ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΓΟΝΟΚΟΚΚΟ (Ε.Κ.Α.Γ.) Εργαστήριο Βακτηριολογίας Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ ΕΤΟΥΣ 2009

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΓΟΝΟΚΟΚΚΟ (Ε.Κ.Α.Γ.) Εργαστήριο Βακτηριολογίας Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ Στη συλλογή του υλικού, στο οποίο βασίστηκε η έκθεση του 2009, συνέβαλαν, µε την αποστολή δεδοµένων και/ή στελεχών από τα κρούσµατα γονόρροιας που διαγνώστηκαν στα νοσοκοµεία τους, οι ακόλουθοι: Από το Μικροβιολογικό Εργαστήριο του Νοσ/µείου «ΑΝ ΡΕΑΣ ΣΥΓΓΡΟΣ», η Ελένη Αυγερινού (Επιµελήτρια Α ) και ο Αλέκος Φλεµετάκης (Αναπλ. /ντής). Από το Εργαστήριο Βιοπαθολογίας του Νοσ/µείου Αφροδισίων & ερµατικών Νόσων Θεσσαλονίκης (Ν.Α..Ν.Θ.), η Μαρία Ντινοπούλου- ανιηλίδου (Αναπλ. /ντρια) και η Ευθυµία Παυλίδου (Ιατρός-Μικροβιολόγος). Από το Μικροβιολογικό Εργαστήριο του Νοσ/µείου «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ», η Αθηνά Αργυροπούλου (Ιατρός-Μικροβιολόγος) και η Όλγα Πανιάρα ( /ντρια). Από τo Εργαστήριο Κλινικής Μικροβιολογίας του ΑΤΤΙΚΟΥ Νοσ/µείου, η Επικ. Καθ. Λουκία Ζέρβα ( /ντρια). Από τo Εργαστήριο Κλινικής Μικροβιολογίας του ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟΥ Νοσ/µείου, η Μαρία Μαρτσούκου (Ιατρός-Μικροβιολόγος) και ο Ε. Παπαφράγκας ( /ντής). Από τo Μικροβιολογικό Εργαστήριο του ΤΖΑΝΕΙΟΥ Γενικού Νοσ/µείου Πειραιώς, η Β. Μάµαλη (Επιµελήτρια Β ) και η Κατίνα ιγαλάκη ( /ντρια). Η επεξεργασία των αποτελεσµάτων και η αξιολόγηση των δεδοµένων έγινε από το προσωπικό του ΕΚΑΓ. Κατά το 2009 αναφέρθηκαν στο Ε.Κ.Α.Γ. 164 περιστατικά γονοκοκκικής λοίµωξης 150 από το ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΑΝ ΡΕΑΣ ΣΥΓΓΡΟΣ» της Αθήνας, έξι από το ΗΜΟΣΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΦΡΟ ΙΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΝΟΣΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, και οκτώ µεµονωµένα περιστατικά από άλλες πηγές (δύο από το ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ, δύο από το ΑΤΤΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ, ένα από το ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ και τρία από το ΤΖΑΝΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ). Από τα 164 περιστατικά, τα 161 αφορούσαν άνδρες µε γονοκοκκική ουρηθρίτιδα. Από γυναίκες αναφέρθηκαν µόνο τρία περιστατικά γονοκοκκικής τραχηλίτιδας. Ζώντα στελέχη Neisseria gonorrhoeae παρελήφθησαν για ανάλυση στο Ε.Κ.Α.Γ. από 140 ασθενείς. Η αποµόνωση των στελεχών έγινε από το προσωπικό των Μικροβιολογικών Εργαστηρίων των παραπάνω νοσοκοµείων, το οποίο επίσης µερίµνησε για την παράλληλη λήψη επιδηµιολογικών ιστορικών µε βάση ενιαίο, προτυποποιηµένο ερωτηµατολόγιο, το οποίο έχει καταρτιστεί από το Ε.Κ.Α.