Teachers ICT Competences a Way to Effective Learning for Children with Hearing Difficulties

Transcript

1 Teachers ICT Competences a Way to Effective Learning for Children with Hearing Difficulties Some Hints Daži ieteikumi Několik tipů Βιβλίο Συμβουλών Overvejelser ved anvendelse Agreement n CP LV-COMENIUS-C / SO2 Riga, Latvia 2009.

2 Some Hints for using ICT in the core subjects are based on the ideas of the authors that prepared the learning material The integration of ICT in the study process for children with hearing difficulties It is designed to give a brief insight into the use of ICT in general and then how to work with children who have hearing problems. Editorial board Prof. Dr.paed. Ilze Ivanova,Latvia Prof. Venetta Lampropoulou, Greece Prof. Milan Pol, Czech Republic Asoc..prof. Jiri Zounek, Czech Republic Georgios Panopoulos, Greece Asoc.prof. Steen Hilling, Denmark Ph.D. Charles Kejeh, United Kingdom Mag.paed. Zigrida Zagurilo, Latvia Mag.oec. Ricards Ivanovs, Latvia Mag. Edu. sc. Ireta Ceske, Latvia Dzintars Stepans, Latvia Designer Mag. Edu. sc. Ireta Ceske, Latvia Reviewers Dr.phil.,Dr.oec. Ineta Kristovska, Latvia Asoc. Prof. Danguole Rutkauskiene, Lithuania ISBN Printed by SIA Mācību grāmata University of Latvia

3 Some hints for using ICT in the core subjects Daži ieteikumi IKT izmantošanai pamata mācību priekšmetos Overvejelser ved anvendelse af IT som undervisningsmiddel Několik tipů pro využití ICT v práci učitelů Συμβουλές για την χρήση των ΤΠΕ στα βασικά γνωστικά αντικείμενα Designed in the frame of SOCRATES Comenius 2.1. TICTC Teachers ICT Competences a Way to Effective Learning for Children with Hearing Difficulties, Agreement n CP LV-COMENIUS-C / SO2 Project coordinator: University of Latvia (Latvia) Partners: Research Academic Computer Technology Institute (Greece) Munkholm Course and Project Centre (Denmark) Masaryk University, Brno (Czech Republic) De Charles Resources Ltd. (United Kingdom) University of Patras (Greece) School for children with hearing difficulties (Latvia) Riga, Latvia 2009.

4 Αγαπητοί δάσκαλοι, µελλοντικοί δάσκαλοι και γονείς, Κανείς δεν µπορεί να αµφισβητήσει το γεγονός ότι οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) έχουν γίνει βασικό στοιχείο της καθηµερινής εργασίας. Η χρήση των υπολογιστών, βίντεο, τηλεόρασης, ραδιοφώνου, CD, καθώς και του ιαδικτύου, παίζει σηµαντικό ρόλο στη διαδικασία µάθησης. Αν η χρήση των ΤΠΕ γίνεται επιδέξια και στοχευµένα, η µάθηση γίνεται πιο εντατική και αποτελεσµατική. Καθένας συνειδητοποιεί ότι ο διανοούµενος και αναπτυγµένος άνθρωπος χαρακτηρίζεται από θετική άποψη τόσο για τη γνώση όσο και για τη διεργασία της γνώσης και επιθυµεί να διευρύνει και εµπλουτίσει αυτή τη γνώση σε όλη τη διάρκεια της ζωής του µέσω της διαδικασίας της δια βίου µάθησης. Σχολεία, εκπαιδευτικά ιδρύµατα και διάφορα άλλα κέντρα γίνονται οργανισµοί µάθησης. Οι νέες τεχνολογίες έχουν επιφέρει αλλαγές όχι µόνο στην παραγωγή, αλλά ακόµη στην οικονοµία, την κοινωνική σφαίρα, την πολιτική και την εκπαίδευση. Στον 21 ο αιώνα, η πλέον περιζήτητη εκπαίδευση είναι αυτή που προσφέρει νέες γνώσεις και δεξιότητες, που µπορούν να βοηθήσουν τον εκπαιδευόµενο να ανταγωνιστεί στην αγορά εργασίας. Η εκπαίδευση και η πληροφόρηση που αποκτούνται έτσι πρέπει να θεωρούνται ως το πλέον σηµαντικό διανοητικό απόκτηµα, το οποίο διασφαλίζει την ευηµερία και ευπραγία της κοινωνίας. Για την εφαρµογή ουσιαστικών διαδικασιών διδασκαλίας και µάθησης, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να είναι οι κύριοι φορείς των αλλαγών. Όταν οι εκπαιδευτικοί έχουν τις απαραίτητες δεξιότητες και ικανότητες, τότε διασφαλίζεται και η πρόοδος της εκπαίδευσης. Οι ικανότητες σε ΤΠΕ έχουν µεγάλη σηµασία για όλους, αλλά ιδιαίτερα για τους εκπαιδευτικούς, που εργάζονται µε τη νέα γενιά. ίνουν στον εκπαιδευτικό τη δυνατότητα να κάνει τη µαθησιακή διαδικασία πιο εντατική, ενεργή, ενδιαφέρουσα και ελκυστική, ενισχύοντας έτσι τα κίνητρα των µαθητών να µάθουν και να αποκτήσουν µαθησιακές δεξιότητες στη ζωή τους. Σήµερα είναι επίσης πολύ σηµαντικό να ενθαρρυνθεί η συµµετοχή όλων στην εκπαίδευση, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, ή αναπηρίας, υλοποιώντας έτσι την ανθρωπιστική ιδέα της παιδείας για όλους. Ο στόχος του έργου TICTC δεξιότητες ΤΠΕ για τους εκπαιδευτικούς, ένας τρόπος αποτελεσµατικής µάθησης για τα παιδιά µε προβλήµατα ακοής", στο πλαίσιο της ράσης Comenius 2.1 του Προγράµµατος ΣΩΚΡΑΤΗΣ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήταν να εφοδιάσει τους εκπαιδευτικούς µε γνώσεις και δεξιότητες ΤΠΕ, ώστε να βελτιώσουν και να αναπτύξουν τη διδακτική διαδικασία, οδηγώντας έτσι τους µαθητές µε

5 προβλήµατα ακοής να αυξήσουν το κίνητρό τους για µάθηση και να αποκτήσουν τις µαθησιακές δεξιότητες που είναι απαραίτητες σε όλους στη σηµερινή κοινωνία της γνώσης και πληροφορίας. Η οµάδα-στόχος του έργου αποτελείτο από εν ενεργεία εκπαιδευτικούς που εργάζονται µε παιδιά που έχουν προβλήµατα ακοής, καθώς και από µελλοντικούς εκπαιδευτικούς. Το έργο υλοποιήθηκε από την 1η Οκτωβρίου 2006 έως την 1η Οκτωβρίου Τα κύρια αποτελέσµατα περιλαµβάνουν την περιγραφή του επιµορφωτικού προγράµµατος, το επιµορφωτικό υλικό και ένα βιβλίο συµβουλών για τους εκπαιδευτικούς, σχετικά µε τον τρόπο χρήσης των ΤΠΕ στα βασικά γνωστικά αντικείµενα. Οι εκπαιδευτικοί που συµµετείχαν στη δοκιµαστική εφαρµογή του επιµορφωτικού προγράµµατος και του υλικού, το αναγνώρισαν ως χρήσιµο για την πρακτική εργασία στο σχολείο, όχι µόνο για τα βασικά µαθήµατα και τα παιδιά µε προβλήµατα ακοής, αλλά επίσης για γενικότερη χρήση και για άλλους ειδικούς σκοπούς. Εµείς, οι συµµετέχοντες στο έργο Πανεπιστήµιο της Λετονίας, Τµήµα Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας (Λετονία) ως συντονιστής, και οι εταίροι Πανεπιστήµιο Πατρών, Παιδαγωγικό Τµήµα ηµοτικής Εκπαίδευσης, Μονάδα Αγωγής Κωφών (Ελλάδα), Πανεπιστήµιο του Brno (Τσεχία), εαιτυ (Ερευνητικό Ακαδηµαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών, Ελλάδα), Munkholm Course Center ( ανία), De-Charles Resources Ltd (Ηνωµένο Βασίλειο), Σχολείο της Ρίγας για τα παιδιά µε προβλήµατα ακοής (Λετονία) ελπίζουµε ότι θα βρείτε κι εσείς αυτό το υλικό χρήσιµο για την πρακτική εργασία σας. Ειδικότερα το βιβλίο συµβουλών, Πρακτικές συµβουλές για την χρήση ΤΠΕ στα βασικά γνωστικά αντικείµενα, έχει σχεδιασθεί για να σας δώσει αρχικά µία σύντοµη επισκόπηση της χρήσης των ΤΠΕ γενικά, και κατόπιν στην εργασία σας µε παιδιά που έχουν προβλήµατα ακοής. Ορισµένα πρακτικά παραδείγµατα περιλαµβάνονται επίσης στο βιβλίο συµβουλών. Η οµάδα του έργου σας εύχεται καλή επιτυχία στη δύσκολη αλλά γεµάτη ανταµοιβές δουλειά σας µε τη νεώτερη γενιά. Η Συντονίστρια του έργου, ρ. Ilze Ivanova, καθηγήτρια Πανεπιστήµιου

6 Περιεχόµενα Εισαγωγή...8 Οι υπολογιστές και πώς λειτουργούν...12 Στρατηγικές διδασκαλίας και θεωρίες µάθησης...17 Εκπαίδευση για Όλους...20 ΤΠΕ και χαρακτηριστικά του πληθυσµού µε προβλήµατα ακοής...22 Χρήση διαφόρων ειδών τεχνολογίας για άτοµα µε προβλήµατα ακοής...29 Χρήση των ΤΠΕ για τη διδασκαλία της γλώσσας σε µαθητές µε προβλήµατα ακοής...37 Χρήση των ΤΠΕ για τη διδασκαλία των µαθηµατικών σε µαθητές µε προβλήµατα ακοής...47 Μαθησιακές κοινότητες...51 Συνεργασία και αξιολόγηση των µαθητών...57 Ζητήµατα ηθικής και σύγχρονες τεχνολογίες...65

