Friedrich Hölderlin, Εορτη της ειρηνης [Friedensfeier] 1

Transcript

1 Friedrich Hölderlin, Εορτη της ειρηνης [Friedensfeier] 1 1

2 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Friedrich Hölderlin, Εορτη της ειρηνης [Friedensfeier] 1 [πεζο σχεδιασμα] 3 ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ 6 Οι επιμερους στροφες 19 1η στροφη 20 2η στροφη 22 3η στροφη 24 4η στροφη 26 5η στροφη 28 6η στροφη 30 7η στροφη 32 Friedrich Beissner, Διευκρινισεις ["Εκδοση της Στουττγαρδης"] 34 Peter Szondi, Απο το: Μελετες στον Hölderlin 48 Απο την μελετη Επανω στην φιλολογικη γνωση 48 2

3 [ΠΕΖΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ] Χορος ειμαστε πια. Γι αυτο πρεπει το καθε Ein Chor nun sind wir. Drum soll alles oυρανιο που χει ονομαστει, ενας αριθμος Himmlische was genannt war, eine Zahl κλειστος, ιερος, να βγει καθαρα απ το στομα μας. geschlossen, heilig, ausgehen rein aus unserem Munde. Γιατι δες! ειναι το βραδυ του χρονου, η ωρα Denn sieh! es ist der Abend der Zeit, die Stunde 5 που οι διαβατες πηγαινουν προς το καταλυμα. Συντομα επανακαμπτει wo die Wanderer lenken zu der Ruhstatt. Es kehrt bald Ενας θεος μετα τον αλλον, οτι ομως Ein Gott um den anderen ein, dass aber και το φιλτατο τους ακομη, απ το οποιο κρεμονται ολοι τους, δεν ihr geliebtestes auch, an dem sie alle hängen, nicht 3

4 λειπει, Κι ενα παν μεσα σου ολοι αυτοι, ειναι, fehle, Und Eines all in dir sie all, sein, κι οι θνητοι ολοι ειναι, που ως τα τωρα γνωριζουμε. und alle Sterbliche seien, die wir kennen bis hieher. 10 Γι αυτο εσο παρων, νεε. Κανεις, οπως Darum sei gegenwärtig, Jüngling. Keiner, wie εσυ, δεν ισχυει εναντι των υπολοιπων αλλων. Γι αυτο du, gilt statt der übrigen alle. Darum haben τουτοι, στους οποιους το εδωσες, μιλησαν ολοι την γλωσσα κι εσυ die denen du es gegeben, die Sprache alle geredet und du ο ιδιος το ειπες, πως στ αληθεια εμεις selber hast es gesagt, dass in Wahrheit wir auf θα λατρεψουμε στα υψη και πνευματικα επισης σε να- Höhen und geistig auch anbeten werden in Tem- 15 ους. Ησουν μακαριος τοτε, αλλα μακαριωτερος peln. Selig warst du damals aber seliger τωρα, οταν το βραδυ με τους φιλους jetzt, wenn wir des Abends mit den Freunden σε ονομαζουμε και αδουμε απο τα υψη και τριγυρω dich nennen und singen von den Hohen und rings σου ειν οι δικοι σου ολοι. Εχει αποβληθει um dich die Deinigen all sind. Abgelegt πλεον το καλυμμα. Συντομα κι αλλα ακομη θα καθαρισουν επισης, 4

5 nun ist die Hülle. Bald wird auch noch anderes klar 20 και δεν το φοβωμαστε. sein, und wir fürchten es nicht. 5

6 ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ Παρακαλω αυτο το φυλλο να διαβαστει μονον καλοπροαιρετα. Ετσι σιγουρα δεν θα ειναι ακα- Ich bitte, dieses Blatt nur gutmütig zu lesen. So wird es sicher nicht unfass- ταληπτο, κι οπωσδηποτε οχι αποτρεπτικο. Εαν ομως παρολ αυτα μερικοι εβρισκαν μια τετοια lich, noch weniger anstösssig sein. Sollten aber dennoch einige eine solche γλωσσα υπερβολικα μη συμβατικη, τοτε θα πρεπει να τους ομολογησω: δεν μπορω να κανω Sprache zu wenig konventionell finden, so muss ich ihnen gestehen: ich kann nicht αλλιως. Αφου βεβαια σε μιαν ομορφη μερα μπορει ν ακουστει σχεδον καθε ωδικος τροπος, κι η anders. An einem schönen Tage lässt sich ja fast jede Sangart hören, und die φυση, απ οπου προερχεται, το παιρνει και παλι. Ο συγγραφεας σκεφτεται να παρουσιασει στο Natur, wovon es her ist, nimmts auch wieder. Der Verfasser gedenkt dem κοινο μια ολοκληρη συλλογη τετοιων φυλλων, και τουτο σκοπευει να ειναι ενα καποιο δειγμα Publikum eine ganze Sammlung von dergleichen Blättern vorzulegen, und dieses soll irgend eine Probe sein 6

7 τους. davon. 1η ΤΡΙΑΔΑ 1η στροφη Των ουρανιων, σιγαλα αντηχουντων, Der himmlischen, still widerklingenden, Των αργοπλανητων τονων πληρης, Der ruhigwandelnden Töne voll, Κι αεριζομενη ειναι η παλαιοκτιστη, Und gelüftet ist der altgebaute, Μακαρια κατοικουμενη αιθουσa γυρω απο πρασινους ταπητες ευωδιαζει Seliggewohnte Saal; um grüne Teppiche duftet 5 Της χαρας το συννεφο κι ως τα περα λαμποντας στεκουν, Die Freudenwolk und weithinglänzend stehn, Υπερωριμων καρπων πληρεις και χρυσοστεφανωτων κυπελλων, Gereiftester Früchte voll und goldbekränzter Kelche, Τακτοποιημενες, λαμπρη σειρα, Wohlangeordnet, eine prächtige Reihe, Στο πλαι εδω κι εκει ανεβαινοντας απ το Zur Seite da und dort aufsteigend über dem Εξομαλυμενο εδαφος οι τραπεζες. Geebneten Boden die Tische. 10 Γιατι απο μακρυα ερχομενοι κοπιασαν Denn ferne kommend haben Κατα δω, το βραδυ, Hieher, zur Abendstunde, Ξενοι που αγαπιουνται. 7

8 Sich liebende Gäste beschieden. 2η στροφη Και με ματι βασιλεμενο λογαριαζω ακομα, Und dämmernden Auges denk ich schon, Απ το σοβαρο εργο της μερας χαμογελωντας, Vom ernsten Tagwerk lächelnd, 15 Αυτον τον ιδιο να δω, τον αρχοντα της γιορτης. Ihn selbst zu sehn, den Fürsten des Fests. Μα κι αν ακομα συ προθυμα απαρνεισαι την ξενιτεια σου, Doch wenn du schon dein Ausland gern verläugnest, Και σαν απο μακρα ηρωων πορεια κουρασμενο, Und als vom langen Heldenzuge müd, Το ματι σου χαμηλωνεις, απλανες, αλαφροϊσκιωτο, Dein Auge senkst, vergessen, leichtbeschattet, Και παιρνεις μορφη φιλου, παγγνωστε συ, ομως Und Freundesgestalt annimmst, du Allbekannter, doch 20 Σχεδον λυγιζει τα γονατα το Υψηλο. Τιποτε για σενα, Beugt fast die Knie das Hohe. Nichts von dir, Μονον ενα γνωριζω, θνητο δεν εισαι. Nur Eines weiss ich, Sterbliches bist du nicht. Ενας σοφος μπορει να μου διευκρινισει πολλα οπου ομως Ein Weiser mag mir manches erhellen; wo aber Ακομη κι ενας θεος εμφανιζεται, Ein Gott noch auch erscheint, Τουτο οντως ειν αλλη καθαροτητα. Das ist doch andere Klarheit. 3η στροφη 25 Του σημερα ομως οχι, δεν ειναι αναγγελτος 8

9 Von heute aber nicht, nicht unverkündet ist er; Κι ενας που δεν φοβαται πλημμυρα και φλογα Und einer, der nicht Fluth noch Flamme gescheuet, Σαστιζει, καθως απλωθηκε σιγη, οχι ματαια τωρα, Erstaunet, da es stille worden, umsonst nicht, jezt, Καθως πουθενα κυριαρχια δεν βλεπεις σε πνευματα και ανθρωπους. Da Herrschaft nirgend ist zu sehn bei Geistern, und Menschen. Δηλαδη ακουνε το εργο, Das ist, sie hören das Werk, 30 Απο μακρου ετοιμαζοντας, απ το πρωι προς το βραδυ, τωρα μονον, Längst vorbereitend, von Morgen nach Abend, jezt erst, Γιατι απροσμετρητα βομβει προς τα κατω, αντηχωντας στο βαθος, Denn unermesslich braust, in der Tiefe verhallend, Του Κεραυνωτου ο αντιλαλος, ο χιλιοετης καιρος, Des Donnerers Echo, das tausendjährige Wetter, Να κοιμηθουν, συγκαλυπτομενος απο ειρηνης φωνες. Zu schlafen, übertönt von Friedenslauten, hinunter. Σεις ομως, που γινατε ακριβες, ω σεις μερες της αθωοτητας, Ihr aber, theuergewordne, o ihr Tage der Unschuld, 35 Και σημερα σεις φερνετε την γιορτη, αγαπημενες εσεις! κι ανθει Ihr bringt auch heute das Fest, ihr Lieben! und es blüht Τριγυρω βραδυνα το πνευμα σ αυτην τη σιγη Rings abendlich der Geist in dieser Stille; Και ν αναρωτηθω πρεπει, κι ας ηταν αργυροφαιη Und rathen muss ich, und wäre silbergrau Η κομη, ω φιλοι εσεις! Die Loke, o ihr Freunde! Πως για στεφανα να φροντισω και γευμα, τωρα μ αιωνιους νεους 9

