TEE «Περιβάλλον και Ανάπτυξη» Δεκέμβριος 2012

Transcript

1 TEE «Περιβάλλον και Ανάπτυξη» Δεκέμβριος 2012 Αλέξανδρος Κατσιάμπουλας, Διευθυντής Περιβάλλοντος Α.Ε. Τσιμέντων ΤΙΤΑΝ, Συντονιστής Επιτροπής Ενεργειακής Αξιοποίησης ΣΕΒΙΑΝ 1

2 Ενεργειακή αξιοποίηση Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Ανακύκλωσης & Ενεργειακής Αξιοποίησης 1. ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ 2. ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε. 3. ΒΕΑΛ 4. ΒΕΚΑ 5. ΓΕΝ.ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΕΩΣ 6. Ε.Κ.ΑΝ. 7. ΕΛΒΑΛ 8. ΕΠ.ΑΝ.Α 9. ΗΛΕΚΤΩΡ 10. ΜΕΛ 11. ΣΙΔΕΝΟΡ 12. ΤΙΤΑΝ 13. ΧΑΛΚΟΡ 14. ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ 15. ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗ 16. ΧΑΛΥΨ 17. ΧΑΡΤΟΠΟΙΪΑ ΘΡΑΚΗΣ 18. CYCLON 19. ECOMEL 20. GREENSTEEL 21. POLYECO 22. SONOCO 2

3 Σκοπός και στρατηγική της επιτροπής ενεργειακής αξιοποίησης του ΣΕΒΙΑΝ Ενεργειακή αξιοποίηση Σκοπός της επιτροπής: «η προώθηση τεχνολογιών ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων/δευτερογενών καυσίμων και η ανάδειξη της συνεισφοράς της στην προστασία του περιβάλλοντος σε συνδυασμό με την επίτευξη των στόχων της χώρας για τη διαχείριση των αποβλήτων, τη μείωση των εκπομπών των αερίων που συντελούν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, την εξοικονόμηση ενέργειας και τη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα, με το χαμηλότερο δυνατό κόστος για την κοινωνία και τη βιομηχανία». Στρατηγική: 1. Ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου: αναθεώρηση και εξειδίκευση εθνικού σχεδιασμού διαχείρισης αποβλήτων και περιφερειακών σχεδιασμών 2. Επιτάχυνση αδειοδοτήσεων μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης 3. Ενημέρωση κοινού για ανάπτυξη γνώσης και κατανόησης των θεμάτων 4. Ανάδειξη οικονομικών οφελών από την ενεργειακή αξιοποίηση 5. Ανάπτυξη εμπιστοσύνης πολίτη κράτους επιχειρήσεων 6. Ανάπτυξη συνεργειών των παραγωγών αποβλήτων/δευτερογενών καυσίμων και των αποδεκτών 3

4 Ενεργειακή αξιοποίηση Συνεχής αυστηροποίηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στην Ευρώπη EU CO 2 CAP ( ) allowances (million tn) -20% Η συνεχής αυστηροποίηση της νομοθεσίας περιβάλλοντος μονομερώς από την Ε.Ε. επιφέρει μείωση της ανταγωνιστικότητας της εγχώριας παραγωγής συγκριτικά με χώρες εκτός ΕΕ Συζητήσεις για περαιτέρω μείωση των δικαιωμάτων -30%, backloading κλπ.

5 Ενεργειακή αξιοποίηση Συνεχής αύξηση των τιμών ενέργειας και α υλών Περιορισμός διαθεσιμότητας ορυκτών πόρων Μεγάλη εξάρτηση της παραγωγής ενέργειας και της βιομηχανίας από μη ανανεώσιμα ορυκτά καύσιμα Μεγάλη εξάρτηση της βιομηχανίας στις εισαγωγές καυσίμων Αρνητική επίδραση στη κλιματική αλλαγή 5

6 Ενεργειακή αξιοποίηση Ολοκληρωμένη και περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση αποβλήτων Πλήρης εφαρμογή απαιτεί: 1. Αλλαγή νοοτροπίας 2. Οικονομικά κίνητρα 3. Επαρκή αριθμό τεχνολογικά προηγμένων εγκαταστάσεων ώστε να ανακτώνται υλικά και ενέργεια στο μέγιστο δυνατό βαθμό πριν την τελική ταφή. 6

7 Αποτύπωση της κατάστασης σήμερα ή αλλιώς οι δύο όψεις της ίδιας χώρας Ενεργειακή αξιοποίηση 7

