Αρχές Σύνταξης της Αρχαιοελληνικής Γλώσσας

Transcript

1 [Εργαλεία] Αρχές Σύνταξης της Αρχαιοελληνικής Γλώσσας ΤΟ ΕΝΑΡΘΡΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΤΟ ΑΝΑΡΘΡΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ - ΤΟ ΕΝΑΡΘΡΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Το φαινόμενο της εκφοράς του απαρεμφάτου με άρθρο αποτελεί μια ιδιάζουσα αντίθεση προς την ιστορική εξέλιξη του γλωσσικού αυτού φαινομένου στο μέτρο που το απαρέμφατο, το οποίο από ένα ρηματικό αφηρημένο ουσιαστικό τείνει να εξομοιωθεί όλο και περισσότερο με το ρήμα, επαναπροσλαμβάνει τώρα χαρακτηριστικά που φαίνεται να είχε αποβάλει. Απόληξη αυτής της εκ των υστέρων ουσιαστικοποίησης του απαρεμφάτου είναι ο σχηματισμός τέτοιων ουσιαστικών, για τα οποία δεν υπάρχει πλέον η αίσθηση ότι πρόκειται για ρηματικά αφηρημένα που δηλώνουν την καθαρή ρηματική ενέργεια, αλλά φαίνεται να αποκτούν μια σχεδόν εντελώς συγκεκριμένη σημασία. Ένα παράδειγμα για τούτη την εξέλιξη είναι τὸ ζῆν που από τον 5ο αιώνα π.χ. και εξής γίνεται όλο και πιο δημοφιλέστερο. Το απαρέμφατο αυτό εμφανίζεται τώρα σε φράσεις όπως τὸ τῶν ἀνθρώπων ζῆν, με μια σπάνια δηλαδή γενική ως υποκείμενο, ενώ σε συνάψεις όπως εἰς ἕτερον ζῆν το απαρέμφατο δεν διαφέρει σε τίποτα πλέον από ένα ουσιαστικό. Τέτοια ουσιαστικοποιημένα απαρέμφατα θεωρούνται και τα νεοελληνικά το φαΐ (από το αρχαιοελληνικό τὸ φαγεῖν), το φιλί (από τὸ φιλεῖν). Η διεργασία της (επανα)ουσιαστικοποίησης του απαρεμφάτου με τη χρήση του άρθρου αρχίζει ήδη στον Όμηρο, όπου όμως έναρθρο απαρέμφατο φαίνεται να απαντά μόνο μια φορά στην Οδύσσεια (20.52 ἀνίη καὶ τὸ φυλάσσειν πάννυχον ἐγρήσσοντα "είναι ανυπόφορο το να ξαγρυπνά κάποιος όλη τη νύχτα"). Η εξέλιξη αυτή κορυφώνεται ωστόσο στην κλασική πεζογραφία, και ειδικότερα στον Θουκυδίδη, στον οποίον η συχνότητα των έναρθρων απαρεμφάτων υπολογίζεται ότι είναι κατά εννέα φορές μεγαλύτερη από τον Ηρόδοτο. Το έναρθρο απαρέμφατο χρησιμοποιείται εδώ σε όλες τις δυνατές για ένα αφηρημένο όνομα συνάψεις. Η μεγάλη συχνότητα της χρήσης του έναρθρου απαρεμφάτου στον 5ο αιώνα δεν είναι τυχαία. Την περίοδο αυτή υπάρχει μεγάλη ανάγκη για αφηρημένα εκφραστικά μέσα. Έτσι, παράλληλα με τον πολλαπλασιασμό των ρηματικών αφηρημένων πολλαπλασιάζονται και τα ονοματικά αφηρημένα σε -σις. Σε αντίθεση όμως προς τα τελευταία, τα έναρθρα ουσιαστικοποιημένα