τήν θέσιν έν λειτουργία τού παρόντος Πρωτοκόλλου, γ) Τούς Νόμους, Κανονισμούς καί Διατάγματα, τά όποια είναι έν ίσχύι ή θά τεθούν έν ίσχύι, όσον άφορά τούς πρόσφυγας. Πληροφορία άναφερομένη είς τούς εθνικούς νόμους καί κανονισμούς Άρθρον III. Τά Κράτη-μέρη τού παρόντος Πρωτοκόλλου θά κοινοποιήσουν είς τόν Γενικόν Γραμματέα τού Οργανισμού τών Η ν ω μένων Εθνών τά κείμενα τών Νόμων καί τών Κανονισμών, τούς όποιους 98

127 ήοελον έκδώσει πρός έξασ(ράλισιν τής εφαρμογής του παρόντος Πρωτοκόλλου. Διακανονισμός των διαφορών Άρθρον IV. Πάσα διαφο ρά μεταξύ των Μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου άφορώσα εις τήν ερμηνείαν ή εις τήν εφαρμογήν τοϋ Πρωτοκόλλου τούτου, ή όποια δέν ήθελε διευθετηθή δ ι άλλων μέσων, θά ύποβάλληται εις τό Διεθνές Δικαστήριον τή αιτήσει ενός τών εν τή διαφορά μερών. Προσχώρησις "Αρθρον V. Τό παρόν Πρωτόκολλον θά παραμείνη ανοικτόν δ ι όλα τά Κράτη Μέρη τής Συμβάσεως, ώς καί διά παν άλλο Κράτος Μέλος τοϋ Οργανισμού τών 'Ηνωμένων Εθνών, ή μέλος ενός τών Ειδικευμένων Οργανώσεων, ή διά παν Κράτος, πρός τό όποιον ή Γενική Συνέλευσις ήθελεν άπευθύνει πρόσκλησιν προσχωρήσεως εις τό Πρωτόκολλον. Ή προσχώρησις θά γίνη διά καταθέσεως τής πράξεως προσχωρήσεως εις τόν Γενικόν Γραμματέα τοϋ Οργανισμού 'Ηνωμένων Εθνών. 'Ομοσπονδιακή ρήτρα Άρθρον VI. Εις περίπτωσιν Κράτους Όμοσπόνδου ή Κράτους μη ενιαίου, θά έφαρμόζωνται αί ακόλουθοι διατάξεις: α) 'Όσον αφορά τά άρθρα τής Συμβάσεως, τά όποια θά έφαρμοσθοΰν συμφώνως πρός τήν παράγραφον 1 τοϋ πρώτου άρθρου τοϋ παρόντος Πρωτοκόλλου καί τών όποιων ή θέσις έν λειτουργία έξαρτάται από τήν νομοθετικήν ενέργειαν τής ομοσπονδιακής νομοθετικής εξουσίας, αί υποχρεώσεις τής 'Ομοσπονδιακής Κυβερνήσεως θά είναι, έν τώ μέτρω τούτω, αί αύταί μέ τάς υποχρεώσεις τών Κρατών Μερών, τά όποια δέν είναι Κράτη 'Ομοσπονδιακά. β) 'Ό σον άφορά τά άρθρα τής Συμβάσεως, τά όποια θά έφαρμοσθοΰν συμφώνως πρός τήν παράγραφον 1 τοϋ πρώτου άρθρου τοϋ παρόντος Πρωτοκόλλου καί τών οποίων ή εφαρμογή έξαρτάται άπό τήν νομοθετικήν ένέργειαν ενός έκάστου τών Κρατών, Επαρχιών ή συνιστώντων αύτά καντονίων, τά όποια συμφώνως πρός τό συνταγματικόν σύστημα τής 'Ομοσπονδίας δέν ύποχρεοϋνται νά λάβουν μέτρα νομοθετικά, ή 'Ομοσπονδιακή Κυβέρνησις θά φέρη τό ταχύτερον, μετά τής εύνοϊκής αύτής γνωματεύσεως, τά έν λόγω άρθρα είς γνώσιν τών άρμοδίων άρχών τών Κρατών, Επαρχιών ή Καντονίων. γ) Ό μόσπονδον Κράτος-μέρος τοϋ παρόντος Πρωτοκόλλου θά κοινοποιή τή αιτήσει παντός άλλου Κράτους-μέρους τοϋ παρόντος Πρωτοκόλου, ήτις ήθελε διαβιβασθή είς αύτό μέσω τοϋ Γενικού Γραμματέως τοϋ 99

