Οικογένεια Θεοφιλάτου

Transcript

1 Περίληψη : Η οικογένεια Θεοφιλάτου συγκρότησε έναν από τους σημαντικότερους εφοπλιστικούς οίκους στο Δούναβη. Επικεφαλής της υπήρξε ο Ιωάννης Νικολάου Θεοφιλάτος, ο οποίος μεταβαίνοντας στη Ρουμανία ανέπτυξε σπουδαία ναυτεμπορική δραστηριότητα. Σύντομα κατέστη ένας από τους σημαντικότερους εφοπλιστές του Δούναβη. Η επιχειρηματική του δεινότητα τον ώθησε το 1871 να παραγγείλει το πρώτο ελληνικό σιδερένιο φορτηγό ατμόπλοιο, οδηγώντας έτσι την ελληνική εμπορική ναυτιλία στην εποχή του ατμού. Τόπος και Χρόνος Γέννησης Η δράση της οικογένειας στα ρουμανικά παράλια Εύξεινου Πόντου άρχισε κατά τα μέσα του 19ου αι. Κύρια Ιδιότητα Εφοπλιστές, έμποροι 1. Εισαγωγικά Η εφοπλιστική οικογένεια Θεοφιλάτου, με καταγωγή από το νησί της Ιθάκης, ίδρυσε έναν από τους πλέον σημαντικούς ναυτεμπορικούς οίκους στο Δούναβη κατά τη διάρκεια του τελευταίου τρίτου του 19ου αιώνα. Για πολλούς, το σύγχρονο ελληνικό εμπορικό ναυτικό οφείλει την ύπαρξή του στη ναυτεμπορική δραστηριότητα των αδελφών Θεοφιλάτου, οι οποίοι ήταν οι θεμελιωτές του ελληνικού ωκεάνιου εφοπλισμού στον καινοφανή τότε κλάδο των φορτηγών ατμόπλοιων Η ναυτική παράδοση της Ιθάκης (18ος-19ος αιώνας) Η σημαντική παρουσία της οικογένειας στη ναυτιλία και στο εμπόριο του 19ου και του 20ού αιώνα έχει την αφετηρία της στο νησί της Ιθάκης, που κατά το 19ο αιώνα αποτέλεσε μαζί με την Κεφαλλονιά τον κύριο ναυτότοπο του Ιονίου και έναν από τους σημαντικότερους της ανατολικής Μεσογείου. 2 Κομβικό σημείο ανάπτυξης της ναυτιλίας του Ιονίου αποτέλεσε η συνθήκη Κιουτσούκ Καϊναρτζή και η δυνατότητα που αυτή παρείχε στους καραβοκύρηδες να υψώσουν τη ρωσική σημαία και να αποκτήσουν έτσι πρόσβαση στη Μαύρη θάλασσα. 3 Πολλοί Ιθακήσιοι στράφηκαν προς το εμπόριο της Μαύρης θάλασσας αλλά και του Δούναβη, που αποτελούσε μία από τις σημαντικές εμπορικές πύλες της κεντρικής Ευρώπης. 4 Επίσης, ένας από τους βασικούς λόγους ανάπτυξης της ιονίου ναυτιλίας ήταν τα σημαντικά προνόμια που το καθεστώς της βρετανικής προστασίας πρόσφερε στους καραβοκύρηδες και εμπόρους των νησιών του Ιονίου Η οικογένεια Θεοφιλάτου Πατέρας των Θεοφιλάτων που δραστηριοποιήθηκαν στο εμπόριο του Δούναβη ήταν ο Νικόλαος Αντωνίου Πεταλάς- Θεοφιλάτος ( ). Για τον τελευταίο δε γνωρίζουμε πολλά πράγματα, παρά μόνο πως εμφανίζεται ως πλοίαρχος κατά τα μέσα του 19ου αιώνα. 