10 παρομοια. Für Kränze zu sorgen und Mahl, jetzt ewigen Jünglingen ähnlich. 2η ΤΡΙΑΔΑ 4η στροφη 40 Και πολλους θαθελα να καλεσω, μα ω εσυ, Und manchen möcht ich laden, aber o du, Ο φιλια-σοβαρα στους ανθρωπους προσκειμενος, Der freundlichernst den Menschen zugethan, Κει κατω απο συριο φοινικα, Dort unter syrischer Palme, Οπου κοντα βρισκοταν η πολη, που τ αρεζε ναναι στο πηγαδι διπλα Wo nahe lag die Stadt, am Brunnen gerne war; Τα καλαμποκια θροιζαν τριγυρω, το δροσισμα ανασαινε σιγαλα Das Kornfeld rauschte rings, still athmete die Kühlung 45 Απ τον ισκιο του καθαγιασμενου ορους, Vom Schatten des geweiheten Gebirges, Κι οι αγαπητοι φιλοι, το πιστο συννεφο, Und die lieben Freunde, das treue Gewölk, Σε σκιαζαν κι αυτοι, ωστε η ιεροτολμη Umschatteten dich auch, damit der heiligkühne Απο αγριαδα αναμεσα ηπια η αχτιδα σου ναρθει στους ανθρωπους, ω νεε! Durch Wildnis mild dein Stral zu Menschen kam, o Jüngling! Αχ! μα σκοτεινοτερα σε σκιασε, πανω στον λογο, Ach! aber dunkler umschattete, mitten im Wort, dich 50 Αποφασιζοντας δεινα μια μοιρα θανατηφορα. Ετσι γοργα Furchtbarentscheidend ein tödlich Verhängnis. So ist schnell Παρερχεται το καθε ουρανιο μα οχι ματαια Vergänglich alles Himmlische; aber umsonst nicht; 10

11 5η στροφη Διοτι φειδομενος θιγει του μετρου αειποτε γνωστης Denn schonend rührt des Maases allzeit kundig Μονον μια στιγμη των ανθρωπων τις κατοικιες Nur einen Augenblik die Wohnnungen der Menschen Ενας θεος, απροοπτος, και κανεις δεν το ξερει, ποτε; Ein Gott an, unversehn, und keiner weiss es, wenn? 55 Και μπορει κατοπιν και το θρασυ να διαβει απο πανω, Auch darf alsdann das Freche drüber gehn, Και ναρθει στον αγιο τοπο πρεπει το αγριο Und kommen muss zum heilgen Ort das Wilde Απο περατα μακρυα, ασκει τραχια ψηλαφωντας την τρελλα, Von Enden fern, übt rauhbetastend den Wahn, Κι εκει συναντα μια μοιρα, ομως ευχαριστια, Und trift daran ein Schiksaal, aber Dank, Τουτη ποτε δεν ακολουθει αμεσως μετα το θεοσταλτο δωρο Nie folgt der gleich hernach dem göttlichgegebnen Geschenke; 60 Με βαθεια συλλαμβανεται δοκιμασια. Tiefprüfend ist es zu fassen. Και θα μας ειχαν ακομη, εαν δεν συγκρατουνταν ο δωρητης, Auch wär uns, sparte der Gebende nicht, Προ πολλου ηδη απ της εστιας την ευλογια Schon längst vom Seegen des Heerds Κορφη και χωμα αναφλεγει. Uns Gipfel und Boden entzündet. 6η στροφη Απ το θειο προσδεχθηκαμε ομως Des Göttlichen aber empfingen wir 11

12 65 Και παλι πολλα. Ηταν η φλογα που μας ειχε Doch viel. Es ward die Flamm uns Στα χερια δοθει, και οχθη και κυμα της θαλασσας. In die Hände gegeben, und Ufer und Meersfluth. Πολλα περισσοτερα, διοτι μ ανθρωπινο τροπο Viel mehr, denn menschlicher Weise Ειν εκεινες μ εμας, οι ξενες δυναμεις, εξοικειωμενες. Sind jene mit uns, die fremden Kräfte, vertrauet. Κι αστρο σε διδασκει, το οποιο Und es lehret Gestirn dich, das 70 Εμπρος στα ματια σου ειναι, μα ποτε δεν μπορεις να του μοιασεις. Vor Augen dir ist, doch nimmer kannst du ihm gleichen. Απο τον Πανζωντανο ομως, απ τον οποιο Vom Allebendigen aber, von dem Πολλες ειναι χαρες κι ασματα, Viel Freuden sind und Gesänge, Ενα ειναι Υιος, ενας γαληνια κραταιος ειναι, Ist einer ein Sohn, ein Ruhigmächtiger ist er, Και τον αναγνωριζουμε τωρα, Und nun erkennen wir ihn, 75 Τωρα που γνωριζουμε τον πατερα Nun, da wir kennen den Vater Κι εορτες για να εορτασει Und Feiertage zu halten Το υψηλο, το πνευμα, Der hohe, der Geist Του κοσμου εχει γειρει προς τους ανθρωπους. Der Welt sich zu Menschen geneigt hat. 12

13 3η ΤΡΙΑΔΑ 7η στροφη Διοτι προ πολλου αυτο για κυριος του χρονου ηταν μεγαλο πολυ Denn längst war der zum Herrn der Zeit zu gross 80 Κι ως τα περα εφτανε το πεδιο του, μα ποτε ηταν που το εξαντλησε; Und weit aus reichte sein Feld, wann hats ihn aber erschöpfet? Μα ενας θεος μια φορα και να εκλεξει μπορει το εργο μιας μερας, Einmal mag aber ein Gott auch Tagewerk erwählen, Ομοια με θνητους, και να μοιρασει την μοιρα ολη, Gleich Sterblichen und theilen alles Schiksaal. Μοιρας νομος ειναι τουτο, πως ολοι εμπειρωνται τον εαυτο τους, Schiksaalgesez ist diss, dass Alle sich erfahren, Πως, οταν η σιγη επιστρεφει, και μια γλωσσα ειναι. Dass, wenn die Stille 2 kehrt, auch eine Sprache sei. 85 Οπου ομως το πνευμα δρα, ειμαστε μεσα κι εμεις, κι εριζουμε, Wo aber wirkt der Geist, sind wir auch mit, und streiten, Ποιο ναναι αραγε το καλυτερο. Κι ετσι τωρα μου φαινεται το καλυτερο, Was wohl das Beste sei. So dünkt mir jetzt das Beste, Καθως ειναι πια ετοιμη η μορφη του κι ο μαστορης τελειωμενος, Wenn nun vollendet sein Bild und fertig ist der Meister, Κι ο ιδιος εξαγνισμενος απ αυτην αφηνει το εργαστηρι του, Und selbst verklärt davon aus seiner Werkstatt tritt, Ο σιγαλος θεος του χρονου και μονον της αγαπης ο νομος, Der stille Gott der Zeit und nur der Liebe Gesez, 90 Ο καλος εξομοιωτης, ισχυει απο δω περα εως τον ουρανο. Das schönausgleichende gilt von hier an bis zum Himmel. 8η στροφη Πολλα απο το πρωι και περα, 13

14 Viel hat von Morgen an, Αφοτου μια συνομιλια ειμαστε κι ακουμε ο ενας τον αλλον, Seit ein Gespräch wir sind und hören voneinander, Ο ανθρωπος εμπειραθηκε συντομα ομως θαμαστε ασμα. Erfahren der Mensch; bald sind wir aber Gesang. Κι η μορφη του χρονου, που το μεγαλο πνευμα εκπτυσσει, Und das Zeitbild, das der grosse Geist entfaltet, 95 Ενα σημαδι βρισκεται μπρος μας, πως σ αυτο αναμεσα και σ αλλα Ein Zeichen liegts vor uns, dass zwischen ihm und andern Δεσμος υπαρχει σ αυτο αναμεσα και σ αλλες δυναμεις. Ein Bündnis zwischen ihm und andern Mächten ist. Οχι αυτο μονο του, οι Αποιητοι, Αιωνιοι Nicht er allein, die Unerzeugten, Ew gen Αναγνωριζονται ολοι σ αυτο, οπως και στα φυτα Sind kennbar alle daran, gleichwie auch an den Pflanzen Η μητερα γη και φως κι αερας αναγνωριζονται Die Mutter Erde sich und Licht und Luft sich kennet. 100 Μα τελικα ειναι και παλι, ιερες δυναμεις εσεις, για σας Zuletzt ist aber doch, ihr heiligen Mächte, für euch Το σημαδι της αγαπης το τεκμηριο Das Liebeszeichen, das Zeugniss Πως ειστε ακομη, η μερα της γιορτης, Dass ihrs noch seiet, der Festtag, 9η στροφη Η που τα παντα ενωνει, οπου Ουρανιοι Der Allversammelnde, wo Himmlische nicht Στο θαυμα δεν ειν εμφανεις, ακομη ανιδωτοι στον καιρο, Im Wunder offenbar, noch ungesehn im Wetter, 14