128 Οργανισμού των 'Ηνωμένων Εθνών, έκϋεσιν περί τής νομουεσιας και περί των έν ΐσχύι συνηθειών εις τήν 'Ομοσπονδίαν καί εις τά Κράτη - μέλη αυτής ώς πρός οίανδήποτε διάταξιν της Συμβάσεως τής έφαρμοζομένης συμφώνως πρός τήν παράγραφον 1 του άρθρου 1 του παρόντος Πρωτοκόλλου, έμφαίνουσαν τό μέτρον καθ ό έδόθη άποτέλεσμα εις αυτήν διά τής νομοθετικής ή έτέρας δράσεως. Επιφυλάξεις καί δηλώσεις Άρθρον VII. 1. Κατά τήν προσχώρησίν του, παν Κράτος δύναται νά διατυπώση επιφυλάξεις επί τοϋ άρθρου IV τοϋ παρόντος Πρωτοκόλλου καί ώς πρός τήν εφαρμογήν, δυνάμει τοϋ πρώτου άρθρου τοϋ παρόντος Πρωτοκόλλου, όλων των διατάξεων τής Συμβάσεως εκτός εκείνων τών άρθρων 1, 3, 4, 16 (1) καί 33, ύπό τόν όρον όπως εις περίπτωσιν Κράτους τό όποιον είναι μέρος τής Συμβάσεως, αί επιφυλάξεις, αϊτινες θά γίνουν δυνάμει τοϋ παρόντος άρθρου, δέν θά έπεκτείνωνται εις τούς πρόσφυγας επί τών όποιων εφαρμόζεται ή Σύμβασις. 2. Αί επιφυλάξεις αί όποΐαι έγένοντο ύπό Κρατών-μερών τής Συμβάσεως, συμιρώνως πρός τό άρθρον 42 τής έν λόγω Συμβάσεως θά έφαρμόζωνται εις τάς ύποχρεώσεις των, αϊτινες απορρέουν εκ τοϋ παρόντος Πρωτοκόλλου εκτός εάν άποσυρθοϋν. 3. Παν Κράτος, τό όποιον διατυπώνει μίαν έπιφύλαξιν δυνάμει τής παραγράφου 1 τοϋ παρόντος άρθρου δύναται νά τήν άποσύρη εις πάσαν στιγμήν διά γνωστοποιήσεως άπευθυνομένης πρός τοϋτο πρός τόν Γενικόν Γραμματέα τοϋ Οργανισμού τών 'Ηνωμένων Εθνών. 4. Αι δηλώσεις, αί όποΐαι έγένοντο δυνάμει τών παραγράφων 1 καί 2 τοϋ άρθρου 40 τής Συμβάσεως, ύφ ενός Κράτους-μέρους αυτής, τό όποιον προσχωρεί εις τό παρόν Πρωτόκολλον, θά θεωρούνται ώς έφαρμοζόμεναι ύπό τό καθεστώς τοϋ παρόντος Πρωτοκόλλου, έκτος έάν, κατά τήν προσχώρησίν, τό ένδιαφερόμενον Μέρος άπέστειλεν είδοποίησιν περί τού άντιθέτου εις τόν Γενικόν Γραμματέα τοϋ Οργανισμού Η νω μένων Εθνών. Αί διατάξεις τών παραγράφων 2 καί 3 τοϋ άρθρου 40 καί τής παραγράφου 3 τοϋ άρθρου 44 τής Συμβάσεως θά θεωρούνται ώς έφαρμοζόμεναι m u ta tis m u ta n d is εις τό παρόν Πρωτόκολλον. Έναρξις ισχύος Άρθρον VIII. 1. Τό παρόν Πρωτόκολλον θά τεθή έν ΐσχύι άπό τής ημερομηνίας τής καταθέσεως τής έκτης πράξεως προσχωρήσεως. 2. ΔΠ ένα έκαστον τών προσχωρούντων εις τό Πρωτόκολλον Κρατών μετά τήν κατάθεσιν τής έκτης πράξεως προσχωρήσεως, ή έναρξις τής ισχύος τοϋ Πρωτοκόλλου θά λάβη χώραν κατά τήν ημερομηνίαν καθ ήν τό έν λόγω Κράτος θά καταθέση τήν πράξιν τής προσχωρήσεώς του. 100