Γ. για την εξασφάλιση δηµογραφικών και νοσολογικών πληροφοριών σε σχέση µε τη γονοκοκκική λοίµωξη. Επιδηµιολογικά ιστορικά ελήφθησαν από 163 ασθενείς, συµπεριλαµβανοµένων των 140 από τους οποίους αποµονώθηκαν στελέχη και 23 ασθενών στους οποίους διαγνώστηκε γονόρροια, αλλά το παθογόνο αίτιο είτε δεν αποµονώθηκε είτε δεν επέζησε για να µελετηθεί. Στο Ε.Κ.Α.Γ. διερευνήθηκαν τα µικροβιολογικά χαρακτηριστικά των στελεχών και τα αποτελέσµατα συσχετίστηκαν µε τα δεδοµένα από τα επιδηµιολογικά ιστορικά και συγκρίθηκαν µε τα αντίστοιχα προηγουµένων ετών. Τα κυριότερα ευρήµατα για το έτος 2009 είχαν ως εξής:

2 2/9 1. Επίπτωση Γονόρροιας Η επίπτωση της γονόρροιας (αριθµός περιστατικών του αριθµού εξωτερικών ασθενών που εξετάστηκαν στα νοσοκοµεία «Α. Συγγρός», για την Αθήνα, και Ν.Α..Θ. για τη Θεσσαλονίκη) παρέµεινε ίδια στην Αθήνα (1,55 ), ενώ υποδεκαπλασιάστηκε στη Θεσσαλονίκη (0,11 έναντι 1,01 κατά το προηγούµενο έτος) (Σχήµα 1α). Με βάση την εκτίµηση για την Αθήνα, από όπου προέρχονται σταθερά τα περισσότερα στοιχεία, η επίπτωση της γονόρροιας το έτος 2009 δεν απέκλινε από την τρέχουσα ροπή της νόσου, η οποία παρουσιάζει ελάχιστη αυξητική τάση, παραµένοντας όµως στα χαµηλά επίπεδα που σηµειώνονται στην Ελλάδα κατά την τελευταία δεκαπενταετία (Σχήµα 1β). 2,5 2 0/00 1,5 1 0, A 1,15 0,96 1,52 1,18 0,82 2,03 1,53 1,33 1,56 1,9 1,73 1,65 1,547 1,546 T 0,89 0,72 1,15 0,94 0,94 1,44 0,7 0,32 0,97 0,64 0,59 0,79 1,01 0,112 Σχήµα 1α: Επίπτωση γονόρροιας κατά τα έτη (αναφορές από δύο ελληνικά νοσοκοµεία Α, Αθήνας / Τ, Θεσσαλονίκης) 0/ έτη Σχήµα 1β: Μακροσκοπική, διαχρονική απεικόνιση της επίπτωσης της γονόρροιας στην Ελλάδα µε βάση τα περιστατικά που καταγράφηκαν στο Νοσ/µείο Α.Συγγρός από το 1974 έως το 2009

3 3/9 2. Σύνθεση Νοσήσαντος Πληθυσµού Στο σύνολο των περιστατικών γονόρροιας, για τα οποία υπήρχαν ιστορικά (n=163), 155 (95,1%) δήλωσαν απόκτηση της λοίµωξης µέσα στην Ελλάδα, πέντε (3,1%) ανέφεραν ότι µολύνθηκαν στο εξωτερικό (Ινδονησία, Σιγκαπούρη, Κίνα, Ισραήλ, Σκωτία), ενώ για τρία δεν υπήρχαν στοιχεία για τον τόπο απόκτησης της λοίµωξης. Από τους 155 ασθενείς που µολύνθηκαν στην Ελλάδα, 111 (71,6%) ήταν Έλληνες και 44 (28,4%) ήταν αλλοδαποί. Πενήντα-τέσσαρες (34,8%) από αυτούς (25 έλληνες και 29 αλλοδαποί) δήλωσαν ότι µολύνθηκαν σε επαφές µε αλλοδαπούς σεξουαλικούς συντρόφους, ενώ 17 δεν ανέφεραν την εθνικότητα των συντρόφων τους. Με βάση τα στοιχεία αυτά, η εµπλοκή αλλοδαπών στον πληθυσµό που µολύνθηκε µέσα στη χώρα εκτιµήθηκε σε 50% (69 περιστατικά µόλυνσης από επαφές αλλοδαπών ή/και µε αλλοδαπούς συντρόφους, επί 138 ιστορικών που περιείχαν πλήρη στοιχεία). Οι αλλοδαποί ασθενείς που απόκτησαν τη λοίµωξη µέσα στη χώρα ήταν εγκατεστηµένοι στην Ελλάδα οικονοµικοί µετανάστες, προερχόµενοι είτε από χώρες της Μέσης Ανατολής, της Ασίας και της Αφρικής (24:44=54,5%), είτε από τις γειτονικές Βαλκανικές χώρες και την Ανατολική Ευρώπη (20:44=45,5%). ιαφορετική ήταν η κατανοµή εθνικοτήτων ανάµεσα στους 54 αλλοδαπούς σεξουαλικούς συντρόφους που δηλώθηκαν από τους ασθενείς ως πιθανή πηγή µόλυνσης, καθώς 34 (63%) από αυτούς προέρχονταν από τα Βαλκάνια και την Α. Ευρώπη και µόνον τέσσαρες (7,4%) ήταν από Μπαγκλαντές, Ιράκ, Φιλιππίνες και Ταϋλάνδη, αντίστοιχα. Τέλος, τέσσαρες (7,4%) ήταν Ευρωπαίοι τουρίστες, ενώ 12 αναφέρθηκαν ως «αλλοδαποί άγνωστης εθνικότητας». Το ποσοστό των οµο- & αµφιφυλοφίλων (MSM) στο δείγµα των αρρένων ασθενών του 2009 που δήλωσαν το σεξουαλικό τους προσανατολισµό ήταν 25% (24 οµο- και 15 αµφι-φυλόφιλοι επί 156 ιστορικών) (Σχήµα 2). Έξι από τους αµφιφυλόφιλους δήλωσαν ότι µολύνθηκαν σε ετεφυλοφιλικές επαφές. Στην πλειονότητά τους (33:39) οι MSM ήταν έλληνες, ενώ όλοι πλην ενός (38:39) ανέφεραν απόκτηση της λοίµωξης στην Ελλάδα. % έτη Linear (MSM) Σχήµα 2: Ετήσια ποσοστά MSM στον πληθυσµό ασθενών που νόσησαν από γονόρροια ( )

4 4/9 Ανεξάρτητα από εθνικότητα και σεξουαλικό προσανατολισµό, 68% των ασθενών που µολύνθηκαν µέσα στην Ελλάδα (n=155) ανέφεραν ότι µολύνθηκαν από περιστασιακούς και 13,5% από µόνιµους σεξουαλικούς συντρόφους. Ένα ποσοστό 16,8% ανέφεραν ως πηγή µετάδοσης εκδιδόµενες γυναίκες (14 ελληνίδες, 12 αλλοδαπές) και, τέλος, τρεις ασθενείς δεν έδωσαν σχετική πληροφορία. 3. Αντοχή Στελεχών Γονοκόκκου στα Αντιβιοτικά Τα αποτελέσµατα από τον έλεγχο ευαισθησίας του δείγµατος γονοκόκκων που αποµονώθηκαν το 2009 παρουσιάζονται συνολικά στον Πίνακα 1, ενώ για τα στελέχη που φιλοξενούσαν πλασµίδια αντοχής στην πενικιλλίνη ή/και την τετρακυκλίνη (PPNG και PPNG/TRNG) δίνονται αναλυτικά στοιχεία στον Πίνακα 2. Επίσης, στο Σχήµα 3, παρουσιάζεται η κατανοµή των στελεχών στους κύριους φαινότυπους αντοχής/ευαισθησίας, σε σύγκριση µε την αντίστοιχη κατανοµή στο δείγµα που εξετάστηκε κατά το προηγούµενο έτος. Οι πιο αξιοσηµείωτες παρατηρήσεις που προκύπτουν από τα αποτελέσµατα αυτά είναι οι ακόλουθες: (α) Πλασµιδιακή Αντοχή. Η παρουσία πλασµιδιακής αντοχής στην πενικιλλίνη ή/και την τετρακυκλίνη διαπιστώθηκε σε 23 (16,4%) στελέχη, από τα οποία δύο (1,4%) ήταν αµιγώς PPNG, 14 (10%) ήταν αµιγώς TRNG, ενώ τα υπόλοιπα επτά φιλοξενούσαν πλασµίδια και για τα δύο αντιβιοτικά (PPNG/TRNG). Εκτός των δύο αµιγώς PPNG στελεχών, όλα τα υπόλοιπα στελέχη που έφεραν πλασµίδια αντοχής ήταν ταυτόχρονα ανθεκτικά ή µετρίως ευαίσθητα και στις νεότερες κινολόνες (Πίνακας 2). Τα ποσοστά πλασµιδιακής αντοχής για την πενικιλλίνη και την τετρακυκλίνη µεµονωµένα (Πίνακας 1) αυξήθηκαν σηµαντικά σε σχέση µε τα προηγούµενα δύο χρόνια, σε 6,5% για την πενικιλλίνη (έναντι 3 και 2,9% τα έτη ) και σε 15% για την τετρακυκλίνη (έναντι 7,1%, τη διετία ). Τα πλασµίδια αντοχής στην πενικιλλίνη που αποµονώθηκαν από τα εννέα PPNG στελέχη ήταν σχεδόν όλα (8:9) αφρικανικού τύπου και ένα µόνον ήταν ασιατικού τύπου. Ανάµεσα στα Τet-M