15 105 Οπου ομως στο ασμα φιλοξενοι μεταξυ τους Wo aber bei Gesang gastfreundlich untereinander Σε χορους παροντες, ενας ιερος αριθμος, In Chören gegenwärtig, eine heilige Zahl Οι Μακαριοι με καθε τροπο Die Seeligen in jeglicher Weise Ειναι μαζυ, και το φιλτατο τους επισης, Beisammen sind, und ihr Geliebtestes auch, Απ το οποιο κρεμονται, δεν λειπει κι αυτο διοτι γι αυτο καλεσα An dem sie hängen, nicht fehlt; denn darum rief ich 110 Σε γευμα, που ετοιμαστηκε, Zum Gastmahl, das bereitet ist, Σενα, Αξεχαστε, σενα, το βραδυ του χρονου, Dich, Unvergesslicher, dich, zum Abend der Zeit, ω νεε, σενα αρχοντα της γιορτης και καλλιο να μην πλαγιασει o Jüngling, dich zum Fürsten des Festes; und eher legt Για υπνο το γενος μας Sich schlafen unser Geschlecht nicht, Μεχρι εσεις οι Ευαγγελισμενοι ολοι, Bis ihr Verheissenen all, 115 Ολοι σεις οι Αθανατοι σ εμας All ihr Unsterblichen, uns Να μιλησετε απ τον ουρανο σας, Von eurem Himmel zu sagen, Εδω ναστε στο σπιτι μας. Da seid in unserem Hause. 4η ΤΡΙΑΔΑ 10η στροφη 15

16 Αλαφροπνοοι ανεμοι Leichathmende Lüfte Ηδη σας αναγγελουν, Verkünden euch schon, 120 Σας αγγελει η κοιλαδα που καπνιζει Euch kündet das rauchende Thal Και το χωμα που ακομη δονειται απ τον καιρο, Und der Boden, der vom Wetter noch dröhnet, Μα ελπιδα κοκκινιζει τα μαγουλα Doch Hoffnung röthet die Wangen, Κι εμπρος απ του σπιτιου την πορτα Und vor der Thüre des Hauses Καθιζει μητερα και τεκνο Sitzt Mutter und Kind, 125 Και κοιτα την ειρηνη Und schauet den Frieden Και λιγοι φαινεται να πεθαινουν, Und wenige scheinen zu sterben, Εν ανεμισμα κρατει τις ψυχες, Es hält ein Ahnen die Seele, Σταλμενο απ το χρυσο φως, Vom goldnen Lichte gesendet, Μια υποσχεση κατακρατει τους παλιοτερους. Hält ein Versprechen die ältesten auf. 11η στροφη 130 Βεβαιως ειναι τα μυρωδικα της ζωης, Wohl sind die Würze des Lebens, Απο ψηλα ετοιμασμενα κι επισης 16

17 Von oben bereitet und auch Εξω μεταφερμενα, οι κοποι, Hinausgeführet, die Mühen, Γιατι ολα αρεσουν τωρα, Denn alles gefällt jezt, Το απλοϊκο ομως Einfältiges aber 135 Περισσοτερο γιατι ο απο μακρου ζητουμενος, Am meisten, denn die langgesuchte, ο χρυσος καρπος, Die goldne Frucht, Απο κορμο παμπαλαιο Uraltem Stamm Πεσμενος σε τρομερες θυελλες, In schütternden Stürmen entfallen, Κατοπιν ομως, ως φιλτατο αγαθο, απ την ιερη μοιρα την ιδια, Dann aber, als liebstes Gut, von heiligen Schiksaal selbst, 140 Με οπλα τρυφερα περιφρουρημενη, Mit zärtlichen Waffen umschützt, Η μορφη των Ουρανιων ειναι. Die Gestalt der Himmlischen ist es. 12η στροφη Οπως η λεαινα θρηνησες, Wie die Löwin, hast du geklagt, Ω μητερα, καθως εσυ, O Mutter, da du sie, Φυση, εχασες τα παιδια σου. Natur, die Kinder verloren. 17

18 145 Διοτι σου τα κλεψε, Υπεραγαπωσα, Denn es stahl sie, Allzuliebende, dir Ο εχθρος σου, καθως εσυ σχεδον Dein Feind, da du ihn fast Σαν τους δικους σου γιους τον ειχες παρει Wie die eigenen Söhne genommen, Και με σατυρους συντροφεψες τους θεους. Und Satyren die Götter gesellt hast. Ετσι πολλα εχτισες So hast du manches gebaut, 150 Και πολλα εθαψες, Und manches begraben, Γιατι σε μισει ο,τι Denn es hasst dich, was Συ, πριν απ τον χρονο, Du, vor der Zeit Μεγαλοδυναμη, στο φως εφερες. Allkräftige, zum Lichte gezogen. Πλεον το ξερεις, πλεον τ αφηνεις τουτο Nun kennest, nun lässest du diss; 155 Γιατι αρεσκεται να ησυχαζει αναισθητο, Denn gerne fühllos ruht, Μεχρι να ωριμασει, κει κατω ενα δραστηριο τρομακτικο. Bis dass es reift, furchtsamgeschäfftiges drunten. 18

19 Οι επιμερους στροφες 19

20 1η ΣΤΡΟΦΗ Των ουρανιων, σιγαλα αντηχουντων, Der himmlischen, still wiederklingenden, Των αργοπλανητων τονων πληρης, Der ruhigwandelnden Töne voll, Κι αεριζομενη ειναι η παλαιοκτιστη 3, Und gelüftet ist der altgebaute, Μακαρια κατοικουμενη αιθουσa 4 γυρω απο πρασινους ταπητες ευωδιαζει Seliggewohnte Saal; um grüne Teppiche duftet 5 Της χαρας το συννεφο 5 κι ως τα περα λαμποντας στεκουν, Die Freudenwolk und weithinglänzend stehn, Υπερωριμων 6 καρπων πληρεις και χρυσοστεφανωτων κυπελλων, Gereiftester Früchte voll und goldbekränzter Kelche, Τακτοποιημενες, λαμπρη σειρα, Wohlangeordnet, eine prächtige Reihe, Στο πλαι εδω κι εκει ανεβαινοντας 7 απ το Zur Seite da und dort aufsteigend über dem Εξομαλυμενο 8 εδαφος οι τραπεζες 9. Geebneten Boden die Tische. 10 Γιατι απο μακρυα ερχομενοι κοπιασαν Denn ferne kommend haben Κατα δω, βραδυ 10, 20

21 Hieher, zur Abendstunde, Ξενοι που αγαπιουνται 11. Sich liebende Gäste beschieden. 21

22 2η ΣΤΡΟΦΗ Και με ματι βασιλεμενο 12 λογαριαζω ακομα, Und dämmernden Auges denk ich schon, Απ το σοβαρο 13 εργο της μερας χαμογελωντας 14, Vom ernsten Tagwerk lächelnd, 15 Αυτον τον ιδιο 15 να δω, τον αρχοντα της γιορτης 16. Ihn selbst zu sehn, den Fürsten des Fests. Μα κι αν ακομα συ προθυμα 17 απαρνεισαι 18 την ξενιτεια σου 19, Doch wenn du schon dein Ausland gern verläugnest, Και σαν απο μακρα ηρωων 20 πορεια 21 κουρασμενο 22, Und als vom langen Heldenzuge müd, Το ματι σου χαμηλωνεις, απλανες, αλαφροϊσκιωτο 23, Dein Auge senkst, vergessen, leichtbeschattet, Και 24 παιρνεις μορφη φιλου 25, παγγνωστε 26 συ, ομως Und Freundesgestalt annimmst, du Allbekannter, doch 20 Σχεδον λυγιζει τα γονατα 27 το Υψηλο 28. Τιποτε για σενα, Beugt fast die Knie das Hohe. Nichts von dir, Μονον ενα γνωριζω, θνητο δεν εισαι 29. Nur Eines weiss ich, Sterbliches bist du nicht. Ενας σοφος μπορει να μου διευκρινισει πολλα οπου ομως Ein Weiser mag mir manches erhellen; wo aber Ακομη κι ενας θεος εμφανιζεται 30, 22

23 Ein Gott noch auch erscheint, Τουτο 31 οντως ειν αλλη καθαροτητα. 32 Das ist doch andere Klarheit. 23

24 3η ΣΤΡΟΦΗ 25 Του σημερα ομως οχι, αναγγελτος δεν ειναι 33 Von heute aber nicht, nicht unverkündet ist er; Κι ενας που ουτε πλημμυρα ουτε φλογα φοβηθηκε, Und einer, der nicht Fluth noch Flamme gescheuet, Σαστιζει, καθως απλωθηκε σιγη, 34 οχι ματαια τωρα, Erstaunet, da es stille worden, umsonst nicht, jetzt, Καθως πουθενα κυριαρχια δεν βλεπεις σε πνευματα και ανθρωπους. 35 Da Herrschaft nirgend ist zu sehn bei Geistern und Menschen. Δηλαδη ακουνε 36 το εργο, Das ist, sie hören das Werk, 30 Απο μακρου ετοιμαζοντας 37, απ το πρωι προς το βραδυ, τωρα μονον, Längst vorbereitend, von Morgen nach Abend, jezt erst, Γιατι απροσμετρητα βομβει προς τα κατω 38, αντηχωντας στο βαθος, Denn unermesslich braust, in der Tiefe verhallend, Του Κεραυνωτου ο αντιλαλος, ο χιλιοετης καιρος 39, Des Donnerers Echo, das tausendjährige Wetter, Να κοιμηθουν, συγκαλυπτομενος απο ειρηνης φωνες 40. Zu schlafen, übertönt von Friedenslauten, hinunter. Σεις ομως, που γινaτε ακριβες 41, ω σεις μερες της αθωοτητας 42, Ihr aber, theuergewordne, o ihr Tage der Unschuld, 35 Σεις φερνετε και σημερα την γιορτη, αγαπημενες εσεις! κι ανθει 24

25 Ihr bringt auch heute das Fest, ihr Lieben! und es blüht Τριγυρω βραδυνα το πνευμα σ αυτην τη σιγη Rings abendlich der Geist in dieser Stille; Και ν αναρωτηθω πρεπει, κι ας ηταν αργυροφαιη Und rathen muss ich, und wäre silbergrau Η κομη, ω φιλοι εσεις! Die Loke, o ihr Freunde! Πως για στεφανα να φροντισω και γευμα, τωρα μ αιωνιους νεους παρομοια. Für Kränze zu sorgen und Mahl, jetzt ewigen Jünglingen ähnlich. 25