129 Καταγγελία ΆρΟρον IX. Παν Κράτος Μέρος τού παρόντος Πρωτοκόλλου δύναται νά καταγγείλη τούτο άνά πάσαν στιγμήν διά κοινοποιήσεως άπευθυνομένης πρός τόν Γενικόν Γραμματέα τού Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. 2. *Η καταγγελία 0ά έχη ίσχύν όσον άφορά τό ενδιαφερόμενον Κράτος, μετά πάροδον έτους άπό τής ήμερομηνίας λήψεως ταύτης υπό τού Γενικού Γραμματέως τού Οργανισμού 'Ηνωμένων Εθνών. Κοινοποιήσεις υπό του Γενικού Γραμματέως τού Οργανισμού Η νωμένων Εθνών ΆρΟρον X. Συναφώς πρός τό Πρωτόκολλον ό Γενικός Γραμματέας τού Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών θά γνωστοποίηση εις όλα τά Κράτη τά προβλεπόμενα ύπό τού άρθρου V τάς ήμερομηνίας ένάρξεως τής ισχύος, προσχωρήσεως, καταθέσεως καί άνακλήσεως τών επιφυλάξεων, καταγγελίας καί τών σχετικών περί αύτάς δηλώσεων καί κοινοποιήσεων. Καταθέσεις τού Πρωτοκόλλου εις τά αρχεία τού Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Άρθρον XI. Έ ν άντίτυπον τού παρόντος Πρωτοκόλλου, τού οποίου τά κείμενα συντεταγμένα εις τήν Αγγλικήν, Κινεζικήν, Ισπανικήν, Γαλλικήν καί Ρωσικήν, παρέχουν τήν ιδίαν πίστιν, ύπογεγραμμένον ύπό τού Προέδρου τής Γενικής Συνελεύσεως καί τού Γενικού Γραμματέως τού Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, θά κατατεθή εις τά Αρχεία τής Γραμματείας τού Οργανισμού. Ό Γενικός Γραμματεύς θά διαβιβάση κεκυρωμένον άντίγραφον αυτού εις όλα τά Κράτη Μέλη τού Οργανισμού τών Ηνωμένων Εθνών, ώς καί εις τά άλλα Κράτη, τά όποια προβλέπονται εις τό άρθρον V. ΙΟΙ

130 ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΤΟΥ ΥΠΑΤΟΥ ΑΡΜΟΣΤΗ ΓΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ [Απόφαση 428 (V) Γενικής Συνέλευσης της ] (Απόσπασμα) ΚΕΦΑΛΑΙΟ II Καθήκοντα του Ύπατου Αρμοστή 6. II εντολή του Ύπατου Αρμοστή εκτείνεται: Α. ί) Σε κάθε πρόσωπο που έχει θεωρηθεί πρόσφυγας κατ εφαρμογήν των Συμφωνιών της 12ης Μαίου 1926 και της 30ής Ιουνίου 1928, ή κατ εφαρμογήν των Συμβάσεων της 28ης Οκτωβρίου 1933 και της 10ης Φεβρουάριου 1938 και του Πρωτοκόλλου της 14ης Σεπτεμβρίου 1939, ή επίσης κατ εφαρμογήν του Καταστατικού της Διεθνούς Οργάνωσης για τους Πρόσφυγες. η ) Σε κάθε πρόσωπο που, εξαιτίας γεγονότων που συνέβησαν πριν την 1η Ιανουάριου 1951 και δικαιολογημένου φόβου διώξεως λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητας ή πολιτικών απόψεων, ευρίσκεται εκτός της χώρας της ιθαγένειας του, και δεν μπορεί, ή εξαιτίας αυτού του φόβου ή για άλλους λόγους εκτός από λόγους προσωπικής του διευκόλυνσης δεν θέλει να τεθεί υπό την προστασία αυτής της χώρας ή, εάν δεν έχει ιθαγένεια και ευρίσκεται εκτός της χώρας της συνήθους διαμονής του, δεν μπορεί ή, λόγω αυτού του φόβου ή για λόγους άλλους εκτός από την προσωπική του διευκόλυνση, δεν θέλει να επιστρέφει εκεί. Οι αποφάσεις αναγνώρισης, οι οποίες ελήφθησαν από τη Διεθνή Οργάνωση για τους Πρόσφυγες κατά τη διάρκεια της εντολής της, δεν εμποδίζουν την αναγνώριση του Καθεστώτος του Πρόσφυγα σε πρόσωπα που πληρούν τους όρους της παρούσας παραγράφου. Η αρμοδιότητα του Ύπατου Αρμοστή παύει να ασκείται σε κάθε πρόσωπο καλυπτόμενο από την παράγραφο Α στις παρακάτω περιπτώσεις: α) Εάν εκούσια έκαμε εκ νέου χρήση της προστασίας της χώρας της οποίας έχει την ιθαγένεια, ή β) εάν έχοντας χάσει αυτή την ιθαγένεια, εκούσια την επανέκτησε, ή γ) εάν απέκτησε νέα ιθαγένεια και χαίρει της προστασίας της χώρας, της οποίας απέκτησε την ιθαγένεια, ή 107