7

8 Εισαγωγή Οι Νέες Τεχνολογίες και ιδιαίτερα η βοηθητική τεχνολογία (assistive technology) έχουν διευρύνει τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες και την ανεξαρτησία των ατόµων µε αναπηρίες. Οι άνθρωποι που αντιµετωπίζουν προβλήµατα ακοής (ιδίως εκείνοι που έχουν καλές δεξιότητες στη χρήση γραπτής γλώσσας) φαίνεται ότι επωφελούνται ιδιαίτερα από τις δυνατότητες των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας και ξεπερνούν τα εµπόδια της επικοινωνίας που αντιµετωπίζουν στο σχολείο, την εργασία και την κοινωνική ζωή. Τα σύγχρονα εργαλεία επικοινωνίας όπως κινητά τηλέφωνα, φαξ, ηλεκτρονικό ταχυδροµείο, άµεσα µηνύµατα (IM) φαίνεται ότι βελτιώνουν την επικοινωνία των κωφών και βαρήκοων ανθρώπων µια και τους δίνουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν απευθείας µε την ευρύτερη κοινωνία χωρίς καθυστερήσεις ή τη "βοήθεια" τρίτων ατόµων. Οι ΤΠΕ αυξάνουν τόσο τις εκπαιδευτικές όσο και τις επαγγελµατικές ευκαιρίες των ανθρώπων που αντιµετωπίζουν προβλήµατα ακοής, υπό την προϋπόθεση ότι τα σχολεία τους προετοιµάζουν κατάλληλα για να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες ώστε να διαχειρίζονται και να επωφελούνται πλήρως από τις νέες τεχνολογίες. Τα νέα εργαλεία δηµιούργησαν και νέες ευκαιρίες για τους κωφούς µαθητές παρέχοντας καλύτερη πρόσβαση σε πληροφορίες. Οι καθηγητές επίσης χρησιµοποιούν τις νέες τεχνολογίες σαν εργαλείο για την ενίσχυση και την επέκταση της εκπαίδευσης των κωφών µαθητών τους. Στον τοµέα της εκπαίδευσης κωφών τα εκπαιδευτικά µέσα αποτελούν διαχρονικά ένα κρίσιµο παράγοντα που επηρεάζει τη διδασκαλία στην τάξη. Οι εκπαιδευτικοί αναγνωρίζουν ιδιαίτερα τη σηµασία των µέσων εκείνων που βοηθούν το κωφό παιδί αξιοποιώντας οπτικά ερεθίσµατα. Σε γενικές γραµµές, µπορούµε να διακρίνουµε τρεις βασικές κατηγορίες εργαλείων που µπορούν να αξιοποιηθούν σε µια τάξη µε µαθητές που αντιµετωπίζουν προβλήµατα ακοής: Τεχνολογίες οπτικοποίησης. Περιλαµβάνουν τις διάφορες συσκευές που χρησιµοποιούνται για να οπτικοποιούν τους 8

9 διάφορους ήχους. Για παράδειγµα το αναµµένο φωτάκι που δηλώνει ότι χτυπάει το κουδούνι ή το τηλέφωνο ή ότι βρίσκεται σε εξέλιξη κάποιος συναγερµός κλπ. Τεχνολογίες εκπαίδευσης: Παρέχουν στους καθηγητές και τους µαθητές την ευκαιρία αλληλεπίδρασης µέσα από οπτικά ερεθίσµατα. Η τεχνολογία των υπολογιστών δηµιουργεί ευκαιρίες για µαθησιακές δραστηριότητες στην τάξη. Το ιαδίκτυο, το εκπαιδευτικό λογισµικό (προσοµοίωση, εκπαιδευτικά παιχνίδια, επίλυση προβληµάτων), τα λογισµικά γενικού σκοπού (επεξεργαστές κειµένου, λογιστικά φύλλα, βάσεις δεδοµένων), το λογισµικό υποστήριξης, το βίντεο, οι διαδραστικοί πίνακες, η εκπαίδευση από απόσταση, οι αναδυόµενες νέες τεχνολογίες (προσωπικοί ψηφιακοί βοηθοί, εικονική πραγµατικότητα, πολυµέσα) αποτελούν πολύτιµα εργαλεία που βρίσκονται πλέον στη διάθεση των εκπαιδευτικών. Τεχνολογίες αποκατάστασης ακοής και οµιλίας. Εργαλεία που ανήκουν στην κατηγορία αυτή είναι τα ψηφιακά ακουστικά βαρηκοΐας, τα κοχλιακά εµφυτεύµατα, τα εργαλεία αναγνώρισης οµιλίας κλπ. Το διαδίκτυο είναι ένας χώρος που διαθέτει πολλές πηγές πληροφοριών και αποτελεί πολύτιµο εργαλείο για τους εκπαιδευτικούς που ασχολούνται µε κωφούς µαθητές ή µε άτοµα που αντιµετωπίζουν προβλήµατα ακοής. Το ηλεκτρονικό ταχυδροµείο µπορεί να χρησιµοποιηθεί από τους εκπαιδευτικούς και τους µαθητές για τη βελτίωση των δεξιοτήτων γραφής. Ο παγκόσµιος ιστός µπορεί να χρησιµοποιηθεί για αναζήτηση πληροφοριών. Μαθητές από το ένα σχολείο µπορούν να συνδεθούν µε τους µαθητές ενός άλλου σχολείου και µπορούν να συνεργάζονται σε κοινά έργα. Η εµπλοκή των κωφών µαθητών σε τέτοιες δραστηριότητες µπορεί να τους φανεί χρήσιµη από πολλές απόψεις όπως γλωσσική, κοινωνική, συναισθηµατική, ακαδηµαϊκή κλπ. Η χρήση του διαδικτύου από κωφούς µαθητές τους ενθαρρύνει στο να µαθαίνουν περισσότερα και να γίνονται πιο ενεργοί. 9

10 Το διαδίκτυο προσφέρει επίσης µοναδικές ευκαιρίες για τους εκπαιδευτικούς να συνεργαστούν και να γνωριστούν µεταξύ τους. Οι εκπαιδευτικοί των κωφών µαθητών µπορούν να βρουν πολλούς πόρους στο διαδίκτυο για συγκεκριµένα θέµατα διδασκαλίας, όπως τα µαθηµατικά, την φυσική, την ανάγνωση κ.λπ. Υπάρχουν ιστοσελίδες που περιέχουν σχέδια µαθήµατος ειδικά για κωφούς µαθητές, τα οποία είναι διαθέσιµα σε όλους. Ορισµένα ειδικά σχολεία για κωφούς µαθητές διαθέτουν ιστοσελίδες όπου µπορεί κανείς να βρει πολλές πληροφορίες για το πρόγραµµα σπουδών τους και εργασίες στα µαθηµατικά, τη γλώσσα και τις φυσικές επιστήµες. Οι κωφοί µαθητές µπορούν να χρησιµοποιήσουν τα πλεονεκτήµατα που προσφέρει η τεχνολογία για να αποκτήσουν πρόσβαση στην πληροφορία του µαθήµατος και να επικοινωνήσουν ευκολότερα µέσα στην τάξη. Ειδικές ψηφιακές διατάξεις, όπως το CAN (computer-assisted notetaking καταγραφή σηµειώσεων µε τη βοήθεια υπολογιστή) ή το CART (computer-assisted remote transcription εξ αποστάσεως µεταγραφή µε τη βοήθεια υπολογιστή) καθιστούν εύκολη την επικοινωνία και διάδοση της πληροφορίας ανάµεσα σε κωφούς και ακούοντες µαθητές και δασκάλους σε περιβάλλοντα ένταξης. Στο CAN ένα εξειδικευµένο άτοµο κρατάει σηµειώσεις, οι οποίες µέσω υπολογιστή εµφανίζονται στην τάξη, σε µία οθόνη τηλεόρασης. Με το CAN οι κωφοί και βαρήκοοι µαθητές βλέπουν τις σηµειώσεις καθώς το µάθηµα βρίσκεται σε εξέλιξη, επιτρέποντάς τους να συµµετέχουν πλήρως σε όλες τις δραστηριότητες. Στο CART ένας στενογράφος µεταγράφει εξ αποστάσεως σε κείµενο τα όσα λέγονται στην τάξη. Τέλος, µπορούν να χρησιµοποιηθούν εκπαιδευτικές ή ψυχαγωγικές ταινίες µε υπότιτλους που είναι ειδικά γραµµένοι για άτοµα µε προβλήµατα ακοής. Τέτοια συστήµατα υποτιτλισµού εφαρµόζονται και στην τηλεόραση, µε τους υπότιτλους να εµφανίζονται µόνο όταν ο χρήστης της εφαρµογής συνδέσει την κατάλληλη συσκευή αναπαραγωγής. Η τηλεόραση, το βίντεο, οι κινηµατογραφικές ταινίες αυξάνουν το βαθµό εµπλοκής των ατόµων µε προβλήµατα ακοής και τους βοηθούν επιπλέον να αυξήσουν την ικανότητα ανάγνωσης. 10

