ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΦΥΤΙΚΩΝ ΕΛΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΟΣΗ ΤΩΝ ΦΙΛΤΡΩΝ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ Εργαστήριο Φαρμακευτικής Τεχνολογίας ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΦΥΤΙΚΩΝ ΕΛΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΟΣΗ ΤΩΝ ΦΙΛΤΡΩΝ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΒΕΣΚΟΥΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ Πάτρα, 2016

2 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ Εργαστήριο Φαρμακευτικής Τεχνολογίας ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΦΥΤΙΚΩΝ ΕΛΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΟΣΗ ΤΩΝ ΦΙΛΤΡΩΝ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΕΣΚΟΥΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Χατζηαντωνίου Σοφία Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Φαρμακευτικής, Πανεπιστήμιο Πατρών (ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ) Αυγουστάκης Κωνσταντίνος Καθηγητής, Τμήμα Φαρμακευτικής, Πανεπιστήμιο Πατρών Κλεπετσάνης Παύλος Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Φαρμακευτικής, Πανεπιστήμιο Πατρών

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΥΠΕΡΙΩΔΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ... 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΦΙΛΤΡΑ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΟΣ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΝΟΣ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ΦΙΛΤΡΑ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΦΙΛΤΡΩΝ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ BENZOPHENONE METHYLBENZYLIDENE CAMPHOR OCTOCRYLENE ETHYLHEXYL METHOXYCINNAMATE ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ 22ας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ FDA ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΕΙΑΣ SPF in vivo i

4 2.3.1 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΟΥ SPF ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΗΘΙΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΟΡΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ UV ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΕΡΥΘΗΜΑΤΟΓΟΝΟΣ ΔΟΣΗ (MED) ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ SPF ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΦΩΤΟΤΥΠΟΣ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΜΕΛΕΤΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΠΗΓΗ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΜΕΝΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΠΛΥΜΑΤΑ,ΥΓΡΑ, ΓΑΛΑΚΤΩΜΑΤΑ, ΚΡΕΜΕΣ ΚΑΙ SPRAYS ii

5 ΠΟΥΔΡΕΣ ΧΡΟΝΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΣΕ UV ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΣΤΗ UV ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟ-ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ ΑΤΟΜΙΚΟ MEDu ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΔΟΣΗΣ UV ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ MED ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ MED ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ MED ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ MED ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ SPF ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ IN VITRO ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ SPF ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ UVA ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ Ως προς τα πρότυπα COLIPA 2011 και το FDA Final Rule ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ IN VIVO IPD : Immediate Pigment Darkening PPD persistent pigment darkening IN VITRO UVA Μέθοδος κατά COLIPA Η μέθοδος των Sayre/Agin (1984) και Diffey/Robson (1989, 1992) Πρότυπο Αυστραλίας AS/NZS 2604, iii

6 APP Method / UVA-Protection Percentage Boots Star rating system ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΚΡΙΣΙΜΟ ΜΗΚΟΣ ΚΥΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΦΥΤΙΚΑ ΕΛΑΙΑ Prunus Amygdalus Dulcis (Sweet Almond) Oil Prunus Armeniaca (Apricot) Kernel Oil Argania Spinosa (Argan) Oil Persea Gratissima (Avocado) Oil Calendula Officinalis Flower Oil Oenothera Biennis (Evening Primrose) Oil Vitis Vinifera (Grape) Seed Oil Simmondsia Chinensis (Jojoba) Seed Oil Olea Europaea (Olive) Oil ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: UV ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ : ΦΑΣΜΑΤΟΜΕΤΡΙΑ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΣΤΟ ΥΠΕΡΙΩΔΕΣ ΦΑΣΜΑ ΦΙΛΤΡΑ UV ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΦΥΤΙΚΑ ΕΛΑΙΑ SPF ΦΥΤΙΚΩΝ ΕΛΑΙΩΝ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΥΛΙΚΑ ΟΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΦΥΤΙΚΑ ΕΛΑΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ SPF iv

7 1.2 ΦΙΛΤΡΑ UV ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΦΥΤΙΚΑ ΕΛΑΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ SPF ΦΙΛΤΡΑ UV ΚΑΙ ΦΥΤΙΚΑ ΕΛΑΙΑ ΣΕ ΙΔΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΦΥΤΙΚΑ ΕΛΑΙΑ ΣΕ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ 5% ΚΑΙ ΦΙΛΤΡΑ UV ΦΥΤΙΚΑ ΕΛΑΙΑ ΣΕ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ 50% ΚΑΙ ΦΙΛΤΡΑ UV ΦΥΤΙΚΑ ΕΛΑΙΑ ΣΕ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ 80% ΚΑΙ ΦΙΛΤΡΑ UV SPF ΦΥΤΙΚΩΝ ΕΛΑΙΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΗ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ SUMMARY v

8 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1. Φίλτρα UV Πίνακας 2: Επισήμανση προϊόντων και η αντίστοιχη προστασία Πίνακας 3: %RCEE αποδεκτά όρια της απόδοσης του ηλιακού προσομοιωτή Πίνακας 4: SPF και αποδεκτά όρια του αντιηλιακού αναφοράς Πίνακας 5: συστατικά του αντιηλιακού αναφοράς Ρ Πίνακας 6. Δεδομένα φωτομέτρησης Πίνακας 7: Συστατικά του αντιηλιακού αναφοράς Ρ Πίνακας 8: Συστατικά του αντιηλιακού αναφοράς Ρ Πίνακας 9: Ονομασίες προέλευσης και χώρες που χρησιμοποιούν κάθε αντιηλιακό προϊόν Πίνακας 10: Σχέση μεταξύ της ερυθηματογόνου επίδρασης της ακτινοβολίας και της έντασης της ακτινοβολίας σε κάθε μήκος κύματος Πίνακας 11: Ονομασίες ελαίων Πίνακας 12: SPF φυτικών ελαίων διαφόρων συγκεντρώσεν Πίνακας 13: Αποτελέσματα του φίλτρου Octrocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 14: Αποτελέσματα του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 15: Αποτελέσματα του φίλτρου Benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 16: Αποτελέσματα του φίλτρου Benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια vi

9 Πίνακας 17: Αποτελέσματα του φίλτρου Ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 18: Αποτελέσματα του φίλτρου Octrocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 19: Αποτελέσματα του φίλτρου Benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 20: Αποτελέσματα του φίλτρου Benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 21: Αποτελέσματα του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 22: Αποτελέσματα του φίλτρου Ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 23: Αποτελέσματα του φίλτρου Benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 24: Αποτελέσματα του φίλτρου Benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 25: Αποτελέσματα του φίλτρου Benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 26: Αποτελέσματα του φίλτρου Ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 27: Αποτελέσματα του φίλτρου Ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 28: Αποτελέσματα του φίλτρου Ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 29: Αποτελέσματα του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια vii

10 Πίνακας 30: Αποτελέσματα του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 31: Αποτελέσματα του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 32: Αποτελέσματα του φίλτρου Octrocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 33: Αποτελέσματα του φίλτρου Octrocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 34: Αποτελέσματα του φίλτρου Octrocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 35: Αποτελέσματα του φίλτρου Benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 36: Αποτελέσματα του φίλτρου Benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 37: Αποτελέσματα του φίλτρου Benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 38: Αποτελέσματα του φίλτρου Ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 39: Αποτελέσματα του φίλτρου Ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 40: Αποτελέσματα του φίλτρου Ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 41: Αποτελέσματα του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 42: Αποτελέσματα του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια viii

11 Πίνακας 43: Αποτελέσματα του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 44: Αποτελέσματα του φίλτρου Octrocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 45: Αποτελέσματα του φίλτρου Octrocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 46: Αποτελέσματα του φίλτρου Octrocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 47: Αποτελέσματα του φίλτρου Benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας48: Αποτελέσματα του φίλτρου Benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 49: Αποτελέσματα του φίλτρου Benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 50: Αποτελέσματα του φίλτρου Ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 51: Αποτελέσματα του φίλτρου Ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 52: Αποτελέσματα του φίλτρου Ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 53: Αποτελέσματα του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 54: Αποτελέσματα του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 55: Αποτελέσματα του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια ix

12 Πίνακας 56: Αποτελέσματα του φίλτρου Octrocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 57: Αποτελέσματα του φίλτρου Octrocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 58: Αποτελέσματα του φίλτρου Octrocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Πίνακας 59: SPF φυτικών ελαίων διαφόρων συγκεντρώσεν x

13 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1:. Χημική δομή της BENZOPHENONE Εικόνα 2:. Χημική δομή του 4-METHYLBENZYLIDENE CAMPHOR Εικόνα 3:. Χημική δομή του OCTOCRYLENE Εικόνα 4:. Χημική δομή του ETHYLHEXYL METHOXYCINNAMATE Εικόνα 5: in vivo τιμές UVA-PF αντιηλιακών προϊόντων της πρώτης μελέτης Εικόνα 6: Πίνακας του χρόνου ακτινοβολίας που απαιτήθηκε για κάθε όργανο Εικόνα 7: Διάγραμμα της διακύμανσης της UVAPFi μέσω της συνεχούς έκθεσης στη UVR, λαμβάνοντας υπόψη τη UVAPF Εικόνα 8. Αποτελέσματα της πρώτης μελέτης Εικόνα 9. Συσχέτιση in vitro και in vivo τιμών UVAPF Εικόνα 10. Διάγραμμα της τετραγωνικής τιμής του μέσου όρου των συστηματικών σφαλμάτων προς τη δόση της UVA ακτινοβολίας Εικόνα 11. Διάγραμμα in vivo και in vitro τιμών UVAPF Εικόνα 12. Αποτελέσματα της πρώτης μελέτης Εικόνα 13. Διάγραμμα των in vitro και in vivo τιμών UVAPF Εικόνα 14. Διάγραμμα των τιμών UVAPF0 και UVAPF που απεικονίζονται η μία έναντι της άλλης για όλα τα δείγματα των αντηλιακών Εικόνα 15. Διάγραμμα με τις τιμές των αναλογιών των επισημασμένων in vivo SPF προς τις in vitro UVAPF για όλα τα αντηλιακά που δοκιμάστηκαν Εικόνα 16.Αποτελέσματα της δεύτερης μελέτης Εικόνα 17. SPF φυτικών ελαίων Εικόνα 18: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου octocrylene μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια xi

14 Εικόνα 19: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου octocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 20: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (303 nm) του φίλτρου octocrylene μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 21: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (303nm) του φίλτρου octocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 22: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 23: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 24: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (299 nm) του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 25: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (299nm) του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 26: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 27: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 28: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (287 nm) του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 29: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (287 nm) του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 30: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (327 nm) του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 31: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (327 nm) του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια xii

15 Εικόνα 32: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 33: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 34: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (310 nm) του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 35: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο 310 nm) του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 36: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου octocrylene μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 37: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου octocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 38: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (303 nm) του φίλτρου octocrylene μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 39: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (303nm) του φίλτρου octocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 40: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 41: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 46: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (287 nm) του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 47: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (287 nm) του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 48: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (327 nm) του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια xiii

16 Εικόνα 49: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (327 nm) του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 50: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 51: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 52: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (299 nm) του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 53: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (299nm) του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 54: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 55: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 56: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (310 nm) του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 57: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο 310 nm) του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 58: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 59: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 60: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (287 nm) του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 61: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (287 nm) του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια xiv

17 Εικόνα 62: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (327 nm) του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 63: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (327 nm) του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 64: Διάγραμμα της μεταβολής του κρίσιμου μήκος κύματος του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 65: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 66: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 67: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (310 nm) του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 68: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο 310 nm) του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 69: Διάγραμμα της μεταβολής του κρίσιμου μήκος κύματος του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 70: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 71: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 72: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (299 nm) του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 73: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (299nm) του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 74: Διάγραμμα της μεταβολής του κρίσιμου μήκος κύματος του φίλτρου 4- methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια xv

18 Εικόνα 75: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου octocrylene μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 76: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου octocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 77: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (303 nm) του φίλτρου octocrylene μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 78: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (303nm) του φίλτρου octocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 79: Διάγραμμα της μεταβολής του κρίσιμου μήκος κύματος του φίλτρου octocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 80: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 81: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 82: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (287 nm) του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 83: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (287 nm) του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 84: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (327 nm) του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 85: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (327 nm) του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 86: Διάγραμμα της μεταβολής του κρίσιμου μήκος κύματος του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 87: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια xvi

19 Εικόνα 88: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 89: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (310 nm) του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 90: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο 310 nm) του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 91: Διάγραμμα της μεταβολής του κρίσιμου μήκος κύματος του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 92: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 93: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 94: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (299 nm) του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 95: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (299nm) του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 96: Διάγραμμα της μεταβολής του κρίσιμου μήκος κύματος του φίλτρου 4- methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 97: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου octocrylene μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 98: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου octocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 99: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (303 nm) του φίλτρου octocrylene μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 100: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (303nm) του φίλτρου octocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια xvii

20 Εικόνα 101: Διάγραμμα της μεταβολής του κρίσιμου μήκος κύματος του φίλτρου octocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 102: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 103: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 104: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (287 nm) του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 105: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (287 nm) του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 106: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (327 nm) του φίλτρου benzophenone-4 μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 107: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (327 nm) του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 108: Διάγραμμα της μεταβολής του κρίσιμου μήκος κύματος του φίλτρου benzophenone-4 σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 109: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 110: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 111: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (310 nm) του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 112: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο 310 nm) του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 113: Διάγραμμα της μεταβολής του κρίσιμου μήκος κύματος του φίλτρου ethylhexyl methoxycinnamate σε συνδυασμό με φυτικά έλαια xviii

21 Εικόνα 114: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 115: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 116: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (299 nm) του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 117: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (299nm) του φίλτρου 4-methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 118: Διάγραμμα της μεταβολής του κρίσιμου μήκος κύματος του φίλτρου 4- methylbenzylidene camphor σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 119: Διάγραμμα των SPF του φίλτρου octocrylene μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 120: Διάγραμμα της μεταβολής του SPF του φίλτρου octocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 121: Διάγραμμα των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (303 nm) του φίλτρου octocrylene μόνο του και σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 122: Διάγραμμα της μεταβολής των απορροφήσεων στο μέγιστο σημείο (303nm) του φίλτρου octocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια Εικόνα 123: Διάγραμμα της μεταβολής του κρίσιμου μήκος κύματος του φίλτρου octocrylene σε συνδυασμό με φυτικά έλαια xix

22 ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ-ΞΕΝΟΓΛΩΣΟΙ ΟΡΟΙ nm, nanometer, νανόμετρο... 1 UVR, υπεριώδης ακτινοβολία... 1 DNA, Deoxyribonucleic acid, Δεσοξυριβονουκλεϊκό οξύ... 1 ROS, reactive oxygen species, δραστικές μορφές οξυγόνου... 1 RNA, ribonucleic acid, Ριβονουκλεϊκό οξύ... 3 ΗΠΑ, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής... 4 NCI, National Cancer Institute, Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου... 4 ph, potential of hydrogen, αρνητικός δεκαδικός λογάριθμος της συγκέντρωσης των ιόντων υδροξωνίου... 6 ΔΗΠ, Δείκτης Ηλιακής Προστασίας... 6 M.E.D., Minimum Erythema Dose, ελάχιστη ερυθηματογόνος δόση... 6 SPF, Sun Protection Factor, Δείκτης Ηλιακής Προστασίας... 6 PABA, 4-αμινο-βενζοϊκό οξύ... 7 IUPAC, International Union of Pure and Applied Chemistry, Διεθνής Ένωση Καθαρής και Εφαρμοσμένης Χημείας patch-test, επιδερμική δοκιμασία ΒΕΝ-4, benzophenone MBC, 4-Methylbenzylidene Camphor real time PCR, real time polymerase chain reaction, αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης πραγματικού χρόνου OCT, Octocrylene EMC, ETHYLHEXYL METHOXYCINNAMATE xx

23 International Sun Protection Factor Test Method, η διεθνής μέθοδος δοκιμής του δείκτη ηλιακής προστασίας Afssaps, Agence française de sécurité sanitaire des produits de santé, Γαλλικό Οργανισμό Υγείας total protection, πλήρης προστασία UVA-PF, UVA Protection Factor, δείκτης προστασίας της UVA FDA, Food and Drug Administration, Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων Η.Π.Α CEN, European Committee for Standardization, Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης In vivo, σε ζωντανό οργανισμό SAA, Standards Association of Australia JCIA Japan Cosmetic Industry Association, Ιαπωνική Ένωση Βιομηχανίας Καλλυντικών SABS, Προεδρείο Προτύπων της Νότιας Αφρικής COLIPA, European Cosmetic, Toiletry and Perfumery Association CTFA, Cosmetic Toiletry and Fragrance Association ITA, Individual Typology Angle, Ατομική Γωνία Τυπολογίας CIE, Commission Internationale de l'eclairage, RCEE, σχετική αθροιστική ερυθηματογόνος αποτελεσματικότητα C, βαθμός Κελσίου Pa, Pascal, μονάδα μέτρησης πίεσης s, second, μονάδα μέτρησης χρόνου, l, liter, μονάδα μέτρησης όγκου xxi

24 g, grammar, μονάδα μέτρησης μάζας cm, centimeter, μονάδα μέτρησης μήκους HPLC High-performance liquid chromatography, Υγρή χρωματογραφία υψηλής πίεσης, J, Joule, μονάδα μέτρησης της ενέργειας In vitro, στο εργαστήριο σε μη ζωντανό οργανισμό NIPH, Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας VUOS, Ινστιτούτο Ερευνών για Οργανικές Συνθέσεις ΡΜΜΑ πολυμεθυλομεθακρυλικό IPD : Immediate Pigment Darkening, Άμεση Χρώση PPD persistent pigment darkening, Επίμονη Χρώση SSR, πηγή ηλιακού-προσομοιωτή mpfλ,μονοχρωματικός παράγοντας προστασίας HDL, high density lipoprotein, λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας LDL, low density lipoprotein, λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας w/ο, water in oil, νερό σε έλαιο, o/w, oil in water, έλαιο σε νερό, w/v, βάρος κατ όγκο xxii

25 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η παρούσα διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στο εργαστήριο Φαρμακευτικής Τεχνολογίας του τμήματος της Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών, στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης στις ''Φαρμακευτικές Επιστήμες και την Τεχνολογία'', με κατεύθυνση «Βιομηχανική Φαρμακευτική-Καλλυντικά» κατά τα έτη Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά όλους όσους συνέβαλαν με στην επιτυχή διεκπεραίωση της παρούσας εργασίας. Πρωτίστως, την επιβλέπουσα καθηγήτρια κ. Σοφία Χατζηαντωνίου, Επίκουρη Καθηγήτρια του τμήματος Φαρμακευτικής, για την άμεση και ουσιαστική βοήθεια και καθοδήγηση που μου παρείχε, καθώς και για την άψογη συνεργασία, που είχαμε. Θα ήθελα να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες στον κ. Κωνσταντίνο Αυγουστάκη, Καθηγητή του τμήματος Φαρμακευτικής, και στον κ. Παύλο Κλεπετσάνη, Επίκουρο Καθηγητή του τμήματος Φαρμακευτικής, για την πολύτιμη βοήθειά τους, και στην κ. Μαλβίνα Όρκουλα, Επίκουρη Καθηγήτρια του τμήματος Φαρμακευτικής, για την παραχώρηση του επιστημονικού εξοπλισμού του εργαστηρίου της και την βοήθειά της. Επιπλέον, θα ήθελα να πω ένα πολύ μεγάλο «ευχαριστώ» στα υπόλοιπα μέλη του εργαστηρίου της Φαρμακευτικής Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, τις αγαπητές μεταπτυχιακές φοιτήτριες Αθηνά Λιασκώνη, Αικατερίνη Παπαγεωργάκη, Αφροδίτη Αποστολοπούλου, Κωνσταντίνα Φλέκκα, Μαρία Παπακωνσταντίνου, Ναταλία Μεντέ, Ροδούλα Δημητρακοπούλου, Χρυσούλα Χαμαλάκη, την υποψήφια διδάκτορα Αγγελική Λιακοπούλου, τη διδάκτορα Ευσταθία Βούλγαρη και την μεταδιδάκτορα Αθηνά Αγγελοπούλου, για την άψογη συνεργασία μας όλον αυτόν τον καιρό! Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τα αγαπημένα μου πρόσωπα, τους γονείς μου, τη γιαγιά μου και τα αδέρφια μου, που με στήριξαν όλο αυτό το διάστημα με κάθε δυνατό τρόπο! xxiii

26 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ Το φως του Ηλίου που φτάνει στη Γη αποτελείται από 50% υπέρυθρη (>700 nm), 40% ορατή ( nm), και 10% υπεριώδη ακτινοβολία ( nm). Το φάσμα της υπεριώδους ακτινοβολίας χωρίζεται σε τρεις περιοχές που ονομάζονται ακτίνες UVA, UVB και UVC. Από την υπεριώδη ακτινοβολία που φτάνει στη Γη το 95% είναι UVA ακτινοβολία, ενώ το 5% είναι UVB. 1.1 ΥΠΕΡΙΩΔΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ Η υπεριώδης ακτινοβολία, που αποτελεί το πιο επιβλαβές φάσμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος που εκπέμπεται από τον ήλιο, διαιρείται σε τρεις περιοχές, τις UVA, UVB και UVC, οι οποίες διαφέρουν ως προς τη βιολογική δραστικότητα τους και το βαθμό στον οποίο μπορούν να διαπεράσουν το δέρμα. Όσο μικρότερο είναι το μήκος κύματος, τόσο πιο επιβλαβής είναι η ακτινοβολία UV. Ωστόσο, όσο μικρότερο είναι το μήκος κύματος της UV ακτινοβολίας τόσο λιγότερο διαπερνά το δέρμα. Περιοχή UVA ( nm) : Η σχετικά μεγάλου μήκους κύματος ακτινοβολία UVA αποτελεί περίπου το 95% της υπεριώδους ακτινοβολίας που φθάνει στην επιφάνεια της Γης. Είναι συνεχής και σταθερή καθ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Μπορεί να διεισδύσει στα βαθύτερα στρώματα του δέρματος, φτάνοντας μέχρι το χόριο, και είναι υπεύθυνη για την άμεση επίδραση του μαυρίσματος. Επιπλέον, προκαλεί βλάβες στο κολλαγόνο, μειώνει την ελαστικότητα του δέρματος οδηγώντας στη γήρανση του δέρματος και στη δημιουργία ρυτίδων. Για πολύ καιρό θεωρήθηκε ότι η UVA δεν θα μπορούσε να προκαλέσει μόνιμες βλάβες. Πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν έντονα ότι και αυτή μπορεί επίσης να ευνοήσει την ανάπτυξη των καρκίνων του δέρματος. Η ακτινοβολία UVA ( nm) μπορεί να διαπεράσει την επιδερμίδα και να προκαλέσει ζημιές στο DNA ως αποτέλεσμα της παραγωγής δραστικών ριζών οξυγόνου (ROS), καθώς και σπάσιμο στον κλώνο του DNA και στις σταυρωτές 1

