Προτάσεις για θέματα εργασιών

Transcript

1 Προτάσεις για θέματα εργασιών Αλληλεπίδραση σωματιδιακής ακτινοβολίας με την ύλη (ιονισμός διεγέρσεις) Ακτίνες Χ Ακτινοβολία Cherenkov Μαγνητικά πεδία από δίκτυα ισχύος Ακτινοβολία κινητής Ακτινοβολία από ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συχνότητες Φυσική ραδιενέργεια - ραδόνιο Ραδιενέργεια από πυρηνικά ατυχήματα (Chernobyl) Κοσμική ακτινοβολία Παρουσιάσεις λεπτών στο τελευταίο μάθημα

2 Περιεχόμενα μαθήματος (1/2) Εισαγωγή Τι είναι οι ακτινοβολίες - Είδη ακτινοβολίας Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία Σωματιδιακή ακτινοβολία Μονάδες Πηγές ακτινοβολίας στο περιβάλλον Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία Φύση φωτός Ηλεκτρομαγνητικό Φάσμα Νόμοι Stefan-Boltzmann, Wien, Kirkhoff Ακτίνες Χ, Ακτίνες γ, αλληλεπίδραση με την ύλη Υπεριώδης, ορατή και υπέρυθρη Μικροκύματα Ραδιοκύματα» Ηλεκτρομαγνητική επιβάρυνση από ανθρωπογενείς πηγές (δίκτυα διανομής Ηλ. Ενέργειας, ασύρματα δίκτυα, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συχνότητες, οικιακές συσκευές κλπ).

3 Ραδιενέργεια Περιεχόμενα μαθήματος (2/2) Εισαγωγικές έννοιες Πυρηνικής Φυσικής. Μονάδες Αλληλεπίδραση με την ύλη Έκθεση Επικινδυνότητα Ανιχνευτές ακτινοβολιών - Όργανα μέτρησης Δοσιμετρία Όρια έκθεσης - Ραδιοπροστασία Σχάση, σύντηξη Πυρηνική ενέργεια πυρηνικά κατάλοιπα Ραδιοχρονολόγηση Κοσμική ακτινοβολία Πρωτογενής κοσμική ακτινοβολία Αλληλεπίδραση με την ύλη Δευτερογενής κοσμική ακτινοβολία Προέλευση κοσμικών ακτίνων Αναλαμπές ακτίνων γάμμα

4 Το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα

5 Το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα

6 Η αλληλεπίδραση της ακτινοβολίας με την ύλη X-rays Σκέδαση Energy Φωτοιονισμός Μεγάλος αριθμός καταστάσεωνισχυρή απορρόφηση Ενέργεια ιονισμού Υπεριώδες Ορατό Υπέρυθρο Ηλεκτρονικές διεγέρσεις Ταλαντώσεις Μικρός αριθμός καταστάσεων ασθενής απορρόφηση Μικροκύματα Περιστροφές

7 Ακτινοβολία και το ανθρώπινο σώμα

8 Μη Ιοντίζουσες Ακτινοβολίες Ιονισμός είναι η απώλεια ενός ή περισσότερων ηλεκτρονίων από ένα άτομο ή μόριο, οπότε απομένει ένα θετικό ιόν. Στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, η ορατή ακτινοβολία ή η ακτινοβολία με μεγαλύτερα μήκη κύματος δεν διαθέτουν επαρκή κβαντική ενέργεια ώστε να ιονίσούν ένα άτομο,συνεπώς ταξινομούνται ως μη ιοντίζουσες ακτινοβολίες. Το όριο ιονισμού εμφανίζεται κάπου στο υπεριώδες, με το συγκεκριμένο όριο, να εξαρτάται από το είδος του ατόμου ή μορίου. Συνήθως, γιαναιονιστείέναάτομο, απαιτείται αλληλεπίδραση με φωτόνιο ενέργειας της τάξης των ev.

