ΓΕΛ ΠΑΙΑΝΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Transcript

1 ΓΕΛ ΠΑΙΑΝΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

2 ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΙΔΕΡΗΣ ΣΚΑΝΤΖΗΣ-ΒΑΣΣΑΛΟΣ ΣΚΟΥΡΤΑΪ ΣΚΟΥΤΕΛΑΚΗ ΣΤΑΜΟΥ ΣΤΑΜΟΥ ΣΤΑΜΟΥ ΣΤΑΥΡΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΣ ΣΤΡΑΤΗ ΤΑΛΙΕΡΗ ΤΑΧΙΝΟΠΟΥΛΟΣ ΤΕΓΟΥ ΜΠΑΜΠΑΝΗ ΤΖΕΓΚΑ ΤΟΓΙΑΛΛΗ ΤΣΑΛΑΠΑΤΗ ΤΣΑΟΥΣΗΣ ΤΣΙΟΛΚΑΣ ΧΟΥΝΤΑΣ ΧΡΗΣΤΟΥ ΧΥΚΑΪ ΨΥΧΑΡΑΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΙΣΙΔΩΡΑ-ΜΙΧΑΕΛΑ ΕΥΓΕΝΙΑ ΜΑΡΙΝΑ ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ-ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΕΣΜΕΡΑΛΝΤΑ ΓΕΩΡΓΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΜΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΑ ΝΑΝΤΙΑ ΔΡΑΚΟΣ

3 ΑΥΤΟΑΝΤΙΛΗΨΗ Ο όρος αυτοαντίληψη είναι έννοια που εμφανίστηκε τον 20 ο αιώνα. Περιλαμβάνει το σύνολο των πεποιθήσεων και στάσεων που το άτομο διαμορφώνει για τον εαυτό του. Είναι το σύνολο των αντιλήψεων που έχει το άτομο για τον εαυτό του και τις ικανότητες του. Η εικόνα του εαυτού καθορίζεται από την εικόνα των άλλων για αυτόν.

4 ΑΥΤΟΑΝΤΙΛΗΨΗ Όλα τα πρόσωπα του περιβάλλοντος δεν διαδραματίζουν τον ίδιο ρόλο στην διαμόρφωση της αυτοεικόνας. Ορισμένα από αυτά, οι σημαντικοί άλλοι (γονείς, εκπαιδευτικοί, φίλοι και άλλοι), επιδρούν πιο ισχυρά στην διαμόρφωση της αυτοαντίληψης κατά τη διάρκεια της αναπτυξιακής πορείας του ατόμου, ανάλογα με την κοινωνική του εξέλιξη, την επαγγελματική του δραστηριότητα, την ιδιαίτερη κουλτούρα μέσα στην οποία ζει.

5 ΑΥΤΟΑΝΤΙΛΗΨΗ Βασικά χαρακτηριστικά: Έχει οργάνωση και δομή, δεδομένου ότι οι άνθρωποι ταξινομούν τις πληροφορίες που έχουν για τον εαυτό τους Είναι πολυδιάστατη και οι ιδιαίτερες διαστάσεις της διαμορφώνουν ένα προσωπικό σύστημα αναφοράς Έχει ιεραρχική δομή, με τις αντιλήψεις για την προσωπική συμπεριφορά να βρίσκονται στην κυρίαρχη και βασική θέση Γίνεται πολύπλευρη, καθώς προχωράμε από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση Έχει μια περιγραφική και μια αξιολογική πτυχή, καθώς μερικά άτομα απλά περιγράφουν τον εαυτό τους, ενώ άλλα τον αξιολογούν.

6 ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ Η αυτοαντίληψη είναι η γνωστική πλευρά της έννοιας του εαυτού και αντιπροσωπεύει μια δήλωση, μια περιγραφή ή μια πεποίθηση του ατόμου για τον εαυτό του, ενώ η αυτοεκτίμηση αντιπροσωπεύει τη συναισθηματική πλευρά και δηλώνει τον τρόπο με τον οποίο το άτομο αξιολογεί τον εαυτό του καθώς και το βαθμό στον οποίο τον επιδοκιμάζει και τον αποδέχεται.

