Τσικούρας Β., Ποµώνης Π., Ρηγόπουλος Ι. και Χατζηπαναγιώτου Κ. Τοµέας Ορυκτών Πρώτων Υλών, Τµήµα Γεωλογίας, Πανεπιστήµιο Πατρών, Πάτρα,

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τσικούρας Β., Ποµώνης Π., Ρηγόπουλος Ι. και Χατζηπαναγιώτου Κ. Τοµέας Ορυκτών Πρώτων Υλών, Τµήµα Γεωλογίας, Πανεπιστήµιο Πατρών, Πάτρα,"

Transcript

1 2 ο ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ, ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ & ΓΕΩΧΗΜΕΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2005 ΣΕΛ ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΟΦΙΟΛΙΘΙΚΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΙΚΡΟΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΣ ΩΣ ΑΝΤΙΟΛΙΣΘΗΡΩΝ Α ΡΑΝΩΝ ΚΑΙ ΣΚΥΡΩΝ ΒΑΣΗΣ ΣΙ ΗΡΟΤΡΟΧΙΩΝ Τσικούρας Β., Ποµώνης Π., Ρηγόπουλος Ι. και Χατζηπαναγιώτου Κ. Τοµέας Ορυκτών Πρώτων Υλών, Τµήµα Γεωλογίας, Πανεπιστήµιο Πατρών, Πάτρα, ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην εργασία αυτή αξιολογούνται οι ορυκτοπετρογραφικές, γεωχηµικές και φυσικοµηχανικές ιδιότητες των δολεριτικών πετρωµάτων της περιοχής Μικροκλεισούρας Γρεβενών για την καταλληλότητα τους ως αντιολισθηρών αδρανών οδοποιίας και σκληρών αδρανών. Τα πετρώµατα αυτά ανήκουν στα βασικά µέλη του οφιολιθικού συµπλέγµατος του Βούρινου και εµφανίζουν γεωχηµικά χαρακτηριστικά βασαλτών τύπου N-MORB. Ιδιαίτερη έµφαση δόθηκε στη συµµετοχή αµιαντούχων ορυκτών, τα οποία θεωρούνται επικίνδυνα για τη δηµόσια υγεία, όταν απαντώνται σε σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις. Οι τιµές των φυσικοµηχανικών ιδιοτήτων των υπό µελέτη δολεριτών συγκρίθηκαν µε ελληνικά και διεθνή πρότυπα, στα οποία αναφέρονται οι τυπικές αποδεκτές οριακές τιµές όσον αφορά στην καταλληλότητά τους για χρήση ως αδρανών. Από τα αποτελέσµατα που εξήχθησαν τόσο από την ορυκτοπετρογραφική και γεωχηµική µελέτη όσο και από τον προσδιορισµό των φυσικοµηχανικών ιδιοτήτων αυτών των δολεριτών Μικροκλεισούρας Γρεβενών, προκύπτει ότι τα πετρώµατα αυτά πληρούν τις προδιαγραφές καταλληλότητας για χρήση τους ως σκληρά αδρανή ο- δοποιίας και σκύρα για βάση σιδηροτροχιών. 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η µελέτη της πετρογενετικής και γεωτεκτονικής εξέλιξης οφιολιθικών συµπλεγµάτων στις µέρες µας είναι από τα πλέον εξελιγµένα αντικείµενα των γεωεπιστηµών. Η εξέλιξη της έρευνας των οφιολιθικών λιθολογιών σε επίπεδο βιοµηχανικής εκµετάλλευσής τους, ακολουθεί και αυτή σε παγκόσµιο επίπεδο µια συνεχώς ανερχόµενη πορεία. Οι κορυφαίες χώρες εκµετάλλευσης οφιολίθων σή- µερα είναι η Νορβηγία, η Αυστρία και οι Η.Π.Α. και λιγότερο η Ισπανία, η Ιταλία και η Ιαπωνία (π.χ. Ragan 1967, Griffiths 1989, Harben & Bates 1990, Olerud 1995). Στην Ελλάδα η έρευνα για οικονοµική εκµετάλλευση οφιολίθων δεν έχει σηµαντικούς ρυθµούς ανάπτυξης, παρά το γεγονός ότι έ- χει σηµαντικές εµφανίσεις οφιολιθικών πετρωµάτων ανάµεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, η ολοένα αυξανόµενη ζήτηση σκληρών πετρωµάτων σε πολλές εφαρµογές και ιδιαίτερα οι απαιτήσεις σε σκληρά αδρανή, σε πολλά µεγάλα έργα που πραγµατοποιούνται σήµερα στον Ελληνικό χώρο, έχει κάνει επιτακτική την ανάγκη αναζήτησης κατάλληλων οφιολιθικών εµφανίσεων που θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν ως πηγές αδρανών υλικών για διάφορες χρήσεις. Σκοπός της µελέτης αυτής είναι η αξιολόγηση ορυκτοπετρογραφικών και φυσικοµηχανικών ιδιοτήτων των δολεριτικών πετρωµάτων της περιοχής Μικροκλεισούρας του Νοµού Γρεβενών, για την καταλληλότητά τους ως αντιολισθηρών αδρανών οδοποιίας και σκύρων. Στην περιοχή αυτή λειτουργεί ήδη λατοµική µονάδα από την εταιρεία Λατοµεία Βούρκα Α.Β.Ε.Ε. 2 ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ Το οφιολιθικό σύµπλεγµα του Βούρινου (Σχ. 1) καλύπτει έκταση περίπου 450 km 2 και τοποθετείται στα όρια των νοµών Κοζάνης-Γρεβενών. Αποτελεί ένα πλήρες αλλά τεκτονικά διαµελισµένο οφιολιθικό σύµπλεγµα, το οποίο είναι επωθηµένο σε µια µετα-ιζηµατογενή ακολουθία (πιθανά Τριαδικής ηλικίας). Η τεκτονική αυτή επαφή εκτίθεται σε πολλά σηµεία από το ΝΑ µέχρι το βόρειο τµή- µα του οφιολιθικού συµπλέγµατος. Το οφιολιθικό σύµπλεγµα του Βούρινου δοµείται γεωλογικά από 347

2 έντονα τεκτονισµένους περιδοτίτες στη βάση του, ενώ πάνω από αυτούς ακολουθεί µια µερικώς διατηρηµένη µαγµατική ακολουθία από γάβρους, φλέβες πλαγιογρανιτών, σύστηµα πολλαπλών φλεβών (φλέβες Ασπρόκαµπου) και µαξιλαροειδείς λάβες. Οι τεκτονισµένοι περιδοτίτες αποτελούνται κυρίως από συµπαγείς χαρτζβουργίτες και δουνίτες πλούσιους σε χρωµιτικά κοιτάσµατα, οικονοµικά εκµεταλλεύσιµα, ενώ πάνω από αυτούς ακολουθούν σωρειτικοί γάββροι και ολιβινικοί κλινοπυροξενίτες (Rassios & Smith 2000). Στην ενότητα της Κράπας, πάνω από τους γάββρους ακολουθούν αµφιβολιτικοί διορίτες, οι οποίοι καλύπτονται από ανδεσίτες και βασάλτες µε γεωχηµικούς χαρακτήρες θολειϊτών νησιωτικού τόξου (ΙΑΤ), ενώ στην ενότητα Ασπρόκαµπου, τα ανώτερα 100 m της σωρειτικής ακολουθίας αποτελούνται από αµφιβολιτικούς διορίτες που καλύπτουν τους γάββρους και οι ίδιοι καλύπτονται από πλαγιογρανίτες, σµήνη φλεβών και λάβες µε γεωχηµικούς χαρακτήρες ΙΑΤ και µπονινιτών (Beccaluva et al. 1984). Ραδιολαρίτες του Άνω Ιουρασικού, επικαλύπτουν το σύµπλεγµα από τα δυτικά, ακολουθούµενοι στρωµατογραφικά από επικλυσιγενείς ασβεστολίθους. Οι ανώτεροι στρωµατογραφικοί ορίζοντες αποτελούνται από πελαγικά και νηριτικά ιζή- µατα, που φανερώνουν ένα περιβάλλον ηπειρωτικής κατωφέρειας πριν από την επίκλυση του Άνω Κρητιδικού και την απόθεση της µολάσσας. Σχήµα 1. Γεωλογικός χάρτης της περιοχής Μικροκλεισούρας Γρεβενών. Ο γενικός χάρτης είναι από Ι.Γ.Μ.Ε. (1993) και Pe-Piper & Piper (2002). Στην περιοχή µελέτης πραγµατοποιήθηκε γεωλογική χαρτογράφηση σε κλίµακα 1:5.000 (Σχ. 1). Αυτή ανήκει στο δυτικό τµήµα του οφιολιθικού συµπλέγµατος του Βούρινου και συγκεκριµένα στη 348

3 Σειρά Κράπας. Αποτελείται αποκλειστικά από δολερίτες, οι οποίοι συνιστούν το ανώτερο τµήµα της οφιολιθικής ενότητας (Σχ. 1). Οι υγιείς δολερίτες έχουν σκουροπράσινο χρώµα και καλύπτονται σε όλη την έκταση τους από έναν καστανόχρωµο µανδύα αποσάθρωσης µε πάχος που κυµαίνεται από 3 m έως και 8 m. Στα υγιή αυτά δολεριτικά πετρώµατα δεν παρατηρήθηκε εξαλλοίωση τύπου Sonnenbrand, ενώ το ορατό πάχος τους στην περιοχή µελέτης ξεπερνά τα 100 m. Η φολίωση των δολεριτών ακολουθεί µια γενική διεύθυνση Β-Ν και ήπια κλίση (από 20 ο έως 35 ο προς τα δυτικά). Η περιοχή µελέτης τέµνεται από δύο αραιές ρηξιγενείς ζώνες, κάθετες στη διεύθυνση της φολίωσης, η µία µε διεύθυνση σχεδόν Β-Ν και κλίση 70 ο έως 80 ο προς τα ανατολικά και η δεύτερη, σχεδόν κατακόρυφη, µε διεύθυνση ΒΑ-Ν (Σχ. 1). Στα πρανή της υπό µελέτη περιοχής συναντώνται επίσης διακλάσεις, οι διευθύνσεις των οποίων τέµνουν σχεδόν κάθετα την κύρια διεύθυνση της φολίωσης. Στατιστική ανάλυση από τις µετρήσεις των διακλάσεων έδειξε ότι η κύρια διεύθυνση που επικρατεί είναι σχεδόν Β-Ν µε αποκλίσεις προς τα ΒΒ -ΝΝΑ και κλίσεις που κυµαίνονται από 70 ο έως 80 ο περίπου προς τα ανατολικά, παράλληλα δηλαδή µε τις κύριες διευθύνσεις των ρηγµάτων που υ- πάρχουν στην περιοχή. Οι διακλάσεις είναι συνήθως χαίνουσες και έχουν άνοιγµα µέχρι και 3-4 cm. Επιπλέον, σε αρκετές θέσεις και παράλληλα στις ασυνέχειες της φολίωσης των πετρωµάτων παρατηρούνται ζώνες εξαλλοίωσης και υδροθερµικής απόθεσης ορυκτών, κυρίως ανοιχτοπράσινου επιδότου. Οι ζώνες αυτές έχουν πάχος έως 5 cm και απέχουν µεταξύ τους από περίπου 0,8m έως 1m. 3 ΠΕΤΡΟΓΡΑΦΙΑ Τα δολεριτικά πετρώµατα, που εξετάστηκαν, συλλέχθηκαν από αντιπροσωπευτικές θέσεις από τα διάφορα µέτωπα εξόρυξης του λατοµείου, ώστε να είναι υγιή και να αντιπροσωπεύουν καλύτερα τα λατοµικά προϊόντα. Αυτά εµφανίζουν µακροσκοπικά σκουροπράσινο χρώµα και συµπαγή ακανόνιστη υφή, ενώ διακρίνονται κρύσταλλοι πλαγιοκλάστων και διάσπαρτοι κόκκοι σιδηροπυρίτη. Η µικροσκοπική τους εξέταση πραγµατοποιήθηκε µε τη βοήθεια πολωτικού µικροσκοπίου στο Τµήµα Γεωλογίας του Πανεπιστηµίου Πατρών καθώς και ηλεκτρονικού µικροσκοπίου σάρωσης (S.E.M.) στο Εργαστήριο Ηλεκτρονικής Μικροσκοπίας και Μικροανάλυσης της Σχολής Θετικών Επιστηµών του Πανεπιστηµίου Πατρών. Από τη µελέτη των δειγµάτων προέκυψε ότι πρόκειται για αρκετά λεπτόκοκκα πετρώµατα που παρουσιάζουν χαρακτηριστικό υποφειτικό ιστό. Η κύρια ορυκτολογική σύσταση των υπό µελέτη δολεριτών περιλαµβάνει πλαγιόκλαστο σε ποσοστό που κυµαίνεται µεταξύ 30% και 60%. Σε ορισµένα δείγµατα παρατηρούνται υπολειµµατικοί κρύσταλλοι πυρόξενου σε ποσοστό µικρότερο από 5%, οι οποίοι γεµίζουν τα διάκενα του πλέγµατος που σχηµατίζουν τα πλαγιόκλαστα στον υποφειτικό ιστό. Συµµετέχει επίσης τιτανίτης ως επουσιώδες ορυκτό και µεταλλικά ορυκτά (αιµατίτης, τιτανοµαγνητίτης, µαγνητίτης και σιδηροπυρίτης) σε ποσοστό που κυµαίνεται από 8% µέχρι 15%. Οι χαµηλού βαθµού µεταµορφικές διεργασίες έχουν επηρεάσει σε µεγάλη έκταση τους υπό µελέτη δολερίτες, µε αποτέλεσµα να συµµετέχουν τα δευτερογενή ορυκτά χλωρίτης (10-35%), χαλαζίας (3-20%), επίδοτο (2-8%) και τοπικά πρενίτης (έως 2%) και ασβεστίτης (1%- 10%). Σε δυο µόνο δείγµατα συµµετέχει ακτινόλιθος (20-25%). Η παρουσία του ακτινόλιθου είναι κρίσιµος παράγοντας καταλληλότας των πετρωµάτων, καθότι όταν αυτός συµµετέχει µε την αµιαντούχο µορφή του καθίσταται επικίνδυνος παράγοντας για τη δηµόσια υγεία. Για το λόγο αυτό δόθηκε ιδιαίτερη έµφαση στην εµφάνιση του ακτινόλιθου όσον αφορά τόσο στην περιεκτικότητα του όσο και στη µορφή του. ιακρίθηκαν δύο γενιές κρυστάλλων ακτινόλιθου όσον αφορά στο µέγεθος της διαµέτρου τους (Σχ. 2). Η πρώτη γενιά, η οποία αποτελεί και τη συντριπτική πλειοψηφία, περιλαµβάνει κρυστάλλους µε διάµετρο 3,2 µm έως 326 µm, ενώ η δεύτερη γενιά αντιπροσωπεύεται από κρυστάλλους µε αµιαντούχο µορφή, έχοντας διάµετρο 1,6 µm έως 2,9 µm και λόγο µήκους προς διάµετρο >5 (σε ποσοστο κατά µέσο όρο 1,55% επί των δειγµάτων VOLA6 και VOLA7). Λεπτοµερείς µετρήσεις στα δύο δείγµατα που συµµετέχει ακτινόλιθος, έδειξαν ότι οι κρύσταλλοι της δεύτερης γενιάς συµµετέχουν σε ποσοστό 1,2-1,9%. Το ποσοστό αυτό γίνεται ακόµη µικρότερο στο σύνολο των υλικών εξόρυξης, λαµβάνοντας υπόψη ότι στα περισσότερα δείγµατα απουσιάζει ο α- κτινόλιθος. Ο δευτερογενής χαλαζίας κατανέµεται ανοµοιογενώς στους δολερίτες της περιοχής µελέτης, εµφανιζόµενος σε µερικά δείγµατα σε µικρά ποσοστά ενώ σε άλλα παρουσιάζεται σε υψηλή αναλογία. Συνήθως πληρώνει πόρους και ασυνέχειες, αλλά βρίσκεται και διάσπαρτος στο πέτρωµα, παρουσιάζοντας συχνά κυµατοειδή κατάσβεση. Οι υπό µελέτη δολερίτες διαφοροποιούνται σε δύο οµάδες µε βάση τη δευτερογενή ορυκτολογική τους σύσταση: Η πρώτη οµάδα περιλαµβάνει δείγ- 349