9 Υπεριώδης Ακτινοβολία ΗπεριοχήτουEM φάσματος με μήκος κύματος μικρότερο από αυτό του ορατού φωτός (εγγύς), αλλά περισσότερο από τις Χ (μακρυνό) ονομάζεται υπεριώδες. Απορροφάται έντονα από τις περισσότερες στερεές ουσίες καθώς επίσης, απορροφάται αισθητά και από τον αέρα. Το μικρότερο μήκος κύματος φτάνει την ενέργεια ιονισμού για πολλά μόρια, οπότε η υπεριώδης ακτινοβολία ενέχει ορισμένους από τους κινδύνους που συνοδεύουν και άλλες ιοντίζουσες ακτινοβολίες. Οι επιπτώσεις της υπεριώδους στους ιστούς περιλαμβάνουν ηλιακά εγκαύματα, αλλά μπορεί να έχουν επίσης και κάποια θεραπευτικά αποτελέσματα σε ειδικές περιπτώσεις. Ο ήλιος είναι μια ισχυρή πηγή υπεριώδους ακτινοβολίας, αλλά η ατμόσφαιρα απορροφά (όζον) το μεγαλύτερο μέρος της καθώς και τις περισσότερες ακτινοβολίες με μικρότερα μήκη κύματος.

10 Υπεριώδης Ακτινοβολία «Vacuum UV»: Η ονομασία δόθηκε επειδή το UV απορροφάται έντονα στον αέρα, και έτσι η χρήση της ακτινοβολίας αυτής γίνεται στο κενό. Στην μακρού μήκους κύματος όριο της περιοχής αυτής, περίπου nm, αυτό που απορροφά κυρίως είναι το οξυγόνο του αέρα. Οι εργασίες στην περιοχή αυτή μπορεί να πραγματοποιηθούν σε ατμόσφαιρα ελεύθερη οξυγόνου. Συνήθως χρησιμοποιείται καθαρό άζωτο, αποφεύγοντας την ανάγκη για θάλαμο κενού.

11 UV Αλληλεπιδράσεις με την ύλη Ως ιονίζουσα ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει χημικές αντιδράσεις, καθώς επίσης να προκαλέσει εκπομπή φωτός η φθορισμό σε πολλές ουσίες.

12 Υπεριώδης (UV) Φασματοσκοπία - Χρήση και Ανάλυση.Όταν συνεχές φάσμα ακτινοβολίας περνά μέσα από ένα πρίσμα, το φάσμα αναλύεται σε όλα τα μήκη κύματος που συνδέονται με την εισερχόμενη ακτινοβολία Όταν συνεχές φάσμα ακτινοβολίας περνά μέσα από ένα διαφανές υλικό (στερεά ή υγρά), ορισμένες από τις ακτινοβολίες μπορεί να απορροφηθούν από το υλικό αυτό. Ραδιοφάσμα με «κενά» σε αυτό φάσμα Πηγή ακτινοβολίας Πρίσμα περιθλάσεως Διαφανές υλικό που απορροφά ορισμένες ακτινοβολίες Εάν, έχοντας περάσει μέσα από ύλη, η δέσμη περιθλάται διερχόμενη από ένα πρίσμα, θα δώσει φάσμα που έχει κενά σε κάποια μήκη κύματος (που προκαλείται από την απορρόφηση της ακτινοβολίας στα συγκεκριμένα μήκη κύματος από το διαφανές υλικό μέσω του οποίου έχει περάσει). Η απορρόφηση της ακτινοβολίας από ένα διαφανές υλικό γίνεται με διέγερση από μια χαμηλή ενεργειακή κατάσταση (που ονομάζεται βασική κατάσταση) σε υψηλότερη ενεργειακή κατάσταση (που ονομάζεται διεγερμένη κατάσταση). Διαφορετικού μήκους κύματος ακτινοβολίες συνδέονται με διαφορετικού τύπου διεγέρσεις σε άτομα ή μόρια. Για παράδειγμα, με την υπέρυθρη ακτινοβολία γίνονται διεγέρσεις σε στάθμες ταλάντωσης/περιστροφής όταν ένα μόριο απορροφά την ακτινοβολία. Με υψηλή ενεργειακά ακτινοβολία UV η απορρόφηση της ενέργειας προκαλεί μετάβαση των δεσμίων ηλεκτρονίων από χαμηλά ενεργειακά τροχιακά σε υψηλότερα ενεργειακά τροχιακά. Η ενέργεια των«γραμμών απορρόφησης» του φάσματος αντιστοιχεί ακριβώς με την ενεργειακή διαφορά μεταξύ των τροχιακών που συμμετέχουν στη μετάβαση.