πλασµίδια που αποµονώθηκαν από τα 21 TRNG στελέχη, επικρατέστερος ήταν ο ολλανδικός τύπος (17:21), τρία ήταν αµερικανικού τύπου και ένα παρουσίαζε RFLP τύπου Ουρουγουάης, που έχει προηγουµένως αναφερθεί µία µόνο φορά στη διεθνή βιβλιογραφία. Από το τελευταίο έγινε αποµόνωση και ανάλυση νουκλεοτιδικής αλληλουχίας του υπεύθυνου για την αντοχή στην τετρακυκλίνη tetm γονιδίου και τα αποτελέσµατα θα δηµοσιευτούν. (β) Χρωµοσωµατική Αντοχή. Όπως και κατά τα προηγούµενα έτη, παρατηρήθηκαν υψηλές συχνότητες αντοχής και ενδιάµεσης ευαισθησίας στην πενικιλλίνη, τετρακυκλίνη, ερυθροµυκίνη και χλωραµφαινικόλη (Πίνακας 1). (γ) Αντοχή στις Νεότερες Κινολόνες. Η συχνότητα αποµόνωσης ανθεκτικών στις νεότερες κινολόνες (QRNG) στελεχών εξακολούθησε να αυξάνεται, φθάνοντας σε 66,4% (από 56,2% το 2007 και 62,9% το 2008).

5 5/9 (δ) Η σπεκτινοµυκίνη διατήρησε την in vitro δραστικότητά της έναντι του συνόλου των στελεχών του γονοκοκκικού δείγµατος του 2009 (Πίνακας 1). (ε) Μειωµένη Ευαισθησία στις Κεφαλοσπορίνες. Η συχνότητα αποµόνωσης στελεχών του QRNG/CEDS κλώνου (Bpyut οροτυπος, αντοχή στις κινολόνες και µειωµένη ευαισθησία στις κεφαλοσπορίνες), που εµφανίστηκε στο τέλος του έτους 2006 στη Θεσσαλονίκη και είχε φθάσει να συνιστά το 20,7% του ελληνικού γονοκοκκικού δείγµατος στο τέλος του 2008, διατηρήθηκε στα ίδια περίπου επίπεδα (19,3%) το 2009 (Πίνακας 1, Σχήµα 3), µε κυριότερη πλέον εντόπιση στην Αθήνα (27 από τα 28 κρούσµατα). Από τη Θεσσαλονίκη, όπου αυτού του τύπου τα στελέχη είχαν αρχικά εµφανιστεί, αποµονώθηκε µόνον ένα QRNG/CEDS στέλεχος, πράγµα που ίσως να ερµηνεύει και τον υποδεκαπλασιασµό των κρουσµάτων γονόρροιας που αναφέρθηκαν από τη συµπρωτεύουσα το Τύποι Στελεχών Γονοκόκκου Η τυποποίηση των στελεχών έγινε µε το GC σύστηµα οροτυπίας µε µονοκλωνικά αντισώµατα έναντι της κύριας πρωτεϊνης Ι της εξωτερικής µεµβράνης του γονοκοκκικού κυττάρου (Phadebact GC Serovar Test, BACTUS πρώην Boule Diagnostics, Sweden). Τα αποτελέσµατα της τυποποίησης δίνονται στο Σχήµα 3, όπου παρουσιάζεται σε ιστόγραµµα η κατανοµή των στελεχών σε ορότυπους κατά το 2009 σε σύγκριση µε την αντίστοιχη κατανοµή κατά το Στο ίδιο ιστόγραµµα παρουσιάζεται και συσχέτιση των οροτύπων µε τις κυριότερες κατηγορίες αντοχής στα αντιβιοτικά για τα δύο έτη. Το δείγµα γονοκόκκων του 2009 κατανεµήθηκε σε 27 διακριτούς ορότυπους, έναντι 23 οροτύπων που υπήρχαν στο δείγµα του προηγουµένου έτους. To 93% των στελεχών ανήκαν στην ΙΒ και το 7% στην ΙΑ οροοµάδα. Επικρατέστερος ορότυπος (19,3%) αναδείχθηκε ο ορότυπος Bpyut, που απαντούσε αποκλειστικά στα πολυανθεκτικά στελέχη του QRNG/CEDS κλώνου, ενώ ο ορότυπος Bropyst, ο οποίος συσχετίζεται µε επίσης πολυανθεκτικά, αλλά πιο ευαίσθητα στις κεφαλοσπορίνες QRNG στελέχη και κυριαρχούσε επί σειρά ετών, υποχώρησε το 2009 στο 17,9% (έναντι 40,8% το 2007 και 24,3% το 2008). ιεθνείς