4 µατα πλούσια σε χαλαζία µε περιεκτικότητα που κυµαίνεται από 10% µέχρι και 20%. Όλα τα δείγ- µατα της πρώτης οµάδας έχουν σε γενικές γραµµές την ίδια κύρια ορυκτολογική σύσταση. Στα δείγµατα της δεύτερης οµάδας το ποσοστό σε χαλαζία είναι πολύ χαµηλό (3-4%). Επιπλέον µόνο σε ορισµένα δείγµατα της οµάδας αυτής εµφανίζεται και ο ακτινόλιθος. Σχήµα 2. Εικόνα οπίσθιας σκέδασης ηλεκτρονίων (BSEI) από το είγµα VOLA6. (Act1: µη αµιαντούχος µορφή ακτινόλιθου, Act2: αµιαντούχος µορφή ακτινόλιθου). 4 ΟΡΥΚΤΟΧΗΜΕΙΑ A ct Πραγµατοποιήθηκαν 48 σηµειακές µικροαναλύσεις ορυκτών, αντιπροσωπευτικά αποτελέσµατα των οποίων δίνονται οµαδοποιηµένα κατά τύπο ορυκτού, στον Πίνακα Πλαγιόκλαστα Η στοιχειοµετρική κατανοµή των δευτερογενών πλαγιοκλάστων που αναλύθηκαν υπολογίστηκε µε βάση 8 άτοµα οξυγόνου και µε την παραδοχή ότι όλος ο σίδηρος είναι τρισθενής (Πιν. 1). Από τον πίνακα των αναλύσεων προκύπτει ότι τα πλαγιόκλαστα των υπό µελέτη δολεριτών είναι δευτερογενή και έχουν σύσταση αλβίτη (Ab 89 - Ab 100 ). 4.2 Πυρόξενοι Αντιπροσωπευτικές αναλύσεις από περιοχές υπολειµµατικών πρωτογενών κρυστάλλων πυροξένων, µαζί µε τη στοιχειοµετρική κατανοµή των κατιόντων δίνονται στον Πίνακα 1. Η περιεκτικότητα των αναλυµένων πυρόξενων σε Wo-En-Fs, υποδεικνύει ότι έχουν σύσταση αυγίτη, σύµφωνα µε το σύστηµα ταξινόµησης της Ι.Μ.Α. (Morimoto et al. 1988). 4.3 Αµφίβολοι Οι αναλύσεις των αµφιβόλων που πραγµατοποιήθηκαν σε αντιπροσωπευτικούς κρυστάλλους, µαζί µε τη στοιχειοµετρία τους, δίνονται στον Πίνακα 1. Ιδιαίτερη έµφαση δόθηκε στη µελέτη πιθανής ύπαρξης ινωδών (αµιαντούχων) προϊόντων και για το λόγο αυτό ο αριθµός των αναλύσεων ανά τύπο αµφιβόλων δεν είναι αντιπροσωπευτικός της συµµετοχής τους στο πέτρωµα. Οι µικροαναλύσεις των αµφιβόλων προβλήθηκαν στο διάγραµµα ταξινόµησης τους (κατά Leake et al. 1997), απ όπου και προκύπτει ότι πρόκειται για ακτινόλιθο και µαγνησιοκεροστίλβη (Σχ. 3). Από τα υπόλοιπα 350

5 αµφιβολιτικά, αµιαντούχα ορυκτά, αξιοσηµείωτο είναι ότι δεν παρατηρήθηκαν τρεµολίτης, κροκιδόλιθος (αµιαντούχος µορφή του ριβεκίτη) και αµοσίτης (αµιαντούχος µορφή του γκρουνερίτη). Συγκεκριµένα για την παρουσία γκρουνερίτη απαιτούνται οι παράµετροι: Ca + Na B < 1,0, (Mg, Fe +2, Mn, Li) 1,0, Al VI < Fe +3 και µονοκλινής συµµετρία, ενώ για την παρουσία ριβεκίτη απαιτούνται οι παράµετροι: Na B > 1,0, (Mg + Fe +2 + Mn) 2,5, Al VI ή Fe +3 > Mn +3, Mg ή Fe +2 > Mn +2 και Na A + K A < 0, Χλωρίτης Αντιπροσωπευτικές αναλύσεις χλωριτών που πραγµατοποιήθηκαν στους υπό µελέτη δολερίτες µαζί µε τη στοιχειοµετρία τους, δίνονται στον Πίνακα 1. Τα χαµηλά σύνολα που εµφανίζονται σε ο- ρισµένες αναλύσεις οφείλονται πιθανά σε οξείδωση µέρους του Fe από Fe +2 σε Fe +3, συνοδευόµενη από απώλεια σε Η (Deer et al. 1992). Από το διάγραµµα ταξινόµησης των χλωριτών (κατά Hey 1954), προκύπτει ότι οι κρύσταλλοι χλωρίτη που αναλύθηκαν έχουν σύσταση διαβαντίτη και πυκνοχλωρίτη (δεν παρουσιάζεται). Σχήµα 3. ιάγραµµα ταξινόµησης αµφιβόλων κατά Leake et al. (1997). 351

6 Πίνακας 1. Ορυκτοχηµικές αναλύσεις αντιπροσωπευτικών κρυστάλλων πλαγιοκλάστων, πυροξένων, αµφιβόλων και χλωριτών από δείγµατα δολεριτών της περιοχής Μικροκλεισούρας Γρεβενών. (*: κάτω από το όριο ανιχνευσιµότητας) Πλαγιόκλαστο Πυρόξενος Αµφίβολος Χλωρίτης Β3/1 Β3/2 VOLA1/1 VOLA1/2 VOLA6/1 VOLA6/2 Β3/1 Β3/2 SiO 2 68,92 69,53 SiO 2 54,49 52,56 SiO 2 51,15 52,36 SiO 2 30,90 31,18 TiO 2 * * TiO 2 * 0,76 TiO 2 * 0,74 TiO 2 * * Al 2 O 3 19,43 19,84 Al 2 O 3 2,39 2,87 Al 2 O 3 1,12 4,22 Al 2 O 3 17,06 18,46 Fe 2 O 3 0,54 0,20 FeO t 5,55 13,74 FeO t 15,80 18,08 FeO t 23,43 22,00 MgO * * MnO * * MnO 0,85 0,31 MnO * * MnO * * MgO 15,39 11,15 MgO 6,59 10,78 MgO 15,26 15,28 CaO 0,16 0,49 CaO 21,47 18,74 CaO 21,19 11,14 CaO * * Na 2 O 10,35 9,83 Na 2 O * * Na 2 O 0,32 0,49 Na 2 O * * K 2 O 0,54 * K 2 O * * K 2 O * * K 2 O 0,48 0,43 Σύνολο 99,94 99,89 Cr 2 O 3 * * Cr 2 O 3 * * NiO * * Αριθµός ιόντων µε βάση 8 άτοµα οξυγόνου Σύνολο 99,29 99,82 Σύνολο 97,02 98,12 Cr 2 O 3 * * Αριθµός ιόντων µε βάση 6 Σύνολο 87,13 87,35 άτοµα οξυγόνου Si 3,010 3,017 Si 1,996 1,977 Αριθµός ιόντων µε βάση 23 άτοµα οξυγόνου και ά- θροισµα κατιόντων Ca-Na-K =13 Αριθµός ιόντων µε βάση 28 άτοµα οξυγόνου Al 0,999 1,014 Al IV 0,004 0,023 Si 7,789 7,619 Si 6,428 6,398 4,010 4,030 T 2,000 2,000 Al IV 0,201 0,381 Al IV 1,572 1,602 Ti - - Al VI 0,099 0,104 T 7,990 8,000 8,000 8,000 Fe 3+ 0,020 0,007 Fe Al VI - 0,342 Al VI 2,610 2,863 Mg - - Ti - 0,021 Ti 0,010 0,081 Ti - - Mn - - Cr - - Fe ,265 Cr - - Ca 0,007 0,023 Ni - - Cr - - Mg 4,732 4,674 Na 0,876 0,827 Mg 0,840 0,625 Mg 1,496 2,338 Fe 4,076 3,776 K 0,030 - Fe 2+ 0,060 0,249 Fe 2+ 2,012 1,935 Ni - - 0,913 0,857 Mn - - Mn 0,110 0,038 Mn - - Ab 95,947 97,294 M1 1,000 1,000 C 3,607 5,000 Ca - - An 0,767 2,706 Mg - - Mg - - Na - - Or 3,286 0,000 Fe 2+ 0,110 0,183 Fe K 0,127 0,113 Mn - - Mn ,545 11,426 Ca 0,843 0,755 Ca 2,000 1,737 Na - - Na - 0,138 K - - B(M4) 2,000 2,000 M2 0,952 0,938 Ca 1,457 - En 45,4 34,5 Na 0,094 - Fs 9,2 23,8 K - - Wo 45,5 41,7 A 1,551-5 ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Οι γεωχηµικές αναλύσεις σε κύρια στοιχεία, ιχνοστοιχεία και σπάνιες γαίες που πραγµατοποιήθηκαν σε τέσσερα αντιπροσωπευτικά δείγµατα δολεριτών, δίνονται στον Πίνακα 2. Παρατηρείται ότι πρόκειται για τυπικά βασικά πετρώµατα βασαλτικής σύστασης µε ποσοστά SiO 2 που κυµαίνονται από 54,29% έως 56,55%. Από τη χηµική σύσταση των δολεριτών παρατηρούµε ότι το ποσοστό σε απώλεια πύρωσης (LOI) είναι αρκετά υψηλό, υποδεικνύοντας σηµαντική επίδραση των εξαλλοιωτικών διεργασιών που έχουν λάβει χώρα εξαιτίας της κυκλοφορίας υδροθερµικών διαλυµάτων. Τα δείγµατα VOLA1 και VOLA2 παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά σε LOI σε σχέση µε τα VOLA6 και VOLA7, υποδεικνύοντας το µεγαλύτερο βαθµό εξαλλοίωσής τους. Αυτό συµπίπτει µε τα πετρογραφικά στοιχεία, αφού στα δείγµατα VOLA1 και VOLA2 ο χλωρίτης συµµετέχει σε σηµαντικό ποσοστό (~25%). Τα ποσοστά Na, Ca και Al αντικατοπτρίζουν τη συµµετοχή των πλαγιοκλάστων και επιδότου στα πετρώµατα αυτά, ενώ το ποσοστό συµµετοχής Fe και Mg αντικατοπτρίζει κυρίως την περιεκτικότητα τους σε χλωρίτη. Από τις προβολές των αναλύσεων στο διάγραµµα Zr/TiO 2 προς Nb/Y (Winchester & Floyd 1977), οι υπό µελέτη δολερίτες εµφανίζουν σύσταση βασαλτών. 352