26 4η ΣΤΡΟΦΗ 40 Και πολλους θαθελα να καλεσω, μα ω εσυ, Und manchen möcht ich laden, aber o du, Ο φιλια-σοβαρα στους ανθρωπους προσκειμενος, Der freundlichernst den Menschen zugethan, Κει κατω απο συριο φοινικα, Dort unter syrischer Palme, Οπου κοντα βρισκοταν η πολη, που τ αρεζε ναναι στο πηγαδι διπλα Wo nahe lag die Stadt, am Brunnen gerne war; Τα καλαμποκια θροιζαν τριγυρω, το δροσισμα ανασαινε σιγαλα Das Kornfeld rauschte rings, still athmete die Kühlung 45 Απ τον ισκιο του καθαγιασμενου ορους, Vom Schatten des geweiheten Gebirges, Κι οι αγαπητοι φιλοι, το πιστο συννεφο, Und die lieben Freunde, das treue Gewölk, Σε σκιαζαν κι αυτοι, ωστε η ιεροτολμη Umschatteten dich auch, damit der heiligkühne Απο αγριαδα αναμεσα ηπια η αχτιδα σου ναρθει στους ανθρωπους, ω νεε! Durch Wildnis mild dein Stral zu Menschen kam, o Jüngling! Αχ! μα σκοτεινοτερα σε σκιασε, πανω στον λογο, Ach! aber dunkler umschattete, mitten im Wort, dich 50 Αποφασιζοντας δεινα μια μοιρα θανατηφορα. Ετσι γοργα 26

27 Furchtbarentscheidend ein tödlich Verhängnis. So ist schnell Παρερχεται το καθε ουρανιο μα οχι ματαια Vergänglich alles Himmlische; aber umsonst nicht; 27

28 5η ΣΤΡΟΦΗ Διοτι φειδομενος θιγει του μετρου αειποτε γνωστης Denn schonend rührt des Maases allzeit kundig Μονον μια στιγμη των ανθρωπων τις κατοικιες Nur einen Augenblik die Wohnnungen der Menschen Ενας θεος, απροοπτος, και κανεις δεν το ξερει, ποτε; Ein Gott an, unversehn, und keiner weiss es, wenn? 55 Και μπορει κατοπιν και το θρασυ να διαβει απο πανω, Auch darf alsdann das Freche drüber gehn, Και ναρθει στον αγιο τοπο πρεπει το αγριο Und kommen muss zum heilgen Ort das Wilde Απο περατα μακρυα, ασκει τραχια ψηλαφωντας την τρελλα, Von Enden fern, übt rauhbetastend den Wahn, Κι εκει συναντα μια μοιρα, ομως ευχαριστια, Und trifft daran ein Schiksaal, aber Dank, Τουτη ποτε δεν ακολουθει αμεσως μετα το θεοσταλτο δωρο Nie folgt der gleich hernach dem göttlichgegebnen Geschenke; 60 Με βαθεια συλλαμβανεται δοκιμασια. Tiefprüfend ist es zu fassen. Και θα μας ειχαν ακομη, εαν δεν συγκρατουνταν ο δωρητης, Auch wär uns, sparte der Gebende nicht, Προ πολλου ηδη απ της εστιας την ευλογια 28

29 Schon längst vom Seegen des Heerds Κορφη και χωμα αναφλεγει. Uns Gipfel und Boden entzündet. 29

30 6η ΣΤΡΟΦΗ Απ το θειο προσδεχθηκαμε ομως Des Göttlichen aber empfingen wir 65 Και παλι πολλα. Ηταν η φλογα που μας ειχε Doch viel. Es ward die Flamm uns Στα χερια δοθει, και οχθη και κυμα της θαλασσας. In die Hände gegeben, und Ufer und Meersflut.h Πολλα περισσοτερα, διοτι μ ανθρωπινο τροπο Viel mehr, denn menschlicher Weise Ειν εκεινες μ εμας, οι ξενες δυναμεις, εξοικειωμενες. Sind jene mit uns, die fremden Kräfte, vertrauet. Κι αστρο σε μαθαινει, το οποιο Und es lehret Gestirn dich, das 70 Εμπρος στα ματια σου ειναι, μα ποτε δεν μπορεις να του μοιασεις. Vor Augen dir ist, doch nimmer kannst du ihm gleichen. Απο τον Πανζωντανο ομως, απ τον οποιο Vom Allebendigen aber, von dem Πολλες ειναι χαρες κι ασματα, Viel Freuden sind und Gesänge, Ενα ειναι Υιος, ενας γαληνια κραταιος ειναι, Ist einer ein Sohn, ein Ruhigmächtiger ist er, Και τον αναγνωριζουμε τωρα, 30

31 Und nun erkennen wir ihn, 75 Τωρα που γνωριζουμε τον πατερα Nun, da wir kennen den Vater Κι εορτες για να εορτασει Und Feiertage zu halten Το υψηλο, το πνευμα, Der hohe, der Geist Του κοσμου εχει γειρει προς τους ανθρωπους. Der Welt sich zu Menschen geneigt hat. 31

32 7η ΣΤΡΟΦΗ Διοτι προ πολλου αυτο για κυριος του χρονου ηταν μεγαλο πολυ Denn längst war der zum Herrn der Zeit zu gross 80 Κι ως τα περα εφτανε το πεδιο του, μα ποτε ηταν που το εξαντλησε; Und weit aus reichte sein Feld, wann hats ihn aber erschöpfet? Μα ενας θεος μια φορα και να εκλεξει μπορει το εργο μιας μερας, Einmal mag aber ein Gott auch Tagewerk erwählen, Ομοια με θνητους, και να μοιρασει την μοιρα ολη, Gleich Sterblichen und theilen alles Schiksaal. Μοιρας νομος ειναι τουτο, πως ολοι εμπειρωνται τον εαυτο τους, Schiksaalgesez ist diss, dass Alle sich erfahren, Πως, οταν η σιγη επιστρεφει, και μια γλωσσα ειναι. Dass, wenn die Stille kehrt, auch eine Sprache sei. 85 Οπου ομως το πνευμα δρα, ειμαστε μεσα κι εμεις, κι εριζουμε, Wo aber wirkt der Geist, sind wir auch mit, und streiten, Ποιο ναναι αραγε το καλυτερο. Κι ετσι τωρα μου φαινεται το καλυτερο, Was wohl das Beste sei. So dünkt mir jetzt das Beste, Καθως ειναι πια ετοιμη η μορφη του κι ο μαστορης τελειωμενος, Wenn nun vollendet sein Bild und fertig ist der Meister, Κι ο ιδιος εξαγνισμενος απ αυτην αφηνει το εργαστηρι του, Und selbst verklärt davon aus seiner Werkstatt tritt, Ο σιγαλος θεος του χρονου και μονον της αγαπης ο νομος, 32

33 Der stille Gott der Zeit und nur der Liebe Gesez, 90 Ο καλος εξομοιωτης, ισχυει απο δω περα εως τον ουρανο. Das schönausgleichende gilt von hier an bis zum Himmel. 33

34 Friedrich Beissner, Διευκρινισεις ["Εκδοση της Στουττγαρδης"] Οι δωδεκα στροφες του υμνου συντασσονται, δια της κανονικα εναλλασσομενης εκτασης απο 12, 12, 15 στιχους, σε τεσσερεις τριαδες, οι οποιες διακρινονται μεταξυ τους και με μια αισθητη αλλαγη των τονων. Ο ποιητης - οπως φαινεται, σ αυτην την οριστικη γραφη για πρωτη φορα - κατεστησε την διαιρεση σε τριαδες ορατη με μεγαλυτερα διαστηματα μετα απο καθε τριτη στροφη. 15, τον αρχοντα της γιορτης : Αυτη η κατα τροπον εξαιρετικο, στην εκστατικη κορυφωση του υμνου (στην ενατη στροφη, 112) ακομη μια φορα εμφανιζομενη θεϊκη μορφη, δεν ονομαζεται μ ενα ονομα. Αυτο, δεδομενης της προφανους κλισης του Hölderlin για συγκεκριμενα ονοματα, ακομη και στο πλεον πανηγυρικο ποιημα, δεν ειναι βεβαιως συμπτωματικη. Ενα ερμηνευτης, ο οποιος ομως εδω παρολαυτα θα ηθελε να ταυτισει την εδω μη ονομασιμη μορφη με ενα ονομα, θα κατεστρεφε ενα κυριο μοτιβο οχι μονον αυτου του υμνου, αλλα της απο καταβολης κυκλικης ποιησης και νοησης του Hölderlin συνολικα. Διοτι η επικληση αυτου 34