Συνεργασίες Προγράµµατα (ενεργά κατά το 2009) Συνεργασία µε το Τµήµα Επιδηµιολογίας και ηµόσιας Υγείας της Αγγλίας (Division of Epidemiology, Public Health & Primary Care, Imperial Collindale, London, U.K.) ( ) για τη µοριακή τυποποίηση µε τη µεθοδολογία NG-MAST και MLST των QRNG στελεχών που αποµονώνονται σε αυξανόµενες συχνότητες στην Ελλάδα από το 2004 και εξής και τη διερεύνηση της συσχέτισης που έχει παρατηρηθεί µεταξύ αυτών και του οροτύπου Bropyst. Sexually Transmitted Infections Surveillance Network STI Microbiology Project του ECDC. To Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Γονοκόκκου (ΕΚΑΓ) εκπροσωπεί την Ελλάδα στο παραπάνω δίκτυο του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Λοιµώξεων (European Center for Disease Control ECDC), ως εξουσιοδοτηµένο σηµείο επαφής (appointed contact point) για τη Μικροβιολογία της γονόρροιας.

6 6/9 Το STI Network ( ίκτυο για την Παρακολούθηση των Σεξουαλικώς Μεταδιδοµένων Λοιµώξεων) αποτελεί συνέχεια προγράµµατος DG SANCO/G (Public Health) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο λειτούργησε από το 2002 έως και το 2008 υπό την επωνυµία European Surveillance of Sexually Transmitted Infections (ESSTI) και, στη συνέχεια, τον Ιανουάριο του 2009, ενσωµατώθηκε στο ECDC. Στόχος του STI Network, όπως και του προδρόµου του προγράµµατος ESSTI, στου οποίου τις δραστηριότητες επίσης συµµετείχε το ΕΚΑΓ, είναι η συστηµατοποίηση της παρακολούθησης των σεξουαλικώς µεταδιδοµένων νοσηµάτων (ΣΜΝ) µε την εγκατάσταση δοµών, όπως το σύστηµα STI- Alert, και ενιαίων µεθοδολογιών και κριτηρίων για την καταγραφή και ανάλυση των ΣΜΝ σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του STI Network, το ΕΚΑΓ µετείχε το 2009: (α) Στο ηλεκτρονικό σύστηµα έγκαιρης µηνιαίας αναγγελίας (STI Alert) αποτελεσµάτων ή παρατηρήσεων από την παρακολούθηση της γονόρροιας στην Ελλάδα, (β) Στο Πρόγραµµα Μικροβιολογίας των ΣΜΝ που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2009 από το ECDC µε ιδιαίτερη εστίαση στο γονόκοκκο. Στα πλαίσια του µικροβιολογικού προγράµµατος, το ΕΚΑΓ µετείχε στην ευρωπαϊκή συλλογή στελεχών γονοκόκκου του 2009, καθώς και στον ποιοτικό έλεγχο της εργαστηριακής µεθοδολογίας για τον προσδιορισµό και την αξιολόγηση της ευαισθησίας του γονοκόκκου στα αντιβιοτικά. (γ) Στη συγκέντρωση, από τα αρχεία του ΕΚΑΓ, και την αναδροµική επεξεργασία στοιχείων για τη γονόρροια στην Ελλάδα κατά την περίοδο και την αποστολή τους στο ECDC µέσω του ΚΕΕΛΠΝΟ, που είναι το κεντρικό σηµείο εθνικής επαφής µε το ECDC. (δ) Στη γνωµοδότηση που ζητήθηκε από το ECDC για το σχεδιασµό των µελλοντικών δραστηριοτήτων του STI-Network, µε τη συµπλήρωση και αποστολή σχετικών ερωτηµατολογίων. (ε) Σε ανταλλαγές δεδοµένων µε τη µικροβιολογική οµάδα του STI-Network, µε στόχο τη σύγκριση µεθοδολογιών και τη διερεύνηση του σχήµατος συνεργασίας που πρέπει να διαµορφωθεί στο άµεσο µέλλον µεταξύ του Κέντρου Συντονισµού και των µελών του STI-Network. ηµοσιεύσεις & Ανακοινώσεις Ε.