6 Ο Νικόλαος απέκτησε τέσσερις γιους, τους: Αντώνιο ( ), Σπυρίδωνα ( ), Πάνο ( ) και Ιωάννη ( ). Οι γιοι του διατήρησαν μονάχα το επώνυμο Θεοφιλάτος Αντώνιος Θεοφιλάτος Ο Αντώνιος Θεοφιλάτος ήταν ο πρωτότοκος γιος του Νικολάου Πεταλά-Θεοφιλάτου. Γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1814, όπου έλαβε τη βασική του εκπαίδευση. Γύρω στα 1850 ακολούθησε τον αδελφό του Ιωάννη, που είχε μεταβεί στο Δούναβη το Από κοινού ασχολήθηκαν με το εμπόριο σιτηρών και γαιάνθρακα. Παράλληλα προχώρησαν σε αγορές σλεπιών 7 και ρυμουλκών. Ο Αντώνιος Θεοφιλάτος υπήρξε αντιπρόσωπος στη Ρουμανία του μεγάλου Κεφαλλονίτη εφοπλιστή και εμπόρου Μαρίνου Βαλλιάνου. 8 Μαζί με τον τελευταίο και τον αδερφό του Ιωάννη αγόρασαν το ατμόπλοιο «Ιθάκη», που υπήρξε το πρώτο υπό ελληνική σημαία σιδερένιο φορτηγό ατμόπλοιο. 9 Μετά την πώλησή του, το 1882, προχώρησε στην Δημιουργήθηκε στις 8/3/2017 Σελίδα 1/7

2 αγορά δύο ακόμα ατμόπλοιων, τα οποία εκμεταλλεύτηκε μέχρι τα τέλη του αιώνα, οπότε και πέθανε (1890) Σπυρίδων Θεοφιλάτος Ο Σπυρίδων Θεοφιλάτος γεννήθηκε το 1816 στην Ιθάκη. Γνωρίζουμε πως διετέλεσε σύμβουλος δύο ασφαλιστικών εταιρειών της Ιθάκης, των «Οδυσσεύς» και «Ιθάκη», από το 1858 έως το Ο ίδιος εμφανίζεται, επίσης, ως καπετάνιος και καραβοκύρης αρκετών ιστιοφόρων σκαφών. Πέθανε το Ο Πάνος Θεοφιλάτος και οι γιοι του Πάνος Θεοφιλάτος Ο Πάνος Θεοφιλάτος γεννήθηκε στην Ιθάκη το Γύρω στα 1850 μετέβη στη Ρουμανία, όπως το είχε ήδη πράξει ο μικρότερος αδερφός του Ιωάννης. Μαζί με τον τελευταίο ίδρυσε την εταιρεία «Πάνος και Ιωάννης Θεοφιλάτος» (1863). Η εταιρεία αναπτύχθηκε ταχύτατα και κυριάρχησε στην αγορά σλεπιών και ρυμουλκών, με στόχο την κυριαρχία στο εμπόριο του Δούναβη. Οι δύο αδελφοί μετέφεραν τις επιχειρήσεις τους στην Αθήνα το 1870, διατηρώντας όμως την παρουσία τους στο Δούναβη και καθιστώντας την κοινή τους επιχείρηση τη μεγαλύτερη ελληνική ναυτεμπορική εταιρεία στο Δούναβη. Ο Πάνος Θεοφιλάτος πέθανε το 1876 έχοντας αποκτήσει τέσσερις γιους, το Σπυρίδωνα ( ), τον Περικλή ( ), τον Αριστείδη ( ) και το Δημοσθένη. Ο θάνατος του Πάνου σηματοδότησε τη διχοτόμηση της επιχείρησης «Πάνος και Ιωάννης Θεοφιλάτος». Οι γιοι του ίδρυσαν την εταιρεία «Αδελφοί Θεοφιλάτου», ο δε Ιωάννης Θεοφιλάτος, ο θείος τους, την «Ιωάννης Θεοφιλάτος και Υιοί», την οποία διηύθυνε ο γιος του Δημήτριος Σπυρίδων Θεοφιλάτος Ο Σπυρίδων Θεοφιλάτος γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1869 και τις σπουδές του τις πραγματοποίησε στην Ιθάκη και τη Ρουμανία, όπου μαθήτευσε σε τοπικά ναυτιλιακά πρακτορεία. Στη συνέχεια, το 1911, εγκαταστάθηκε στη Γένοβα, όπου εργάστηκε ως ναυτιλιακός πράκτορας προσφέροντας τις ναυτεμπορικές υπηρεσίες του σε πολλούς Έληνες εφοπλιστές. Στη Γένοβα παρέμεινε μόνιμα και πέθανε το 1920 άτεκνος Ο Ιωάννης Θεοφιλάτος και οι γιοι του Ιωάννης Θεοφιλάτος