35 του Θεϊκου Πνευματος δεν γινεται πρωτη φορα και μονον στην Γιορτη της Ειρηνης τωρα μονον με ματι που βασιλευει αντιληπτος, ομως με χαρουμενη υποψια, οταν εμφανιστει ολοτελα, θα φερει ενα τελος στον γλισχρο καιρο μεσω αυτου και μεσα σ αυτον, μετα απο το ηδη παρα πολυ διαρκουν σχισμα της αποστασης των θεων, ενα νεο κοινο πνευμα θα ενωσει τους ανθρωπους στην αναβλεψη προς τους επανερχομενους θεους. Απο αυτην την ελπιδα δεν αναπτερωνονται μονον οι ωδες, οι ελεγειες και οι υμνοι: και το διηγημα και το δραμα, στα σημεια κορυφωσης τους αιρονται σ αυτην. Ηδη στην <Νεοτητα του Υπεριωνα> βρισκουμε μια πρωτη διαμορφωση μιας "Γιορτης της Ειρηνης": Κι αξιζει βεβαια μια γιορτη, η μακαρια ειρηνη μ ολα οσα ειν εδω! - Τον Εναν, που προσκυνουμε, δεν τον ονομαζουμε κι αν μα ειναι τοσο κοντα, οσο εμεις στον εαυτο μας, δεν τον εκστομιζουμε. Αυτον καμμια μερα δεν τον γιορταζει κανενας ναος δεν του ειναι ταιριαστος τον γιορταζει μονον η συνηχηση των πνευματων μας κι η ατελειωτη τους αναπτυξη. Εδω μαλιστα λεγεται εκπεφρασμενα οτι ο Ενας, για τον οποιον γινεται το προσκυνημα της γιορτης, δεν ονομαζεται. Η ακολουθια των προτασεων κανει επισης σαφες πως δεν ειναι η προσωποποιημενη ειρηνη καθεαυτην ο αρχοντας της γιορτης: ο Ενας, τον οποιον προσκυνουμε και τον οποιον δεν ονομαζουμε, πρεπει να ειναι ενας αλλος απο την μολις ηδη εμφατικα ονομασθεισα ειρηνη. - Επισης δεν πρεπει να σκεφτουμε εναν επανερχομενο Χριστο, ουτε εδω ουτε στην <Γιορτη της Ειρηνης>. Βεβαια στα σχεδιασματα (σελ ) για τον υιο και κηρυκα του Ενος, χριστιανικου θεου προοριζονταν κατα την επανοδο των θεων (στον πληθυντικο!) ενας παραξενος 35

36 μεσολαβητικος ρολος, οπου αυτο ο ιδιος επρεπε να γινει ανομοιος με τον εαυτο του - για την σοβαρη χριστιανικη πιστη ενα σκανδαλο! Μπορουμε να υποθεσουμε οτι ακριβως γι αυτο κανενα απο τα τρια σχεδιασματα δεν εφθασε μεχρι το τελος. Η τελειωτικη μορφη βλεπει πλεον στον μεσολαβητη στο κατωφλι δυο κοσμικων εποχων εναν νεον θεο, ακομη μη ονομασιμον με ενα ονομα (πρβλ. 132,14-16), τον βλεπει κι αυτον οπως ολους τους θεους (164,20) και οπως τον υιο του χριστιανικου θεου (164,29) ως εναν νεο (Πεζο Σχεδιασμα, 10). Η μεταβαση στην τεταρτη στροφη κανει σαφες οτι ο εκει προσφωνουμενος, τον οποιον ο ποιητης, σταθμιζοντας ποιος εχει τωρα να προσκληθει στην προετοιμαζομενη γιορτη, εχει κατα νου ως πρωτον, δεν μπορει να ειναι ταυτοσημος με τον ηδη στην δευτερη στροφη προσφωνουμενο αρχοντα της γιορτης (βλ. και την διευκρινιση του 164,21). - Ο στην συνηχηση των πνευματων μας παροντικος νεος θεος μπορει να αποδοθει περιφραστικα ως η μορφοποιημενη ετοιμοτητα των ανθρωπων για νεα δημιουργικη συναντηση με εναν θεο. - Ο μεγαλος συμφιλιωτικος λογος του Εμπεδοκλη (στην δευτερη πραξη του πρωτου σχεδιασματος) περιεχει πολλα την <Γιορτη της Ειρηνης> προετοιμαζοντα μοτιβα. 16, ξενιτεια : Το οτι ο Hölderlin συλλαμβανει την ζωη του κοσμου ως εναλλαγη εκπτυξης και κλεισιματος, ως αποδημια απο και επανοδο στον εαυτο, δεν στοιχειοθετειται μονον απο το <Υπεριων> 325, Στο <Η Αιμιλια πριν απ την ημερα του γαμου της> 290,24κ.ε. τα δυο πνευματα, τα οποια εμας τους ζωντες συμφωνα μ αυτον τον νομο συνοδευουν επανω και κατω, καλουνται η ελπιδα κι η ευχαριστια. Επισης και προπαντων, αυτος ο νομος της ζωης 36

37 αναφερεται στην ελεγεια < Παλιννοστηση> [<Heimkunft>] 120,30, οπου η ιερη ευχαριστια χαμογελωντας φερνει τους προσφυγες, τους επαναφερει στην πατριδα. Πρβλ. ακομη <Υπεριων> 368,16κ.ε., οπου με την εννοια μιας εθνικης ιδιομορφιας γινεται λογος για την επανοδο του πνευματος στον εαυτο του (πρβλ. επισης <Υπεριων> 364,15-17). Για την αναγκαιοτητα της αποδημιας [Ausflug] γινεται λογος επανειλημμενα: βλ. μονον <Φωνη του λαου> [<Stimme des Volks>] 85,25-28 και την σχετικη διευκρινιση ακομη <Στην Μαντοννα> [<An die Madonna>] 210,22-28 ακομη απο το <Επιστροφη στην πατριδα> [<Rückkehr in die Heimat>] (με ενα εμφατικο νοημα - σελ. 55κ.ε.), απο την <Παλιννοστηση> (σελ ). - Το σημαντικο γραμμα στον Böhlendorf της 4ης Δεκεμβριου 1801 συζητα θεωρητικα οτι η προοδος της μορφωσης απο το εθνικο, συγγενες, απο την "φυση" προς την "τεχνη", σ εμας επιτελειται αλλιως, αντιστροφα, απ ο,τι στους Ελληνες. Οι δυο πολοι αυτης της αντιθετικαδυναμικης αναφορας καλουνται νηφαλιοτητα και ιερο παθος (η πυρ εξ ουρανου). Ομως, λεει, οι Ελληνες, ακριβως επειδη εμεις, καθοτι ως προς τον στοχο και την κατευθυνση βεβαια δεν μπορουμε να εχουμε κατι ομοιο μ αυτους, για την ορθη ιδιοποιηση και ενδυναμωση του συγγενους μας, το οποιο σ αυτους ανταποκρινεται με το στο τελος του δρομου τους φθασμενο, μας ειναι απαραιτητοι. Στην σχολη τους, το "αποδημουν" εσπεριο πνευμα μπορει να ενδυναμωθει προτου εκκινησει για την συναντηση με τους θεους του. Αυτο λεει μια οψιμη παραλλαγη (μεταγενεστερη βεβαια απο την <Γιορτη της Ειρηνης>) του <Αρτου και Οινου> [<Brot und Wein>] στην εμφατικη εικονα της αποικιας [Kolonie], την οποια το πνευμα, 37

38 λησμονωντας με τολμη την πατριδα του, πρεπει στην αρχη ν αναζητησει και ν αγαπησει, εως οτου κατοπιν παλιννοστησει στον ισκιο τωνδρυμων μας (119,15-19). Η παρατεθεισα παραλλαγη υπαινισσεται ακομη τον κινδυνο που ελλοχευει, οταν το πνευμα καθυστερει υπερβολικα την επιστροφη στον εαυτο του, στην πατριδα του, δηλαδη τον κινδυνο της αποξενωσης. Ετσι το εννοουν και οι πρωτοι στιχοι της <Μνημοσυνης> (2ο σχεδιασμα), οτι μπορει σχεδον / Την γλωσσα να χασουμε στην ξενιτεια στις μεταβατικες εποχες (199,29κ.ε.). Και γι αυτο το πνευμα της Εορτης της Ειρηνης κατα την επιστροφη στον εαυτο του προθυμα θα απαρνηθει την ξενιτεια του και ως μορφοποιημενη ετοιμοτητα του ενθρωπου για μια νεα δημιουργικη συναντηση με τον θεο, στο κατωφλι μιας ωραιοτερης εποχης, την οποια πιστευουμε, (<Η Αγαπη> [<Die Liebe>] 73,28-74,1) θα λαβει παλι μορφη φιλου, οχι πλεον ενας αποξενωμενος, ο οποιος ως προς την νοσταλγια του ποιητη σχεδον υπερβολικα παρεμεινε στην ξενιτεια, στην αποικια, δεν εχασε την γλωσσα στην ξενιτεια, ως αρχοντας της γιορτης παρολη την υψηλη θεϊκοτητα ειναι οντως ενας παγγνωστος. Οτι το Πνευμα, το απο μακρου απον, την ποθητη ημερα της εκπληρωσης θριαμβευτης παλιννοστει απο την ξενιτεια (χαιρετιζει τον πατριο αιθερα), το γνωριζει ηδη ο Υπεριων, ο οποιος θελει να ησυχασει μονον τοτε οταν του Πνευματος η θαλπωρη δεν ειναι πια μυστικο, τοτε μονον, οταν τα ματια ολα μεταβαλλονται σε αψιδες θριαμβου, οπου των ανθρωπων το πνευμα, το απο μακρου απον, καταλαμπει μεσ απο τις πλανες και τα παθη και θριαμβευτης χαιρετιζει τον πατριο αιθερα ("Υπεριων" 393,25-29). - Επισης ο Εμπεδοκλης στον μεγαλο του 38