Κ.Α.Γ. (2009/10) 1. Τζελέπη Ε. Γονόρροια και Neisseria gonorrhoeae Η νόσος και το παθογόνο της αίτιο. Ετήσιο µάθηµα σε µεταπτυχιακούς φοιτητές Εθνικής Σχολής ηµόσιας Υγείας, Υγειονοµική Σχολή, Αθήνα,11 Νοεµβρίου Tzelepi E, Avgerinou H, Flemetakis A, Siatravani E, Stathi M, Daniilidou M, Miriagou V. Changing figures of antimicrobial susceptibility and serovar distribution in Neisseria gonorrhoeae isolated in Greece. Sexually Transmitted Diseases 2010, 37 (2) Τζελέπη Ε, Φλεµετάκης Α, Σιατραβάνη Ε, ανιηλίδου Μ, Αυγερινού Ε, Μυριαγκού Β. Ευαισθησία του γονοκόκκου στα αντιβιοτικά στην Ελλάδα Ενηµέρωση από το Εθνικό Κέντρο Αναφοράς για το έτος Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο. Αθήνα, Μάιος 2010.

7 7/9 Πίνακας 1 Ελάχιστες Ανασταλτικές Συγκεντρώσεις (MIC) και ποσοστά αντοχής-ευαισθησίας 140 στελεχών Neisseria gonorrhoeae έτους 2009 σε οκτώ αντιβιοτικά Αντιβιοτικά Οµάδα Ευαισθησίας (κριτήρια οµαδοποίησης στελεχών) # Αριθµός (%) στελεχών Τιµές Etest MIC # (mg/l) Πενικιλλίνη G (Pen) Πλασµιδιακή αντοχή (PPNG, παραγωγή πενικιλλινάσης) 9 (6,5) 4 >32 Χρωµοσωµατική Αντοχή (CMPR, ΜIC >1 mg/l) 27 (19,3) 1,5 4 Ενδιάµεση ευαισθησία 87 (62,1) 0,094 1 Ευαισθησία (MIC 0,064 mg/l) 17 (12,1) 0,004 0,064 Κεφοταξίµη (Ctx) Μη-Ευαισθησία (MIC >0,5 mg/l) 1 (0,7) 1,5 Μειωµένη ευαισθησία 26 (18,6) 0,094 0,38 (MIC 0,5 mg/l) Ευαισθησία 113 (80,7) 0,002 0,064 Σπεκτινοµυκίνη (Sp) Ευαισθησία (MIC 32 mg/l) 140 (100) 2 32 Τετρακυκλίνη (Te) Πλασµιδιακή αντοχή (TRNG, παρουσία tetm γονιδίου) 21 (15) 4 32 Χρωµοσωµατική αντοχή (CMTR, MIC >1 mg/l) 30 (21,4) 1,5 2 Ενδιάµεση ευαισθησία 70 (50) 0,38 1 Ευαισθησία (MIC 0,25 mg/l) 19 (13,6) 0,016 0,25 Ερυθροµυκίνη (Ery) Αντοχή (MIC >1 mg/l) 55 (39,3) 1,5 12 Ενδιάµεση ευαισθησία 52 (37,1) 0,38 1 Ευαισθησία (MIC 0,25 mg/l) 33 (23,6) 0,023 0,25 Χλωραµφαινικόλη (Cm) Αντοχή (MIC >1 mg/l) 76 (54,3) 1,5 8 Ενδιάµεση ευαισθησία 54 (38,6) 0,38 1 Ευαισθησία (MIC 0,25 mg/l) 10 (7,1) 0,023 0,25 Νορφλοξακίνη (Nor) Αντοχή (QRNG, MIC >0,5 mg/l) 93 (66,4) Ευαισθησία (MIC 0,25 mg/l) 47 (33,6) 0,016 0,047 Σιπροφλοξακίνη (Cip) Αντοχή (QRNG, MIC >0,5 mg/l) 83 (59,3) 2 >32 Ενδιάµεση ευαισθησία 10 (7,1) 0,19 1 Ευαισθησία (MIC 0,064 mg/l) 47 (33,6) 0,002 0,047 # Ο προσδιορισµός των ελάχιστων ανασταλτικών συγκεντρώσεων (MIC) των αντιβιοτικών έγινε µε τη µέθοδο Etest και η αξιολόγησή τους µε τα κριτήρια της CLSI, όπου υπάρχουν (Pen, Tc, Sp, Ctx, Cip) ή µε κριτήρια από τη διεθνή βιβλιογραφία για τα αντιβιοτικά Ery, Cm και Nor. Για την εφαρµογή των κριτηρίων αυτών στη µεθοδολογία του Etest, οι τιµές MIC που βρίσκονται ανάµεσα σε δύο υποδιπλάσιες συγκεντρώσεις αντιβιοτικού στρογγυλεύονται προς την µεγαλύτερη εκ των δύο.