11 Η τεχνολογία εξελίσσεται γρήγορα και µπορεί να αποτελέσει ένα πολύ χρήσιµο εργαλείο για τους καθηγητές στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν τους µαθητές τους να συµµετέχουν σε δραστηριότητες µάθησης καθώς γίνονται όλο και πιο ανεξάρτητοι κατά τη διαδικασία της µάθησης. Αυτό το βιβλίο συµβουλών ξεκινά µε τις γενικές δεξιότητες ΤΠΕ που πρέπει να έχει κατακτήσει κάθε δάσκαλος και στη συνέχεια εξειδικεύεται σε θέµατα που σχετίζονται µε τη χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία και στην εργασία µε παιδιά που έχουν προβλήµατα ακοής. Η χρήση της εκπαιδευτικής τεχνολογίας και των ΤΠΕ απαιτεί συνήθως ιδιαίτερο σχεδιασµό και προετοιµασία. Ας έχετε όµως υπόψη σας τα εξής: εν είναι απαραίτητο να ξέρετε τα πάντα για τους υπολογιστές, προκειµένου να χρησιµοποιήσετε αποτελεσµατικά τα νέα εργαλεία. Είναι όµως σηµαντικό να αισθάνεστε άνετα όταν χρησιµοποιείται υπολογιστές για ένα συγκεκριµένο σκοπό. Εντάξτε τη χρήση των υπολογιστών στην καθηµερινή σας διδασκαλία. Προσπαθήστε να χρησιµοποιήσετε τις ΤΠΕ µε ουσιαστικό τρόπο για να ενισχύσετε το αντικείµενο της διδασκαλίας σας στο πλαίσιο του αναλυτικού προγράµµατος. 11

12 Οι υπολογιστές και πώς λειτουργούν Μερικά στοιχεία για τους υπολογιστές και πώς λειτουργούν Ένας υπολογιστής (ή υπολογιστικό σύστηµα) είναι ένας συνδυασµός υλικού, που επεξεργάζεται δεδοµένα σύµφωνα µε έναν κατάλογο εντολών (λογισµικό). Ο υπολογιστής λαµβάνει δεδοµένα, τα αποθηκεύει, τα επεξεργάζεται και κατόπιν τα εξάγει, µε τρόπο που προσοµοιάζει στις αντίστοιχες λειτουργίες του εγκεφάλου. Χρήση της συσκευής κατάδειξης (ποντίκι): o Μια καλή θέση είναι πάνω σε ειδική βάση (mouse pad) στο πλάι του πληκτρολογίου. o Η καλύτερη όµως θέση είναι πάνω από το αριθµητικό πληκτρολόγιο; o Μια όχι και τόσο καλή θέση είναι η τοποθέτησή του πάνω σε επίπεδη επιφάνεια στο πλάι του πληκτρολογίου. o Η χειρότερη θέση είναι πάνω στο γραφείο και στο πλάι του πληκτρολογίου Μπορείτε να χρησιµοποιείτε συντοµεύσεις πληκτρολογίου για να εκτελείτε συχνές εργασίες πατώντας ένα ή περισσότερα πλήκτρα. ιαχείριση αρχείων: o Εκµεταλλευθείτε τον φάκελο «Τα έγγραφά µου» στα Windows. Για να ανοίξετε ένα έγγραφο κάντε κλικ στο Έναρξη και στη συνέχεια επιλέξτε «Τα έγγραφά µου» o Εύρεση αρχείων. Χρησιµοποιήστε την επιλογή Εύρεση που βρίσκεται µέσα στην επιλογή Έναρξη. o ιατηρήστε τα προσωπικά σας αρχεία χωριστά από τις εφαρµογές σας. Έτσι ελαττώνετε την πιθανότητα να χάσετε τα προσωπικά σας δεδοµένα από κακό χειρισµό. o ιαχωρίστε την τρέχουσα εργασία σας από την ολοκληρωµένη. Κάθε µήνα να µεταφέρετε τα αρχεία που 12

13 o o δεν χρησιµοποιείτε πλέον σε ένα διαφορετικό φάκελο ή αποθηκευτικό µέσο. Χρησιµοποιείτε σύντοµα ονόµατα αρχείων. Τα windows επιτρέπουν τη χρήση µακρών ονοµάτων, αλλά αυτό δεν σηµαίνει ότι πρέπει τα ονόµατα να είναι πάντοτε µεγάλα σε µήκος. Αποφύγετε τη χρήση φακέλων µε πολλά περιεχόµενα. Εάν πρέπει να βάλετε πολλούς υποφακέλους µέσα σε ένα φάκελο και δεν µπορείτε να δείτε το περιεχόµενο του φακέλου µε τη µία, θα πρέπει να οργανώσετε καλύτερα τα αρχεία σας. Εφαρµογές λογισµικού Ο όρος λογισµικό αναφέρεται στις εντολές, ή προγράµµατα, που λένε στο υλικό τι να κάνει. Για παράδειγµα, ένα πρόγραµµα κειµενογράφου που µπορείτε να χρησιµοποιήσετε για συγκεκριµένες εργασίες, όπως να γράφετε γράµµατα ή να δηµιουργείτε κείµενα, είναι ένας τύπος λογισµικού ή εφαρµογής λογισµικού. Μερικά από τα πράγµατα που οι εφαρµογές λογισµικού σας επιτρέπουν να κάνετε είναι: δηµιουργία εγγράφων λογιστική και αριθµητικοί υπολογισµοί αποστολή και λήψη µηνυµάτων ηλεκτρονικού ταχυδροµείου εύρεση πληροφοριών δηµοσίευση πληροφοριών Όταν αρχίζουν να εµφανίζονται προβλήµατα λογισµικού, όπως ανεξήγητες δυσλειτουργίες και περίεργα µηνύµατα λάθους: Κάντε σάρωση για ιούς και κακόβουλο λογισµικό Ελευθερώστε χώρο στη RAM µε το κλείσιµο άλλων ανοιχτών προγραµµάτων Κάντε επανεκκίνηση του λογισµικού Χρησιµοποιήστε το ιαδίκτυο για να βρείτε βοήθεια Κλείστε και κάντε επανεκκίνηση του υπολογιστή σας Αναιρέστε κάθε πρόσφατη αλλαγή υλικού ή λογισµικού 13

14 Καταργήστε την εγκατάσταση του λογισµικού, στη συνέχεια εγκαταστήστε το ξανά. ιαδικτυακές Εφαρµογές Το ιαδίκτυο έχει διαδοθεί σε σηµείο που να είναι πλέον δυνατή η πρόσβαση σε πληροφορίες για σχεδόν κάθε θέµα. Ωστόσο, η εύρεση σχετικών και υψηλής ποιότητας πηγών είναι ολοένα και πιο δύσκολη και απογοητευτική. Η εύρεση χρήσιµων πληροφοριών από το διαδίκτυο απαιτεί ένα συνδυασµό εξοικείωσης µε τα εργαλεία αναζήτησης και τις διαθέσιµες πηγές, κατανόησης των στρατηγικών και της γλώσσας για την έρευνα, και επιµονής. Χρησιµοποιήστε την εντολή "αναζήτηση" (π.χ. Ctrl + F), όταν αναζητάτε µέσα σε ένα έγγραφο ή µια ιστοσελίδα Στις περισσότερες µηχανές αναζήτησης: o Βάζετε τις πιο σηµαντικές λέξεις-κλειδιά πρώτες στη σειρά για την αναζήτηση. π.χ.: σκυλί ράτσα οικογένεια κατοικίδιο επιλογή o Πληκτρολογείτε λέξεις-κλειδιά και φράσεις µε µικρά γράµµατα για να βρείτε πηγές τόσο µε µικρά όσο και µε κεφαλαία. Όταν πληκτρολογείτε µε κεφαλαία γράµµατα συνήθως σας επιστρέφονται µόνο ακριβείς αντιστοιχίες. π.χ.: φροντιστήριο ανακτά τόσο φροντιστήριο όσο και Φροντιστήριο o Χρησιµοποιείτε περικοπές και µπαλαντέρ (π.χ., *) για να ψάξετε για παραλλαγές στην ορθογραφία και τη µορφή της λέξης. π.χ.: καθηγητ* επιστρέφει καθηγητές, καθηγητής, καθηγητή, κλπ. π.χ.: α*γό επιστρέφει τόσο αυγό όσο και αβγό o Χρησιµοποιείτε διπλά εισαγωγικά (" ") γύρω από τις φράσεις για να εξασφαλιστεί ότι ερευνώνται ακριβώς όπως είναι, µε τις λέξεις στην ακριβή σειρά που τις βάζετε. π.χ.: "πώς να µετατρέψετε ένα έγγραφο doc σε pdf" (µη βάζετε εισαγωγικά γύρω από µία µεµονωµένη λέξη) 14

15 o Χρησιµοποιείτε τα πρόσηµα συν (+) και µείον (-) µπροστά από λέξεις για να επιβάλετε να συµπεριληφθούν ή να αποκλεισθούν κατά την αναζήτηση. π.χ.: +Ευρώπη -Αγγλία (δεν υπάρχει κενό µεταξύ του πρόσηµου και της λέξης-κλειδί) o Χρησιµοποιείτε ΚΕΦΑΛΑΙΑ για τους λογικούς τελεστές στις αναζητήσεις. Οι περισσότερες µηχανές αναζήτησης απαιτούν αυτοί οι τελεστές (ΚΑΙ, Η, ΚΑΙ ΟΧΙ, ΟΧΙ) να γράφονται µε κεφαλαία. Ορισµένες µηχανές µπορεί να δεχτούν µικρά ή κεφαλαία, αλλά θα είστε σε ασφαλές έδαφος αν παραµείνετε στα ΚΕΦΑΛΑΙΑ. π.χ.: "εκτύπωση φωτογραφιών" ΚΑΙ χρώµα (εκτυπωτής Η inkjet) Να θυµάστε ότι είναι σηµαντικό να πραγµατοποιήσετε παιδαγωγική αξιολόγηση του λογισµικού και των ιστοσελίδων! Ο κύριος στόχος της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού λογισµικού ή ιστοσελίδων µε σκοπό τη χρήση τους στην τάξη είναι ότι παρέχει γρήγορα στους εκπαιδευτικούς τεκµηριωµένη άποψη για το αν αυτές τις ιστοσελίδες ή το λογισµικό µπορούν να χρησιµοποιηθούν αποτελεσµατικά ως κατάλληλο διδακτικό βοήθηµα σε σχέση µε τους εκπαιδευτικούς σκοπούς και στόχους. Συστάσεις: Χρησιµοποιήστε το ιαδίκτυο ή το εκπαιδευτικό λογισµικό ως διδακτικά βοηθήµατα για την κάλυψη εκπαιδευτικών στόχων, δηλαδή ορίστε πρώτα τον διδακτικό στόχο (στόχος µαθήµατος, στόχος θέµατος κλπ.) και στη συνέχεια αξιολογήστε κατά πόσον µια συγκεκριµένη ιστοσελίδα ή λογισµικό είναι κατάλληλο για την επίτευξη αυτού του στόχου. Μην αναζητείτε ένα εκπαιδευτικό στόχο βασιζόµενοι σε αυτό που είναι διαθέσιµο στο διαδίκτυο! Μην βασίζεστε στο διαδίκτυο γενικά ή σε οποιοδήποτε εκπαιδευτικό λογισµικό για τα βασικά διδακτικά εργαλεία σας. Να γνωρίζετε ότι ειδικά οι ιστοσελίδες µπορεί να παρουσιάζουν 15