39 συμφιλιωτικο λογο (1ο σχεδιασμα 2η πραξη) κηρυσσει για τα Πνευματα της φυσης οτι στην απαρχη μιας νεας εκπληρωμενης εποχης φερνουν την χαρα εδω απο εναν μακρυνο ξενο κοσμο: Τοτε, ω σεις, Πνευματα της μεταβαλλομενης Φυσης! τοτε προσκαλεστε, ευφροσυνα σεις, Την που απο βαθη κι απο υψη σας παιρνει την χαρα Και σαν μοχθο και τυχη και βροχη και λιακαδα Την φερνει εδω στων στενοχωρων θνητων τις καρδιες Απο ξενο κοσμο μακρυνο, Τον ελευθερο λαο στις γιορτες του προσκαλεστε Φιλοξενα! ευλαβικα! Παντως η λεξη Ausland [ξενιτεια] εννοειται παρομοια κι απο τον Schiller, δηλαδη οχι ως γεωγραφικο μεγεθος αλλα ως εκφραση της παροδικης αποξενωσης απο την ππατρια προελευση, ως προσωρινα αναληφθεισα ξενη συμπεριφορα - <Η δυναμη του υμνου> [<Die Macht des Gesanges>] στ : Ετσι φερνει στις καλυβες της νιοτης του, / Στης αθωοτητας του την καθαρη ευτυχια, / Απο μακρυνης ξενιτειας ηθη ξενα / Τον προσφυγα ο υμνος πισω. Και ο.τι λεει ο Schiller για την εξελιξη και την μορφωση του εκαστοτε καλλιτεχνη, ο Hölderlin το διευρυνει και το εμβαθυνει αναφεροντας το στο Πνευμα του λαου και την αναγκαια αρχικη του αποξενωση - ο Schiller λεει: Ο καλλιτεχνης ειναι μεν ο γιος της εποχης του, ομως κακο γι 39

40 αυτον, αν ειναι μαζυ ο οικοσιτος η μαλιστα ο ευνοουμενος της. Μια θεοτητα αγαθοεργος ας αποσχισει εγκαιρα το βρεφος απο της μητερας του τον μαστο κι ας το θρεψει με το γαλα μιας καλυτερης εποχης κι ας το αφησει να ωριμασει και να ενηλικιωθει κατω απο τον μακρυνο ελληνικο ουρανο. Οταν κατοπιν γινει αντρας, τοτε ας γυρισει, μια ξενη μορφη, πισω στον αιωνα του. Ο τροπος σκεψης κι εκφρασης του Hölderlin, ιδωμενος φιλολογικα-ιστορικα, δεν ειναι λοιπον διολου τοσο ασυνηθιστος. Ακριβως οπως στον Schiller ο μεμονωμενος καλλιτεχνης, ετσι στην <Γιορτη της Ειρηνης> το δημιουργικο Πνευμα του λαου, προορισμενο πλεον για αρχοντας της γιορτης, αφου ωριμασε κι ενηλικιωθηκε κατω απο μακρυνο ελληνικο ουρανο, επιστρεφει στον αιωνα του ως μια ξενη μορφη (!) και σ αυτην την επιστροφη στον εαυτο του παιρνει παλι μορφη φιλου. 17 σαν απο μακρα ηρωικη πορεια κουρασμενο : Στην ποιητικη εικονα αυτο μπορει βεβαια να ειπωθει για το κατω απο ξενον ουρανο ωριμαζον Πνευμα, το οποιο ιδιοποιειται το ξενο, ωστε να σταθεροποιηθει και να δυναμωσει μεσα στο ιδιον και συγγενες, το οποιο λοιπον εκπορθει το ξενο οπως ο πανεκπορθων Βακχος στην ωδη <Επαγγελμα του Ποιητη> [<Dichterberuf>], ο φιλικωτερος απ ολους τους εκπορθητες. - Ομως το επιθετο müd [κουρασμενο(ς)] δεν χρειαζεται απαραιτητα να εκληφθει ως αρσενικο και ονομαστικη κι ετσι να αναφερθει στον αρχοντα της γιορτης καθεαυτον, ο οποιος λοιπον θα ηταν κουρασμενος απο μια ηρωικη πορεια την οποια θα ειχε κανει ο ιδιος - το επιθετο μπορει να ειναι επισης ουδετερο και αιτιατικη και τοτε λοιπον να ανηκει στην λεξη ματι (το μοριο σαν φαινεται μαλιστα να ευνοει 40

41 αυτην την ερμηνεια): Ο αρχοντας της γιορτης χαμηλωνει το ματι του, διοτι εγινε κουραστηκε με την μακρα ηρωικη πορεια που τα χρονια των αναστατωσεων του πολεμου δεν ελεγε να τελειωσει, κουραστηκε να βλεπει παντου τις πολεμικες ταραχες και πλεον ειναι ανοιχτο για επιτελους συντομα παλι πιο ειρηνικες εικονες - πρβλ. και <Υπεριων> 372,5: το ματι σου ειναι κουρασμενο. 18 απλανες : Πρβλ. <Ο Αποχαιρετισμος> [<Der Abschied>] 77,16 και την διευκρινιση. 19 παγγνωστε : Γιατι ο αρχοντας της γιορτης προσφωνειται ετσι, ειπωθηκε ηδη στην διευκρινιση του Το γεγονος οτι ο Hölderlin για τον ημιτελη υμνο στον Βοναπαρτη (σελ. 203) μετα απο καποιον δισταγμο σκεφτηκε την επικεφαλιδα <Στον παγγνωστο>, δεν μπορει ποτε να δικαιολογησει μια ταυτιση του αρχοντα της γιορτης της ειρηνης, του θεϊκα τιμωμενου αθανατου, με τον γαλλο στρατηγο, οπως ισχυριστηκαν με καθε σοβαροτητα αμεσως μετα την εμφανιση του ποιηματος. Το μια φορα δοκιμαστικα σ ενα εγκαταλειμμενο σχεδιασμα χρησιμοποιημενο επιθετο δεν μπορει βεβαια στον απαντα χρονο να καθηλωθει στην σχεση του με το τελειως εξατομικευμενο αντικειμενο και για τον ποιητη να μην μπορει να χρησιμοποιηθει μ ενα αλλο νοημα. - Εναντιον της ερμηνειας του Βοναπαρτη συνηγορει και η σκεψη οτι ο ποιητης, εαν τον ειχε δει ως τον "ηρωα", τον αρχοντα μιας παλι ανθρωπους και θεους ενοποιουσας εορτης της ειρηνης, σιγουρα δεν θα τον ειχε αφησει αμνημονευτο στα γραμματα σε συγγενεις και φιλους οπου με θρησκευτικα ενθουσιωδη λογια γραφει για την αναμενομενη και για την χαρισθεισα ειρηνη (βλ. τα γραμματα σελ. 928, 930, 932)

42 πλημμυρα και φλογα: πρβλ. <Της Μητερας Γης> [<Der Mutter Erde>] 138,16 : Και πλημμυρες... και φλογες του καιρου. Η παρασταση της επικινδυνοτητας ενος δρομου απο φλογα και νερο ειναι βιβλικη: πρβλ. Ψαλμος 66,12: Ισαϊας 43,2. 35,36 ανθει / Τριγυρω βραδυνα το πνευμα σ αυτην τη σιγη : Πρβλ. <Υπεριων> 423,30κ.ε. επισης 314,8κ.ε.. 39 μ αιωνιους νεους παρομοια : Ειναι οι θεοι κι οι υιοι των θεων, οι νεωτεροι των οποιων σ αυτο το ασμα προσφωνουνται με εμφατικο τονισμο ως νεοι: ο Χριστος 48 κι ο αρχοντας της γιορτης 112. πρβλ. την διευκρινιση στο <Υπεριων> 299,39 επισης 411,34κ.ε. 40 Και πολλους θαθελα να καλεσω, μα ω εσυ : Εδω πρωτα, στην αρχη της δευτερης τριαδας των στροφων, γινεται λογος για τον Χριστο. Ο ποιητης, λογαριαζοντας τους πολλους που θαθελε να καλεσει, σκεφτεται αυτον πρωτα, ο οποιος επισης ανηκει στους νεους (48). Και παλι τον σκεφτεται με ενα διστακτικο μα (40). Το νοημα της μ αυτο εισαγομενης ανακολουθιας ειναι αναμφισβητητο: ο Χριστος, κι αυτος ενας υιος του Πατρος οπως ο Evier και οι αλλοι ημιθεοι, διαφερει οντως απο τους αδελφους του κατα το οτι δεν μπορεσε να διαγραψει την τροχια του μεχρι το τελος: πανω στον λογο τον ανεκοψε μια μοιρα θανατηφορα εκεινο το χαρουμενο, το οποιο ηθελε να φθασει, οπως λεγεται στο σχεδιασμα, γρηγορα συγκαλυφθηκε (157,33). Ετσι φαινεται αμφισβητησιμο, εαν τωρα μπορει να ειναι φιλοξενουμενος της χαρουμενης γαμηλιας γιορτης. Στην αρχη της επιγειας πορειας του τα πραγματα φαινοταν αλλιως. Αυτο το υπαινισσονται μερικες ανακλησεις απο τον Ιωαννη στο τεταρτο κεφαλαιο του Ευαγγελιου του στην καταγραφομενη συνομιλια του με την σαμαριτισσα. - Βλεπε τις διευκρινισεις στο 160,17-42