απαρέμφατα είχαν το εξής πλεονέκτημα: Μπορούσαν να παρακολουθούν το ρήμα στη σύνταξή του όπως και στις αποχρώσεις του χρόνου, του τρόπου και της διάθεσης, διατηρώντας παράλληλα τις συντακτικές δυνατότητες και λειτουργίες του ονόματος, δηλαδή την πτωτική σύνταξη που επέτρεπε σε αυτό το είδος απαρεμφάτου να συναφθεί με κάθε είδους σχέση με άλλα μέρη της πρότασης. Η έναρθρη εκφορά του απαρεμφάτου είναι υποχρεωτική όταν αυτό συνοδεύεται από έναν προσδιορισμό σε δοτική ή γενική ή από προθέσεις Για το υποκείμενο του έναρθρου απαρεμφάτου ισχύει ό,τι και για το υποκείμενο του του άναρθρου: (c) 2006 Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας σελίδα 1 / 6

2 Σε περίπτωση ταυτοπροσωπίας με το υποκείμενο του κύριου ρήματος το υποκείμενο του απαρεμφάτου αποσιωπάται ενώ το ενδεχόμενο κατηγορούμενο ή οι κατηγορηματικοί προσδιορισμοί του αποσιωπώμενου υποκείμενου του απαρεμφάτου εκφέρονται, λόγω έλξης, σε ονομαστική: ΘΟΥΚ ὀρεγόμενοι τοῦ πρῶτος ἕκαστος γίγνεσθαι ἐτράποντο καθ' ἡδονὰς τῷ δήμῳ καὶ τὰ πράγματα ἐνδιδόναι καθώς ο καθένας επεδίωκε να γίνει πρώτος κατέφυγαν στο να υποχωρούν στον λαό και να παραδίδουν στα χέρια του, σύμφωνα με τις επιθυμίες του, ακόμη και τις υποθέσεις της πόλης. ΑΝΔΟΚ 2.9 τό γε δυστυχέστατος εἶναι ἀνθρώπων οὐδαμῇ ἐκφεύγω δεν μπορώ να ξεφύγω με κανέναν τρόπο από το να είμαι ο πιο δυστυχισμένος άνθρωπος. ΞΕΝ ΚΠαιδ ἐκ πάντων ἀνθρώπων τὸ ἀξιόπιστοι εἶναι ἀποβαλεῖτε όλοι οι άνθρωποι θα πάψουν να σας θεωρούν αξιόπιστους. ΞΕΝ Κυν ἡ δὲ [ἀρετὴ] πανταχοῦ πάρεστι διὰ τὸ εἶναι ἀθάνατος η αρετή είναι πανταχού παρούσα επειδή είναι αθάνατη. ΠΛ Πολ 526b εἴς γε τὸ ὀξύτεροι αὐτοὶ αὑτῶν γίγνεσθαι πάντες ἐπιδιδόασι όλοι τους τουλάχιστον προοδεύουν στο να υπερβάλλουν τον εαυτό τους στην οξύνοια. ΔΗΜ 8.11 οὐδενὶ τῶν πάντων πλέον κεκράτηκε Φίλιππος, ἢ τῷ πρότερος πρὸς τοῖς πράγμασι γίγνεσθαι σε τίποτα δεν οφείλει ο Φίλιππος την επικράτησή του τόσο όσο στο ότι ήταν πρώτος στο πεδίο τη μάχης. Σε περίπτωση ετεροπροσωπίας εκφέρεται κατά κανόνα σε αιτιατική: ΛΥΚΟΥΡ 91 τὸ ἐλθεῖν τοῦτον οἶμαι το ότι αυτός ήρθε νομίζω κλπ. Μόνο σε ορισμένες πολύ σπάνιες περιπτώσεις ετεροπροσωπίας το υποκείμενο του έναρθρου απαρεμφάτου εκφέρεται αντί για αιτιατική σε γενική υποκειμενική (πρβ. στο παράδειγμα από τον Ξενοφώντα την αντιδιαστολή γιγνώσκω τὰς τούτων ἀπειλὰς καὶ τὸ ἄλλων κολάζειν): ΞΕΝ ΚΑναβ γιγνώσκω τὰς τούτων