8 8/9 Πίνακας 2 Μικροβιολογικά Χαρακτηριστικά και Στοιχεία Προέλευσης Στελεχών Γονοκόκκου 2009 που έφεραν πλασµίδια αντοχής ΣΤΕΛΕΧΗ α/α ΕΚΑΓ Χαρακτήρες Αντοχής 1 Ορότυπος Πλασµιδιακό Περιεχόµενο Επιδηµιολογικά Στοιχεία (τόπος απόκτησης της λοίµωξης,/ εθνικότητα σεξ.. συντρόφων / τύπος µετάδοσης 2 ) PPNG pα2993/09 Pen 4 Cm 3 Bropyst african + conj + cr Αθήνα,Έλληνες, έτερο, Π pα3064/09 Pen 6 Arst african + cr Αθήνα, Έλληνες, MSM Π PPNG/TRNG/QRNG ptqα2991/09 Pen >32 Te 16 Nor 8 Cip 4 Arst african + Tet-M D + cr Αθήνα, Έλληνες, έτερο, Π ptqα2997/09 Pen >32 Te 16 Nor 1.5 Cip 4 Arst african + Tet-M D + cr Αθήνα, Έλληνες, έτερο, Π ptqα3032/09 Pen 6 Te 12 Nor 8 Cip 32 Cm 1.5 Bopvt african + Tet-M D + cr Σιγκαπούρη, Αµερικανός ναυτικός, έτερο, Π ptqα3053/09 Pen 12 Te 24 Nor 12 Cip 2 Ast african + Tet-M U + cr Ελλάδα, Έλληνας-Ταϋλανδή, έτερο, Π ptqα3112/09 Pen >32 Te 16 Nor 16 Cip 2 Brpyust african + Tet-M Α + cr Ινδονησία, Έλληνας ναυτικός, ΥΚ ptqαtt-2/09 Pen >32 Te 12 Nor 3 Cip 3 Arst african + Tet-M D + cr Αθήνα, Έλληνες, έτερο, Π ptqτ6885/09 Pen >32 Te 32 Nor 3 Cip 24 Cm 12 Bropt asian + Tet-M D + cr Θεσσαλονίκη, Έλληνας-Ρωσσίδα, ΥΚ TRNG/QRNG tqα2989/09 Te 4 Nor 1.5 Cip 0.5 Bpyust Tet-M D + cr Αθήνα, Έλληνες, έτερο, Π tqα3006/09 Te 12 Nor 1 Cip 0.19 Bpyust Tet-M D + cr Ελλάδα, Έλληνες, έτερο, Π tqα3008/09 Te 8 Nor 1 Cip 0.19 Bpyust Tet-M D + cr Αθήνα, Έλληνες, έτερο, Π tqα3009/09 Te 12 Nor 6 Cip 2 Bropst Tet-M D + cr Ελλάδα, Έλληνας-Ρωσσίδα, έτερο, Π tqα3013/09 Te 12 Nor 1 Cip 0.25 Bpyust Tet-M D + cr Αθήνα, Έλληνες, έτερο, Π tqα3048/09 Te 8 Nor 8 Cip 2 Aost Tet-M D + cr Αθήνα, Μπαγκλαντεσιανοί, έτερο, Σ tqα3050/09 Te 16 Nor 4 Cip 0.75 Bropst Tet-M D + cr Αθήνα, Πακιστανός MSM-Βουλγάρα ΥΚ tqα3052/09 Te 16 Nor 8 Cip 1 Bropt Tet-M D + cr Αθήνα, Αφρικανός-Ελληνίδα, έτερο, Π tqα3057/09 Te 8 Nor 12 Cip 2 Cm 1.5 Bvt Tet-M Α + cr Ελλάδα, Έλληνες, έτερο, Π tqα3061/09 Te 16 Nor 6 Cip 1 Bopt Tet-M D + cr Αθήνα, Έλληνας-Βουλγάρα, έτερο, Π tqα3077/09 Te 12 Nor 6 Cip 0.75 Bopyt Tet-M D + cr Αθήνα, Έλληνες, έτερο, Π tqα3078/09 Te 12 Nor 1.5 Cip 0.25 Bpyust Tet-M D + cr Ελλάδα, Έλληνες, έτερο, Π tqα3079/09 