Περιληπτική περιγραφή των μοντέλων για όλους τους Ευρωπαίους Εταίρους. Τελευταία ενημέρωση: Απρίλιος 2014

Transcript

1 Περιληπτική περιγραφή των μοντέλων για όλους τους Ευρωπαίους Εταίρους Τελευταία ενημέρωση: Απρίλιος 2014 Το έργο SMART WATER συγχρηματοδοτείται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας 1

2 Περιεχόμενα ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 2 ΙΤΑΛΙΑ- Παρουσίαση Μοντέλου... 4 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ- Παρουσίαση Μοντέλου... 5 ΕΛΛΑΔΑ- Παρουσίαση Μοντέλου... 6 ΡΟΥΜΑΝΙΑ- Παρουσίαση Μοντέλου... 7 ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2

3 Το παρόν έγγραφο αποτελεί ένα από τα βασικά παραδοτέα της εργασίας B του έργου SMART WATER- Ανάλυση των -σε πραγματικό χρόνο- διαθέσιμων λύσεων για την πρόληψη πλημμυρών. Η εργασία αποσκοπούσε στην αναθεώρηση και αναβάθμιση ενός συνόλου εξελιγμένων, αποτελεσματικών, ακριβών και εύχρηστων μοντέλων πρόβλεψης της εξέλιξης μιας πλημμύρας μέσω προσομοίωσης, τα οποία θα «τρέχουν» διαδοχικά με τη χρήση του διαδικτύου, χάρη στη δημιουργία μιας αποτελεσματικής διαδικτυακής πλατφόρμας εύχρηστης για τους επαγγελματίες της πολιτικής προστασίας. Κατά τη διάρκεια του 2013, μία διεθνής ομάδα ειδικών συνεργάστηκε στενά για την επανεκτίμηση των ισχυουσών διαδικασιών και των διαθέσιμων πακέτων δεδομένων των ήδη υφιστάμενων μοντέλων, προκειμένου να εντοπιστούν εκείνα με τα βέλτιστα αποτελέσματα, καθώς και οι βέλτιστες πρακτικές για την απόκτηση και την ανταλλαγή των βάσεων δεδομένων (σε συμμόρφωση με τις πρόσφατες Ευρωπαϊκές Οδηγίες). Οι κοινές, διεθνώς τυποποιημένες διαδικασίες για την πρόληψη και την προετοιμασία για την αντιμετώπιση των πλημμυρών έχουν προκύψει συνοψίζοντας τις βέλτιστες πρακτικές των χωρών που συμμετέχουν στο έργο και χρησιμοποιώντας τα καλύτερα διαθέσιμα εργαλεία και τεχνολογίες που έχουν αναπτυχθεί από την Ευρωπαϊκή επιστημονική κοινότητα. Έχουν εντοπισθεί τα μοντέλα με τις καλύτερες επιδόσεις που είναι διαθέσιμα στις χώρες που συμμετέχουν στο έργο. Το παρόν έγγραφο αποτελεί περίληψη του εγχειριδίου χρήσης στις γλώσσες των χωρών που συμμετέχουν, προκειμένου τα μοντέλα να είναι προσβάσιμα και εύχρηστα τόσο εντός όσο και εκτός του πεδίου υλοποίησης του έργου και να διασφαλίζεται η βέλτιστη χρήση των μεθοδολογιών που υιοθετήθηκαν. Στην επίσημη ιστοσελίδα του έργου SMART WATER μπορείτε να βρείτε και να «κατεβάσετε» την πλήρη έκδοση του εγγράφου στην αγγλική γλώσσα. 3

