ΟΔΟΘ ΔΘΖΗΣΘΟΣ Θ,28-32

Transcript

1 ΟΔΟΘ ΔΘΖΗΣΘΟΣ Θ,28-32 Πξώηε Αλάγλωζε Δξκελεία [... ] ρ ξ ε ω 1 δ ε ζ ε π α λ η α π π ζ ε ζ ζ α η 2 1 ΘΔΚΗΠ, ΓΗΘΖ, ΑΛΑΓΘΖ, ΚΝΗΟΑ / ΣΟΖ, ΣΟΔΩΛ: νλνκαηα ηνπ ΡΝ ΑΡΝΛ! Ρν Απξνζσπν Martin Heidegger, Απν Ρν Σι Καλειηαι Νοηζη; [ζει ] Ρν Σ Ο Ζ αλεθεη ζην ξεκα Σ Ο Α Ω, Σ Ο Ζ Π Θ Α Η. Π απην βξηζθεηαη ε ιεμε Ζ Σ Δ Η Ο, ην ρεξη. Σ Ο Α Ω, ΣΟΑ Ν Κ Α Η ζα πεη: ρεηξηδνκαη, θαη θξαησ εηζη ζην ρεξη, ρξεζηκνπνησ, ρξεηαδνκαη. Απν απηελ ηελ δηα ηνπ αλζξσπνπ αζθνπκελε ρξεηα ζα δνθηκαζνπκε λα ππνδεημνπκε ηελ νπζηαζε ηνπ ρξεηαδνκαη. Απην δηνινπ δελ επηθεξεηαη θαη δελ επηηειεηηαη απν ηνλ αλζξσπν πξσηα. Σξεηαδνκαη δελ ζεκαηλεη νπηε θαη απισο λεκνκαη, θαηαπνλσ θαη εμαληισ. Ρν λεκνκαη εηλαη κνλνλ ε εθηξσηηθε θαη ε ηειηθε κνξθε ηνπ ρξεηαδνκαη. Νηαλ π.ρ. ρεηξηδνκαζηε ελα πξαγκα, ην ρεξη πξεπεη λα κεηξεζεη κε ην πξαγκα. Πην ρξεηαδνκαη εγθεηηαη ην αληαπνθξηλνκαη θαηα ην αξκνδνλ κεηξν. Ρν ηδησο ρξεηαδνκαη, δελ ππνβαζκηδεη ην ρξεησδεο, αιια ην ρξεηαδνκαη θαζνξηδεηαη εθ ηνπ νηη αθελεη ζην ρξεησδεο ηελ νπζηαζε ηνπ. Νκσο απην ην αθελσ δηνινπ δελ ελλνεη ην μεγλνηαζην ηεο αλεζεο, ε αθνκε θαη ηεο παξαιεηςεο. Αληηζεησο: ην ηδησο ρξεηαδνκαη, εηλαη πνπ πξσηα θεξλεη ην ρξεησδεο ζηελ νπζηαζε ηνπ θαη ην θξαηεη εληνο ηεο. Ζ ρξεηα, ελλνεκελε εηζη, εηλαη θαζεαπηελ ε αμησζε, θαηη λα επαθεζεη ζηελ νπζηαζε ηνπ, θαη ην ρξεηαδνκαη λα κελ ην εγθαηαιεηςεη. Ρν ρξεηαδνκαη εηλαη: επαθεζε ζηελ νπζηαζε, εηλαη δηαηεξεζε ζηελ νπζηαζε. Ρν ηδησο ρξεηαδνκαη, δελ εηλαη νπηε απισο λεκνκαη, νκσο νπηε κνλνλ ελα ερσ αλαγθε. Ρν απισο αλαγθαην ην λεκνκαη απν ηελ αλαγθε κηαο δεηεζεο. Ρν λεκνκαη θαη ην ερσ αλαγθε κελνπλ παληνηε πηζσ απν ην ηδησο ρξεηαδνκαη. Ρνπην ζπαληα εηλαη εκθαλεο, θαη νπσζδεπνηε δελ εηλαη ππνζεζε ησλ ζλεησλ. Πηελ επλνηθσηεξε πεξηπησζε νη ζλεηνη θσηηδνληαη απν ην θσο ηνπ ρξεηαδνκαη. Δπνκελσο ε νπζηαζε ηνπ ρξεηαδνκαη πνηε δελ κπνξεη λα δηεπθξηληζηεη θαη κεζσ κηαο απιεο δηαθξηζεο απν ην λεκνκαη θαη ην ερσ αλαγθε. [...] Νηαλ νκσο ησξα ε ιεμε, ζηελ κνξθε ηνπ Σ Ο Ζ, νλνκαδεηαη ζηελ αξρε κηαο λννπζαο ξεζεο, θαη καιηζηα ηεο πξνθεηκελεο, ηνηε, δηρσο λα πεξηπεζνπκε ζε απζαηξεζηα, κπνξνπκε λα ππνζεζνπκε πσο ην εδσ νλνκαδνκελν ρξεηαδνκαη ιεγεηαη κε ελα πςειν, εαλ νρη κε ην πςηζην λνεκα. [...] Κεηαθξαδνπκε ην Σ Ο Ζ κε: εηλαη ρξενο.... [...] Δηλαη ρξενο. Απην αθνπγεηαη νπσο: βξερεη, αζηξαθηεη, θπζαεη, βξαδηαδεη. Πηελ γξακκαηηθε θαη ζηελ ινγηθε, ηεηνηεο πξνηαζεηο νλνκαδνληαη απξνζσπεο ε πξνηαζεηο αλεπ ππνθεηκελνπ. Δπνκελσο ην Σ Ο Ζ ζα εηαλ κηα πξνηαζε, ην ππνθεηκελν ηεο νπνηα ιεηπεη. Ρν ιαηηληθν pluit, βξερεη, εηλαη ε ηδηα πεξηπησζε. Ζ βξνρε δελ αλαθεξεηαη ζε θαλελα πξνζσπν. Δπνκελσο ε πξνηαζε εηλαη απξνζσπε. Ζ κεπσο ε βξνρε βξερεη εηζη νπσο ε αζηξαπε αζηξαθηεη; Ζ κεπσο δελ ηζρπεη νπηε θη απηε ε δηαηππσζε; Βξηζθνκαζηε ζην ζθνηαδη. Κε ηνπο ηηηινπο απξνζσπεο, αλεπ ππνθεηκελνπ πξνηαζεηο απισο δηαπηζησλεηαη θαηη αξλεηηθν, θαη ηζσο νπηε θαλ επαξθσο. Γηνηη ζηηο γεξκαληθεο πξνηαζεηο απηνπ ηνπ εηδνπο ππαξρεη ην es. Ξαλησο γηα ην es θαλεηο δελ ζαπξεπε λα κηια πνηε, νζν δελ θεξεηαη ζην βιεκκα ε νπζηαθε πεξηνρε, κεζα απν ηελ νπνηα ε ιεμε εθαζηνηε κηια. Ρν es, εηζη δηεπθξηληδνπλ, ζεκαηλεη ην απξνζσπν. Ρν απξνζσπν ελλνεη απην πνπ δελ εηλαη νπηε αξζεληθν νπηε ζειπθν. Ρν 1

2 απξνζσπν δελ ελλνεη θαλελα απν ηα δπν, αιια ην νπδεηεξν. Πηγνπξα. Νκσο απν πνπ θαλνληζηεθε, νηη ην πξνζσπηθν θαη ε δηαθνξα ησλ θπισλ επαξθνπλ, σζηε κε ηελ βνεζεηα κηαο αξλεηηθεο δηαθξηζεο σο πξνο απηα λα ελλνεζεη ην απξνζσπν ζεκαηηθα ζσζηα, θαη ηνπην ζα πεη: λα θξαηεζεη ζην Αμηνλ Δξσηεκαηνο; Ρν νηη ελαο ηεηνηνο ινγνο νπσο: θπζαεη, αζηξαθηεη, ερεη πγξαζηα, μεκεξσλεη θ.ν.θ. κηια ηδηαηηεξα εκθαηηθα θαη ζπρλα κεζα απν ηελ πεξηνρε ηνπ θαηξνπ, θαλεη εληππσζε. Νπνπ ηνλ θαηξν πξεπεη λα ηνλ ελλνεζνπκε κε ηελ επξεηα θαη νπζηαθε ελλνηα ησλ θαηλνκελσλ πνπ αλεθνπλ ζηελ νςε ηνπ νπξαλνπ. Γελ ζα ηζρπξηζηεη θαλεηο βεβαηα πσο ε γξακκαηηθε θαη ε ινγηθε δηαθσηηζαλ ηελ νπζηαζε απηνπ ηνπ παξαμελνπ πξαγκαηνο επαξθσο, θαη ηνπην ζα πεη ζπγρξνλσο, κε ηελ αλαγθαηα δηαθξηηηθνηεηα. Απην βεβαηα δελ εηλαη θαη ε δνπιεηα ηνπο. Δηλαη ρξενο. Ξνηνο ε ηη εηλαη ην απξνζσπν ; Δξσηακε, θη εξσηακε πνιπ πξνσξα θη εξσηακε πνιπ ρνλδξνεηδσο. Γηνηη θαη παιη, δηρσο δεπηεξε ζθεςε, ην ζεσξνπκε δεδνκελν πσο γηα ην απξνζσπν κπνξεη θαη επηηξεπεηαη λα εξσηεζεη ελα: πνην απξνζσπν ;, ε ελα: πνηνο απξνζσπνο ; [...] Θη εαλ ην απξνζσπν ζην εηλαη ρξενο εηεηλε λα εκθαληζηεη κεζα απν ηελ επαξθσο επεξσηεζεηζα ρξεηα θαη ην ρξεηαδνκαη; [...] εηλαη ρξενο... ζεκαηλεη θαηη νπζηαθσηεξν απν: εηλαη αλαγθαην. Γηνηη ζηελ ξεζε ηνπ Ξαξκεληδε δελ πξνθεηηαη νπηε γηα κηα αλαγθε κε ηελ ηξερνπζα ελλνηα, νπηε γηα ελαλ σκν εμαλαγθαζκν, νπηε βεβαηα γηα ελα πξεπεη κε ηελ ελλνηα ελνο ηπθινπ θαηαλαγθαζκνπ. Ρεηνηεο ζεκαζηεο κπνξεη λα ζπλερνπλ ζηελ εθθξαζε εηλαη ρξενο. Νκσο θαη ηνηε πξεπεη θαζε θνξα πξσηα λα εξσηακε, απν πνπ πξνεξρεηαη κηα ηεηνηα ζπλερεζε, εαλ εδσ δελ εξρεηαη ζε ινγν ελα βαζπηεξα ελλνεκελν εηλαη ρξενο. Δηζη εηλαη ζηνλ Hölderlin. [...] Πηελ ηειεπηαηα ζηξνθε ηνπ πκλνπ ηνπ Der Ister ( Ν Ηζηξνο ) ν Hölderlin ιεεη: Es brauchet aber Stiche der Fels Δηλαη ρξενο νκσο νη ζθαθεο γηα ηνλ βξαρν Und Furchen die Erd, Θαη η απιαθηα γηα ηελ γε, Unwirthbar wär es, ohne Weile; Αθηινμελε ζαηαλ, δηρσο κνλε Αθηινμελα εηλαη εθεη νπνπ ιεηπεη ε δπλαηνηεηα λα πξνζθεξζεη ελα γεπκα, ηξνθε θαη πνην. Δδσ δελ ππαξρεη θακκηα δηακνλε γηα ηνπο ζλεηνπο. Πηελ δηαηξνθε θαη ηελ δηακνλε ησλ ζλεησλ αλεθνπλ ην λεξν απ ηνλ βξαρν θαη ην ζηαξη απ ηνλ αγξν: Δηλαη ρξενο νκσο νη ζθαθεο γηα ηνλ βξαρν Θαη η απιαθηα γηα ηελ γε, Νη ζθαθεο ηεο αμηλαο ζπαδνπλ ηνλ βξαρν. Γηαλνηγνπλ ζηα λεξα ηελ ηξνρηα. [...] Δηλαη ρξενο νκσο νη ζθαθεο γηα ηνλ βξαρν / Θαη η απιαθηα γηα ηελ γε, Θα αθνπγακε πνιπ επηπνιαηα θαη ζηελα, εαλ εδσ ην Δηλαη ρξενο νκσο... ην εξκελεπακε κνλνλ σο: ερεη αλαγθε νκσο... Γηνηη ν βξαρνο σο βξαρνο ερεη αλαγθε ηεο ζθαθεο ηνζν ιηγν νζν θη ε γε ηα απιαθηα. Νκσο εηλαη ε νπζηαζε ηνπ θηινμελνπ θαη ηεο δηακνλεο, πνπ θαλεη λα ηνπο αλεθνπλ πεγεο λεξσλ θαη θαξπνη ησλ αγξσλ. Δηλαη ρξενο εδσ ιεεη: πθηζηαηαη κηα νπζηαθε αιιειερεηα αλακεζα ζηνλ βξαρν θαη ηηο ζθαθεο, αλακεζα ζηηο απιαθεο θαη ηελ γε ελ κεζσ ηεο νπζηαθεο πεξηνρεο ε νπνηα δηαλνηγεηαη κε ηελ θαηνηθεζε ηεο γεο. Ζ θαηνηθεζε ησλ ζλεησλ ερεη ηνλ δηθν ηεο ηδηαηηεξν ηνπν. Νκσο ε ηνπνζεζηα ηνπ δελ θαζνξηδεηαη 2