13 Υπεριώδης (UV) Φασματοσκοπία - Τα όργανα Ο εξοπλισμός για φασματοσκοπία UV περιλαμβάνει δύο λυχνίες (μια για το ορατό φως και μια για το υπεριώδες) και μια σειρά από καθρέφτες και πρίσματα, καθώς και ένα κατάλληλο ανιχνευτή. Το φασματόμετρο μεταβάλλει το μήκος κύματος του φωτός που κατευθύνεται μέσω του δείγματος από τα υψηλά μήκη κύματος (χαμηλή ενέργειας) στα χαμηλά μήκη κύματος (υψηλή ενέργειας). Η ακτινοβολία προκαλεί διάφορες διεγέρσεις στο δείγμα ανάλογα με το μήκος κύματος, οπότε και απορροφάται. Ο ανιχνευτής στη συνέχεια καταγράφει τη διερχόμενη ακτινοβολία συναρτήσειτουμήκουςκύματος. Έτσι βλέπουμε πως μεταβάλλεται η απορρόφηση στα διάφορα μήκη κύματος και παίρνουμε πληροφορίες για το δείγμα. Οανιχνευτήςκαι καταγραφέας Το φασματόμετρο περιλαμβάνει τις λυχνίες,τα κάτοπτρα,τα πρίσματα και τον ανιχνευτή. Το φασματόμετρο διαιρεί τη δέσμη της ακτινοβολίας σε δύο και περνά τη μία διαμέσου του προς μελέτη δείγματος και την άλλη μέσω διαλύματος αναφοράς (που είναι πάντα ίδιο με τον διαλύτη στο οποίο έχετε διαλύσει το δείγμα). Ο ανιχνευτής μετρά τη διαφορά μεταξύ του δείγματος και των μετρήσεων αναφοράς και την καταγράφει στην συσκευή εγγραφής. Τα δείγματα διαλύονται σε διαλύτη που είναι διαφανής σε υπεριώδες φως και τίθενται σε κατάλληλες θήκες που ονομάζονται κυψελίδες. Οι κυψελίδες αυτές πρέπει να είναι διαφανείς στο υπεριώδες φως και με ακριβείς διαστάσεις. Είναι συνήθως σχεδιασμένες για να επιτρέπουν την ακτινοβολία να περάσει μέσααπότοδείγμαπάχους1 εκατοστού.

14 Υπεριώδης (UV) Φασματοσκοπία - ΗΈξοδος Ηπληροφορίααπόέναφασματόμετροσάρωσης UV μοιάζει με μια σειρά από ευρείες κορυφές με διάφορα ύψη. Ένα παράδειγμα φαίνεται παρακάτω Beer Lambert Law A =.c.l Increasing absorbance * Η απορρόφηση δεν έχει μονάδες - είναι στην πραγματικότητα ο λογάριθμος του λόγου της έντασης του φωτός που εισέρχεται στο δείγμα δια την ένταση του φωτός που εξέρχεται από το δείγμα. Μειούμενο μήκος κύματος σε nm Υπάρχουν δύο κυρίως πλεονεκτήματα της UV (i) είναι πολύ ευαίσθητη (ii) είναι πολύ χρήσιμη για τον προσδιορισμό της ποσότητας μίας γνωστής ένωσης σε διάλυμα άγνωστης συγκέντρωσης. Δεν είναι τόσο χρήσιμη για τον προσδιορισμό της δομής αν και έχει χρησιμοποιηθεί με τον τρόπο αυτό στο παρελθόν. Η συγκέντρωση του δείγματος έχει σχέση με την απορρόφηση, σύμφωνα με το νόμο του Beer Lambert,που περιγράφεται παραπάνω. A =απορρόφηση; c = συγκέντρωση σε moles l -1 ; l = μήκος διαδρομής σε cm ; = γραμμομοριακή απορροφητικότητα (γνωστή και ως συντελεστής απόσβεσης ) που έχει μονάδες moles -1 lcm -1.

15 Absorbance 1.0 Υπεριώδης (UV) Φασματοσκοπία - αναλύοντας τα αποτελέσματα Beer Lambert Law A =.c.l Ετοιμάστε δείγμα γνωστής συγκέντρωσης Μετρήστε την απορρόφηση (βλέπε δίπλα) σε υπεριώδες φάσμα (συνήθως από 500 έως 220 nm). Από το φάσμα διαβάστε τις τιμές του μήκους κύματος για τις οποίες έχετε κορυφή (βλέπε αριστερά) wavelength (nm) Αφού βρήκαμε την ε για την συγκεκριμένη ουσία, με νέες μετρήσεις σε άγνωστης συγκέντρωσης δείγματα, μπορούμε να βρίσκουμε τη συγκέντρωσή τους, αφού έίναι ο μόνος άγνωστος στην σχέση Beer- Lambert. 450 Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας τη γνωστή συγκέντρωση (σε moles/lt) καιτογνωστόμήκος διαδρομής (1 εκ.) υπολογίζουμε την γραμμομοριακή απορροφητικότητα ( ) για κάθε ένα από τα μέγιστα. Για παράδειγμα για τη μεγαλύτερη κορυφή στο φάσμα προς τα αριστερά και υποθέτοντας συγκέντρωση moles/lt, προκύπτει max = 387nm A= 0.75 = 0.75 /(0.001 x 1.0) = 7500 moles -1 lt cm -1