7 Πίνακας 2. Γεωχηµικές αναλύσεις αντιπροσωπευτικών δειγµάτων δολεριτών της περιοχής Μικροκλεισούρας Γρεβενών (*: κάτω από το όριο ανιχνευσιµότητας) VOLA1 VOLA4 VOLA6 VOLA7 Κύρια στοιχεία (% κ.β.) SiO 2 55,75 54,29 56,55 56,19 TiO 2 0,67 0,74 0,85 0,80 Al 2 O 3 14,07 14,94 13,95 14,84 t Fe 2 O 3 10,68 10,41 11,57 10,04 MnO 0,16 0,15 0,17 0,15 MgO 3,93 5,21 4,34 3,82 CaO 5,25 3,84 4,16 5,89 Na 2 O 5,43 5,68 6,01 6,47 K 2 O 0,04 0,26 0,12 0,10 P 2 O 5 0,05 0,05 0,06 0,06 LOI 3,55 4,39 2,20 1,12 Σύνολο 99,58 99,99 99,97 99,46 Ιχνοστοιχεία (ppm) Be * * * * Sc 37, V Cr * * * * Co 29, Ni * * * * Cu 80, * Zn Ga Ge 1,40 1,10 1,40 2,30 As * * * * Rb * 1 * * Sr 98, Y 19,90 19,90 23,30 24,40 Zr Nb 0,60 0,50 0,60 0,50 Mo * * * * Ag * * * * In * * * * Sn * * * * Sb 0,95 * * * Cs * 0,10 * * Ba Hf 0,90 1 1,10 1,20 Ta 0,04 0,03 0,02 0,03 W * * * * Tl * * * * Pb * * * * Bi 0,65 0,40 0,30 0,30 Th 0,31 0,33 0,31 0,23 U 0,15 0,15 0,11 Σπάνιες γαίες (ppm) La 1,67 1,53 1,83 1,59 Ce 3,97 3,80 4,55 4,24 Pr 0,63 0,62 0,74 0,74 Nd 3,60 3,71 4,51 4,58 Sm 1,32 1,31 1,59 1,57 Eu 0,59 0,59 0,62 0,67 Gd 2,13 2,00 2,35 2,46 Tb 0,39 0,37 0,46 0,47 Dy 2,67 2,52 3,13 3,07 Ho 0,62 0,57 0,69 0,68 Er 1,96 1,87 2,20 2,21 Tm 0,30 0,30 0,33 0,34 Yb 2,11 1,95 2,35 2,37 Lu 0,34 0,30 0,36 0,39 Οι τιµές των σπάνιων γαιών (REE) των αναλυµένων δολεριτών (βλ. Πίνακα 2) δεν παρουσιάζουν σηµαντικές διαφοροποιήσεις µεταξύ των δειγµάτων και είναι ανάλογες µε τιµές REE από πετρώ- µατα τύπου N-MORB από τα γειτονικά οφιολιθικά συµπλέγµατα της Πίνδου (Jones et al. 1991), της Όθρυος (Rassios 1990, Valsami 1990) και του Κόζιακα (Ποµώνης 2003). 6 ΦΥΣΙΚΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ Για τον προσδιορισµό του βαθµού καταλληλότητας των δολεριτών Μικροκλεισούρας του Νοµού Γρεβενών για χρήση τους ως αδρανών υλικών πραγ- µατοποιήθηκαν εργαστηριακές δοκιµές, οι οποίες αναφέρονται στα φυσικά και µηχανικά χαρακτηριστικά των πετρωµάτων αυτών. Ο προσδιορισµός των φυσικοµηχανικών ιδιοτήτων των υπό µελέτη δολεριτών πραγµατοποιήθηκε σε δύο αντιπροσωπευτικά δείγµατα, Β4 και Β5, από τις υποοµάδες που διακρίθηκαν πετρογραφικά. Το Β4 αντιστοιχεί στην ο- µάδα που είναι πλούσια σε δευτερογενή χαλαζία, ενώ το Β5 στην οµάδα µε µικρότερη περιεκτικότητα σε χαλαζία. 6.1 Φυσικές ιδιότητες Όσον αφορά στις φυσικές ιδιότητες, προσδιορίστηκαν το φαινόµενο ειδικό βάρος, το απόλυτο ειδικό βάρος, η φυσική υγρασία και ο συντελεστής υδαταπορρόφησης. Οι προσδιορισµοί αυτοί έγιναν µε βάση διεθνή πρότυπα (AASHTO, ASTM, ISRM), ενώ πραγµατοποιήθηκαν τέσσερις δοκιµές για κάθε δείγµα και υπολογίστηκε ο µέσος όρος αυτών. Το πορώδες (n) και ο λόγος κενών (e) υπολογίστηκαν αντίστοιχα από τις σχέσεις: ρα ρφ n n = και e =, µε ρ α ρα 1 n και ρ φ το απόλυτο και φαινόµενο ειδικό βάρος αντίστοιχα. Το δείγµα Β5 εµφανίζει µεγαλύτερο φαινόµενο ειδικό βάρος (2490 kg/m 3 ) σε σχέση µε το Β4 (2620 kg/m 3, AASHTO T147). Το απόλυτο ειδικό βάρος προσδιορίστηκε µετά από κονιοποίηση και µέτρηση του απόλυτου όγκου (AASHTO T100-T85, ASTM D ) κι εµφανίζει παραπλήσιες τιµές που κυµαίνονται µεταξύ 2680 kg/m 3 και 2690 kg/m 3, µε τη µεγαλύτερη τιµή να ανήκει στο δείγµα Β5. Η φυσική υγρασία έχει τιµή 0,42% για το δείγµα Β4 και είναι µεγαλύτερη από το Β5 µε τιµή 0,24% (ISRM 1981). Αντίστοιχα ο συντελεστής υδαταπορρόφησης, ο οποίος προσδιορίστηκε µετά από εµποτισµό των δειγµάτων για 24 ώρες, εµφανίζει µεγα- 353

8 λύτερη τιµή (0,699%) στο δείγµα Β4 σε σχέση µε το δείγµα Β5 (0,417%). Επιπλέον το Β4 εµφανίζει µεγαλύτερες τιµές πορώδους (7,09%) και λόγου κενών (0,08) σε σχέση µε το δείγµα Β5, το οποίο έχει τιµές 2,60% και 0,03 αντίστοιχα. 6.2 Μηχανικές ιδιότητες Οι µηχανικές ιδιότητες, οι οποίες προσδιορίστηκαν εργαστηριακά µε βάση διεθνή και ελληνικά πρότυπα είναι η φθορά σε αποσάθρωση µε χρήση Na 2 SO 4 και MgSO 4, η δοκιµή Los Angeles, ο Καλιφορνιακός λόγος φέρουσας ι- κανότητας (C.B.R.), η δοκιµή Deval υγρό, η α- ντοχή σε µοναξονική θλίψη, το ισοδύναµο άµ- µου, ο προσδιορισµός του δείκτη αντοχής σε στίλβωση (P.S.V.) και ο προσδιορισµός του δείκτη αντοχής σε τριβή (A.A.V.). Τα αποτελέσµατα που ελήφθησαν δίδονται στον Πίνακα 3. Ειδικά για τη δοκιµή φθοράς σε τριβή και κρούση ή επικρατέστερα δοκιµή Los Angeles, πραγµατοποιήθηκαν δυο κύκλοι δοκιµών στα ίδια δείγµατα: µια µε 500 στροφές και 12 σφαίρες, όπως απαιτείται για αντιολισθηρά αδρανή (AASHTO T96-65) και µια µε 1000 στροφές και 12 σφαίρες, όπως απαιτείται για τα σκύρα βάσης σιδηροτροχιών ΝΕΡ 18573). Οι τιµές που προέκυψαν, από την πρώτη περίπτωση, είναι 18,70% για το δείγµα Β4 και 17,06% για το Β5. Πίνακας 3. Αποτελέσµατα φυσικοµηχανικών ιδιοτήτων των δειγµάτων Β4 και Β5 της περιοχής Μικροκλεισούρας Γρεβενών. είγµα Β4 Β5 Πετρογραφικός Τύπος ολερίτης ολερίτης Φαινόµενο ειδικό βάρος 2490 kg/m kg/m 3 Απόλυτο ειδικό βάρος 2620 kg/m kg/m 3 Φυσική υγρασία 0,42% 0,24% Συντελεστής 0,699% 0,417% υδαταπορρόφησης Πορώδες 7,09% 2,60% Λόγος κενών 0,08 0,03 οκιµή υγείας (Na 2 SO 4 ) 3,69% 3,41% οκιµή Υγείας (MgSO 4 ) 5,28% 5,12% Αντοχή σε µοναξονική 94,8 MPa 100,6 MPa θλίψη (Μ.Ο. 6 δοκιµών) Los Angeles (500 στρ.) 18,70% 17,06% Los Angeles (1000 στρ.) 19,78% 17,87% Deval υγρό 10,7% 10,1% C.B.R. 82% 86% Μέγ.πυκνότητα Proctor/ Βέλτιστη Υγρασία 2269 kg/m 3 / 5,6% 2267 kg/m 3 / 5,4% Ισοδύναµο άµµου 66,0 67,0 (Μ.Ο. 3 δοκιµών) P.S.V A.A.V. 3,9% 3,1% Από το δεύτερο κύκλο δοκιµών προέκυψαν τιµές ελαφρά υψηλότερες, που είναι 19.78% και 17,87%, για τα δείγµατα Β4 και Β5 αντίστοιχα. Η δοκιµή φθοράς σε αποσάθρωση µε Na 2 SO 4 έδωσε τιµή 3,69% για το δείγµα Β4 και ελαφρά µικρότερη τιµή 3,41% για το Β5 (AASHTO T104-65). Αντίστοιχα, η δοκιµή φθοράς σε αποσάθρωση µε MgSO 4 έδωσε τιµή 5,28% για το Β4 και 5,12% για το Β5 (EN ). Όσον αφορά στη δοκιµή προσδιορισµού Καλιφορνιακού λόγου φέρουσας ικανότητας (C.B.R.), οι τιµές που προέκυψαν είναι παραπλήσιες στα δύο δείγµατα µε µεγαλύτερη τιµή 86% για το Β5 και ελαφρά χαµηλότερη τιµή 82% για το Β4 (E105/86/12). Η δοκιµή Deval υγρό (D H ) έδωσε παραπλήσιες τιµές για τα δύο δείγµατα, µε τιµή 10,7% για το δείγµα Β4 και 10,1% για το Β5 (EN ). Όσον αφορά στη δοκιµή αντοχής σε µοναξονική θλίψη, το δείγµα Β5 εµφανίζει µεγαλύτερη ανθεκτικότητα µε τιµή 100,6 MPa σε σχέση µε το Β4, του οποίου η τιµή είναι 94,8 MPa. Από τη δοκιµή ισοδύναµου άµµου (AASHTO T176-65) προέκυψε ότι και τα δύο δείγµατα δολεριτών εµφανίζουν παραπλήσιες και υψηλότερες τιµές (66 για το Β4 και 67 για το Β5) από τις ελάχιστες τιµές (>55) που απαιτούνται για διάφορες εργασίες (ασφαλτοµίγµατα, βάσεις, υποβάσεις ασφαλτικές ε- παλείψεις κ.λ.π.). Ο προσδιορισµός του δείκτη αντοχής σε στίλβωση (P.S.V.) έδωσε τιµή 58 για το δείγµα Β4 και 60 για το Β5 (BS 812: Part 114:1989). Οι τιµές αυτές κυµαίνονται στα επιτρεπτά όρια χρήσης αδρανών για αντιολισθηρές στρώσεις. Από τη δοκιµή προσδιορισµού του δείκτη αντοχής σε τριβή (Α.Α.V.) προέκυψε η τιµή 3,9% για το δείγµα Β4 και η ελαφρώς χαµηλότερη τιµή 3,1% για το δείγµα Β5. 7 ΣΥΖΗΤΗΣΗ Καθοριστικοί παράγοντες όσον αφορά στην ποιότητα των αδρανών υλικών αποτελούν η ορυκτολογική σύσταση του πετρώµατος, το ποσοστό συµµετοχής και το µέγεθος των διάφορων ορυκτολογικών συστατικών του, η αµοιβαία κατανοµή τους στο χώρο, καθώς επίσης το πορώδες, το ποσοστό εξαλλοίωσης και ο βαθµός τεκτονισµού του (Hartley 1974, Ramsay et al. 1974, Lees & Kennedy 1975, Kazi & Al-Mansour 1980, Smith & Collis 2001). Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στη συµ- µετοχή αµιαντούχων ορυκτών στα δολεριτικά πετρώµατα από την περιοχή Μικροκλεισούρας Γρεβενών. Με βάση την Ελληνική νοµοθεσία (π.χ. Υπουργική Απόφαση 1154/93), ως αµιαντούχα ορυκτά θεωρούνται ο ακτινόλιθος, ο τρεµολίτης, ο κροκιδόλιθος, ο αµοσίτης και ο χρυσοτίλης. Τα µεγέθη των κρυστάλλων που θεωρούνται επικίνδυνα για τη δηµόσια υγεία, παρουσιάζουν διάµετρο < 3 µm και µήκος > 5 µm. Ταυτόχρονα ο λόγος του µήκους προς τη διάµετρο θα πρέπει να έχει τιµή > 3. Από τα παραπάνω αµιαντούχα ορυκτά ανιχνεύθηκε µόνο ακτινόλιθος. Όπως ήδη αναφέρθηκε, ακτινόλιθος συµµετέχει µόνο σε δύο δείγµατα. Τα δείγµατα αυτά εξετάστηκαν λεπτοµερώς µε τη βοήθεια ηλεκτρονικού µικροσκοπίου σάρωσης (SEM). Πραγµατοποιήθηκαν στατιστικά 80 µετρήσεις σε κρυστάλλους ακτινόλιθου από όλες τις τάξεις µεγέθους και από όλη την έκταση των τοµών. Με βάση αυτές τις µετρήσεις και από τη στατιστική επεξεργασία τους, προκύπτει ότι ακτινόλιθος µε αµιαντούχο µορφή συµµετέχει σε ποσοστό 1,9% στο σύνολο του πετρώµατος στο δείγµα VOLA6 και 1,2% στο σύνολο του πετρώµατος στο δείγµα VOLA7. Αξίζει να σηµειωθεί ότι οι περισσότεροι 354