8 Αποτύπωση της κατάστασης σήμερα ή αλλιώς οι δύο όψεις της ίδιας χώρας Ενεργειακή αξιοποίηση 8

9 Ενεργειακή αξιοποίηση Αποτύπωση της κατάστασης σήμερα ΧΑΔΑ Κουρουπητού, Χανιά (Υπόθεση C-112/2006): Πρόστιμο 4,7 εκ. Εθνικός Σχεδιασμός: κλείσιμο όλων των ΧΑΔΑ μέχρι τις 21/12/2008, (λήξη προθεσμίας καταδικαστικής απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου). O στόχος δεν επετεύχθη. Το Δεκέμβριο του 2010 οι ελληνικές αρχές προσκόμισαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένα πρόγραμμα συμμόρφωσης για το κλείσιμο των ΧΑΔΑ μέχρι τον Ιούνιο του (ΥΠΕΚΑ): 395 καταγεγραμμένοι ΧΑΔΑ εκ των οποίων 90 ενεργοί. Για καθένα από αυτούς τους ΧΑΔΑ εκκρεμεί από 1η Ιανουαρίου 2012 η επιβολή ημερήσιου προστίμου ευρώ, δηλαδή συνολικά ευρώ την ημέρα. Έλλειψη συμμόρφωσης θα σημάνει επιβολή προστίμου αναδρομικά και για τους 90. 9

10 Είναι ανάγκη να περάσουμε από την ανεξέλεγκτη διάθεση αποβλήτων Ενεργειακή αξιοποίηση

11 στην ορθολογική διαχείριση και ασφαλή αξιοποίηση των αποβλήτων σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον Ενεργειακή αξιοποίηση 11

12 Ενεργειακή αξιοποίηση Η Ενεργειακή Αξιοποίηση αποτελεί συμπληρωματική και όχι ανταγωνιστική τεχνολογία της ανακύκλωσης στα ανεπτυγμένα κράτη της ΕΕ 12

13 % ταφής ΑΣΑ Ενεργειακή αξιοποίηση Συνεχής μείωση της ταφής με τη χρήση οικονομικών εργαλείων Τυπικές τιμές χρέωσης ταφής ( /τν) Πηγή EE, Impact Assesment,

14 Πρόταση για Απόφαση του ΕΚ και του Συμβουλίου Πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον έως το 2020 Ενεργειακή αξιοποίηση Στόχοι του προγράμματος της ΕΕ «Ευημερία εντός των ορίων του πλανήτη μας» Η διασφάλιση της ανθεκτικότητας του φυσικού κεφαλαίου της Ευρώπης Η υψηλή αποδοτικότητα χρήσης πόρων και χαμηλές εκπομπές GHG Η υγεία και η ευημερία των πολιτών της ΕΕ 14

15 Αναμενόμενα αποτελέσματα πλήρους εφαρμογής ευρωπαϊκής νομοθεσίας αποβλήτων έως το 2020 Mt of waste Ενεργειακή αξιοποίηση % +72% 72% landfilling/in cineration without energy recovery recycling material recovery energy recovery 118% Αύξηση τζίρου κλάδου διαχείρισης αποβλήτων ανακύκλωσης 42bn Euros Μείωση συνολικού κόστους διαχείρισης -72bn Euros (συμπεριλαμβανομένου του CO ,3 950,5 106,1 2 ) Αύξηση θέσεων εργασίας Μείωση 2020 GHG ,2 Mt CO 1810,7 1636,9 231,2 2 eq Πηγή: Implementing EU waste legislation for green growth, EC, DG ENV, bio Intelligence Service,

16 Ενεργειακή αξιοποίηση Τεχνολογίες ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων Συναποτέφρωση αποβλήτων στη βιομηχανία (π.χ. τσιμεντοβιομηχανία) Αποτέφρωση με ταυτόχρονη παραγωγή θερμότητας και ηλεκτρικής ενέργειας (WtE) Ηλεκτροπαραγωγή από βιοαέριο ΧΥΤΑ (π.χ. ΒΕΑΛ) ή από μονάδες αναερόβιας χώνευσης Τεχνολογίες αεριοποίησης, πυρόλυσης και πλάσματος ακόμη σε στάδιο τεχνολογικής ανάπτυξης 16