Ο πιο μικρός από τους γιους του Νικολάου Πεταλά-Θεοφιλάτου, ο Ιωάννης, αναδείχθηκε ο πλέον σημαντικός γόνος της οικογένειας στο Δούναβη. Γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1827 και, αφού έλαβε την εγκύκλια μόρφωση, σε ηλικία 16 ετών έφυγε για τη Ρουμανία, όπου η παρουσία των Θιακών ήταν μέχρι τότε δευτερεύουσας σημασίας, καθώς στις περιοχές αυτές είχαν προηγηθεί κυρίως Κεφαλλονίτες και Σπετσιώτες. Ο Ιωάννης πήγε αρχικά στο Γαλάτσι το 1843 και στην αρχή της σταδιοδρομίας του εργάστηκε στις επιχειρήσεις του ομογενούς Σακομάνου. Αργότερα αποχώρησε και εγκαταστάθηκε στο Σουλινά, όπου ήταν και το κέντρο των ναυτεμπορικών δραστηριοτήτων του. Ο Ιωάννης Θεοφιλάτος ή «Κοκκινογένης», όπως συνήθιζαν να τον αποκαλούν οι ναυτικοί του Δούναβη, δραστηριοποιήθηκε στο Σουλινά ως ναυτικός πράκτoρας, μεσίτης, φορτωτής, εξαγωγέας και πλοιοκτήτης. Γνώριζε πολύ καλά τη ναυτιλιακή και λιμενική πραγματικότητα στην πόλη αυτή και ήταν πρωτοπόρος στην εισαγωγή νέων τεχνολογιών φορτοεκφόρτωσης, εισάγοντας στο λιμάνι του Σουλινά από την Πέστη τις πρώτες φορτωτικές μηχανές ή «μασίνες». 14 Συγχρόνως φρόντιζε και για τη μόρφωσή του, μαθαίνοντας αγγλικά, ιταλικά, ρουμανικά και ρωσικά και αποκτώντας γνώσεις ναυπηγικής και μηχανικής. Αναγνωρίζοντας τα προσόντα του, οι Άγγλοι τού πρόσφεραν τη θέση του προξένου τους στο Σουλινά. Δημιουργήθηκε στις 8/3/2017 Σελίδα 2/7

3 Σύντομα ο Ιωάννης Θεοφιλάτος μετέφερε τις επιχειρήσεις του στη Βραΐλα, όπου επιδόθηκε στην αγορά σλεπιών και στο σιτεμπόριο. Το 1863, μάλιστα, ίδρυσε μαζί με τον αδερφό του Πάνο μία αμιγώς ελληνική επιχείρηση ποταμοπλοΐας, με την επωνυμία «Πάνος και Ιωάννης Θεοφιλάτος». 15 Η εταιρεία δραστηριοποιούνταν στη μεταφορά φορτίων με σλέπια από τον επάνω Δούναβη. Η εταιρεία του ανέπτυξε σημαντική εμπορική δραστηριότητα, παρά τον ανταγωνισμό που αντιμετώπισε από την Αυστριακή Εταιρεία του Δούναβη και τους Εβραίους εμπόρους. Με το θάνατο του Πάνου (1876) η εταιρεία ποταμοπλοΐας διχοτομήθηκε και, όπως προαναφέρθηκε, τα μεν παιδιά του Πάνου Θεοφιλάτου ίδρυσαν την εταιρεία «Αδελφοί Θεοφιλάτου», ο δε Ιωάννης την «Ιωάννης Θεοφιλάτος & Υιοί». Ο οίκος αυτός συνεργάστηκε με τον εξάδελφό τους Όθωνα Σταθάτο και απέκτησε συνεταιρικά πολλά καινούρια φορτηγά σκάφη. 16 Την εταιρεία τη διηύθυνε ένας γιος του Ιωάννη, ο Δημήτριος, μετά την κάθοδο και εγκατάσταση του πρώτου στην Ελλάδα. 