3 θαηαξρελ απν ηα απαηεηα ζεκεηα ηεο γεο. Κεζα απν θαηη αιιν κεηξαηαη θαη δηαλνηγεηαη. Ξξσηα απν εθεη πξνζδερεηαη ε θαηνηθεζε ησλ ζλεησλ ην κεηξν ηεο. [ζει. 168] Κεηαβαζε Ζ ιεμε, ε νπνηα ζηελ ξεζε ηνπ Ξαξκεληδε δηλεη ηνλ βαζηθν ηνλν, εηλαη ην: Σ Ο Ζ. Ρσξα ην κεηαθξαδνπκε κε: εηλαη ρξενο. Αθνκε θαη νηαλ θαηαξρελ αθνπκε ηελ ξεζε γεληθα κνλνλ, απηε κηια γηα ινγν θαη λνεζε, γηα ην νλ, γηα ην εηλαη. Κηια γηα ην πςηζην θαη ην βαζπηαην, γηα ην επξπηαην θαη ην πιεζηεζηαην, γηα ην θξπθηνηαην θαη ην ιακπεξνηαην, πνπ εηλαη θαλ ιεθην ζηνλ ζλεην ινγν. Απην καο δηλεη ηελ αθνξκε θαη ην δηθαησκα λα ππνζεζνπκε πσο θαη ε ιεμε Σ Ο Ζ ιεγεηαη κε ελα πςειν λνεκα. [...] Ρν επξνο ηνπ αλνηγκαηνο ηεο ζεκαζηαο ηεο, αλεθεη νπσζδεπνηε ζηελ νπζηαζε θαζε ιεμεο. Ρνπην παιη εγθεηηαη ζην κπζηεξην ηεο γισζζαο. Απηε επηηξεπεη θαη ηα δπν: αθελνο ην νηη ππνβαζκηδεηαη ζε ελα απιν, ζηνλ θαζελα ρξεζηκν ζπζηεκα ζεκεησλ, θαη επηβαιιεηαη σο δεζκεπηηθν αθεηεξνπ νηη ε γισζζα, ζε κηα κεγαιε ζηηγκε, ιεεη κηα κνλε θνξα ελα κνλαδηθν, ην νπνην κελεη αλεμαληιεην, δηνηη εηλαη παληνηε απαξρηδνλ θαη γη απην απξνζηην γηα θαζε εηδνο ηζνπεδσζεο. Θαη νη δπν δπλαηνηεηεο ηεο γισζζαο [ζει. 169] βξηζθνληαη ηνζν καθξπα ε κηα απν ηελ αιιε, πνπ ε μελσζε κεηαμπ ηνπο ζα κεηξσληαλ αλεπαξθσο αθνκε θαη νηαλ θαλεηο ζα εζειε λα ηελ ραξαθηεξηζεη σο αθξα αληηζεζε. Αλακεζα ζηηο νλνκαζζεηζεο δπλαηνηεηεο, ζηηο νπνηεο κηια ε γισζζα, ηαιαληεπεηαη ε ζπλεζεο νκηιηα. Δγθισβηδεηαη ζ απηνλ ηνλ κεζν νξν. Ν κεζνο νξνο θαζηζηαηαη ην θαλνληζηηθν. Πε ηνπην πξνζθνιιαηαη ην ζπλεζεο, ην νπνην δεηρλεη νπσο ην εησζνο. Δαλ ηνηε ε ζπλεζεο νκηιηα εμαπισζεη θαη γηλεη κνλνο δεζκεπηηθνο θαλνλαο θαζε ινγνπ, ηνηε θαζε ιεμε, ε νπνηα απνθιηλεη απ απηνλ, εκθαληδεηαη παξαπηα σο απζαηξεζηα θαη παξαβαζε. Πε κηα ηεηνηα επηθαζε ζηακαηα ησξα θαη ην Σ Ο Ζ, νηαλ θαηα ηελ κεηαθξαζε ηνπ αληη: Δηλαη αλαγθαην ιεκε: εηλαη ρξενο... Νκσο θαπνηε ζα κπνξνπζε λα εηλαη θαηξνο, ε γισζζα λα κελ κεηλεη δεκελε ζηελ αιπζζηδα ηεο ζπλεζνπο νκηιηαο, αιια, κεζα απν ηνλ πςειν ηεο ινγν, λα κεηλεη ρνξδηζκελε ζηνλ βαζηθν ηνλν ηεο, ρσξηο ζπλακα ε ζπλεζεο νκηιηα λα απνηηκαηαη σο απνξξηκα ε σο ρακειε. Πε κηα ηεηνηα πεξηπησζε ηνηε πιενλ δελ ζα εηαλ επαξθεο νπηε θαη λα κηιακε γηα ελαλ πςειν ινγν, δηνηη θαη απην, ηνπιαρηζηνλ ζπκθσλα κε ηνλ ραξαθηεξηζκν, εθηηκαηαη παληα απν ην θαησηεξν. Ξξνο ηη απηε ε παξαπνκπε ζηελ γισζζα; Γηα λα ηνληζνπκε ζηνλ εαπην καο εθ λενπ, πσο κεζα ηεο θαη καδπ ηεο θηλνπκαζηε επαλσ ζ ελα αζηαζεο εδαθνο, θαιπηεξα κεζα ζηα θπκαηα ελνο πειαγνπο. Σ Ο Ζ : εηλαη ρξενο.... Δλλνεκελν ζπκθσλα κε ηελ πςειε ηνπ ζεκαζηα, ρξεηαδνκαη ζα πεη: επαθελσ ζηελ νπζηαζε θαη δηαηεξσ ην επαθεκελν. Γηα λα θεξνπκε ηελ αθνε καο ζηελ θαηεπζπλζε απηεο ηεο ζεκαζηαο ηεο ιεμεο, ζα επηρεηξεζνπκε λα δηαζαθεληζνπκεην εηλαη ρξενο κεζσ δπν ζεκεησλ απν ηελ πνηεζε ηνπ Hölderlin. Ρν ελα ζεκεην αλεθεη ζηνλ πκλν Ν Ηζηξνο : Δηλαη ρξενο νκσο νη ζθαθεο γηα ηνλ βξαρν Θαη η απιαθηα γηα ηελ γε, Αθηινμελε ζαηαλ, δηρσο κνλε Δδσ, ην εηλαη ρξενο νλνκαδεη κηα νπζηαθε αιιεινπρηα κεηαμπ βξαρνπ θαη ζθαθσλ, κεηαμπ γεο θαη απιαθησλ. Νκσο απηε ε νπζηαθε αιιεινπρηα παιη θαζνξηδεηαη απν ηελ νπζηαζε ηνπ θηινμελνπ θαη ηεο κνλεο. Φηινμεληα θαη δηακνλε ραξαθηεξηδνπλ ηελ θαηνηθεζε ησλ ζλεησλ επαλσ ζ απηελ ηελ γε. Ζ θαηνηθεζε νκσο παιη δελ ερεη ην αηηην ηεο ζηνλ 3

4 εαπην ηεο. (Ππλερεηα ζ.117) VIII Δλα αιιν ζεκεην απν ηελ πνηεζε ηνπ Hölderlin, ην βξηζθνπκε ζηνλ πκλν Die Titanen, Νη Ρηηαλεο. Ιεεη: Denn unter dem Maasse Γηνηη ππν ην κεηξνλ Des Rohen brauchet es auch Δηλαη ην σκν ρξενο επηζεο Damit das Reine sich kenne. Ρν θαζαξν γηα λα γλσξηζεη ηνλ εαπην ηνπ. πν ην κεηξνλ, γηα ηνλ Hölderlin ζα πεη: ππν ηνλ νπξαλν. Νκσο, ζπκθσλα κε ην νςηκν πνηεκα, ην νπνην αξρηδεη: In lieblicher Bläue blühet..., Αλζεη ζε εξαζκηα θπαλνηεηα..., ε νςε ηνπ νπξαλνπ εηλαη εθεηλν, ζην νπνην ιαλζαλεη ν αγλσζηνο ζενο. πν ην κεηξνλ, πνπ ζα πεη, ππν ηνλ εηζη ζεσξνπκελνλ νπξαλν, εηλαη ν ηνπνο ην νπνην νη ζλεηνη ηεο γεο θαηνηθνπλ. Πηελ γε ηελ ηδηα δελ ππαξρεη θαλελα κεηξν. Απν ηελ γε δελ κπνξεη λα ιεθζεη, θαζνζνλ καιηζηα ε γε πνηε δελ κπνξεη αθεαπηεο λα εηλαη γε θαηνηθεζηκε....ππν ην κεηξνλ Δηλαη ην σκν ρξενο επηζεο. Ρν σκν δελ εξρεηαη επηζεο ζην θαζαξν επηπξνζζεησο. Ρν θαζαξν δελ ερεη αλαγθε ην σκν. Αληηζεησο βεβαηα, εδσ αλεθεη ην νηη ην θαζαξν εκθαηλεηαη σο ην θαζαξν, θαη επνκελσο σο ην αιιν, θαη εηζη κνλνλ νπζησλεηαη ζαλ ηεηνην, ην σκν....ππν ην κεηξνλ, πνπ ζα πεη, επη γεο, ππν ηνλ νπξαλν, ην θαζαξν κπνξεη θαζεαπην λα εηλαη σο ην θαζαξν, θαζνζνλ αθελεη ην σκν δηπια ηνπ ζηελ νπζηαθε γεηηνληα θαη ην δηαηεξεη εληνο ηεο. Κε ηνπην δελ θαηαθαζθεηαη ην σκν. Θαη νκσο πθηζηαηαη δηθαησο, δειαδε δηθαησλνληαο ηελ νπζηαζε ηνπ σο ην θαη απηνλ ηνλ ηξνπν ρξεησδεο. Νια απηα παξακελνπλ δπζλνεηα. Γελ ζπιιακβαλνληαη κε απιε δηαιεθηηθε ηνπ λαη θαη νρη. Θη αθνκε θηλδπλεπνπλ απν δπλαηεο παξεξκελεηεο. Γηνηη νπηε πξνθεηηαη γηα κηα ρνλδξνεηδε δηθαησζε ηνπ σκνπ, εθιακβαλνκελνπ θαζεαπηνπ, νπηε εκθαληδεηαη ην σκν απισο ζηνλ ξνιν απηνπ ην νπνην πξεπεη λα θαηαηξνπσζεη, σζηε ην θαζαξν, εθιακβαλνκελν θαζεαπην, λα εηλαη. Γηνηη ππν ην κεηξνλ δελ ππαξρεη νπηε ε απηαξεζθεηα ηνπ θαζαξνπ, νπηε ε απηνδπλακηα ηνπ σκνπ δηαρσξηζκελε απν ην αιιν ηεο, ην νπνην εηλαη ρξενο. Θαη παιη ην εηλαη ρξενο νλνκαδεη κηα επαθεζε ηεο νπζηαζεο, κεζα απν ηελ νπνηα παξερεηαη θαη θπξσλεηαη, πνπ ζα πεη θσιηαδεη ζηνπο ζλεηνπο ε θαηνηθεζε επαλσ ζ απηελ ηελ γε. Κηα αθνκε βαζπηεξε νπζηαζε ηνπ εηλαη ρξενο ππνιαλζαλεη ζηελ νγδνε ζηξνθε ηνπ πκλνπ Der Rhein, Ν Οελνο. [Es haben aber an eigner Δρνπλ νκσο απν δηθε ηνπο Unsterblichkeit die Götter genug und bedürfen Αζαλαζηα νη ζενη πνιιε θαη δεηνπλ Die Himmlischen eines Dings, Νη νπξαληνη ελα πξαγκα, So sinds Heroën und Menschen Δηζη εηλαη εξσεο θη αλζξσπνη 4