131 δ) εάν επέστρεψε εκούσια να εγκατασταθεί στη χώρα που είχε εγκαταλείψει και εκτός της οποίας παρέμενε λόγω φόβου διώξεως, ή ε) εάν, αφού οι συνθήκες βάσει των οποίων αναγνωρίσθηκε ως πρόσφυγας έχουν παύσει να υφίστανται, δεν μπορεί πλέον να επικαλείται άλλους λόγους παρεκτός προσωπικής του διευκόλυνσης για να συνεχίζει να αρνείται να τεθεί υπό την προστασία της χώρας της ιθαγένειας του δεν επιτρέπεται να γίνει επίκληση λόγων καθαρά οικονομικού χαρακτήρα, ή στ) προκειμένου περί ανιθαγενούς, εάν, αφού οι συνθήκες βάσει των οποίων αναγνωρίσθηκε ως πρόσφυγας έχουν παύσει να υφίστανται, μπορεί να επιστρέφει στη χώρα συνήθους διαμονής του και άρα δεν μπορεί πλέον να επικαλείται άλλους λόγους παρεκτός προσωπικής του διευκόλυνσης επιμένοντας στην άρνησή του να επιστρέφει εκεί. Β. Σε κάθε άλλο πρόσωπο, που ευρίσκεται εκτός της χώρας της ιθαγένειας του, ή εάν είναι ανιθαγενής, εκτός της χώρας της συνήθους διαμονής του, επειδή έχει ή είχε δικαιολογημένο φόβο δίωξης λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητας ή πολιτικών απόψεων, και δεν μπορεί ή εξαιτίας αυτού του φόβου δεν θέλει να τεθεί υπό την προστασία της κυβέρνησης της χώρας ιθαγένειας του, ή, εάν είναι ανιθαγενής, δεν θέλει να επιστρέφει στη^χώρα της συνήθους διαμονής του. 7. Συμφωνείται ότι η εντολή του Ύπατου Αρμοστή, όπως καθορίσθηκε στην παραπάνω παράγραφο 6, δεν εκτείνεται: α) στους έχοντες την ιθαγένεια περισσότερων της μίας χωρών, εκτός εάν καλύπτουν ως προς κάθε χώρα της οποίας έχουν την ιθαγένεια τους όρους της προηγούμενης παραγράφου 6, β) στα πρόσωπα, στα οποία οι αρμόδιες αρχές της χώρας, όπου έχουν εγκατασταθεί, αναγνωρίζουν τα δικαιώβατα και επιβάλλουν τις υποχρεώσεις που συνδέονται με την ιδιότητα του πολίτη αυτής της χώρας, γ) στα πρόσωπα που εξακολουθούν να χαίρουν :ης προστασίας ή αρωγής άλλων οργανισμών ή οργανώσεων των Ηνωμένων Εθνών, δ) στα πρόσωπα για τα οποία υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες ότι έχουν διαπράξει έγκλημα προβλεπόμενο από τις διατάξεις των συνθηκών έκδοσης ή έγκλημα αναφερόμενο στο άρθρο VI του Καταστατικού του Διεθνούς Στρατιωτικού Δικαστηρίου, που εγκρίθηκε στο Λονδίνο, ή στις διατάξεις του εδαφίου 2 του άρθρου 14 της Παγκόσμιας Διακήρυξης των Δικαιωμάτιυν του Ανθρώπου. 108

132 246 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤγίΤΩΝ

133 sm m rrh "> T T [! : ' i i;! f M ' f '! I t J r, * 1 f v# 1 T «T# ' / / : : v tfvjf 1 / ft'm* IsSlifoFlSi iii X:v!:.;.; ^::.:i! "-'!' ; : ' : * * ; " ; ;.:; ':.":r V ie tn a m e se a s y lu m - s e e k e r s b e a d borne f r o m H o n g K o n g s W h ite h e a d c a m p.