16 έχουν έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων, να περιέχουν λάθη ή να είναι απλά χειραγωγούµενες. Χρησιµοποιείστε το διαδίκτυο ή εκπαιδευτικά λογισµικά ως ένα από τα βοηθήµατα της διδασκαλίας, όχι ως το µοναδικό. Ελέγξτε αν οι ιστοσελίδες που έχουν επιλεγεί από εσάς είναι προσβάσιµες ή αν τα συγκεκριµένα εκπαιδευτικά λογισµικά είναι διαθέσιµα και λειτουργικά στην αίθουσα πριν από κάθε µάθηµα. Να χρησιµοποιείτε πάντοτε συγκεκριµένες ιστοσελίδες ή λογισµικό που η ποιότητα του θα έχει αξιολογηθεί για το συγκεκριµένο σκοπό εκ των προτέρων. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί, για παράδειγµα, στους υπερσυνδέσµους. Ελέγξτε τους, µπορεί να είναι χρήσιµοι, αλλά µπορεί να είναι και παραπλανητικοί. Μην αφήνετε τους µαθητές να σερφάρουν στο διαδίκτυο, να χρησιµοποιούν µηχανές αναζήτησης ή «να σκοτώνουν την ώρα τους» και µε άλλους τρόπους. Οι µαθητές θα πρέπει πάντα να εργάζονται µε τρόπους που προτείνονται από εσάς και είναι σύµφωνοι µε τις εκπαιδευτικές επιδιώξεις. Μην υποτιµάτε τις δεξιότητες διαδικτύου των µαθητών. Συχνά είναι πιο έµπειροι από εσάς. Μην προσπαθήσετε απλώς να τους εντυπωσιάσετε, προσπαθήστε να είστε καλύτεροι στη χρήση του διαδικτύου µε χρήσιµους τρόπους που οδηγούν στην απόκτηση χρήσιµων γνώσεων και δεξιοτήτων. Κατευθύνετε τους µαθητές σας να επιδιώκουν το ίδιο πράγµα. Χρησιµοποιείστε κατά προτίµηση ειδικές εκπαιδευτικές ιστοσελίδες ή λογισµικό. Τα υλικά που περιλαµβάνονται εκεί ως επί το πλείστον έχουν υποστεί επεξεργασία για να εξυπηρετούν διδακτικούς σκοπούς. Θα κάνει τη ζωή ευκολότερη για εσάς και τους µαθητές σας. Μια χρήσιµη συµβουλή: Φτιάξτε τη δική σας βάση δεδοµένων. Τηρήστε γραπτά ή ηλεκτρονικά αρχεία των ιστοσελίδων που χρησιµοποιήσατε, πότε και µε ποιους στόχους διδασκαλίας, την ανατροφοδότηση σε σχέση µε την αξιολόγηση που είχατε πραγµατοποιήσει αρχικά, κατά πόσον ο στόχος της διδασκαλίας επιτεύχθηκε, καθώς και τα συναισθήµατά 16

17 σας (και των µαθητών σας) για το µάθηµα. Η εµπειρία αυτή είναι πολύτιµη αλλά και εύκολο να ξεχαστεί. Μειονεκτήµατα: Η αξιολόγηση είναι δαπανηρή σε χρόνο, πρέπει να ελέγχετε όλες τις ιστοσελίδες και τα λογισµικά. Πλεονεκτήµατα: Ο χρόνος που απαιτείται για την αξιολόγηση µιας ιστοσελίδας ή λογισµικού γίνεται συντοµότερος όσο αυξάνεται η εµπειρία. Η αξιολόγηση βοηθά να βρείτε κατάλληλα υλικά και σας βοηθά να σκεφτείτε για τη διδασκαλία µε σύγχρονες τεχνολογίες. Η χρήση των ΤΠΕ στην τάξη παρακινεί τους µαθητές και πιστώνεται στους εκπαιδευτικούς. Να έχετε κατά νου διαφορετικές στρατηγικές διδασκαλίας και θεωρίες µάθησης Στρατηγικές διδασκαλίας και θεωρίες µάθησης Τα εργαλεία των ΤΠΕ µπορούν να επεκτείνουν µερικές πολύ γνωστές στρατηγικές διδασκαλίας. Έτσι, η τεχνολογία των υπολογιστών (και η τεχνολογία βασισµένη στον παγκόσµιο ιστό) µπορεί να ενισχύσει τη µάθηση και να βοηθήσει τους εκπαιδευόµενους να εξερευνήσουν τον κόσµο τους. Μερικά βασικά θέµατα γύρω από την χρήση ΤΠΕ στην τάξη είναι: γιατί να χρησιµοποιήσουµε τεχνολογίες υπολογιστών στην τάξη, πώς να ετοιµάσουµε σχέδια µαθήµατος που ενσωµατώνουν χρήσιµες και κατάλληλες δραστηριότητες µε υπολογιστές, πότε να εντάξουµε υπολογιστές στο καθηµερινό µάθηµα. 17

18 Προτάσεις: 1. Ενθαρρύνετε την επαφή µεταξύ µαθητών και δασκάλων Οι ΤΠΕ δεν αξίζουν τίποτα εάν δεν υπάρχει προσωπική επαφή µεταξύ µαθητών και δασκάλων. Η επαφή, µέσα και έξω από την τάξη, είναι ο πιο σηµαντικός παράγοντας για το κίνητρο και την συµµετοχή των µαθητών. 2. Ενισχύστε την συνεργασία µεταξύ των µαθητών Η µάθηση ενισχύεται όταν είναι αποτέλεσµα οµαδικής προσπάθειας και πρέπει να είναι συνεργατική και κοινωνική δουλειά. Προσπαθήστε να εστιάσετε σε χρήση των εργαλείων ΤΠΕ που προάγει την συνεργατική δουλειά των µαθητών (π.χ. forums, blogs, wikis κλπ) 3. Ενισχύστε την αυτοελεγχόµενη µάθηση Οι µαθητές δεν µαθαίνουν πολλά µε το να αποστηθίζουν τυποποιηµένες εργασίες και να διαβάζουν απαντήσεις. Πρέπει να συζητούν για το τι έµαθαν, να γράφουν για αυτό, να το συνδέουν µε προηγούµενες εµπειρίες τους και να το εφαρµόζουν στην καθηµερινότητα τους. Ένας επεξεργαστής κειµένων, ένα Blog, ένα wiki µπορεί να σας βοηθήσει σε αυτό τον τοµέα. 4. Εξερευνήστε τον τρόπο µάθησης των µαθητών σας Κάθε µαθητής µπορεί να έχει το δικό του τρόπο µάθησης. Ο τρόπος µάθησης του δασκάλου µπορεί να είναι διαφορετικός από των µαθητών του. Μην σχεδιάζετε δραστηριότητες έχοντας κατά νου το δικό σας τρόπο µάθησης. Εξερευνήστε τον τρόπο µάθησης των µαθητών σας. 5. Ο απλός τρόπος σκέψης είναι δύσκολος Πολλές φορές ένα απλό µάθηµα είναι καλύτερο από ένα σύνθετο. Σκεφτείτε τις ΤΠΕ ως ένα τρόπο να κάνετε το µάθηµα πιο απλό. 6. Να είστε προσεκτικοί µε την µάθηση µέσω εργασίας (project based learning PBL) Οι δάσκαλοι πρέπει να έχουν κατά νου µερικά βασικά θέµατα πριν σχεδιάσουν µία εργασία για τους µαθητές τους. Πότε να χρησιµοποιείτε PBL: Η µάθηση µέσω εργασίας είναι σχεδιασµένη για σύνθετα θέµατα, τα οποία απαιτούν 18