5 Und Sterbliche sonst. Denn weil Θαη ζλεηνη γεληθα. Γηνηη θαζνζνλ Die Seeligsten nichts fühlen von selbst, Νη Καθαξησηαηνη ηηπνηε δελ αηζζαλνληαη απν κνλνη ηνπο, Muss wohl, wenn solches zu sagen Ξξεπεη βεβαησο, εαλ θαηη ηεηνην λα εηπσζεη Erlaubt ist, in der Götter Nahmen Δπηηξεπεηαη, ελ νλνκαηη ησλ ζεσλ Theilnehmend fühlen ein Andrer, Κεηερνληαο λα αηζζαλεηαη ελαο αιινο, Den brauchen sie; jedoch ihr Gericht Απηνλ ερνπλ ρξεσζεηϋ κα ε δηθαηνζπλε ηνπο Ist, dass sein eigenes Haus Δηλαη, ην ηδην ην ζπηηη ηνπ Zerbreche der und das Liebste Απηνο λα θαλεη θνκκαηηα θαη ην θηιηαην Wie den Feind schelt und sich Vater und Kind Ωο ερζξν λα πξνζβαιιεη θαη παηεξαο θαη γηνο Begrabe unter den Trümmern, Λα ζαβεηαη θαησ απ ηα εξεηπηα Wenn einer, wie sie, seyn will und nicht Νηαλ θαπνηνο ζαλ απηνπο ζειεη λα εηλαη θαη δελ Ungleiches dulden, der Schwärmer. πνκελεη ην δηαθνξν, ν νλεηξνπνινο.] Λα ηελ αλαινγηζηνπκε, εηκαζηε απξνεηνηκαζηνη. [...] Νκσο ηελ πςειε ζεκαζηα ηνπ Σ Ο Ζ, εηλαη ρξενο, ε νπνηα κηια ζηελ ξεζε [ηνπ Ξαξκεληδε], ε λνεζε θαηαξρελ κνλνλ λα ηελ ππνλνεζεη κπνξεη. Πην ζηελ ξεζε ηνπ Ξαξκεληδε λνεηεν, απ απηνλ πνπζελα δηεπθξηληδνκελν εηλαη ρξενο, ππνιαλζαλεη ελα νπζηαθα αθνκε βαζπηεξν θαη επξπηεξν λνεκα απν ηελ ιεμε ζηελ γισζζα ηνπ Hölderlin. Απηελ κπνξνπκε ηζσο λα ηελ αθνπζνπκε ηδηαηηεξσο κνλνλ νηαλ πξνζκεηξεζνπκε ην (ην απξνζσπν) εηλαη ρξενο ην νπνην αξρηδεη λα κηια ζην Σ Ο Ζ ηεο ξεζεο ηνπ Ξαξκεληδε. Ρν ρξεδνλ επαθελεη ην ρξεησδεο ζην ηδηνλ ηεο νπζηαζεο ηνπ θαη ην δηαηεξεη εληνο ηεο. Απηε ε επαθεζε θαη δηαηεξεζε ραξαθηεξηδεη ην εδσ νλνκαδνκελν ρξεηαδνκαη, νκσο δηνινπ δελ εμαληιεη ηελ νπζηαζε ηνπ. Ρν εηζη λνεηενλ ρξεηαδνκαη δελ εηλαη πιενλ θαη δελ εηλαη πνηε ππνζεζε αλζξσπηλεο δξαζεο θαη επηδξαζεο. Ωζηνζν αληηζεησο ν,ηη ε ζλεηε δξαζε θαλεη θη αθελεη, αλεθεη ζηελ πεξηνρε ηεο αμησζεο ηνπ Σ Ο Ζ. Ρν ρξεηαδνκαη θειεπεη ην ρξεησδεο ζηελ ηδηαδνπζα νπζηαζε ηνπ. Π απην ην ρξεηαδνκαη ππνιαλζαλεη ελα θειεπζκα, ελα θαιεζκα. Πην Σ Ο Ζ ηεο ξεζεο ηνπ Ξαξκεληδε νλνκαδεηαη κηα θιεζε, εαλ θαη δελ ελλνεηηαη επη ηνπηνπ θαη νπηε θαλ εληνπηδεηαη. Θαζε πξσηαξρνπζα θαη ηδηαδνπζα νλνκαζηα ιεγεη 5

6 ε κ ε λ 3 α ι ε ζ ε η ε ο 4 ε π θ π θ ι η ν λ 5 α η ξ ε κ ε ο 6 ε η ν ξ 7 ελα αξξεην, θαη καιηζηα εηζη σζηε απην λα κελεη αξξεην. 2 απηα εδσ ιεγνληαη, θαη εηζη θαζηζηαληαη δηαθξηηα ζαλ ηεηνηα. ε ΑΙΖΘΔΗΑ γηλεηαη «πεξηζζνηεξν» ΑΙΖΘΔΗΑ, ε ΓΝΜΑ «πεξηζζνηεξν» ΓΝΜΑ. επνκελσο νρη «εθιακςε» θαη ζηηγκηαην! 3 ΑΙΖΘΔΗΖ θαη ΓΝΜΑ δηα κηαο, κε ην ΖΚΔΛ-ΖΓΔ=ΘΟΗΛΔΗΛ. Ζ αιιε θαηαζηαζε είλαη ηα ΑΘΟΗΡΑ ΦΙΑ. εδσ δειαδε δελ πξνθεηηαη γηα «βεκα πηζσ», αιια γηα ελα ΘΟΗΛΔΗΛ, ην νπνην επηηειεηηαη ζην ΞΘΔΠΘΑΗ...ΖΚΔΛ...ΖΓΔ. 4 ε ΑΙΖΘΔΗΑ σο ε αλλη καθαποηηηα. βι. ζεκ. ηνπ ΦΔΟΝΠΗΛ! ε ΑΙΖΘΔΗΖ ζηνλ Ξαξκεληδε ζα πεη: ΔΗΛΑΗ. κε ηελ ελλνηα, ην ΑΡΟΔΚΔΠ ΖΡΝΟ ηεο: ΔΝΛ. Πην ΑΙΖΘΔΗΖΠ...ΖΡΝΟ, ε ΑΙΖΘΔΗΖ δελ εηλαη θαηη αιιν απν ην ΖΡΝΟ=ΔΝΛ! ΑΙΖΘΔΗΖ: ΡΝ ΙΔΓΔΗΛ ΡΔ ΛΝΔΗΛ Ρ ΔΝΛ! Απην κνλνλ! Θαη, αληηζηνηρα κε ηελ γεληθε εδσ, βι. Θαη ην ΑΙΖΘΔΗΖ ΝΞΖΓΔΗ, ην νπνην παιη δελ πξεπεη λα εθιεθζεη νληηθα, σο ζρεζε ππνθεηκελνπ-αληηθεηκελνπ, αιια ην ΝΞΖΓΔΗ εηλαη ελα αιιν νλνκα γηα ΡΝ ΑΡΝΛ. Ν H. Δθιακβαλεη ηελ γεληθε ΑΙΖΘΔΗΖΠ σο γεληθε ππνθεηκεληθε, θαη εηζη ηελ α-ιεζεηα σο πξνεγνπκελε (ειιεληθνηεξα...) ηνπ ΔΝΛΡΝΠ. Δαλ ζηελ αιεζεηα κηια ε α-ιεζεηα, απην ην α- κνλνλ κεζα απν ην ΘΟΗΛΔΗΛ, ηνλ ΞΝΙΓΖΟΗΛ ΔΙΔΓΣΝΛ κπνξεη λα ελλνεζεη, σο ε δηαθξηζε ησλ νδσλ ε νπνηα πξνζηδηαδεη ζηνλ ΔΗΓΝΡΑ ΦΩΡΑ. Θαη απηε ε δηαθξηζε επηηειεηηαη, απ.2, κε ην Ζ ΚΔΛ..., Ζ ΓΔ... - πξβι. Θαη ηελ αληηζηνηρηα κε ην απ.1: ΖΚΔΛ...ΖΓΔ! νηαλ intellectus θαη res ραλνληαη ζην ΔΝΛ, ε αιεζεηα δελ κπνξεη πιενλ λα ελλνεζεη ζηνπο νξνπο ηνπο! ην Α- δελ πξεπεη λα ελλνεζεη νπηε ζηεξεηηθα, νπηε απμεηηθα, αιια κεζα απν ηνλ εαπην ηνπ, σο ε θσλε ηνπ αλνηθηνπ..., ζηελ ζπκ-θσληα ηεο κε ηελ ΙΖΘΖ Α-: Entscheidend ist bei all dem, klar zu sehen, dass die Privation, das a der ΑΛΗΘΕΙΑ dem Übermass πανηοσ ηο μεηρο. ηο σπερ-μεηρο, σβρε entspricht. Privation ist nicht Negation. Je stärker das wird, was das Wort ΦΤΕΙΝ bezeichnet, um so mächtiger wird die Quelle, aus der es entspringt, die Verborgenheit in der Unverborgenheit.ανεπαρθες. δεν προθεηηαη γηα ζτεζε πεγες-εθπεγαδονηος. ασηό ζα σπερεβαηνε ηα ορηα ηοσ ηο ασηον. Daher ist immer die Dimension des gänzlich Übermässigen hervorzuheben, der die Philosophie entspringt. Die Philosophie ist tatsächlich Antwort eines vom Übermass der Anwesenheit betroffenen Menschenwesens, - eine in sich selbst übermässige Antwort, was auf die genaue Kennzeichnung führt, dass die Phlosophie als Philosophie keine griechische, sondern eine übergriechische Weise des Ek-sistierens ist. (...) die Griechen lassen sich nach der Weise auf die ΑΛΗΘΕΙΑ ein, dass sie für gewöhnlich in der ΑΛΗΘΕΙΑ beschäftigt sind, wogegen jene griechischeren Griechen, die die Philosophen sind, mit der ΑΛΗΘΕΙΑ umgehen, freilich ohne dabei je so weit zu kommen, die Frage nach der ΑΛΗΘΕΙΑ (als solcher) zu stellen. Dann wird die Frage gestellt: unter welcher Gestalt und in welchem Mass wird die ΑΛΗΘΕΙΑ den Griechen sichtbar? Antwort: in der Gestalt des ΣΟ ΑΤΣΌ von ΝΟΕΙΝ und ΕΊΝΑΙ, wie es im Gedicht des Parmenides zur Sprache kommt. - Erfahren und gedacht wird nur, was die ΑΛΗΘΕΙΑ als Lichtung gewährt, nicht was sie als solche ist. 6