27 συνδέσεις DNA-πρωτεϊνης, δερματικές βλάβες και αυξημένη αποικοδόμηση του κολλαγόνου. Περιοχή UVΒ ( nm) : Η μεσαίου μήκους κύματος ακτινοβολία UVB είναι πολύ βιολογικά ενεργή, αλλά δεν μπορεί να διεισδύσει πέρα από τα επιφανειακά στρώματα του δέρματος, καθώς η διείσδυσή της στο δέρμα σταματά στην επιδερμίδα. Είναι υπεύθυνη για το όψιμο μαύρισμα και το ηλιακό έγκαυμα και την παραγωγή μελανίνης, ενώ εκτός από αυτά τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα ενισχύει τη γήρανση του δέρματος και ευνοεί σημαντικά την ανάπτυξη του καρκίνου του δέρματος. Το ποσοστό της ακτινοβολίας αυτής της περιοχής αυξάνεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και φτάνει στο μέγιστό του τις μεσημεριανές ώρες. Το μεγαλύτερο μέρος της ηλιακής UVB ακτινοβολίας φιλτράρεται από την ατμόσφαιρα. Η ακτινοβολία UVB ( nm) ως επί το πλείστον απορροφάται στην επιδερμίδα, είναι κυτταροτοξική και μεταλλαξογόνος, προκαλώντας άμεσα βλάβη του DNA. [1] Περιοχή UVC ( nm) : Η μικρού μήκους κύματος ακτινοβολία UVC είναι ο πιο επιβλαβής τύπος της υπεριώδους ακτινοβολίας. Ωστόσο, φιλτράρεται πλήρως από την ατμόσφαιρα και δεν φθάνει στην επιφάνεια της γης ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ Είναι γνωστό ότι η υπεριώδης ακτινοβολία έχει ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία. Διεγείρει την παραγωγή της βιταμίνης D3 (χοληκαλσιφερόλη), που εμπλέκεται στο μεταβολισμό των οστών και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Είναι, επίσης, θεραπευτική σε ασθένειες του δέρματος όπως η ψωρίαση και η λεύκη. Η τακτική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία χαρακτηρίζεται ως φωτοθεραπεία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με φάρμακα που αυξάνουν την ευαισθησία στην ακτινοβολία, με σκοπό τη βελτίωση των συμπτωμάτων ορισμένων ασθενειών του δέρματος. Όταν η υπεριώδης ακτινοβολία φτάσει σε γυμνό δέρμα ενεργοποιείται μία πολύπλοκη διαδικασία που σχετίζεται με μορφολογικές και χημικές αντιδράσεις με σωρευτική δράση. Μπορεί να υπάρξει σχηματισμός δραστικών ριζών οξυγόνου, ιστοχημικές μεταβολές ποικίλης σοβαρότητας, πάχυνση της ακανθώδους στιβάδας του δέρματος και μείωση της δερμοεπιδερμικής σύνδεσης. Αρκετά μόρια του δέρματος μπορούν να 2

28 απορροφήσουν την ακτινοβολία UV και υφίστανται χημικές μεταβολές που οφείλονται σε αυτή την απορρόφηση. Το DNA είναι ένα από τα σημαντικότερα μόρια που απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία. Μπορεί να υποβληθεί σε μεταλλάξεις που μπορεί αργότερα να οδηγήσουν σε σχηματισμό κακοηθών κυττάρων. Η UV ακτινοβολία μπορεί να ενεργοποιήσει συστατικά του ανοσοποιητικού συστήματος του δέρματος, προκαλώντας μία φλεγμονώδη απόκριση μέσω διαφορετικών μηχανισμών, όπως άμεση ενεργοποίηση των κερατινοκυττάρων και άλλων κυττάρων τα οποία απελευθερώνουν φλεγμονώδεις μεσολαβητές, και ανακατανομή και απελευθέρωση απομονωμένων αυτοαντιγόνων από κύτταρα που έχουν καταστραφεί από την ακτινοβολία UV. Η ακτινοβολία UV απορροφάται από διάφορα χρωμοφόρα στο δέρμα, όπως τη μελανίνη, το DNA, το RNA, τις πρωτεΐνες, τα αρωματικά αμινοξέα (π.χ., τυροσίνη και τρυπτοφάνη), το ουροκανικό οξύ, μεταξύ άλλων. Η απορρόφηση της υπεριώδους ακτινοβολίας από χρωμοφόρα προκαλεί διαφορετικές φωτοχημικές αντιδράσεις και δευτερογενείς αλληλεπιδράσεις, που περιλαμβάνουν ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, και έχουν ως αποτέλεσμα επιβλαβείς επιδράσεις όταν υπάρχει υπερβολική έκθεση. Το DNA είναι ένα σημαντικός στόχος της υπεριώδους ακτινοβολίας. Οι πυριμιδίνες υφίστανται φωτοχημικές αλλαγές, με αποτέλεσμα των σχηματισμό διμερών κυκλοβουτανίου και άλλων παραπροϊόντων που φυσιολογικώς επισκευάζονται από ειδικά ένζυμα. Η εξωνουκλεάση ABC, η DNA πολυμεράση Ι και η DNA λιγάση είναι παραδείγματα ενζύμων που εμπλέκονται στο σύστημα επιδιόρθωσης DNA. Αυτό το σύστημα είναι αποτελεσματικό, αλλά η υπερβολική έκθεση στον ήλιο μπορεί να κάνει την επισκευή λιγότερο αποτελεσματική. Ως εκ τούτου, η χρήση των αντηλιακών είναι απαραίτητη για να μειωθούν οι βλαβερές συνέπειες της υπεριώδους ακτινοβολίας στο γενετικό υλικό. Η επιδερμίδα και το χόριο υπόκεινται σε χημικές και ιστολογικές μεταβολές μετά από επίμονη έκθεση στον ήλιο. Αυτές οι αλλαγές ευνοούν τη γρήγορη ανάπτυξη των ρυτίδων, την τραχύτητα, την ξηρότητα, τις ευρυαγγείες, την άνιση μελάγχρωση, την ανοσοκαταστολή και τις αλλοιώσεις, οι οποίες μπορεί να είναι καλοήθεις, προκαρκινικές ή κακοήθεις. Η UV ακτινοβολία επηρεάζει και τα μάτια. Κάθε χρόνο περίπου 3 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από την απώλεια της όρασης εξαιτίας βλαβών που σχετίζονται με την υπεριώδη ακτινοβολία, όπως ο καταρράκτης και η φλόγωση της μεμβράνης των βλεφάρων. [2] Η υπεριώδης (UV) ακτινοβολία του ηλιακού φωτός είναι η πιο βασική καρκινογονός 3

29 αιτία στο φυσικό μας περιβάλλον. Όπως όλοι οι οργανισμοί που εκτίθενται τακτικά στο φως του ήλιου, το ανθρώπινο δέρμα είναι εξαιρετικά προσαρμοσμένο στις συνεχή έκθεση της υπεριώδους ακτινοβολίας. Στις ανεπτυγμένες χώρες η διαρκής έκθεση στον ήλιο, η οποία συνηθίζεται για λόγους αισθητικής, είναι πιθανό να έχει συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση του καρκίνου του δέρματος που παρατηρείται τον τελευταίο αιώνα. Ο καρκίνος του δέρματος είναι μακράν η πιο κοινή μορφή καρκίνου στις ΗΠΑ και την Αυστραλία, και πιθανή αιτία είναι ότι άνθρωποι με ευαίσθητο στον ήλιο δέρμα (ανοιχτοί φωτότυποι) ζουν σε υπο-τροπικές περιοχές. Αν και γίνονται εκστρατείες για την ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τους κινδύνους της έκθεσης στον ήλιο, η γενική στάση και η συμπεριφορά τους δεν φαίνεται ακόμα να έχουν αλλάξει σε βαθμό τέτοιο, ώστε οι τάσεις της νοσηρότητας του καρκίνου του δέρματος και η αντίστοιχη επιβάρυνση για τη δημόσια υγειονομική περίθαλψη να έχουν να αντιστραφεί. Η σχέση μεταξύ καρκίνου του δέρματος και τακτικής έκθεσης στον ήλιο θεωρήθηκε ύποπτη από τους γιατρούς στα τέλη του 19ου αιώνα, και στη συνέχεια τεκμηριώθηκε μέσω πειραμάτων σε ζώα στις αρχές του 20ου αιώνα. Αν και ο καρκίνος του δέρματος όταν διαγνωστεί εγκαίρως έχει καλή πρόγνωση, μπορεί και πρέπει να προληφθεί με κατάλληλη αντιηλιακή προστασία. Επομένως κρίνεται απαραίτητη η χρήση αντιηλιακών προϊόντων, τα οποία προστατεύουν όχι μόνο από τα διάφορα είδη καρκίνου του δέρματος αλλά και από την φωτογύρανση και το δερματικό ερύθημα που προκαλεί η ηλιακή ακτινοβολία. [3] ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 2.1. ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΦΙΛΤΡΑ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ 2.1.1ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ Στις μέρες μας γίνεται αλόγιστη έκθεση στον ήλιο, καθώς το μαυρισμένο δέρμα προτιμάται για λόγους αισθητικής. Η έκθεση στη UV ακτινοβολία αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος, σύμφωνα με το NCI (National Cancer Institute). Το μελάνωμα, η πιο θανατηφόρος μορφή καρκίνου του δέρματος, έχει συνδεθεί με σοβαρά εγκαύματα, κυρίως στην νεαρή ηλικία. Άλλοι κίνδυνοι είναι η πρόωρη γήρανση του δέρματος, η καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος, οι οφθαλμικές βλάβες καθώς και δημιουργία φωτοαλλεργιών. [4] 4

30 ΟΡΙΣΜΟΣ «Αντιηλιακό προϊόν» νοείται κάθε παρασκεύασμα (όπως κρέμες, λάδια, γέλες, σπρέι) που προορίζεται να έλθει σε επαφή με το ανθρώπινο δέρμα με αποκλειστικό ή κύριο σκοπό την προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία, με απορρόφηση, σκέδαση ή αντανάκλαση της ακτινοβολίας ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΟΣ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Οι σπουδαιότερες από τις ιδιότητες που πρέπει να διαθέτει ένα αντιηλιακό είναι οι εξής: 1. Ασφαλές. 2. Φωτοσταθερό. 3. Χημικά αδρανές. 4. Να προστατεύει έναντι της άμεσης (ηλιακό έγκαυμα) και μακροχρόνιας βλάβης που μπορεί να προκαλέσει η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. 5. Πρέπει να επιτρέπει το μαύρισμα. 6. Να απλώνεται εύκολα. 7. Να είναι σταθερό. 8. Να είναι μη τοξικό, μη ερεθιστικό και να μην προκαλεί φωτοευαισθησία και αλλεργία. 9. Να εμποδίζει σε μεγάλο ποσοστό την δίοδο της UVA και UVB ακτινοβολίας 10. Να μην διασπάται έπειτα από επίδραση υπεριώδους ακτινοβολίας (κάτι που θα προκαλούσε μείωση της αποτελεσματικότητάς του) 11. Να είναι μη πτητικό, ανθεκτικό στο νερό και στην εφίδρωση 12. Να είναι άοσμο ή ελαφρώς ευχάριστης οσμής. [5] [6] ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΝΟΣ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Η αποτελεσματικότητα του αντιηλιακού προϊόντος εξαρτάται κυρίως από τα παρακάτω βασικά χαρακτηριστικά του δραστικού συστατικού: 1. Την περιοχή και κορυφή απορρόφησης του 2. Τη συγκέντρωση που χρησιμοποιείται 3. Την αντοχή του στο νερό και στον ιδρώτα 5

31 4. Το είδος του διαλύτη-φορέα που χρησιμοποιείται (επηρεάζει την κορυφή απορρόφησης) Άλλοι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα ενός αντιηλιακού είναι το ph, το πάχος του στρώματος του προϊόντος που παραμένει στο δέρμα και η χημική σταθερότητα του δραστικού συστατικού κατά τη διάρκεια χρήσης του. Τέλος, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η συγκέντρωση των φίλτρων υπεριώδους ακτινοβολίας, ο συνδυασμός αυτών και η αλληλεπίδραση τους με τα υπόλοιπα έκδοχα του προϊόντος. Η αποτελεσματικότητα των αντιηλιακών έναντι της UVB ακτινοβολίας εκφράζεται με την τιμή του δείκτη ηλιακής προστασίας ΔΗΠ (SPF, Sun Protection Factor), ο οποίος ορίζεται ως ο λόγος της ενέργειας της υπεριώδους ακτινοβολίας που απαιτείται για την πρόκληση ελάχιστου ερυθήματος (Minimum Erythema Dose, M.E.D.) σε δέρμα που προστατεύεται από αντιηλιακό, (M.E.D. π) προς την ενέργεια που απαιτείται για την πρόκληση ελάχιστου ερυθήματος σε απροστάτευτο δέρμα(m.e.d. δ) ίσης επιφάνειας. SPF = M. E. D. π M. E. D. δ 2.1.2ΦΙΛΤΡΑ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΟΡΙΣΜΟΣ Ως φίλτρα υπεριώδους ακτινοβολίας ορίζονται οι οργανικές και ανόργανες χημικές ενώσεις που αποτελούν βασικά συστατικά των αντιηλιακών προϊόντων και περιορίζουν τη δίοδο της υπεριώδους ακτινοβολίας προς το δέρμα. Οι μηχανισμοί με τους οποίους δρουν είναι οι εξής: Απορρόφηση της υπεριώδους ακτινοβολίας και μεταπήδηση του δραστικού συστατικού σε υψηλότερη ενεργειακή στάθμη. Ανάκλαση της υπεριώδους ακτινοβολίας. Σκέδαση της υπεριώδους ακτινοβολίας. [5] 6

32 ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΦΙΛΤΡΩΝ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ Τα πρώτα αντηλιακά διατέθηκαν στο εμπόριο το Πολύ διαφορετικά από τα σημερινά σκευάσματα, το πρώτο αντηλιακό αποτελούνταν από ένα συνδυασμό benzyl salicylate και benzyl cinnamate. Στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι στρατιώτες είχαν μεταβεί σε περιοχές τροπικού κλίματος και προκειμένου να αποφευχθούν τα ηλιακά εγκαύματα χρησιμοποιούσαν κόκκινη κτηνιατρική βαζελίνη, PABA (4-αμινο-βενζοϊκό οξύ) και π-διμεθυλάμινο βενζοϊκό οξέα. Ανόργανα φίλτρα Το οξείδιο του ψευδαργύρου, το διοξείδιο του τιτανίου, το οξείδιο του σιδήρου, η κόκκινη κτηνιατρική βαζελίνη, ο τάλκης, η καλαμίνη και η καολίνη είναι παραδείγματα αντηλιακών φίλτρων που ανακλούν και σκεδάζουν την υπεριώδη ακτινοβολία και το ορατό φως με τη βοήθεια ενός αδιαφανούς φράγματος που σχηματίζεται από μία μεμβράνη σωματιδίων στο δέρμα. Ανάλογα με το μέγεθος των σωματιδίων, η προστασία μπορεί να συμβεί όχι μόνο μέσω της ανάκλασης, αλλά και της απορρόφησης. Τα ανόργανα φίλτρα παρουσιάζουν σχετική σταθερότητα, δεν αντιδρούν με τα οργανικά φίλτρα και είναι συχνά κλινικά ασφαλέστερα από τα τελευταία. Έτσι, θεωρούνται μη τοξικά, σταθερά και αποτελούν την πρώτη επιλογή των αντηλιακών για τους ασθενείς με ιστορικό αλλεργίας. Ωστόσο, μπορεί να έχουν μειονεκτήματα, όπως η ανάπτυξη ενός αδιαφανούς λευκού χρώματος πάνω στο δέρμα μετά την εφαρμογή, την προώθηση της ανάπτυξης των ακμής και την μεταφορά τους στα ρούχα, με επακόλουθη μείωση της φωτοπροστασίας. Στις αρχές της δεκαετίας του '90 αναπτύχθηκαν λεπτόκοκκες μορφές διοξειδίου του τιτανίου και οξειδίου του ψευδαργύρου. Η φαρμακευτική ανάπτυξη ήταν υπεύθυνη για τον εγκλεισμό των μορφών τους, μέσω της χρήσης των πολυμερών. Το αρχικό μέγεθος των σωματιδίων αντιστοιχεί στην κλίμακα από 100 έως 300 nm, ενώ των λεπτόκοκκων μειώθηκε σε nm, που αντιστοιχεί στο 50-90% του αρχικού τους μεγέθους. Ως αποτέλεσμα, υπήρξε υψηλότερη αποδοχή λόγω του διάφανου αποτελέσματος. Παρά την μείωση του μεγέθους των σωματιδίων, εξακολουθούν να προσφέρουν υψηλή προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία. Το διοξείδιο του τιτανίου και οξείδιο του ψευδαργύρου έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά και προσφέρουν προστασία UVA. Ωστόσο, το οξείδιο του 7

33 ψευδαργύρου προσφέρει καλύτερη προστασία. Δεν δείχνουν σημαντικές ερεθιστικές ιδιότητες ή δυναμικό ευαισθητοποίησης. In vivo και in vitro μελέτες δεν φανερώνουν δερματική διείσδυση του διοξειδίου του τιτανίου και του οξειδίου του ψευδαργύρου,. Οι λεπτόκοκκες μορφές του διοξειδίου του τιτανίου και του οξειδίου του ψευδαργύρου μπορούν να υποστούν φωτοχημικές αντιδράσεις που θέτουν σε κίνδυνο την αποτελεσματικότητα τους, προκαλώντας βλάβη στο γενετικό υλικό ή αλλάζοντας την ομοιοστασία των κυττάρων. Η επικάλυψη των σωματιδίων με διμεθικόνη ή πυριτία προάγει την σταθερότητα τους, μειώνοντας τέτοια μειονεκτήματα.. Νέες εξελίξεις έχουν βελτιώσει την ποιότητα των ανόργανων φίλτρων, για παράδειγμα, με ενθυλάκωση τους με καρναουβικό κηρό. Ο καρναουβικός κηρός περιέχει κινναμωμικά τα οποία, μαζί με το διοξείδιο του τιτανίου, δημιουργούν σταθερή διασπορά με κατάλληλο ιξώδες και μια σημαντική αύξηση τόσο της τιμής SPF και όσο και της προστασίας UVA. Οργανικά φίλτρα Τα οργανικά φίλτρα είναι μόρια ικανά να απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία μετατρέποντάς την σε ενέργεια ακίνδυνη για τον άνθρωπο. Στην ουσία είναι αρωματικές ενώσεις σε συνδυασμό με καρβοξυλικές ομάδες οι οποίες συχνά έχουν μια ομάδα δότη ηλεκτρονίων όπως, για παράδειγμα, μία αμίνη ή μεθοξύλιο στην όρθο ή πάρα θέση του αρωματικού δακτυλίου. Όσο για διαλυτότητα, μπορεί να είναι διαλυτά σε νερό ή έλαιο. Τα οργανικά μόρια μέσω της δομής του μορίου τους το οποίο περιλαμβάνει αρωματικούς δακτύλιους και καρβονύλια έχουν την ικανότητα να απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία υψηλής έντασης με διέγερση σε μια υψηλότερη ενεργειακή κατάσταση. Η περίσσεια ενέργεια απελευθερώνεται με εκπομπή σε υψηλότερα μήκη κύματος ή μετάπτωση μέσω φωτοχημικής διαδικασίας, όπως ισομερισμό, και την απελευθέρωση θερμότητας. [7] Αυτά τα μόρια χωρίζονται σε φίλτρα UVA, τα οποία προσφέρουν προστασία από τις ακτίνες UVA και σε φίλτρα UVB, τα οποία προσφέρουν προστασία από την ακτινοβολία UVB, και τα φίλτρα ευρέως φάσματος, τα οποία παρέχουν προστασία από τις ακτίνες UVA και UVB. Τα UVB φίλτρα είναι αποτελεσματικά, καθώς μπορούν να φιλτράρουν το 90% της ακτινοβολίας UVB και έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως για δεκαετίες. Ωστόσο, τα φίλτρα UVA και τα φίλτρα ευρέως φάσματος είναι το αποτέλεσμα πρόσφατης έρευνας. Πολλά προϊόντα χρησιμοποιούν σήμερα ένα 8

34 διαφορετικό συνδυασμό των φίλτρων για να εξασφαλίσουν προστασία ευρέος φάσματος. Η αποτελεσματικότητα των οργανικών φίλτρων σχετίζεται άμεσα με τη φωτοχημική σταθερότητα, την ευκολότερη και την πιο μόνιμη διασπορά και διάλυση, και την αντίσταση στο νερό. Τα φίλτρα αυτά θα πρέπει να είναι μη τοξικά και δεν πρέπει να προκαλέσουν ερεθισμό ή αλλεργία. Μειονεκτήματα αντιηλιακών φίλτρων Αλλεργία Μια μελέτη 603 εθελοντών στην Αυστραλία έδειξε ότι το 18,9% των ατόμων που χρησιμοποιούν αντηλιακά ευρέως φάσματος με SPF 15 ή υψηλότερο, για χρονικό διάστημα επτά μηνών, εμφάνιζαν σημάδια ερεθισμού στο δέρμα. Ωστόσο, αλλεργικές αντιδράσεις σε αντηλιακά δεν βρέθηκαν. Οι αλλεργικές αντιδράσεις στα αντηλιακά είναι σπάνιες και συνήθως συμβαίνουν λόγω της παρουσίας της βενζοφαινόνης-3 (οξυβενζόνη), που είναι ο μεγαλύτερος υπεύθυνος για την ανάπτυξή της. Τα PABA, amyl dimethyl PABA και benzophenone-10, είναι γνωστοί παράγοντες πρόκλησης αλλεργίας και δεν χρησιμοποιούνται πλέον, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση των περιπτώσεων ερεθισμού του δέρματος που προκαλείται από τη συνεχή χρήση των αντηλιακών. Συστημική απορρόφηση Τα φίλτρα UV, όπως οι βενζοφαινόνες και το 2-ethylhexyl 4-methoxycinnamate, μπορούν να ανιχνευθούν στο πλάσμα και στα ούρα των ατόμων που τα χρησιμοποίησε τοπικά. Ωστόσο, οι περισσότερες μελέτες που σχετίζονται με αυτό το συμπέρασμα διεξήχθησαν με σκευάσματα που έχουν υψηλότερη συγκέντρωση αυτών των ουσιών από τη συγκέντρωση που βρέθηκε σε εμπορικώς διαθέσιμα προϊόντα. Παράγοντες που εμπλέκονται στην συστηματική απορρόφηση και τη χρόνια τοξικότητα των φίλτρων UV έχουν έντονα συζητηθεί, αλλά είναι απαραίτητο να διερευνηθούν τα διαθέσιμα στο εμπόριο αντηλιακά ώστε να αξιολογηθεί ο βαθμός απορρόφησης των φίλτρων UV και οι συνέπειες αυτής της απορρόφησης. [2] Τα οργανικά φίλτρα υπεριώδους ακτινοβολίας ανήκουν σε κάποια από τις ακόλουθες κατηγορίες: 9