43 28. - Και παλι η μοιρα του προωρου θανατου του, αποφασιζοντας δεινα, τον εκανε αγνωριστο, ωστε ο ποιητης να αμφιβαλλει εαν πρεπει να τον καλεσει στην εορτη της ειρηνης. - Οι ερμηνευτες οι οποιοι γυριζουν το 40 ετσι ωστε εδω ο ποιητης να ρωτα ποιον θα πρεπει να καλεσει επιπλεον του κατα την γνωμη τους ηδη παροντος Χριστου, εαν μπορει να καλεσει τους αρχαιους θεους, παραβλεπουν οτι στο 1ο σχεδιο στο αντιστοιχο σημειο (157,32) ελεγε: εσο παρων, νεε. Εδω ξεκαθαρα προσκαλειται ο Χριστος - στο 2ο σχεδιο στην θεση αυτης της προστακτικης βεβαιοτητας μπαινει η δισταζουσα αμφιβολια -, εδω λοιπον ο Χριστος καλειται, στην αποκαλυψη της μακαριας ειρηνης (1η στροφη του σχεδιου) να μην λειψει. - Κι ακομη κι αν κανεις ηθελε να παραδεχθει οτι η στην οριστικη διασκευη η προδιαθεση θα μπορουσε να ειχε αλλαξει τοσο ριζικα: τι παραξενη γιορτη θα ηταν αυτη η εορτη της ειρηνης, οταν ο αρχοντας σαν τετοιος αρχικα θα προσκυνουνταν εμφατικα, ομως κατοπιν θα ανεκυπταν αμφιβολιες, εαν οι φιλοξενουμενοι και συνδαιτημονες της γιορτης θα μπορουσαν επισης να παρευρεθουν μ αυτον, μ αυτον, τον (αρα βιαστικα ετσι ονομασθεντα;) αρχοντα της γιορτης! Σ αυτους τους καταληκτικους στιχους της δευτερης, στον νεο Χριστο αφιερωμενης τριαδας στροφων η συζητηση, εαν ο προωρα απο μια σκοτεινη μοιρα συσκοτισμενος θα μπορουσε να ειναι φιλοξενουμενος της ολο χαρες γαμηλιας εορτης, αποληγει σε μια καταφατικη απαντηση: ως υιος του πατρος, απ τον οποιο / Πολλες ειναι χαρες κι ασματα, θα συμμετασχει κι αυτος στην εορτη της ειρηνης. - Το υπερβατον καθιστα την εμφαση αισθητη - οι στιχοι σχηματιζουν εναν εξαρτημενο ορο: "Οταν ενα ειναι υιος του πανζωντανου, 43

44 τοτε ειναι ενας γαληνια κραταιος" (που θα πει: ετσι δεν χρειαζεται πρωτα να αποδειχθει, γνωριζεται και αναγνωριζεται). 79 αυτο : Το υψηλο, το πνευμα του κοσμου, αφου πρωτα προ πολλου, επι πολυ χρονο, ηταν πολυ μεγαλο για κυριος του χρονου και γι αυτο ειχε αποσυρθει, τωρα εχει γειρει παλι προς τους ανθρωπους. (Το οτι και ο των θεων θεος - κι οχι απλως ο Χριστος - ειναι μεγαλυτερος απο το πεδιο του και δεν εξαντλειται απο αυτο το πεδιο, το λεει ηδη το πρωτο σχεδιο 158,32.κ.ε.) Ηδη λοιπον για πολυ χρονο εχαινε ενας κενος χωρος αναμεσα στον πολυ μεγαλο πλεον πατερα των χαρων και ασματων και στους ανθρωπους, η ικανοτητα των οποιων να αρθουν σε χαρες υψιστες ειχε φθινει. Αυτο το λεει ηδη η ελεγεια <Αρτος και Οινος> (118,20-22) : Καθοτι για την χαρα, μετα πνευματος, εγινε το μεγαλυτερο παρα πολυ μεγαλο / Μεταξυ των ανθρωπων κι ακομη, ακομη λειπουν οι δυνατοι για υψιχτες / χαρες. Και οπως στην ελεγεια δηλωνεται η πεποιθηση οτι στην χαλκινη κουνια του γλισχρου καιρου θα μεγαλωσουν ηρωες αρκετα, καρδιες που σε δυναμη θαναι ομοια με τους ουρανιους (118,4), ετσι και ο υμνος με τον τροπο του αδει γι αυτο Πρβλ. Την διευκρινιση στο <Υπεριων> 430,10 κ.ε. 84 και μια γλωσσα : Η πολυσχιδης συνομιλια (92) του γλισχρου ενδιαμεσου καιρου επιτελει και τουτο, πως ολοι εμπειρωνται τον εαυτο τους (83), ωστε, οταν η θορυβωδης συγχυση μεταμορφωθει παλι σε σιγη, να ειναι μια γλωσσα, μια μοναδικη γλωσσα των αγαπωντων (<Η Αγαπη> 74,10) Πρβλ. 246,15κ.ε. 89 Ο σιγαλος θεος του χρονου : Εδω το επιθετο δεν εχει διολου μια απλως διακοσμητικη λειτουργια. Μεχρι τωρα για τον θεο του χρονου γινοταν λογος διαφορετικα: πρβλ. <Το πνευμα του χρονου> 44

45 [<Der Zeitgeist>] 58,5-8 <Στον Εντουαρντ> [<An Eduard>] 80,24-27 <Ελεγεια> [<Elegie>] 100,1-3 <Το Αρχιπελαγος> [<Der Archipelagus>] 131, Τωρα ο χρονος δεν συμπαρασυρει πια, ο θεος του εχει γινει σιγαλος. Η ειρηνη εδωσε ενα τελος στις εριδες για την κυριαρχια (πρβλ. <Η Ειρηνη> [<Der Frieden>] 61,4), θα δωσει στους ανθρωπους παλι μια μονη στη ζωη (<Η Ειρηνη> 61,18), και ο καλα εξομοιωνοντας νομος της αγαπης θα ισχυει εφεξης πλεον μονος αυτος. 98 φυτα : Οπως την ανοιξη δηλωνεται η νεα συσχετιση στα χλοερα πρασινιζοντα φυτα - για τον Hölderlin απο παντα σημαδι του ομορφοτερου καιρου, στον οποιο πιστευουμε (<Η Αγαπη> 73,28-74,1) -, με ποιον τροπο απο τα φυτα αναγνωριζονται γη και φως κι αερας ως παλι συνεργουντα, ετσι η τωρα υπο την ευλογια της ειρηνης εκπτυσσομενη μορφη του χρονου ειναι ενα σημαδι για την ανανεωμενη συνεργια των θεων ολων, για τον δεσμο αναμεσα στο μεγαλο πνευμα και αλλων δυναμεων η μερα της γιορτης, / Η που τα παντα ενωνει : Ο μοναδικος διασκελισμος στροφης σ αυτο το ασμα. Το κατα τα αλλα επισης σπανια εφαρμοζομενο στιλιστικο μεσο ειναι παντα ενδειξη του υψιστου παθους πρβλ. <Πατμος> 177,19 κ.ε. 108 το φιλτατο τους..., / Απ το οποιο κρεμονται : Οι προς τους ανθρωπους παλι κλινοντες θεοι ολοι χρειαζονται - αυτο ειναι ενα σταθερο μοτιβο στην θρησκευτικη σκεψη του Hölderlin - εναν μεσολαβητη για να μπορουν καν να επενεργουν. Γι αυτο τουτος ειναι το φιλτατο τους και κρεμονται απ αυτον. 109 διοτι γι αυτο κηρυξα : Εδω αρχιζει ο πυρηνας της κορυφαιας στροφης. Εαν οι πρωτες 5½ αραδες της στροφης δηλωνουν το πως κατα την που τα παντα ενουσα μερα της γιορτης οι Ουρανιοι 45

46 συνευρισκονται (ακριβεστερα: θα συνευρεθουν συντομα), και οι 5½ τελικοι στιχοι το πως αυτοι τοτε επανακαμπτουν στους ανθρωπους και "ειναι εδω", ετσι στο ενδιαμεσο συνδετικο τμημα ο ποιητης αγαλλιαζει για το οτι το φιλτατο, απο το οποιο οι θεοι κρεμονται, τον αρχοντα της γιορτης, τον απο μακρου ποθουμενο, τον απο μακρου αποξενωμενο, ομως αξεχαστο (η μορφοποιημενη προθυμια των ανθρωπων για την επικειμενη νεα δημιουργικη συναντηση του θεου, του νεου μεσολαβητη θεου) τον καλεσε, τον (απο)καλεσε αρχοντα της γιορτης. Το καλεσε γι αυτο, για να πραγματωθει η νεα συσχετιση μεταξυ ουρανου και γης. Διοτι αυτο ειναι το λειτουργημα του ποιητη σε τραχεις καιρους, να ετοιμασει το εδαφος, να καλλιεργησει το εδαφος για τους επανερχομενους θεους (<Γερμανια> [<Germanien>], 154,19 κ.ε.). Με το ιδιο νοημα λεει η ωδη <Εντροπη> [<Blödigkeit>] (96,1-3) με υψηλες αξιωσεις για το ασμα, οτι φερνει του ανθρωπους και τους ουρανιους μεταξυ τους, προς την επανακαμψη. 126 Και λιγοι φαινεται να πεθαινουν : Οπως ο Σιμων και η Αννα - πρβλ. Κατα Λουκαν 2, Οι ανθρωποι ειχαν εκπεσει απο την Φυση, την μητερα των θεων και των ανθρωπων (ζουσαν διχως ενα θειο: πρβλ. <Το Αρχιπελαγος> 130,14-24 ), παρασυρμενοι απο τον εχθρο, το κακο πνευμα της ανησυχιας, το οποιο φαινοταν να ειναι ενας γιος της φυσης (<Η σχολη> [<Die Musse>] 42,21-23 και 42,29 <Οι λαοι σωπαιναν, κοιμοντουσαν...> [<Die Völker schwiegen, schlummerten...>] 43,6 κ.ε.), ομως τελικα κοντα στους θεους καταδειχθηκε μονον ως σατυρος. Τωρα οι ανθρωποι, οι προσφυγες, θα γινουν και παλι δεκτοι στην οικογενεια των θεων, στην παμμητορα Φυση και τους θεους κατα την τα παντα περισυλλεγουσα γιορτινη 46

47 μερα της γιορτης της ειρηνης - με την εννοια της επαγγελιας της Διοτιμας (<Υπεριων> 427,19-31). 47