16 Ο Ήλιος εκπέμπει υπεριώδη ακτινοβολία στις UVA, UVB και UVC ζώνες, αλλά λόγω της απορρόφησης στην ατμόσφαιρα από το όζον, το 98,7% της υπεριώδους ακτινοβολίας που φθάνει στην επιφάνεια της γης είναι UVA. Φυσικές πηγές UV Το συνηθισμένο γιαλί είναι μερικώς διαφανές στο UVA αλλά μπορεί να είναι αδιαφανές σε βραχύτερο μήκος κύματος ενώ γιαλιά πυριτίου ή χαλαζία, ανάλογα με την ποιότητα, μπορεί να είναι διαφανή, σε πολλά UV μήκη κύματος. Το συνηθισμένο γιαλί των παραθύρων επιτρέπει τη διέλευση περίπου του 90% του φωτός πάνω από 350 nm, αλλά απορροφά πάνω από το 90% του φωτός κάτω από 300 nm.

17 ΗΛΙΑΚΟΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΣΜΟΣ SPECTRA Note: 1 W = 1 J s -1 1 m = 1000 nm = 10-6 m

18 Επιλεκτική απορρόφηση & εκπομπή από ατμοσφαιρικά αέρια hν+ο2 Ο. +Ο. (λ = 190 nm) Ο. + Ο2 O3 hν+ο3 Ο2+Ο. (λ < 300 nm)

19 ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ UV Radiation ΑΠΟ ΔΙΕΛΕΥΣΗ ΜΕΣΩ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ... ΣΤΡΑΤΟΣΦΑΙΡΑ (10-50 Km πάνω από τη θάλασσα) Απορρόφηση από το όζον Σκέδαση από τα μόρια Τροπόσφαίρα (0-10 Km πάνω από τη θάλασσα) Απορρόφηση από ρύπους Σκέδαση από τα σωματίδια Σύννεφα

20 ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΕΝΤΑΣΗ UV... Κατά το μεσημέρι Κατά τη θερινή περίοδο Πιο κοντά στον ισημερινό Σε υψηλότερα ύψη Ανακλάται από την επιφάνεια του εδάφους, της άμμου, του χιονιού και του νερού.

21 ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΕΡΜΑ Παραγωγή βιταμίνης D Ερύθημα και ηλιακό έγκαυμα Μαύρισμα Γήρανση του δέρματος Φωτοευαισθησία Μη μελανωματικός καρκίνος του δέρματος Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα Επιθηλιακό καρκίνωμα Μελάνωμα

22 Επιδράσεις της UV ακτινοβολίας στην ανθρώπινη υγεία Ευεργετικά αποτελέσματα Βιταμίνη D Η ατμόσφαιρα της Γης μπλοκάρει την διείσδυση της ακτινοβολίας UV κατά 98,7%. ΜίαθετικήεπίδρασητηςUVB έκθεσης είναι ότι επάγει την παραγωγή της βιταμίνης D στο δέρμα. Έχει εκτιμηθεί ότι δεκάδες χιλιάδες πρόωροι θάνατοι που συμβαίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες κάθε χρόνο οφείλονται σε καρκίνο λόγω έλλειψης της βιταμίνης D. Ένα άλλο αποτέλεσμα της έλλειψης βιταμίνης D είναι η κακή απορρόφηση του ασβεστίου που μπορεί να οδηγήσει σε παθήσεις των οστών. Μερικές μελέτες δείχνουν ότι ο άνθρωπος παίρνει επαρκή βιταμίνη D μέσω των τροφίμων και της έκθεσης στην ακτινοβολία. Πολλές χώρες έχουν ορισμένα τρόφιμα εμπλουτισμένα με βιταμίνη D για την πρόληψη της ανεπάρκειας. Εμπλουτισμένα σε βιταμίνη τρόφιμα ή λήψη διατροφικών χαπιών είναι συνήθως προτιμητέα από την έκθεση σε UV, λόγω του αυξημένου κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του δέρματος από αυτήν.