19 από τους µαθητές να ερευνούν ώστε να κατανοήσουν. εν είναι χρήσιµο να χρησιµοποιείτε PBL για εύκολες προς µάθηση πληροφορίες. Τίτλος της εργασίας: διαλέξτε για τίτλο της εργασίας σας κάτι που να είναι πραγµατικό και σχετικό µε τη ζωή των µαθητών σας. Χρήση τεχνολογίας: παρέχετε εργαλεία προσανατολισµένα στην τεχνολογία µε σκοπό να ενισχύσετε την ικανότητα της έρευνας (πχ διαδικτυακές µηχανές αναζήτησης). Συνεργασία: θέστε ως βάση της εργασίας σας την συνεργασία των µαθητών. Επεκτείνετε το χρόνο: η χρονική διάρκεια της εργασίας πρέπει να είναι αρκετή για τους µαθητές (τουλάχιστον 3 εβδοµάδες) Ζητήστε αποτελέσµατα: οι µαθητές πρέπει να δηµιουργήσουν ένα παραδοτέο ως αποτέλεσµα της έρευνάς τους (φύλλο παρουσίασης, αρχείο κειµένου, περίληψη κλπ) 7. Να είστε πάντα προετοιµασµένοι Ένας καλός δάσκαλος πρέπει να είναι καλά προετοιµασµένος για να βοηθήσει τους µαθητές του να επιτύχουν τους εκπαιδευτικούς τους στόχους µε επιτυχία. Για αυτό, το κλειδί στην ακαδηµαϊκή επιτυχία των µαθητών είναι ένα καλό σχέδιο µαθήµατος. Υπάρχουν 2 διαφορετικά είδη σχεδίου µαθήµατος: (α) το παραδοσιακό και (β) το διαδικτυακό. Το webquest είναι ένα καλό παράδειγµα ενός διαδικτυακού σχεδίου µαθήµατος. Μπορείτε να βρείτε σχετικές πληροφορίες στο 8. ηµιουργήστε το δικό σας εκπαιδευτικό υλικό Στις µέρες µας υπάρχουν πολλά ειδικά λογισµικά τα οποία µπορούν να χρησιµοποιηθούν από δασκάλους, βοηθώντας τους στο να δηµιουργήσουν το υλικό τους. Ένα πολύ δηµοφιλές λογισµικό αυτής της κατηγορίας είναι το exe Project ( το οποίο είναι ένα εργαλείο συγγραφής ανοικτού κώδικα, και στοχεύει να βοηθήσει εκπαιδευτικούς και πανεπιστηµιακούς στη δηµοσίευση διαδικτυακού υλικού χωρίς την ανάγκη να είναι καταρτισµένοι στις γλώσσες HTML και XML. 19

20 9. ιδάξτε χρησιµοποιώντας συστήµατα διαχείρισης µάθησης (Learning Management Systems LMS) Το Σύστηµα ιαχείρισης Μάθησης είναι ένα είδος διαδικτυακής εφαρµογής η οποία αυτοµατοποιεί τη διαχείριση της εκπαίδευσης. Το LMS δεν περιλαµβάνει δικές του δυνατότητες συγγραφής, αλλά έχει στόχο τη διαχείριση µαθηµάτων που έχουν δηµιουργηθεί από άλλες πηγές (κείµενα, παρουσιάσεις, σελίδες html, βίντεο κλπ) 10. Η χρήση υπολογιστών µέσα στην τάξη δεν είναι αρκετή Η χρήση υπολογιστών δείχνει να είναι πιο επιτυχηµένη όταν συνδυάζεται µε έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους παράγοντες (α) δεξιότητα κριτικής σκέψης (β) προσαρµογή στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του µαθητή (γ) ανθρώπινη αλληλεπίδραση (δ) µαθητική συνεργασία (ε) διευκόλυνση µαθητών µε αναπηρίες (στ) χρήση εξάσκησης για αποµνηµόνευση (ζ) εκτέλεση εργασιών που σχετίζονται νε την πραγµατική ζωή (η) εκτέλεση σύνθετων εργασιών. Έχοντας κατά νου την ανθρωπιστική προσέγγιση στην εκπαίδευση, είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί η εκπαίδευση για όλους Εκπαίδευση για Όλους Η κίνηση της εκπαίδευσης για όλους (Education for All EFA), όπως φαίνεται από το όνοµα, ασχολείται µε την διασφάλιση της πρόσβασης τουλάχιστον στη βασική εκπαίδευση για όλους. Κάθε παιδί έχει µοναδικά χαρακτηριστικά, ενδιαφέροντα, ικανότητες και µαθησιακές ανάγκες, εποµένως εάν το δικαίωµα στην εκπαίδευση σηµαίνει κάτι, τα συστήµατα εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι σχεδιασµένα και τα εκπαιδευτικά προγράµµατα εφαρµοσµένα για να υπολογίζουν την πολυµορφία αυτών των χαρακτηριστικών και αναγκών. (UNESCO 1994). 20

21 Όπως η εκπαίδευση για όλους, η ενσωµάτωση στην εκπαίδευση επιβεβαιώνει τα δικαιώµατα για εκπαίδευση όλων των µαθητών, ανεξάρτητα από τα ατοµικά τους χαρακτηριστικά και δυσκολίες, προκειµένου να δηµιουργηθεί µια πιο δίκαια κοινωνία. Στη µετάβαση στην ενσωµάτωση στην εκπαίδευση, η οργάνωση της διαφορετικότητας δεν είναι µια απλή τεχνική και οργανωτική αλλαγή. Η οργάνωση της διαφορετικότητας περιλαµβάνει την αποµάκρυνση φραγµών και την αύξηση των εκπαιδευτικών ευκαιριών. Αυτό δεν συµβαίνει µόνο µέσω της νοµοθεσίας και της οργανωτικής αλλαγής, αλλά και µε µια συνεχιζόµενη διαδικασία. Η πράξη σε κάθε εθνικό σύστηµα θα είναι διαφορετική, εξαρτώµενη από το παρελθόν και τις παραδόσεις της κάθε χώρας. Οι χώρες θα πρέπει να είναι προετοιµασµένες να αναλύσουν τις δικές τους συνθήκες, να αναγνωρίσουν τους φραγµούς και τις διευκολύνσεις για την ενσωµάτωση και να σχεδιάσουν µια διαδικασία ανάπτυξης που είναι κατάλληλες για εκείνες. Για να πραγµατοποιηθεί αυτό είναι απαραίτητο να : Τεθεί σε εφαρµογή η αλλαγή στο σχολείο Αλλαχθεί η δοµή της διοίκησης Αξιοποιηθούν οι πηγές και να βρεθούν νέες Λόγοι για ενσωµάτωση Η κίνηση για ενσωµάτωση στα σχολεία, όπου χρειάζεται να οργανώσουµε την διαφορετικότητα, µπορεί να αιτιολογηθεί από µια σειρά λόγων: Εκπαιδευτική αιτιολόγηση το αίτηµα για ενσωµάτωση στα σχολεία, προκειµένου όλοι οι µαθητές να εκπαιδεύονται µαζί, σηµαίνει ότι πρέπει να βελτιώσουµε τους τρόπους διδασκαλίας, ώστε να ανταποκρίνονται στις ατοµικές διαφορές και ακόµα να ωφελούν και ικανοποιούν όλους τους µαθητές και τις οικογένειές τους. 21

22 Κοινωνική αιτιολόγηση η ενσωµάτωση στην εκπαίδευση επιφέρει αλλαγές στις στάσεις ως προς τη διαφορετικότητα, εκπαιδεύοντας όλα τα παιδιά µαζί και θέτει τις βάσεις για µια δίκαιη και µη προκατειληµµένη κοινωνία Οικονοµική αιτιολόγηση κοστίζει λιγότερο να ιδρυθούν και να συντηρηθούν σχολεία τα οποία εκπαιδεύουν όλα τα παιδιά µαζί, από το δηµιουργηθεί ένα πολύπλοκο σύστηµα από διαφορετικούς τύπους σχολείων ειδικευµένων σε διαφορετικές οµάδες παιδιών. Εάν αυτή η ενσωµάτωση στα σχολεία προσφέρει µια αποτελεσµατική εκπαίδευση σε όλους τους µαθητές, τότε αυτός είναι ο πιο συµφέρων οικονοµικά τρόπος εκπαίδευσης όλων. Πριν αρχίσετε να δουλεύετε µε κωφούς µαθητές, σκεφθείτε τα χαρακτηριστικά των κωφών ΤΠΕ και χαρακτηριστικά του πληθυσµού µε προβλήµατα ακοής Περιγραφή του πληθυσµού των κωφών Η απώλεια ακοής δεν σηµαίνει το ίδιο πράγµα σε κάθε περίπτωση. Σύµφωνα µε τον τύπο και το βαθµό της απώλειας της ακοής οι µαθητές έχουν διαφορετικές ανάγκες και τρόπους επικοινωνίας. Αυτό επηρεάζει τη συµµετοχή τους στην τάξη µε πολλούς τρόπους. Για τον σκοπό αυτόν, το κύριο ενδιαφέρον έχουν τα διαφορετικά επίπεδα της απώλειας ακοής και οι διαφορετικοί τύποι τεχνολογίας που χρειάζονται. Ένα βαρήκοο άτοµο µπορεί να βασίζεται µερικά στην ακοή του για την κατανόηση µιας πληροφορίας. Αυτό εξαρτάται από το βαθµό της απώλειας ακοής και τη χρήση ακουστικών. Οι βασικές κατηγορίες απώλειας ακοής για τα παιδιά είναι: 22

23 Ελαφριά db, µια µικρή δυσκολία στο άκουσµα της οµιλίας. Ακόµα και η ελαφριά απώλεια ακοής µπορεί να είναι σοβαρή για τα παιδιά που ακόµα µαθαίνουν να µιλάνε Μέτρια db, περισσότερη δυσκολία στο άκουσµα της οµιλίας Σοβαρή db, µεγάλη δυσκολία στο άκουσµα της οµιλίας. Σε αυτό το επίπεδο αρχίζουµε να χρησιµοποιούµε τον όρο κωφός Πολύ σοβαρή πάνω από 85 db. Σε αυτό το επίπεδο απώλεια ακοής, τα ακουστικά µπορεί και µπορεί να µην βοηθήσουν. Τα κοχλιακά εµφυτεύµατα είναι συχνά µια επιλογή. Κωφό άτοµο είναι εκείνο που δεν µπορεί να βασιστεί στην ακοή (και κυρίως στην προφορική µορφή της γλώσσας) και χρειάζεται περισσότερους οπτικούς τρόπους για να καταλάβει µε επιτυχία αυτό που του διδάσκεται. Ένας δεύτερος παράγοντας που πρέπει να λαµβάνεται υπόψη είναι ο τρόπος επικοινωνίας που χρησιµοποιεί το παιδί στην καθηµερινή του ζωή και στον οποίο το παιδί είναι πιο ικανό. Για κάποια παιδιά η νοηµατική γλώσσα είναι ο κύριος τρόπος επικοινωνίας, ενώ για άλλα η προφορική µορφή της γλώσσας είναι αυτό στο οποίο έχουν εκπαιδευτεί. Έρευνες έχουν δείξει ότι µόνο το 10% των κωφών παιδιών έχουν γεννηθεί σε κωφές οικογένειες ( σε αυτές τις περιπτώσεις η χρήση της νοηµατικής γλώσσας φαίνεται να είναι άµεση). Το υπόλοιπο 90% των κωφών παιδιών έχει γεννηθεί σε ακούοντες οικογένειες και η επιλογή του τρόπου επικοινωνίας ποικίλλει µε διάφορους τρόπους. Οι κωφοί σε γενικές τάξεις Ανεξάρτητα από την επικοινωνία τους, όλα τα παιδιά πρέπει να πηγαίνουν στο σχολείο. Αν και σε κάθε χώρα υπάρχουν διαφορετικά εκπαιδευτικά προγράµµατα (σχολεία κωφών, µονάδες κωφών σε γενικά σχολεία, δάσκαλοι παράλληλης υποστήριξης) η πιο σύγχρονη 23