7 Padrutt, Die Zeichen..., 18 Da die Wahrheit, die ΑΛΗΘΕΙH des Parmenides [...] so deutlich den [...] Ansichten gegenübersteht, kann ich in ihr nicht wie Heidegger ein «Zuspiel» dessen erkennen, was er, ΑΛΗΘΕΙΑ mit Unverborgenheit oder Entbergung übersetzend, Lichtung und Ereignis nannte. Vielmehr geht meines Erachtens bei dieser ΑΛΗΘΕΙΗ voll und ganz um die Wahrheit der Zeichen, um die para-doxe Wahrheit von Jetzthaftigkeit, Fülle, Einklang, Ruhe, Vollkommenheit und Begrenztheit des Seinsgeschehens. ην ΔΙΝΑΙ πνηε δελ κπνξεη λα ραξαθηεξηδεηαη ωο «ζπκβαλ»! Solche Wahrheit ist keine alleinseligmachende Offenbarung, keine dogmatische Doktrin, keine wissenschaftliche Gewissheit, keine blasse adaequatio von Urteil und Sachverhalt und auch keine obskur mystizistische Verklärung - solche Wahrheit blitzt auf und entzieht sich wieder. Sie schwebt wie ein Vogel über dem Abgrund der ihr entsprechenden Ansicht [...] 5 ππεξ ηνπ ΔΘΘΙΗΝΛ: ην ΔΘΘΙΗΝΛ είλαη ΠΖΚΑ, θαη επνκελσο δελ αθνξα ηελ ΑΙΖΘΔΗΖ, αιια ην ΔΝΛ=(ΑΙΖΘΔΗΖΠ)ΖΡΝΟ. αξα νρη ΔΘΘΙΔΝΠ, ΔΞΔΗΘΔΝΠ θιπ. 6 λα ελλνεζεη κεζα απν ηελ ΞΗΠΡΗΠ ηξνκνο: ραλεζαη κεζα ηνπ. ΑΡΟΔΚΔΠ: ΔΛ ΔΑΡΩΗ ΡΔ ΚΔΛΝΛ ΘΑΘ ΔΑΡΩΗ ΡΔ ΘΔΗΡΑΗ Helting, G-D-H, 9 Gegensätze, die sich zu unterjochen suchen, vernichten, kaltblütig ausschliessen, sich wie Tag und Nacht voneinander unterscheiden, sich nichts mehr zu sagen haben, führen dazu, dass das wankende Gemüt sein Herz nur noch in Furcht und Zittern erfährt...(s.10) Ein Herz kann ruhig schlagen, ohne zu zittern. 7 ιεμε λεθξε! Νπνπ παιη ην ΖΡΝΟ δελ ζα πεη «θαξδηα», εηλαη κηα ιεμε λεθξε, ζπγγεληθε κε ην γεξκαληθν Ader, «θιεβα», (πξβι. Ρνλ πνηακν Oder - δηαθξηζε; νη νδνη σο νη νρζεο ηνπ πνηακνπ;) ζηελ παιαηνηεξε γεξκαληθε γισζζα «ζπιαγρλν». Ζ Ξξνειεπζε Ρεο Λνεζεο «Απν ηελ εκπεηξηα ηεο λνεζεο» κηια ην λνεκα: «Ρν βεκα πηζσ απν ηελ θηινζνθηα, ζηελ λνεζε ηνπ Δηλαη, κπνξνπκε λα ην απνηνικεζνπκε κνιηο εγθιηκαηηζηνπκε ζηελ πξνειεπζε ηεο λνεζεο» (1947) Eρνπκε εδε εγθιηκαηηζηεη εθεη; Θαζνινπ ζρεδνλ. Ρη ζα πεη: λα εγθιηκαηηζηνπκε ζηελ πξνειεπζε ηεο λνεζεο; Θα πεη: λα απνθηεζνπκε ηελ εδξαησκελε δηακνλε ζην Dasein εθεη, απν νπνπ ε λνεζε πξνζδερεηαη ηνλ θαζνξηζκν ηεο νπζησζεο ηεο. Ν Ξαξκεληδεο καο παξερεη ελα πξσην λεπκα, ζε πνηαλ νδν πξεπεη λα αλαδεηεζεη ην εξσηεκα γηα ηελ πξνειεπζε ηεο λνεζεο. Απην ην λεπκα πεξηερεηαη ζηελ ξεζε: (απ.3) «Denken und Sein (d.h. Vernehmen und Anwesen) gehören nϊmlich zueinander.» «θαζνηη λνεζε θαη Δηλαη (δειαδε αληη-ιεςε θαη παξνπζηα αιιειερνληαη.» Νκσο απν πνπ παιη θαζνξηδεηαη απηε ε αιιειερεηα; Ρη παξερεη εδσ ηελ δπλαηνηεηα ηεο αιιειηαο; Ζ αληη-ιεςε, γηα λα κπνξεη θαλ λα αθνξαηαη απν ην αληη-ιεςηκν, πξεπεη λα παξακελεη αλνηθηε γηα... Γηα ηη; Γηα ηελ 7

8 παξ-νπζηα. Νκσο ε παξνπζηα, γηα λα κπνξεη λα ππαξρεη ζαλ ηεηνηα, πξεπεη λα κπνξεη αθεαπηεο λα θεξεηαη ζην αλνηθην θαη ειεπζεξν. Θαη ηα δπν, ηνζν ε αληη-ιεςε νζν θαη ε παξνπζηα, ρξεηαδνληαη γηα ηελ δπλαηνηεηα ηνπ εαπηνπ ηνπο, θαη ηνπην ζα πεη ζπλακα γηα ηελ αιιειηα ηνπο, θαπνην ειεπζεξν θαη αλνηθην, κεζα ζην νπνην αιιειναθνξσληαη. Θαη ηη εηλαη ηνπην; Ν Ξαξκεληδεο ην νλνκαδεη * *. Απηε πξεπεη λα γηλεη εκπεηξαηε. Θαη αθνκε πεξηζζνηεξν. Νρη κνλνλ απηε, αιια ε «αηξεκε θαξδηα» ηεο. Γηα λα εγθιηκαηηζηνπκε ζηελ πξνειεπζε ηεο λνεζεο, απαηηεηηαη ινηπνλ λα ζπιινγηζηνπκε απην ην νπνην ν ηηηινο ηνπ αθνινπζνπ θεηκελνπ νλνκαδεη. Απηνο ν ζπιινγηζκνο εηλαη ν πξσηνο νξνο γηα λα ζθηαγξαθεζεη επαξθσο ην «βεκα πηζσ» θαη λα απνηνικεζεη ε εηζνδνο ζηελ αλαγθαηα θαζαξνηεηα, νρη σο απηνβνπιε πξαμε αιια κεζα απν ηελ αξκνζηηθνηεηα πξνο κηα θιεζε, ε νπνηα αθνκε θξαηεηηαη ιεζηα κεζα ζηελ * * θαζεαπηελ, θαη εηζη αθνκε επηθπιαζζεηαη ζηελ λνεζε. [Ρν αθνινπζν θεηκελν εηλαη ζπγρξνλσο κηα απνπεηξα λα επαλεμεηαζηεη ε παιαηνηεξε ζθηαγξαθεζε ηεο * * ζην «Zur Sache des Denkens», «Δπαλσ ζην Εεηεκα ηεο Λνεζεο».] «Der Wahrheit, der wohlgerundeten, unerschⁿtterliches Herz» «ηεο αιεζεηαο, ηεο επθπθιεο, ηελ αηξεκε θαξδηα» κε απηα ηα ινγηα ε ζεα, ζην «δηδαθηηθν πνηεκα» ηνπ Ξαξκεληδε (απ.η, 29), νλνκαδεη γηα ηνλ λννπληα αλδξα απην ην νπνην ηνπηνο πξεπεη λα εκπεηξαζεη θαηα ηελ πνξεηα ηνπ ζηελ ρξνληθα θαη ηεξαξρηθα πξσηε νδν. Νκσο πξνεγνπκελσο, ζηνλ ραηξεηηζκν ηεο, ε ζεα ζθηαγξαθεη ηνλ ζεκειηαθν ραξαθηεξα ηεο νιεο πνξεηαο (απ.η, 27): «fⁿrwahr nϊmlich ausserhalb des gewohnten Aufenthalts der Menschen verlϊuft sie;» «θαζνηη πξαγκαηη πεξλα εμσ απν ηελ ζπλεζε δηακνλε ησλ αλζξσπσλ» Απηνο ν ινγνο ηεο ζεαο ηζρπεη θαη ζεκεξα, θαη ηζσο πηεζηηθνηεξα γηα θαζε απνπεηξα λα παξαθνινπζεζνπκε ηελ αξθηηθε λνεζε ηνπ Ξαξκεληδε θαηα ηξνπνλ αξκνδνληα. Δηζη, απν ηελ αλσηεξσ ηξερνπζα κεηαθξαζε ησλ ιεμεσλ ηνπ ηηηινπ ιεηπεη ηζσο ε επηκειεηα ηνπ απαηηνπκελνπ αζπλεζηζηνπ ινγνπ. Απηε νπηε αθξναηαη ηελ ειιεληθε γισζζα νπηε ελδηαθεξεηαη γηα ελαλ αθξηβσο ζπλ-λννπληα θαζνξηζκν ησλ απν ηελ ζεα εηπσζελησλ. Ρν ζθνπηκα ζπληνκν παξνλ θεηκελν επηρεηξεη λα πξνζεγγηζεη ελαλ ηεηνηνλ θαζνξηζκν. Ν πιεξεο ινγνο ηεο ζεαο εηλαη:... «...n tig aber ist dir, alles zu erfahren 8