4 ΙΤΑΛΙΑ- Παρουσίαση Μοντέλου Η μελέτη των υδραυλικού κινδύνου που σχετίζεται με την πρόκληση πλημμυρών και την προσομοίωση εντός του δικτύου του κεντρικού ποταμού που διέρχεται από την πόλη της Πάντοβα, και με την πιθανή εμφάνιση περιστατικών πλημμυρών προερχόμενων από υπερχείλιση του και καταστροφή των αναχωμάτων έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον από κοινωνικής και οικονομικής άποψης, καθώς τέτοιες πλημμύρες μπορεί να οδηγήσουν σε απώλειες ανθρώπινων ζωών και στην καταστροφή των περιουσιών και των οικοσυστημάτων, όπως συνέβη σε πλημμυρικά περιστατικά του παρελθόντος. Για το λόγο αυτό είναι εξόχως σημαντικό να αναπτυχθούν εργαλεία, τα οποία να μπορούν να περιγράψουν αποτελεσματικά τις υδρολογικές και υδραυλικές διεργασίες που συμβαίνουν στην κοίτη ενός ποταμού κατά την διάρκεια των πιο έντονων περιστατικών απορροής, ώστε να παρέχουν επαρκή υποστήριξη στον εδαφικό σχεδιασμό, αλλά και για λόγους Πολιτικής Προστασίας. Οι ερευνητές του Τμήματος ICES του Πανεπιστημίου της Πάδοβας έχουν αναπτύξει και συνταιριάξει ένα υδρολογικό και ένα υδροδυναμικό μοντέλο, τα οποία ξεκινώντας από μία εκτεταμένη πρόβλεψη του καιρού (π.χ. για όλη την Περιφέρεια) μπορούν να παρέχουν μία εκτίμηση της ατμοσφαιρικής κατακρήμνισης σε τοπικό επίπεδο και, συνεπώς, το μέγεθος της αναμενόμενης πλημμύρας σε δεδομένη κοίτη ποταμού. Αυτά τα μοντέλα επιτρέπουν την εκτίμηση της μεταβλητότητας της υδρολογικής ανταπόκρισης της περιοχής ανάλογα με τις μεταβολές στις μετεωρολογικές πιέσεις και τις μεταλλασσόμενες χρήσεις της γης και για το λόγο αυτό μπορούν να θεωρηθούν βασικό εργαλείο για τη σύγχρονη διαχείριση της γης και μπορούν επίσης να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες στις Αρχές Πολιτικής Προστασίας και να τροποποιηθεί ο σχεδιασμός για την αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων. 4

5 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ- Παρουσίαση Μοντέλου Η ομάδα του IICT- BAS θα χρησιμοποιήσει στο πλαίσιο του έργου SMART WATER τα ακόλουθα εργαλεία για να δημιουργήσει τους χάρτες επικινδυνότητας για τις πλημμύρες: 1. Τους τύπους Chézy όταν υπάρχει ομαλή ροή του νερού 2. Το τμήμα του τύπου Hec-RAS για ταραχώδη ροή του νερού Για τη χρήση των τύπων Chézy και των τμημάτων Hec-RAS για την πιλοτική ζώνη της περιοχής του Σβίλιγκραντ απαιτούνται τα ακόλουθα δεδομένα: Α. Υδρολογική αναφορά σχετικά με τον ποταμό και τους παραποτάμους του που απορρέουν στην περιοχή όπου έχουν καταγραφεί «υψηλά» κύματα κατά το παρελθόν. Β. Μελέτη του συσχετισμού μεταξύ της στάθμης του νερού εντός του ποταμού με τα διαφορετικά μεγέθη της ροής στους υφιστάμενους σταθμούς παρατήρησης της στάθμης του νερού και την απορροή του νερού. 5