ἀπειλὰς οὐχ ἦττον σωφρονιζούσας ἢ ἄλλων τὸ ἤδη κολάζειν ξέρω ότι οι απειλές από την πλευρά αυτών δεν είναι λιγότερο αποτελεσματικές από την άμεση επιβολή τιμωρίας από την πλευρά άλλων. ΔΗΜ τό γ' εὖ φρονεῖν αὐτῶν μιμεῖσθε μπορείτε να μιμηθείτε τουλάχιστον τη σύνεση που τους διέκρινε Το έναρθρο απαρέμφατο χρησιμοποιείται, όπως και το άναρθρο, ως υποκείμενο σε πτώση ονομαστική: ΞΕΝ ΚΠαιδ τὸ ἐρᾶν ἐθελούσιόν ἐστιν το να αγαπά κανείς εξαρτάται από τη θέληση του ανθρώπου. ΞΕΝ ΚΠαιδ τὸ ἁμαρτάνειν ἀνθρώπους ὄντας οὐδὲν οἶμαι θαυμαστόν το να σφάλουμε δεν το θεωρώ καθόλου παράξενο μιας και είμαστε άνθρωποι. ΞΕΝ ΚΠαιδ οὐ τὸ μὴ λαβεῖν τὰ ἀγαθὰ οὕτω χαλεπόν, ὥσπερ τὸ λαβόντα στερηθῆναι λυπηρόν δεν είναι τόσο δυσάρεστο να μην αποκτήσει κανείς αγαθά, όσο λυπηρό είναι να τα χάσει αφού τα αποκτήσει. ΠΛ Φαιδ 71c τῷ ζῆν ἐστί τι ἐναντίον, ὥσπερ τῷ ἐγρηγορέναι τὸ καθεύδειν; υπάρχει κάτι αντίθετο στη ζωή, (c) 2006 Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας σελίδα 2 / 6

3 όπως ο ύπνος είναι αντίθετος στην εγρήγορση; ΙΣΟΚΡ 2.2 τοὺς μὲν γὰρ ἰδιώτας ἐστὶ πολλὰ τὰ παιδεύοντα, μάλιστα μὲν τὸ μὴ τρυφᾶν ἀλλ' ἀναγκάζεσθαι περὶ τοῦ βίου καθ' ἑκάστην τὴν ἡμέραν βουλεύεσθαι διότι πολλά είναι εκείνα που συντελούν στη μόρφωση όσων δεν ασκούν δημόσια αξιώματα, προπαντός όμως το ότι δεν ζουν μια ζωή μέσα στην πολυτέλεια, αλλά είναι αναγκασμένοι να έχουν την καθημερινή έγνοια των μέσων διαβίωσης Το έναρθρο απαρέμφατο χρησιμοποιείται, όπως και το άναρθρο, ως επεξήγηση μιας προηγούμενης λέξης, και ειδικότερα μιας αντωνυμίας: ΗΡΟΔ αἰνέω καὶ τόνδε [τὸν νόμον], τὸ μὴ μιῆς αἰτίης εἵνεκα μηδένα φονεύειν επικροτώ και αυτή τη συνήθεια, το να μη επιτρέπεται δηλαδή να σκοτώσει κανείς κάποιον για μια και μόνη αιτία. ΘΟΥΚ καὶ ἡ εὐεργεσία αὕτη τε καὶ ἡ ἐς Σαμίους, τὸ δι' ἡμᾶς Πελοποννησίους αὐτοῖς μὴ βοηθῆσαι, παρέσχεν ὑμῖν Αἰγινητῶν ἐπικράτησιν και αυτή η ευνοϊκή για σας πράξη όπως και αυτή προς τους Σαμίους, το να μη τους βοηθήσουν δηλαδή χάρη σε μας οι Πελοπονήσιοι, σας εξασφάλισε τη νίκη κατά των Αιγινητών. ΠΛ Γοργ 483c τοῦτό ἐστι τὸ ἀδικεῖν, τὸ πλέον τῶν ἄλλων ζητεῖν ἔχειν αυτό είναι το να αδικείς, το να επιδιώκεις δηλαδή να κατέχεις περισσότερα από τους άλλους Το έναρθρο απαρέμφατο χρησιμοποιείται (όπως και το άναρθρο) και ως αντικείμενο μεταβατικών ρημάτων σε πτώση αιτιατική: ΗΡΟΔ 9.79 τὸ μὲν εὐνοέειν τε καὶ προορᾶν ἄγαμαί