23 Συνέπειες Πολύ λίγη ακτινοβολία UVB οδηγεί στην έλλειψη της βιταμίνης D. Πάρα πολλή ακτινοβολία UVB οδηγεί σε άμεσες βλάβες του DNA και ηλιακά εγκαύματα. Μια κατάλληλη ποσότητα της UVB (η οποία ποικίλλει ανάλογα με το χρώμα του δέρματος), οδηγεί σε περιορισμένες άμεσες βλάβες του DNA. Αυτές αναγνωρίζονται και επισκευάζονται από τον ανθρώπινο οργανισμό. Στη συνέχεια, η παραγωγή μελανίνης αυξάνεται και οδηγεί σε μακροχρόνιο μαύρισμα. Αυτό το μαύρισμα συμβαίνει περίπου 2 ημέρες μετά την έκθεση σε ακτινοβολία, αλλά είναι πολύ λιγότερο επιβλαβές και μακράς διάρκειας από εκείνο που προκύπτει από την UVA.

24 Επιβλαβείς επιδράσεις Η υπερβολική έκθεση στην ακτινοβολία UVB μπορεί να προκαλέσει έγκαυμα απότην ηλιακή ακτινοβολία και ορισμένες μορφές καρκίνου του δέρματος. Στους ανθρώπους, η παρατεταμένη έκθεση στην ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία μπορεί να οδηγήσει σε οξείες και χρόνιες επιδράσεις στην υγεία του δέρματος, των ματιών και του ανοσοποιητικού συστήματος. Ωστόσο, η πιο θανατηφόρος μορφή - κακόηθες μελάνωμα - προέρχεται από τις έμμεσες βλάβες του DNA (ελεύθερες ρίζες και οξειδωτικό στρες). Αυτό φαίνεται από την απουσία μετάλλαξης που αποτελεί υπογραφή της UV στο 92% του συνόλου των μελανωμάτων. Οι ακτίνες UVC έχουν την υψηλότερη ενέργεια, και είναι το πιο επικίνδυνο είδος του υπεριώδους φωτός. Ελάχιστη προσοχή έχει δοθεί στις UVC ακτίνες στο παρελθόν, καθώς φιλτράρονται εξ ολοκλήρου από την ατμόσφαιρα. Ωστόσο, η χρήση τους σε εξοπλισμό, όπως π.χ. συσκευές αποστείρωσης, ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο έκθεσης, αν η λυχνία ενεργοποιηθεί εκτός του προστατευτικού της περιβλήματος.

25 Οι επιβλαβείς επιδράσεις Το UVB φως μπορεί να προκαλέσει άμεση βλάβη του DNA. Η ακτινοβολία διεγείρει μόρια DNA σε κύτταρα του δέρματος, προκαλώντας παρεκλίνοντες ομοιοπολικούς δεσμούς μεταξύ γειτονικών βάσεων κυτοσίνης, δημιουργώντας ένα διμερές. Όταν η DNA πολυμεράση έρχεται να αναπαράξει αυτό το σκέλος του DNA, θα διαβάσει το διμερές ως "AA" και όχι το πρωτότυπο "CC". Αυτό προκαλεί τον μηχανισμό αντιγραφής του DNA να προσθέσει ένα διμερές "TT" στην αυξανόμενη έλικα. Αυτή είναι μια μετάλλαξη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο και είναι γνωστή ως «κλασική C-T μετάλλαξη". Οι μεταλλάξεις που προκαλούνται από άμεσες βλάβες του DNA φέρουν υπογραφή UV μετάλλαξης και εμφανίζονται συνήθως σε καρκίνους του δέρματος.

26 Οι επιβλαβείς επιδράσεις Οι UVA, UVB και UVC μπορούν όλες να καταστρέψουν τις ίνες κολλαγόνου και έτσι να επιταχύνουν τη γήρανση του δέρματος. Οι UVB κ UVA καταστρέφουν την βιταμίνη Α στο δέρμα κάτι που μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω ζημιές. Στο παρελθόν, η UVA θεωρήθηκε λιγότερο επιβλαβής, αλλά σήμερα είναι γνωστό ότι μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση καρκίνου του δέρματος μέσω έμμεσων βλαβών του DNA (ελεύθερες ρίζες και ενεργές ενώσεις οξυγόνου). Διεισδύει βαθιά, αλλά δεν προκαλεί ηλιακά εγκαύματα. Η UVA δεν βλάπτει το DNA άμεσα όπως η UVB και UVC, αλλά μπορεί να δημιουργήσει πολύ δραστικές ενδιάμεσες χημικές ενώσεις, όπως οι ρίζες υδροξυλίου και οξυγόνου, οι οποίες με τη σειρά τους μπορεί να βλάψουν το DNA. Επειδή δεν προκαλεί κοκκινίσμα του δέρματος (ερύθημα), δεν μπορεί να μετρηθεί με σχετικές δοκιμές. Δεν υπάρχει καλή κλινική μέτρηση για την αποκοπή της UVA ακτινοβολίας, αλλά είναι σημαντικό ότι τα αντηλιακά απορροφούν και UVA και UVB.