35 Παράγωγα βενζοφαινόνης Παράγωγα μεθόξυκινναμομικού οξέος Παράγωγα π-αμινοβενζοικού οξέος Παράγωγα σαλικυλικού οξέος Διάφορα:butylmethoxydibenzoylmethane (Parsol 1789), drometrizole trisulphonic (Mexoryl XL), terephthalydene dicamphor sulphonic acid (Mexoryl SX), methylene bisbenzotriazol tetramethylbutylphenol (Tinasorb M) and anisotriazine (Tinasorb S). [7] Κάθε οργανικό μόριο απορροφά το μήκος κύματος του οποίου η ενέργεια ταιριάζει στη διαφορά της ενεργειακής στάθμη των ηλεκτρονίων. Κάθε μόριο έχει διαφορετικό εύρος και μήκος κύματος μέγιστης απορρόφησης. Επομένως, συνδυασμός περισσότερων φίλτρων σε ένα αντιηλιακό προϊόν παρέχει προστασία σε μεγαλύτερο εύρος ακτινοβολίας. Πίνακας 1. Φίλτρα UV Χημική Ονομασία/ ΙΝΝ/ΧΑΝ N,N,N-Trimethyl-4- (2-oxoborn-3- ylidenemethyl) anilinium methyl sulphate Benzoic acid, 2- hydroxy-, 3,3,5- trimethylcyclohexyl ester / Homosalate 2-Hydroxy-4- methoxybenzophen one / Oxybenzone 2- Phenylbenzimidazol Κοινή ονομασία CAMPHOR BENZALKONIUM METHOSULFATE CAS NUMB ER HOMOSALATE BENZOPHENONE PHENYLBENZIMIDAZ OLE SULFONIC ACID EC NUMBE R Μέγιστη συγκέντρωση στο τελικό προϊόν 6% 10% 10% 8% (ως οξύ) 10

36 e-5-sulphonic acid and its potassium, sodium and triethanolamine salts / Ensulizole 3,3'-(1,4- Phenylenedimethyle ne) bis (7,7- dimethyl-2- oxobicyclo-[2.2.1] hept-1- ylmethanesulfonic acid) and its salts / Ecamsule 1-(4-tert- Butylphenyl)-3-(4- methoxyphenyl) propane-1,3-dione / Avobenzone alpha-(2-oxoborn-3- ylidene)toluene-4- sulphonic acid and its salts 2-Cyano-3,3- diphenyl acrylic acid, 2-ethylhexyl ester / Octocrilene Polymer of N-{(2 and 4)-[(2-oxoborn-3- ylidene)methyl]benz yl}acrylamide 2-Ethylhexyl 4- methoxycinnamate / Octinoxate Ethoxylated Ethyl-4- PEG-25 PABA ISOAMYL P METHOXYCINNAMA 10-2 TE Aminobenzoate Isopentyl-4- methoxycinnamate / Amiloxate Phenol, 2-(2H- Benzotriazol-2-yl)-4- Methyl-6-(2-Methyl- 3-(1,3,3,3- Tetramethyl-1- (Trimethylsilyl)Oxy)- Disiloxanyl)Propyl TEREPHTHALYLIDENE DICAMPHOR SULFONIC ACID BUTYL METHOXYDIBENZOY LMETHANE BENZYLIDENE CAMPHOR SULFONIC ACID / OCTOCRYLENE POLYACRYLAMIDOM ETHYL BENZYLIDENE CAMPHOR ETHYLHEXYL METHOXYCINNAMA TE ETHYLHEXYL TRIAZONE DROMETRIZOLE TRISILOXANE 2,4,6-Trianilino-(p- carbo-2'-ethylhexyl- 1'-oxy)-1,3,5-triazine / % (ως οξύ) 5% - 6% (ως οξύ) % % (ως οξύ) 10% - 10% % 5% - 15% 11

37 Benzoic acid, 4,4-{[6- [[[(1,1- dimethylethyl)amino ]carbonyl]phenyl]am ino]-1,3-5-triazine- 2,4-diyl]diimino}bis-, bis(2- ethylhexyl)ester / Iscotrizinol 3-(4'- Methylbenzylidene)- dl-camphor / Enzacamene 2-Ethylhexyl salicylate / Octisalate) 2-Hydroxy-4- methoxybenzophen one-5-sulfonic acid (Benzophenone-5) and its sodium salt / Sulisobenzone 2,2'-Methylene bis(6-(2h- benzotriazol-2-yl)-4- (1,1,3,3- tetramethylbutyl)ph enol) / Bisoctrizole Sodium salt of 2,2'- bis(1,4-phenylene)- 1H-benzimidazole- 4,6-disulfonic acid / Bisdisulizole disodium (USAN) 2,2'-(6-(4- Methoxyphenyl)- 1,3,5-triazine-2,4- diyl)bis(5-((2- ethylhexyl)oxy)phen ol) / Bemotrizinol Dimethicodiethylben zalmalonate Titanium dioxide (nano) DIETHYLHEXYL BUTAMIDO TRIAZONE 4- METHYLBENZYLIDEN E CAMPHOR ETHYLHEXYL SALICYLATE BENZOPHENONE-4; BENZOPHENONE-5 METHYLENE BIS- BENZOTRIAZOLYL TETRAMETHYLBUTYL PHENOL DISODIUM PHENYL DIBENZIMIDAZOLE TETRASULFONATE BIS- ETHYLHEXYLOXYPHE NOL METHOXYPHENYL TRIAZINE / / POLYSILICONE TITANIUM DIOXIDE / / Titanium dioxide TITANIUM DIOXIDE / % / 4% % / / / / % (ως οξύ) 10% 10% (ως οξύ) 10% 10% 25% 25% 12

38 Benzoic acid, 2-[4- (diethylamino)-2- hydroxybenzoyl]-, hexylester 1,3,5-Triazine, 2,4,6- tris(1,1'-biphenyl)-4- yl-, including as nanomaterial DIETHYLAMINO HYDROXYBENZOYL HEXYL BENZOATE TRIS-BIPHENYL TRIAZINE / TRIS- BIPHENYL TRIAZINE (NANO) 70-0 / / % 10% Zinc oxide (nano) ZINC OXIDE NANO % Zinc oxide ZINC OXIDE % [8] BENZOPHENONE-4 Η Βενζοφαινόνη-4 (ΒΡ-4) χρησιμοποιείται συχνά ως φίλτρο UV σε καλλυντικά. Έχει CAS number , ονομασία κατά IUPAC 2-Hydroxy-4-methoxybenzophenone- 5-sulfonic acid, χημικό τύπο C14H12O6S, μοριακό βάρος 308,31g/mol, σημείο βρασμού 145 C και είναι διαλυτή στο νερό. Είναι λευκοκίτρινη σκόνη. [9] Δεν έχει βρεθεί να έχει γενοτοξική δράση. Η benzophenone-4 είχε θετικά αποτελέσματα στα patch-test σε σημαντικό βαθμό σε σχέση με τα άλλα φίλτρα UV ως προς την αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, καθώς και τις φωτοαλλεργικές αντιδράσεις δερματίτιδας εξ επαφής που έχουν τεκμηριωθεί ως συνέπεια της χρήσεως των χημικών φίλτρων. [10] Παρά τις συχνές ανιχνεύσεις της στο υδάτινο περιβάλλον, οι πιθανές επιπτώσεις στην υδρόβια ζωή είναι άγνωστες. Σε μία μελέτη η οποία είχε ως στόχο την αξιολόγηση των επιπτώσεων της BΕΝ-4 σε ψάρια, έδειξε χαμηλή οιστρογονική δραστηριότητα και πρόωρη ανάπτυξη του θυρεοειδούς αδένα. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η BΕΝ- 4 επηρεάζει τις φυλετικές ορμόνες των ψαριών, το οποίο είναι σημαντικό για την εκτίμηση του κινδύνου του φίλτρου. [11] 13

39 Εικόνα 1. Χημική δομή της BENZOPHENONE METHYLBENZYLIDENE CAMPHOR Το φίλτρο έχει INCI name 4-Methylbenzylidene Camphor, CAS number , χημικό τύπο C18H22Ο, μοριακό βάρος 254,37 g/mol. Είναι λευκή κρυσταλλική σκόνη, με σημείο τήξης C. Αδιάλυτο στο νερό, ελαφρώς διαλυτό στην αιθανόλη και σε φυτικά έλαια. Δεν προκαλεί φωτοτοξικότητα ή τερατογένεση. [12] Σε έρευνα, το 4-MBC αύξησε το βάρος της μήτρας σε νεαρούς μυς. Το φίλτρο μετατοπίζει την 16 α 125 Ι-οιστραδιόλη από τον ανθρώπινο οιστρογονικό υποδοχέα (ER)β. Υπήρξε καθυστέρηση της εφηβείας στους αρσενικούς ποντικούς, ενώ διαπιστώθηκε δοσοεξαρτώμενη επίδραση στο βάρος των αναπαραγωγικών οργάνων των ενήλικων αρσενικών ποντικών και των θηλυκών απογόνων της πρώτης γενιάς. Σε υψηλές δόσεις αυξήθηκε και το βάρος του θυρεοειδούς. Ιστοειδικές μεταβολές στα επίπεδα του mrna των οιστορογο-εξαρτώμενων γονιδίων σε προστάτη, μήτρα και περιοχές του εγκεφάλου καθορίστηκαν με real time PCR. [13] Εικόνα 2. 4-METHYLBENZYLIDENE CAMPHOR 14

40 OCTOCRYLENE Το octocrylene είναι οργανικό, συνθετικό φίλτρο UV που χρησιμοποιείται σε αντιηλιακά και καλλυντικά προϊόντα. Είναι άχρωμο υγρό, με σημείο βρασμού 218ºC και σημείο τήξης 14ºC, CAS Number , πυκνότητα 1,05 g/ml, ονομασία κατά IUPAC 2-Ethylhexyl 2-cyano-3,3-diphenyl-2-propenoate, μοριακή μάζα 361,48 g/mol, χημικό τύπο C24H27NO2. Το Octocrylene έχει εξαιρετική φωτοσταθερότητα, και χρησιμοποιείται ως σταθεροποιητής για άλλα φωτο-ασταθή UV-φίλτρα, και για να βελτιώσει επίσης τη συνολική σταθερότητα στο νερό. Το Octocrylene αναμιγνύεται με πολλά καλλυντικά έλαια και είναι ένα από τα λίγα UV-φίλτρα που μπορούν εύκολα να ενσωματωθούν σε αντηλιακές γέλες. Το octocrylene βρίσκεται στα περισσότερα αντιηλιακά σκευάσματα και σε πάνω από το 20% των καλλυντικών. [14] Το Octocrylene (OCT) φαίνεται να είναι ένα ισχυρό αλλεργιογόνο το οποίο οδηγεί σε δερματίτιδα εξ επαφής σε παιδιά και κυρίως φωτοαλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής στους ενήλικες με συχνά σχετιζόμενο ιστορικό φωτοαλλεργίας στην κετοπροφαίνη (ένα μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες). Η φωτοδερματίτιδα στην κετοπροφαίνη οδηγεί, σε πολλές περιπτώσεις, σε αλλεργία στο octocrylene, και παρ ότι ο μηχανισμός της αντίδρασης αυτής είναι άγνωστος, πιστεύεται ότι το octocrylene όταν διασπάται αποκτά παρόμοια δομή με την κετοπροφαίνη. [15] Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ορισμένα λιπόφιλα φίλτρα UV συσσωρεύονται σε ζώντες οργανισμούς και δρουν ως ενδοκρινικοί διαταράκτες. Οι συγκεντρώσεις του 4-MBC και του OCT, δύο ευρέως χρησιμοποιούμενων φίλτρων UV, προσδιορίστηκαν στο μυϊκό ιστό των ψαριών (πέστροφα, Salmo trutta fario) από επτά μικρά σουηδικά ποτάμια, εκ των οποίων σε όλα εισέρεαν μονάδες επεξεργασίας λυμάτων. Οι υψηλότερες μέσες συγκεντρώσεις του OCT σε σύγκριση με το 4-MBC στα ψάρια του ποταμού, και το γεγονός ότι το OCT είναι ως επί το πλείστον απόν στα ψάρια λίμνης, υποδηλώνει διαφορές στην βιοσυσσώρευση και τη διαθεσιμότητα αυτών των δύο φίλτρων UV. [16] 15

41 Εικόνα 3 Χημική δομή του OCTOCRYLENE ETHYLHEXYL METHOXYCINNAMATE Χημικός τύπος C18H26O2, μοριακό βάρος 290 g/mol, άχρωμο, ελαφρώς κίτρινο, λιπαρό υγρό. Είναι αναμείξιμο με αλκοόλες και προπυλενογλυκόλη και μη αναμείξιμο με νερό. Πειράματα σε χοίρους, κουνέλια και ανθρώπους έδειξαν ότι δεν προκαλεί δερματικούς ερεθισμούς ή ευαισθητοποίηση. Ως προς τα πειράματα σε έγκυα ζώα, κουνέλια και ποντίκια, φάνηκε ότι δεν προκαλεί τερατογένεση, πέρα από χαμηλό σωματικό βάρος στα έμβρυα. Πειράματα σε βακτήρια Salmonella και σε μύγες Drosophila έδειξαν ότι δεν προκαλεί μεταλλαξιγένεση. Η ένωση φαίνεται να έχει χαμηλή οξεία και υποχρόνια τοξικότητα σε συμβατικές δοκιμές σε ζώα. Η κλινική έρευνα δείχνει ότι αυτή η ένωση ευθύνεται πολύ σπάνια για αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής στον άνθρωπο. Δεν υπάρχει καμία μελέτη καρκινογένεσης, αλλά σε ένα ευρύ φάσμα μελετών μεταλλαξιγένεσης τα αποτελέσματα ήταν σχεδόν όλα αρνητικά. Η διαδερμική απορρόφηση στον άνθρωπο φαίνεται να είναι πολύ χαμηλή. [17] Εικόνα 4:. Χημική δομή του ETHYLHEXYL METHOXYCINNAMATE 16

42 2.2 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ 22ας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2006 H Ευρωπαϊκή Ένωση εξέδωσε ειδική οδηγία (Σύσταση της Επιτροπής της 22ας Σεπτεμβρίου 2006) σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τη χρήση των αντηλικών προϊόντων. Παρακάτω αναφέρονται τα κυριότερα σημεία. ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ 22ας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2006 σχετικά με την αποτελεσματικότητα των αντιηλιακών προϊόντων και των σχετικών ισχυρισμών. [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(2006)4089] Σύμφωνα με την πρώτη παράγραφο του άρθρου 2, της οδηγίας 76/768/ EEC, τα καλλυντικά προϊόντα που διατίθενται στην αγορά εντός της Κοινότητας δεν πρέπει να προκαλέσουν βλάβη στην ανθρώπινη υγεία, όταν χρησιμοποιούνται υπό κανονικές και προβλέψιμες συνθήκες χρήσης, λαμβάνοντας υπόψιν, κυρίως, την παρουσίαση του προϊόντος, την σήμανσή του και τις οδηγίες χρήσης του. Σύμφωνα με το άρθρο 6(3) της οδηγίας 76/768/EEC, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να εξασφαλίσουν ότι η σήμανση και η διαφήμιση των καλλυντικών προϊόντων, το κείμενο, η ονομασία, οι εικόνες ή όποιο άλλο σημάδι δεν χρησιμοποιούνται για να αποδώσουν στο προϊόν χαρακτηριστικά που δεν διαθέτει. Σύμφωνα με το άρθρο 7 α της οδηγίας 76/768/ΕΟΚ, ο παρασκευαστής ή οποιοδήποτε πρόσωπο σχετιζόμενο με την παρασκευή ή την εξαγωγή του προϊόντος πρέπει να εξασφαλίζει ότι οι αρμόδιες αρχές των ενδιαφερόμενων κρατών μελών έχουν εύκολη πρόσβαση στις πληροφορίες σχετικά με την απόδειξη των ισχυρισμών του καλλυντικού, σε περιπτώσεις ελέγχου. Παρότι η βιομηχανία έχει ήδη καταβάλει προσπάθειες στο θέμα αυτό, είναι σκόπιμο να καθοριστούν παραδείγματα ισχυρισμών που δεν πρέπει να γίνονται όσον αφορά τα αντιηλιακά προϊόντα, τα προληπτικά μέτρα που θα πρέπει να τηρούνται και τις οδηγίες χρήσης που πρέπει να συνιστώνται για ορισμένα από τα αποδιδόμενα χαρακτηριστικά. Είναι επίσης απαραίτητο να αντιμετωπιστούν ορισμένες άλλες πτυχές που αφορούν τους ισχυρισμούς που γίνονται για τα αντιηλιακά προϊόντα και την αποτελεσματικότητα των προϊόντων αυτών, δηλαδή η ελάχιστη αποτελεσματικότητα 17

43 του αντιηλιακού προϊόντος, ώστε να εξασφαλίζεται υψηλό επίπεδο προστασίας της δημόσιας υγείας και τον τρόπο με τον οποίο η επισήμανση των αντηλιακών προϊόντων να διατηρείται απλή και κατανοητή ώστε να βοηθά τον καταναλωτή στην επιλογή του κατάλληλου προϊόντος. Τα αντιηλιακά πρέπει να προστατεύουν τόσο από την UVA ακτινοβολία, όσο και από την UVB. Παρόλο που το SPF αναφέρεται μόνο στην ακτινοβολία που προκαλεί ερύθημα (δηλαδή την UVB), τα αντιηλιακά προϊόντα πρέπει να παρέχουν προστασία και από την UVA και από την UVB ακτινοβολία. Ακόμη και τα αντιηλιακά προϊόντα τα οποία είναι πολύ αποτελεσματικά και προστατεύουν τόσο από την UVΒ όσο και από την UVΑ ακτινοβολία, δεν μπορούν να εξασφαλίσουν πλήρη προστασία ενάντια στην βλαβερές επιδράσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας. Κανένα αντιηλιακό προϊόν δεν είναι σε θέση να προστατεύσει από όλη την υπεριώδη ακτινοβολία. Ως εκ τούτου, στα αντιηλιακά προϊόντα δεν θα πρέπει να υπάρχουν οι ισχυρισμοί ή να ωθούν στην δημιουργία της εντύπωσης ότι παρέχουν πλήρη προστασία από τους κινδύνους υπερέκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την έκθεση στον ήλιο των βρεφών και των μικρών παιδιών. Η έκθεση στον ήλιο κατά την παιδική ηλικία αποτελεί σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος σε μεγαλύτερη ηλικία. Επομένως, τα αντηλιακά προϊόντα δεν πρέπει να δίνουν την εντύπωση ότι παρέχουν επαρκή προστασία για μωρά και μικρά παιδιά. Με βάση διάφορες μελέτες, η Διεθνής Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας τόνισε τη σημασία της σχέσης μεταξύ της σωστής εφαρμογής των αντιηλιακών προϊόντων και του SPF που αναγράφεται στο εκάστοτε αντιηλιακό προϊόν. Ειδικότερα, η συχνή επανάληψη επάλειψης είναι μεγάλης σημασίας. Επιπλέον, προκειμένου να επιτευχθεί το επίπεδο προστασίας που υποδεικνύεται από το SPF τα αντηλιακά προϊόντα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε ποσότητες ανάλογες με αυτές που χρησιμοποιούνται κατά τη δοκιμή, δηλαδή 2mg/cm 2, που αντιστοιχεί σε 6 κουταλιές του γλυκού (περίπου 36 γραμμάρια) για το σώμα ενός ενήλικα. Η ποσότητα αυτή είναι μεγαλύτερη από αυτή που συνήθως χρησιμοποιείται από τους καταναλωτές. Η χρήση μικρότερης ποσότητας αντιηλιακού προϊόντος οδηγεί σε δυσανάλογη μείωση της προστασίας. Για παράδειγμα, αν η χρησιμοποιούμενη ποσότητα μειωθεί κατά το ήμισυ, η προστασία μπορεί να μειωθεί έως και κατά τα δύο τρίτα. 18

44 Τα αντιηλιακά προϊόντα πρέπει να είναι επαρκώς αποτελεσματικά κατά των UVB και UVA για να εξασφαλίζουν υψηλή προστασία της δημόσιας υγείας. Για το σκοπό αυτό, ένα αντιηλιακό προϊόν πρέπει να παρέχει μία ελάχιστη προστασία στις UVΒ και UVA. Ένας υψηλός δείκτης SPF (δηλαδή δείκτης προστασίας της UVB) πρέπει να περιλαμβάνει αύξηση της προστασίας από την UVA. Ως εκ τούτου, η προστασία από την ακτινοβολία UVA και UVB θα πρέπει να σχετίζονται. Ο λόγος της προστασίας της UVA προς UVΒ θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 1/3. Επιπλέον, προκειμένου να εξασφαλιστεί μια ευρεία προστασία, οι δερματολόγοι προτείνουν το κρίσιμο μήκος κύματος να είναι τουλάχιστον 370 nm. Για να διασφαλιστεί η αναπαραγωγή και η συγκρισιμότητα της συνιστώμενης ελάχιστης προστασίας από την ακτινοβολία UVB, πρέπει να χρησιμοποιείται η διεθνής μέθοδος δοκιμής του δείκτη ηλιακής προστασίας (International Sun Protection Factor Test Method-2006). Για να αξιολογηθεί η ελάχιστη προστασία από την ακτινοβολία UVA, πρέπει να χρησιμοποιηθεί η μέθοδος της επίμονης μελάγχρωσης, όπως εφαρμόζεται από την ιαπωνική βιομηχανία και τροποποιήθηκε από το Γαλλικό Οργανισμό Υγείας Agence française de sécurité sanitaire des produits de santé Afssaps. Επιπλέον θα πρέπει να μετράται το κρίσιμο μήκος κύματος. Πρέπει να δίνεται προτεραιότητα σε in vitro δοκιμασίες, οι οποίες να έχουν ισοδύναμα αποτελέσματα με τις in vivo, καθώς οι τελευταίες εγείρουν θέματα ηθικής φύσεως. Γι αυτό τον λόγο θα πρέπει να γίνουν προσπάθειες για την ανάπτυξη τέτοιων μεθόδων. Η ευρεία ποικιλία αριθμών στις ετικέτες που δηλώνουν το SPF δεν συμβάλουν στο να γίνονται οι ισχυρισμοί απλοί και κατανοητοί. Η αύξηση της προστασίας από τον έναν αριθμό στον επόμενο είναι αμελητέα, ιδιαίτερα στις υψηλές τιμές. Η αύξηση της προστασίας είναι γραμμική μόνο στην περίπτωση του ηλιακού εγκαύματος, καθώς στην συγκεκριμένη περίπτωση ένα προϊόν με SPF 30 προστατεύει δύο φορές περισσότερο από το ηλιακό έγκαυμα σε σχέση με ένα που έχει 15. Ωστόσο, ένα προϊόν με SPF 15 απορροφά το 93% της UVB ακτινοβολίας και ένα προϊόν με SPF 30 απορροφά το 97% της UVB ακτινοβολίας. Τέλος, οι δείκτες SPF άνω του 50 δεν αυξάνουν σημαντικά την προστασία από την ακτινοβολία UV. Συνεπώς, το φάσμα των επισημασμένων SPF μπορεί να μειωθεί χωρίς να μειωθεί η επιλογή των διαφόρων βαθμών SPF για τον καταναλωτή. Η επισήμανση των αντιηλιακών προϊόντων χρησιμοποιώντας μία από τις τέσσερις κατηγορίες («χαμηλή», «μεσαία», «υψηλή» και «πολύ υψηλή»),αποτελεί μια 19