σευ θαυμάζω την καλή σου διάθεση και προνοητικότητα. ΞΕΝ ΚΠαιδ ὁ Κῦρος ἐφέρετο, ὁρῶν τὸ παίειν τὸν ἁλισκόμενον ο Κύρος ορμούσε κοιτάζοντας να χτυπά όποιον προλάβαινε. ΠΛ Γοργ 522e αὐτὸ τὸ ἀποθνῄσκειν οὐδεὶς φοβεῖται [ ] τὸ δὲ ἀδικεῖν φοβεῖται αυτό καθαυτό το να πεθάνει δεν το φοβάται κανείς, το να αδικεί το φοβάται. ΠΛ Απολ 28d δείσας τὸ ζῆν φοβήθηκε να ζήσει Σε αιτιατική εκφέρεται το έναρθρο απαρέμφατο και ως εμπρόθετος προσδιορισμός σε συνάφεια με τις προθέσεις διά (= επειδή, διότι), ἐπί, πρός, εἰς (για, για να, προς, στο να), κατά και ενίοτε εἰς (= σε, σε σχέση με, ως προς), παρά (= σε σύγκριση με), μετά (μετά, κατόπιν), περί (αναφορικά με, για): ΞΕΝ ΚΠαιδ [ὁ Κῦρος] διὰ τὸ φιλομαθὴς εἶναι πολλὰ τοὺς παρόντας ἀνηρώτα [ ] καὶ [ ] διὰ τὸ ἀγχίνους εἶναι ταχὺ ἀπεκρίνετο ο Κύρος επειδή ήθελε να μαθαίνει ρωτούσε πολλά τους παρόντες και επειδή ήταν έξυπνος απαντούσε αμέσως. ΞΕΝ Απομν πρὸς τὸ μετρίως δεῖσθαι πεπαιδευμένος εξασκημένος στο να αρκείται στα απαραίτητα. ΞΕΝ ΚΠαιδ Κῦρος πάντων τῶν ἡλίκων διαφέρων ἐφαίνετο καὶ εἰς τὸ ταχὺ μανθάνειν ἃ δέοι καὶ εἰς τὸ καλῶς καὶ ἀνδρείως ἕκαστα ποιεῖν ο Κύρος φαινόταν πως ξεπερνούσε όλους τους συνομηλίκους του και ως προς την ταχύτητα στη μάθηση εκείνων που έπρεπε να μαθαίνει και ως προς τον εύστοχο και αρμόζοντα τρόπο πραγματοποίησης κάθε έργου. (c) 2006 Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας σελίδα 3 / 6

4 ΘΟΥΚ τῶν ἁπάντων ἀπερίοπτοί εἰσι παρὰ τὸ νικᾶν δεν υπολόγιζαν τίποτα άλλο παρά το να νικήσουν. ΗΡΟΔ 6.67 ὁκοῖόν τι εἴη ἄρχειν μετὰ τὸ βασιλεύειν πώς είναι το να ασκεί κανείς ένα αξίωμα μετά από το να είναι βασιλιάς (αφού χρημάτισε βασιλιάς). ΙΣΟΚΡ ἄνδρα περὶ τὸ λέγειν γεγυμνασμένον άνδρα εξασκημένο στο να ρητορεύει Το έναρθρο απαρέμφατο χρησιμοποιείται, όπως και το άναρθρο, ως αιτιατική του κατά τι ή της αναφοράς: ΣΟΦ Αντ 79 τὸ δὲ βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανος δεν είμαι φτιαγμένη να πράττω αντίθετα προς τη βούληση των πολιτών Η γενική του έναρθρου απαρεμφάτου χρησιμοποιείται: ως αντικείμενο: ΑΙΣΧ ΠρομΔ 681 τοῦ ζῆν ἀπεστέρησεν του αφαίρεσε τη ζωή. ΞΕΝ ΚΑναβ ἄρξαντες τοῦ διαβαίνειν αρχίσατε τη διάβαση [του Ευφράτη]. ΠΛ Φαιδ 117a γλιχόμενος τοῦ ζῆν λαχταρώντας τη ζωή. συνηθισμένη είναι η χρήση της γενικής του απαρεμφάτου (ιδίως από τον Θουκυδίδη και εξής) για τη δήλωση του σκοπού: ΘΟΥΚ ἐτειχίσθη Ἀταλάντη ὑπὸ Ἀθηναίων