17 Η ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων στην ελληνική τσιμεντοβιομηχανία ανέρχεται στους..τν Ενεργειακή αξιοποίηση τν αποβλήτων/έτος εξοικονόμηση ~45.000τν CO 2 από βιομάζα 2001: Χρησιμοποιημένα ελαστικά οχημάτων 2002: Ιλύς διυλιστηρίων/πριονίδι 2008: Αποξηραμένη Ιλύς Βιολογικού Καθαρισμού 2011: Γεωργικά απόβλητα π.χ. ορυζοφλοιός 2012: SRF/RDF από συσκευασίες AF 20% at 2013 and 40% at

18 Ενεργειακή αξιοποίηση Η ενεργειακή αξιοποίηση αποτελεί λύση βιώσιμης ανάπτυξης για τη χώρας μας Περιβάλλον - Εξοικονόμηση μη ανανεώσιμων πόρων - Μείωση «αερίων του θερμοκηπίου» - Μείωση ταφής - Ανάκτηση ενέργειας Βιομηχανία Ανταγωνιστικότητα μέσω - Μείωσης κόστους καυσίμου - Εξοικονόμηση CO 2 Κοινωνία - Ασφαλής & οικονομική λύση - Διατήρηση θέσεων απασχόλησης & δημιουργία νέων - Οικονομική ανάπτυξη 18

19 Εμπόδια στην ενεργειακή αξιοποίηση στην Ελλάδα Καθυστερήσεις στην ενσωμάτωση εφαρμογή των ευρωπαϊκών πολιτικών Η υποδομή διαχείρισης αποβλήτων στην Ελλάδα δεν είναι ανεπτυγμένη στον επιθυμητό από την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία βαθμό. Ελαστική αντιμετώπιση των παράνομων χωματερών. Η περιβαλλοντική συνείδηση στην Ελλάδα μόλις αρχίζει να αναπτύσσεται. Είναι πιο εύκολο για τις τοπικές κοινωνίες να πούνε ΟΧΙ αντί για ΝΑΙ (ΝΙΜBY). Τα πλεονεκτήματα δεν έχουν εξηγηθεί επαρκώς στη κοινωνία. Καθυστερήσεις στην αδειοδότηση νέων επενδύσεων. Μείωση της παραγωγικότητας των μονάδων που αξιοποιούν εναλλακτικά καύσιμα. Απαιτούνται επενδύσεις και χρόνος για την ανάπτυξη των απαραίτητων ικανοτήτων. 19

20 Οι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης λειτουργούν σε ένα αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο Ενεργειακή αξιοποίηση Waste Categorization & Listing (EWL 2000/532) Control of Waste Shipments (SW 2006/1013) Waste Framework Directive (2008/98/EC, Ν.4042/2012) Chemicals Regulations: REACH 1997/2006/EC National Legislation Ν.4014/2011 αδειοδότηση ΥΑ1958/2012 κατηγοριοποίηση Cement Plant (Plant Picture) Water quality (WtFD 2000/60) Transboundary air pollution Directives 2008/50/EC Industrial Emissions Directive (IED 2010/75) Landfilling of biodegradable municipal waste (1999/31/EC) KYOTO Protocol EU Emissions Trading System (EU-ETS) Energy Efficiency Directive 2006/32/EC, COM(2010)2020 Environmental Liability arising from Biodiversity, Ground and Water Damage (2004/35/EC) Renewable Energy Directive (2009/28/EC)

21 Αυστηροί περιορισμοί σύμφωνα με τη νέα Οδηγία για τη μείωση των Βιομηχανικών Εκπομπών (2010/75/EC) Ενεργειακή αξιοποίηση Co-incineration Total dust 30 HCl 10 HF 1 NOx 800/500 Cd+Tl 0,05 Hg 0,05 Sb+As+Pb+Cr+Co+Cu+Mn+Ni+V 0,5 PCDDs/PCDFs 0,1 SO 2 50 TOC 10 Incineration Limit values expressed as a daily average, 10% O 2, dry, mg/m 3 (PCDDs in ng/m 3 ) 21