45 απλούστερη και πιο κατανοητή ένδειξη της αποτελεσματικότητας των αντιηλιακών προϊόντων από μια ποικιλία διαφορετικών αριθμών. Ως εκ τούτου, η κατηγορία πρέπει να επισημαίνεται με τρόπο τουλάχιστον τόσο εμφανή όσο και του SPF. Οι καταναλωτές θα πρέπει να ενημερώνονται για τους κινδύνους που προκαλούνται από την υπερβολική έκθεση στον ήλιο. Επιπλέον, οι καταναλωτές χρειάζονται καθοδήγηση προκειμένου να επιλέξουν το κατάλληλο αντηλιακό προϊόν από άποψη αποτελεσματικότητας, λαμβάνοντας υπόψιν το βαθμό της έκθεσης στον ήλιο και τον τύπο του δέρματος. Η παρούσα Σύσταση παρέχει καθοδήγηση σε σχέση με ορισμένα από τα χαρακτηριστικά των αντιηλιακών προϊόντων και τους ισχυρισμούς που διατυπώνονται όσον αφορά την αποτελεσματικότητά τους, αλλά και σχετικά με την ελάχιστη αποτελεσματικότητα των αντιηλιακών προϊόντων ως προς τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας από τις ακτίνες UVB και UVA και σχετικά με την απλή και κατανοητή επισήμανση των αντιηλιακών προϊόντων ώστε να διευκολύνεται η επιλογή του κατάλληλου προϊόντος από τον καταναλωτή. Για τους σκοπούς της παρούσας σύστασης, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί: 1.«Αντιηλιακό προϊόν» νοείται κάθε παρασκεύασμα (όπως κρέμες, λάδια, τζελ, σπρέι) που προορίζεται να έλθει σε επαφή με το ανθρώπινο δέρμα με αποκλειστικό ή κύριο σκοπό τον προστατεύει από την υπεριώδη ακτινοβολία, με απορρόφηση, σκέδαση ή αντανάκλαση της ακτινοβολίας. 2.«Ισχυρισμός» νοείται κάθε δήλωση σχετικά με τα χαρακτηριστικά ενός αντιηλιακού προϊόντος με τη μορφή κειμένου, ονομασίας, σημάτων, εικόνων και απεικονίσεων ή άλλων σημείων που χρησιμοποιούνται στην επισήμανση, την παρουσίαση προς πώληση και τη διαφήμιση των αντιηλιακών προϊόντων. 3.«Ακτινοβολία UVB» νοείται η ηλιακή ακτινοβολία στο φάσμα nm. 4.«Ακτινοβολία UVA» νοείται η ηλιακή ακτινοβολία στο φάσμα nm. 5.«Κρίσιμο μήκος κύματος» νοείται το μήκος κύματος για το οποίο το τμήμα κάτω από την καμπύλη οπτικής πυκνότητας που ξεκινά από 290 nm είναι ίσο με το 90% του ολοκληρωμένου τμήματος μεταξύ 290 έως 400 nm. 6.«Ελάχιστη ερυθηματογόνος δόση» νοείται η ποσότητα της ενέργειας που προκαλεί ερύθημα. 7.«Δείκτης ηλιακής προστασίας(spf)» νοείται ο λόγος της ελάχιστης δόσης που προκαλεί ερύθημα στο δέρμα που προστατεύεται από αντιηλιακό προϊόν προς την ελάχιστη δόση που προκαλεί ερύθημα στο ίδιο δέρμα χωρίς προστασία. 20

46 8. «Δείκτης προστασίας UVA» νοείται ο λόγος της ελάχιστης δόσης UVA που απαιτείται για να προκληθεί μόνιμη μελάχρωση σε δέρμα προστατευμένο από αντιηλιακό προϊόν προς την ελάχιστη δόση UVA που απαιτείται για να προκληθεί μόνιμη μελάχρωση στο ίδιο δέρμα χωρίς προστασία. Στην συνέχεια, ακολουθούν ισχυρισμοί, προειδοποιήσεις κατά τη χρήση και οδηγίες χρήσης. Τα αντιηλιακά προϊόντα πρέπει να προστατεύουν τόσο από την ακτινοβολία UVB όσο και από την UVA. Δεν πρέπει να διατυπώνεται ισχυρισμός που αποδίδει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: α)100% προστασία από την ακτινοβολία UV (όπως «sunblock», «sunblocker» ή «total protection») b)δεν χρειάζεται να εφαρμόσει εκ νέου το προϊόν κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες (όπως «προστασία καθ όλη τη διάρκεια της ημέρας»). Τα αντιηλιακά προϊόντα πρέπει να φέρουν προειδοποιήσεις που να δηλώνουν ότι δεν παρέχουν 100% προστασία και συμβουλές για τις προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνονται πέρα από τη χρήση τους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει προειδοποιήσεις, όπως: «Μην εκτίθεστε για πολλή ώρα στον ήλιο, ακόμα και αν χρησιμοποιείτε αντιηλιακό προϊόν» «Κρατήστε τα βρέφη και τα μικρά παιδιά μακριά από το άμεσο ηλιακό φως» «Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο αποτελεί σοβαρή απειλή για την υγεία». Τα αντιηλιακά προϊόντα πρέπει να φέρουν οδηγίες χρήσης που θα εξασφαλίζουν ότι ο ισχυρισμός αποτελεσματικότητας του προϊόντος μπορεί να επιτευχθεί. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει οδηγίες, όπως: «Εφαρμόστε το αντιηλιακό προϊόν πριν από την έκθεση στον ήλιο» «Επαναλάβετε τη χρήση συχνά για να διατηρείτε την προστασία, ιδιαίτερα μετά από εφίδρωση, κολύμπι ή σκούπισμα». Τα αντιηλιακά προϊόντα πρέπει να φέρουν οδηγίες χρήσης για να εξασφαλιστεί ότι έχει εφαρμοστεί επαρκής ποσότητα στο δέρμα ώστε να επιτευχθεί η αποτελεσματικότητα την οποία ισχυρίζεται το προϊόν. Αυτό μπορεί να γίνει, για παράδειγμα, δηλώνοντας την απαιτούμενη ποσότητα με ένα διάγραμμα, μια απεικόνιση ή ένα όργανο μέτρησης. Τα αντιηλιακά προϊόντα πρέπει να φέρουν επεξήγηση των κινδύνων που συνδέονται με τη χρήση μειωμένης ποσότητας, όπως 21

47 «Προειδοποίηση: η μείωση της ποσότητας αυτής θα μειώσει σημαντικά το επίπεδο προστασίας». Ως προς την ελάχιστη αποτελεσματικότητα, τα αντιηλιακά προϊόντα πρέπει να παρέχουν έναν ελάχιστο βαθμό προστασίας από τις UVB και UVA ακτινοβολίες. Ο βαθμός προστασίας πρέπει να υπολογίζεται με τυποποιημένες, αναπαράξιμες μεθόδους δοκιμής και να λαμβάνει υπόψιν η φωτο-αποικοδόμηση. Προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στις in vitro μεθόδους δοκιμών. Ο ελάχιστος βαθμός προστασίας που παρέχουν τα αντιηλιακά προϊόντα πρέπει να είναι ως εξής: Προστασία UVB με SPF 6, όπως υπολογίζεται με χρήση της διεθνούς μεθόδου υπολογισμού του δείκτη προστασίας (2006) ή σε ισοδύναμο βαθμό προστασίας που υπολογίζεται με οποιαδήποτε μέθοδο in vitro. Προστασία UVA του παράγοντα προστασίας UVA (UVA-PF) στο 1/3 του SPF, όπως υπολογίζεται με χρήση της μεθόδου επίμονης μελάγχρωσης όπως τροποποιήθηκε από το γαλλικό οργανισμό υγείας Agence française de sécurité sanitaire des produits de santé - Afssaps ή σε ισοδύναμο βαθμό προστασίας που υπολογίζεται με οποιαδήποτε μέθοδο in vitro. Κρίσιμο μήκος κύματος 370 nm, όπως υπολογίζεται με χρήση της μεθόδου δοκιμής του κρίσιμου μήκους κύματος. Οι ισχυρισμοί σε σχέση με την αποτελεσματικότητα πρέπει να είναι απλοί και κατανοητοί. Οι ισχυρισμοί που αφορούν την αποτελεσματικότητα των αντιηλιακών προϊόντων πρέπει να είναι απλοί, σαφείς και κατανοητοί και να βασίζονται σε τυποποιημένα, αναπαράξιμα κριτήρια. Ισχυρισμοί που αφορούν την UVB και UVA προστασία θα πρέπει να γίνονται μόνο εάν η προστασία είναι ίση ή μεγαλύτερη του 10. Η αποτελεσματικότητα των αντιηλιακών προϊόντων πρέπει να αναγράφεται στην ετικέτα με αναφορά στις κατηγορίες όπως «χαμηλή», «μεσαία», «υψηλή» και «πολύ υψηλή». Κάθε κατηγορία πρέπει να ισοδυναμεί με έναν τυποποιημένο βαθμό προστασίας από τις UVB και UVA ακτινοβολίες. Η ποικιλία των αριθμών που χρησιμοποιούνται στις ετικέτες για την υπόδειξη των παραγόντων προστασίας από τον ήλιο θα πρέπει να περιορίζεται ώστε να διευκολύνεται η σύγκριση μεταξύ διαφορετικών προϊόντων χωρίς να περιορίζεται η 22

48 επιλογή για τον καταναλωτή. Στον πίνακα 2 παρουσιάζονται τα φάσματα των δεικτών ηλιακής προστασίας για κάθε κατηγορία και η σχετική επισήμανση που προτείνεται. Πίνακας 2: Επισήμανση προϊόντων και η αντίστοιχη προστασία Κατηγορία στην ετικέτα Χαμηλή προστασία SPF στην ετικέτα 6 6-9,9 SPF κατά τη μέτρηση ,9 Προτεινόμενη ελάχιστη προστασία της UVA ακτινοβολίας Προτεινόμενο ελάχιστο κρίσιμο σημείο Μέτρια προστασία , , ,9 Το 1/3 του αναγραφόμενου SPF 370 nm Υψηλή προστασία , ,9 Πολύ υψηλή προστασία [19] Να σημειωθεί ότι τα προϊόντα με SPF κάτω από 6 δεν κατατάσσονται πλέον ως αντηλιακά, επειδή ο κύριος σκοπός του προϊόντος (προστασία από τον ήλιο) δεν επιτυγχάνεται λόγω της χαμηλής προστατευτικής επίδρασης. [1] FDA Ο FDA έλαβε μέτρα προκειμένου να προστατέψει την υγεία των καταναλωτών. Κάποια από αυτά είναι: Ρύθμιση των μεθόδων υπολογισμού της αποτελεσματικότητας των αντιηλιακών προϊόντων και επισήμανσή τους που ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Μέγιστη επιτρεπόμενη τιμή του SPF να είναι

49 Δεδομένα πληροφορίας και ασφάλειας για αντιηλιακά προϊόντα σε ορισμένες μορφές (όπως σπρέι). Οδηγία ως προς τους παρασκευαστές προκειμένου οι δοκιμασίες και η επισήμανση να γίνει σύμφωνα με τις νέες προϋποθέσεις. Σύμφωνα με τους κανονισμούς που ισχύουν από 18/06/2012, τα προϊόντα τα οποία επιτρέπεται να γράφουν ότι προστατεύουν από ευρύ φάσμα είναι εκείνα με SPF μεγαλύτερο ή ίσο του 15. Επομένως, σύμφωνα με τους νέους κανονισμούς τα προϊόντα με δείκτη προστασίας 15 ή ανώτερο θα τον αναγράφουν στην ετικέτα και παράλληλα θα αναγράφεται ότι προστατεύουν σε «ευρύ φάσμα». Τα συγκεκριμένα προϊόντα θα αναγράφουν ότι προστατεύουν όχι μόνο από το ηλιακό έγκαυμα, αλλά και από τον καρκίνο του δέρματος και την πρόωρη γήρανση, λόγω φωτογήρανσης. Αντίστοιχα, όσα προϊόντα δεν αναγράφουν ότι προστατεύουν σε «ευρύ φάσμα» και έχουν τιμή SPF μεταξύ 2 και 14, προστατεύουν μόνο από το ηλιακό έγκαυμα. Τα συγκεκριμένα προϊόντα θα πρέπει να έχουν σημάνσεις όπως: «Κίνδυνος καρκίνου/γήρανσης του δέρματος: περνώντας χρόνο στον ήλιο αυξάνεις την πιθανότητα καρκίνου του δέρματος ή πρόωρης γήρανσης του δέρματος. Το συγκεκριμένο προϊόν έχει αποδειχθεί ότι αποτρέπει το ηλιακό έγκαυμα αλλά όχι τον καρκίνο του δέρματος ή την πρόωρη γήρανση.» Ο ισχυρισμός αντίστασης στο νερό στην ετικέτα του προϊόντος πρέπει να αναφέρεται στον χρόνο στον οποίο ο καταναλωτής θα έχει τον αναγραφόμενο δείκτη προστασίας, ενώ κολυμπάει ή ιδρώνει. Στην ετικέτα επιτρέπεται η αναγραφή είτε 40 είτε 80 λεπτών. Θα πρέπει να αναγράφεται στο προϊόν «Να μη χρησιμοποιείται σε ερεθισμένο δέρμα ή δέρμα με πληγές», «Το προϊόν να μη χρησιμοποιείται κοντά στην περιοχή των ματιών. Σε περίπτωση που έρθει σε επαφή με τα μάτια, ξεπλύνετε με άφθονο νερό», «Σε περίπτωση εμφάνισης ερεθισμού διακόψτε την χρήση και απευθυνθείτε σε γιατρό». Οι κατασκευαστές δεν μπορούν να δηλώνουν ισχυρισμούς όπως «αδιάβροχο προϊόν» ή «ανθεκτικό στον ιδρώτα» και ότι τα προϊόντα «μπλοκάρουν» την ηλιακή ακτινοβολία. Επίσης απαγορεύεται η αναγραφή «άμεσης προστασίας» και ότι παρέχουν προστασία για πάνω από 2 ώρες χωρίς ακολουθούμενη επανάληψη επάλειψης, εκτός και αν υπάρχουν δεδομένα που το αποδεικνύουν και λάβει έγκριση από τον FDA. 24

50 Τον Ιούνιο του 2011 o FDA εξέδωσε οδηγία σύμφωνα με την οποία προϊόντα με SPF πάνω από 50 θα αναγράφονται ως SPF50+. Τα προϊόντα με SPF πάνω από 50 δεν παρέχουν σημαντική προστασία σε σχέση με εκείνα που έχουν SPF 50. Τα αντιηλιακά σπρέι θα πρέπει παράλληλα να έχουν συμπληρωματικά δεδομένα ασφάλειας σε περίπτωση που κατά την εφαρμογή γίνει μη ηθελημένα εισπνοή τους. [20] [21] 2.3 ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΕΙΑΣ SPF in vivo Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε τη CEN (Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης- European Committee for Standardization) να καθιερώσει ένα ευρωπαϊκό πρότυπο για τις μεθόδους δοκιμασιών ως προς την αποτελεσματικότητα των αντιηλιακών προϊόντων, καθώς η απόδειξη των ισχυρισμών είναι απαραίτητη προκειμένου να προστατευτεί η δημόσια υγεία. Για τους σκοπούς της παρούσας εντολής για τυποποίηση, "αντιηλιακό προϊόν" νοείται "κάθε παρασκεύασμα (όπως, για παράδειγμα, κρέμα, έλαιο, ζελέ, σπρέι) που προορίζεται να τοποθετηθεί σε επαφή με το ανθρώπινο δέρμα με αποκλειστικό ή κύριο σκοπό να το προστατεύσει από την ακτινοβολία UV μέσω της απορρόφησης, διασποράς ή της αντανάκλασης της ακτινοβολίας». Το ευρωπαϊκό πρότυπο για τις μεθόδους δοκιμών για την αποτελεσματικότητα των αντιηλιακών προϊόντων πρέπει να αφορούν : Προστασία από τα ηλιακά εγκαύματα (δηλαδή κυρίως την ακτινοβολία UVB) Προστασία από την ακτινοβολία UVA. Προσδιορισμό του κρίσιμου μήκους κύματος, δηλαδή το μήκος κύματος για το οποίο το τμήμα κάτω από την καμπύλη οπτικής πυκνότητας που ξεκινά από 290 nm είναι ίσο με το 90% του ολοκληρωμένου τμήματος μεταξύ nm. Δύο από τις μεθόδους δοκιμών που υποβάλλονται με αυτή την εντολή είναι δοκιμές invivo στις οποίες υποβάλλονται άνθρωποι ως εθελοντές. Εκτός από αυτές τις μεθόδους in-vivo, η CEN καλείται να λάβει υπόψιν και in-vitro μεθόδους, οι οποίες να : Οδηγούν σε αποτελέσματα συγκρίσιμα με εκείνα που λαμβάνονται με τις μεθόδους in-vivo. Είναι αναπαράξιμα. 25

51 2.3.1 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΟΥ SPF Ο δείκτης προστασίας (SPF) που προσδιορίζεται in vivo είναι πλέον ένας παγκόσμιος δείκτης της αποτελεσματικότητας των αντιηλιακών προϊόντων από το ηλιακό έγκαυμα. Ιστορικά, οι πρώτες γνωστές μελέτες για την ίδρυση της βάσης για τον SPF ή δείκτη Προστασίας ( IP ) ξεκίνησαν το 1930 και δημοσιεύθηκαν το 1940 από τους H. Blum et al. και το 1950 από τον R. Schulze. Αυτές οι μελέτες και άλλα έργα τυποποίησης και επιστημονικές ομάδες οδήγησαν στον ορισμό της έννοιας της ελάχιστης ερυθηματογόνου δόσης (MED) και του SPF και με την πρώτη τυποποιημένη μέθοδο για τον προσδιορισμό του SPF και την επισήμανση η οποία εκδόθηκε από το FDA στις ΗΠΑ («Προτεινόμενη Μονογραφία») το Ακολούθησε το 1984 ο κανόνας DIN67501 στη Γερμανία, ο οποίος εφαρμόζεται κυρίως στην Ευρώπη. Αυτά τα δύο πρότυπα διέφεραν κυρίως όσον αφορά τον τύπο της πηγής υπεριώδους που χρησιμοποιείται (Αντίστοιχα τεχνητή πηγή ξένου ή φυσικό ηλιακό φως και λαμπτήρας υδραργύρου) και το ποσοστό του υπό εφαρμογή προϊόντος στο δέρμα ( 2.0 και 1.5 mg/cm 2 ), τα οποία οδηγούν σε ορισμένες διαφορές στους μετρούμενους SPF. Όλα τα πρότυπα που εκδόθηκαν στην πορεία διατήρησαν ως πηγή την τεχνητή πηγή ξένου και την εφαρμογή του προϊόντος σε ποσοστό 2mg/cm 2. Παρόμοια πρότυπα με του FDA εκδόθηκαν από την Standards Association of Australia (SAA) το 1986, η οποία συμπεριέλαβε και την μέτρηση SPF και την μέτρηση ανθεκτικότητας στο νερό, και από την Ιαπωνική Ένωση Βιομηχανίας Καλλυντικών (Japan Cosmetic Industry Association (JCIA)) το Αυτές οι μέθοδοι αναθεωρήθηκαν το 1986, 1993, 1997 και 1998 (Αυστραλιανό Πρότυπο) και το 1999 (Ιαπωνικά Πρότυπο). Το Προεδρείο Προτύπων της Νότιας Αφρικής (SABS) παρουσίασε μια παρόμοια μέθοδο το 1992, η οποία αναθεωρήθηκε το Μια νέα έκδοση του προτύπου FDA («Δοκιμαστική Τελική Μονογραφία») εκδόθηκε το Η εφαρμογή της έκδοσης του 1999 («Τελική Μονογραφία»), έχει αναβληθεί επ' αόριστον. Τα πρότυπα της Νέας Ζηλανδίας ενοποιήθηκαν με τα πρότυπα της Αυστραλίας για την από κοινού νέα έκδοση τους (AS/NZS 2604 : 1993 ) το 1993 και την αναθεωρημένη εκδοχή τους το Η Ευρωπαϊκή Ένωση Καλλυντικών, προϊόντων αρωματοποιίας και καλλωπισμού, European Cosmetic, Toiletry and Perfumery Association (COLIPA), στη μέθοδο δοκιμής του SPF το 1994, εισήγαγε νέες τεχνικές για να χαρακτηρίσει και να καθορίσει 26

52 το φάσμα εκπομπής της πηγής UV και να επιλέξει τους τύπους δέρματος με βάση το χρώμα. Η αυστριακή ÖNORM το 1998 και το νέο πρότυπο DIN 1999 ευθυγραμμίστηκαν με τη μέθοδο COLIPA Πιο πρόσφατα, η Κορέα, η Κολομβία και η Mercosur (2002) υιοθέτησαν τις μεθόδους που αναφέρονται στα πρότυπα του FDA ή της COLIPA. Η Κίνα εξετάζει επίσης τη θέσπιση ενός προτύπου SPF. Η COLIPA,η JCIA και η CTFA-SA ξεκίνησαν συζήτηση σχετικά με την εναρμόνιση της μεθόδου μέτρησης SPF το Μια κοινή συμφωνία διεθνούς μεθόδου μέτρησης του SPF επετεύχθη τον Οκτώβριο του Το 2005, η CTFA εξέφρασε το ενδιαφέρον της να έχει μια κοινή διεθνή μεθοδολογία SPF με τη COLIPA, JCIA και CTFA-SA. Αυτή η ενημερωμένη έκδοση είναι η επίτευξη των συζητήσεων η οποία ξεκίνησε τον Ιούνιο του Μικρές τροποποιήσεις εισήχθησαν στις κατευθυντήριες γραμμές οι οποίες αντανακλούν την εμπειρία των τεχνικών και των εμπειρογνωμόνων. Το επίπεδο της προστασίας από τον ήλιο μετράται παραδοσιακά με τη χρήση του συντελεστή ηλιακής προστασίας ή δοκιμή SPF, η οποία χρησιμοποιεί την αντίδραση του δέρματος σε ερύθημα στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) ακτινοβολία ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο SPF είναι μια αναλογία που υπολογίζεται από τις ενέργειες που απαιτούνται για να προκληθεί μία ελάχιστη ερυθηματογόνος απόκριση με και χωρίς αντιηλιακό προϊόν που εφαρμόζεται στο δέρμα ανθρώπων εθελοντών, χρησιμοποιώντας υπεριώδη ακτινοβολία συνήθως από μια τεχνητή πηγή ΗΘΙΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Οι βασικές αρχές για τη διεξαγωγή δοκιμών σε ανθρώπους περιγράφονται από την ακόλουθα έγγραφα: Παγκόσμια Διακήρυξη Ιατρικού Συλλόγου Ελσίνκι ενσωματωμένη σε διάφορες αναθεωρήσεις ( ). Εθνικές διατάξεις που αφορούν ανθρώπινες μελέτες. Σύμφωνα με αυτές τις βασικές αρχές, τα ακόλουθα σημεία υπερτονίζονται εφόσον ισχύουν άμεσα σε μελέτες μέτρησης SPF: 27