τοῦ μὴ λῃστὰς κακουργεῖν τὴν Εὔβοιαν η Αταλάντη οχυρώθηκε από τους Αθηναίους για να μη λεηλατούν οι ληστές την Εύβοια. ΘΟΥΚ Μίνως τὸ λῃστικὸν καθῄρει ἐκ τῆς θαλάσσης τοῦ τὰς προσόδους μᾶλλον ἰέναι αὐτῷ ο Μίνως εκκαθάρισε την θάλασσα από τους ληστές για να εισρέουν τα εισοδήματα σε αυτόν τον ίδιο. ΘΟΥΚ ἀγγελίαν ἔπεμπον τοῦ ξυμπαρακομισθῆναι έστειλαν μήνυμα για να έρθουν να τους συνοδεύσουν. ως γενική της αιτίας: ΕΥΡ ΙΑ 677 ζηλῶ σε μᾶλλον ἢ 'με τοῦ μηδὲν φρονεῖν σε μακαρίζω πιο πολύ από μένα επειδή δεν ξέρεις τίποτα. στη σύγκριση: ΞΕΝ ΚΠαιδ τί οὖν ἐστιν ἢ τοῦ ἀλέξασθαι δικαιότερον ἢ τοῦ τοῖς φίλοις ἀρήγειν κάλλιον; Τι λοιπόν είναι δικαιότερο από το να αποκρούσεις τον εχθρό ή από το να βοηθάς τους φίλους; ΠΛ Συμπ 218d ἐμοὶ μὲν οὐδέν ἐστι πρεσβύτερον τοῦ ὡς ὅ τι βέλτιστον ἐμὲ γίγνεσθαι για μένα δεν υπάρχει σπουδαιότερο πράγμα από το να γίνω όσο το δυνατόν τελειότερος. ΔΗΜ 1.23 δοκεῖ τὸ φυλάξαι τἀγαθὰ τοῦ κτήσασθαι χαλεπώτερον εἶναι φαίνεται ότι το να διατηρήσει κανείς τα αγαθά είναι δυσκολώτερο από το να τα αποκτήσει. (c) 2006 Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας σελίδα 4 / 6

5 ως εμπρόθετοςπροσδιορισμός με τις προθέσεις ἀντί (=αντί), ἐξ, ἀπό, ἐπί, πρό, ὑπέρ (= για, για να), διά (= μέσω, εξαιτίας), μετά (= με, μαζί με, κατά), περί (περί, σχετικά με, για), ἕνεκα, χάριν (εξαιτίας, για χάρη), χωρίς (= εκτός αυτού, πέρα από αυτό, χώρια που), ἄνευ(= χωρίς, πέρα από το ότι, ἄνευ τοῦ = ακόμη και αν δεν), πλήν (= εκτός από το ότι), μέχρι: ΘΟΥΚ [ἡ πόλις] ἀντὶ τοῦ πόλις εἶναι φρούριον κατέστη [η πόλη] αντί για πόλη κατάντησε φρούριο. ΛΥΚΟΥΡ Λεωκ 20 πρὸ τοῦ ἀνεβαίνειν τοὺς μάρτυρας βραχέα βούλομαι διαλεχθῆναι ὑμῖν προτού ανέλθουν στο βήμα οι μάρτυρες θέλω να σας πω κάτι. ΙΣΟΚΡ 7.64 ἕτοιμοί εἰσιν ὁτιοῦν πάσχειν ὑπὲρ τοῦμὴ ποιεῖν τὸ προσταττόμενον είναι πρόθυμοι να υποστούν ο,τιδήποτε προκειμένου να μην εκτελέσουν αυτό που τους διατάζουν. ΙΣΟΚΡ 7.23 δημοτικωτέραν ἐνόμιζον εἶναι ταύτην τὴν κατάστασιν ἢ τὴν διὰ τοῦ λαγχάνειν γιγνομένην πίστευα ότι αυτός ο τρόπος εκλογής ήταν δημοκρατικότερος από αυτόν που γίνεται μέσω κλήρωσης. ΘΟΥΚ λίπα μετὰ τοῦ γυμνάζεσθαι ἠλείψαντο κατά την άθληση αλείβονταν στο σώμα με λίπος. ΔΗΜ 13.2 εἰ μὲν οὖν μετὰ τοῦ πράττειν ἃ προσήκει καὶ τὸ λαμβάνειν κατασκευάσεσθε αν λοιπόν ρυθμίσετε έτσι τα πράγματα ώστε η είσπραξη των χρημάτων να συνδυάζεται με το να πράττετε