6 ΕΛΛΑΔΑ- Παρουσίαση Μοντέλου Οι χάρτες αποτίμησης της επικινδυνότητας για εμφάνιση πλημμυρών στον Πηνειό Ποταμό δημιουργήθηκαν πριν από 2 δεκαετίες και λόγω της δυναμικής μεταβολής στις χρήσεις γης και στις όχθες του ποταμού δεν είναι χρήσιμη η τροφοδότηση του εργαλείου του SMART WATER με αυτά τα δεδομένα, προκειμένου να δημιουργήσει σενάρια και να υποβοηθήσει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έχει τροφοδοτήσει όλες τις Ελληνικές Περιφέρειες με υλικό σχετιζόμενο με τις υποχρεώσεις που έχουν για την αποτίμηση του κινδύνου και τη δημιουργία των σχετικών χαρτών. Εντούτοις, η διαδικασία είναι αρκετά χρονοβόρα και κεντρικά καθοδηγούμενη και ως εκ τούτου η συντονισμένη προσπάθεια έχει καθυστερήσει. Για το λόγο αυτό το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας αποφάσισε να υιοθετήσει τα μοντέλα που χρησιμοποιούν ήδη οι Βούλγαροι εταίροι μας (όπως έχει ήδη αναφερθεί σε προηγούμενη συνάντηση στα πλαίσια του έργου), βασιζόμενο και στη μακρά συνεργασία και ανταλλαγή απόψεων και λόγω της αναγκαιότητας για ταχέα και αξιόπιστα αποτελέσματα, προκειμένου να υποστηριχθούν οι επόμενες δραστηριότητες της Περιφέρειας Θεσσαλίας και να γίνει χρήση ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων. Τα μοντέλα αυτά υιοθετούνται σε γνώση των Βούλγαρων εταίρων μας (IICT-BAS) και υπάρχει αμοιβαίο ενδιαφέρον για περαιτέρω υλοποίηση και σε άλλες περιοχές, κυρίως στα Ελληνο- Βουλγαρικά σύνορα (π.χ. στην περιοχή Σβίλιεγκραντ- Καστανιές του ποταμού Έβρου- Μαρίτσα). Τέλος, η χρήση των μοντέλων αυτών θα επιτρέψει τη μερική χρήση των υφιστάμενων δεδομένων σχετικά με τη στάθμη του νερού και τις μετρήσεις που έχουν συλλεχθεί (και ακόμη συλλέγονται σε μερικές περιπτώσεις) στο πλαίσιο διάφορων έργων/ πρωτοβουλιών. Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας θα χρησιμοποιήσει τα (προτεινόμενα από την ομάδα του IICT- BAS) κάτωθι εργαλεία για τη δημιουργία των χαρτών επικινδυνότητας για πλημμύρες: 1. Τους τύπους Chézy όταν υπάρχει ομαλή ροή του νερού 2. Το τμήμα του τύπου Hec-RAS για ταραχώδη ροή του νερού Προκειμένου για τους τύπους του Chézy και το τμήμα του τύπου Hec-RAS τα ακόλουθα δεδομένα θα συλλεχθούν για την πιλοτική περιοχή του Πηνειού Ποταμού κοντά στο χωριό Κουτσόχερο, όπου ιστορικά ο κίνδυνος για πλημμύρες και οι επιπτώσεις από αυτές είναι σοβαρές: Α. Υδρολογική αναφορά σχετικά με τον ποταμό και τους παραποτάμους του που απορρέουν στην περιοχή όπου έχουν καταγραφεί «υψηλά» κύματα κατά το παρελθόν. Β. Μελέτη του συσχετισμού μεταξύ της στάθμης του νερού εντός του ποταμού με τα διαφορετικά μεγέθη της ροής στους υφιστάμενους σταθμούς παρατήρησης της στάθμης του νερού και την απορροή του νερού. 6

7 ΡΟΥΜΑΝΙΑ- Παρουσίαση Μοντέλου Για την περίπτωση του πιλοτικού στη Ρουμανία έχει επιλεγεί η περιοχή του Babadag Λόγω του ότι ο ποταμός Tabana διασχίζει τόσο τις παρυφές όσο και το κέντρο της πόλης του Babadag. Η ορεινή περιοχή του Babadag, λόγω γεωγραφικής θέσης, βρίσκεται στα όρια δύο διαφορετικών κλιματικών ζωνών: ηπειρωτικού και παραθαλάσσιου κλίματος. Το υδρογραφικό δίκτυο είναι φτωχό, αποτελείται από τους ποταμούς Taita (1.4 κ.εκ. / sec) και Telita (0,54 κ. εκ/ sec), καθώς και από τον ποταμό Tabana που διατρέχει το κέντρο της πόλης και συλλέγει στη διαδρομή του διάφορες πηγές νερού, και όλοι εκβάλλουν στη λίμνη του babadag. Τελευταίως, η ένταση των βροχοπτώσεων και οι πλημμύρες αυξήθηκαν σημαντικά, θέτοντας σε κίνδυνο τους κατοίκους της πόλης του Babadag και μειώνοντας την οικονομική δραστηριότητα. Η πόλη Babadag βρίσκεται στο ομώνυμο όρος σε μία όμορφη τοποθεσία poy του προσέδωσε το όνομα «Dobrogeas Sinaia. Γνωστή ως το ρωμαϊκό Vicus Novus, σημαντικό κέντρο κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Turkish pashalik sec. Δέκατος έβδομος αιώνας) στην πόλη δόθηκε η σημερινή της ονομασία το Σύμφωνα με την πολυτάραχη ιστορία του, το χωριό δημιουργήθηκε από αποικία των Σελτζούκων Τούρκων, με επικεφαλής τον Baba- Dede Saltuk το 1263, οπότε και δόθηκε τωρινό του όνομα (Baba= Μπαμπάς + Dag= βουνό). Στην απογραφή του 1977 ο πληθυσμός της πόλης ανερχόταν σε κατοίκους, το 1992 σε , εκ των οποίων ένα ποσοστό 26% (2.700 περίπου) ήταν τουρκικής εθνικότητας. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή το 2011, ο πληθυσμός ανέρχεται σε κατοίκους. Ο τουρισμός έχει σπουδαία δυναμική στην περιοχή λόγω των δασών που περιβάλλουν τη λίμνη του Babadag, του ευνοϊκού κλίματος και άλλων στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος, που θα μπορούσαν να του δώσουν ώθηση. Στα αξιοθέατα συγκαταλέγεται το τζαμί Gazi και το μαυσωλείο του Αλή Πασά, το σιντριβάνι Kalaigi, ο τάφος του Baba Sari Saltuk Dede, η Έκθεση Μουσουλμανικής Τέχνης. Η ξενοδοχειακή δυναμική της πόλης ανέρχεται σε 244 κλίνες (σε ξενοδοχεία και κάμπιγκ για φοιτητές). Για την επεξεργασία των μοντέλων θα χρησιμοποιηθούν 2 εφαρμογές: Α. FloodArea, Geomer GmbH Heidelberg, Γερμανία- θα δοκιμαστεί για το αρχικό μοντέλο. Β. Sobek Rural (1D που θα συνδυαστεί με 2D), Deltares, Ολλανδία. 7