22 Ενεργειακή αξιοποίηση Πως διασφαλίζονται τα όρια των εκπομπών; Θερμοκρασία υλικού Θερμοκρασία αερίων Κλίβανος τσιμεντοβιομηχανίας C 900 C Τ>1.800 C με περίσσεια αέρα Αποτεφρωτής για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας 1200 C Χρόνος παραμονής Διάθεση τέφρας Όξινα αέρα (π.χ.so 2 ) Επενδύσεις σε περιβαλλοντικό εξοπλισμό: T>1200 C για Δt>12-15 sec Δεν παράγεται τέφρα. Δέσμευση βαρέων μετάλλων στο κλίνκερ σε μη υδατοδιαλυτή μορφή. Δέσμευση λόγω αλκαλικού περιβάλλοντος 2 sec ΧΥΤΕΑ ή ΧΥΤΥ μετά από κατάλληλη διαδικασία αδρανοποίησης Πλυντρίδες για την δέσμευση CEMS για τη συνεχή καταγραφή Σακκόφιλτρα για τη μείωση της σκόνης SNCR για τη μείωση των NΟx Αλλαγή σύνθεσης α υλών Φίλτρα ενεργού άνθρακα Πλυντρίδες για τη δέσμευση των όξινων αερίων Εξοπλισμός ποιοτικού ελέγχου 22

23 Ενεργειακή αξιοποίηση Ελάχιστες κοινές προδιαγραφές τσιμεντοβιομηχανίας όπως αποτυπώθηκαν στη ΣΕΒΙΑΝ διαστάσεις υγρασία Classification Property Statistical Measure Classes Net Calorific Value (MJ/kg) Mean Chlorine (%) Mean Mercury (mg/mj) Median th Percentile Solid Recovered Fuels (SRF) Classification EN 15359: η κλαδική εθελοντική συμφωνία συνεργασίας στην Ελλάδα μεταξύ ΥΠΕΚΑ - EΤE 23

24 Η ενεργειακή αξιοποίηση κοντά σε πόλεις δεν είναι καινούργια πρακτική The Schelklingen plant in Germany Austria, Wienna The Leimen plant in Germany Denmark, vestforbraending

25 Προτάσεις ΣΕΒΙΑΝ για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης πολίτη-κράτους-επιχειρήσεων 1. Αναβάθμιση, αποτελεσματική και διαφανής λειτουργία των ελεγκτικών μηχανισμών. 2. Συχνοί τακτικοί και έκτακτοι έλεγχοι. Όχι μόνο βεβαίωση παραβάσεων αλλά να στοχεύουν στην επίλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων σε συνεργασία με τις επιχειρήσεις. 3. Σύσταση ανεξάρτητου ελεγκτικού μηχανισμού, υπό την αιγίδα του ΥΠΕΚΑ, με συμμετοχή Πανεπιστημιακών, εκπροσώπων ΟΤΑ και ΜΚΟ για την παρακολούθηση της ενεργειακής αξιοποίησης. 4. Ετήσια αναλυτική έκθεση με το περιβαλλοντικό και κοινωνικοοικονομικό αποτύπωμα κάθε δραστηριότητας ενεργειακής. Όλα τα στοιχεία διαθέσιμα στο διαδίκτυο. 5. Ανάδειξη από πλευράς ΥΠΕΚΑ των υποχρεώσεων των τοπικών κοινωνιών για τη διαχείριση των αποβλήτων τους. 6. Ανάδειξη των οφελών του περιβάλλοντος, της κοινωνίας και της βιομηχανίας από την ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων. 7. Βάση δεδομένων παραγωγής, διαχείρισης και διάθεσης αποβλήτων, ώστε να εξασφαλίζεται η αξιοπιστία του ισοζυγίου που δηλώνει η κάθε επιχείρηση. 25

26 Η ενεργειακή αξιοποίηση προσφέρει οφέλη για τη κοινωνία, τη βιομηχανία και το περιβάλλον συνεισφέροντας στη βιώσιμη ανάπτυξη Ενεργειακή αξιοποίηση 26

27 27 Ενεργειακή αξιοποίηση

28 Μέλη επιτροπής ενεργειακής αξιοποίησης ΚΑΤΣΙΑΜΠΟΥΛΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΑΡΑΛΟΓΛΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΜΠΕΛΣΗ ΛΕΝΑ ΚΟΥΛΟΥΜΟΥΝΔΡΑΣ ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΥΦΟΔΗΜΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ ΤΗΝΙΑΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΛΑΙΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΟΣ ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΟΥΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΙΤΑΝ ΣΙΔΕΝΟΡ ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ LAFARGE ΕΠΑΝΑ ΑΕ ΕΠΑΝΑ ΑΕ CYCLON POLYECO AE ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ LAFARGE ΗΛΕΚΤΩΡ ΑΕ 28