17 Το 1871 ο Ιωάννης προχώρησε σε μία ακόμα επιχειρηματική επιλογή που κανένας άλλος Έλληνας έως τότε δεν είχε αποφασίσει να πραγματοποιήσει: παρήγγειλε και ναυπήγησε στα αγγλικά ναυπηγεία του R. Thompson του Sunderland, το 1873, το πρώτο ελληνικό σιδερένιο φορτηγό ατμόπλοιο. Το ατμόπλοιο ονομάστηκε «Ιθάκη», παρέμεινε στην πλοιοκτησία του μέχρι το 1882 και συνέδεσε τη Μεσόγειο με τον Ατλαντικό και τη βορειοδυτική Ευρώπη. 18 Τη στροφή του στον ατμό ο Ιωάννης Θεοφιλάτος τη σχολιάζει στο πολύ ενδιαφέρον άρθρο του «Σκέψεις περί της εμπορικής εν Ελλάδι ναυτιλίας», στην Οικονομική Επιθεώρηση του έτους Εκεί υπογραμμίζει τόσο τα πλεονεκτήματα του ατμόπλοιου έναντι του ιστιοφόρου όσο και την ανάγκη συγκρότησης ατμοπλοϊκού στόλου, φανερώνοντας επί της ουσίας την εκσυγχρονιστική λογική των νέων τότε εφοπλιστών της ομογένειας. 20 Ο Ιωάννης Θεοφιλάτος και οι αδελφοί του εμφανίζονται στο Δούναβη στα να έχουν νηολογημένα 28 σλέπια χωρητικότητας τόνων και 4 ρυμουλκά με έλικες από 60 έως 100 ίππους το καθένα. Ήταν οι μεγαλύτεροι ιδιοκτήτες σλεπιών στο Δούναβη μετά την οικογένεια Σταθάτου. Το 1900 εμφανίζονται μόνο με 10 σλέπια χωρητικότητας τόνων. Στην απογραφή του 1916 οι Θεοφιλάτοι δεν παρουσιάζονται πλέον. Με την είσοδό τους λίγο πριν από το 1900 στην ατμοκίνητη ναυτιλία και μετά το θάνατο του Ιωάννη, οι δραστηριότητες αυτού του είδους άρχισαν να συρρικνώνονται. 21 Πέρα, όμως, από τη ναυτεμπορική του δραστηριότητα, ο Ιωάννης Θεοφιλάτος ανέπτυξε σημαντική εθνική δράση. Κατά την Κρητική Επανάσταση του 1866, ανέλαβε την πρωτοβουλία να συγκεντρωθούν χρήματα από τους προύχοντες της ελληνικής κοινότητας της Βραΐλας για να ενισχυθεί η εξέγερση των Κρητών. Παράλληλα, ο ίδιος στην Ιθάκη συντηρούσε εκατό οικογένειες Κρητών προσφύγων. Την ίδια δράση ανέπτυξε και κατά την επανάσταση στη Θεσσαλία και τη Μακεδονία το 1878, προσφέροντας όχι μόνο οικονομική ενίσχυση στις επαναστατικές επιτροπές και στην ελληνική κυβέρνηση αλλά και τα ίδια του τα πλοία. Ο Ιωάννης Θεοφιλάτος πέθανε στις 10 Δεκεμβρίου Άφησε πίσω του τέσσερις γιους: το Νικόλαο, που ήταν για πολλά χρόνια ναυτικός πράκτορας στο Κάρντιφ (1865-;), το Γρηγόριο ( ), αρχιναυπηγό του Ελληνικού Βασιλικού Ναυτικού, το Σπυρίδωνα και το Δημήτριο ( ) Δημήτριος, Νικόλαος και Σπυρίδων I. Θεοφιλάτος Ο Δημήτριος Θεοφιλάτος γεννήθηκε το 1868 στην Αθήνα, όπου και έλαβε τη γυμνασιακή εκπαίδευση. Εν συνεχεία πήγε στη Ρουμανία, όπου ασχολήθηκε με τις εμπορικές επιχειρήσεις της οικογένειάς του. Σύντομα τέθηκε επικεφαλής της εταιρείας «Ιωάννης Θεοφιλάτος & Υιοί», μετά την απόφαση του πατέρα του να εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα. Αργότερα μετέβη και δραστηριοποιήθηκε στο Κάρντιφ, όπου ίδρυσε γραφείο αντιπροσωπείας εφοπλιστικών συμφερόντων και διεξαγωγής ανθρακεμπορίου. Το γραφείο αυτό το