24 τάση στη εκπαίδευση των κωφών είναι η τοποθέτησή τους σε γενικά σχολεία, όπου µπορούν να παρακολουθούν µαθήµατα µαζί µε τους ακούοντες συµµαθητές τους. Αυτό έχει φέρει πολλές αλλαγές στις τάξεις. Οι περισσότερες από αυτές σχετίζονται µε την ικανοποίηση των αναγκών που προκύπτουν από αυτόν το συνδυασµό µαθητών. Τα πιο συνηθισµένα προβλήµατα που έχουν αναφερθεί είναι: 1. Η επικοινωνία ανάµεσα στο δάσκαλο και το µαθητή 2. Η επικοινωνία ανάµεσα στους συµµαθητές 3. Θορυβώδες περιβάλλον στην τάξη 4. Συµµετοχή στις συζητήσεις στην τάξη 5. Πρόσβαση στη διδασκαλία Οι δάσκαλοι των γενικών τάξεων Οι περισσότεροι δάσκαλοι της γενικής εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα (πρωτοβάθµια, δευτεροβάθµια κ.τ.λ.) έχουν πολύ λίγη εάν έχουν- εµπειρία και γνώση για την κώφωση. Την ίδια στιγµή έχουν να αντιµετωπίσουν την πρόκληση της ικανοποίησης όλων των διαφορετικών εκπαιδευτικών αναγκών στις τάξεις τους. Εκτός από µια επιπρόσθετη εκπαίδευση και\ή υποστήριξη του δασκάλου στη τάξη, µπορούν να βρουν µεγάλη βοήθεια στη τεχνολογία. Πώς η ένταξη δουλεύει Για κάθε σχολείο σε κάθε χώρα υπάρχει ένα συγκεκριµένο πλήθος σκοπών που πρέπει να πετύχει µέχρι το τέλος του ακαδηµαϊκού έτους, γνωστό στους περισσότερους δασκάλους ως αναλυτικό πρόγραµµα. Στην ένταξη αυτό το πλήθος των πληροφοριών και γνώσεων χρειάζεται να διδαχθεί σε όλους τους µαθητές. Αυτό µπορεί να προϋποθέτει αλλαγές στην διδακτική µέθοδο και στο διδακτικό υλικό. Ένας κωφός ή βαρήκοος µαθητής για παράδειγµα, χρειάζεται την παρουσία διερµηνέα νοηµατικής γλώσσας, ή κάποιους άλλους µαθητές να κρατούν σηµειώσεις, ή ένα FM 24

25 σύστηµα που να υποστηρίζει την χειλεανάγνωση από τον δάσκαλο κ.α. Πώς η χρήση της τεχνολογίας βοηθά την ένταξη Η τεχνολογία έχει παρουσιαστεί στην ένταξη εδώ και χρόνια για να αντιµετωπίσει τα προβλήµατα που προκύπτουν. Στην αρχή είχε ως επίκεντρο τη σχέση δασκάλου µαθητή και πως ότι λέγονταν µπορούσε να γίνει πιο οπτικό. Τέτοια συστήµατα ήταν της µορφής συστηµάτων σε πραγµατικό χρόνο για µετατροπή της οµιλίας σε κείµενο, όπου ένας στενογράφος κατέγραφε σε κώδικα και αργότερα µε τον υπολογιστή, σε πραγµατικό χρόνο, µετατρέπονταν σε κείµενο στην αγγλική γλώσσα ( Stinson, Stuckless, Henderson & Miller, 1998). Αργότερα, η ανάπτυξη και η εισαγωγή των φορητών υπολογιστών στην τάξη διευκόλυνε την καταγραφή σηµειώσεων και δίνονταν η ευκαιρία για πολλά αντίγραφα. Κατόπιν εµφανίστηκε η πιο διαδραστική µορφή της τεχνολογίας, δίνοντας την ευκαιρία για αλληλεπίδραση και όχι µόνο για παθητική µάθηση. Μερικά χρόνια αργότερα, οι βιντεοκάµερες, τα προγράµµατα λογισµικού, το διαδίκτυο και όλες οι σύγχρονες τεχνολογίες έφεραν την εικόνα και τη διερµηνεία της νοηµατικής γλώσσας στην οθόνη του φορητού υπολογιστή. Η τεχνολογία για την ένταξη είναι πολύ σηµαντική για κάθε δάσκαλο. Ίση πρόσβαση στη διδασκαλία Το πρόγραµµα σπουδών αποτελεί το πλαίσιο, κατά τo οποίo κάθε σχολείο σχεδιάζει και στη συνέχεια πραγµατοποιεί το εκπαιδευτικό πρόγραµµα. Οι σκοποί και οι βραχυπρόθεσµοι στόχοι που θέτουν οι εκπαιδευτικοί στόχοι βασίζονται συνήθως σε ένα αρχικό προγραµµατισµό που απορρέει από το πρόγραµµα σπουδών της κάθε χώρας. Το κύριο και πιο ενδιαφέρον ερώτηµα για την ένταξη κωφών και βαρήκοων παιδιών είναι αν το πρόγραµµα του σχολείου και τα 25

26 καθηµερινά µαθήµατα είναι προσιτά σε όλους τους φοιτητές. Οι εκπαιδευτικοί στα γενικά σχολεία συνηθίζουν να εργάζονται µε ακούοντα παιδιά και συχνά δεν συνειδητοποιούν τα εµπόδια που αντιµετωπίζουν οι κωφοί µαθητές. Επιπλέον, τα σύγχρονα προγράµµατα σπουδών και τα εκπαιδευτικά προγράµµατα, µετά τις πιέσεις για περισσότερες πληροφορίες σε λιγότερο δυνατό χρόνο, προσπαθούν να περιλάβουν όσο το δυνατόν περισσότερη γνώση, ακόµη και σε µικρότερα παιδιά. Όλες αυτές τις πληροφορίες που δίνονται στην τάξη, και µάλιστα µε γρήγορο ρυθµό και χωρίς οποιεσδήποτε τροποποιήσεις από τη µεριά των εκπαιδευτικών, πολύ συχνά στην πράξη δεν φθάνουν στον κωφό µαθητή. Αυτό είναι το σηµείο που η τεχνολογία µπορεί να είναι η µεγαλύτερη βοήθεια. Η τεχνολογική πρόοδος: Τεχνολογία µετατροπής φωνής σε κείµενο Τεχνολογία µετατροπής κειµένου σε νοηµατική ιαδραστικοί Πίνακες Συναντήσεις µε χρήση ψηφιακού βίντεο Εκπαιδευτικό λογισµικό Κριτήρια για την επιλογή της κατάλληλης τεχνολογίας στην τάξη Όπως ήδη αναφέρθηκε στην προηγούµενη ενότητα, ο πληθυσµός των κωφών είναι ετερογενής. Ανάλογα µε τις ανάγκες του κάθε µαθητή, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να λάβει την απόφαση για το είδος της τεχνολογική υποστήριξης που είναι πιο χρήσιµη για κάθε οµάδα. Παράγοντες που θα πρέπει να λαµβάνονται υπόψη: 1. Το εκπαιδευτικό επίπεδο (προσχολική, πρωτοβάθµια, κλπ) 26

27 2. Ο τρόπος επικοινωνίας των κωφών / βαρήκοους µαθητών 3. Η παρουσία τυχόν επιπρόσθετων εκπαιδευτικών αναγκών 4. Ο αριθµός των µαθητών Ποια τεχνολογία βοηθάει περισσότερο Φανταστείτε να έχετε στην τάξη σας 20 ακούοντα και 3 κωφά παιδιά. Επίσης φανταστείτε ότι το µάθηµα για την ηµέρα είναι να διδαχθεί ο "κύκλος" του νερού στη φύση. Τώρα προσπαθούµε να βρούµε έναν τρόπο να εξηγηθούν λέξεις όπως εξαέρωση, υγροποίηση, ανοδική κίνηση των µορίων του νερού κτλ σε ένα παιδί που: 1. Έχει πολύ λίγη ακοή και χρησιµοποιεί τη νοηµατική γλώσσα. 2. Έχει ορισµένα ακούσµατα, αλλά σχετικά µικρό λεξιλόγιο 3. Έχει πολύ καλή ακοή, αλλά δεν είναι στο επίπεδο της πλήρους κατανόησης ή / και της αποκωδικοποίησης της έννοιας των λέξεων. Και στις τρεις περιπτώσεις, κάποια επιπρόσθετη βοήθεια χρειάζεται. Οπτική βοήθεια, έτσι ώστε όλες οι έννοιες να µπορούν να εξηγηθούν. Κινητική βοήθεια, ώστε να διατηρηθεί το κίνητρο της µάθησης υψηλό. Άµεση βοήθεια, ώστε να εξασφαλιστεί ότι όλα τα παιδιά διδάσκονται µε τους ίδιους ρυθµούς. ύο από τα κύρια πλεονεκτήµατα της σύγχρονης τεχνολογίας είναι η ταχύτητα και η εικόνα. Ένας εκπαιδευτικός µπορεί να χρησιµοποιεί είτε ένα πρόγραµµα λογισµικού, ή κάποιες εικόνες από το διαδίκτυο, ή ένα βίντεο από ένα τηλεοπτικό πρόγραµµα, ή και µερικές φωτογραφίες και την ίδια στιγµή µπορούν να έχουν ταυτόχρονη 27