48 Peter Szondi, Απο το: Μελετες στον Hölderlin Απο την μελετη Επανω στην φιλολογικη γνωση 43 Αυτα τα ερωτηματα, τα οποια εχουν αποφασιστικη σημασια για το προβλημα της γνωσης στην φιλολογια, μπορουν να εξεταστουν μονον σε ενα συγκεκριμενο παραδειγμα. Σαν ενα τετοιο, προσφερεται η ενασχοληση με την πρωτη στροφη του υμνου του Hölderlin Εορτη της Ειρηνης. Η στροφη ειναι: Των ουρανιων, σιγαλα αντηχουντων, Der Himmlischen, still widerklingenden, Των αργοπλανητων τονων πληρης Der ruhigwandelnden Töne voll, Κι αεριζομενη ειναι η παλαιοκτιστη, Und gelüftet ist der altbebaute, Μακαρια κατοικουμενη αιθουσa γυρω απο πρασινους ταπητες ευωδιαζει Seliggewohnte Saal; um grüne Teppiche duftet 48

49 5 Της χαρας το συννεφο κι ως τα περα λαμποντας στεκουν, Die Freudenwolk und weithinglänzend stehn, Υπερωριμων καρπων πληρεις και χρυσοστεφανωτων κυπελλων, Gereiftester Früchte voll und goldbekränzter Kelche, Τακτοποιημενες, λαμπρη σειρα, Wohlangeordnet, eine prächtige Reihe, Στο πλαι εδω κι εκει ανεβαινοντας απ το Zur Seite da und dort aufsteigend über dem Εξομαλυμενο εδαφος οι τραπεζες. Geebneten Boden die Tische. 10 Γιατι απο μακρυα ερχομενοι κοπιασαν Denn ferne kommend haben Κατα δω, το βραδυ, Hieher, zur Abendstunde, Ξενοι που αγαπιουνται. Sich liebende Gäste beschieden. [σελ. 16] Επανω σ αυτο, στις διευκρινισεις της Μεγαλης Εκδοσης της Στουττγαρδης γινεται η ακολουθη παρατηρηση: "Σ αυτον τον ποιητικα δομημενο και υπερυψωμενο χωρο της συναντησης με τον θεο, μερικοι ερμηνευτες θελουν να βλεπουν οπωσδηποτε την μεταφορα ενος τοπιου. [...] Εαν ομως εννοουνταν μια μεταφορα, τοτε θα ηταν στο συνολικο εργο του Hölderlin διχως προηγουμενο. Διοτι ως επι το πλειστον σε τετοιες μεταφορικες παραστασεις προκειται για επιτελουμενες εξομοιωσεις, μαλιστα για εκπεφρασμενες παρομοιωσεις, οπως Αρτος και Οινος στ. 57 (το χωμα ειναι θαλασσα! και τραπεζες τα βουνα) παντα ομως η σχεση με το στην μεταφορα εξυπονοουμενο παραμενει σαφης με μια ονομασια, οπως για 49

50 παραδειγμακαι στην πιο τολμηρη μεταμορφωση των εικονων: Ευωδιαζοντας απο χιλιαδες τραπεζες (Πατμος, οψιμοτερα σχεδιασματα, στ. 30), οπου προηγουμενως γινονταν λογος για κορυφες διοτι ηδη στον επομενο στιχο υπαρχει διασαφηνιστικα το ονομα Ασια, και προηγουμενως αναφερονται οι χωρες (στ. 24). Ομως εδω πουθενα δεν υποδεικνυεται μια [...] τοποθεσια." 44 Μια απο τις ερμηνειες, στις οποιες αυτο το σχολιο αναφερεται πολεμικα, λεει τα εξης: "Καλειται [...] μια γιορτινη αιθουσα, με τακτοποιημενες τραπεζες, Υπερωριμων καρπων πληρεις και χρυσοστεφανωτων κυπελλων. Ειναι, οπως αμεσως κατοπιν καθισταται σαφες, ενα τοπιο πελωριου μεγεθους, το οποιο προκειται να στεγασει την γιορτη της ειρηνης των θεων, και θυμουμαστε τους στιχους απο το Αρτος και Οινος, στους οποιους το τοπιο θεωρειται κατα ομοιον τροπο ως χωρος της συναξης των θεων: Γιορτινη αιθουσα! το χωμα ειναι θαλασσα! και τραπεζες τα βουνα, / Αληθινα χτισμενη απο παλια για μια και μονη χρηση!" 45 Ειναι λοιπον αμφισβητησιμο, κατα ποσον ενα σημειο εννοειται μεταφορικα η οχι. Αυτο ειναι ενα απο τα παλαιοτερα προβληματα της Ερμηνευτικης καν, στις απαρχες της οποιας ανηκει η θεολογικη συζητηση για το αλληγορικο νοημα των γραφων της Παλαιας Διαθηκης. 46 Ομως σε αντιθεση μ αυτα, [σελ. 17] στην στροφη του Hölderlin προκειται για το ερωτημα, το οποιο δεν ειναι θεμα αρχης, ουτε βεβαια και δογματικο. Προκειται μονον και μονον για την γνωση, εαν σ αυτην την ιδιαιτερη περιπτωση υπαρχει μια μεταφορα η οχι. Εδω αυτο το ερωτημα δεν 50

51 θα συζητηθει απλως περαιτερω, πολυ περισσοτερο θα τεθουν τα ερωτηματα για τις γνωσιολογικες και μεθοδολογικες προϋποθεσεις των δυο θεσεων. Η αντικρουση της μεταφορικης ερμηνειας αναφερεται στην διαφορα η οποια αναμφισβητητα υφισταται αναμεσα στις δυο απεικονισεις της αιθουσας. Στις εκπεφρασμενες παρομοιωσεις στο Αρτος και Οινος (το χωμα ειναι θαλασσα! και τραπεζες τα βουνα) δεν αντιπαρατιθεται στην Εορτη της Ειρηνης τιποτε αντιστοιχο. Ωστοσο αυτη η υποδειξη θα ειχε αποδεικτικη δυναμη μονον τοτε, οταν στην ερμηνεια της μεταφορας το σημειο απο το Αρτος και Οινος χρησιμοποιουνταν τοσο ως τεκμηριο, οσο συμβαινει και στον αντιθετο ισχυρισμο, συμφωνα με τον οποιον στο Hölderlin μεταφορες παντα γνωστοποιουνται μεσω ονομασιας. Αντιθετα προς αυτο, με το παραθεμα δεν θα πρεπει να αποδεικνυεται τιποτε στην ερμηνεια της μεταφορας. Το οτι εννοειται η αιθουσα ενος τοπιου ειναι "καθαρο", λεγεται εδω, δηλαδη κανεις αναφερεται στην οφθαλμοφανεια [Evidenz]. Αυτη η οφθαλμοφανεια οφειλεται αφενος σε μεμονωμενα σημεια της ιδιας της περιγραφης (το συννεφο της χαρας ευωδιαζει γυρω απο πρασινους ταπητες, οι τραπεζες στεκουν επανω στο εξομαλυμενο εδαφος), αφετερου ομως στο σημειο απο το Αρτος και Οινος, το οποιο βεβαια δεν μπορει να αποδειξει τον μεταφορικο χαρακτηρα της στροφης της Εορτης της Ειρηνης, ομως μαζυ με το δευτερο παραδειγμα της αντικρουσης απο την Πατμο (Ευωδιαζοντας απο χιλιαδες τραπεζες) κανει καθαρο το οτι η μεταφορικη σχεση μεταξυ τοπιου και αιθουσας, μεταξυ ορους και τραπεζας ειναι ενα σημαντικο τεκμηριο της ποιητικης γλωσσας του Hölderlin. Εαν αυτο το παραδεχτουμε, τοτε 51

52 τιθεται το ερωτημα, ποιον ρολο παιζει η διαφορα μεταξυ των δυο περιγραφων της αιθουσας για την οφθαλμοφανεια της μεταφορας στην στροφη της Εορτης της Ειρηνης: συνηγορει σ αυτην, η την αντικρουει; Οποιος χρησιμοποιει αυτην την διαφορα ως αντεπιχειρημα, δεν ξεκινα απο το μεμονωμενο σημειο, ουτε [σελ. 18] και απο την στιλιστικη ιδιαιτεροτητα του ολου ποιηματος, αλλα απο εναν καταλογο σημειων οπου τα συγγενη τεκμηρια αλληλοϋποστηριζονται, ομως εξοριζουν την μοναδικοτητα. Αυτη η αποψη ανταποκρινεται στην δικαιολογημενη ταση της Φιλολογιας για αντικειμενικοτητα. Οταν ομως αυτη ελπιζει στην αντικειμενικοτητα μονον απο το υλικο των τεκμηριων και δυσπιστει απεναντι στην υποκειμενικη οφθαλμοφανεια, αποκλειει τονεαυτο της και απο την υποκειμενικοτητα της ποιησης, στην ατομικη διαδικασια, αποτελεσμα της οποιας ειναι το σημειο, το οποιο αυτη εχει να αναγνωρισει ως αντικειμενο της συμφωνα με τον δικο του νομο, εαν θελει καν να ειναι επιστημη. Για την αποκατασταση αυτης της διαδικασιας πρεπει να θυμηθουμε οτι η ελεγεια Αρτος και Οινος, συμφωνα με την Εκδοση της Στουττγαρδης, αρχισε το φθινοπωρο του 1800 και ολοκληρωθηκε τον χειμωνα 1800/01. Ως ιστορικο σημειο για το αρχινισμα της Εορτης της Ειρηνης ισχυει η συνθηκη ειρηνης της Lunéville απο τον Φεβρουαριο 1801, ο υμνος ολοκληρωθηκε το 1801 η Εαν κανεις προσεξει την χρονολογια της δημιουργιας των δυο ποιηματων, αλλα και το μεταξυ τους μικρο χρονικο διαστημα, γινεται σαφες οτι η φιλολογικη θεση των αναλογικων τεκμηριων θα σημαινε για το πραγματικο ποιητικο συμβαν 52