9 [nϊmlich auf allen drei von mir zu weisenden Wegen] einmal [auf dem ersten, dem Hauptweg] der Wahrheit, der wohlgerundeten, nie erzitterndes Herz.» «...νκσο ζνπ ρξεηαδεηαη λα εκπεηξαζεηο ηα παληα [δειαδε θαη ζηηο ηξεηο νδνπο ηηο νπνηεο ζα ζνπ ππνδεημσ] αθελνο [ζηελ πξσηε, ηελ θπξηα νδν] ηεο αιεζεηαο, ηεο επθπθιεο, ηελ αηξεκε θαξδηα.» * *, ζε θαηα ιεμε κεηαθξαζε, ζεκαηλεη: α-ιεζεηα. Νκσο κε ηελ θπξηνιεμηα δελ θεξδηδνληαη πνιια γηα ηελ ελνξαζε ζην δεηεκα ην νπνην ελλνεη ν Ξαξκεληδεο. * * δελ ζεκαηλεη «αιεζεηα», εαλ κε απηελ ελλνεηηαη ε ηζρπο απνθαλζεσλ κε ηελ κνξθε πξνηαζεσλ. Δηλαη δπλαηνλ, ην ζηελ * * λνεηεν, εθιακβαλνκελν απζηεξα θαζεαπην, λα κελ ερεη αθνκε ηίπνηε λα θαλεη κε ηελ «αιεζεηα», αιια ηα παληα κε ηελ α-ιεζεηα, ε νπνηα πξνϋπνηηζεηαη ζε θαζε θαζνξηζκν ηεο «αιεζεηαο». Αληηζεησο, εδσ ηα παληα αλαγνληαη πηζσ ζην α-ιεζεο, ην νπνην ζεκαηλεη ην Da, ην νπνην ν αλζξσπνο ερεη λα εηλαη. Γηα λα δηαθξηλνπκε ηελ ζηελ α-ιεζεηα ππαξρνπζα α-ιεζεπζε πεξηζζνηεξν, παξακελνπκε ζην επηζεην * *. Ωο επη ην πιεηζηνλ, απην ζεκαηλεη κελ «επθπθινο» σο ηδηνηεηα πξαγκαησλ. Νκσο ε α-ιεζεπζε, ε α-ιεζεηα, δελ εηλαη θαπνην πξαγκα. Ρελ ππαξμε ηεο ηελ ζηγνπκε καιινλ νηαλ κεηαθξαζνπκε ην επθπθινο κε «επκνηξα θπθισλνληαο». Κνλν πνπ ν Ξαξκεληδεο ζηελ πξσηε ηνπ νδν δελ ερεη λα εκπεηξαζεη απισο ηελ «επκνηξα θπθισλνπζα α-ιεζεηα», αιια πξνπαλησλ ην * * ηεο, ηελ «αηξεκε θαξδηα» ηεο, εθεηλν ην νπνην παληνπ ηελ α-ιεζεπζε ηελ δηαπαιιεη, ηελ δηαπνηηδεη, νκσο θαζεαπην θεηηαη, δηαξθεη θαη νπζησλεηαη. Ρη εηλαη απην; Καο κηια ε ζεα γηα απην; Νπσζδεπνηε. Θαη καιηζηα κε πιεξε ζαθελεηα, νηαλ πξνζεμνπκε ηη ν Ξαξκεληδεο ζα ζπλαληεζεη ζηελ πξσηε ηνπ νδν ζπκθσλα κε ηηο ππνδεημεηο ηεο. Πην απ.viii, 1θ.ε. κηια ε ζεα:... «einzig aber noch bleibt die Sage des Weges, der hinfⁿhrt vor...(der zeigt): σο εζηηλ «da ist;» «κνλαδηθνο νκσο κελεη ν κπζνο ηεο νδνπ ε νπνηα νδεγεη ελσπηνλ ηνπ... (ε νπνηα δεηρλεη): σο εζηηλ «πσο εηλαη» Απνξνπκε, θαη εξσηακε: Θαη ηη εηλαη; Ζ απαληεζε εηλαη εηνηκε: ην νλ, θαη νρη ην κεδελ. Κνλν πνπ, γηα λα δηαπηζησζνπκε θαηη ηεηνην, δελ ρξεηαδεηαη θακκηα αζπλεζεο νδνο, εμσ απν ηηο ζπλεζεηο παξαζηαζεηο θαη δνμαζηεο ησλ αλζξσπσλ. Βεβαηα εδσ εηκαζηε ζε ζεζε λα πιεζηαζνπκε ην Δηλαη, αθξηβσο νπσο ν Husserl κε ηελ ελλνηα ηεο θαηεγνξηθεο ζεσξεζεο ησξα νκσο κεζα απν ηελ ερσ ηνπ Ξαξκεληδε, θαη νρη κεζα απν κηα αλαιπζε ηεο αηζζεζεο θαη ηεο θαηαλνεζεο κε νδεγν ηελ γλσζηνινγηα. 9

10 Ξνιπ πεξηζζνηεξν, ερνπκε λα θεξνπκε ζην βιεκκα ην πιενλ δπζθνια λνεηεν. Ν Ξαξκεληδεο, κε ηνλ ινγν ηνπ, δηλεη κηα ζαθε εηδεζε γηα ην πνπ αλαθεξεηαη ην σο εζηηλ «πσο εηλαη». Πην απ. VI, 1 ιεεη: * * «εηλαη: δειαδε ην Δηλαη». Κεπσο νκσο κε απηνλ ηνλ ινγν λνζεπεηαη ην «εηλαη», γηλνκελν νλ; Κνλνλ γηα ελα νλ κπνξνπκε λα ιεκε «εηλαη». Ξξνηνπ αγθπισζνπκε βεβηαζκελα ζ απηελ ηελ ηνζν επθνια εγεηξνκελε ελζηαζε, πξεπεη λα αλαξσηεζνπκε εαλ ηνλ ειιεληθν ινγν ησλ ιεμεσλ: * * θαη * *, ηνλ αθνπκε θαη ειιεληθα. Θαη αθνκε εαλ, κε ηελ ρξεζε ησλ ιεμεσλ «εηλαη» θαη «Δηλαη», ελλννπκε θαλ επαξθσο θαηη νξηζκελν. Διιεληθα ελλνεκελν, * * ζεκαηλεη: «παξεηλαη». Απην ην ξεκα κηια αθξηβεζηεξα. Καο πιεζηαδεη ζην λνεηεν δεηεκα δεηθηηθνηεξα. Αληηζηνηρα ην * * πξεπεη λα ην κεηαθξαζνπκε: «anwest nϊmlich anwesen», «θαζνηη παξεηλαη(γ ελ.) παξεηλαη(απαξ.)». Θαη ακεζσο πεξηεξρνκαζηε ζε κηα λεα δπζθνιηα. Πηεθνπκε ελσπηνλ κηαο πξνθαλνπο ηαπηνινγηαο. Ξξαγκαηη, θαη καιηζηα ελσπηνλ κηαο γλεζηαο. Γελ απαξηζκεη δπν θνξεο ην ηδην. Νλνκαδεη κνλνλ κηα θνξα ην απην, θαη καιηζηα θαζεαπην: : «anwest anwesen (selbst)» «παξεηλαη[γ ελ.] παξεηλαη[απαξ.] (θαζεαπην)». Ρν νλνκα γηα ην δεηνπκελν ηνπ δεηεκαηνο ηεο λνεζεο, ζηνλ Ξαξκεληδε νλνκαδεηαη: * *. Απηε ε ζεκειηαθε ιεμε ηεο λνεζεο ηνπ δελ νλνκαδεη νπηε «ην νλ» νπηε απισο «ην Δηλαη». * *, σο κεηνρε, πξεπεη λα ην ελλνεζνπκε ξεκαηηθα. Ρνηε ην ιεεη ν κπζνο: «παξνληαο:παξεηλαη θαζεαπην». Γηα ηελ κνλε δπλαηε νδν απηνπ ηνπ κπζνπ, ιεγεηαη ζην απ. VIII, 2θ.ε.:......«auf ihm aber gibt es Zeichen (zeigende) gar viele;»...«νκσο ζ απηελ ερεη ζεκαηα (ζεκαηλνληα) πνιια καιηζηα» Ρν ζεκα πξεπεη εδσ λα ελλνεζεη κε ειιεληθν λνεκα. Γελ εηλαη θαηη ην νπνην, ζαλ ελα «ζεκαδη», αληηπξνζσπεπεη θαηη, αιια: ην ζεκα εηλαη απην ην νπνην ζεκεησλεη θαη αθελεη λα θαλεη, θαζνζνλ ζεκαηλεη απην ην νπνην πξεπεη λα θαλεη. Απν απηα ηα ζεκαηλνληα, εδσ αλαθεξεηαη ελα κνλνλ. Ν ζηηρνο 29 ζην απ. VIII ιεεη γηα ην * *: «selbig und im selbig verweilend und in ihm selbst ruht» 10

11 «ην απην θαη ζην απην κελνληαο θαη εληνο ηνπ θαζεαπηνπ θεηηαη» Απηνο ν ζηηρνο παξερεη ελα λεπκα γηα ην εξσηεκα ην νπνην αλεηπσηα καο πηεδεη εδε κεηα απν ηελ πξνηαζε λα ελλνεζνπκε ην * * θαη ην * *, ην «παξεηλαη» [γ ελ.] θαη ην «παξεηλαη» [απαξ.] ειιεληθα. Ρν εξσηεκα ιεγεη: Ξνπ θαη πσο παξεηλαη ην παξεηλαη; Απαληεζε: «παξα...» ζηελ α-ιεζεηα. Δθνζνλ απην εηλαη ζσζην, ηνηε ην κνλαδηθα λνεηεν * * εηλαη ε «θαξδηα» ηεο α-ιεζεηαο. Πηνλ ζηηρν 4 ηνπ απ.viii, ν Ξαξκεληδεο νλνκαδεη ξεηα * * : * *, «nie erzitternd», «αηξεκν». * *, «θεηκελν ελ εαπησ, δη-νξηδεη θαη θαζ-νξηδεη ηελ α-ιεζεηα.» Ππκθσλα κ απηα, δελ κπνξνπκε λα παξαζηαηλνπκε ηελ * * σο θελε αθακπηε αλνηθηνηεηα. Αληηζεησο πξεπεη λα ηελ ελλνεζνπκε σο ηελ * *, ην «παξνληαο: παξεηλαη θαζεαπην» επκνηξα θπθισλνπζα α-ιεζεπζε. Κεπσο νκσο, κε ηηο εηθαζηεο θαη κε ηα εξσηεκαηα πνπ πξνηαζεθαλ, παξαζπξνκαζηε ζε κε απνδεημηκνπο θαη απζαηξεηνπο ηζρπξηζκνπο σο πξνο ηελ ζρεζε αλακεζα ζηελ * * θαη ην * *; Πηγνπξα. Νζν παξαιεηπνπκε, ηνλ ηξνπν ηεο κνλαδηθεο δπλαηεο πξνζβαζεο ζηα δπν ηνπο, ηελ ζπρλα επνλνκαδνκελε «λνεζε», ζηελ νπνηα ν Ξαξκεληδεο θηλεηηαη, λα ηνλ ελλνεζνπκε θη απηνλ ειιεληθα. Πην απ.η, 28 ιεεη ε ζεα:... «n tig aber ist dir, alles zu erfahren». «ζνπ ρξεηαδεηαη νκσο λα εκπεηξαζεηο ηα παληα». Ζ δεηνπκελε λνεζε εηλαη κηα εκπεηξσζε, βεβαηα νρη ε ζπλεζεο αηζζεηεξηαθε αληηιεςε. Ρν * * απνθηα ηνλ αθξηβεζηεξν πξνζδηνξηζκν ηνπ ζηελ αληηζηνηρε ζεζε (απ.vi, 1):... «n tig ist das Sagen [d.h. das Sichzeigenlassen] und das [dabei erfolgende] Vernehmen...» [Hinnehmen] «ρξεηαδεηαη ν ινγνο [δει. ε αθεζε απηνδεημεο] θαη ε [ζπλαθνινπζε] αληη-ιεςε...» [πξνζιεςε] Ζ λνεζε, ε νπνηα παηδεηαη εδσ, θαη ε νπνηα βξηζθεηαη πνιπ καθξπα απν ηηο ζπλεζεηο δνμαζηεο, εηλαη: ην θαζαξν (κε αηζζεηεξηαθν) βιεκκα. Δθεηλν, ην νπνην ερεη λα δηαβιεςεη, νλνκαδεηαη ακεζσο θαηνπηλ, ζηνλ ηδην ζηηρν: * *: «anwesend : anwesen», «παξνληαο : παξεηλαη». Απηε ε λνεζε δελ εηλαη νπηε θξηζε νπηε απνδεημε νπηε ζεκειησζε. Καιινλ απηνζεκειησζε ζην βιεθζελ. Θαζαξν βιεκκα: «παξνληαο παξεηλαη θαζεαπην» ε, κε-βιεκκα, απην εηλαη εδσ ζηελ απαξρε ηεο δπηηθεο λνεζεο ην δεηεκα. Ν Goethe γξαθεη («Einleitung in die Propylϊen», Ausgabe letzter Hand η.38, ζ.5): «Νκσο πνηνο δελ ην παξαδερεηαη πξνζπκα, πσο νη θαζαξεο παξαηεξεζεηο εηλαη ζπαληνηεξεο απν νζν πηζηεπεηαη; Ρνζν 11