28 διερµηνεία στη νοηµατική γλώσσα και / ή κάτι άλλο που είπε στην οθόνη. Οι δυνατότητες για την επίτευξη της µάθησης φαίνεται να είναι αυξηµένες σε τέτοιες περιπτώσεις. Η πρόσθετη βοήθεια ωφελεί τους πάντες Η έρευνα έχει δείξει ότι η πρόσθετη οπτική ή άλλη βοήθεια που απευθύνεται στους κωφούς ή βαρήκοους µαθητές ωφελεί επίσης τους ακούοντες, σε όλα τα γνωστικά αντικείµενα. Έχει αναφερθεί ότι οι ακούοντες µαθητές παίρνουν µεν όλη την πληροφορία µέσω της προφορικής µορφής της γλώσσας, ταυτοχρόνως όµως εµπλουτίζουν αυτή τη γνώση µε τα οπτικά ερεθίσµατα που λαµβάνουν στην τάξη. Ποια είναι τα συνολικά οφέλη; Βελτίωση της επικοινωνίας µεταξύ των καθηγητών και των µαθητών Βελτίωση της επικοινωνίας µεταξύ των µαθητών Περισσότερο διασκεδαστική µάθηση Ταχύτερα αποτελέσµατα ιαδραστική µορφή µάθησης Η βελτίωση της αυτοεκτίµησης Αύξηση της συµµετοχής στην τάξη Πιθανά µειονεκτήµατα: εν υπάρχει επαρκής κατάρτιση από τους εκπαιδευτικούς Ανοµοιογενής χρήση της τεχνολογίας Η επιλογή του υλικού 28

29 Χρήση διαφόρων ειδών τεχνολογίας για άτοµα µε προβλήµατα ακοής Είναι απαραίτητο να θυµόµαστε ότι υπάρχουν διάφορα είδη τεχνολογιών για ένα κωφό άτοµο και για την Εκπαίδευση Κωφών. Μπορεί να διαφέρουν από χώρα σε χώρα, από δάσκαλο σε δάσκαλο, αλλά υπάρχουν ορισµένοι γενικοί κανόνες που µπορούµε να θυµόµαστε. Οι βασικοί κανόνες της εργασίας µε ηλεκτρονικά µέσα διδασκαλίας και της ηλεκτρονικής µάθησης στη διδασκαλία µαθητών µε προβλήµατα ακοής τονίζονται παρακάτω. εν πρέπει να παραµελήσουµε το γεγονός ότι η άµεση επικοινωνία εκπαιδευτικών και µαθητών είναι πάντοτε σηµαντική. Ως εκ τούτου παρουσιάζουµε τους ακόλουθους κανόνες της διδασκαλίας µαθητών µε προβλήµατα ακοής: Ο κανόνας της διατήρησης της επαφής µε τα µάτια είναι ο πιο σηµαντικός κανόνας που επηρεάζει το ρυθµό και την αποτελεσµατικότητα της επικοινωνίας µεταξύ µαθητών µε προβλήµατα ακοής και ένα δάσκαλο. Αυτό σηµαίνει ότι ο εκπαιδευτικός πρέπει να κοιτάει στο πρόσωπο τους µαθητές, έτσι ώστε όλοι οι µαθητές να µπορούν να συµµετέχουν ενεργά στην επικοινωνία. Ο κανόνας του επικοινωνιακού περιβάλλοντος υπογραµµίζει τον παράγοντα του θετικού κινήτρου, δηλαδή τον ικανοποιητικό βαθµό των ερωτήσεων και απαντήσεων. Ο κανόνας της ανατροφοδότησης είναι ένας πολύ σηµαντικός παράγοντας που επηρεάζει την ποιότητα των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, παιχνιδιών, εργασιών και της µάθησης. Ο κανόνας της σαφούς δοµής και της οργάνωσης δραστηριοτήτων. Στην περίπτωση των µαθητών µε 29

30 προβληµάτων ακοής, οι ενέργειές µας θα πρέπει να είναι δοµηµένες σε υψηλό βαθµό, µε σαφή έκθεση των κανόνων, ιδιαίτερα στην αρχή, κατά την εφαρµογή νέων µεθόδων και µορφών οργάνωσης δραστηριοτήτων. Ορισµένα από τα προγράµµατα και µαθήµατα ηλεκτρονικής µάθησης (e-learning), σχεδιασµένα για ακούοντες µαθητές, µπορούν να χρησιµοποιηθούν και στη διδασκαλία παιδιών µε προβλήµατα ακοής. Ωστόσο, ορισµένα από αυτά τα προγράµµατα βασίζονται στην εργασία µε ήχο και σε πολύπλοκες προτάσεις που αφορούν οδηγίες προς το µαθητή. Κατά την προετοιµασία προγραµµάτων διδασκαλίας και ηλεκτρονικών µαθηµάτων για µαθητές µε προβλήµατα ακοής, θα πρέπει απαραιτήτως να λαµβάνεται υπόψη το επίπεδο των ικανοτήτων επικοινωνίας τους που απορρέουν από τέτοιου είδους προβλήµατα. Οι µητρικές γλώσσες των ακουόντων έχουν πλούσια και ακανόνιστη δοµή, για το λόγο αυτό οι κωφοί µαθητές µπορεί να αντιµετωπίσουν σοβαρές δυσκολίες όταν προσπαθούν να εντοπίσουν τους κανόνες των διαφόρων γραµµατικών κατηγοριών και να κατανοήσουν τους συντακτικούς κανόνες. Όταν προσαρµόζουµε κείµενα για µαθητές µε προβλήµατα ακοής, θα πρέπει να λαµβάνουµε υπόψη τις δυνατότητές τους στην πρόσληψη του γραπτού λόγου και να τηρούµε τους εξής βασικούς κανόνες: Να διακρίνουµε µεταξύ της ουσιαστικής πληροφορίας που πρέπει να διατηρηθεί (έστω και ελαφρά τροποποιηµένη) και της περιττής πληροφορίας, η αφαίρεση της οποίας δεν επηρεάζει την συνολική συνοχή του κειµένου. Να αφαιρούµε ασήµαντες ή περιττές πληροφορίες που ενδέχεται να µπερδέψουν τα άτοµα µε προβλήµατα ακοής, δίνοντας παράλληλα έµφαση στη διατήρηση του νοήµατος ή της ιστορίας που µεταδίδει το κείµενο. Να αφαιρούµε πολύπλοκες εκφράσεις ή να τις αντικαθιστούµε τους µε λέξεις γνωστές και κατανοητές από τους µαθητές. 30

31 Να διατηρούµε την χρονολογική σειρά των γεγονότων στο τροποποιηµένο κείµενο, ακόµη και αν αυτό δεν αποτελεί βασικό γνώρισµα του αρχικού κειµένου. Να ενσωµατώνουµε επεξηγηµατικές σηµειώσεις, που ενδεχοµένως είναι περιττές για τους ακούοντες (όπως γλωσσάριο, επεξηγηµατικό λεξικό κ.λπ.). Οι τάσεις της εφαρµογής των ΤΠΕ στην εκπαίδευση και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των στοιχείων που χρησιµοποιούνται στην εκπαίδευση των µαθητών µε προβλήµατα ακοής: Υπολογιστής και προτζέκτορας, µε τη βοήθεια των οποίων µπορούµε να χρησιµοποιούµε ηλεκτρονικά εκπαιδευτικά υλικά και µέσα διδασκαλίας Σύγκριση των κλασσικών εκπαιδευτικών εγχειριδίων µε το ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό υλικό Πλεονεκτήµατα κλασικών βιβλίων Όσον αφορά την υγιεινή, το τυπωµένο κείµενο είναι το πλέον κατάλληλο για ανάγνωση και µελέτη Τα συγγράµµατα είναι φορητά και µπορούν να µελετηθούν σχεδόν παντού Οι µαθητές µπορούν να γράψουν σηµειώσεις, υπογραµµίσεις κλπ. εν χρειάζεται άλλος εξοπλισµός Μειονεκτήµατα κλασικών βιβλίων ιανοµή και νέες εκδόσεις είναι δαπανηρές Τα συγγράµµατα περιλαµβάνουν µόνο κείµενο, εικόνες και γραφήµατα Οι ενηµερώσεις (π.χ. παραποµπές σε πηγές ιαδικτύου κλπ) είναι ένα πρόβληµα Έλλειψη διαλογικότητας Έλλειψη ανατροφοδότησης 31

32 Πλεονεκτήµατα του ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού υλικού Μπορεί να περιέχει πληροφορίες που είναι αδύνατο να περιλαµβάνονται σε τυπωµένα κείµενα (εφαρµογές, tutorials, εκπαιδευτικό λογισµικό, διαδραστικές δοκιµές κ.λπ.) Εύκολη και φθηνή διανοµή ιαδραστικότητα και ανατροφοδότηση µπορούν να ενσωµατωθούν Εύκολες ενηµερώσεις Η ανταλλαγή πληροφοριών είναι δυνατή Η αποτελεσµατική χρήση της χωρητικότητας Η συνεργασία µεταξύ µαθητών και καθηγητών Η συνεργασία µεταξύ των εκπαιδευοµένων Μειονεκτήµατα του ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού υλικού Οι µαθητές έχουν ανάγκη τον σχετικό εξοπλισµό Η χρήση πολλών υλικών απαιτεί σύνδεση στο διαδίκτυο Οι µαθητές πρέπει να έχουν δεξιότητες χρήσης Η/Υ Πολλοί µαθητές θεωρούν την ανάγνωση κειµένων από την οθόνη κάτι εντελώς απαράδεκτο Να θυµάστε ότι είναι ιδιαίτερα χρήσιµο να συνδυάζονται τα κλασσικά βιβλία µε ηλεκτρονικό διδακτικό υλικό κατά τη διαδικασία σχεδιασµού, εκπόνησης και διανοµής διδακτικού υλικού, καθώς αυτό επιτρέπει τον συνδυασµό των πλεονεκτηµάτων των δύο µέσων και την εξάλειψη των µειονεκτηµάτων τους. 32