7 ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ Η αυτοεκτίμηση επιτρέπει στο άτομο να έχει μια θετική και ρεαλιστική αντίληψη για τον εαυτό του και για τις ικανότητές του να χειρίζεται καταστάσεις ή δυσκολίες. Αντανακλά την εμπιστοσύνη που έχει στις ικανότητές του και την αίσθηση ότι ασκεί έλεγχο στη ζωή του. Η αυτοεκτίμηση εκφράζεται με υγιή συναισθήματα, όπως υπευθυνότητα, πρωτοβουλία, αξιοπρέπεια, αυτοέλεγχο, ανεκτικότητα και σεβασμό των άλλων. Ο κοινωνικός παράγοντας διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία ανάπτυξης της αυτοεκτίμησης, που αναδύεται όταν το άτομο έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με τις απόψεις της κοινωνίας για αυτό.

8 Παράγοντες διαμόρφωσης της αυτοαντίληψης των μαθητών

9 Ο ρόλος της επικοινωνίας στην αυτοαντίληψη Κάθε άτομο αντιδρά διαφορετικά στις ίδιες εξωτερικές συνθήκες. Ανάλογα με την αντίδραση του, οι άλλοι διαμορφώνουν τη δική τους στάση απέναντί του. Επικοινωνία είναι η διαδικασία μεταβίβασης και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των ατόμων. Η λειτουργία της επικοινωνίας είναι πολύ σημαντική για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου. Η λειτουργία των νόμων και των κανόνων της κοινωνίας, καθώς και οι επιδόσεις του ατόμου, οφείλονται στην επικοινωνία του με τους άλλους.

10 Τα συναισθήματα και η αυτοαντίληψη Τα συναισθήματα που τρέφει το άτομο για τον εαυτό του αντανακλούν τα συναισθήματα και τις κρίσεις των άλλων γι αυτό. Σημαντικός άλλος είναι εκείνος που έχει θετική γνώμη για το άτομο, ενώ ταυτόχρονα η γνώμη αυτή είναι έγκυρη. Εγκυρότητα έχει μία γνώμη όταν το άτομο που την εκφράζει είναι αποδεκτό από τους άλλους, όταν η γνώμη αυτή συμπίπτει με άλλων ατόμων και ταυτόχρονα το άτομο αυτό είναι κοινωνικά αποδεκτό.

11 Σειρά σημαντικότητας της γνώμης των άλλων η μητέρα τα αδέλφια οι δάσκαλοι οι φίλοι οι συμμαθητές (Λεονταρή, 1998)

12 Οι κυριότεροι παράγοντες για τη διαμόρφωση της αυτοαντίληψης η οικογένεια το σχολείο οι συνομήλικοι τo φύλο τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης η θρησκεία το πολιτιστικό πλαίσιο η εικόνα του σώματος

13 Διαμόρφωση αυτοαντίληψης Από την γέννηση του ατόμου η κοινωνία με τους θεσμούς και τα ιδρύματα της αναλαμβάνει να το εκπαιδεύσει και να το κοινωνικοποιήσει. Η διαδικασία αυτή ξεκινά μέσα από την οικογένεια και συνεχίζεται στο πλαίσιο του σχολείου. Σημαντική επίδραση στην κοινωνικοποίηση και την διαμόρφωση της αυτοαντίληψης του ατόμου ασκούν οι συνομήλικοι. Ένας άλλος παράγοντας που καθορίζει τη διαμόρφωση της αυτοαντίληψης του εφήβου είναι το φύλο. Μέσα από τους κοινωνικούς, εκπαιδευτικούς και επαγγελματικούς ρόλους, γυναίκες και άνδρες κατανοούν και βιώνουν διαφορετικά τον εαυτό τους.