9 κρύσταλλοι ακτινόλιθου στα παραπάνω δείγµατα παρουσιάζονται µε µικρό λόγο επιµήκυνσης (=µήκος/διάµετρος) µε αποτέλεσµα να µη θεωρούνται επικίνδυνοι για τη δηµόσια υγεία. Οι τιµές του απόλυτου ειδικού βάρους των υπό µελέτη δολεριτών, οι οποίες εξαρτώνται από την ορυκτολογική σύσταση του πετρώµατος θεωρούνται µέσες έως υψηλές και κυµαίνονται στα επιτρεπτά όρια καταλληλότητας αδρανών (NBG 1985, Shakoor et al. 1982, Cargill 1989). Ο συντελεστής υδαταπορρόφησης αποτελεί µια άλλη σηµαντική ιδιότητα όσον αφορά στην ανθεκτικότητα των διάφορων πετρωµάτων για χρήση τους ως αδρανή υλικά. Πειραµατικές µετρήσεις έχουν δείξει ότι πετρώµατα µε υδαταπορροφητικότητα µεγαλύτερη από 3% είναι ευπαθή σε απότοµες θερµοκρασιακές µεταβολές (Shakoor et al. 1982). To δείγµα Β4 παρουσιάζει υψηλότερο συντελεστή υδαταπορρόφησης (0,699%) σε σχέση µε το Β5 (0,417%), εξαιτίας του µεγαλύτερου πορώδους (Πίνακας 3) και πιθανά λόγω της συµµετοχής σε αυτό του χλωρίτη σε σηµαντικό ποσοστό. Με τη δοκιµή υγείας προσδιορίζεται η αντοχή ενός αδρανούς υλικού στις µεταβολές του όγκου του, οι οποίες µπορούν να προκληθούν από τις απότοµες θερµοκρασιακές διακυµάνσεις του φυσικού περιβάλλοντος (Smith & Collis 2001). Για το λόγο αυτό χρησιµοποιούνται διαλύµατα µε άλατα (Na 2 SO 4 ή MgSO 4 ) τα οποία κρυσταλλώνονται στους πόρους ή στις ασυνέχειες των αδρανών και προκαλούν την αποικοδόµηση τους µετά από κύκλους θέρµανσης-ψύξης και εναλλαγές υγρασίας και ξηρασίας (Bloem 1966). Οι τιµές που προέκυψαν από τις δοκιµές υγείας των δολεριτών Μικροκλεισούρας είναι αρκετά χαµηλότερες από την οριακή τιµή (<18) όσον αφορά στην καταλληλότητα των αδρανών για αντιολισθηρές στρώσεις. Όσον αφορά στη δοκιµή φθοράς σε τριβή και κρούση (Los Angeles) οι τιµές που προσδιορίστηκαν για τους υπό µελέτη δολερίτες είναι χαµηλότερες από την ελάχιστη οριακή τιµή 24 των προδιαγραφών για σκληρά αδρανή και αντιολισθηρά υλικά του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. Οι µεγαλύτερες τιµές Los Angeles στο δείγµα Β4 (18,70% και 19,78% κατά τις δυο δοκιµές αντίστοιχα) σε σχέση µε το Β5 (17,06% και 17,87% κατά τις δυο δοκιµές αντίστοιχα), µπορούν να αποδοθούν στο µεγαλύτερο ποσοστό του χλωρίτη στο πρώτο δείγµα. Από τις µετρήσεις προσδιορισµού του δείκτη αντοχής σε στίλβωση (P.S.V.) προκύπτει ότι τα αδρανή που αντιπροσωπεύονται από το δείγµα Β4 θεωρούνται κατάλληλα για χρήση αντιολισθηρών στρώσεων σε συνήθεις θέσεις δρόµων µε βαριά ηµερήσια κυκλοφορία εµπορικών οχηµάτων και σε επικίνδυνες θέσεις δρόµων µε µέση ηµερήσια κυκλοφορία εµπορικών οχηµάτων (Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. 1985). Σύµφωνα µε τις ίδιες προδιαγραφές το δείγµα Β5 θεωρείται οριακά κατάλληλο για χρήση αντιολισθηρών στρώσεων σε συνήθεις θέσεις δρόµων µε πολύ βαριά ηµερήσια κυκλοφορία και σε επικίνδυνες θέσεις δρόµων µε βαριά ηµερήσια κυκλοφορία εµπορικών οχηµάτων. 8 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Από την πετρογραφική εξέταση των πετρωµάτων, προκύπτει ότι πρόκειται για εξαλλοιωµένα και τεκτονισµένα δολεριτικά πετρώµατα µε υποφειτικό ιστό. Οι χαµηλού βαθµού µεταµορφικές διεργασίες που τα έχουν επηρεάσει σε µεγάλη έκταση, υποδεικνύεται κατά κύριο λόγο από το µεγάλο ποσοστό συµµετοχής του χλωρίτη σε αυτά. Επιπρόσθετα, διασχίζονται από ασυνέχειες οι οποίες έ- χουν πληρωθεί µε δευτερογενή ορυκτά (επίδοτο, ασβεστίτη και χαλαζία). Τοπικά παρατηρούνται ζώνες κατακερµατισµού, υποδεικνύοντας την έντονη τεκτονική καταπόνηση που έχουν υποστεί. Η παρουσία των παραπάνω ορυκτολογικών φάσεων επιβεβαιώθηκε και µε τη βοήθεια ηλεκτρονικής µικροανάλυσης. Επίσης, µε τη βοήθεια του ηλεκτρονικού µικροσκοπίου, δόθηκε ιδιαίτερη έµφαση στη διερεύνηση αµιαντούχων ορυκτών, όπως ο ακτινόλιθος. Προέκυψε, ότι ο ακτινόλιθος συµµετέχει σε δυο µόνο δείγµατα, όπου κυρίως εµφανίζεται σχετικά αδροκρυσταλλικός. Οι ινώδεις κρύσταλλοι ακτινόλιθου, οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως αµιαντούχοι από άποψη µεγέθους, δεν υπερβαίνουν το 1,9%, στο σύνολο του πετρώµατος. Από τις γεωχηµικές αναλύσεις αντιπροσωπευτικών δειγµάτων των υπό µελέτη δολεριτών σε κύρια στοιχεία, ιχνοστοιχεία και σπάνιες γαίες, προέκυψε ότι έχουν χηµισµό ανάλογο µε πετρώµατα βασικής σύστασης. Συγκεκριµένα οι τιµές των λόγων Zr/TiO 2 και Nb/Y υποδηλώνουν σύσταση βασαλτών, ενώ οι τιµές των ιχνοστοιχείων συµπεριλαµβανοµένων και των σπάνιων γαιών (REE) υ- ποδηλώνουν χαρακτήρες τύπου Ν-MORB. Οι φυσικοµηχανικές δοκιµές που εκτελέστηκαν σε αντιπροσωπευτικά δείγµατα υποδεικνύουν ότι πρόκειται για πετρώµατα µε εξαιρετικές ιδιότητες και α- ντοχή, κατάλληλα για πολλές εφαρµογές. Οι εξεταζόµενοι δολερίτες διαφοροποιούνται σε δύο οµάδες µε βάση τη δευτερογενή ορυκτολογική τους σύσταση: Η πρώτη οµάδα περιλαµβάνει δείγµατα πλούσια σε χαλαζία µε περιεκτικότητα που κυµαίνεται από 10% µέχρι και 20%. Όλα τα δείγµατα της πρώτης οµάδας έχουν σε γενικές γραµµές την ίδια κύρια ορυκτολογική σύσταση. Στα δείγµατα της δεύτερης οµάδας το ποσοστό σε χαλαζία είναι πολύ χαµηλό (3-4%), ενώ σε ορισµένα από αυτά εµφανίζεται και ακτινόλιθος, ο οποίος όµως βρίσκεται σε ελάχιστα ποσοστά µε την αµιαντούχο µορφή του. Τα παραπάνω πετρώµατα θεωρούνται κατάλληλα για χρήση τους ως σκύρα και αδρανή υλικά. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ευχαριστούµε το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο (ΕΚΤ), Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελµατική Κατάρτιση (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ) και ειδικότερα το Πρόγραµµα ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ Ι, για τη χρηµατοδότηση αυτού του έργου. Επίσης ευχαριστούµε θερµά τον ρ. Σ. Νταµπίτζια και έναν ανώνυµο κριτή για τις εύστοχες παρατηρήσεις τους που βελτίωσαν το αρχικό κείµενο. 355

10 ΑΝΑΦΟΡΕΣ Ι.Γ.Μ.Ε Γεωλογικός χάρτης, φύλλο Κνίδη. Εκδ. Ι.Γ.Μ.Ε. Αθήνα. Ποµώνης Π Οι οφιόλιθοι της Οροσειράς του Κόζιακα: Γεωλογική µελέτη Πετρογενετική εξέλιξη Γεωτεκτονική Ερµηνεία. ιδ. ιατριβή, Πανεπιστήµιο Πατρών, 328σ. Beccaluva L., Ohnestetter D., Ohnestetter M. & Paupy A Two magmatic series with island arc affinities within the Vourinos ophiolites. Contrib. Mineral. Petrol., 85, Bloem D.L Soundness and deleterious substances. Significance of tests and properties of concrete and concrete making materials. ASTM STP 169A, Cargill J.S Evaluation of Empirical Methods of Measuring the Uniaxial Compressive Strength of Rock. Thesis, Department of Geology, Kent State University, Kent, OH, 80 p. Deer W.A., Howie R.A. & Zussman J Rock-forming minerals, vol. 1A, Orthosilicates (2 nd ed.) Longman Group, London, 919 p. Griffiths J Olivine, volume the key to success. Ind. Minerals, 1, Harben P.W. & Bates R.L Industrial minerals, geology and world deposits. London: Industrial Minerals Division, Metal Bulletin Plc, 312p. Hartley A A review of the geological factors influecing the mechanical properties of road surface aggregates. Quart. J. Eng. Geol., 7, Hey M.H A new review on the chlorites. Mineral. Mag., 224, ISRM (International Society for Rock Mechanics) Rock characterization, testing and monitoring: ISRM suggested methods. Brown E.T. (ed.), Pergamon, Oxford, 211p. Jones G., Robertson A.H.F. & Cann J.R Genesis and emplacement of the Supra-Subduction Zone Pindos Ophiolite, Northwestern Greece. In: Ophiolite Genesis and Evolution of the Oceanic Lithosphere, Peters, Tj. et al. (eds.), Kazi A. & Al-Mansour Z.R Influence of geological factors on abrasion and soundness characteristics of aggregates. Eng. Geol., 15, Leake B. E., Wooley A.R., Arps C.E.S., Birch W.D., Gilbert M.C., Grice J.D., Hawthorne F.C., Kato A., Kisch H.J., Krivovichev V.G., Linthout K., Laird J., Mandarino J., Maresch W.V., Nickel E.H., Rock N.M.S., Schumacher J.C., Smith D.C., Stephenson N.C.N., Ungaretti L., Whittaker E.J.W. & Youzhi G Nomenclature of amphiboles; report of the Subcommittee on amphiboles of the International Mineralogical Association Commission on New Minerals and Mineral Names. Eur. J. Mineral., 9, Lees G. & Kennedy C.K Quality, shape and degradation of aggregates. Quart. J. Eng. Geol., 8, Morimoto N., Fabries J., Ferguson A.K., Ginzburg I.V., Ross M., Seifert F.A., Zussman J., Aoki K. & Gottardi G Nomenclature of pyroxenes. Am. Mineral., 73, NBG (Norwegian Group for Rock Mechanics) Engineering Geology and Rock Engineering. Handbook No.2, 249 p. Olerud S Norway s industrial minerals. Ind. Minerals, 12, Pe-Piper G. & Piper D.J.W The Igneous Rocks of Greece. Borntraeger, Stuttgart, 645p. Ragan D.M The twin Sisters dunite, Washington. In: Ultramafic and related rocks, Wyllie P.J. (ed.), John Wiley, New York, Ramsay D.M., Dhir R.K. & Spence I.M The role of rock and clast fabric in the physical performance of crushed-rock aggregate. Eng. Geol. 8, Rassios A Geology and copper mineralization of the Vrinera area, east Othris ophiolite, Greece. Ofioliti, 15, Rassios A. & Smith A.G Constraints on the formation and emplacement age of western Greek ophiolites (Vourinos, Pindos, and Othris) inferred from deformation structures in peridotites. Geol. Soc. Amer. Sp. Pap., 349, Shakoor A., West T.R. & Scholer C.F Physical characteristics of some Indiana argillaceous carbonates regarding their freeze-thaw resistance in concrete. Bull. Ass. Eng. Geol., 19, 4, Smith M.R. & Collis L Aggregates: Sand Gravel and Crushed Rock aggregates for Construction Purposes. Geological Society, London Eng. Geol. Sp. Publ. 17, 339p. Valsami E Mineralogy and petrology of hydrothermal discharge zones in the Pindos and Othris ophiolites. Ph.D. Thesis, University of Newcasle-on-Tyne, 359p. Winchester J.A. & Floyd P.A Geochemical discrimination of different magma series and their differentiation products using immobile elements. Chem. Geology, 20, ABSTRACT INVESTIGATION FOR THE SUITABILITY OF BASIC OPHIOLITIC ROCKS FROM THE MIKROKLISSOURA GREVENA AREA AS ANTI-SKID AGGREGATE MATERIAL AND RAILROAD BALLAST Tsikouras B., Pomonis P., Rigopoulos I. and Hatzipanagiotou K. Section of Earth Materials, Department of Geology, University of Patras, , Patras v.tsikouras@upatras.gr, ppomonis@upatras.gr, rigopoul@upatras.gr, k.hatzipanagiotou@upatras.gr The study presented in this paper deals with the suitability of the dolerites from the Mikroklissoura- Grevena area as anti-skid materials. Petrographical, mineralogical, geochemical and physicomechanical properties were investigated in order to determine the suitability of these dolerites as aggregates resource. These rocks belong to the mafic members of the Vourinos ophiolitic complex and they display N-type MORB geochemical characteristics. Particular accent was given in the determination of fibers of actinolitic asbestos, which are considered dangerous for the public health when they participate in the rock at relatively high concentrations. The values obtained from the physico-mechanical properties were compared with the typical acceptance limits in greek and international standards. All studied doleritic samples were found to be suitable for production of crushed rock anti-skid aggregates for highway base courses and railroad ballast. 356

Συγκριτική Αξιολόγηση Δολεριτών από τα Οφιολιθικά Πετρώματα της Πίνδου και του Βούρινου για Χρήση τους ως Αδρανών Υλικών

Συγκριτική Αξιολόγηση Δολεριτών από τα Οφιολιθικά Πετρώματα της Πίνδου και του Βούρινου για Χρήση τους ως Αδρανών Υλικών Τεχν. Χρον. Επιστ. Έκδ. ΤΕΕ, I, τεύχ. 3 2006, Tech. Chron. Sci. J. TCG, I, No 3 49 Συγκριτική Αξιολόγηση Δολεριτών από τα Οφιολιθικά Πετρώματα της Πίνδου και του Βούρινου για Χρήση τους ως Αδρανών Υλικών

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΑΝ. Εικόνα 1. Φωτογραφία του γαλαξία μας (από αρχείο της NASA)

ΓΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΑΝ. Εικόνα 1. Φωτογραφία του γαλαξία μας (από αρχείο της NASA) ΓΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΑΝ Φύση του σύμπαντος Η γη είναι μία μονάδα μέσα στο ηλιακό μας σύστημα, το οποίο αποτελείται από τον ήλιο, τους πλανήτες μαζί με τους δορυφόρους τους, τους κομήτες, τα αστεροειδή και τους μετεωρίτες.