12 ε δ ε β ξ ν η ω λ 8 δ ν μ α ο 9 η α η ο ν π θ ε λ η π η ζ η η ο α ι ε ζ ε ο 10 Ι / 3 0 α ι ι ε κ π ε ο θ α η η α π η α κ α ζ ε ζ ε α η 11 ω ο η α 12 δ ν θ ν π λ η α 13 γξεγνξα ζπγρενπκε ηελ αηζζεζε καο, ηελ γλσκε καο θαη ηελ θξηζε καο κε απην ην νπνην εκπεηξσκαζηε...» Θαη πνζν καιινλ νηαλ ε παξαηεξεζε πξεπεη λα κεηλεη ειεπζεξε λα δηαβιεςεη * *, ην «παξνληαο : παξεηλαη θαζεαπην»; «Bemerkung», «παξαηεξεζε» κηα επηπρεο ιεμε ηνπ πνηεηε, καξηπξεη ζπγρξνλσο νηη νη πνηεηεο εηλαη, «auf getrenntesten Bergen», «ζε ρσξηζηνηαηα νξε», ζην ζπλεγγπο ηεο λνεζεο ησλ λνεησλ. Ζ παξαηεξεζε ζην δηδαθηηθν πνηεκα ηνπ Ξαξκεληδε, πξνζθεξεη ησξα πξνο βιεςηλ: «Ρν παξνληαο : παξεηλαη θαζεαπην, δη-νξηδεη ηελ απην επκνηξα α-ιεζεπνληαο θπθισλνπζα α-ιεζεηα.» 8 νπνπ νλνκαδνληαη νη ΒΟΝΡΝΗ, ηνπην ζπκβαηλεη παληα ζε αλαθνξα πξνο ηελ ΓΝΜΑ! ηη ζεκαηλεη απην; νηη «κνλνλ» νη ζλεηνη εηλαη επηξξεπεηο ζηελ ΓΝΜΑ; θαη ηνπην ζε αληηζεζε κε ηνπο ζενπο; δειαδε εδσ δελ ππαξρεη πιενλ ην νκεξηθν, νηη ε ΑΡΗΠ, θαη απηε, ζηειλεηαη απν ηνπο ζενπο, εηλαη κνηξα; ε κεπσο ππνδεισλεη ην ησλ ζλεησλ, θαζνζνλ απηνη an den Abgrund reichen ; 9 ΞΘΔΠΘΑΗ ΓΝΜΑΠ: ν δεύηεξνο δξνκνο: λα γλσξηζεηο ηελ ΓΝΜΑ σο ΓΝΜΑ. λα ηελ νλνκαζεηο. HP, 86 Die griechische Doxa jedoch versammelt die vier Bedeutungen, den Doppelsinn von Ansicht (Sich-Zeigen und Vernehmen) und von Schein (Glanz und Trug) in einem Wort. Für Heribert Boeder gehört zu dieser Doxa denn auch ein Vernehmen des Sich-Zeigenden und ein unkritischer Wahrheitsanspruch. 10 δηνηη ε ΑΙΖΘΖΠ ΞΗΠΡΗΠ ππαξρεη ζην ΙΔΓΔΗΛ ΡΔ ΛΝΔΗΛ Ρ ΔΝΛ. εθεη νπνπ ΠΖΚΑΡ ΔΘΔΛΡΝ ΣΩΟΗΠ ΑΞ ΑΙΙΖΙΩΛ, ερεη ραζεη ε αλνηθηνηεηα γηα ην ΔΝΛ. θαη ηνπην, δηνηη ην ΔΗΛΑΗ γηλεηαη ΝΛΝΚΑ γηα εθεηλα, ηα νπνηα ΒΟΝΡΝΗ ΘΑΡΔΘΔΛΡΝ ΞΔΞΝΗΘΝΡΔΠ ΔΗΛΑΗ ΑΙΖΘΖ, νπνηε ην αιιν κεξνο ηηζεηαη σο ΚΖ ΔΗΛΑΗ. απην εηλαη, πνπ ηειηθα δηλεη θαη ζηελ ςπραλαιπζε ηελ δηθαησζε ηεο! εκπηζηνζπλε: ην ξνινη εηλαη ξνινη επεηδε εγσ ην δερνκαη, ην αλαγλσξηδσ, ην επηθπξσλσ ΞΗΠΡΗΠ ΑΙΖΘΖΠ: ην ξνινη εηλαη ξνινη, εηηε εγσ ην βιεπσ ζαλ ηεηνην εηηε νρη 11 ΚΑΘΖΠΔΑΗ = ΓΝΘΗΚΩΠ = ζα ηα δερηεηο! 12

13 ρ ξ ε λ δ ν θ η κ ω ο 14 ε η λ α η δ η α π α λ η ν ο π α λ η α π ε ξ ω λ η α 1516 Helting, G-D-H, 11 Es ist interessant, dass die Göttin bei der weiteren Ankündigung dieser «Erfahrung» ein anderes Wort gebraucht als für die Erfahrung mit dem Herzen. Denn in bezug auf die Meinungen der Sterblichen wird jetzt nicht mehr von ΠΤΘΕΘΑΙ geredet, sondern es heisst: ΜΑΘΗΕΑΙ (lerne kennen), ein Wort, das Heraklit gerade in einem Zusammenhang gebraucht, der besagt, dass die Menschen zwar (kennen)lernen (ΜΑΘΟΝΣΕ), aber doch nicht wahrhaft erkennen, was sie das gelernt haben (DK 17). θαη θαηη ηεηνην, νζνλ αθνξα ηελ ΓΟΞΑΝ, νπηωο ε αιιωο δελ εηλαη δπλαην - ΑΝΟΗΣΟΝ ΑΝΩΝΤΜΟΝ. 12 Padrutt, Die Zeichen..., 7 (die Sprache des Parmenides) kennt in der Regel keine bestimmten Artikel. Daher frage ich mich, ob an den seltenen Stellen, wo Parmenides ein ΣΟ oder ΣΑ gebraucht, dieses noch wie in der homerischen Sprache die Kraft eines Demonstrativ- oder Relativpronomens hat. Entsprechend dieser Vermutung habe ich übersetzt, z.b. in I/31 (ΣΑ ΔΟΚΟΤΝΣΑ: dieses Ansichthafte) oder in II/7 (ΣΟ ΓΕ ΜΗ ΕΟΝ: dieses N i c h t i s t). ΕΟΝ wäre also bereits mit «das I s t» wiederzugeben und ΣΟ ΕΟΝ mit «dieses I s t». 13 HP, 87 Er soll die alles durchdringende Herrschaft des Ansichtshaften verstehen lernen, den mächtigen Sog des gewohnten Weltaufenthaltes diesseits des Tores. Vielleicht ist dieser Sog so stark, dass sich ihm nur ein von göttlichen Mädchen gelenktes, stürmisches Pferdegespann für eine Weile entziehen kann. δελ εηλαη ε ΓΟΞΑ, ην θπξηαξρν, αιια, νπνπ νπηε ε ΓΟΞΑ δηαθξηλεηαη ζαλ ηεηνηα, νπηε ην Ω ΔΣΙΝ. εαλ θαηη εηλαη θπξηαξρν ζηνπο ΒΡΟΣΟΤ, εηλαη ε ζπγρπζε, νπνπ ηελ ΓΟΞΑ νη αλζξωπνη ηελ ελλννπλ ΠΔΠΟΙΘΟΣΔ ΔΙΝΑΙ ΑΛΗΘΗ. 14 πξνθεηηαη γηα ελα «δερνκαη», θαη νρη γηα «γνεηεηα»(ζο!) Γερνκαη: παξαηηνύκαη απν ην «πνηε» θαη ην «πάληα» απν ην «κ αξεζεη» θαη ην «δελ κ αξεζεη» απν ηελ πξνζπάζεηα θαη ηελ απνγνήηεπζε αθήλνκαη ζην «δηλεηαη» θαη ζην θαιεζκα ηνπ ΓΝΘΝΛΡΑ - ΓΝΘΗΚΩΠ : ηαπηνινγηα - ΔΠΡΗΛ - ΔΗΛΑΗ / ΝΘ ΔΠΡΗ - ΚΖ ΔΗΛΑΗ ΓΝΘΗΚΩΠ, επεηδε ΡΩΗ ΝΛΝΚΑΠΡΑΗ 15 ΔΞΔΗ ΝΓΔΡΔΟΩΗ ΚΔΡΑ ΚΖΓΔΛ! εδσ αλαθεξνληαη ηα αληηζηνηρα απνζπαζκαηα ηνπ 2νπ κεξνπο. Βι.ΗΡ, Δ-Δ 3,(2) δελ ππαξρεη αλαθνξα ζε ελα «ηη». ε ΓΝΜΑ αθνξα ην ΓΗΑ ΞΑΛΡΝΠ ΞΑΛΡΑ. δελ πξνθεηηαη π.ρ. γηα ελα «Wiederholungszwang», δελ ππαξρεη θαηη, ην νπνην επαλαιακβαλεηαη, εηλαη ε ΝΓΝΠ ηεο ΓΝΜΑΠ. απηε ε ΝΓΝΠ εηλαη θπθινο, νκσο ν θπθινο εηλαη πξσηνγελεο, θαη νρη απνηειεζκα ησλ επαλαιεςεσλ. 13