53 Οι μετρήσεις προστασίας από τον ήλιο εκτελούνται ώστε να αξιολογηθεί το επίπεδο προστασίας που παρέχουν τα καλλυντικά προϊόντα στους καταναλωτές που εκτίθενται στο φως του ήλιου, με σωστή εφαρμογή. Τέτοιες μελέτες δεν θα πρέπει να έχουν ως αντίκτυπο επιβλαβείς, μακροχρόνιες επιπτώσεις στους εθελοντές. Οι δοκιμές πρέπει να εκτελούνται από εκπαιδευμένο και εξειδικευμένο προσωπικό, προκειμένου να αποφευχθεί οποιαδήποτε βλάβη στο δέρμα των εθελοντών που συμμετέχουν στη δοκιμή. Πριν από την έναρξη κάθε δοκιμής ο επόπτης της μελέτης της πειραματικής μονάδας πρέπει να κατέχει επαρκή πληροφόρηση για το προϊόν που πρόκειται να ελεγχθεί, την αξιολόγηση της προ-κλινικής ασφάλειας του και τυχόν προειδοποιήσεις. Τα παιδιά δεν πρέπει να συμμετέχουν στις δοκιμές μέτρησης SPF ΟΡΙΣΜΟΙ ΟΡΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ UV Τα όρια στα φάσματα που δέχονται οι φωτο-βιολόγοι και οι δερματολόγοι για τον προσδιορισμό του SPF είναι: UVB: 290nm - 320nm UVA: 320nm - 400nm UVA II: nm UVA I: nm ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΕΡΥΘΗΜΑΤΟΓΟΝΟΣ ΔΟΣΗ (MED) Η ελάχιστη ερυθηματογόνος δόση στο ανθρώπινο δέρμα ορίζεται ως η χαμηλότερη δόση υπεριώδους ακτινοβολίας που παράγει το πρώτο αισθητό και σαφές ερύθημα με καθορισμένα σύνορα στο μεγαλύτερο μέρος της έκθεσης UV, 16 έως 24 ώρες μετά την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Η MED σε απροστάτευτο δέρμα αναφέρεται ως «MEDu» και η MED για το δέρμα που προστατεύται από αντιηλιακό προϊόν αναφέρεται ως «MEDp». 28

54 ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ SPF Μία μεμονωμένη τιμή του δείκτη ηλιακής προστασίας (SPF) για ένα προϊόν ορίζεται ως ο λόγος της ελάχιστης ερυθηματογόνου δόσης στο δέρμα (MEDp) που προστατεύεται από προϊόν ως προς την ελάχριστη ερυθηματογόνο δόση σε απροστάτευτο δέρμα (MEDu). MEDi (protected skin) MEDpi SPFi = = MEDi (unprotected skin) MEDui Το SPF για το προϊόν είναι ο αριθμητικός μέσος όρος όλων των έγκυρων τιμών των μεμονωμένων SPF που ελήφθησαν από όλα τα άτομα στο τεστ και εκφράζεται με ακρίβεια δεκαδικού ψηφίου ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ Η Διεθνής μέθοδος μέτρησης του SPF είναι μια εργαστηριακή μέθοδος που χρησιμοποιεί μια λάμπα ξένου ως ηλιακό προσομοιωτή (ή ισοδύναμο) καθορισμένης και γνωστής απόδοσης. Για τον προσδιορισμό του SPF, προκαλείται μία σταδιακή σειρά από καθυστερημένες απαντήσεις ερυθήματος σε ένα αριθμό μικρών υποπεριοχών του δέρματος των επιλεγμένων εθελοντών. Η δοκιμή περιορίζεται στην περιοχή της πλάτης μεταξύ της μέσης και της γραμμής του ώμου. Μια περιοχή του δέρματος κάθε υποκειμένου εκτίθεται σε υπεριώδη ακτινοβολία χωρίς καμία προστασία και μία άλλη (διαφορετική) περιοχή εκτίθεται μετά την εφαρμογή ενός αντιηλιακού προϊόντος. Επιπλέον τουλάχιστον μία περαιτέρω περιοχή εκτίθεται μετά από εφαρμογή ενός αντιηλιακού προϊόντος αναφοράς. Με σταδιακή αύξηση της δόσης της UV ακτινοβολίας, διαφόρων βαθμών δερματικά ερυθήματα (ερυθρότητα λόγω επιφανειακής αγγειοδιαστολής) παράγονται. Αυτές οι καθυστερημένες ερυθηματογόνες αντιδράσεις αξιολογούνται οπτικά για την ένταση της ερυθρότητας 16 έως 24 ώρες μετά την ακτινοβολία UV, με την κρίση ενός εκπαιδευμένου αξιολογητή. 29

55 Η ελάχιστη ερυθηματογόνος δόση (MED) για απροστάτευτο το δέρμα (MEDu) και η MED που λαμβανεται μετά την εφαρμογή ενός αντιηλιακού προϊόντος (δηλαδή το MED για το προστατευμένο δέρμα, MEDp) από τον ίδιο εθελοντή πρέπει να καθορίζονται την ίδια μέρα. Περισσότερα του ενός προϊόντα μπορούν να δοκιμαστούν σε έναν εθελοντή σε μία μόνο δοκιμή. Ένας ατομικός δείκτης προστασίας (SPFi) για κάθε άτομο υπολογίζεται από τον λόγο MEDpi / MEDui. Ο δείκτης προστασίας για το προϊόν (SPF) είναι ο αριθμητικός μέσος όρος όλων των έγκυρων SPF αποτελεσμάτων από κάθε εθελοντή που εξετάστηκε και πρέπει να εκφράζεται με ακρίβεια δεκαδικού. Για την υπολογισμό του SPF ένα ελάχιστο των 10 έγκυρων αποτελεσμάτων και ένα ανώτατο όριο των 20 θα πρέπει να χρησιμοποιούνται. Τα όρια εμπιστοσύνης (95% Διάστημα Εμπιστοσύνης) για τη μέση τιμή SPF πρέπει να εμπίπτουν στο φάσμα ± 17% του μέσου όρου SPF. Κάθε δοκιμασία πρέπει να περιλαμβάνει ένα κατάλληλο προϊόν ως σημείο αναφοράς με τιμή SPF ανάλογη της αναμενόμενης τιμής του εξεταζόμενου προϊόντος. Το μετρούμενο SPF πρέπει να εμπίπτει στο αναμενόμενο εύρος ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΦΩΤΟΤΥΠΟΣ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ Ο φωτότυπος του δέρματος των εθελοντών που περιλαμβάνονται στη δοκιμή SPF πρέπει να ανήκει στους φωτότυπους Ι, ΙΙ, ή ΙΙΙ σύμφωνα με την κατάταξη Fitzpatrick ή πρέπει να έχουν τιμή ITA αξίας> 28 σύμφωνα με τις χρωματομετρικές μεθόδους και να μην έχουν μαυρίσει στην περιοχή δοκιμής. Οι ορισμοί των φωτότυπων του δέρματος κατά Fitzpatrick, βασίζονται στα πρώτα 30 με 45 λεπτά έκθεσης στον ήλιο μετά από ένα χειμώνα χωρίς καμία έκθεση στον ήλιο, δηλαδή: Τύπος Ι: Καίγεται πάντα εύκολα, ποτέ δεν μαυρίζει Τύπος ΙΙ: Καίγεται πάντα εύκολα, μαυρίζει ελάχιστα Τύπος ΙΙΙ: Καίγεται μέτρια, μαυρίζει σταδιακά Τύπος IV: Καίγεται ελάχιστα, πάντα μαυρίζει Τύπος V: Σπάνια καίγεται, μαυρίζει έντονα Τύπος VI: Ποτέ δεν καίγεται, βαθιά μαυρισμένος 30

56 Οι τιμές ITA και οι κατηγορίες του χρώματος του δέρματος ορίζονται από τις χρωματομετρικές περιγραφές των Chardon et al. (1990) χρησιμοποιώντας το CIE (1976) L*a*b* χρωματικό χώρο. Πολύ Ανοιχτόχρωμο δέρμα τιμές ITA > 55 Ανοιχτόχρωμο δέρμα - τιμές ITA από 41 έως 55 Ενδιάμεσο δέρμα- τιμές ITA από 28 έως 41 Μαυρισμένο δέρμα - ITA τιμές από 10 έως 28 Καφέ δέρμα - τιμές ITA από -30 με 10 Μαύρο δέρμα- τιμές ITA -30 όπου: ITA = [τόξο εφαπτομένης ((L*-50) / b *)] 180 / Ένας εκπαιδευμένος επιστήμονας πρέπει να εξετάσει τους εθελοντές ώστε να βεβαιωθεί ότι δεν θα τεθεί σε κίνδυνο η υγεία τους, αλλά και ότι τα αποτελέσματα της μελέτης δεν θα αλλοιωθούν λόγω δυσμενών δερματικών καταστάσεων, όπως κάποια δερματική βλάβη, κηλίδων ή ύπαρξη ιστορικού ανώμαλης απόκρισης στην ηλιακή ακτινοβολία. Στην προ-επιλογή των εθελοντών για τον προσδιορισμό του δείκτη προστασίας (SPF) των αντηλιακών, χρησιμοποιείται παραδοσιακά το κριτήριο του φωτότυπου του δέρματος, διότι το ατομικό MED μπορεί να ποικίλλει ευρέως μεταξύ των ατόμων ανάλογα με την ικανότητά τους στο να παθαίνουν ηλιακά εγκαύματα και να μαυρίζουν από τον ήλιο. Αυτή η διαφοροποίηση του μη προστατευμένου MEDu γενικά οδηγεί σε μία αντίστοιχη και εξαρτώμενη μεταβολή στον προστατευόμενο MEDp. Επειδή η τιμή SPF εκφράζεται ως ο λόγος του MEDp προς το MEDu, οι παραλλαγές αυτές θα πρέπει να αντισταθμιστούν μερικώς και γενικά δεν θα πρέπει να επηρεάζουν το υπολογιζόμενο SPF. Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί ότι, όπως η μελάγχρωση του δέρματος αυξάνεται (από το φωτότυπο του δέρματος Ι έως IV), οι χρόνοι έκθεσης αυξάνονται και το SPF τείνει να μειώνεται. Επιπλέον, συγκρίνοντας τους εθελοντές των ίδιων φωτοτύπων (Ι έως IV) χωρίς μαύρισμα λόγω ήλιου και στη συνέχεια, μετά το μαύρισμα, προέκυψε το ίδιο συμπέρασμα. Αυτές οι παρατηρήσεις υποδεικνύουν ότι μόνο οι φωτότυποι Ι-ΙΙΙ θα 31

57 πρέπει να χρησιμοποιηθούν στη δοκιμή SPF και ότι πρέπει να αποφεύγεται η συμπερίληψη μαυρισμένων εθελοντών με αυτούς τους φωτότυπους. Οι μελέτες συσχέτισης μεταξύ του ατομικού SPF των αντιηλιακών προϊόντων και των χρωματομετρικών χαρακτηριστικών του δέρματος των εθελοντών κατά τη στιγμή του καθορισμού SPF έδειξαν ότι το SPF αρχίζει να μειώνεται σημαντικά όταν η Ατομική Γωνία Τυπολογίας -Individual Typology Angle (ITA ) των εθελοντών είναι κάτω από περίπου 28 (δηλαδή από την "ενδιάμεση" κατηγορία χρώματος του δέρματος έως του «μαυρισμένου»). Τα ευρήματα αυτά δικαιολογούν τον αποκλεισμό των φωτοτύπων δέρματος IV ή κατηγορία χρώμα του δέρματος "μαύρισμενο / ματ". Η μέτρηση του χρώματος του δέρματος στο σύστημα L*a* b*, όπως ορίζεται από την "Commission Internationale de l'eclairage» και ο χαρακτηρισμός του χρώματος από το ΙΤΑ κατά το χρόνο της δοκιμής SPF μπορεί να επιτρέψει την επιλογή των εθελοντών, μαυρισμένων ή όχι σύμφωνα με την πραγματική απόκριση τους στην υπεριώδη ακτινοβολία εκείνη τη στιγμή ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΜΕΛΕΤΕΣ Μεταξύ δύο συμμετοχών ενός εθελοντή σε μελέτη θα πρέπει να μεσολαβεί επαρκές χρονικό διάστημα, προκειμένου να υποχωρήσει το μαύρισμα που προκλήθηκε στην πρώτη μελέτη. Οι δύο μήνες θεωρούνται επαρκές χρονικό διάστημα. Πρέπει να δοθεί γραπτή, υπογεγραμμένη συγκατάθεση απ όλους τους εθελοντές ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ Το ελάχιστο 10 έγκυρα και το μέγιστο 20 έγκυρα αποτελέσματα πρέπει να καταγράφονται για κάθε δοκιμή. Το πολύ πέντε μεμονωμένα αποτελέσματα μπορούν να εξαιρεθούν από τον υπολογισμό της μέσης τιμής SPF αλλά κάθε εξαίρεση πρέπει να αιτιολογείται. Όλα τα επιμέρους αποτελέσματα πρέπει να περιλαμβάνονται στην έκθεση, ακόμη και εάν δεν περιλαμβάνονται στον υπολογισμό του μέσου όρου SPF. Ένα ελάχιστο των 10 έγκυρων αποτελεσμάτων είναι επαρκές μόνο εάν το διάστημα εμπιστοσύνης 95% (95% CI) του μέσου όρου SPF είναι εντός του ± 17% του μέσου όρου SPF (π.χ. εάν η μέση τιμή SPF είναι 10,0, το CI πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 8,3 και 11.7). Σε αντίθετη περίπτωση, ο αριθμός των ατόμων αυξάνεται σταδιακά από 10 έως ότου το στατιστικό κριτήριο αυτό πληρείται (μέχρι ένα μέγιστο των 20 έγκυρων 32

58 αποτελεσμάτων από ένα μέγιστο των 25 εθελοντών που εξετάζονται). Εάν το στατιστικό κριτήριο δεν έχει ανταποκριθεί μετά από 20 έγκυρα αποτελέσματα από το πολύ 25 άτομα, τότε η δοκιμή πρέπει να απορριφθεί ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΛΕΓΧΟΥ Η πλάτη είναι η επιλεγμένη ανατομική περιοχή για την περιοχή δοκιμής. Οι επιμέρους περιοχές δοκιμής πρέπει να οριοθετηθούν εντός της περιοχής μεταξύ της γραμμής της ωμοπλάτης και της μέσης. Οι προεξοχές του σκελετού και ακραίες περιοχές καμπυλότητας θα πρέπει να αποφεύγονται ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ Συνιστάται οι νέοι εθελοντές πρώτα να συμβουλευτούν έναν επαγγελματία υγείας ώστε να εκτιμηθεί η ιατρική τους κατάσταση και η καταλληλότητά τους πριν από την ένταξη τους στη δοκιμή. Οι εθελοντές θα πρέπει να ελέγχονται οπτικά από ένα εκπαιδευμένο επιστήμονα πριν από τη συμμετοχή σε μια μελέτη: το χρώμα του δέρματός τους πρέπει να είναι ομοιόμορφο σε όλη την περιοχή δοκιμής χωρίς χρώση, σπίλους, ή παρόμοια, και χωρίς ηλιακό έγκαυμα (ερύθημα). Οι εθελοντές θα πρέπει να μην έχουν καμία έκθεση στον ήλιο στην περιοχή της πλάτης για τουλάχιστον 4 εβδομάδες πριν από την δοκιμή SPF. Οι εθελοντές θα πρέπει να ενημερώνονται κατάλληλα για τους στόχους και τους πιθανούς κινδύνους (άμεσες ή δευτερογενείς επιδράσεις) της μελέτης και οποιαδήποτε ενόχληση που μπορεί να αντιμετωπίσουν. Κάθε άτομο πρέπει να δώσει μια γραπτή συμφωνία συμμετοχής στις δοκιμές SPF (η ελεύθερη ανεπίσημη γραπτή συναίνεση είναι υποχρεωτική πριν από την είσοδο στην μελέτη, σύμφωνα με την γενική δήλωση του Ελσίνκι) ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ Οι ακόλουθοι όροι θα πρέπει να αποκλείουν αυτόματα έναν εθελοντή από την ομάδα δοκιμής: Παιδιά (SCCNFP / 0557/02) και άτομα κάτω από την ηλικία συγκατάθεσης. Έγκυοι ή θηλάζουσες γυναίκες. 33

59 Εθελοντές οι οποίοι λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή με πιθανή φωτοευαισθητοποίηση. Άτομα που λαμβάνουν αντι-φλεγμονώδη φάρμακα. Άτομα με δερματικά προβλήματα. Άτομα με ιστορικό ανώμαλης αντίδρασης στον ήλιο. Άτομα που χρησιμοποιούν κρεβάτια μαυρίσματος. Άτομα που έχουν σημάδια, κηλίδες ή σπίλους ή παρουσιάζουν υπάρχουσα βλάβη από τον ήλιο στην επιφάνεια της δοκιμής ΠΗΓΗ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ Προτείνεται λυχνία ξένου ως ηλιακός προσομοιωτής με τα κατάλληλα φίλτρα ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ Ο ηλιακός προσομοιωτής UV πρέπει να εκπέμπει συνεχές φάσμα χωρίς κενά ή ακραίες κορυφές εκπομπής στην περιοχή UV. Η παραγωγή ακτινοβολίας του ηλιακού προσομοιωτή UV πρέπει να είναι σταθερή, ομοιόμορφη σε όλη την δέσμη εξόδου και κατάλληλα φιλτραρισμένη ώστε να δημιουργεί ένα φάσμα του οποίου η ποιότητα να συμμορφώνεται με τα απαιτούμενα όρια. Για να εξασφαλιστεί ότι οι κατάλληλες ποσότητες της UVA ακτινοβολίας περιλαμβάνονται στο φάσμα του ηλιακού προσομοιωτή σε όλο το εύρος UVΑ, το συνολικό ποσοστό της UVA ΙΙ ( nm) ακτινοβολίας του προσομοιωτή πρέπει να ισούται ή να υπερβαίνει το 20% του συνολικού UV ( nm) ακτινοβολίας. Επιπλέον, η περιοχή UVA Ι ( nm) ακτινοβολίας πρέπει να ισούται ή να υπερβαίνει το 60% της συνολικής ακτινοβολίας UV. Οι προδιαγραφές της φασματικής πηγής περιγράφονται με όρους αθροιστικής ερυθηματογόνου αποτελεσματικότητας από διαδοχικές ζώνες μήκους κύματος από 290 nm έως 400 nm. Η ερυθηματογόνος αποτελεσματικότητα κάθε ζώνης μήκους κύματος εκφράζεται ως ποσοστό της συνολικής ερυθηματογόνου αποτελεσματικότητας από <290 έως 400 nm, ή ως σχετική αθροιστική ερύθηματογόνος αποτελεσματικότητα (% RCEE). Οι τιμές RCEE% των αποδεκτών ορίων δίνονται στον Πίνακα 3. 34

60 Πίνακας 3: %RCEE αποδεκτά όρια της απόδοσης του ηλιακού προσομοιωτή. Εύρος Φάσματος (nm) Κατώτατο Όριο Μετρούμενη %RCEE <290 <0.1% Ανώτατο Όριο Το φάσμα του ηλιακού προσομοιωτή UV περιορίζεται στα επίγεια UV-μήκη κύματος, δηλαδή από 290 έως 400 nm. Μήκη κύματος κάτω από αυτό το εύρος (<290 nm) πρέπει να αποκλειστούν, ενώ εκείνα που υπερβαίνουν αυτό το εύρος (> 400 nm) μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες (κυρίως θερμικές επιδράσεις) και θα πρέπει να αφαιρεθούν χρησιμοποιώντας κατάλληλες συσκευές. Το ερύθημα που προκαλείται από την υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία σε απροστάτευτο ανθρώπινο δέρμα παράγεται κυρίως από τα μήκη κύματος μεταξύ 295 και 320 nm, με τη μέγιστη αποτελεσματικότητα περίπου στα 308 nm. Για το λόγο αυτό, ορισμένες προηγούμενες προσπάθειες για την τυποποίηση της παραγωγής UV του προσομοιωτή επικεντρώθηκαν σε μήκη κύματος μόνο στη UVB. Ωστόσο, όταν ένα προϊόν με υψηλό SPF δοκιμάζεται, η συμβολή από τα UVA μήκη κύματος στην πρόκληση του ερυθήματος μπορεί να γίνει σημαντική, ιδιαίτερα αν το αντιηλιακό προϊόν προστατεύει κυρίως στα μήκη κύματος UVB. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να συμπεριλάβει όλα τα μήκη κύματος των UVA και UVB όταν τυποποιείται η παραγωγή UV του ηλιακού προσομοιωτή ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Κατά τη δοκιμασία πρέπει να χρησιμοποιείται ένα αντιηλιακό αναφοράς, ώστε να λειτουργεί ως έλεγχος. Οι μετρήσεις στο αντιηλιακό αναφοράς θα πρέπει να γίνονται την ίδια μέρα που γίνονται και στα υπόλοιπα υπό δοκιμή αντιηλιακά προϊόντα. Τουλάχιστον ένα αντιηλιακό αναφοράς θα πρέπει να χρησιμοποιείται ανά δοκιμασία. 35

61 Το αν θα χρησιμοποιηθεί με χαμηλό ή υψηλό SPF εξαρτάται από το SPF που αναμένουμε ότι έχει το υπό δοκιμή αντιηλιακό προϊόν. Όταν το αναμενόμενο SPF είναι μέχρι 20 τότε χρησιμοποιείται το Ρ2 ή Ρ3 ή Ρ7. Όταν το αναμενόμενο SPF είναι ίσο ή μεγαλύτερο του 20 τότε χρησιμοποιείται το Ρ2 ή Ρ3. Πίνακας 4: SPF και αποδεκτά όρια του αντιηλιακού αναφοράς Αντιηλιακό Μέσο SPF Ενδεικτικό Εύρος Αναφοράς Κατώτατο Όριο Ανώτατο Όριο Ρ2 16,6 14,2 19,0 Ρ3 16,2 13,8 18,7 Ρ7 5,1 4,4 5,9 Ρ2: Αντιηλιακό προϊόν αναφοράς με υψηλό SPF ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ Πίνακας 5: συστατικά του αντιηλιακού αναφοράς Ρ2 Συστατικά %w/w Lanolin 4.5 Cocoa Butter 2.0 Glyceryl Stearate 3.0 ( Glyceryl Monostearate Φάση 1 SE ) Stearic Acid 2.0 Octyl Dimethyl PABA 7.0 Benzophenone ( Oxybenzone ) Water 71.6 Sorbitol 5.0 Φάση 2 Triethanolamine 1.0 Methylparaben 0.3 Propylparaben 0.1 Φάση 3 Benzyl Alcohol

62 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ Λιώσιμο των συστατικών της λιπαρής φάσης 1 και θέρμανση στους C. Θέρμανση της Φάσης 2 στους C, μέχρις ότου τακεί πλήρως. Προσθήκη της φάσης 1 στη φάση 2, με ταυτόχρονη ανάδευση της φάσης 2 με ομογενοποιητή (τύπου Moritz). Ψύξη στους 50 C υπό ανάδευση, στη συνέχεια, προσθήκη βενζυλικής αλκοόλης και πλήρης ψύξη. Αντιστάθμιση της απώλειας νερού και ομογενοποίηση. ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Εμφάνιση: Λευκό έως ελαφρώς κιτρινωπό γαλάκτωμα. ph: 8.6 ± 0.5 Ιξώδες: 250mPa s Πυκνότητα: 0.95 g.cm -3 ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ HPLC: Octyl Dimethyl PABA: 6.9 to 7.1 % w/w Benzophenone-3: 2.8 to 3.2 % w/w ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΦΩΤΟΜΕΤΡΗΣΗΣ Δεδομένα από διάλυμα 100 mg/l σε ισοπροπανόλη: Πίνακας 6. Δεδομένα φωτομέτρησης Μήκος Κύματος Απορρόφηση Max.: nm Max.: nm nm nm nm ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ Τουλάχιστον 2 μήνες στους 45 C και 12 μήνες στους 20 C. 37