14 Διαμόρφωση αυτοαντίληψης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αποτελούν, επίσης, ένα πολύ σημαντικό παράγοντα επίδρασης στη διαμόρφωση της αυτοαντίληψης του ατόμου. Τα παιδιά επιδιώκουν, συχνά να ταυτιστούν με έναν ήρωα ή πρωταγωνιστή μίας τηλεοπτικής σειράς, προκειμένου να αποκτήσουν τη δυναμικότητα της προσωπικότητας και την αυτοπεποίθησή του.

15 Διαμόρφωση αυτοαντίληψης Η θρησκεία επίσης επηρεάζει τη διαμόρφωση της αυτοαντίληψης ορισμένων εφήβων, καθώς διασφαλίζει το συναίσθημα της σιγουριάς και της εμπιστοσύνης στον εαυτό που έρχεται ως προέκταση της ύπαρξης του Θεού. Το πολιτισμικό πλαίσιο επιδρά στη διαμόρφωση της αυτοαντίληψης. Σε όλες τις κοινωνίες υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στα μέλη τους (κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές, πολιτισμικές).

16 Διαμόρφωση αυτοαντίληψης Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η σωματική διάπλαση του εφήβου, δεδομένου ότι το άτομο δεν είναι σε θέση να αποκρύψει την εμφάνιση του από τους άλλους, αλλά ούτε και να αποφύγει σχόλια που κάνουν εκείνοι για αυτήν. Ο βαθμός αποδοχής της σωματικής εμφάνισης του κάθε ατόμου σχετίζεται με την αυτοεικόνα του (Φλουρής, 2004).

17 Διαμόρφωση αυτοαντίληψης Εξίσου σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της αυτοαντίληψής του έχει ο ίδιος ο έφηβος. Επιλέγει πρότυπα συμπεριφοράς και κωδικοποιεί τις περισσότερες από τις πληροφορίες που δέχεται. Έφηβοι που δεν νιώθουν σίγουροι για την επιτυχία τους σε κάτι, μπορεί ασυνείδητα να επινοήσουν τέτοια εμπόδια για τον εαυτό τους.

18 ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Οι Οι κοινωνικές δεξιότητες αποτελούν ένα σύνολο δεξιοτήτων που επιτρέπουν σε ένα άτομο να επικοινωνεί, να αλληλεπιδρά και να κοινωνικοποιείται με τους άλλους επιτυχώς. Οι δεξιότητες που απαιτούνται για μια επιτυχημένη κοινωνική συνδιαλλαγή είναι κυρίως η κατανόηση λεκτικών και εξωλεκτικών σημάτων επικοινωνίας, όπως χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου, η ικανότητα για προσεχτική ακρόαση του συνομιλητή, η ενσυναίσθηση, η ικανότητα για προσαρμογή συμπεριφοράς ανάλογα με το πλαίσιο επικοινωνίας (σε ποιόν μιλάμε, τι λέμε, πότε το λέμε, πώς το λέμε), η αποτελεσματικότητα του να γινόμαστε κατανοητοί και να μεταδίδουμε με σαφήνεια αυτό που θέλουμε, κλπ.

19 ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ α) Διαπροσωπικές, επικοινωνιακές δεξιότητες (λεκτική/μη λεκτική επικοινωνία, ενεργητική ακρόαση, έκφραση συναισθημάτων, ανατροφοδότηση) β) Δεξιότητες διαπραγμάτευσης άρνησης (διαχείριση συγκρούσεων, δεξιότητες άρνησης, ανάπτυξη δεξιοτήτων αποφασιστικής στάσης) γ) Ενσυναίσθηση δ) Συνεργατικότητα (δεξιότητες σεβασμού της διαφορετικότητας του άλλου, απόψεις, πολιτισμός, κουλτούρα, κλπ, αξιολόγηση της ατομικής συνεισφοράς στην ομαδική εργασία) ε) Δεξιότητες Υποστήριξης (δεξιότητες επιρροής και στήριξης ατομικών απόψεων και των επιλογών, δεξιότητες δικτύωσης και κινητοποίησης)