14 ην πξννηκην δελ ιεγεηαη κεζα απν ηελ ΓΝΜΑΛ. ΓΝΘΗΚΩΠ! 16 Αεδόλη αεδόλη αεδόλη ΜηΔ η είλαη ζεόο; ηη κε ζεόο; θαη ηη η αλάκεζό ηνπο; Ζ νιε αλαδεηεζε ηνπ ρνξηθνπ, νζνλ αθνξα ηνπο κεγαινπο ζεζκνπο, θαηεπζύλζεθε από έλαλ ιόγν ν νπνίνο δελ κλεκνλεύζεθε αθόκε όζν ζα ηνπ έπξεπε. Ξξόθεηηαη γηα ηνλ ιόγν ηνπ Ξαξκελίδε από ηελ Διέα. Πηα απνζπάζκαηα ηνπ θεηκέλνπ ηνπ πνπ καο παξαδόζεθαλ, απνζπάζκαηα ΚΝΠΗΘΖΠ, γίλεηαη ιόγνο γηα ηελ πνξεία ελόο ΘΝΟΝ θαη γηα ηελ ζπλάληεζή ηνπ κε ηελ, κε πεξαηηέξσ επνλνκαδόκελε, ΘΔΑ. Ζ ΘΔΑ ηνπ κηιάεη, ηνλ ΞΟΝΠΑΓΑΔΗ (πξνζ-άδσ!), ηνλ πξνζ-θσλεί, θαη ιέγεη ηηο δύν ΝΓΝΠ ΓΗΕΖΠΗΝΠ, ηνπο δύν δξόκνπο (αλα)δήηεζεο νη νπνίνη έρνπλ δνζεί ζηνπο αλζξώπνπο. Ν έλαο, ν δξόκνο ηνπ ΔΠΡΗΛ, ηνπ όηη ε ί λ α η, θαη ν άιινο, ν δξόκνο ηεο ΓΝΜΑΠ(ίαο), ζηνλ νπνίν αλήθεη ε παξαθξνζύλε. Ππλήζσο ην ιεγόκελν «πξννίκην», όπνπ γίλεηαη ιόγνο γηα ηελ πνξεία ηνπ ΘΝΟΝ θαη ηελ ζπλάληεζή ηνπ κε ηελ ΘΔΑ, θαηαλνείηαη ζύκθσλα κε ηηο θαζεκεξηλέο παξαζηάζεηο. Κπνξεί λα πεγαίλνπκε ζε θάπνηνλ, π.ρ. ζ έλαλ θαζεγεηή ηεο θηινζνθίαο, θη απηόο λα καο κηιάεη ζηελ παξάδνζή ηνπ γηα ηηο ΝΓΝΠ ΓΗΕΖΠΗΝΠ. Ρόηε απηέο ζπληζηνύλ ην «ζέκα», ην αληηθείκελν ηεο παξάδνζεο. Απηά δηόινπ δελ αξκόδνπλ ζηελ ζπλάληεζε ελόο αλζξώπνπ κ έλαλ ζεό. Πην πνίεκα ηνπ Σαίιληεξιηλ Εοπηή ηηρ Ειπήνηρ ππάξρνπλ νη παξαθάησ ζηίρνη: Έλαο ζνθόο κπνξεί λα κνπ δηεπθξηλίζεη πνιιά όπνπ όκσο Αθόκε θη έλαο ζεόο εκθαλίδεηαη, Ρνύην όλησο είλ άιιε θαζαξόηεηα. Π έλα πξνεγνύκελν ζρεδίαζκα ν πνηεηήο ραξαθηεξίδεη ηελ καθαπόηηηα σο allerneuernde, σο απηήλ ε νπνία (ανα)καινίζει ηα πάνηα. Κήπσο εδώ δίλεηαη έλαο πεξηζζόηεξν αξκόδσλ ηξόπνο λα ελλνεζεί ε αιήζεηα ελόο ζενύ, ην πιεζίαζκά ηνπ, ε ζπλάληεζή ηνπ κε ηνλ άλζξσπν; Κήπσο δειαδή ε ζπλάληεζε ζην πνίεκα ηνπ Ξαξκελίδε δελ ζπληζηά νύηε κεηάδνζε γλώζεσλ νύηε θάπνηαλ άιινπ είδνπο «επηθνηλσλία», όπσο ηελ έρνπκε ζπλεζίζεη από ηηο θπξίαξρεο «δνμαζίεο»; Κήπσο θη εδώ, γηα λα ζπκεζνύκε πξάγκαηα πνπ εηπώζεθαλ, θαη πνπ πνηέ δελ εμαληινύληαη, όζεο θνξέο θη αλ εηπσζνύλ, κήπσο θη εδώ ρξεηάδεηαη λα εγθαηαιεηθζεί ε παξαζηαηηθή ζθέςε, ζύκθσλα κε ηελ νπνία ν άλζξσπνο είλαη άλζξσπνο θαη ν ζεόο ζεόο, θαη θαηόπηλ απηά ηα δύν όληα ελδερνκέλσο ζπλαληώληαη; Πηα ηξία πνπ αλαθέξζεθαλ, ζηελ αθύπληζε ζηελ άλλη καθαπόηηηα, ζηελ ζπλεύξεζε, ζπλ-εύξεζε ζενύ θαη αλζξώπνπ, όπνπ άλζξσπνο θαη ζεόο αλεπξίζθνπλ ν έλαο ηνλ άιινλ θαη ηνλ εαπηό ηνπο, θαη ζηελ ΘΟΗΠΗΛ, ηελ δηάθξηζε θαηά ηελ νπνία νη δύν δξόκνη ηεο αλαδήηεζεο θαη ην ζηαπξνδξόκη ηνπο ιέγνληαη θαη ελλννύληαη, ιέγεηαη ην Απηό. Πηελ ΔΛΑΟΓΔΗΑ ηεο άλληρ καθαπόηηηαρ, ζηελ ιάκςε κε ηελ νπνία, θεπγαιέα θαη απξόζκελα, (ανα)καινίζονηαι ηα πάνηα, κηιάεη, άθσλα, έλαο παπών θεόρ. Έλα πνίεκα ηνπ Σαίιληεξιηλ κε ηνλ ηίηιν Σι είναι ο θεόρ; ιέεη: 14

15 (...) Όζν πεξηζζόηεξν είλαη θάηη Αζέαην, ζηέιιεη ηνλ εαπηό ηνπ ζ έλα μέλν. Ρν ξένο, ζην νπνίν θαη σο ην νπνίν ην Αζέαην ελόο ζενύ θαλεξώλεηαη, παξακέλνληαο αζέαην: ν Ι Κ Δ Ο Ν Π ζηα ΒΙΔΦΑΟΑ ηεο Ε Τ Λ Ε Κ Σ Ρ Ο Τ Ν Τ Μ ΦΑ ε λεαξή γπλαίθα πνπ πεξλά, ΔΛΑΟΓΖΠ, δίπια από ηνλ Νδπζζέα- νη ΝΓΝΗ ΓΗΕΖΠΗΝΠ ζε κηα πνξεία ΑΞ ΑΛΘΟΩΞΩΛ ΔΘΡΝΠ ΞΑΡΝ, έμσ από ηελ «πεπαηεκέλε» ησλ αλζξώπσλ. Ζ άλλη καθαπόηηηα δελ είλαη απνηέιεζκα ηεο έιεπζεο ηνπ ζενύ. Γηαλνίγεηαη ζε έλα ΘΟΗΛΔΗΛ όπνπ άλζξσπνο θαη ζεόο δηαθξίλνληαη, ζηελ ζπλάληεζή ηνπο, σο απηνί νη νπνίνη είλαη. Πε κηα ηέηνηα καθαπόηηηα ν άλζξσπνο δελ κέλεη ν ίδηνο. Ζ ππόζηαζή ηνπ ράλεη αθόκε θαη ην όλνκά ηεο, ν άλζξσπνο γίλεηαη έλαο Άιινο. λ απνρσξεί πξέπεη εθείλνο πνπ δηακέζνπ ηνπ νκίιεζε ην πλεύκα. ην ιεγνκελν «πξννηκην» κηιαεη γηα κηα πνξεηα κε αξκα, κε ηνλ αμνλα, ηηο ρλνεο θαη κε ηνπο ηξνρνπο ηνπ, κηιαεη γηα ππιεο κε ππεξζπξν θαη νπδν, κε αμνλεο, γνκθνπο θαη πεξνλεο. θαλεη εληππσζε πσο ν ινγνο ηνπ πξννηκηνπ δελ αθελεηαη λα αθνπζηεη ζηνλ ηδην ηνπ ηνλ ινγν: αιινηε, αξρεο γελνκελεο απν ηνλ Πηκπιηθην, ηνλ θαλνπλ «ζπκβνιηθν» γηα θαηη αιιν, αιινηε ηνλ ζεσξνπλ σο ελα απν ηνλ Ξαξκεληδε ζθνπηκα επηζηξαηεπκελν κπζνινγηθν θαηαινηπν γηα ινγνπο εληππσζηαζκνπ. Ρν κε παξαζηαηηθν. Βι. Ζξαθιεηηνο, ΞΟ. Ν Padrutt ηα απνθεπγεη. κελεη ζην νηη ν Ξαξκεληδεο «ερεη κηα εκπεηξηα». νκσο απηό δελ θηαλεη. είλαη αθεξεκελν. ηελ εκπεηξηα ηνπ καο είλαη δπλαηνλ λα ηελ δερηνπκε ζαλ ηεηνηα νηαλ καο θαηαζηεη δπλαην λα εξζνπκε εκεηο ζε κηα ζπλνκηιηα καδπ ηεο: νηαλ θαη νζν εηκαζηε ζε ζεζε, απηελ ηελ εκπεηξηα, ζεκεξα, ζηνλ δηθν καο θνζκν θαη ζηνλ δηθν καο ινγν, λα ηελ ζπλεκπεηξαζνπκε. πξνο ηνπην αο ζπκεζνπκε νηη ε πνξεηα ηνπ παξκεληδε γηλεηαη επαλσ ζε κηαλ ΝΓΝΛ ΓΑΗΚΝΛΝΠ, ζπκβαηλεη δειαδε ζηνλ νξηδνληα ηεο ζπλαληεζεο κε κηα ζεα. θαηη απν απηελ ηελ ζπλαληεζε λνκηδνπκε πσο δηαθξηλακε ζε ν,ηη ν Hölderlin νλνκαδεη αλλη καθαποηηηα. Ρη ζα πεη νκσο απηό; Γελ ζα πεη νηη ν ρσξνο ηεο ζπλαληεζεο κε έλαλ ζεν δελ βξηζθεηαη ζε θαπνην πιαησληθαρξηζηηαληθα απν ηα επηγεηα ρσξηζκελν επεθεηλα, πξνο ην νπνην ρξεηαδεηαη θαπνηα «ππεξβαζε», αιια είλαη απηνο ηνπηνο ν ρσξνο ηεο θαζεκεξηλεο καο θαηνηθεζεο, ν νπνηνο νκσο ησξα πξνβαιιεη ζε αλλη καθαποηηηα; ζε κηα πεξαζηηθε θνπειια, ε νπνηα νκσο ζην βιεκκα ηνπ νδπζζεα ερεη κηα ηδηαηηεξε ιακςε, ΔΛΑΟΓΖΠ, δελ είλαη πνπ απηνο αλαγλσξηδεη ηελ ζεα αζελα; εθεη, ζηνλ θνπξλν πνπ δεζηαηλεη ηνλ εξαθιεηην απν ην θξπν ηνπ ρεηκσλα, ζε απηό ην ΔΛΡΑΘΑ, δελ είλαη πνπ ΔΊΛΑΗ ΘΔΝΠ; δελ είλαη ο κοζμορ ο μικπορ, ο μεγαρ; κεπσο ησξα εηκαζηε θαπσο πεξηζζνηεξν ζε ζεζε λα παξαθνινπζεζνπκε ην πσο κηα θαζεκεξηλε πνξεηα κε αξκα θαη ηππνπο, κεζα απν ηελ ζεκεξα σο porta antiqa γλσζηε ππιε ζηελ ειεα ζα κπνξνπζε, ζε κηαλ αλλη καθαποηηηα, λα κελ εμαληιεηηαη ζηελ απιε κεηαβαζε απν έλαλ ηνπν ζε έλαλ αιινλ γηα ηελ επηηεπμε ελνο νξηζκελνπ ζθνπνπ; κεπσο ν ΑΚΑΜΗΡΝΠ, απηνο ν ηδηνο, ν ρηιηνπεξπαηεκελνο, απηε ε «πεπαηεκελε», ε ηδηα, λα απνθηα θαπνηε κηα ιακςε θαη λα κηια ΑΞ ΑΛΘΟΩΞΩΛ ΔΘΡΝΠ ΞΑΡΝ; νπνπ λα κελ ζπκβαηλεη θακκηα, νπσο ιεκε, «απνγεησζε», αιια λα πξνθεηηαη γηα ην νηη αςηορ αςηορ ο κοζμορ * ο ιδιορ κοζμορ είναι (δ ), νκσο ησξα ζε κηαλ αλλη καθαποηηηα ηδσκελνο; κεπσο ηνηε απηε ε αλλη καθαποηηηα βξηζθεηαη ζε κηα θξπθε ζρεζε κε ν,ηη ν παξκεληδεο νλνκαδεη ΑΙΖΘΔΗΑ; 15