όσα πρέπει. ΘΟΥΚ οἱ δὲ περί τοῦ δέχεσθαι αὐτὸν κατ' ἄλλήλους ἐστασίαζον αυτοί μάχονταν μεταξύ τους σχετικά με το αν πρέπει να τον δεχτούν στην πόλη τους. ΞΕΝ ΚΑναβ οἱ ἵπποι πεποδισμένοι εἰσὶ τοῦ μὴ φεύγειν ἕνεκα τα άλογα ήταν δεμένα στα πόδια για να μη φύγουν. ΠΛ Συμπ 184b οὐδὲν δοκεῖ τούτων οὔτε βέβαιον οὔτε μόνιμον εἶναι, χωρὶς τοῦ μηδὲ πεφυκέναι ἀπ αὐτῶν γενναίαν φιλίαν τίποτα από αυτά δεν φαίνεται να είναι ούτε σταθερό ούτε μόνιμο, χώρια που δεν γεννιέται από αυτά μια γενναιόδωρη φιλία. με επιρρήματα όπως μεταξύ, ἔξω, ἐγγύς, πόρρω μαζί με τοεἶναι, γίγνεσθαι κτό.: ΠΛ Φαιδ 96e πόρρω που ἐμὲ εἶναι τοῦ οἴεσθαι περὶ τούτων του τὴν αἰτίαν εἰδέναι απέχω πολύ από το να πιστεύω ότι γνωρίζω την αιτία κανενός από αυτά Το έναρθρο απαρέμφατο εκφερόμενο σε πτώση δοτική χρησιμοποιείται κυρίως: ως δοτική της αιτίας: ΞΕΝ ΚΠαιδ ἐβριμοῦτό τε τῷ Κύρῳ καὶ τοῖς Μήδοις τῷ καταλιπόντας αὐτὸν ἔρημον οἴχεσθαι ήταν πολύ οργισμένος με τον Κύρο και τους Μήδους γιατί τον άφησαν χωρίς φρουρά και έφυγαν. ΞΕΝ ΚΑναβ ἡ βασιλέως ἀρχὴ τῷ διεσπάσθαι τὰς δυνάμεις ἀσθενὴς [ἦν] η εξουσία του βασιλιά ήταν εξασθενημένη εξαιτίας της διάσπασης των στρατιωτικών του δυνάμεων. ως δοτική του οργάνου ή του μέσου: ΔΗΜ 8.11 οὐδενὶ τῶν πάντων πλέον κεκράτηκε Φίλιππος, ἢ τῷ πρότερος πρὸς τοῖς πράγμασι γίγνεσθαι σε τίποτα δεν οφείλει ο Φίλιππος την επικράτησή του τόσο όσο στο ότι ήταν πρώτος στο πεδίο τη μάχης. (c) 2006 Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας σελίδα 5 / 6

6 ως εμπρόθετος προσδιορισμός, κυρίως, με τις προθέσεις ἐν, ἐπί (= διότι, εξαιτίας, για, με σκοπό, υπό τον όρο ότι): ΘΟΥΚ οὐ γὰρ ἐπὶ τῷ δοῦλοι, ἀλλ' ἐπὶ τῷ ὁμοῖοι τοῖς λειπομένοις εἶναι ἐκπέμπονται γιατί οι άποικοι δεν στέλνονται στους προορισμούς τους για να γίνουν δούλοι, αλλά για να έχουν ίδια δικαιώματα με αυτούς που παραμένουν στη μητρόπολη. ΞΕΝ Απομν [Σωκράτης] ἐθαυμάζετο ἐπὶ τῷ εὐθύμως καὶ εὐκόλως ζῆν ο Σωκράτης προκαλούσε θαυμασμό για τον χαρούμενο και ξένιαστο τρόπο ζωής του. σε σύναψη με το επίρρημα ἅμα: ΠΛ Πολ 468d ἅμα τῷ τιμᾶσθαι καὶ τὴν ἰσχὺν αὐξήσει μαζί με την αναγνώριση θα του αυξήσει και τη δύναμή του Το έναρθρο απαρέμφατο χρησιμοποιείται, όπως και το άναρθρο, ως επιφώνημα: ΞΕΝ ΚΠαιδ τῆς τύχης, τὸ ἐμὲ νῦν κληθέντα δεῦρο τυχεῖν τι ατυχία! Να είμαι καλεσμένος τώρα εδώ! (c) 2006 Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας σελίδα 6 / 6