27 Οι επιβλαβείς επιδράσεις Ως άμυνα κατά της υπεριώδους ακτινοβολίας, η ποσότητα της καφέ χρωστικής μελανίνης στο δέρμα αυξάνει όταν εκτίθεται σε μέτρια (ανάλογα με τον τύπο του δέρματος), επίπεδα της ακτινοβολίας. Αυτό είναι κοινώς γνωστό ως μαύρισμα. Ο σκοπός της μελανίνης είναι να απορροφά την υπεριώδη ακτινοβολία και να διαχέει την ενέργεια ως αβλαβή θερμότητα, εμποδίζοντας την UV ακτινοβολία να καταστρέψει δερματικό ιστό. Η UVA δίνει ένα γρήγορο μαύρισμα που διαρκεί για μέρες, οξειδώνοντας μελανίνη που υπήρχε ήδη και ενεργοποιεί την απελευθέρωση της μελανίνης από τα μελανοκύτταρα. Η UVB δίνει ένα μαύρισμα που διαρκεί περίπου 2 μέρες για να αναπτυχθεί, διότι διεγείρει τον οργανισμό να παράγει περισσότερη μελανίνη. Χάρη στις φωτοχημικές της ιδιότητες, η μελανίνη παρέχει εξαιρετική φωτοπροστασία. Ωστόσο τα αντηλιακά δεν διαχέουν την ενέργεια των διεγειρομένων καταστάσεων τόσο αποτελεσματικά όσο η μελανίνη και η διείσδυση των αντιηλιακών συστατικών προς τα εσώτερα στρώματα του δέρματος αυξάνει την ποσότητα των ελευθέρων ριζών.

28 Οι επιβλαβείς επιδράσεις Το κοκκίνισμα του δέρματος που οφείλεται στη δράση του ηλιακού φωτός εξαρτάται τόσο από την ποσότητα του ηλιακού φωτός όσο και από την ευαισθησία του δέρματος ( «φάσμα ερυθηματικής δράσεως») στο υπεριώδες φάσμα.

29 Ερύθημα και ηλιακό έγκαυμα ερυθηματική δόση (MED) εξαρτάται από Το είδος και το πάχος του δέρματος Το ποσό της μελανίνης και την ικανότητα παραγωγής μελανίνης μετά την έκθεση Την ένταση της ακτινοβολίας Ορίζονταιέξητύποιδέρματος, ως προς την αντίδρασή τους στον ήλιο.

30 Τύποι δέρματος

31 Μαύρισμα Προστατευτική απάντηση στην έκθεση στον ήλιο Άμεσο μαύρισμα: προκαλείται από UV-A, δεν υπάρχει νέα μελανίνη. Καθυστέρημένο μαύρισμα: προκαλείται από UV-B, ξεκινάει σε 2-3 μέρες, κορυφώνεται σε 7-10 ημέρες, σχηματίζεται νέα μελανίνη.

32 ΜΗ μελανωματικός καρκίνος του δέρματος (NMSC) Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC) και επιθηλιακό καρκίνωμα (SCC) Οι περισσότερες κοινές κακοήθειες σε ενήλικες:> / έτος Εντοπίζονται στις πιο εκτεθειμένες περιοχές Συνήθως μη θανατηφόρα, εκτός αν μείνουν χωρίς θεραπεία Σχετίζονται με την αθροιστική έκθεση στον ήλιο

33 ΜΕΛΑΝΩΜΑ Ο συνηθέστερος θανατηφόρος καρκίνος του δέρματος 2006: νέες περιπτώσεις με θανάτους Εμφανίζεται σε έφηβους, νέους ενήλικες Το μεταστατικό μελάνωμα έχει κακή πρόγνωση Η πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση αποτελούν βασικές παραμέτρους