63 Ρ3: Αντιηλιακό προϊόν αναφοράς με υψηλό SPF Πίνακας 7: Συστατικά του αντιηλιακού αναφοράς Ρ3 Συστατικά %w/w Cetearyl Alcohol (and) 3.15 PEG-40 Castor oil (and) Sodium Cetearyl Sulphate Decyl Oleate 15.0 Φάση 1 Ethyl Hexyl 3.0 Methoxycinnamate Butyl Methoxy 0.5 Dibenzoylmethane Propylparaben 0.1 Φάση 2 Φάση 3 Water Phenyl-Benzimidazole- 5-Sulphonic Acid Sodium Hydroxide (45% solution) Methylparaben 0.3 Disodium EDTA 0.1 Water 20.0 Carbomer ( Carbomer 934P ) Sodium Hydroxyde (45% solution) ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ Θέρμανση της Φάσης 1 έως C. Θέρμανση της Φάσης 2 έως 80 C (αν είναι απαραίτητο το διάλυμα βράζεται μέχρι να γίνει διαυγές και ψύχεται στους C). 38

64 Διασπορά του carbomer της Φάσης 3 σε νερό με ανάδευση με Ultra Turrax, στη συνέχεια, προσθήκη υδροξειδίου του νατρίου για εξουδετέρωση. Προσθήκη της Φάσης 1 στη Φάση 2, ενώ η Φάση 2 είναι υπό ανάδευση. Προσθήκη της Φάσης 3 στις Φάσεις 1 και 2 υπό ανάδευση και ομογενοποίηση για περίπου 3 λεπτά. Ρύθμιση του ph με υδροξείδιο του νατρίου ή γαλακτικό οξύ και ανάμειξη μέχρι να κρυώσει εντελώς. Αντιστάθμιση της απώλειας νερού και ομογενοποίση. ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Εμφάνιση: Λευκό έως ελαφρώς κιτρινωπό γαλάκτωμα. ph: 7,8-8,0 Πυκνότητα: 0,950-0,970 g / cm 3 Ιξώδες: mpas ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ HPLC: Phenyl-Benzimidazole Sulfonic Acid: 2.43 to 2.97 % Ethyl Hexyl Methoxycinnamate: 2.70 to 3.30 % TLC: Butyl Methoxydibenzoylmethane: 0.40 to 0.60 % ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ Τουλάχιστον 12 μήνες στους 20 C. Ρ7: Αντιηλιακό προϊόν αναφοράς με χαμηλό SPF Πίνακας 8: Συστατικά του αντιηλιακού αναφοράς Ρ7 Συστατικά %w/w Lanolin 5.00 Homosalate 8.00 Petrolatum 2.50 Stearic Acid 4.00 Φάση 1 Propyl Parahydroxybenzoate 0.05 Φάση 2 Methyl 0.10 Parahydroxybenzoate Disodium Edetate

65 Propylene Glycol 5.00 Triethanolamine 1.00 Purified water ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Θέρμανση της φάσης Α και Β ξεχωριστά στους 77 έως 82 C, με συνεχή ανάδευση, έως ότου το περιεχόμενο του κάθε τμήματος διαλυθεί. Προσθήκη της φάσης Α αργά στη Β υπό ανάδευση. Η ανάδευση συνεχίζεται μέχρις ότου το γαλάκτωμα ψυχθεί σε θερμοκρασία δωματίου (15 έως 30 C). Προσθήκη επαρκούς ποσότητας κεκαθαρμένου νερού μέχρι λήψης 100 γραμμαρίων του πρότυπου αντηλιακού παρασκευάσματος. Προσδιορισμός του πρότυπου παρασκευάσματος αντιηλιακού homosalate με την ακόλουθη μέθοδο για να διασφαλιστεί η ορθή συγκέντρωση: (1) Παρασκευή του διαλύτη δοκιμασίας. Ο διαλύτης αποτελείται από 1% παγόμορφο οξικό οξύ (V / V) σε μετουσιωμένη αιθανόλη. Η μετουσιωμένη αιθανόλη δεν θα πρέπει να περιέχει συστατικό που απορροφά την υπεριώδη ακτινοβολία. (2) Παρασκευή 1% διαλύματος του πρότυπου παρασκευάσματος αντηλιακού homosalate. Ζύγιση με ακρίβεια 1 γραμμαρίου του πρότυπου παρασκευάσματος αντηλιακού homosalate σε ογκομετρική φιάλη των 100 ml. Προσθήκη 50 ml του διαλύτη δοκιμασίας. Θέρμανση σε ένα ατμόλουτρο και καλή ανάδευση. Ψύξη του διαλύματος σε θερμοκρασία δωματίου (15 έως 30 C). Στη συνέχεια, αραίωση του διαλύματος με διαλύτη δοκιμασίας και καλή ανάδευση ώστε να γίνει διάλυμα 1%. (3) Παρασκευή του διαλύματος δοκιμής (1:50 αραίωση του διαλύματος 1%). Διήθηση ενός μέρους του διαλύματος 1% μέσω διηθητικoύ χαρτιού με αριθμό 1. Απόρριψη των πρώτων 10 έως 15 ml του διηθήματος. Συλλογή των επόμενων 20 ml του διηθήματος (δεύτερη συλλογή). Προσθήκη 1 ml της δεύτερης συλλογής του διηθήματος σε ογκομετρική φιάλη των 50-ml. Αραίωση του διαλύματος αυτού σε όγκο με διαλύτη δοκιμασίας και καλή ανάδευση. Αυτό είναι το διάλυμα δοκιμής (1:50 αραίωση του διαλύματος 1%). 40

66 (4) Φασματοφωτομετρικός προσδιορισμός. Η απορρόφηση του διαλύματος δοκιμής μετριέται σε ένα κατάλληλο φασματοφωτόμετρο διπλής δέσμης με το διαλύτη δοκιμασίας και δέσμη αναφοράς σε μήκος κύματος κοντά στα 306nm. (5) Η συγκέντρωση του homosalate καθορίζεται από τον ακόλουθο τύπο ο οποίος λαμβάνει υπόψη την απορρόφηση του δείγματος του διαλύματος δοκιμής,την αραίωση του διαλύματος 1% (1:50), το βάρος του δείγματος του προτύπου παρασκευάσματος αντιηλιακού homosalate (1 γραμμάριο), και την τυπική τιμή απορρόφησης (172) του homosalate όπως προσδιορίζεται από το μέσο όρο της απορρόφησης ενός μεγάλου αριθμού παρτίδων homosalate: συγκέντρωση homosalate = απορρόφηση x 50 x100/172 = ποσοστό % συγκέντρωσης κατά βάρος. ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ Τουλάχιστον 12 μήνες στους 20 C. Πίνακας 9: Ονομασίες προέλευσης και χώρες που χρησιμοποιούν κάθε αντιηλιακό προϊόν. Αντιηλιακό Ονομασία Προέλευσης Χώρες Αναφοράς P2 CTFA Proposed Reference Formula Europe (COLIPA) P3 COLIPA Reference Formula C202/101 Europe (COLIPA), Japan (JCIA), Australia/NZ P7 8% Homosalate lotion (FDA Reference) USA, Europe (COLIPA), Japan, South Africa, Australia/NZ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Η ποσότητα του προϊόντος που εφαρμόζεται και η ομοιομορφία της διασποράς στις περιοχές δοκιμής επηρεάζει το εύρος και τη μεταβλητότητα των αποτελεσμάτων των δοκιμών. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να ακολουθούνται οι συστάσεις που ορίζονται κατωτέρω ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Η εφαρμογή του προϊόντος, η έκθεση στη UV ακτινοβολία και η εκτίμηση της MED πρέπει να πραγματοποιούνται σε σταθερές συνθήκες, με τη θερμοκρασία δωματίου στους 18 με 26 C. 41

67 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Η έκταση εφαρμογής του προϊόντος πρέπει να είναι μεταξύ 30 cm 2 και 60 cm 2. Η περιοχή χωρίς αντιηλιακή προστασία που θα χρησιμοποιηθεί για τον προσδιορισμό της M.E.D.u πρέπει να είναι κοντά στις περιοχές στις οποίες θα γίνουν οι μετρήσεις για τον προσδιορισμό των M.E.D.p.. Οι θέσεις ελέγχου των προϊόντων και της αναφοράς κατανέμονται τυχαία στην πλάτη των εθελοντών προκειμένου να μειωθεί το συστηματικό σφάλμα, λόγω ανατομικών διαφορών στο δέρμα. Πρέπει να υπάρχει μία ελάχιστη απόσταση ενός εκατοστού μεταξύ των ορίων των θέσεων εφαρμογής. Πριν την εφαρμογή του προϊόντος η περιοχή που είναι υπό δοκιμή μπορεί να καθαριστεί μόνο με στεγνό βαμβάκι, ή ισοδύναμο προϊόν. Οι θέσεις εφαρμογής πρέπει να οριοθετηθούν με μαρκαδόρο ή εκμαγείο κατασκευασμένο από μη απορροφήσιμο υλικό ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΜΕΝΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Η ποσότητα του αντιηλιακού υπό δοκιμή και του αντιηλιακού αναφοράς που εφαρμόζεται στο δέρμα πρέπει να είναι 2,00 mg/cm 2 ± 2,5%. Η ευαισθησία του αποτελέσματος πρέπει να είναι τουλάχιστον g, δηλαδή με τουλάχιστον 4 δεκαδικά ψηφία. Πρέπει να υπάρξει η απαραίτητη προσοχή ώστε να αποφευχθεί η εξάτμιση των πτητικών συστατικών, όταν το προϊόν ζυγίζεται και πριν εφαρμοστεί στο δέρμα. Είναι σημαντικό η συνολική ποσότητα που ζυγίστηκε να μεταφερθεί στο δέρμα, στη θέση εφαρμογής. Υγρά προϊόντα που αποτελούνται από δύο στοιβάδες πρέπει να ανακινηθούν έντονα πριν από τη ζύγιση, προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα ομοιογενές διάλυμα διασποράς ΤΡΟΠΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΠΛΥΜΑΤΑ,ΥΓΡΑ, ΓΑΛΑΚΤΩΜΑΤΑ, ΚΡΕΜΕΣ ΚΑΙ SPRAYS. Για να πραγματοποιηθεί ομοιόμορφη κάλυψη, σταγονίδια (περίπου 15 ανά 30cm 2, 30 ανά 60cm 2 ) του προϊόντος θα πρέπει να μεταφερθούν με μια σύριγγα / πιπέτα, στη συνέχεια να απλωθούν σε όλη την περιοχή του δέρματος υπό έλεγχο με ελαφρά 42

68 πίεση, χρησιμοποιώντας το δάκτυλο με γάντι (κατά περίπτωση). Πρέπει να χρησιμοποιείται διαφορετικό γάντι για κάθε επάλειψη προϊόντος. Ο χρόνος επάλειψης θα πρέπει να κυμαίνεται από 20 έως 50 δευτερόλεπτα ανάλογα με την επιφάνεια και την ευκολία της διασποράς του προϊόντος ΠΟΥΔΡΕΣ Στην περίπτωση των προϊόντων σε σκόνη, δείγμα σκόνης θα πρέπει να μεταφερθεί στο δέρμα με τρόπο πλέγματος, χρησιμοποιώντας μια σπάτουλα ή το δάχτυλο. Η συσσωρευμένη σκόνη πρέπει να πατηθεί ώστε να εξαπλωθεί σε όλη την υπό δοκιμή περιοχή με το δάχτυλο με ή χωρίς γάντι. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί η άκρη ενός προγεμισμένου απλικατέρ. Σε αυτή την περίπτωση, είναι σημαντικό να επαληθευθεί ότι τα 2 mg/cm 2 σκόνης του προϊόντος παραμένουν στο δέρμα μετά τη διασπορά, με ζύγιση της σκόνης που απομένει στην άκρη του απλικατέρ. Απεσταγμένο νερό ή άλλος κατάλληλος διαλύτης που δεν έχει καμία απορρόφηση στη UV ακτινοβολία μπορεί να εφαρμοστεί πριν από την εφαρμογή της σκόνης για να βοηθήσει το δείγμα να απλωθεί στο σημείο εφαρμογής. Οι εθελοντές θα πρέπει να είναι σε πρηνή θέση για την αποφυγή πτώσης των προϊόντων ΧΡΟΝΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΣΕ UV ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ Η έκθεση της περιοχής της δοκιμασίας στις δόσεις υπεριώδους ακτινοβολίας αρχίζει 15 έως 30 λεπτά μετά την εφαρμογή του προϊόντος. Κάθε εξωγενής έκθεση των σημείων δοκιμής σε υπεριώδες φως, είτε από τεχνητή είτε από φυσική πηγή, θα πρέπει να αποφεύγεται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και για μία περίοδο 24 ωρών πριν και μετά την έκθεση ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΣΤΗ UV ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ Ο ηλιακός προσομοιωτής θα πρέπει να προθερμανθεί, για 10 λεπτά συνήθως, προκειμένου να σταθεροποιηθεί, πριν από την έναρξη έκθεσης των εθελοντών ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ Όταν οι εθελοντές εκτίθενται μπορούν να κάθονται ή να είναι σε πρηνή θέση (εκτός από τη δοκιμή των προϊόντων σε σκόνη που πρέπει να δοκιμασθούν σε πρηνή θέση). Ο εθελοντής πρέπει να είναι σε θέση τέτοια ώστε να εξασφαλίζεται ότι η πλήρης 43

69 ποσότητα του υπό δοκιμή προϊόντος εφαρμόζεται ομοιόμορφα και παραμένει στο δέρμα. Η θέση πρέπει να είναι η ίδια κατά την τοποθέτηση του προϊόντος, την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία και την αξιολόγηση της MED ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟ-ΠΕΡΙΟΧΩΝ Οι υπο-περιοχές που είναι υπό δοκιμή και προορίζονται για έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία θα πρέπει να είναι απαλλαγμένες από ελαττώματα και να έχουν ομοιόμορφο χρωματικό τόνο. Ένα μη-απορροφητικό εκμαγείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να οριοθετήσει τις υπο-περιοχές που εκτίθενται στην υπεριώδη ακτινοβολία. Η ελάχιστη αποδεκτή έκταση της κάθε υπο-περιοχής είναι 0,5cm², ενώ η συνιστώμενη είναι τουλάχιστον 1 cm 2. Η ελάχιστη απόσταση μεταξύ των συνόρων της κάθε υπο-περιοχής θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 0,8 εκατοστά και κάθε υπο-περιοχή θα πρέπει να είναι της ίδιας περιοχής ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ ΑΤΟΜΙΚΟ M.E.D.u Πριν την έναρξη της κύριας δοκιμής, μπορεί να είναι αναγκαίο να καθοριστεί μια προσωρινή ατομική M.E.D.u ώστε να βρεθεί το κέντρο διακύμανσης των κυμαινόμενων δόσεων UV που εκτίθονται οι εθελοντές για την μέτρηση των M.E.D.u και M.E.D.p. Αυτό μπορεί να γίνει είτε με την εφαρμογή μιας προκαταρκτικής σειράς εκθέσεων στη UV ακτινοβολία μέχρι 1 εβδομάδα πριν από τη δοκιμή ή τον υπολογισμό του προσωρινού M.E.D.u με χρωματομετρική τεχνική (ITA) χωρίς έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΔΟΣΗΣ UV Για την απροστάτευτη περιοχή, θα πρέπει να καθοριστεί το κέντρο του συνολικού φάσματος των δόσεων υπεριώδους ακτινοβολίας, χρησιμοποιώντας την προσωρινή M.E.D.u ή την εκτιμώμενη M.E.D.u. Ένα ελάχιστο 5 υπο-περιοχών με επίκεντρο την προσωρινή / εκτιμώμενη M.E.D.u πρέπει να εκτίθεται στις αυξητικές δόσεις υπεριώδους ακτινοβολίας χρησιμοποιώντας μια συνιστώμενη γεωμετρική πρόοδο είτε 1,12 ή Για την περιοχή που προστατεύεται από προϊόν, το κέντρο του εύρους των δόσεων UV είναι εκείνο του μη προστατευμένου M.E.D. πολλαπλασιασμένο με την 44

70 αναμενόμενη τιμή SPF του προϊόντος. Ένα ελάχιστο των 5 υπο-περιοχών με επίκεντρο την αναμενόμενη M.E.D.p πρέπει να εκτίθεται σε αυξανόμενες δόσεις UV χρησιμοποιώντας μια συνιστώμενη γεωμετρική πρόοδο είτε 1,12 ή 1,25. Για αναμενόμενο SPF μεγαλύτερο από 25 η μέγιστη γεωμετρική πρόοδος που πρέπει να χρησιμοποιείται είναι 1,12. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν μικρότερες γεωμετρικές πρόοδοι, αλλά πρέπει να είναι σταθερές καθ' όλη την ακολουθία της έκθεσης ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Μετά την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, τα αντιηλιακά (αναφοράς και υπόδοκιμή) μπορούν να αφαιρεθούν με βαμβάκι και lotion ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ MED Η ελάχιστη ερυθηματογόνος δόση για το απροστάτευτο δέρμα (M.E.D.u), για το προστατευόμενο δέρμα (M.E.D.p) και για το δέρμα με το αντηλιακό σκεύασμα αναφοράς καθορίζονται την ίδια ημέρα ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ MED Η MED πρέπει να αξιολογείται, όταν η απάντηση στο ερύθημα είναι η βέλτιστη, δηλαδή 20 ± 4 ώρες μετά την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (μεταξύ 16 και 24 ώρες). Κατά τη διάρκεια του χρονικού διαστήματος μεταξύ της έκθεσης UV και της αξιολόγησης της MED ο εθελοντής πρέπει να αποφύγει οποιαδήποτε επιπλέον έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV τεχνητό φως ή ηλιακό φως) στην εκτεθειμένη περιοχή ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ MED Η MED αξιολογείται οπτικά. Συνιστάται οι απαντήσεις στο ερύθημα να δίνονται με ένα «τυφλό» τρόπο: οι παρατηρητές των απαντήσεων στο ερύθημα στους εθελοντές δεν θα πρέπει να είναι τα ίδια πρόσωπα, με εκείνα που εφάρμοσαν το προϊόν και την έκθεση, ούτε θα πρέπει να έχουν επίγνωση του σχεδιασμού των δοκιμών (Τυχαιοποίηση των σημείων και των δόσεων UV) στον εθελοντή. 45

71 ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ MED Οι MED πρέπει να εκφράζονται σε όρους ενέργειας (J/m 2, mj/cm 2 ), ή σε μονάδες MED ή σε χρόνο (s). Οι μονάδες χρόνου μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο όταν ο ρυθμός ροής του ηλιακού προσομοιωτή είναι σταθερός κατά τη διάρκεια της δοκιμής. Όλες οι μετρήσεις ακτινοβολίας που γίνονται σε μία συγκεκριμένη μελέτη πρέπει να γίνονται με χρήση του ίδιου οργάνου ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ SPF Το αποτέλεσμα SPF για το προϊόν δοκιμής υπολογίζεται ως ο αριθμητικός μέσος όρος όλων των έγκυρων ατομικών τιμών SPFi. Ο ελάχιστος αριθμός των έγκυρων τιμών SPF πρέπει να είναι 10 και ο μέγιστος αριθμός των έγκυρων τιμών SPFi πρέπει να είναι 20. Ο πραγματικός αριθμός των ατόμων που εξετάστηκαν ορίζεται ως ο αριθμός που απαιτείται για να παραχθεί μια μέση SPF με διάστημα εμπιστοσύνης 95% (CI), το οποίο υπάγεται μέσα σε ένα εύρος ± 17% της μετρηθείσας μέσης τιμής SPF ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Συνιστάται οι ακόλουθες πληροφορίες να περιλαμβάνονται στην έκθεση της δοκιμασίας: Οι πληροφορίες των εθελοντών (αριθμός, όνομα ή κωδικός ταυτοποίησης, το φωτότυπο του δέρματος ή την τιμή ITA ). Η ατομική MED για το απροστάτευτο δέρμα, το δέρμα με το υπό δοκιμή αντιηλιακό και το δέρμα που προστατεύεται με το αντιηλιακό αναφοράς. Το ατομικό SPF για κάθε προϊόν δοκιμής και για το αντηλιακό αναφοράς. Ο προσδιορισμός του τεχνικού που διενήργησε τη δοκιμή, με βάση τον εθελοντή. Οι μέσες τιμές SPF και οι ατομικές τιμές SPF εκφράζονται με ένα δεκαδικό ψηφίο, συμπεριλαμβανομένων όλων των έγκυρων και απορριφθέντων δεδομένων. Η τυπική απόκλιση από τη μέση τιμή και το 95% CI. Ο προσδιορισμός της πηγής UV. 46

72 Η ονομασία του προϊόντος, τον κωδικό και τον αναμενόμενο SPF. Εκτός από τις παραπάνω πληροφορίες, θα πρέπει να προσκομιστούν αποδεικτικά στοιχεία της συμμόρφωσης με τα απαιτούμενα όρια αποδοχής% RCEE για την τελευταία εσωτερική μέτρηση και για την πιο πρόσφατη εξωτερική επιθεώρηση (θα πρέπει να παρέχεται ημερομηνία της μέτρησης). ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΔΟΚΙΜΗΣ Η ακρίβεια της μέτρησης του SPF εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά απορρόφησης του συστήματος φιλτραρίσματος του αντηλιακού που πρόκειται να δοκιμαστεί σε συνδυασμό με το φάσμα της πηγής. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να καθοριστεί η πηγή από τη φασματική κατανομή της ερυθηματογόνου αποτελεσματικότητάς της καθώς και τα συνολικά φασματικά χαρακτηριστικά της ακτινοβολίας. Έτσι, οι προδιαγραφές της πηγής φάσματος περιγράφονται με όρους σωρευτικής ερυθηματογόνου αποτελεσματικότητας με διαδοχικές ζώνες μήκους κύματος από 290 nm έως 400 nm. Η αποτελεσματικότητα στην πρόκληση ερυθήματος κάθε ζώνης μήκους κύματος εκφράζεται ως ποσοστό της συνολικής αποτελεσματικότητας που προκαλεί ερύθημα από 290 nm έως 400 nm, ή ως Σχετική Αθροιστική Ερυθηματογόνο Αποτελεσματικότητα (% RCEE). Μήκη κύματος κάτω από 290 nm θα πρέπει να αποκλείονται από οποιαδήποτε πηγή με κατάλληλα φίλτρα. Μήκη κύματος άνω των 400 nm πρέπει να περιοριστούν όσο το δυνατόν περισσότερο και δεν περιλαμβάνονται στον υπολογισμό του% RCEE. Δεδομένου ότι οι τιμές RCEE και η κατανομή των αναλογιών UVA του φάσματος UV υπολογίζονται ως σχετικά ποσοστά, η φασματική ακτινοβολία δεν χρειάζεται να μετράται σε απόλυτες μονάδες ενέργειας, ωστόσο οι απόλυτες μετρήσεις της ακτινοβολίας απαιτούνται για τον καθορισμό του συνολικής ακτινοβολίας της πηγής. Για να εξασφαλιστεί ότι περιλαμβάνονται οι κατάλληλες ποσότητες ακτινοβολίας UVA στο φάσμα του ηλιακού προσομοιωτή σε ολόκληρο το φάσμα UVA, το συνολικό ραδιομετρικό ποσοστό της ακτινοβολίας UVA ΙΙ ( nm) του προσομοιωτή πρέπει να ισούται ή να υπερβαίνει το 20% της συνολικής UV ( nm) ακτινοβολίας. Επιπλέον, η UVA Ι περιοχή ( nm) ακτινοβολίας πρέπει να ισούται ή να υπερβαίνει το 60% της συνολικής ακτινοβολίας UV. Το φάσμα παραγωγής του ηλιακού προσομοιωτή UV, συμπεριλαμβανομένων όλων των φίλτρων και των οπτικών εξαρτημάτων, πρέπει να μετράται με 47