134 Σ Τ Ρ Α Τ Ι Ω Τ Η Σ Τ Ο Υ Τ Ο Υ Ρ Κ Ι Κ Ο Υ Σ Τ Ρ Α Τ Ο Υ Π Ο Ζ Α Ρ Ε Ι Μ Π Ρ Ο Σ Τ Α ΣΤΟ ΦΑΚ( Κ Ρ Α Τ Ω Ν Τ Α Σ ΤΑ Κ Ο Μ Μ Ε Ν Α Κ ΕΦ ΑΛΙΑ 2 Κ Ο Υ Ρ Δ Ω Ν Α Ν Τ Α Ρ Τ Ω Ν Μ ε τ ά τη σφ αγή 7 βοσκώ ν το Μάρτιο, αυτή είναι άλλη μια απόδειξη τη ς τουρκικής θηριωδίας. Στη φωτογραφία φαίνονται ο ι ί κροί με τα κομμένα κεφ άλια τους. Α υ του ργοί α υτής τ η ς θηριω δίας είναι ο στρατιώ της των Ειδικών Δυνάμεω ν Χασάν Ντονέρ και μό δ α του. Ενώ υ π η ρ ετο ύ σ ε στη ταξιαρχία Χακκαρί, ο Ντονέρ π ή ρ ε 500 διαφορετικές φ ω τογραφ ίες από αυτή τη θηριωδία. Τώρα γ λά κάθε φω τογραφ ία για 50 μέχρι 100 χιλιάδες τουρκικές λίρες (περίπου 1 με 1.5 δολλάριο), δηλώ νοντας: "Ας δουν όλοι τι κάναμ α υτά τα σκυλιά, και α υ τό να γίνει μά θ η μα για όλ ου ς τ ο υ ς Κούρδους. Θ α έχουν την ίδια τύχη." Η φω τογραφία αυτή δόθηκε από ένα στρατιώτη (λέγεται ΜεΡιτ και είναι από την Αντιόχεια), μαζί με ένα σύντομο γράμμα με τις ραπάνω πληροφορίες. Α υ τή η φ ω τογραφ ία είναι το εισιτήριο τ η ς Τουρκίας για την Ευρώπη;

135

136

137

138 Κάθε μέρα ουλάχιοτον 20 λαθρο μετανάστες κερνούν τον οταμό, ενώ η επίσημη οδός, το τελωνείο Κήπων, έχει,ιείνει χωρίς ιπαλληλους και ρημάζει Το προσφυγικό δράμα 23 εκατομμύρια άνθρωποι σ ένα διαρκή αγώνα επιβίωσης