Διαβάστε περισσότερα

SUPPLEMENTAL INFORMATION. Fully Automated Total Metals and Chromium Speciation Single Platform Introduction System for ICP-MS

SUPPLEMENTAL INFORMATION. Fully Automated Total Metals and Chromium Speciation Single Platform Introduction System for ICP-MS Electronic Supplementary Material (ESI) for Journal of Analytical Atomic Spectrometry. This journal is The Royal Society of Chemistry 2018 SUPPLEMENTAL INFORMATION Fully Automated Total Metals and Chromium

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη ποιοτικών χαρακτηριστικών διαβασικών πετρωµάτων Παρεκκλησιάς Κύπρου για εφαρµογές σε σκυρόδεµα

Μελέτη ποιοτικών χαρακτηριστικών διαβασικών πετρωµάτων Παρεκκλησιάς Κύπρου για εφαρµογές σε σκυρόδεµα Μελέτη ποιοτικών χαρακτηριστικών διαβασικών πετρωµάτων Παρεκκλησιάς Κύπρου για εφαρµογές σε σκυρόδεµα Θεόδωρος ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ 1, Ιάκωβος ΣΤΕΦΑΝΟΥ 2, Ευτυχία ΡΕΠΟΥΣΚΟΥ 3, Γεώργιος ΑΛΕΒΙΖΟΣ 4 Λέξεις κλειδιά:

Διαβάστε περισσότερα

Νόµοςπεριοδικότητας του Moseley:Η χηµική συµπεριφορά (οι ιδιότητες) των στοιχείων είναι περιοδική συνάρτηση του ατοµικού τους αριθµού.

Νόµοςπεριοδικότητας του Moseley:Η χηµική συµπεριφορά (οι ιδιότητες) των στοιχείων είναι περιοδική συνάρτηση του ατοµικού τους αριθµού. Νόµοςπεριοδικότητας του Moseley:Η χηµική συµπεριφορά (οι ιδιότητες) των στοιχείων είναι περιοδική συνάρτηση του ατοµικού τους αριθµού. Περιοδικός πίνακας: α. Είναι µια ταξινόµηση των στοιχείων κατά αύξοντα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. Χριστίνα Στουραϊτη

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. Χριστίνα Στουραϊτη 1 ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Χριστίνα Στουραϊτη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑΣ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2018-2019 ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ 1 η 2 η Εισαγωγή- Επεξηγήσεις,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΗΣ ΓΗΣ.

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΗΣ ΓΗΣ. ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΗΣ ΓΗΣ. Η σύσταση του φλοιού ουσιαστικά καθορίζεται από τα πυριγενή πετρώματα μια που τα ιζήματα και τα μεταμορφωμένα είναι σε ασήμαντες ποσότητες συγκριτικά. Η δημιουργία των βασαλτικών-γαββρικών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ. Αριάδνη Αργυράκη

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ. Αριάδνη Αργυράκη ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Αριάδνη Αργυράκη ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Αναλυτική χημεία και γεωεπιστήμες 2. Ταξινόμηση μεθόδων ανάλυσης 3. Επιλογή μεθόδων ανάλυσης ΟΡΙΣΜΟΣ- ΣΤΟΧΟΙ Αναλυτική Γεωχημεία εφαρμογή της Αναλυτικής

Διαβάστε περισσότερα

Estimation of grain boundary segregation enthalpy and its role in stable nanocrystalline alloy design

Estimation of grain boundary segregation enthalpy and its role in stable nanocrystalline alloy design Supplemental Material for Estimation of grain boundary segregation enthalpy and its role in stable nanocrystalline alloy design By H. A. Murdoch and C.A. Schuh Miedema model RKM model ΔH mix ΔH seg ΔH

Διαβάστε περισσότερα

Na/K (mole) A/CNK

Na/K (mole) A/CNK Li, W.-C., Chen, R.-X., Zheng, Y.-F., Tang, H., and Hu, Z., 206, Two episodes of partial melting in ultrahigh-pressure migmatites from deeply subducted continental crust in the Sulu orogen, China: GSA

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΤΗΤΑΣ : Οι ιδιότητες των χηµικών στοιχείων είναι περιοδική συνάρτηση του ατοµικού τους αριθµού.

ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΤΗΤΑΣ : Οι ιδιότητες των χηµικών στοιχείων είναι περιοδική συνάρτηση του ατοµικού τους αριθµού. 1. Ο ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ Οι άνθρωποι από την φύση τους θέλουν να πετυχαίνουν σπουδαία αποτελέσµατα καταναλώνοντας το λιγότερο δυνατό κόπο και χρόνο. Για το σκοπό αυτό προσπαθούν να οµαδοποιούν τα πράγµατα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ (1) Ηλία Σκαλτσά ΠΕ ο Γυμνάσιο Αγ. Παρασκευής

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ (1) Ηλία Σκαλτσά ΠΕ ο Γυμνάσιο Αγ. Παρασκευής ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ (1) Ηλία Σκαλτσά ΠΕ04.01 5 ο Γυμνάσιο Αγ. Παρασκευής Όπως συμβαίνει στη φύση έτσι και ο άνθρωπος θέλει να πετυχαίνει σπουδαία αποτελέσματα καταναλώνοντας το λιγότερο δυνατό

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ. Παππάς Χρήστος Επίκουρος Καθηγητής

Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ. Παππάς Χρήστος Επίκουρος Καθηγητής ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΟΜΗ ΚΑΙ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ Παππάς Χρήστος Επίκουρος Καθηγητής ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ Ατομική ακτίνα (r) : ½ της απόστασης μεταξύ δύο ομοιοπυρηνικών ατόμων, ενωμένων με απλό ομοιοπολικό δεσμό.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΔΡΑΝΗ ΥΛΙΚΑ. Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΔΡΑΝΗ ΥΛΙΚΑ. Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΔΡΑΝΗ ΥΛΙΚΑ Αδρανή υλικά είναι τα διαβαθμισμένα, ορυκτής ή βιομηχανικής προέλευσης υλικά, που χρησιμοποιούνται είτε με κάποιο συγκολλητικό μέσο (για παρασκευή κονιαμάτων, σκυροδεμάτων κλπ.)

Διαβάστε περισσότερα

Sample BKC-10 Mn. Sample BKC-23 Mn. BKC-10 grt Path A Path B Path C. garnet resorption. garnet resorption. BKC-23 grt Path A Path B Path C

Sample BKC-10 Mn. Sample BKC-23 Mn. BKC-10 grt Path A Path B Path C. garnet resorption. garnet resorption. BKC-23 grt Path A Path B Path C 0.5 0.45 0.4 0.35 0.3 Sample BKC-10 Mn BKC-10 grt Path A Path B Path C 0.12 0.1 0.08 Mg 0.25 0.06 0.2 0.15 0.04 0.1 0.05 0.02 0 0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 Core Rim 0.9 0.8 Fe 0 0 0.01 0.02

Διαβάστε περισσότερα

Ν. Σαμπατακάκης Αν. Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

Ν. Σαμπατακάκης Αν. Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Α ΡΑΝΗ ΥΛΙΚΑ Αδρανή υλικά είναι τα διαβαθμισμένα, ορυκτής ή βιομηχανικής προέλευσης υλικά,, που χρησιμοποιούνται είτε με κάποιο συγκολλητικό μέσο (για παρασκευή κονιαμάτων, σκυροδεμάτων κλπ.)

Διαβάστε περισσότερα

Το άτομο του Υδρογόνου

Το άτομο του Υδρογόνου Το άτομο του Υδρογόνου Δυναμικό Coulomb Εξίσωση Schrödinger h e (, r, ) (, r, ) E (, r, ) m ψ θφ r ψ θφ = ψ θφ Συνθήκες ψ(, r θφ, ) = πεπερασμένη ψ( r ) = 0 ψ(, r θφ, ) =ψ(, r θφ+, ) π Επιτρεπτές ενέργειες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 1 η. Ολική πυριτική Γη = ο σύγχρονος μανδύας + πρωτο-φλοιός = πρωταρχικός μανδύας

ΑΣΚΗΣΗ 1 η. Ολική πυριτική Γη = ο σύγχρονος μανδύας + πρωτο-φλοιός = πρωταρχικός μανδύας ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ (Υ4203) ΓΕΩΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΓΗΣ ΑΣΚΗΣΗ 1 η Θεωρητικό μέρος 1. Η σύσταση της γης Ο προσδιορισμός της σύστασης της Γης και των επιμέρους τμημάτων της είναι θεμελιώδους σημασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΕΠ ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε.

ΠΕΤΕΠ ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΕΤΕΠ 09-05-04-01 09 Λιµενικά και Λοιπά Θαλάσσια Έργα 05 Λιθορριπές 04 Πλήρωση Κυψελών 01 Τεχνητών Ογκολίθων Έκδοση 1.0 - Μάιος 2006

Διαβάστε περισσότερα

Μαγματικά, πλουτώνια πετρώματα ΓΡΑΝΙΤΕΣ ΚΑΙ ΓΡΑΝΙΤΟΕΙΔΗ ΡΥΟΛΙΘΟΣ

Μαγματικά, πλουτώνια πετρώματα ΓΡΑΝΙΤΕΣ ΚΑΙ ΓΡΑΝΙΤΟΕΙΔΗ ΡΥΟΛΙΘΟΣ Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, 2011 Μαγματικά, πλουτώνια πετρώματα ΓΡΑΝΙΤΕΣ ΚΑΙ ΓΡΑΝΙΤΟΕΙΔΗ ΡΥΟΛΙΘΟΣ Καλιούχος Άστριος ή Πλαγιόκλαστο Χαλαζίας Βιοτίτης ή Κεροστίλβη + Μοσχοβίτης (όχι με Κεροστλίβη) + Μαγνητίτης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Περίοδοι περιοδικού πίνακα Ο περιοδικός πίνακας αποτελείται από 7 περιόδους. Ο αριθμός των στοιχείων που περιλαμβάνει κάθε περίοδος δεν είναι σταθερός, δηλ. η περιοδικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Τα Fe-Ni-ούχα λατεριτικά μεταλλεύματα της Ελλάδας. Συμβολή της Ορυκτολογίας- Πετρολογίας στην αξιοποίησή τους. Ευριπίδης Μπόσκος, Καθηγητής

Τα Fe-Ni-ούχα λατεριτικά μεταλλεύματα της Ελλάδας. Συμβολή της Ορυκτολογίας- Πετρολογίας στην αξιοποίησή τους. Ευριπίδης Μπόσκος, Καθηγητής Τα Fe-Ni-ούχα λατεριτικά μεταλλεύματα της Ελλάδας. Συμβολή της Ορυκτολογίας- Πετρολογίας στην αξιοποίησή τους. Ευριπίδης Μπόσκος, Καθηγητής Στον Τομέα Γεωλογικών Επιστημών η Ορυκτολογία-Πετρολογία που

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΕΠ 09-05-04-02 ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε.