ανέθεσε στον αδερφό του Νικόλαο και ο ίδιος πήγε στο Νιούκαστλ, όπου ίδρυσε νέο γραφείο ναυτιλιακής πρακτόρευσης. Το 1910 επέκτεινε τις δραστηριότητές του στο Ρότερνταμ και το 1912 ίδρυσε νέο γραφείο στο Λονδίνο. Στα γραφεία του Ρότερνταμ και του Νιούκαστλ τοποθέτησε επικεφαλής τον αδερφό του Σπυρίδωνα. Στο Ρότερνταμ εγκαινίασε μάλιστα τη μηχανική εκφόρτωση των δημητριακών, με τις νεοεισαχθείσες τότε «ρουφήχτρες». Λίγο πριν από τη λήξη του Α Παγκόσμιου πολέμου, ο Δημήτριος πήγε στη Νέα Υόρκη, όπου και εγκαταστάθηκε μαζί με τον αδερφό του Γρηγόριο, αρχιναυπηγό του Βασιλικού Ναυτικού. Ο Δημήτριος επέστρεψε στο Ρότερνταμ, όπου και Δημιουργήθηκε στις 8/3/2017 Σελίδα 3/7

4 δραστηριοποιήθηκε εκ νέου στο χώρο της ναυτικής πρακτόρευσης. Πέθανε άτεκονς το 1953 στην Αθήνα Χαρλαύτη, T. Χαριτάτος, M. Μπενέκη, Ε., Πλωτώ, Έλληνες καραβοκύρηδες και εφοπλιστές από τα τέλη του 18ου αιώνα έως τον Β Παγκόσμιο πόλεμο (Αθήνα 2002), σελ. 90. Βλ. επίσης, Κολαΐτης, Γ., Το χρονικό της Ιθάκης (Αθήνα 1988), σελ Χαρλαύτη, Τ., «Ιστιοφόρος Ναυτιλία: Η περίοδος της μεγάλης ακμής, », στο Παναγιωτόπουλος, Β. (επιμ.), Ιστορία του Νέου Ελληνισμού: Δ (Αθήνα 2003), σελ Βλ. επίσης Χαρλαύτη, Τ., Ιστορία της Ελληνόκτητης Ναυτιλίας (Αθήνα 2001), σελ Βλασσόπουλος,, Η ναυτιλία των Ιονίων Νήσων Α (Αθήνα 1995). 3. Χόμπας, Χ., Ατμόπλοια εναντίον Ιστιοφόρων ( ). Μία στατιστική ανάλυση (Αθήνα 1998), σελ , όπου γίνεται αναφορά στο γενικό πλαίσιο ανάπτυξης της ελληνόκτητης ναυτιλίας στην ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη θάλασσα. 4. Για την παρουσία των Ιθακησίων στο Δούναβη βλ. Φωκάς, Σ., Οι Έλληνες εις την ποταμοπλοΐαν του Κάτω Δουνάβεως (Θεσσαλονίκη 1975). 5. Για την ιστορική διαδρομή των Επτανήσων, από την περίοδο πτώσης της Βενετίας έως και την ένωση με το ελληνικό κράτος, βλ. Καραπιδάκης,, «Τα Επτάνησα: Ευρωπαϊκοί Ανταγωνισμοί μετά την πτώση της Βενετίας», στο Παναγιωτόπουλος, Β. (επιμ.), Ιστορία του Νέου Ελληνισμού: Α (Αθήνα 2003), σελ Καραπιδάκης,, «Ιόνια νησιά, : Προστασία, το πρόσχημα της Αγγλοκρατίας», στο Παναγιωτόπουλος, Β. (επιμ.), Ιστορία του Νέου Ελληνισμού: Δ (Αθήνα 2003), σελ Τις πληροφορίες για τη ναυτική δραστηριότητα του Νικολάου Αντωνίου Πεταλά Θεοφιλάτου τις αντλήσαμε από την Επίσημη Εφημερίδα του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων, φύλλο 41 (29/9 11/10/1845), φύλλο 205 (10 22/9/1855). 7. Τα σλέπια ήταν μεγάλες σιδερένιες μαούνες, που χρησιμοποιούνταν στο Δούναβη για τη μεταφορά των εμπορευμάτων, μια και τα αβαθή σε πολλά σημεία νερά του ποταμού δεν επέτρεπαν τον πλου των μεγάλων ιστιοφόρων και ατμοπλοίων. Βλ. Χαρλαύτη, Τ., Ιστορία της Ελληνόκτητης Ναυτιλίας (Αθήνα 2001), σελ Πινιατώρος,, Η επίδοσις των Κεφαλλήνων και των Ιθακησίων εις την Θάλασσαν (Αθήνα 1980), σελ Καρδάσης, Β., Από του ιστίου εις τον ατμόν. Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία (Αθήνα 1993), σελ Μεταξάς,, Οι Ναυτικοί της Κεφαλληνίας και της Ιθάκης, Βιογραφικά στοιχεία 600 ναυτίλων ( ) (Αθήνα 2002), σελ Βλασσόπουλος,, Η ναυτιλία της Ιθάκης ( ) (Αθήνα 2001), σελ Βλασσόπουλος,, Η ναυτιλία της Ιθάκης ( ) (Αθήνα 2001), σελ Μεταξάς,, Οι Ναυτικοί της Κεφαλληνίας και της Ιθάκης, Βιογραφικά στοιχεία 600 ναυτίλων ( ) (Αθήνα 2002), σελ Βλασσόπουλος,, Η ναυτιλία της Ιθάκης ( ) (Αθήνα 2001), σελ Σπανδώνης,, Ο Πλούτος μας (Αθήνα 1891), σελ Κολαΐτης, Γ., Το χρονικό της Ιθάκης (Αθήνα 1988), σελ Βλ. επίσης και Βλασσόπουλος,, Η Ναυτιλία των Ιονίων Νήσων, Β (1995), σελ Βλασσόπουλος,, Η ναυτιλία της Ιθάκης ( ) (Αθήνα 2001), σελ Βλασσόπουλος,, Η ναυτιλία της Ιθάκης ( ) (Αθήνα 2001), σελ Δημιουργήθηκε στις 8/3/2017 Σελίδα 4/7

5 19. Παπαθανασόπουλος, Κ., Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία ( ). Εξέλιξη και αναπροσαρμογή (Αθήνα 2001), σελ , όπου παρουσιάζεται ολόκληρο το κείμενο του Ιωάννη Θεοφιλάτου σχετικά με την εμπορική ναυτιλία στην Ελλάδα. 20. Καρδάσης, Β., Από του ιστίου εις τον ατμόν. Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία (Αθήνα 1993), σελ Βλ. επίσης Παπαθανασόπουλος, Κ., Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία ( ). Εξέλιξη και αναπροσαρμογή (Αθήνα 2001), σελ. 60, όπου παρουσιάζονται οι «εκσυγχρονιστικές» θέσεις του Ιωάννη Θεοφιλάτου για την ανάγκη οργανωτικής βελτίωσης της λειτουργίας του ελληνικού εμπορικού ναυτικού. 21. Φωκάς, Σ., Οι Έλληνες εις την ποταμοπλοΐαν του Κάτω Δουνάβεως (Θεσσαλονίκη 1975), σελ Κολαΐτης, Γ., Το χρονικό της Ιθάκης (Αθήνα 1988), σελ Βλασσόπουλος,, Η ναυτιλία της Ιθάκης ( ) (Αθήνα 2001), σελ Βλ. επίσης Μεταξάς,, Οι Ναυτικοί της Κεφαλληνίας και της Ιθάκης, Βιογραφικά στοιχεία 600 ναυτίλων ( ) (Αθήνα 2002), σελ. 85. Βιβλιογραφία : Χαρλαύτη Τ., Ιστορία της ελληνόκτητης ναυτιλίας, 19ος-20ός αιώνας, Νεφέλη, Αθήνα 2001 Χαρλαύτη Τ., Χαριτάτος Μ., Μπενέκη Ε., Πλωτώ. Έλληνες καραβοκύρηδες και εφοπλιστές από τα τέλη του 18ου αιώνα έως τον Β Παγκόσμιο πόλεμο, Αθήνα 2002 Καρδάσης Β., Από του ιστίου εις τον ατμόν. Ελληνική εμπορική ναυτιλία , Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ, Αθήνα 1993 Φωκάς Σ., Οι Έλληνες εις την ποταμοπλοΐ αν του Κάτω Δουνάβεως, Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου, Θεσσαλονίκη 1975 Μαρκοπούλου Μ., Οι Κεφαλλήνες και οι