139 V Ο οc π 1Λ 5 (Ζ (Ζ U Ü > οι δουλέμποροι Γε φυλάκιση 4 ετών και χρηματική ποινή δραχμών καταδικάσθηκε από το Τριμελές πλημμελειοδικείο Αλεξανδρούπολης ο δουλέμπορος Βαά- 'νη ς Κ εχρανατζίδ η ς ο οποίος συνελήφθει να μεταφέρει 5 πακιστανούς λαθρομετανάστες. Το ίδιο δικαστήριο καταδίκασε σε φυλάκιση 3 ετών και χρ ηματική π οινή δραχμώ ν τον Βούλγαρο δουλέμπ ορο Νικόλα Νικόλωφ που συνελήφθει να μεταφέρει στο αυτοκίνητό του 3 πακιστανούς λαθρ ομετανάστες. Οσον αφορά τους συνολικά 8 πακιστανούς καταδικάσθηκαν σε φυλάκιση 3 μηνών ο καθένας. ποινή που ανεστάλει επ' αόριστον καθώς το δικαστήριο διέταξε την απέλαση τους από τη χώρα. Ο ΤΧ Γ (S ο Q 'S 2- <*>CT C? cr 6 Ρ -Π w J 3 Q ο a V ^ ω ο 3 Ρ. δ ω α--2 ο 3à -S' i? ό α y >- 1 > -5-5 " W -< ^ Ο ο «α. 5 3 =2. ο. * 3 ίϋ Φ n a Οω <ι 3 g#* -3.. ο ' cr d s i ^ 3 s ü s i i iiss S S gg> ^Í g > σ σ i c i_g2-c.5cg_.s-og J vf!?aoca5= b ^5^cr2ocrg- E' o Jb * /' ^ -<j.:> *^.ο - ^ ^ C O3 Q- o u-%αχ a f f t * Qo Γ3 y 5 o Ao 1 ^ 5 - ^ np 9. - «? ft a «2 >- 3 - _ Cm X U L!r. (j- & ci 9 x 2 w y * Yo ; îfî I92í?a.5oó^3o> 5 f a 1113 S d c P I S ^ C Q. ω i Lti o -a c u. oí «\ L C ÛJ o 2 5ό\ΐ^3\ ΒΛ ^Ρο] ; ((ΠΑήροισον» τους Λαθρομετανάστες ΡΟΔΟΣ, 26. " Δύο Ροδίτες πλοι οκτήτες καταδικάστη καν χβες συνολικά σ;. φυλάκιση 90 μηνών, απο το τοπικό Τριμελές Πλημμελειοδικείο, εκεί δή την περασμένη Δίυ τέρα μετέφεραν στη Ρόδο 16 Πακιστανούς και ένα Ρουμάνο, λαθρομετανάστες.. ν Είναι οι Ηλίας Βαλ μάς, 46 χρόνων και Δημήτρης Διακουμής, 27 χρόνων, πλοιοκτήτες του φορτηγού «Μυρσίνη*. Το πλοίο τους κατασχέθηκε και οι ίδιοι σ δηγήθηκαν στις φυλακές. Οι 17 λαθρομετανάστες αθωώθηκαν και θα απελαθούν. "Κουβαλούσε" λαθρομετανάστες Χθες τα ξημερώματα στο 7ο χλμ. της Εθνικής οδού Αλεξάτολης - Κομοτηνής συνελήφθη από άνδρες του Τμήματος Τροχαίος Α- λεξ/πολης ο ΙΑΠΡΑΝΙΔΗΓ Ηλίας του Δημητρίου ετών 41 κστ. Περάματος Αττικής. διότι κατελήφθη να μεταφέρει με το υπ' αριθ. ΥΑΡ 5094 Επιβατικό I X. ουτ/τό του δώδεκα (12) αλλοδαπούς λαθρομετανάστες υπηκόους Μ παγκλαντές. Τους ανωτέρω αλλοδαπούς παρέλσβε από την παρέβρια περιοχή κσιτ ους μετέφερε με προορισμό την Αθήνα έναντι αμοιβής 100 δολλαρίων κστ' άτομο που θα εισέηραττε μετά τπ μεταφορά. Τόσο ο ανωτέρω όσο και οι συλληφθέντες αλλοδαποί θα παραπεμφθούν στον κ. Εισαγγελέα Πλημ/κών Αλεξ/πόλεως. Το αυτ/το κστασχέθπκε. Προανάκριση ενεργεί η Υ ποδ/νση Ασφαλείας Α- λεξέηόλεως. Διακίνηση Λαθρομεταναστών Εξαρθρο)θηκε Κύκλωμα στην ί^ ; ' * Λλεξ/πόλη I ΣίΜχεια.από_τηΥΐίΐσελίδα Λάθρα στην Ελληνική όχθη τους τρε(ς (3) λαθρομετανά- [στες με βάρκα μέσω του ποταμού Έβρου, την και ' ώρα και στη συνέχεια ο Μ ΕΗ Μ ΕΤΟ ν τους κατηύθυνε πεζή στο συμφωνημένο σημείο στο ύψος του 61ου χιλ/τρου Ε.