ΠΕΤΕΠ 09-05-04-02 ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΕΤΕΠ 09-05-04-02 09 Λιµενικά και Λοιπά Θαλάσσια Έργα 05 Λιθορριπές και Αµµοχάλικα 04 Πλήρωση Κυψελών 02 Πλωτών Κιβωτίων Έκδοση 1.0

Διαβάστε περισσότερα

GEOCHEMISTRY OF MAJOR AND MINOR ELEMENTS FROM SURFACE SEDIMENTS OF LAKONIKOS GULF, GREECE

GEOCHEMISTRY OF MAJOR AND MINOR ELEMENTS FROM SURFACE SEDIMENTS OF LAKONIKOS GULF, GREECE ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΧΗΜΙΚΗ-ΓΕΩΧΗΜΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ GEOCHEMISTRY OF MAJOR AND MINOR ELEMENTS FROM SURFACE SEDIMENTS OF LAKONIKOS GULF, GREECE Karageorgis, A.P., Kanellopoulos, Th.D., Papageorgiou,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 2 η. Σχήμα 1. Γεωλογικός Χάρτης της Σαντορίνης (Zellmer 1998) Μάρτιος 2015 Χ. ΣΤΟΥΡΑΪΤΗ

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 2 η. Σχήμα 1. Γεωλογικός Χάρτης της Σαντορίνης (Zellmer 1998) Μάρτιος 2015 Χ. ΣΤΟΥΡΑΪΤΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 2 η Σχήμα 1. Γεωλογικός Χάρτης της Σαντορίνης (Zellmer 1998) Μάρτιος 2015 Χ. ΣΤΟΥΡΑΪΤΗ Ηφαιστειακό Τόξο του Αιγαίου - Ηφαιστιακά περώματα της Σαντορίνης Η Σαντορίνη βρίσκεται στο κέντρο

Διαβάστε περισσότερα

Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ

Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟ: 7 ο ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Β. ΧΡΗΣΤΑΡΑΣ, Καθηγητής Β. ΜΑΡΙΝΟΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Μεταφορά Πρότυπο διασποράς. Ευκίνητη φάση. Περιβάλλον κινητοποίησης στοιχείων. Περιβάλλον απόθεσης στοιχείων

Μεταφορά Πρότυπο διασποράς. Ευκίνητη φάση. Περιβάλλον κινητοποίησης στοιχείων. Περιβάλλον απόθεσης στοιχείων Ευκίνητη φάση Μεταφορά Πρότυπο διασποράς Περιβάλλον κινητοποίησης στοιχείων Περιβάλλον απόθεσης στοιχείων ΣΤΑΔΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΒΑΘΟΥΣ ΠΕΡΒΑΛΛΟΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ Διάχυση μετάλλων σε περιβάλλοντα πετρώματα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. Χριστίνα Στουραϊτη

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. Χριστίνα Στουραϊτη 1 ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Χριστίνα Στουραϊτη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑΣ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2016-2017 ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΗΜ/ΝΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ 1 η Τετ 22/2/17 Εισαγωγή-

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Γεωτεχνολογίας & Περιβάλλοντος

Τμήμα Γεωτεχνολογίας & Περιβάλλοντος Τμήμα Γεωτεχνολογίας & Περιβάλλοντος Ολιβινικά βιομηχανικά πετρώματα στο Βούρινο της υτικής Μακεδονίας Σπουδάστρια : Κουζέλη Ευλαμπία Επιβλέπων : Επίκ. Καθ. Ανδρέας Ιορδανίδης Γενικά χαρακτηριστικά του

Διαβάστε περισσότερα

τροχιακά Η στιβάδα καθορίζεται από τον κύριο κβαντικό αριθµό (n) Η υποστιβάδα καθορίζεται από τους δύο πρώτους κβαντικούς αριθµούς (n, l)

τροχιακά Η στιβάδα καθορίζεται από τον κύριο κβαντικό αριθµό (n) Η υποστιβάδα καθορίζεται από τους δύο πρώτους κβαντικούς αριθµούς (n, l) ΑΤΟΜΙΚΑ ΤΡΟΧΙΑΚΑ Σχέση κβαντικών αριθµών µε στιβάδες υποστιβάδες - τροχιακά Η στιβάδα καθορίζεται από τον κύριο κβαντικό αριθµό (n) Η υποστιβάδα καθορίζεται από τους δύο πρώτους κβαντικούς αριθµούς (n,

Διαβάστε περισσότερα

Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής - ΣΑΕΤ

Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής - ΣΑΕΤ Γενική και Ανόργανη Χημεία Περιοδικές ιδιότητες των στοιχείων. Σχηματισμός ιόντων. Στ. Μπογιατζής 1 Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης Π Δ Χειμερινό εξάμηνο 2018-2019 Π

Διαβάστε περισσότερα

Χρονική σχέση με τα φιλοξενούντα πετρώματα

Χρονική σχέση με τα φιλοξενούντα πετρώματα 1 Χρονική σχέση με τα φιλοξενούντα πετρώματα Συγγενετικές ανωμαλίες: Προκύπτουν συγχρόνως με το σχηματισμό των πετρωμάτων Επιγενετικές ανωμαλίες: Έπονται του φιλοξενούντος πετρώματος, τροποποιούν την ορυκτολογική

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικά Εργαστήρια: Η συμβολή της Χημείας στην κοιτασματολογική έρευνα και στην υποστήριξη της δραστηριότητας του μεταλλευτικού κλάδου"

Αναλυτικά Εργαστήρια: Η συμβολή της Χημείας στην κοιτασματολογική έρευνα και στην υποστήριξη της δραστηριότητας του μεταλλευτικού κλάδου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΗ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (Ε.Α.Γ.Μ.Ε.) Αναλυτικά Εργαστήρια: Η συμβολή της Χημείας στην κοιτασματολογική έρευνα και στην υποστήριξη της δραστηριότητας του μεταλλευτικού κλάδου"

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος. Ενότητα 4: Κοιτάσματα των Στοιχείων της ομάδας του λευκοχρύσου ή PGE

Τίτλος Μαθήματος. Ενότητα 4: Κοιτάσματα των Στοιχείων της ομάδας του λευκοχρύσου ή PGE Τίτλος Μαθήματος Ενότητα 4: Κοιτάσματα των Στοιχείων της ομάδας του λευκοχρύσου ή PGE Μαρία Οικονόμου Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος PGE σε οφιολιθικά συμπλέγματα PGE σε οφιολιθικά

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 Δομή της Γης

Κεφάλαιο 1 Δομή της Γης Κεφάλαιο 1 Δομή της Γης Σύνοψη Στο κεφάλαιο 1 μελετάται εκτενώς η προέλευση των στοιχείων που προέρχονται από τα ορυκτά πετρώματα που βρίσκονται στον φλοιό της γης. Μελετώνται οι διεργασίες της υγροποίησης,της

Διαβάστε περισσότερα

Γεωχημεία. Ενότητα 1: Γεωχημικές διεργασίες στο εσωτερικό της γης. Χριστίνα Στουραϊτη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

Γεωχημεία. Ενότητα 1: Γεωχημικές διεργασίες στο εσωτερικό της γης. Χριστίνα Στουραϊτη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Γεωχημεία Ενότητα 1: Γεωχημικές διεργασίες στο εσωτερικό της γης Χριστίνα Στουραϊτη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Γεωχημικές διεργασίες στο εσωτερικό της γης ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Παράδειγµα ελέγχου αδρανών σκωρίας σύµφωνα µε ταευρωπαϊκά πρότυπα ΕΝ 12620 και ΕΝ 13242

Παράδειγµα ελέγχου αδρανών σκωρίας σύµφωνα µε ταευρωπαϊκά πρότυπα ΕΝ 12620 και ΕΝ 13242 Παράδειγµα ελέγχου αδρανών σκωρίας σύµφωνα µε ταευρωπαϊκά πρότυπα ΕΝ 12620 και ΕΝ 13242 Ελ. Αναστασίου Πολιτικός Μηχανικός MSc ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ Ο ΟΣΤΡΩΜΑΤΑ ΑΠΟ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑ ΟΙ ΡΟΜΟΙ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Αλληλεπίδραση ακτίνων-χ με την ύλη

Αλληλεπίδραση ακτίνων-χ με την ύλη Άσκηση 8 Αλληλεπίδραση ακτίνων-χ με την ύλη Δ. Φ. Αναγνωστόπουλος Τμήμα Μηχανικών Επιστήμης Υλικών Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Ιωάννινα 2013 Άσκηση 8 ii Αλληλεπίδραση ακτίνων-χ με την ύλη Πίνακας περιεχομένων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 4: Γεωχημικά θερμόμετρα, Εφαρμογές της γεωχημείας στην αναζήτηση κοιτασμάτων, Πρωτογενές και Δευτερογενές Περιβάλλον Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 2. Σπάνιες Γαίες (Rare Earth Elements, REE) Εφαρμογές των κανονικοποιημένων διαγραμμάτων REE

ΑΣΚΗΣΗ 2. Σπάνιες Γαίες (Rare Earth Elements, REE) Εφαρμογές των κανονικοποιημένων διαγραμμάτων REE ΑΣΚΗΣΗ 2. Σπάνιες Γαίες (Rare Earth Elements, REE) Εφαρμογές των κανονικοποιημένων διαγραμμάτων REE Θεωρητικό Μέρος REE και Περιοδικός Πίνακας H 1 Li 3 Na K Rb Cs Fr 11 19 37 55 87 Be Mg Ca Sr 4 12 20

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΕΠ 09-03-01-00 ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε.

ΠΕΤΕΠ 09-03-01-00 ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΕΤΕΠ 09-03-01-00 09 Λιµενικά και Λοιπά Θαλάσσια Έργα 03 Εργασίες Βελτίωσης Πυθµένα 01 Εξυγίανση Πυθµένα µε Αµµοχαλικώδη Υλικά 00

Διαβάστε περισσότερα

1. Υποκαταστάσεις μεταξύ κυρίων στοιχείων (στερεά διαλύματα)

1. Υποκαταστάσεις μεταξύ κυρίων στοιχείων (στερεά διαλύματα) 1. Υποκαταστάσεις μεταξύ κυρίων στοιχείων (στερεά διαλύματα) Υποκατάσταση Βαθμός Συναρμογής (CN) Ιοντική Ακτίνα Τύπος Παράδειγμα (C.N.) Å Fe +2 Mg +2 Fe +2 (6) 0.78 Mg +2 (6) 0.72 Πλήρης (Υψηλές T

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Σ' όλα τα επίπεδα και σ' όλα τα περιβάλλοντα, η χηµική αποσάθρωση εξαρτάται οπό την παρουσία νερού καθώς και των στερεών και αερίων

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Σ' όλα τα επίπεδα και σ' όλα τα περιβάλλοντα, η χηµική αποσάθρωση εξαρτάται οπό την παρουσία νερού καθώς και των στερεών και αερίων ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Η αποσάθρωση ορίζεται σαν η διάσπαση και η εξαλλοίωση των υλικών κοντά στην επιφάνεια της Γης, µε τοσχηµατισµό προιόντων που είναι σχεδόν σε ισορροπία µε τηνατµόσφαιρα, την υδρόσφαιρα και τη

Διαβάστε περισσότερα

Λέξεις κλειδιά: Αδρανή, αποσάθρωση, κρυστάλλωση αλάτων

Λέξεις κλειδιά: Αδρανή, αποσάθρωση, κρυστάλλωση αλάτων Μελέτη της Αποσάθρωσης των Αδρανών µε Στόχο τη Βελτίωση της Ανθεκτικότητας του Παραγόµενου Σκυροδέµατος A Study of the Weathering of Aggregates Aiming at the Improvement of the Durability of Concrete Ρεβέκκα

Διαβάστε περισσότερα

Quantitative chemical analyses of rocks with X-ray fluorescence analyzer: major and trace elements in ultrabasic rocks

Quantitative chemical analyses of rocks with X-ray fluorescence analyzer: major and trace elements in ultrabasic rocks 98 Scientific Note X : Quantitative chemical analyses of rocks with X-ray fluorescence analyzer: major and trace elements in ultrabasic rocks Kimiko Seno and Yoichi Motoyoshi,**- +, +, ;,**. -,/ Abstract:

Διαβάστε περισσότερα

I. Προέλευση μαγμάτων ΙΙ.Μαγματικές σειρές. Χριστίνα Στουραϊτη Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

I. Προέλευση μαγμάτων ΙΙ.Μαγματικές σειρές. Χριστίνα Στουραϊτη Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος I. Προέλευση μαγμάτων ΙΙ.Μαγματικές σειρές Χριστίνα Στουραϊτη Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Μερική τήξη του μανδύα & τεκτονικό περιβάλλον 2 Βασάλτες Ωκεάνιων Νησιών (OIB) Οι Θερμές κηλίδες (Hotspots)

Διαβάστε περισσότερα

Κοιτασματολογία Ενότητα 4: Διαδικασίες υποθαλάσσιας ηφαιστειακής δραστηριότητας

Κοιτασματολογία Ενότητα 4: Διαδικασίες υποθαλάσσιας ηφαιστειακής δραστηριότητας Κοιτασματολογία Ενότητα 4: Διαδικασίες υποθαλάσσιας ηφαιστειακής δραστηριότητας Γεώργιος Χαραλαμπίδης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος & Μηχανικών Αντιρρύπανσης ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Γεωχημεία Ιχνοστοιχείων

Γεωχημεία Ιχνοστοιχείων Γεωχημεία Ιχνοστοιχείων Ενότητα 1: Ιοντικές Υποκαταστάσεις Ενότητα 2: Κατανομή ιχνοστοιχείων Χριστίνα Στουραϊτη Γιατί μελετάμε τις ιοντικές υποκαταστάσεις των ιχνοστοιχείων Η μελέτη των ιοντικών υποκαταστάσεων

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 2 ο ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. Επικ. Καθ. Χ. Στουραϊτη Τομέας Οικονομικής Γεωλογίας - Γεωχημείας

Μάθημα 2 ο ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. Επικ. Καθ. Χ. Στουραϊτη Τομέας Οικονομικής Γεωλογίας - Γεωχημείας Μάθημα 2 ο ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Επικ. Καθ. Χ. Στουραϊτη Τομέας Οικονομικής Γεωλογίας - Γεωχημείας Περιεχόμενα Σύγχρονες θεωρίες για το σχηματισμό της γης Κατανομή ιχνοστοιχείων Ιοντικές υποκαταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΙΜΗ ΖΩΝΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΕΔΑΦΩΝ. Ε. Κελεπερτζής

ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΙΜΗ ΖΩΝΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΕΔΑΦΩΝ. Ε. Κελεπερτζής ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΙΜΗ ΖΩΝΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΕΔΑΦΩΝ Ε. Κελεπερτζής 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κρίσιμη ζώνη Έδαφος (ορισμός, παράγοντες εδαφογένεσης, ορίζοντες εδάφους) Χημική και ορυκτολογική σύσταση εδάφους Ποσοτικοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Υποκαταστάσεις μεταξύ κυρίων στοιχείων (στερεά διαλύματα)

Υποκαταστάσεις μεταξύ κυρίων στοιχείων (στερεά διαλύματα) Υποκαταστάσεις μεταξύ κυρίων στοιχείων (στερεά διαλύματα) Υποκατάσταση Ιοντική Ακτίνα Ionic Radii (C.N.) Å Τύπος Fe +2 Mg +2 Fe +2 (6) 0.78 Mg +2 (6) 0.72 Πλήρης (Υψηλές T προτιμάται το Mg). Fe +2

Διαβάστε περισσότερα

Είναι μίγματα ορυκτών φάσεων Οι ορυκτές φάσεις μπορεί να είναι ενός είδους ή περισσότερων ειδών Μάρμαρο

Είναι μίγματα ορυκτών φάσεων Οι ορυκτές φάσεις μπορεί να είναι ενός είδους ή περισσότερων ειδών Μάρμαρο Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, 2011 Είναι μίγματα ορυκτών φάσεων Οι ορυκτές φάσεις μπορεί να είναι ενός είδους ή περισσότερων ειδών Μάρμαρο Πολλοί κρύσταλλοι ασβεστίτη Γρανίτης Κρύσταλλοι χαλαζία, πλαγιοκλάστου,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. Αριάδνη Αργυράκη

ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. Αριάδνη Αργυράκη ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ Αριάδνη Αργυράκη Περιεχόμενα 2 1. ΟΡΙΣΜΟΣ- ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΓΕΝΕΣΗΣ 2. ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ 3. ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ 4. ΔΙΑΓΕΝΕΣΗ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΗΛΟΥ ΔΙΑΓΕΝΕΣΗ / ΟΡΙΣΜΟΣ & ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ

ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΕΤΕΠ 09-05-01-00 09 Λιµενικά έργα και Λοιπά Θαλάσσια Έργα 05 Λιθορριπές 01 Πρίσµατα έδρασης έργων βαρύτητας και εξισωτική στρώση

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 1 ο. - Κατανομή των χημικών στοιχείων - Ταξινομήσεις. Επικ. Καθ. Χ. Στουραϊτη Τομέας Οικονομικής Γεωλογίας - Γεωχημείας. Γεωχημεία Δ εξάμηνο 1

Μάθημα 1 ο. - Κατανομή των χημικών στοιχείων - Ταξινομήσεις. Επικ. Καθ. Χ. Στουραϊτη Τομέας Οικονομικής Γεωλογίας - Γεωχημείας. Γεωχημεία Δ εξάμηνο 1 Μάθημα 1 ο - Κατανομή των χημικών στοιχείων - Ταξινομήσεις Επικ. Καθ. Χ. Στουραϊτη Τομέας Οικονομικής Γεωλογίας - Γεωχημείας Γεωχημεία Δ εξάμηνο 1 Περιεχόμενα Εισαγωγή (Ορολογία & Ταξινομήσεις) Περιοδικός

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Χημική αποσάθρωση Διάσπαση και εξαλλοίωση υλικών κοντά στην επιφάνεια της γης Σχηματισμός προϊόντων κοντά σε κατάσταση χημικής ισορροπίας με την ατμόσφαιρα,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΙΚΑ ΤΗΣ ΓΗΣ ΙI : Κρυσταλλοχημεία και Συστηματική των Ορυκτών

ΥΛΙΚΑ ΤΗΣ ΓΗΣ ΙI : Κρυσταλλοχημεία και Συστηματική των Ορυκτών ΥΛΙΚΑ ΤΗΣ ΓΗΣ ΙI : Κρυσταλλοχημεία και Συστηματική των Ορυκτών ΔΙΔΑΣΚΩΝ : Δ. ΠΑΠΟΥΛΗΣ Ακαδ. Έτος 2010-2011 8 η ΔΙΑΛΕΞΗ 23/11/10 ΙΝΟΠΥΡΙΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ (CHAIN SILICATES) ΔΙΠΛΕΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ (DOUBLE CHAIN) INOΠΥΡΙΤΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ ΣΙΔΗΡΟΥ Ι Μεταλλουργία Σιδήρου Χυτοσιδήρου Θεωρία και Τεχνολογία Τμήμα Μηχανικών Μεταλλείων - Μεταλλουργών

ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ ΣΙΔΗΡΟΥ Ι Μεταλλουργία Σιδήρου Χυτοσιδήρου Θεωρία και Τεχνολογία Τμήμα Μηχανικών Μεταλλείων - Μεταλλουργών ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ ΣΙΔΗΡΟΥ Ι Μεταλλουργία Σιδήρου Χυτοσιδήρου Θεωρία και Τεχνολογία Τμήμα Μηχανικών Μεταλλείων - Μεταλλουργών ΔΡ. Α. ΞΕΝΙΔΗΣ ΔΙΑΛΕΞΗ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ 2 Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

9 ΛΑΜΠΡΟΦΥΡΕΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΣΙΚΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΑΚΡΑΙΑΣ ΣΥΣΤΑΣΕΩΣ

9 ΛΑΜΠΡΟΦΥΡΕΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΣΙΚΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΑΚΡΑΙΑΣ ΣΥΣΤΑΣΕΩΣ 9 ΛΑΜΠΡΟΦΥΡΕΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΣΙΚΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΑΚΡΑΙΑΣ ΣΥΣΤΑΣΕΩΣ Εκτός από τα πετρώµατα τα οποία αναφέρθηκαν µέχρι τώρα, υπάρχουν και άλλα, τα οποία, αν και γενικά δεν είναι πολύ διαδεδοµένα, παρουσιάζουν ιδιαίτερο

Διαβάστε περισσότερα

Appendix B Table of Radionuclides Γ Container 1 Posting Level cm per (mci) mci

Appendix B Table of Radionuclides Γ Container 1 Posting Level cm per (mci) mci 3 H 12.35 Y β Low 80 1 - - Betas: 19 (100%) 11 C 20.38 M β+, EC Low 400 1 5.97 13.7 13 N 9.97 M β+ Low 1 5.97 13.7 Positrons: 960 (99.7%) Gaas: 511 (199.5%) Positrons: 1,199 (99.8%) Gaas: 511 (199.6%)

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 2 η Εφαρμογή Βασικών Αρχών Θερμοδυναμικής - Διαγράμματα Φάσεων Δύο Συστατικών

ΑΣΚΗΣΗ 2 η Εφαρμογή Βασικών Αρχών Θερμοδυναμικής - Διαγράμματα Φάσεων Δύο Συστατικών ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Πετρολογία Μαγματικών ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων Τομέας Ορυκτών Πρώτων Υλών Εξάμηνο 6 ο / Ακαδ. Έτος 2016-2017 Ονοματεπώνυμο: Αρ. Μητρώου: Oμάδα: Αριθμός Θέσης: Ημερομηνία:

Διαβάστε περισσότερα

Υδρογεωχημεία Αναλυτική Γεωχημεία Ενότητα 1: Αναλυτική Γεωχημεία - Εισαγωγή

Υδρογεωχημεία Αναλυτική Γεωχημεία Ενότητα 1: Αναλυτική Γεωχημεία - Εισαγωγή Υδρογεωχημεία Αναλυτική Γεωχημεία Ενότητα 1: Αριάδνη Αργυράκη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Αναλυτική χημεία και γεωεπιστήμες 2. Ταξινόμηση μεθόδων ανάλυσης 3.

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΒΩΞΙΤΕΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΒΩΞΙΤΩΝ Το 1844 ο Γάλλος επιστήμονας Dufrenoy χαρακτήρισε το ορυκτό που μελετήθηκε το 1821 απο το Γάλλο χημικός Berthier στο χωριό Les Baux, της Ν. Γαλλίας ως

Διαβάστε περισσότερα

Mοντέλα Γένεσης Κοιτασμάτων

Mοντέλα Γένεσης Κοιτασμάτων Mοντέλα Γένεσης Κοιτασμάτων Ενότητα 2: Μαρία Οικονόμου Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Ανασκόπηση Ο χρωμίτης (Mg, Fe 2+ )( Cr, Al, Fe 3+ ) 2 O 4 Ιχνοστοιχεία: V, Ti, Mn, Ni,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή στις φασµατοµετρικές τεχνικές ανάλυσης 2. Προετοιµασία δειγµάτων 3. ιαλυτοποίηση δειγµάτων ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΙΑΛΥΜΑΤΩΝ Ατοµική Φασµατοσκοπία

Διαβάστε περισσότερα

Επίδραση της Περιεχόµενης Αργίλου στα Αδρανή στην Θλιπτική Αντοχή του Σκυροδέµατος και Τσιµεντοκονιάµατος

Επίδραση της Περιεχόµενης Αργίλου στα Αδρανή στην Θλιπτική Αντοχή του Σκυροδέµατος και Τσιµεντοκονιάµατος Επίδραση της Περιεχόµενης Αργίλου στα Αδρανή στην Θλιπτική Αντοχή του Σκυροδέµατος και Τσιµεντοκονιάµατος.Χ.Τσαµατσούλης, ΧΑΛΥΨ ΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Α.Ε, Τµήµα Ποιότητας Ν. Γ. Παπαγιαννάκος Καθηγητής ΕΜΠ, Τµήµα

Διαβάστε περισσότερα

«Σύνθεση γεωπολυμερών από ιπτάμενη τέφρα ιατρικών αποβλήτων»

«Σύνθεση γεωπολυμερών από ιπτάμενη τέφρα ιατρικών αποβλήτων» «Σύνθεση γεωπολυμερών από ιπτάμενη τέφρα ιατρικών αποβλήτων» Μιμιλίδου Αλίκη Μηχανικός Περιβάλλοντος MSc e-mail: mimilidou7@gmail.com Ομάδα συνεργασίας MSc Τζανάκος Κων/νος Dr Αναστασιάδου Καλιόπη Καθ.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ

ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΕΤΕΠ 09-05-03-00 09 Λιµενικά έργα και Λοιπά Θαλάσσια Έργα 05 Λιθορριπές 03 Λιθορριπές Aνακουφιστικού Πρίσµατος Έργων Βαρύτητας 00

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική Έκθεση Υδροχημικών Αναλύσεων Περιοχής Ζυγού Άρτας

Τεχνική Έκθεση Υδροχημικών Αναλύσεων Περιοχής Ζυγού Άρτας Τεχνική Έκθεση Υδροχημικών Αναλύσεων Περιοχής Ζυγού Άρτας Ιανουάριος 2016 1 Την 16.08.2015 με ευθύνη του συλλόγου του Χωριού Ζυγός Άρτας, έγινε δειγματοληψία νερού από: το δίκτυο ύδρευσης του χωριού (από

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΕΠ ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε.

ΠΕΤΕΠ ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΕΤΕΠ 09-05-02-00 09 Λιµενικά έργα και Λοιπά Θαλάσσια Έργα 05 Λιθορριπές 02 Πυρήνες Λιµενικών Έργων µε Πρανή 00 Έκδοση 1.0 - Μάιος

Διαβάστε περισσότερα

«γεωλογικοί σχηματισμοί» όρια εδάφους και βράχου

«γεωλογικοί σχηματισμοί» όρια εδάφους και βράχου «γεωλογικοί σχηματισμοί» έδαφος (soil) είναι ένα φυσικό σύνολο ορυκτών κόκκων που μπορούν να διαχωριστούν με απλές μηχανικές μεθόδους (π.χ. ανακίνηση μέσα στο νερό) όρια εδάφους και βράχου όλα τα υπόλοιπα

Διαβάστε περισσότερα

Supplementary Figure 1 Compositional change of REE of weathering profiles with

Supplementary Figure 1 Compositional change of REE of weathering profiles with Supplementary Figure 1 Compositional change of REE of weathering profiles with increasing drilling depth. (a) and (b) use La and Y as proxies for total light and heavy REE, respectively. (c) Ce# is chondrite

Διαβάστε περισσότερα

Δοκιμή Αντίστασης σε Θρυμματισμό (Los Angeles)

Δοκιμή Αντίστασης σε Θρυμματισμό (Los Angeles) Δοκιμή Αντίστασης σε Θρυμματισμό (Los Angeles) 1. Εισαγωγή Γενική Περιγραφή Δοκιμής Η δοκιμή της αντοχής των αδρανών σε τριβή και κρούση ή αλλιώς «δοκιμή Los Angeles (LA)» υπάγεται στους ελέγχους σκληρότητας

Διαβάστε περισσότερα

Οι ασυνέχειες επηρεάζουν τη συμπεριφορά του τεχνικού έργου και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στο σχεδιασμό του.

Οι ασυνέχειες επηρεάζουν τη συμπεριφορά του τεχνικού έργου και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στο σχεδιασμό του. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ ΒΡΑΧΟΥ Όπως έχουμε ήδη αναφέρει οι ασυνέχειες αποτελούν επίπεδα αδυναμίας της βραχόμαζας που διαχωρίζει τα τεμάχια του ακέραιου πετρώματος. Κάθετα σε αυτή η εφελκυστική αντοχή είναι

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτικοί Μηχανικοί ΕΜΠ Τεχνική Γεωλογία Διαγώνισμα 10/ ΘΕΜΑ 1 ο (4 βαθμοί)

Πολιτικοί Μηχανικοί ΕΜΠ Τεχνική Γεωλογία Διαγώνισμα 10/ ΘΕΜΑ 1 ο (4 βαθμοί) Πολιτικοί Μηχανικοί ΕΜΠ Τεχνική Γεωλογία Διαγώνισμα 10/2006 1 ΘΕΜΑ 1 ο (4 βαθμοί) 1. Σε μια σήραγγα μεγάλου βάθους πρόκειται να εκσκαφθούν σε διάφορα τμήματά της υγιής βασάλτης και ορυκτό αλάτι. α) Στο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΕΠ ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε.