Te 24 Nor 2 Cip 0.5 Ast Tet-M Α + cr Αθήνα, Έλληνες, MSM Π tqα3092/09 Te 8 Nor 8 Cip 3 Bropst Tet-M D + cr Αθήνα, Έλληνες, έτερο, Σ 1 Οι εκθέτες δείχνουν την αντίστοιχη MIC σε mg/l 2 Τύποι µετάδοσης: έτερο=ετεροφυλοφιλική επαφή, MSM=οµοφυλοφιλική επαφή / Π=περιστασιακή επαφή, Σ=επαφή µε σταθερό σύντροφο, YK = υψηλού κινδύνου (επαφή µε εκδιδόµενο πρόσωπο) Συντοµογραφίες: Pen, πενικιλλίνη. Tet, τετρακυκλίνη. Cm, χλωραµφαινικόλη. Nor, νορφλοξακίνη. Cip, σιπροφλοξακίνη. african, αφρικανικού τύπου πλασµίδιο αντοχής στην πενικιλλίνη (3,2 ΜDa). asian, ασιατικού τύπου πλασµίδιο αντοχής στην πενικιλλίνη (3,2 ΜDa). Tet-M, συζευκτικό πλασµίδιο µε ενσωµατωµένο γονίδιο αντοχής για την τετρακυκλίνη (25,2 MDa), αµερικανικού τύπου ( Α ), ολλανδικού τύπου ( D ), ή ( U )τύπου Ουρουγουάης. cryptic, cr, κρυπτικό πλασµίδιο (2,6 Mda). MSM, οµο- ή αµφιφυλόφιλικός σεξουαλικός προσανατολισµός (Μen having Sex with Men)

9 9/ (n=140) 2009 (n=140) % Aost Arost Arst Ast Av Bopst Bopt Bopvt Bopyst Bopyt Bopyut Bpyst Bpyt Bpyu Bpyust Bpyut Bpyvt Bpyvust Bpyvut Brop Bropst Bropt Broput Bropvs Bropyst Bropyt Bropyut Brpys Brpyst Brpyust Brpyut Brpyvut Bryut Bvt Byvut % Aost Arost Arst Ast Av Bopst Bopt Bopvt Bopyst Bopyt Bopyut Bpyst Bpyt Bpyu Bpyust Bpyut Bpyvt Bpyvust Bpyvut Brop Bropst Bropt Broput Bropvs Bropyst Bropyt Bropyut Brpys Brpyst Brpyust Brpyut Brpyvut Bryut Bvt Byvut Σχήµα 3. Κατανοµή στελεχών Neisseria gonorrhoeae σε οροτυπους και φαινότυπους αντοχής κατά το έτος 2009, σε σύγκριση µε την αντίστοιχη κατανοµή κατά το red Στελέχη µε πλασµιδιακή αντοχή στην πενικιλλίνη είτε την τετρακυκλίνη (PP/TRNG). pal Στελέχη µε µειωµένη ευαισθησία στις κεφαλοσπορίνες (CEDS). Όλα τα CEDS στελέχη ήταν ανθεκτικά στις νεότερες κινολόνες και παρουσίαζαν διασταυρούµενη αντοχή και στα αντιβιοτικά πενικιλλίνη, τετρακυκλίνη, ερυρθροµυκίνη και χλωραµφαινικόλη. tea QRNG στελέχη (εκτός PP/TRNG και CEDS). gre Στελέχη µε χαµηλού επιπέδου χρωµοσωµατική αντοχή σε τουλάχιστον ένα αντιβιοτικό (εκτός PP/TR/QRNG και CEDS). yell Στελέχη χωρίς κανένα χαρακτήρα αντοχής (ευαίσθητα είτε µετρίως ευαίσθητα σε όλα τα αντιβιοτικά που ελέγχθηκαν).