8 Το έργο SMART WATER προωθεί τη συνεργασία των επιστημόνων, των τοπικών αρχών, των ειδικών σε θέματα πολιτικής προστασίας από τέσσερις χώρες: Ιταλία, Ελλάδα, Ρουμανία και Βουλγαρία. Το έργο SMART WATER θα δημιουργήσει ένα εργαλείο παρακολούθησης και πρόβλεψης πλημμυρών, που απευθύνεται σε οργανισμούς που είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση και την αντιμετώπιση των έκτακτων περιπτώσεων πλημμυρών, όπως τις Αρχές της Πολιτικής Προστασίας (περιφερειακές και εθνικές), τις τοπικές αρχές υδάτων, τις Μετεωρολογικές Υπηρεσίες, καθώς και τοπικούς δήμους, χάρη σε μία επιφάνεια χρήστη WEB GIS, την οποία μπορούν να διαχειρίζονται χειριστές με διαφορετικά επιστημονικά υπόβαθρα και επίπεδα. Τα αναμενόμενα αποτελέσματα του έργου SMART WATER είναι: 1. Πληροφόρηση και αφύπνιση των πολιτών χάρη στις ευρέως διαδεδομένες, καινοτόμες και χαμηλού κόστους μεθόδους επικοινωνίας με το κοινό (Διαδίκτυο, Εσωτερικά δίκτυα, GSM/WAP/GPRS mobile). 2. Αυξημένος συντονισμός μεταξύ των κρατών μελών και διάχυση των αποτελεσμάτων που έχουν επιτευχθεί μέχρι στιγμής σε ό,τι αφορά στην αντιμετώπιση των πλημμυρών, από τη συλλογή δεδομένων μέχρι το σχεδιασμό της διαχείρισης κινδύνων ή την ενημέρωση του κοινού και την εκπαίδευσή του. 3. Ενσωμάτωση και συνεργασία μεταξύ των κατά τόπους αρχών και οργανισμών που εμπλέκονται στις δράσεις της Πολιτικής Προστασίας και στην αποτροπή πλημμυρών. 4. Αυξημένη διαθεσιμότητα δεδομένων και πληροφοριών σχετικά με φαινόμενα πλημμυρών. Πληροφορίες για το έργο SMART WATER: Πρόγραμμα- Εργαλείο Πολιτικής Προστασίας Προτεραιότητα- Πρόληψη, δράσεις που προωθούν την αποτίμηση του κινδύνου, ταυτοποίηση και μοντελοποίηση κινδύνων, συμπεριλαμβανομένων των δράσεων που σχετίζονται με την ανάπτυξη σχεδίων διαχείρισης κινδύνων. Χρονική περίοδος του έργου : / Συνολικό κόστος του έργου: Εταίροι SMART WATER: Επικεφαλής: Περιφέρεια της Πάδοβας ΑΒ1: DANUBE DELTA NATIONAL INSTITUTE FOR RESEARCH AND DEVELOPMENT 8

9 ΑΒ2: Επιτροπή Ερευνών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ΑΒ3: INSTITUTE OF INFORMATION AND COMMUNICATION TECHNOLOGIES- BULGARIAN ACADEMY OF SCIENCES ΑΒ4: Περιφέρεια Θεσσαλίας Project Manager: Roberto Lago - ICT Department roberto.lago@provincia.padova.it 9