ΠΕΤΕΠ ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΕΤΕΠ 09-06-01-00 09 Λιµενικά και Λοιπά Θαλάσσια Έργα 06 Φυσικοί Ογκόλιθοι 01 Θωρακίσεις Πρανών Λιµενικών Έργων και Έργων προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΕΤΡΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΟ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΜΙΚΡΟΡΩΓΜΩΝ ΣΕ ΔΟΛΕΡΙΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΟΦΙΟΛΙΘΙΚΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΜΟΝΑΞΟΝΙΚΗΣ ΦΟΡΤΙΣΗΣ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΕΤΡΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΟ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΜΙΚΡΟΡΩΓΜΩΝ ΣΕ ΔΟΛΕΡΙΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΟΦΙΟΛΙΘΙΚΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΜΟΝΑΞΟΝΙΚΗΣ ΦΟΡΤΙΣΗΣ Επιστημονική Επετηρίδα, Τμήμα Γεωλογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τιμητική έκδοση στη μνήμη του ομότιμου καθηγητή Κ. Σολδάτου Ειδικός τόμος 101 103-109 Θεσσαλονίκη 2012 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΕΤΡΟΓΡΑΦΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 5: Δευτερογενής Διασπορά, Κυριότερες γεωχημικές μεθόδοι Αναζήτησης Κοιτασμάτων, Σχεδιασμός και δειγματοληψία Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

Καταστάσεις της ύλης. Αέρια: Παντελής απουσία τάξεως. Τα µόρια βρίσκονται σε συνεχή τυχαία κίνηση σε σχεδόν κενό χώρο.

Καταστάσεις της ύλης. Αέρια: Παντελής απουσία τάξεως. Τα µόρια βρίσκονται σε συνεχή τυχαία κίνηση σε σχεδόν κενό χώρο. Καταστάσεις της ύλης Αέρια: Παντελής απουσία τάξεως. Τα µόρια βρίσκονται σε συνεχή τυχαία κίνηση σε σχεδόν κενό χώρο. Υγρά: Τάξη πολύ µικρού βαθµού και κλίµακας-ελκτικές δυνάµεις-ολίσθηση. Τα µόρια βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

19,3 χλµ Λεωφ. Μαρκοπούλου, Παιανία, Αττική, Τηλ.: (+30) ΑΔΡΑΝΗ ΥΛΙΚΑ

19,3 χλµ Λεωφ. Μαρκοπούλου, Παιανία, Αττική, Τηλ.: (+30) ΑΔΡΑΝΗ ΥΛΙΚΑ 19,3 χλµ Λεωφ. Μαρκοπούλου, 190 02 Παιανία, Αττική, Τηλ.: (+30) 210 2898111 www.lafarge.gr ΑΔΡΑΝΗ ΥΛΙΚΑ Λατοµεία Αδρανών Υλικών Το δίκτυο λατοµείων καλύπτει την ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα. H Lafarge

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΟΠΥΡΙΤΙΚΑ ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ

ΙΝΟΠΥΡΙΤΙΚΑ ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ ΙΝΟΠΥΡΙΤΙΚΑ ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ Ακτινόλιθος Κεροστίλβη (πράσινη ή κοινή) Οξυκεροστίλβη (βασαλτική ή καστανή κεροστίλβη) Γλαυκοφανής ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ μικρή κατασβεστική γωνία 0 ο 34 ο Ακτινόλιθος Ca

Διαβάστε περισσότερα

Αικατερίνη ΜΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ 1

Αικατερίνη ΜΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ 1 Σύγκριση αποτελεσμάτων εργαστηριακών δοκιμών σε αδρανή υλικά με αμερικανικά (ASTM) και ευρωπαϊκά (ΕΝ) πρότυπα δοκιμών Comparison of laboratory test results on aggregates conducted according to American

Διαβάστε περισσότερα

ECOELASTIKA ΑΕ ΕΚΕΤΑ/ΙΔΕΠ

ECOELASTIKA ΑΕ ΕΚΕΤΑ/ΙΔΕΠ Μελέτη για τον προσδιορισμό του ποσοστού σύρματος, της συγκέντρωση τέφρας και της σύσταση τέφρας σε κύρια στοιχεία και ιχνοστοιχεία, για ελαστικά τα οποία χρησιμοποιούνται στην τσιμεντοβιομηχανία ECOELASTIKA

Διαβάστε περισσότερα

«γεωλογικοί σχηματισμοί» - «γεωϋλικά» όρια εδάφους και βράχου

«γεωλογικοί σχηματισμοί» - «γεωϋλικά» όρια εδάφους και βράχου «γεωλογικοί σχηματισμοί» - «γεωϋλικά» έδαφος (soil) είναι ένα φυσικό σύνολο ορυκτών κόκκων που μπορούν να διαχωριστούν με απλές μηχανικές μεθόδους (π.χ. ανακίνηση μέσα στο νερό) όλα τα υπόλοιπα φυσικά

Διαβάστε περισσότερα

7 η ΕΝΟΤΗΤΑ ΦΥΣΙΚΟΙ ΛΙΘΟΙ

7 η ΕΝΟΤΗΤΑ ΦΥΣΙΚΟΙ ΛΙΘΟΙ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΜΠ ΤΕΧΝΙΚΑ ΥΛΙΚΑ 7 η ΕΝΟΤΗΤΑ ΦΥΣΙΚΟΙ ΛΙΘΟΙ Ε. Βιντζηλαίου (Συντονιστής), Ε. Βουγιούκας, Ε. Μπαδογιάννης Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες Χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Διπλή διάθλαση είναι το φαινόμενο, κατά το οποίο το φως διερχόμενο μέσα από έναν ανισότροπο κρύσταλλο

Διπλή διάθλαση είναι το φαινόμενο, κατά το οποίο το φως διερχόμενο μέσα από έναν ανισότροπο κρύσταλλο ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΣΩΣΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ 1. Συμπληρώστε τα κενά στις παρακάτω ερωτήσεις με τους σωστούς όρους. (30 μονάδες) Οι κρύσταλλοι, στους οποίους το φως διαδίδεται με ίδια ταχύτητα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ FeNi-ΟΥΧΑ ΛΑΤΕΡΙΤΙΚΑ ΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ-ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥΣ.

ΤΑ FeNi-ΟΥΧΑ ΛΑΤΕΡΙΤΙΚΑ ΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ-ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥΣ. ΤΑ FeNi-ΟΥΧΑ ΛΑΤΕΡΙΤΙΚΑ ΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ-ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥΣ. Ευριπίδης Μπόσκος, Καθηγητής Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών

Διαβάστε περισσότερα

Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΣΣΗΝΗΣ, Ν.ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΣΣΗΝΗΣ, Ν.ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ελτίο της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας τοµ. XXXVI, 2004 Πρακτικά 10 ου ιεθνούς Συνεδρίου, Θεσ/νίκη Απρίλιος 2004 Bulletin of the Geological Society of Greece vol. XXXVI, 2004 Proceedings of the 10 th

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Εδαφολογία. Ορυκτά και Πετρώματα

Δασική Εδαφολογία. Ορυκτά και Πετρώματα Δασική Εδαφολογία Ορυκτά και Πετρώματα Ορισμοί Πετρώματα: Στερεά σώματα που αποτελούνται από συσσωματώσεις ενός ή περισσοτέρων ορυκτών και σχηματίζουν το στερεό φλοιό της γης Ορυκτά Τα ομογενή φυσικά συστατικά

Διαβάστε περισσότερα

1. Δειγματοληψία. 2. Μέθοδοι ανάλυσης γεωχημικών δειγμάτων. 3. Στατιστική επεξεργασία - αποτίμηση. αποτελεσμάτων

1. Δειγματοληψία. 2. Μέθοδοι ανάλυσης γεωχημικών δειγμάτων. 3. Στατιστική επεξεργασία - αποτίμηση. αποτελεσμάτων ΑΡΙΑΔΝΗ ΑΡΓΥΡΑΚΗ 1 1. Δειγματοληψία 2. Μέθοδοι ανάλυσης γεωχημικών δειγμάτων 3. Στατιστική επεξεργασία - αποτίμηση αποτελεσμάτων 2 ΣΤΑΔΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΓΕΩΧΗΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ 1.ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: - Καθορισμός

Διαβάστε περισσότερα

Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, Απρίλιος 2007 ΠΥΡΙΤΙΚΆ ΟΡΥΚΤΆ

Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, Απρίλιος 2007 ΠΥΡΙΤΙΚΆ ΟΡΥΚΤΆ Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, Απρίλιος 2007 ΠΥΡΙΤΙΚΆ ΟΡΥΚΤΆ 92% των ορυκτών του φλοιού της γης είναι πυριτικά 39% 12% 12% 11% 5% 5% 5% 3% 8% Πλαγιόκλαστα Αλκαλικοί άστριοι Χαλαζίας Πυρόξενοι Αμφίβολοι Μαρμαρυγίες

Διαβάστε περισσότερα

Γεωχημεία Ιχνοστοιχείων

Γεωχημεία Ιχνοστοιχείων Γεωχημεία Ιχνοστοιχείων Συντελεστής Κατανομής Χριστίνα Στουραϊτη Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Ο υπολογισμός του Συντελεστή Κατανομής D To D συσχετίζει την συγκέντρωση ενός στοιχείου σε δύο διαφορετικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΣ. Πανελλήνιο Συνέδριο Σκυροδέματος «Κατασκευές από Σκυρόδεμα»

ΕΠΕΣ. Πανελλήνιο Συνέδριο Σκυροδέματος «Κατασκευές από Σκυρόδεμα» ΣΧΕΣΗ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΟΣ ΣΕ ΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΚΑΜΨΗ (για θραυστά ασβεστολιθικά αδρανή Αττικής) Βασ. Κυριακόπουλος Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc, vkyriako@gmail.com Στυλ. Κόλιας Δρ Πολιτικός Μηχανικός τ. Αναπλ.

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις Τεχνικής Γεωλογίας 9 η Άσκηση

Ασκήσεις Τεχνικής Γεωλογίας 9 η Άσκηση Ασκήσεις Τεχνικής Γεωλογίας 9 η Άσκηση Εκτίμηση συγκλίσεων και μέτρων άμεσης υποστήριξης. Γεωτεχνική ταξινόμηση RMR και GSI κατά μήκος σήραγγας. Β.Χρηστάρας Β. Μαρίνος Γεωλογίας Εργαστήριο και Υδρογεωλογίας

Διαβάστε περισσότερα

C L = συγκέντρωση ιχνοστοιχείου στο υγρό C O = συγκέντρωση ιχνοστοιχείου στο αρχικό πέτρωμα πριν την έναρξη της τήξης F = κλάσμα του τήγματος που

C L = συγκέντρωση ιχνοστοιχείου στο υγρό C O = συγκέντρωση ιχνοστοιχείου στο αρχικό πέτρωμα πριν την έναρξη της τήξης F = κλάσμα του τήγματος που Πετρολογία Μαγματικών & Μεταμορφωμένων μ Πετρωμάτων Μέρος 1 ο : Μαγματικά Πετρώματα Ιωάννης Ηλιόπουλος Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Γεωλογίας Τομέας Ορυκτών Πρώτων Υλών Μάρτιος 2016 ΜΟΝΤΕΛΑ ΜΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι της Ελλάδας

Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι της Ελλάδας Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι της Ελλάδας Βασίλης Μέλφος Λέκτορας Κοιτασματολογίας-Γεωχημείας Τομέας Ορυκτολογίας, Πετρολογίας, Κοιτασματολογίας Τμήμα Γεωλογίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης melfosv@geo.auth.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΡΑΝΗ. Σημαντικός ο ρόλος τους για τα χαρακτηριστικά του σκυροδέματος με δεδομένο ότι καταλαμβάνουν το 60-80% του όγκου του.

ΑΔΡΑΝΗ. Σημαντικός ο ρόλος τους για τα χαρακτηριστικά του σκυροδέματος με δεδομένο ότι καταλαμβάνουν το 60-80% του όγκου του. ΑΔΡΑΝΗ Κοκκώδη Υλικά που προέρχονται από φυσική κατάτμηση ή τεχνητή θραύση φυσικών πετρωμάτων. Είναι ανόργανα υλικά και δεν αντιδρούν χημικά (πρακτικά στο σκυρόδεμα η επιφάνειά τους αντιδρά με το σκυρόδεμα.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΣΩΣΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ

ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΣΩΣΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΣΩΣΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Θέμα 1: Επιλέξτε και απαντήστε σε 6 από τις ακόλουθες 10 ερωτήσεις (30 μονάδες) 1. Τι ονομάζουμε ευθύγραμμα ή γραμμικά πολωμένο φως; Ποια είναι

Διαβάστε περισσότερα

Κοιτασματολογία Ενότητα 2: Βασικές και ενδογενείς διαδικασίες σχηματισμού των κοιτασμάτων

Κοιτασματολογία Ενότητα 2: Βασικές και ενδογενείς διαδικασίες σχηματισμού των κοιτασμάτων Κοιτασματολογία Ενότητα 2: Βασικές και ενδογενείς διαδικασίες σχηματισμού των κοιτασμάτων Γεώργιος Χαραλαμπίδης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος & Μηχανικών Αντιρρύπανσης ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ

ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΟΡΥΚΤΩΝ ΦΑΣΕΩΝ & ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΕΝΕΣΕΩΝ 13/4/2016 1 ιαγραμματική απεικόνιση Μια ομάδα πετρωμάτων θα παρουσιάσει διαφορές στην ορυκτολογικη σύσταση που θα αντιστοιχούν στις διαφορές

Διαβάστε περισσότερα