20 ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ Οριζόντιες Δεξιότητες ή αλλιώς Κοινωνικές Δεξιότητες (soft skills) που συνδέονται με την ανάπτυξη της ίδιας της προσωπικότητας και δεν είναι εύκολα ποσοτικά μετρήσιμες αλλά αξιολογούνται ποιοτικά Δεξιότητες που σχετίζονται με βασικές ικανότητες και είναι ποσοτικά μετρήσιμες Ειδικές κοινωνικές Δεξιότητες που σχετίζονται με το βαθμό ουσιαστικής ένταξης ενός ατόμου στο φυσικό και κοινωνικό-πολιτικό περιβάλλον (μετρήσιμες): Πολιτισμική επίγνωση (κατανοώ το πολιτιστικό περιβάλλον) Περιβαλλοντική επίγνωση (κατανοώ τα βασικά χαρακτηριστικά, τους κινδύνους και τις ανάγκες προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος) Ικανότητα του πολίτη (κατανοώ το θεσμικό περιβάλλον στο οποίο κινούμαι, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις μου, τις βασικές αρχές λειτουργίας του κράτους) Επίγνωση οικονομικού συστήματος (βασικές αρχές της αγοράς, της κίνησης του χρήματος, κλπ)

21 Λήψη Απόφασης Η ζωή κάθε ατόμου καθορίζεται από τις αποφάσεις που έχει πάρει κατά τη διάρκειά της. Όλη η ζωή είναι μια αλυσίδα από αποφάσεις, από τις οποίες άλλες είναι λιγότερο και άλλες περισσότερο σημαντικές. Η διαδικασία λήψης απόφασης είναι η διαδικασία εκείνη κατά την οποία το άτομο επιλέγει μεταξύ δύο ή περισσότερων εναλλακτικών λύσεων, προκειμένου να λύσει κάποιο άμεσο ή μακροπρόθεσμο πρόβλημα ή να εκμεταλλευτεί μια ευκαιρία (Σιδηροπούλου, 2008). Δεν αποφασίζουν όλοι οι άνθρωποι με τους ίδιους τρόπους. Κάποιοι άνθρωποι στηρίζονται περισσότερο στη λογική (ορθολογικός τρόπος), ενώ άλλοι στη διαίσθηση και στα συναισθήματα τους (διαισθητικός). Κάποιοι βασίζονται περισσότερο σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως είναι η γνώμη των άλλων (εξαρτημένος).

22 Λήψη Απόφασης Οι παράγοντες που επηρεάζουν το άτομο στη λήψη αποφάσεων μπορούν να διακριθούν στις εξής κατηγορίες: προσωπικοί (η νοητική κατάσταση, οι ανάγκες, οι αξίες, τα κίνητρα, η συναισθηματική ωριμότητα, ο βαθμός αυτογνωσίας, ) περιβαλλοντικοί (η οικογένεια, το σχολικό περιβάλλον, οι προσδοκίες των σημαντικών άλλων, ) άλλοι (ποιότητα και ποσότητα της πληροφόρησης, πίεση χρόνου, δυνατότητα ανατροπής της απόφασης, )

23 Η έρευνα Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με στόχο να διερευνηθούν θέματα που σχετίζονται με: την αυτοαντίληψη των μαθητών και τους παράγοντες που την επηρεάζουν, τις πηγές πληροφόρησης που αξιοποιούν οι έφηβοι για να ενημερωθούν σχετικά με το εκπαιδευτικό σύστημα, τον βαθμό ετοιμότητας των μαθητών στις πρώτες τάξεις του λυκείου να πάρουν αποφάσεις για σπουδές και επάγγελμα, το βαθμό αποφασιστικότητας ή αναποφασιστικότητας των μαθητών Τα ερωτηματολόγια χορηγήθηκαν σε 120 μαθητές της α και της β τάξης του σχολείου μας, κατά τη διάρκεια μίας διδακτικής ώρας του μαθήματος της ερευνητικής εργασίας, το μήνα Φεβρουάριο.