73 φασματοφωτόμετρο. Το φασματοφωτόμετρο θα πρέπει να είναι εφοδιασμένο με ένα διπλό μονοχρωμάτορα και το εύρος ζώνης ανάλυσης θα πρέπει να είναι μικρότερο ή ίσο με 2 nm (1 nm συνιστάται), προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι όλες οι ενέργειες αντιπροσωπεύονται σε ένα εύρος φάσματος τουλάχιστον 5 δεκάδων. Οι μετρήσεις πρέπει να γίνονται σε διαστήματα που δεν υπερβαίνουν το εύρος ζώνης. [22] 2.4 IN VITRO ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ SPF Η in vivo μέθοδος υπολογισμού του SPF είναι δαπανηρή και παράλληλα ενέχει ηθικά διλήμματα ως προς τις δοκιμές σε ανθρώπους εθελοντές. Ως αποτέλεσμα αυτού, αναπτύχθηκαν τεχνικές in-vitro για την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των αντιηλιακών προϊόντων. Οι in-vitro μέθοδοι είναι γενικά δύο τύπων. 1) Μέτρηση της απορρόφησης ή της μετάδοσης της υπεριώδους ακτινοβολίας μέσα από ένα φιλμ αντιηλιακού προϊόντος απλωμένου σε πλάκες χαλαζία ή μεμβράνες. 2) Προσδιορισμός με βάση την φασματοφωτομετρική ανάλυση Mansur et al.. η οποία αποτελεί μια πολύ απλή μαθηματική εξίσωση για τον υπολογισμό του δείκτη ηλιακής προστασίας χρησιμοποιώντας τη φασματοφωτομετρία UV. Το κύριο πλεονέκτημα της in vitro μεθόδου είναι ότι είναι γρήγορη, αντικειμενική και οικονομική. Μέσω των In vitro δοκιμών μπορούν να εντοπιστούν νέα φίλτρα, να βελτιστοποιηθούν οι συνδυασμοί των παλαιών, και να εξεταστούν νέες αντιηλιακές φόρμουλες πριν από την in vivo δοκιμή στον άνθρωπο. 1. Υπάρχουν αρκετές μέθοδοι in vitro αξιολόγησης του SPF οι οποίες χρησιμοποιούνται μόνο για την ανάπτυξη και διαλογή των προϊόντων. Δεν υπάρχει καμία επίσημη, τυποποιημένη, εναρμονισμένη δημοσιευμένη μέθοδος αποδεκτή για την επισήμανση SPF από τις αρχές. Μεταξύ αυτών των μεθόδων, το Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας (NIPH) και το Ινστιτούτο Ερευνών για Οργανικές Συνθέσεις (VUOS) χρησιμοποιούν μια μέθοδο που χρησιμοποιεί τεχνητά υποστρώματα. Η μέθοδος NIPH μετρά την εξασθένηση της έντασης της UVB σε ένα καθορισμένο στρώμα ενός αντιηλιακού προϊόντος, χρησιμοποιώντας πηγή UVA/UVΒ, ένα φύλλο Mikelanta το οποίο καλύπτεται με 2 mg / cm 2 του προϊόντος που εφαρμόζεται με δάχτυλο χωρίς γάντι, και ένα ραδιόμετρο για μέτρηση της έντασης της UVB ακτινοβολίας. Η μέθοδος VUOS χρησιμοποιεί μια χειρουργική ταινία που τίθεται επί ενός στρώματος χαλαζία με εφαρμογή 1,2 mg / cm 2 αντιηλιακού προϊόντος και ένα 48

74 φασματοφωτόμετρο μετρά τη διαπερατότητα και το SPF υπολογίζεται. Η μέθοδος που περιγράφεται από τους Bleasel και Aldous χρησιμοποιεί πλάκες διάχυσης από χαλαζία με κολλητική ταινία Transpore ή ανθρώπινη κεράτινη στοιβάδα που λαμβάνεται από μία επιφάνεια του δέρματος. Αυτή η μέθοδος μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο με αντηλιακά υψηλής και χαμηλής αξίας SPF. Η μέθοδος SONING χρησιμοποιεί μια πηγή UVB ακτινοβολίας, ένα φύλλο χαρτί με 2 mg / cm 2 του αντηλιακού προϊόντος, και έναν ηλεκτρονικό μετρητή έντασης UVB. Από την εισαγωγή του το 2001, η in vitro μέθοδο δοκιμής για τραχείες πλάκες ΡΜΜΑ χρησιμοποιείται ευρέως. Ωστόσο, πρόσφατα έχει αποδειχθεί ότι οι σχετικοί δείκτες με βάση την απορρόφηση όπως η αναλογία UVA / UVB και το κρίσιμο μήκος κύματος και δεικτών που βασίζονται σε παράγοντες προστασίας, όπως η αναλογία SPF / UVAPF δείχνουν μια σημαντική διακύμανση ως συνάρτηση της τραχύτητας. Απόλυτοι δείκτες όπως το in vitro SPF και το UVAPF είναι επίσης πολύ ευαίσθητα σε διακυμάνσεις τραχύτητας και αυτό εξηγεί την έλλειψη αναπαραγωγιμότητας που συχνά αναφέρεται για τις in vitro SPF Προς το παρόν ο FDA δεν αντικαθιστά τον έλεγχο του SPF in vivo με μια in vitro δοκιμή SPF, δεδομένου ότι ένας από τους περιορισμούς μιας δοκιμής in vitro είναι η έλλειψη στοιχείων σχετικά με τα χαρακτηριστικά απόδοσης του in vitro υποστρώματος δοκιμής, όπως ο χαλαζίας ή το τεχνητό δέρμα. Ο FDA, στον κανονισμό του 2007, δήλωσε ότι τα στοιχεία δεν δείχνουν ότι ένα υπόστρωμα θα μπορούσε να μιμηθεί αποτελεσματικά τις σύνθετες λειτουργίες του ανθρώπινου δέρματος. Στο νέο κανόνα του 2011 ο FDA αποφάσισε να επιβεβαιώσει την εξαίρεση μιας δοκιμής in vitro, λόγω της έλλειψης νέων δεδομένων για την επικύρωση των in vitro δοκιμών. [23] 2.Η μαθηματική εξίσωση κατά Mansur είναι η ακόλουθη: SPF=CFx EE(λ)xI(λ)xAbs(λ) Όπου ΕΕ το φάσμα της επίδρασης του ερυθήματος, Ι η ένταση της ακτινοβολίας, Abs η απορρόφηση του αντιηλιακού προϊόντος, CF ο παράγοντας διόρθωσης (=10). Οι τιμές ΕΕxΙ είναι σταθερές και υπολογισμένες από τους Sayre et al. Ακολουθούν στον πίνακα

75 Πίνακας 10: Σχέση μεταξύ της ερυθηματογόνου επίδρασης της ακτινοβολίας και της έντασης της ακτινοβολίας σε κάθε μήκος κύματος. Μήκος κύματος (nm) EExI 290 0, , , , , , ,0180 ΣΥΝΟΛΟ 1 Προκειμένου να υπολογιστεί το SPF ενός προϊόντος με τη συγκεκριμένη μέθοδο θα πρέπει να ακολουθηθεί συγκεκριμένη αραίωση. 1 g του προϊόντος διαλύεται συνολικά σε ml αιθυλικής αλκοόλης, και το διάλυμα φωτομετρείται. [24] Διαφορές στα μετρούμενα SPF ενός αντιηλιακού μεταξύ μεθόδων in vivo και in vitro μπορεί να οφείλονται σε διάφορους λόγους, όπως τον τύπο του γαλακτώματος του αντιηλιακού προϊόντος, τις επιδράσεις και τις αλληλεπιδράσεις των συστατικών του φορέα, το pη και τις ρεολογικές ιδιότητες του γαλακτώματος, τη χρήση διαφορετικών διαλυτών στους οποίους διαλύονται τα αντηλιακά κ.λπ.. Τα έκδοχα και άλλα δραστικά συστατικά μπορούν επίσης να παράγουν ζώνες απορρόφησης UV, παρεμβαίνοντας έτσι με εκείνες των αντηλιακών. Το αποτέλεσμα που έχουν διαφορετικοί διαλύτες και μαλακτικά στο μήκος κύματος της μέγιστης απορρόφησης και στην UV απορρόφηση αρκετών χημικών αντιηλιακών μόνα τους ή σε συνδυασμό είναι καλά γνωστές και τεκμηριωμένες. [25] 2.5 ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ UVA ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ Το πρόβλημα στο να περιγράφεται η αποτελεσματικότητα των αντιηλιακών προϊόντων μόνο με την τιμή SPF είναι ότι η τιμή επηρεάζεται κυρίως από την ακτινοβολία UVB, ενώ δεν αποτελεί σημαντικό δείκτη προστασίας από την ακτινοβολία UVA. Εφόσον έχουν αποδειχθεί οι επιβλαβείς συνέπειες της UVA, 50

76 υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση για τη μέθοδο μέτρησης του επιπέδου προστασίας έναντι της UVA (συντελεστής UVA προστασία, UVA-PF). Η αυξανόμενη ανησυχία για τις επιπτώσεις της UVA έχει οδηγήσει στην ανάγκη για τυποποιημένες μεθόδους για να αξιολογηθεί σωστά το επίπεδο προστασίας που παρέχεται από τα αντηλιακά προϊόντα Ένας αριθμός μεθόδων, που αναπτύχθηκε στην Ευρώπη, την Αυστραλία, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, και τις Ηνωμένες Πολιτείες (ISO, AS / NZS, DIN, UK, FDA) με βάση τόσο in vivo και in vitro τεχνικών έχουν προταθεί μαζί με διαφορετικούς τρόπους για την επισήμανση του επιπέδου προστασίας UVA. Δυστυχώς, δεν υπήρξε συγχρονισμός των μεθόδων που αναπτύσσονται σε όλο τον κόσμο για την ομοιόμορφη επισήμανση της αποτελεσματικότητας της UVA Ως προς τα πρότυπα COLIPA 2011 και το FDA Final Rule Για τον προσδιορισμό του δείκτη προστασίας UVA, η COLIPA το 2011 (the European Cosmetic, Toiletry and Perfumery Association) έχει δημοσιεύσει μια κατευθυντήρια γραμμή για μια δοκιμασία in vitro. Οι παράμετροι του πρωτοκόλλου δοκιμής FDA του FDA Final Rule 2011 ευθυγραμμίζονται με το COLIPA 2011 ώστε να επιτραπεί μία κοινή γραμμή συμμόρφωσης. Σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΕ και του FDA, τα αντηλιακά πρέπει να παρέχουν, εκτός από την προστασία UVB, προστασία και από την ακτινοβολία UVA. Ο δείκτης προστασίας UVA (UVA-PF) θα πρέπει να αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 1/3 του δείκτη ηλιακής προστασίας, όπως καθορίζεται από την μέθοδο in vivo PPD (επίμονη δοκιμασία μελάγχρωσης) ή ισοδύναμο βαθμό προστασίας που υπολογίζεται με οποιαδήποτε μέθοδο in vitro. Επίσης, μία in vitro τιμή του κρίσιμου μήκους κύματος μεγαλύτερη από 370 nm έχει καθοριστεί, προκειμένου να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις για όλο το φάσμα της προστασίας UVB / UVA και την αντίστοιχη επισήμανση ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ IN VIVO Οι παρακάτω μέθοδοι βασίζονται στην παρατήρηση και τη μέτρηση της βιολογικής απάντησης του δέρματος στην UVA ακτινοβολία. Μετράται η Άμεση Χρώση (IPD Immediate Pigment Darkening) και η Επίμονη Χρώση (PPD Persistent Pigment Darkening). 51

77 IPD : Immediate Pigment Darkening Η χρώση που προκαλείται από την UVA ακτινοβολία μέσω της οξείδωσης της μελανίνης και των προδρόμων της (φαινόμενο Meirowski) μετράται μετά την ακτινοβόληση και μέχρι 15 λεπτά μετά. Παράγεται μια παροδική μελάγχρωση του δέρματος που εμφανίζεται αμέσως μετά την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Αυτή η μελάγχρωση είναι εν μέρει αναστρέψιμη, αν σταματήσει η έκθεση. Μετά την διακοπή στην έκθεση, η μελάγχρωση εξαφανίζεται σταδιακά αλλά γρήγορα στις επόμενες 2 ώρες, και πιο αργά στις επόμενες 24 ώρες. Η χρώση του δέρματος που παρατηρείται πριν τις δύο ώρες καλείται IPD, ενώ εκείνη που παρατηρείται στη συνέχεια PPD (Persistent Pigment Darkening). Το μήκος κύματος με τη μέγιστη αποτελεσματικότητα για την επαγωγή του IPD είναι περίπου τα 340 nm. Οι καμπύλες δόσης/απόκρισης είναι γραμμικές και πάνω από 4J/cm 2. Ένας παράγοντας προστασίας IPD έχει υπολογιστεί σχετίζοντας τις δόσεις που απαιτούνται για να προκαλέσουν απάντηση αντίστοιχα σε δέρμα με και χωρίς αντιηλιακό προϊόν, όπως για τον δείκτη SPF. Το πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι είναι εύκολη στην εφαρμογή. Ωστόσο παρουσιάζει αρκετά μειονεκτήματα. Οι δόσεις της ακτινοβολίας UVA δεν είναι ρεαλιστικές (1-6J/cm 2 ). Η φωτο-αστάθεια των προϊόντων δεν λαμβάνεται υπόψιν, λόγω των χαμηλών δόσεων ακτινοβολίας. Η μέτρηση γίνεται σε περιοχή όπου η χρώση μειώνεται γρήγορα, υπερεκτιμώντας τον μετρούμενο δείκτη. Η μελάγχρωση είναι σχετικά δύσκολο να εκτιμηθεί, αφού μπορεί να συγχέεται με εξάνθημα λόγω θερμότητας. Έχει χαμηλή επαναληψιμότητα. Η κλινική σημασία του δείκτη IPD από κάποιους θεωρείται χαμηλή καθώς το φάσμα δράσης του κυμαίνεται στο φάσμα δράσης του ερυθήματος, του καρκίνου του δέρματος και της φωτογήρανσης. Στην δοκιμασία συμμετέχουν αποκλειστικά άτομα των φωτότυπων ΙΙ, ΙΙΙ και ΙV. 52

78 PPD persistent pigment darkening Σε αυτή τη μέθοδο μετράται η χρώση που προκαλεί η UVA ακτινοβολία δύο ώρες μετά την ακτινοβόληση, δηλαδή μέχρι η χρώση να σταθεροποιηθεί. Ο υπολογισμός γίνεται όπως και για τον δείκτη IPD. Τα πλεονεκτήματα αυτης της μεθόδου είναι: Οι δόσεις της ακτινοβολίας (15J/cm 2 ) είναι πιο ρεαλιστικές απ ότι της μεθόδου IPD, ενώ παράλληλα λαμβάνεται υπ όψιν η φωτο-αστάθεια των φίλτρων. Η μέτρηση γίνεται ενώ έχει σταθεροποιηθεί η μελάγχρωση, με αποτέλεσμα να γίνεται αξιόπιστη ανάγνωση. Τα μειονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι: Το κόστος της μεθόδου συνδέεται άμεσα με τη διάρκεια αφού οι εθελοντές είναι ακινητοποιημένοι για αρκετή ώρα μέχρι την ανάγνωση. Στην δοκιμασία συμμετέχουν αποκλειστικά άτομα των φωτότυπων ΙΙ, ΙΙΙ και ΙV, όπως και στη δοκιμασία IPD IN VITRO UVA Μέθοδος κατά COLIPA Υπάρχει μία συνεχής ανάγκη αξιόπιστης μέτρησης της προστασίας στη UVA ακτινοβολία που προσφέρεται από τα αντιηλιακά. Για το σκοπό αυτό, η COLIPA (European Cosmetics Trade Association) έχει αναπτύξει μια in vitro μέθοδο για τη μέτρηση της προστασίας UVA με έναν τυποποιημένο, επαναλήψιμο τρόπο. Η μέθοδος βασίζεται στην in vitro φασματοφωτομετρία UV υποστρώματος και στο συσχετισμό των δεδομένων απορρόφησης που προκύπτουν με το φάσμα δράσης της in vivo μεθόδου επίμονης μελάγχρωσης (PPD) προκειμένου να παρέχει τον in vitro δείκτη προστασίας UVA (UVA-PF), ο οποίος συσχετίζεται με μια in vivo μέτρηση. Αυτή η μέθοδος έχει δημοσιευθεί ως κατευθυντήρια γραμμή COLIPA και χρησιμοποιείται στην Ευρώπη για τις δοκιμές και την επισήμανση των αντηλιακών προϊόντων. Η μέθοδος βασίζεται στη μέτρηση της μετάδοσης της υπεριώδους ακτινοβολίας 53

79 (UVR) μέσω ενός λεπτού φιλμ δείγματος αντηλιακού σε UVR-διαπερατό τραχύ υπόστρωμα, πριν και μετά την έκθεση σε μία ελεγχόμενη δόση ακτινοβολίας UVR από καθορισμένη πηγή ηλιακού-προσομοιωτή (SSR). Συσχετίζοντας τα επακόλουθα δεδομένα μετάδοσης με το φάσμα δράσης για την in vivo μέθοδο επίμονης μελάγχρωσης και με το φάσμα εκπομπής του φιλτραρισμένου ηλιακού προσομοιωτή που χρησιμοποιείται για τη δοκιμή PPD in vivo, προκύπτει ο in vitro Παράγοντας Προστασίας UVA (UVAPF) ο οποίος σχετίζεται με την αντίστοιχη τιμή in vivo PPD. Κατά την ανάπτυξη αυτής της μεθόδου, η COLIPA έπρεπε να ξεπεράσει δύο σημαντικά ζητήματα. Κατ' αρχάς, υπάρχει έλλειψη τόσο ενδοεργαστηριακής επαναληψιμότητας όσο και διεργαστηριακής αναπαραγωγιμότητας στο εύρος των απόλυτων τιμών των in vitro παραγόντων προστασίας UV (π.χ., in vitro εκτιμήσεις των in vivo SPF), κυρίως λόγω των δυσκολιών στην επίτευξη ομοιογενούς πλάτους κατανομής του δείγματος του αντιηλιακού στο υπόστρωμα. Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίστηκε προσαρμόζοντας μαθηματικώς τις ομάδες δεδομένων της απορρόφησης των αντιηλιακών (τόσο πριν όσο και μετά την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία) με ένα συντελεστή διόρθωσης, C. Ο συντελεστής αυτός καθορίζεται από τα δεδομένα της απορρόφησης των μη εκτεθειμένων δειγμάτων (υπολογίζεται από το αρχικά στοιχεία μετάδοσης) τέτοιο ώστε η υπολογιζόμενη in vitro τιμή SPF να ταιριάζει με την επισημασμένη τιμή SPF. Δεύτερον, προκειμένου να ληφθεί υπόψιν η πιθανή φωτοαστάθεια του δείγματος του αντηλιακού (η οποία είναι ένας δυνητικά σημαντικός παράγοντας για τις δοκιμές in vivo), αναπτύχθηκε η εξής μέθοδος: το δείγμα εκτίθεται σε μία δόση ακτινοβολίας από την SSR ανάλογη του αρχικού δείκτη προστασίας της ακτινοβολίας UVA, UVAPF0, που υπολογίζεται από τα προσαρμοσμένα στοιχεία απορρόφησης του προεκτεθειμένου στη SSR δείγμα. Για κάθε δείγμα αντηλιακού, η συνολική δόση ακτινοβόλησης που έχει δεχθεί υπολογίζεται πολλαπλασιάζοντας την τιμή UVAPF0 με τη μονάδα δόσης D0. Ο τελικός δείκτης προστασίας της UVA, UVAPF, υπολογίζεται από τα C-διορθωμένα στοιχεία απορρόφησης του SSR-εκτεθειμένου δείγματος. Η ομάδα της COLIPA «In Vitro Sun Protection Methods» αποτελείται από μέλη της βιομηχανίας που συμμετέχουν ενεργά στην ανάπτυξη και τη δοκιμή των αντηλιακών και επομένως είναι σε θέση να σχεδιάσουν και να εκτελέσουν τεχνικές, στις οποίες συμμετέχουν μέχρι οκτώ διαφορετικά εργαστήρια στη λειτουργία του ίδιου πρωτοκόλλου. Οι μελέτες αυτές αποτελούν ουσιαστικό μέρος της ανάπτυξης 54

80 καθολικών μεθοδολογιών καθώς εξετάζουν τόσο την «επαναληψιμότητα» (δηλαδή τη χρήση μιας μεθόδου για την επίτευξη των ίδιων αποτελεσμάτων στο ίδιο εργαστήριο, με τον ίδιο χειριστή και εξοπλισμού, κλπ) όσο και την «αναπαραγωγιμότητα» (δηλαδή τη χρήση μιας μεθόδου για την επίτευξη των ίδιων αποτελεσμάτων σε διαφορετικά εργαστήρια, με διαφορετικούς χειριστές και εξοπλισμό, κλπ) της μεθόδου. Με τη σύγκριση αυτών των δεδομένων με τα γνωστά πρότυπα αναφοράς (σε αυτήν την περίπτωση, in vivo PPD), μπορεί να προσδιοριστεί επίσης η ακρίβεια της μεθόδου. Οι μέθοδοι και τα αποτελέσματα των δύο μελετών είχαν βασικό στόχο την ανάπτυξη της μεθόδου μέτρησης in vitro UVA από την COLIPA. Τα εργαστήρια στα οποία έγιναν οι δοκιμασίες χρησιμοποιήσαν μια ποικιλία διαφορετικών φασματοφωτομέτρων UV για τη διεξαγωγή των μετρήσεων εκπομπής, αλλά είχε διασφαλισθεί ότι όλα τηρούσαν τις απαραίτητες απαιτήσεις. Όλα τα φασματοφωτόμετρα UV που χρησιμοποιήθηκαν βαθμονομήθηκαν με την πρωταρχική ζώνη συχνοτήτων που αντιστοιχεί στο φάσμα της UVΑ και UVΒ ακτινοβολίας, nm, με φασματική διακριτική ικανότητα τουλάχιστον 1 nm. Οι συσκευές ανίχνευσης ήταν σε θέση να συλλέξουν τόσο τις άμεσες και όσο και τις διάχυτες ακτίνες UVR που μεταδίδονταν μέσω του τραχέος υποστρώματος, είτε με είτε χωρίς την εφαρμογή αντιηλιακού. Η ακρίβεια του μήκους κύματος των συσκευών ήταν ± 0,5 nm (όπως ελέγχθηκε χρησιμοποιώντας ένα πρότυπο λαμπτήρα φασματικού υδραργύρου ή μια λάμπα ξένου με ειδικά ενισχυμένα φίλτρο) και το δυναμικό εύρος των συσκευών ανιχνευσης ήταν τουλάχιστον 2,2 μονάδες απορρόφησης. Η μέγιστη μετρηθείσα απορρόφηση ήταν <90% του δυναμικού εύρους της συσκευής που χρησιμοποιήθηκε. Οι πηγές ακτινοβολίας που χρησιμοποιήθηκαν από τα φασματοφωτόμετρα εξέπεμπαν συνεχή ακτινοβολία χωρίς κορυφές εντός της ζώνης συχνοτήτων nm και η συνολική δόση ήταν χαμηλή (<0,2Jcm -2 ανά κύκλο μετρήσεων), έτσι ώστε η φωτοσταθερότητα του αντηλιακού να μην επηρεάσει τα αποτελέσματα κατά τη διάρκεια της φασματοφωτομετρικής μέτρησης. Οι λάμπες ξένου αποτέλεσαν, ως εκ τούτου, μια ιδανική λύση. Η φασματική ακτινοβολία της τεχνητής πηγής υπεριώδους ακτινοβολίας (στο επίπεδο του δείγματος) που χρησιμοποιήθηκε για την ακτινοβόληση των δειγμάτων των προϊόντων ήταν όσο το δυνατόν παρόμοια με την ηλιακή ακτινοβολία στο επίπεδο 55