Ιθακήσιοι στη ναυτιλία του Δουνάβεως, Αθήνα 1967 Χόμπας Β., Ατμόπλοια εναντίον ιστιοφόρων ( ). Μία στατιστική ανάλυση, Αθήνα 1998 Πινιατώρος, Η επίδοσις των Κεφαλλήνων και των Ιθακησίων εις την θάλασσαν, Αθήνα 1980 Βλασσόπουλος, Η ναυτιλία της Ιθάκης ( ), Παπαζήσης, Αθήνα 2001 Βλασσόπουλος, Η ναυτιλία των Ιονίων νήσων, , Α, Ελληνική Ευρωεκδοτική, Αθήνα 1995 Βλασσόπουλος, Η ναυτιλία των Ιονίων νήσων, , Β, Ελληνική Ευρωεκδοτική, Αθήνα 1995 Χαρλαύτη Τ., "Ιστιοφόρος ναυτιλία: Η περίοδος της μεγάλης ακμής, ", Παναγιωτόπουλος Β. (επιμ.), Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, Δ, Αθήνα 2003, Παπαθανασόπουλος Κ., Ελληνική εμπορική ναυτιλία ( ). Εξέλιξη και αναπροσαρμογή, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2001 Κολαΐτης Γ., Το χρονικό της Ιθάκης, Αθήνα 1988 Καραπιδάκης, "Τα Επτάνησα: Ευρωπαϊκοί ανταγωνισμοί μετά την πτώση της Βενετίας", Παναγιωτόπουλος Β. (επιμ.), Ιστορία του Νέου Ελληνισμού: , Α, Αθήνα 2003, Καραπιδάκης, "Ιόνια νησιά, : Προστασία, το πρόσχημα της αγγλοκρατίας", Δημιουργήθηκε στις 8/3/2017 Σελίδα 5/7

6 Παναγιωτόπουλος Β. (επιμ.), Ιστορία του Νέου Ελληνισμού: , Α, Αθήνα 2003, Μεταξάς, Οι ναυτικοί της Κεφαλληνίας και της Ιθάκης. Βιογραφικά στοιχεία 600 ναυτίλων ( ), Αθήνα 2002 Πηγές Επίσημη Εφημερίδα του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων (Gazette Ionienne), φύλλο 41 (29/9 11/10/1845), φύλλο 205 (10 22/9/1855). Σπανδώνης,, Ο Πλούτος μας (Αθήνα 1891). Βοηθ. Κατάλογοι Θιακά σλέπια του Δούναβη την περίοδο Πλοιοκτήτης 1870 Λεκατσάς Σ. Όνομα σκάφους Τόνοι Τόπος κατασκευής Έτος Τόπος Πλοίαρχος κατασκευής νηολόγησης Αργοστόλιον 180 Αγγλία 1869 Βραΐλα Χίος 212 Βιέννη 1874 Ιθάκη Νέος Αντώνιος Θεοφιλάτος Π. Μαραθών (Κλείσοβα 1) 1875 Γαλάτσι 220 Χερσώνα 1863 Ιθάκη Γρίβας Δ. Ελένη 68 Γαλάτσι Λήμνος Βραΐλα Παρνασσός 460 Βραΐλα Ιλισσός 167 Αυστρία Ιθάκη Ίμβρος 170 Γαλάτσι Ιθάκη Κηφισσός 312 Αυστρία Ιθάκη Σάμος 331 Αυστρία Ιθάκη Σπερχειός 312 Αυστρία Ιθάκη Θάσος 179 Αυστρία Ιθάκη Μάντζαρης Π. Παναγία 166 Δούναβης Μαράτος Α. Όλγα Πεταλά Αφοί Πελοπόννησος Δημιουργήθηκε στις 8/3/2017 Σελίδα 6/7

7 Βλασσόπουλος Ευστ. Ελλήσποντος 102 Βραΐλα Γ. Πιέρρος Ικάριον 78 Ιθάκη Ι. Χρυσάφης Λαύριον 170 Ιθάκη Π. Βερύκιος Τηλέμαχος 43 Ιθάκη Δ. Αλημεριώτης Μέντωρ 34 Γ. Τζαννάτος Όλυμπος Γ. Τζαννάτος Παρασκευή 43 Κ. Μαυρογιάννης Μαρούλης Κ. Οδυσσεύς 74 Ιθάκη Η. Μαρούλης Μαρούλης Παν. Εύμαιος 18 Ιθάκη Π. Καλλίνικος Πεταλά Αφοί Κωνσταντίνος 600 Ιθάκη Π. Μιχαλιτσιάνος Ραυτόπουλος Κ. Μαδουρί Δούναβης Πηγή: Βλασσόπουλος,, Η Ναυτιλία της Ιθάκης (Αθήνα 2001), σελ Δημιουργήθηκε στις 8/3/2017 Σελίδα 7/7