Ο. Αλεξ/πόλεοις - Ορεστιάδος. όπου τους- ανέμενε με το ελληνικό αυτοκίνητό του ο ΝΙΚΟίον. ι -. ;»... Για τη μεταφορά των λαθρομεταναστών στην Αθήνα ο ΝΙΚΟλΟν θα εσέπραττε στη Βουλγαρία αμοιβή το ύψος της [. οποίας δεν εξακριβώθηκε. \ 0 ΜΕΗΜ ΕΤΟν και οι τρεις (3) λαθρομετανάστες εισήλθαν παράνομα στη Χώρα και κινήθηκαν σε απαγορευμένη περιοχή ; Το Ι.Χ.Ε. αυτ/το που χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά των λαθρομεταναστών κατασχέθηκε. Ολοι οι συλληφθέντες θα α π ο σ τ ο λ ή ν στον κ. Εισαγγελέα Πλημ/κών Αλ.εξ/πόλεως. <. Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι η Δ ι α κ ί ν η σ η Λ α θ ρ ο μ ε τ α ν α σ τ ώ ν Συνέχεια από την 1η σελίδα Τους ανωτέρω αλλοδαπούς παρέλαβε από την παρέβριε περιοχή και ιούς μετέφερε με προορισμό την Αθήνα, έναντ αμοιβής 100 δολλαρίων κ α ι' άτομο, που θα εισέπραπε μετά τη μεταφορά ; 1, Τ ό σ ο ο ανωτέρω, όσο και οι συλληφθέντες αλλοδαηο θα παραπεμφθούν στον κ. Εισαγγελέα Π?ιημ/κών Αλεζ. πάψεως....,.. Τ ο αυτ/το κατασχέθηκε. - Προανάκριση ενεργεί η Υποδ/νσή Ασφ αλείας'αλεξ. πόλε ως. Π α ρ α σ κ ε υ ή 22 Δ ε κ ε μ β ρ ίο υ 1995 t X O V Εβρο ItîlÉt. Την και ώ ρα στο 32ο χιλ/τρο της ε παρχιακής οδού Μ ά νδ ρ α ς - Δ ερ είου -Αρριανών, από άνδ ρ ες του Μεταβ. Α π οσπάσμα τος Αλεξανδρούπολης, συνελήψθη ο υπήκοος Ιταλίας P A L U M B O PIETRO του GiOR- GIO, ετώ ν 28, κάτοικος Ιταλίας και προσωρινά Κυψέλης Αττικής, διότι οδηγώ ντας το υπ' οριθ. κυκλοφορίας ΥΟΙ Ι.Χ.Φ κλειστό αυτοκίνητο, τύπου M E R C E D E S, i$toκτηυία ς Β ιομηχα νία ς τυποποιημένω ν τροφίμων P IE R O Α.Ε.8.Ε, μετέφ ερ ε 14 Π α κισ τα νούς λαθρομετανάστες, προκειμένου να τους προω θήσει στο εσωτερικό της χώρας (Αθήνα), για ανεύρεση εργασίας έναντι αμοιβής, το ύ ψ ος της οποίας δεν εξακριβώθηκε. Από την προανάκριση που ενεργεί η Υ.Α. Αλεξανδρούπολης διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα: α. Ο ι λαθρομετανάστες εισήλθαν λάθρα στο Ελληνικό έδ α φ ο ς την και ώ ρα με βάρκα, μέσω του ποταμού Εβρου, από την ιιεριοχή Σουφλίου και κινήθηκαν σε απαγορευμένη περιοχή. Στην προσπύύειά τους α υτή β οηϋήθηκαν από τον Τογρκο υπήκοο H A S A N (α.λ,ο.), κάτοικο Τουρκίας, ο οποίος τους κατηύθυνε πεζός στο συμφ ω νημένο σημείο έναντι αμοιβής 5600 δσλλαρίων Η ΓΙΑ, την οποία κατέβαλαν στην Τουρκία. Στο συμφωνημένο σημείο το υ ς ανέμενε ο P A L U M 8 0 που το υ ς επιβίβασε στο κλειστό φορτηγό, ενώ ο Τούρκος επέστρεψ ε στην Τουρκία. Το φορτηγό καθώς και ένα κινητό τηλέφωνο κατασχέθηκαν. Ο δίαχινητήο κοι ni 14 rw inrm ««.' ι i

140 I Ν ΑΓΟΡΑΖΕΤΕ ΚΑΡΤΕΣ ΤΚΣ ΙΜ Ο Ε Ε ΠΑ ΊΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ... Λ Α Υ Ρ ΙΟ ~ Γ