81 του εδάφους όταν αυτή βρίσκεται στα μέγιστα επίπεδα, όπως ορίζεται από την COLIPA DIN67501 (1999). Ο στόχος της UV ακτινοβολίας τέθηκε εντός των ακόλουθων ορίων αποδοχής (που μετράται στο επίπεδο του δείγματος): Συνολική UV ακτινοβολία ( nm) : W m -2 Λόγος ακτινοβολιών της UVA προς τη UVB: 8-22 Το πρότυπο αναφοράς της ηλιακής ακτινοβολίας έχει μια συνολική ακτινοβολία W m -2 και λόγο UVA:UVB Η εκπομπή της πηγής SSR ελέγχθηκε με έναν κατάλληλο εμπειρογνώμονα, χρησιμοποιώντας ένα βαθμονομημένο φασματοφωτόμετρο για τη συμμόρφωση με τα δεδομένα όρια αποδοχής. Σε συνεχή βάση, έγινε παρακολούθηση της εκπομπής της πηγής SSR με τη χρήση ραδιομέτρου (όργανο που μετράει την πυκνότητα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας). Όλα τα φασματοφωτόμετρα και τα ραδιόμετρα βαθμονομήθηκαν σύμφωνα με τις συστάσεις COLIPA. Το αντιηλιακό προϊόν υπό δοκιμή εφαρμόστηκε σε ένα υπόστρωμα το οποίο ήταν UVR-διαπερατό, τραχύ, μη φθορίζον, φωτο-σταθερό και αδρανές σε όλα τα πιθανά συστατικά των αντηλιακών σκευασμάτων. Ο λόγος που το υπόστρωμα απαιτείται να έχει τραχιά επιφάνεια στην άνω επιφάνειά του είναι προκειμένου να αντικατοπτρίζεται η υφή του ανθρώπινου δέρματος. Λαμβάνοντας τις απαιτήσεις αυτές υπόψιν, το πολυμεθυλομεθακρυλικό (PMMA ή Plexiglas) επιλέχθηκε ως κατάλληλο υπόστρωμα δοκιμής. Οι πλάκες από PMMA είχαν εμβαδόν μεγαλύτερο των 16 cm 2 και τετράγωνο σχήμα. Η τραχύτητα του υποστρώματος είναι κρίσιμη παράμετρος. Ως αναφορά, η μέση τιμή τραχύτητας (Sa) των πλακών ΡΜΜΑ που χρησιμοποιήθηκε σε όλες τις μελέτες που περιγράφονται ήταν περίπου 2 μm και διαστάσεων ,5 mm. Προκειμένου η απορρόφηση των υπό δοκιμή αντηλιακών να παραμείνει κάτω από 2,0 μονάδες εντός της ζώνης συχνοτήτων nm, επιλέχθηκε ένας ρυθμός εφαρμογής των 0.75 mg cm -2. Οι πλάκες αναφοράς που ελέγχονται για τα χαρακτηριστικά του υποστρώματος παρήχθησαν με εξάπλωση μερικών μικρομέτρων γλυκερίνης ή άλλη κατάλληλη UVR-διαπερατή ουσία στην τραχεία πλευρά της πλάκας, χρησιμοποιώντας μόνο όση ποσότητα αρκούσε για να καλύψει ελαφρά ολόκληρη την επιφάνεια της πλάκας (περίπου 15 μl για πλάκα χιλιοστών). 56

82 Το αντιηλιακό προϊόν εφαρμόστηκε σε 0,75 mg cm -2 στην τραχιά πλευρά των πλακών ΡΜΜΑ ως ένα μεγάλο αριθμό μικρών σταγονιδίων κατά προσέγγιση ίσου όγκου, και κατανεμήθηκε ομοιόμορφα σε όλη την επιφάνεια της πλάκας. Για τον έλεγχο της σωστής δοσολογίας κατά την εφαρμογή, τα σιφώνια ή / και οι πλάκες ζυγίστηκαν πριν και μετά τη διανομή του προϊόντος. Μετά την εφαρμογή και τον έλεγχο ζύγισης, το αντηλιακό προϊόν απλώθηκε άμεσα σε όλη την επιφάνεια της πλάκας χρησιμοποιώντας ελαφρές κινήσεις με τη γυμνή άκρη του δακτύλου (χωρίς γάντι) «προ-κορεσμένη» με μια μικρή ποσότητα του προϊόντος. Η διασπορά ολοκληρώθηκε σε δύο φάσεις: (α) το προϊόν για πρώτη φορά διανεμήθηκε σε ολόκληρη την πλάκα χρησιμοποιώντας ελαφρά πίεση, σε λιγότερο από 30 s και (β) το κατανεμημένο δείγμα στη συνέχεια απλώθηκε στην τραχιά επιφάνεια χρησιμοποιώντας ισχυρότερη πίεση για s. Τα επεξεργασμένα δείγματα στη συνέχεια αφέθηκαν να εξισορροπηθούν στο σκοτάδι, σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, για τουλάχιστον 15 λεπτά για να διευκολυνθεί ο σχηματισμός μιας σταθεροποιημένης ταινίας του προϊόντος. Η μετάδοση της υπεριώδους ακτινοβολίας σε τουλάχιστον τρεις πλάκες ΡΜΜΑ, που υποβλήθηκαν σε επεξεργασία με το προϊόν με τον τρόπο που περιγράφεται παραπάνω, μετρήθηκε χρησιμοποιώντας ένα βαθμονομημένο φασματοφωτόμετρο UV. Κάθε πλάκα μετρήθηκε σε μια σειρά από διαφορετικά μέρη για να εξασφαλιστεί ότι μια περιοχή τουλάχιστον 2.0 cm 2 μετρήθηκε συνολικά. Το μέγεθος των ατομικών σημείων ήταν μεγαλύτερο του 0,5 cm 2 (έτσι ώστε, για παράδειγμα, εάν χρησιμοποιείται ένα σημείο μεγέθους 0.6 cm 2, τότε να απαιτούνταν τουλάχιστον τέσσερις ξεχωριστές μετρήσεις σε διαφορετικές περιοχές της πλάκας, έτσι ώστε η συνολική επιφάνεια μέτρησης να υπερβεί τα 2,0 cm 2 ). Στο μέτρο του δυνατού, διασφαλίστηκε ότι ακριβώς η ίδια τοποθεσία επί των πλακών μετρήθηκε πριν και μετά την έκθεση σε SSR. Αυτό έγινε για να βοηθήσει στη μείωση της μεταβλητότητας στη μέτρηση λόγω της ανομοιογένειας της διανομής του αντηλιακού κατά μήκος της πλάκας. Πρακτικά, αυτή η εκ νέου ευθυγράμμιση μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση προσαρμοσμένων προτύπων, κ.λπ. Δόθηκε προσοχή για να εξασφαλιστεί ότι τα δείγματα δεν είχαν εκτεθεί σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 40 C κατά τη διάρκεια της ακτινοβολίας. Οι πλάκες ΡΜΜΑ έμειναν σταθερές χρησιμοποιώντας κατάλληλα μέσα (π.χ., ταινία διπλής όψης) και τοποθετήθηκαν σε σκούρο φόντο για την ελαχιστοποίηση της αντανάκλασης της UVR στο πίσω μέσω του δείγματος. 57

83 Ο σκοπός της πρώτης μελέτης ήταν να επιλεγεί μια κατάλληλη μοναδιαία δόση της UVA (D0) (η πλήρης δόση D υπολογίζεται από D0 UVAPF0), ώστε να ληφθεί υπόψιν η σημαντική πτυχή της φωτοσταθερότητας του αντιηλιακού και, κατά συνέπεια, να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή συμφωνία μεταξύ των τιμών in vitro UVAPF και in vivo UVAPF (όπως προσδιορίζεται με τη μέθοδο PPD). Το 2004, ως εκ τούτου, η πρώτη μελέτη διεξήχθη από οκτώ εργαστήρια (L1-L8) σε 24 εμπορικά διαθέσιμα αντηλιακά προϊόντα από μεγάλες ευρωπαϊκές γεωγραφικές περιοχές, που περιλάμβαναν προϊόντα που περιέχουν είτε μόνο οργανικά φίλτρα είτε ένα συνδυασμό οργανικών και ανόργανων φίλτρων. Οι τιμές SPF λήφθηκαν από την επισήμανση του προϊόντος, ενώ οι in vivo τιμές UVAPF προσδιορίστηκαν με τη μέθοδο PPD (χρησιμοποιώντας από 5 εθελοντές (n=5) σε καθένα) σε τέσσερα ξεχωριστά κλινικά ινστιτούτα δοκιμών, ενώ ορισμένα προϊόντα που δοκιμάζονται περισσότερο από μία φορά. Εικόνα 5: in vivo τιμές UVA-PF αντιηλιακών προϊόντων της πρώτης μελέτης. 58

84 Τα 24 αντηλιακά διανεμήθηκαν μεταξύ των οκτώ διαφορετικών εργαστήριων δοκιμών σύμφωνα με ένα σύστημα τυχαιοποίησης, ώστε τελικά όλα τα αντηλιακά προϊόντα ελέγχθηκαν από τέσσερα διαφορετικά εργαστήρια. Πρώτα απ' όλα, in vitro μετρήσεις έγιναν για κάθε αντιηλιακό προϊόν, πριν από την έκθεση σε SSR, για να αποκτήσει την αρχική A0(λ) των δεδομένων. Αυτά τα δεδομένα στη συνέχεια προσαρμόστηκαν χρησιμοποιώντας έναν συντελεστή C για να επιτευχθεί μια in vitro τιμή SPF ίση με τη σημασμένη τιμή in vivo SPF. Υπολογισμός της τιμής in vitro SPF: SPFin vitro = λ=400nm E(λ)xΙ(λ)xdλ λ=290nm λ=400nm E(λ)xΙ(λ)x10 Αολ xdλ λ=290nm Όπου Ε(λ) είναι το φάσμα της ερυθηματογόνου δράσης, Ι(λ) είναι το φάσμα ακτινοβολίας που λαμβάνεται από την πηγή UV Αο(λ) είναι η μέση μονοχρωματική απορρόφηση του υπό δοκιμή προϊόντος πριν την έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία dλ είναι το βήμα της ακτινοβολίας (1nm) Υπολογισμός του προσαρμοσμένου SPFin vitro adj και προσδιορισμός του συντελεστή διόρθωσης C Ο συντελεστής διόρθωσης C προσαρμόζει το υπολογισμένο SPF in vitro με την τιμή του επισημασμένου SPF (in vivo). Η τιμή του συντελεστή C κυμαίνεται μεταξύ 0,8 και 1,2. λ=400nm E(λ)xΙ(λ)xdλ λ=290nm SPFin vitro adj=spflabel= λ=400nm E(λ)xΙ(λ)x10 ΑολxC xdλ λ=290nm Ο συντελεστής αυτός εφαρμόζεται για να ξεπεραστεί η έλλειψη ενδο- και διεργαστηριακής αναπαραξιμότητας στο εύρος των απόλυτων τιμών των in vitro παραγόντων προστασίας UV. Οι αρχικές τιμές UVAPF0 υπολογίστηκαν με αυτόν τον τρόπο. UVAPF0= λ=400nm P(λ)xΙ(λ)xdλ λ=320nm λ=400nm P(λ)xΙ(λ)x10 Αο(λ)xC xdλ λ=320nm Όπου Ρ(λ) είναι το φάσμα δράσης PPD. Τα δείγματα των αντηλιακών στη συνέχεια εκτέθηκαν σε σταδιακές αυξήσεις του SSR, με τον ίδιο τύπο μηχανήματος. Όλα αυτά τα μηχανήματα ελέγχθηκαν από 59

85 ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα. Αυτό επέτρεψε τον υπολογισμό των ειδικών χρόνων έκθεσης σε μία καθορισμένη ακτινοβολία ώστε κάθε εργαστήριο να επιτύχει τυποποιημένες, ακριβείς δόσεις UVA. Για κάθε δείγμα αντηλιακού, μια συμβολική μέγιστη «100%» δόση UVA προήλθε από τον ακόλουθο υπολογισμό, SPFlabel *2.0 J cm -2 UVA. Στην ιδανική περίπτωση, εφαρμόζονται όσο το δυνατόν πιο πολλές αυξήσεις δόσεων μεταξύ 0% (αρχικής) και 100% σε κάθε αντηλιακό, με τις μετρήσεις της εκπομπής υπεριώδους ακτινοβολίας να πραγματοποιούνται αμέσως μετά. Αυτό, φυσικά, δεν ήταν πρακτικό και έτσι κάθε εργαστήριο εκτέλεσε τουλάχιστον τρεις αυξήσεις της δόσης, ήτοι 12,5%, 25% και 50% (αν και μερικά εργαστήρια εκτέλεσαν επίσης αυξήσεις 75% και 100%). Ο χρόνος ακτινοβολίας που απαιτήθηκε για κάθε όργανο υπολογίστηκε από τιμές που βρίσκονται στην ακόλουθη εικόνα. Εικόνα 6: πίνακας του χρόνου ακτινοβολίας που απαιτήθηκε για κάθε όργανο. Μετά από κάθε αύξηση της δόσης, πραγματοποιήθηκαν και πάλι in vitro μετρήσεις μετάδοσης UVR και οι τιμές UVAPFi (δηλαδή, οι τιμές UVAPF μετά από μια αντίστοιχη ακτινοβολία) υπολογίστηκαν και προσαρμόστηκαν με συντελεστή C. λ=400nm P(λ)xΙ(λ)xdλ λ=320nm UVAPFi= λ=400nm P(λ)xΙ(λ)x10 Α(λ)xC xdλ λ=320nm Όπου Α(λ) είναι η μέση μονοχρωματική απορρόφηση του υπό δοκιμή προϊόντος μετά την έκθεση στη UV ακτινοβολία. Καθώς μόνο ένας περιορισμένος αριθμός τιμών UVAPFi θα μπορούσε να προέρχεται από κάθε δοκιμή, ένα μαθηματικό μοντέλο που περιγράφει τη σχέση μεταξύ UVAPFi και δόσης UVR αναπτύχθηκε για να παρεμβάλει και να παρέχει προβλεπόμενες τιμές που βρίσκονται μεταξύ μετρούμενων τιμών. Ένα μαθηματικό πρότυπο βρέθηκε να είναι πολύ κατάλληλο για να αντιπροσωπεύει την διακύμανση της UVAPFi μέσω της συνεχούς έκθεσης στη UVR, λαμβάνοντας υπόψη τη UVAPF0: 60

86 UVAPFi=a x (10 -bxd) -1)+UVAPFo όπου, D είναι η δόση της υπεριώδους ακτινοβολίας σε J/cm 2 τέτοια ώστε UVAPFi= UVAPFo όταν D=0 και επακόλουθα, όπου UVAPFi 1 τέτοιο ώστε UVAPFo - a 1 όταν D=. Οι παράγοντες a και b προσδιορίστηκαν μέσω υπολογιστικού προγράμματος. Εικόνα 7: Διάγραμμα της διακύμανσης της UVAPFi μέσω της συνεχούς έκθεσης στη UVR, λαμβάνοντας υπόψη τη UVAPF0. Ο σκοπός αυτής της δεύτερης μελέτης ήταν να επικυρώσει την επιλογή μίας ενιαίας τιμής μοναδιαίας δόσης των 1,2 J cm -2 UVA και, ως εκ τούτου, την οριστικοποίηση της in vitro μεθόδου UVA. Το 2004, ως εκ τούτου, μια δεύτερη δοκιμή διεξήχθη από οκτώ εργαστήρια (L12-L82) σε 12 εμπορικά διαθέσιμα αντηλιακά προϊόντα από μεγάλες ευρωπαϊκές γεωγραφικές περιοχές και ένα εργαστηριακό δείγμα από την Ιαπωνία. Αυτή η επιλογή περιλάμβανε προϊόντα που περιέχουν είτε μόνο οργανικά φίλτρα είτε έναν συνδυασμό οργανικών και με ανόργανων φίλτρων. Για άλλη μια φορά, οι τιμές SPF ελήφθησαν από την επισήμανση του προϊόντος, και οι in vivo τιμές UVAPF προσδιορίστηκαν με τη μέθοδο PPD (χρησιμοποιώντας n = 10 άτομα το καθένα) σε μια ενιαία κλινική δοκιμή. 61

87 Τα 13 αντηλιακά διανεμήθηκαν μεταξύ των οκτώ διαφορετικών εργαστηριακών δοκιμών σύμφωνα με ένα ισορροπημένο σύστημα τυχαιοποίησης, ώστε όλα τα αντηλιακά προϊόντα ελέγχθηκαν από τέσσερα διαφορετικά εργαστήρια. Κάθε εργαστήριο έλεγξε κάθε ένα από τα τέσσερα δείγματα αντηλιακών σύμφωνα με την ακόλουθη διαδικασία: 1. Τυποποιημένη εφαρμογή του αντηλιακού σε τραχείες πλάκες ΡΜΜΑ (0,75 mg cm - 2 ). 2. Μέτρηση μετάδοσης με φασματοφωτόμετρο UV. 3. Προσαρμογή των τιμών απορρόφησης με συντελεστή C τέτοια ώστε η τιμή του in vitro SPF να ισούται τώρα με την in vivo SPF. 4. Υπολογισμός της UVAPF0 από το διορθωμένο φάσμα. 5. Προσδιορισμός της δόσης ακτινοβολίας D: D = UVAPF0 1,2 J cm Ακτινοβόληση των δειγμάτων αντηλιακών με τη δόση D. 7. Υπολογισμός της UVAPF (in vitro UVAPF) από τις τιμές απορρόφησης μετά την ακτινοβολία, προσαρμοσμένης με συντελεστή C. 8. Ως ένα τελικό στάδιο, υπολογισμός της αναλογίας του επισημασμένου in vivo SPF προς το in vitro UVAPF. Εικόνα 8. Αποτελέσματα της πρώτης μελέτης 62

88 Στην πρώτη μελέτη, η σύγκριση των αρχικών τιμών UVAPF0 από μη ακτινοβολημένα δείγματα αντηλιακού με τις αντίστοιχες γνωστές in vivo τιμές UVAPF που καθορίστηκαν με τη μέθοδο PPD έδωσε μόνο μια σχετικά φτωχή συσχέτιση του r 2 = 0,3 (διμερής δοκιμή Pearson) και μία κλίση 1,29. Εικόνα 9. Διάγραμμα in vitro και in vivo τιμών UVAPF Το αντίστροφο εκθετικό μοντέλο ήταν σε θέση να προβλέψει έναν άπειρο αριθμό τιμών UVAPFi σε όλη την κλίμακα δόσης 0-100% και για τα 24 δείγματα αντηλιακού. Η τετραγωνική τιμή του μέσου όρου των συστηματικών σφαλμάτων (δηλαδή, η διαφορά μεταξύ του μετρούμενου in vivo PPD και του in vitro UVAPF) των 28 προβλεπόμενων τιμών χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό της αξίας των D0 όπου το μέσο συστηματικό σφάλμα πλησίασε την τιμή μηδέν (δηλαδή, η πιο κοντινή πρόβλεψη των πραγματικών in vivo UVAPF). Το αποτέλεσμα μπορεί να φανεί στην εικόνα 9. 63

89 Εικόνα 10. Διάγραμμα της τετραγωνικής τιμής του μέσου όρου των συστηματικών σφαλμάτων προς τη συνολική δόση της UVA ακτινοβολίας. Από αυτά τα δεδομένα διαπιστώθηκε ότι η καλύτερη πρόβλεψη της in vivo UVAPF συνέβη για συνολικές δόσεις ακτινοβολίας που υπολογίζονται πολλαπλασιάζοντας τη UVAPF0 με μια μοναδιαία δόση D0 αξίας 1,2 J cm -2. Λαμβάνοντας αυτήν την τιμή D0 των 1,2 J cm -2, υπολογίστηκαν οι τιμές UVAPF για τα 24 δείγματα των αντηλιακών. Όταν αυτές συγκρίθηκαν με τις αντίστοιχες in vivo τιμές UVAPF που καθορίστηκαν με τη μέθοδο PPD (εικόνα 6), βρέθηκε μια πολύ καλή συσχέτιση (R 2 = 0,75: Διμερής δοκιμή Pearson) με σημαντική (Ρ <0,0001) κλίση 0,98 (υποδεικνύοντας υψηλό βαθμό ακρίβειας στη πρόβλεψη των απόλυτων in vivo τιμών UVAPF). 64

90 Εικόνα 11. Διάγραμμα in vivo και in vitro τιμών UVAPF. Τα πλήρη αποτελέσματα της πρώτης δοκιμής παρουσιάζονται στην εικόνα

91 Εικόνα 12. Αποτελέσματα της πρώτης μελέτης. Στη δεύτερη μελέτη έγινε σύγκριση των in vitro τιμών UVAPF με τις αντίστοιχες in vivo τιμές UVAPF που μετρήθηκαν με τη μέθοδο PPD και έδωσαν πολύ καλή συσχέτιση (Εικόνα 8), με r 2 = 0,83 (διμερής δοκιμή Pearson) και μια σημαντική (Ρ <0,0001) κλίση 0,84 (υποδεικνύοντας μια καλή πρόβλεψη της απόλυτης in vivo τιμής UVAPF). Επιπλέον, το εύρος των δεδομένων UVAPF in vitro (που εκτείνονται σε 3,7 έως 18,1) έδειξε ότι η μέθοδος ήταν σε θέση να μετρήσει και να διακρίνει ένα ευρύ φάσμα αποτελεσματικότητας. Το διεργαστηριακό σφάλμα ήταν χαμηλό [O μέσος συντελεστής διακύμανσης (CoV) μεταξύ των εργαστηρίων, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δείγματα, ήταν <15%] 66

92 Εικόνα 13. Διάγραμμα των in vitro και in vivo τιμών UVAPF Εικόνα 14. Διάγραμμα των τιμών UVAPF0 και UVAPF που απεικονίζονται η μία έναντι της άλλης για όλα τα δείγματα των αντηλιακών 67