33 Ηλεκτρονικά Μαθήµατα (e-learning) Τα δυνατά σηµεία της ηλεκτρονικής µάθησης υψηλότερη αποτελεσµατικότητα της διδασκαλίας - δυνατότητα να οργανώσει τις πληροφορίες σε µικρές µονάδες που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για τη σύνθεση όλων των ειδών µαθηµάτων διαθεσιµότητα εκπαιδευτικού υλικού (οπουδήποτε, οποιαδήποτε στιγµή, από οποιαδήποτε θέση) εξατοµικευµένη προσέγγιση για τους µαθητές - δυνατότητα να αναπτυχθούν πολλές παραλλαγές του διδακτικού υλικού χαµηλό κόστος διαδραστική διδακτική λειτουργία - δυνατότητες πολυµέσων (όπως τα flash animations, αρχεία ήχου, βίντεο) ελκυστικό περιεχόµενο διδασκαλίας ευρύτερες επιλογές δοκιµασιών για τους µαθητές Τα αδύνατα σηµεία της ηλεκτρονικής µάθησης χαµηλά κίνητρα για ατοµική µελέτη, συνήθως ανεπαρκής ανάγκη για διά βίου µάθηση έλλειψη δασκάλων που µπορούν και επιθυµούν την ανάπτυξη και τη διαχείριση ηλεκτρονικών µαθηµάτων ανεπάρκεια ψηφιακού αλφαβητισµού και αδυναµία ανεξάρτητης εργασίας από την πλευρά των πιθανών υποψηφίων για ηλεκτρονική µάθηση υπερβολική διάρκεια των µαθηµάτων το περιεχόµενο δεν ικανοποιεί τις προσδοκίες των σπουδαστών ή δεν είναι αρκετά ελκυστικό ανεπαρκής συµµετοχή του µαθητή (έλλειψη κινήτρων) έλλειψη επικοινωνίας µεταξύ των µαθητών 33

34 H ηλεκτρονική µάθηση σαφώς αναφέρεται ως ιδιαίτερα κατάλληλη µέθοδος για την εκπαίδευση µαθητών µε προβλήµατα ακοής, υπό την προϋπόθεση ότι τα ειδικά χαρακτηριστικά που συνδέονται µε την αισθητηριακή έλλειψη λαµβάνονται υπόψη. Οι ακόλουθες συστάσεις προέρχονται από την εµπειρία των συµµετεχόντων στο ηλεκτρονικό µάθηµα Eliska ( Η ηλεκτρονική µάθηση (e-learning) είναι ένα ανεκτίµητο εργαλείο κίνητρων. Οι µαθητές βρίσκουν όλα τα πράγµατα που συνδέονται µε υπολογιστές ελκυστικά. Λαµβάνοντας υπόψη τη φυσική ανταγωνιστικότητα µεταξύ των µαθητών, η καθιέρωση ενός συστήµατος αξιολόγησης για την αναβάθµιση του επίπεδου των κινήτρων είναι µία καλή συµβουλή. Βασική προϋπόθεση επιτυχίας είναι ο σεβασµός των µαθητών και η κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων της ηλικία τους και των τρόπων επικοινωνίας τους. Το ηλεκτρονικό σύστηµα θα πρέπει να έχει ελκυστικά γραφικά. Μια σειρά κατάλληλων και ελκυστικών θεµάτων και ευρεία γκάµα ασκήσεων είναι επίσης σηµαντικές. Οι µαθητές στο δηµοτικό σχολείο δεν µπορεί να αναµένεται να εργαστούν συστηµατικά και σκόπιµα και να είναι σε θέση να µελετήσουν µόνοι τους όπως οι ενήλικες µαθητές. Τα µαθήµατα, ως εκ τούτου, πρέπει να σχεδιάζονται µε σαφή τρόπο, ώστε οι µαθητές να ξεχωρίζουν εύκολα τις υποχρεωτικές από τις προαιρετικές δραστηριότητες. Πρέπει να έχουµε διαρκώς κατά νου τη γλωσσική διάσταση των κειµένων. Όπως έχει αναφερθεί παραπάνω, η κύρια γραπτή γλώσσα των µαθητών µιας χώρας δεν είναι πάντα εύκολο να κατανοηθεί από τους κωφούς. Πιθανές λύσεις είναι η τροποποίηση των κειµένων σύµφωνα µε τις αρχές που προαναφέρθηκαν ή η µετάφραση των γραπτών κειµένων στη νοηµατική γλώσσα. 34

35 Οι µαθητές θα πρέπει να είναι σε θέση να συζητήσουν τις ασκήσεις και εργασίες µε τους γονείς τους. Για το λόγο αυτό είναι σκόπιµο να έχουν δραστηριότητες κατάλληλες για να συνεργαστούν µε την οικογένειά τους. Η οργάνωση ηµερησίων, ή µε µεγαλύτερη διάρκεια, σεµιναρίων και εργαστηρίων βασιζόµενων στη βιωµατική µάθηση, τα οποία συµπληρώνουν θεµατικά τα ηλεκτρονικά µαθήµατα, είναι µία καλή ιδέα. Στη διάρκειά τους, οι µαθητές µπορούν να κάνουν τις ατοµικές τους ασκήσεις, όντας σε θέση να λάβουν άµεση ανατροφοδότηση, να συνεργάζονται δια ζώσης µε δασκάλους και µαθητές µε τους οποίους συνήθως επικοινωνούν µόνο ηλεκτρονικά κλπ. Οι συντάκτες άλλων ηλεκτρονικών µαθηµάτων, για κωφούς φοιτητές πανεπιστηµίου, συνιστούν να λαµβάνονται υπόψη τα ακόλουθα όταν δηµιουργούνται οι επιµέρους ενότητες ( Τα κείµενα που περιλαµβάνονται στο µάθηµα και τελικά το ίδιο το µάθηµα πρέπει να έχουν µία σαφή δοµή (η οποία µπορεί να επιτευχθεί για παράδειγµα µε βάση τους καταλόγους και άλλα παρόµοια οργανωτικά χαρακτηριστικά, ή προβάλλοντας τις βασικές πληροφορίες µε διάφορα γραφικά µέσα). Αν τα κείµενα που περιλαµβάνονται στο µάθηµα χρησιµοποιούν λιγότερο γνωστές έννοιες ή σπάνιες εκφράσεις που δεν συζητήθηκαν στο συγκεκριµένο µάθηµα, είναι σκόπιµο να περιλαµβάνουν ένα µικρό λεξικό όρων. Για να διευκολυνθεί η κατανόηση ανάγνωσης κειµένων σε µαθητές µε προβλήµατα ακοής, η περίληψη ενός επεξηγηµατικού λεξικού φαίνεται να είναι η καλύτερη δυνατή λύση. Τα σηµαντικά µέρη του κειµένου θα πρέπει επιπλέον να µεταφραστούν σε νοηµατική γλώσσα (ένα βίντεο εγγραφής του διερµηνέα, παρουσιάζοντας το κείµενο στην εθνική νοηµατική γλώσσα, θα πρέπει να περιλαµβάνεται). 35

36 Φωτογραφίες και στοιχεία αλληλεπίδρασης θα ωφελήσουν το µάθηµα. Γραφικά, κινούµενα σχέδια, φωτογραφίες, διαδραστικές παρουσιάσεις κ.λπ., που συµπληρώνουν το κύριο µέρος του µαθήµατος, είναι ανεκτίµητα για τη µεθοδολογία της διδασκαλίας σε άτοµα µε προβλήµατα ακοής, δεδοµένου ότι απεικονίζουν το νόηµα του κειµένου και καθιστούν την πληροφορία όχι µόνο πιο ελκυστική, αλλά και πιο εύκολη στη κατανόηση και εσωτερίκευση. Το µάθηµα θα πρέπει να περιέχει ένα µεγάλο πλήθος ασκήσεων για πρακτική εξάσκηση, έλεγχο στις νεοαποκτηθείσες γνώσεις και δεξιότητες και τακτικές ανασκοπήσεις. Λόγω της µεγάλης προσπάθειας που πρέπει να καταβάλει ένα άτοµο µε προβλήµατα ακοής για την κατανόηση ενός γραπτού κειµένου και τη δοµική διαφορετικότητα του κώδικα που συνήθως χρησιµοποιεί, οι παιδαγωγικές επιπτώσεις των πληροφοριών που προσλαµβάνονται στην εθνική (κύρια) γλώσσα είναι κατ' ανάγκη λιγότερο µόνιµες απ' ότι στους ακούοντες φοιτητές. Όλες οι εγγραφές ήχου πρέπει να συνοδεύονται από γραπτό αντίγραφο που περιλαµβάνεται ως µέρος του εµφανιζόµενου κειµένου ή, τουλάχιστον, µια σύντοµη περίληψη του περιεχοµένου του αρχείου ήχου. Όταν η εγγραφή είναι απαραίτητη για την κατανόηση του υλικού, είναι πλέον σκόπιµο να παρέχονται υπότιτλοι ή µετάφραση στη νοηµατική γλώσσα. Κατηγοριοποιώντας άλλες τάσεις στις τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας που µπορούν να εφαρµοστούν στη διδασκαλία µαθητών µε προβλήµατα ακοής, µπορούµε επίσης να αναφέρουµε: Ψηφιακή φωτογραφική µηχανή και βίντεο κάµερα ιαδραστικός Πίνακας (White Board) Εργαστήρια υπολογιστών Ψηφιακές βιβλιοθήκες 36