24 Χαρακτηριστικά του δείγματος 110 μαθητές και μαθήτριες Φύλο: αγόρια (47,3%) - κορίτσια (52,7%) Τάξη: Α τάξη (43,7%) - Β τάξη (56,3%) Θεωρητική κατεύθυνση (38,2%) Θετική κατεύθυνση (61,8%)

25 Ευρήματα της έρευνας Κριτήρια επιλογής κατεύθυνσης: ανάλογα με τη βαθμολογία στα αντίστοιχα μαθήματα της κατεύθυνσης (25,5%) ενδιαφέρον για τις σχολές της κατεύθυνσης (40%) την ευκολότερη από τις άλλες (20%) Επάρκεια ενημέρωσης για το εκπαιδευτικό σύστημα του Γενικού Λυκείου (πανελλαδικές εξετάσεις, εκπαιδευτικές επιλογές, εναλλακτικές δυνατότητες): «καθόλου» (7,3%) «μέτρια» (47,3%) «πολύ» (45,4%)

26 Ευρήματα της έρευνας Πηγές πληροφόρησης (σειρά προτίμησης) διαδίκτυο καθηγητές, γονείς, φίλοι ειδικοί σύμβουλοι ειδικά ενημερωτικά έντυπα τηλεόραση, τύπος Παράγοντες διαμόρφωσης αυτοαντίληψης-αυτοεκτίμησης: οικογένεια σχολείο-καθηγητές φίλοι-παρέες ΜΜΕ κοινωνικές συνθήκες θρησκεία Πολύ Μέτρια Ελάχιστα 74,55% 20% 5,45% 34,5% 58,1% 7,2% 36,4% 38,2% 25,4% 21,8% 32,7% 45,4% 50,9% 40% 9,1% 12,7% 20% 67,3%

27 Ευρήματα της έρευνας Βαθμός ωριμότητας ή ετοιμότητας για τη λήψη απόφασης για σπουδές ή επάγγελμα: 43,6% πολύ ώριμοι να αποφασίσουν 43,6% λίγο ώριμοι 3,6% απάντησαν ότι νιώθουν ανέτοιμοι να αποφασίσουν

28 Ευρήματα της έρευνας Επίσης: τα κορίτσια εμφανίζουν μεγαλύτερο βαθμό σιγουριάς στη λήψη απόφασης συγκριτικά με τα αγόρια οι μαθητές της θεωρητικής κατεύθυνσης βρέθηκε να έχουν υψηλότερο βαθμό ετοιμότητας για να πάρουν μια εκπαιδευτική απόφαση έναντι των μαθητών των άλλων κατευθύνσεων όσο αυξάνεται ο βαθμός στον οποίο οι μαθητές νιώθουν ενημερωμένοι τόσο αυξάνεται και η αποφασιστικότητα

29 Συμπεράσματα Κατά την περίοδο της εφηβείας η αυτοεκτίμηση των νέων δοκιμάζεται και διαμορφώνεται υπό την επίδραση πολλών παραγόντων (οικογένεια, φίλοι, σχολείο, κλπ). Οι περισσότεροι έφηβοι αναζητούν ταυτότητα και ρόλους μέσα στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, επιχειρώντας ταυτόχρονα να αναγνωρίσουν και να αποδεχθούν τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και τις δεξιότητές τους, τις αξίες και τις ικανότητές τους. Η εκπαιδευτική και επαγγελματική πληροφόρηση είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη λήψη ορθών εκπαιδευτικών ή/και επαγγελματικών αποφάσεων από τους εφήβους. Η άσκηση στη λήψη αποφάσεων μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση των αρνητικών σκέψεων και στην εξάλειψη των παραγόντων που προκαλούν αναποφασιστικότητα στους εφήβους.

30 Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!