34 ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΣΤΑ ΜΙΚΡΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ Μια κοινή κακοήθεια στους λευκούς 2η πιοκοινή, για γυναίκες η πιο κοινή, για άνδρες Μελάνωμα σε παιδιά Η συχνότητα αυξάνεται 33 ασθενείς <14 χρόνων έτη εμπειρίας Παρουσίαση συχνά άτυπη: οι περισσότερες βλάβες που προκλήθηκαν, σαφώς καθορισμένα σύνορα Οι αλλοιώσεις διαφορετικές από κάθε άλλη στα παιδιά

35 ΜΕΛΑΝΩΜΑ Α - Ασυμμετρία B - Σύνορα Γ - Χρώμα D - Διάμετρος Ε - Η εξέλιξη

36 ΜΕΛΑΝΩΜΑ Κίνδυνος ζωής 1930: 1 στους : 1 στους : 1 στους : 1 στους 50

37 Γιατί η συχνότητα μελανώματος αυξάνεται; Πιστεύεται ότι συνδέεται με την έκθεση στον ήλιο Η εξάντληση της στοιβάδας του όζοντος Η αλλαγή των τρόπων ενδύσεως Περισσότερος ελεύθερος χρόνος

38

39

40

41 Ηλιακό φως και το μελάνωμα Επιδημιολογικά και βιολογικά στοιχεία εμπλέκουν το ηλιακό φως στην παθογένεια του μελανώματος

42 Το ηλιακό φως και το μελάνωμα Γεωγραφικό πλάτος Φυλή και μελάγχρωση Η έκθεση στην παιδική ηλικία

43 ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Έκθεση στον ήλιο σε ποσοστό 25% του χρόνου μας, συμβαίνει κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας Επεισοδιακά υψηλή έκθεση αρκεί για να προκαλέσει ηλιακά εγκαύματα, ιδιαίτερα κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία, αυξάνοντας τον κίνδυνο μελανώματος.

44 ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Μεταναστευτικές μελέτες: Υψηλή έκθεση στον ήλιο κατά την παιδική ηλικία είναι σημαντική για την παθογένεια του μελανώματος

45 Σπίλοι Η οξεία έκθεση στον ήλιο έχει εμπλακεί στην ανάπτυξη των σπίλων στα παιδιά Υπάρχει μια σχέση μεταξύ του αριθμού και του τύπου των σπίλων και της ανάπτυξης των μελανωμάτων Δισπλαστικός σπίλος: πρόδρομος αλλοιώσεων που αυξάνουν τον κίνδυνο

46 Προστασία από τον ήλιο H ηλιακή προστασία συνιστάται για την πρόληψη του καρκίνου του δέρματος, συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος Η ηλιακή προστασία συνιστάται να αρχίζει νωρίς στη ζωή Οι παιδίατροι μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην μεταφορά μηνυμάτων

47 ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Βρέφη -Η έλλειψη κινητικότητας -Το δέρμα έχει λιγότερη μελανίνη από κάθε άλλη φορά Παιδιά Νέα χαρακτηριστικά έκθεσης Έφηβοι -Ευαίσθητες κοινωνικές ιδέες για την ομορφιά και την υγεία

48 UV ΦΩΣ-ΠΡΟΛΗΨΗ ΜΗΝΥΜΑΤΑ Μην κάθεστε να καείτε στον ήλιο Αποφύγεται την ηλιοθεραπεία και τα κρεβάτια μαυρίσματος Γενναιόδωρα να εφαρμόζετε τα αντηλιακά Φορέστε προστατευτικό ρουχισμό Προτιμήστε την σκιά Χρησιμοποιήστε επιπλέον προσοχή κοντά σε νερό, χιόνι και άμμο

49 ΜΗΝ ΚΑΙΓΕΣΤΕ:ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ ΤΗΝ ΗΛΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΚΡΕΒΑΤΙΑ ΜΑΥΡΙΣΜΑΤΟΣ Το κάψιμο δημιουγεί κίνδυνο μελανώματος Αποφυγή / περιορισμός της έκθεσης στις ώρες αιχμής (10πμ -4 μ.μ.) Αποφύγετε το επί προθέσει μαύρισμα

50 Γενναιόδωρη εφαρμογή αντηλιακών -Τα αντιηλιακά είναι η πιο συχνή χρησιμοποιούμενη μέθοδος προστασίας από τον ήλιο -Εφαρμόζεται σε όλες τις εκτεθειμένες περιοχές του δέρματος χρησιμοποιώντας SPF> 15 -Γενική προστασία (UVA & UVB) -Επανάληψη εφαρμογής συχνά