16 ην «νλεηξν»: (ζει. 189): Ρν νπζηαζηηθό εδώ [ζ.η.κ.: ζηελ ΚΝΠΗΘΖ] είλαη βέβαηα ν πξνθείκελνο δηπιαζηαζκόο ηνπ λνήκαηνο: ε γισζζηθή πιεπξά ησλ Διιεληθώλ ζηηο ιέμεηο, ηα ιεθηηθά ζρήκαηα θαη ηελ γισζζηθή ηνπο ζπλάξκνζε ζηελ πξόηαζε, θαη - απ απηά αλεμάξηεηα - ε κνπζηθή πιεπξά ζην σο θξάζε ΚΝΠΗΘΖΠ πξαγκαησκέλν κόξθσκα ηεο πξόηαζεο: δύν πξαγκαηηθά θαηλόκελα πνπ πθίζηαληαη ην έλα δίπια ζην άιιν θαη δεκηνπξγνύλ κίαλ νιόηεια πεξίεξγε, βεβαίσο γλήζηα ειιεληθή λνεκαηνδόηεζε. Δδώ θαίλεηαη λα αληηθαηνπηξίδεηαη αθξηβώο ε ηδηνκνξθία ηεο ειιεληθήο πξαγκαηηθόηεηαο, ηνπ ειιεληθνύ ΛΝΠ: αθελόο ην απίζηεπηα θσηεηλό, θαζαξό, αμηνζαύκαζηα ινγηθά-αθξηβέο, αθεηέξνπ ην όλεηξν. Ζ ιέμε όλεηξν δεκηνπξγεί απνξία. Κνηάδεη άζρεην, όπσο θαη ζην ΚΟΔ όπνπ, ζε έλα απνθαζηζηηθό ζεκείν, παξαηίζεηαη ν ιόγνο ηνπ Παίμπεξ (ζει. 60): Δίκαζηε από πιηθό ζαλ απ απηό πνπ είλαη ηα όλεηξα, θη ε κηθξή καο δσή θπθιώλεηαη από έλαλ ύπλν. Θαη εδώ ηα όνειπα δελ κπνξεί λα ιέγνληαη κε ηελ ζπλήζε ηνπο ζεκαζία. Νπσζδήπνηε ε βαξύλνπζα ζέζε απηήο ηεο ιέμεο ζηνλ Γεσξγηάδε, θαη ην παξάδνμν ηεο ρξήζεο ηεο, ηελ θέξλεη ζε κίαλ αηληγκαηηθή ζπλήρεζε κε ηνλ ιόγν ηνπ Παίμπεξ. Απνκέλεη λα δνύκε πώο ελλνείηαη. Πην ζεκείν πνπ δηαθόπηεηαη ην πξνεγνύκελν παξάζεκα, ν Γεσξγηάδεο παξεκβάιιεη κία δηεπθξηληζηηθή ζεκείσζε γηα ην όνειπο (ζει. 283): Έηζη ζηνλ 3 ν Νιπκπηνλίθε ηνπ Ξηλδάξνπ, αξρηθά μεθηλώληαο από ην πνίεκα σο ιεθηό, ήδε ην εὔρνκαη (2), ηδηαίηεξα όκσο (19-20) παηξὶ κὲλ βσκῶλ ἀγηζζέλησλ καδύ κε δηρόκεληο... Κήλα θαη έηζη επίζεο (41) εὐζεβεῖ γλώκᾳ θπιάζζνληεο καθάξσλ ηειεηάο θαη ην ηέινο (44-45)... ζνθνῖο ἄβαηνλ...: απηή ε παξνληηθόηεηα ηνπ νλείξνπ ελ κέζσ ηνπ πιηθνύ. - Θαη, αλεμάξηεηα απ απηό, κε ηελ απαγγειία ησλ ιέμεσλ (ιεθηηθώλ κνξθσκάησλ) κέζα ζηνλ ζηίρν ηεο ΚΝΠΗΘΖΠ εγθαζίζηαηαη αίθλεο ε αληαπόθξηζε αλάκεζα ζηηο εθάζηνηε δύν πξαγκαηηθόηεηεο εληόο ησλ δύν δηαθνξεηηθώλ πεξηνρώλ: ιέμε αξκνζκέλε ζηελ πξόηαζε - ζηίρνο ΚΝΠΗΘΖΠ, θσηεηλόηεηα ηνπ ινγηθνύ - όλεηξν. [...]Ρν όλεηξν: ε αζσόηεηα, κε ηελ νπνία ην κε-έιινγν πεξηέρεηαη ζην έιινγν ε αληηπξνζσπεπηηθή δύλακε [ζ.η.κ.: βι. ΚΟΔ, ζει. 41, 57], ε παξνληηθόηεηα ηνπ θόζκνπ ησλ ζεώλ, ηα πξάγκαηα, πνπ ερώληαο δειώλνληαη νπζηαθά [...] Κία εκπεηξία αληίζηνηρε κε εθείλελ ηνπ ονείπος είλαη δπλαηή ζε ό,ηη ν Γεσξγηάδεο απνθαιεί ην μοςζικά-ππαγμαηικό (ΛuE, ζει. 210): θάηη ερεί, καγεύεη, είλαη εδώ, είλαη πξαγκαηηθό, θαη πάιη όρη ρεηξνπηαζηό έξρεηαη ζαλ έλα θάζκα άπιν, θαη όκσο παξνληηθό Θαη ζε κία ζεκείσζε γηα ην θάζμα (ζει. 287): Θαλείο θέξλεη ζηνλ λνπ ηνπ ηα ιόγηα ηνπ Φέξληηλαλη γηα ηελ κνπζηθή ηνπ Άξηει ζηελ Καηαιγίδα ηνπ Παίμπεξ (Η, 2). Ρα ιόγηα είλαη ηα εμήο: Where should this music be? i th air or th earth? 16

17 It sounds no more: and, sure, it waits upon Some god o th island. Sitting on a bank, Weeping again the King my father s wrack, This music crept by me upon the waters, Allaying both their fury and my passion With its sweet air: thence I have follow d it, Or it hath drawn me rather. But tis gone. No, it begins again. Ρζειαλ, Ν Κεζεκβξηλνο Νπνηνο ερεη ηελ ηερλε εκπξνο ζηα καηηα θαη ζηνλ λνπ ηνπ, απηνο εηλαη εδσ εηκαη ζηελ αθεγεζε γηα ηνλ Ιεληο, απηνο εηλαη θεπγαηνο. Ζ ηερλε δεκηνπξγεη δηαζηαζε απν ην Δγσ. Ζ ηερλε απαηηεη εδσ ζε κηαλ νξηζκελε θαηεπζπλζε κηα νξηζκελε απνζηαζε, ελαλ νξηζκελν δξνκν. Πηελ ςπρνζεξαπεία γίλεηαη επίζεο ιόγνο γηα ηελ πξνζνρή. Ν Φξόπλη γξάθεη πσο ηελ ζηάζε ηνπ ζεξαπεπηή πξέπεη λα ραξαθηεξίδεη ε ειεύζεξα κεηέσξε πξνζνρή. Διεύζεξα κεηέσξε πξνζνρή. Απηή ε δηαηύπσζε είλαη κηα έθιακςε. Ρέηνηεο εθιάκςεηο ζεκαδεύνπλ ην έξγν ησλ κεγάισλ ζπγγξαθέσλ. Έξρνληαη από ην πνπζελά, θαη πνιιέο θνξέο ηνπο μεπεξλνύλ, θαη ν ίδηνο ν ζπγγξαθέαο, όηαλ πξνζπαζεί λα ηηο παξαθνινπζήζεη θαη λα ηηο εληάμεη ζηηο νηθείεο ηνπ παξαζηάζεηο, ράλεη ηνλ πινύην θαη ηελ ζρεδόλ πνηεηηθή ηνπο πνιπζεκαληόηεηα. Έηζη ν Φξόπλη ην ειεύζεξα κεηέσξν δελ ην ελλνεί θπξηνιεθηηθά, αιιά κόλνλ σο παξάθακςε ηεο ζπλεηδεηήο πξνζνρήο θαη ην άλνηγκα ηνπ ζεξάπνληα γηα ην αζπλείδεηό ηνπ. Όκσο ηόηε ν ζεξαπεπηήο πξνζέρεη ηνλ εαπηό ηνπ. Γελ πξνζέρεη ηνλ άιινλ, ηελ ζπλνκηιία καδύ ηνπ. Ζ πξνζνρή, ε ειεύζεξα κεηέσξε, δελ θαζειώλεηαη νύηε ζηνλ ζεξάπνληα, π.ρ. ζην αζπλείδεηό ηνπ θαη ζηελ ιεγόκελε «αληηκεηαβίβαζε», όπνπ απηόο ζπγθεληξώλεηαη ζηα δηθά ηνπ, νύηε ζηνλ πειάηε, π.ρ. ζηελ ιεγόκελε «ελζπλαίζζεζε», όπνπ ν ζεξάπσλ επηδεηεί λα λνηώζεη όπσο λνηώζεη ν πειάηεο ηνπ. Γελ απνζύξεηαη ζηηο ζθέςεηο ηνπ γηα λα θαηαιάβεη θαη λα εξκελεύζεη ηα ιεγόκελα, θαη δελ εθαξκόδεη κηα ηερληθή γηα λα ρεηξηζηεί ηνλ πειάηε ηνπ. Ζ πξνζνρή ηνπ είλαη κηα πξνζνρή ε νπνία δε ζθέθηεηαη θαη δε λνηώζεη. Ρν ειεύζεξα κεηέσξν δελ θάλεη ηελ πξνζνρή ιηγόηεξν πξνζνρή. Αληίζεηα ηελ αθήλεη απεξίζπαζηε λα πξνζεισζεί ζην έξγν ηεο ζεξαπεπηηθήο ηέρλεο. Θαη πνην είλαη ην έξγν ηεο; Ζ ίδηα ε ζεξαπεπηηθή ζπλνκηιία. Ζ ειεύζεξα κεηέσξε πξνζνρή πξνζέρεη ηε ζπλνκηιία ηνπο, θαη κόλνλ απηήλ. Δίλαη ε γηα κεγάιν δηάζηεκα δίρσο αληαπόθξηζε πξνζθνξά ηνπ ζεξάπνληα, έλα θάιεζκα πξνο ηνλ πειάηε ηνπ, λα ηνλ ζπλαληήζεη. Όπσο γξάθεη ν Φξόπλη, είλαη ην νκόινγν ηνπ βαζηθνύ θαλόλα, ηεο ειεπζεξίαο ηνπ πειάηε λα ιέεη ό,ηη έξρεηαη ζην λνπ ηνπ. Απηή ε ειεύζεξία παξέρεηαη κόλν ζην ζεκείν πνπ ε πξνζνρή ηνπ ζεξάπνληα είλαη ειεύζεξα κεηέσξε. Γηόηη όηαλ ν ζεξάπσλ είλαη π.ρ. επηθεληξσκέλνο ζηελ εξκελεία ησλ ιεγνκέλσλ ηνπ πειάηε ηνπ, ηνλ σζεί ζε κηα παξόκνηα ζηάζε, θαη ν ίδηνο πεξηνξίδεηαη λα εξκελεύεη ό,ηη ηνπ ζπκβαίλεη, γίλεηαη ςπρνιόγνο ηνπ εαπηνύ ηνπ. Όηαλ πάιη ηνλ σζεί πξνο κηα θάπνηα παξάζηαζε ηεο ςπρηθήο πγείαο, γίλεηαη ζηελ νπζία θξηηήο ν νπνίνο άιια ελζαξξύλεη θαη άιια απνξξίπηεη. Κόλν ζηελ κε ηελ παξαπάλσ έλλνηα ελλννύκελε ειεύζεξα κεηέσξε πξνζνρή γίλεηαη ν ζεξάπσλ πξαγκαηηθά έλαο νκηιεηόο άιινο, δειαδή έλαο άιινο ζηνλ νπνίν ν πειάηεο κπνξεί λα κηιήζεη. Απηή ε πξνζνρή πξνζέρεη ηα ιεγόκελα θαη ηα ζησπνύκελα, όκσο ζπλάκα πξνζέρεη θαη απηό πνπ ηα ιεγόκελα θαη ζησπνύκελα ιέλε δίρσο λα ιέλε. Κπνξεί λα ην θάλεη ράξε ζηνλ ειεύζεξα κεηέσξν ραξαθηήξα ηεο. Θαη αληαπνθξίλεηαη 17

18 ε ζ η η θ ε ι ε π ζ ν ο πξνπάλησλ ζ απηά. Ρα παξαδείγκαηα πνπ αλέθεξα ην δείρλνπλ. Έηζη είλαη πνπ αλνίγνληαη δξόκνη εθεί πνπ ηα πξάγκαηα κνηάδνπλ λα θζάλνπλ ζε αδηέμνδν. 18