51 Φοράτε προστατευτική ενδυμασία Απλές, πρακτικές προστασίας Ηδομή(ύφανσης) του υφάσματος είναι το πιο σημαντικό Ελαφρά μακρύ παντελόνι και πρότεινε μανίκια Καπέλα Γυαλιά ηλίου

52 ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΣΚΙΑΣ Η σκιά είναι χρήσιμη αλλά Η σκιά δεν παρέχει επαρκή προστασία διότι το UV φως σκεδάζεται και ανακλάται Ένα πρόσωπο μπορεί να καεί σε μια ώρα κάτω από ένα δέντρο

53 Ηλιακής προστασίας Η ΧΔΜΕ δείχνει τον χρόνο που ένα άτομο με αντηλιακά είναι δυνατόν να εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία πριν από ηλιακά εγκαύματα σε σχέση με το χρόνο που μπορεί να εκτεθεί ένα πρόσωπο χωρίς τα αντιηλιακά. (για παράδειγμα, κάποιος που θα καεί μετά από 12 λεπτά στον ήλιο,θα καιγόταν μετά από 120 λεπτά, εφόσον προστατεύεται από αντιηλιακό με SPF 10). Στην πράξη, η προστασία των αντηλιακών εξαρτάται από παράγοντες όπως: Τον τύπο του δέρματος του χρήστη. Το ποσό που εφαρμόζεται και η συχνότητα Οι δραστηριότητες στις οποίες εμπλέκεται (για παράδειγμα, κολύμβηση οδηγεί σε απώλεια του αντιηλιακού από το δέρμα). Το ποσό των αντιηλιακών που έχει απορροφηθεί από το δέρμα

54 Αδιαφανή Αντηλιακά Σκεδάζουν, αντανακλούν, μπλοκάρουν το υπεριώδες φως Οξείδιο του ψευδαργύρου, διοξείδιο του τιτανίου, κόκκινο vetenary Βαζελίνη, τάλκ Αποτελεσματικά για παθήσεις που σχετίζονται με την έκθεση στο φως (ΣΕΛ, XP, η ηλιακή κνίδωση) Χρήσιμα για αυτούς που δαπανούν μεγάλους χρόνους εκτός κτισμάτων

55 Χημικά Αντηλιακά Προστατευτική περιοχή PABA Octyl methoxy-cinnamate Oxybenzone Parsol UVB: nm UVA: nm

56 Ηλιακή προστασία -SPF Λόγος του χρόνου εγκαύματος με αντηλιακά, σεσχέσημετοχρόνοπουαπαιτείταιγια έγκαυμα χωρίς αντηλιακά 1970: ΧΔΜΕ 2-4: 50-75% προστασία Υψηλής δραστικότητας αντηλιακά: SPF 15-50, 93-98% προστασία

57 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΔΜΕ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Ισχύει μόνο για την προστασία από την UVB Μετρούμενη υπό ιδανικές συνθήκες Ανησυχίες σχετικά με: χρήση επαρκών ποσοτήτων εφαρμογή πριν απαιτηθεί Ανάγκη για συχνή εφαρμογή

58 People Magazine May 05

59

60 ΜΑΥΡΙΣΜΑ σε εσωτερικό χώρο χρήση από <25 ετών %? % Φοιτητές: 32% - 55% τα ποσοστά χρήσης Μαθητές γυμνασίου αγόρια 6-44% κορίτσια 20-70% 2001: $ 4 δισ. Τζίρος

61 ΚΛΕΙΣΤΟ ΜΑΥΡΙΣΜΑ ΚΑΙ ΜΕΛΑΝΩΜΑ Επιδημιολογικές στοιχεία δείχνουν ότι το μαύρισμα σε εσωτερικούς χώρους προκαλεί μελάνωμα και SCC? Ίσως BCC Το NIEHS 1 συνιστά, το υπεριώδες φως από τεχνητές πηγές, όπως θάλαμοι μαυρίσματος και κρεβάτια μαυρίσματος, να αναφέρεται ως καρκινογόνο για τον άνθρωπο 1 National Institute of Health Sciences

62 Ασφάλεια Εγκληματολογία Αστρονομία Κυνήγι Βιολογικές έρευνες και έλεγχος των παρασίτων Φασματοφωτομετρία Ανάλυση ορυκτών Αποστείρωση Απολύμανση του πόσιμου νερού Κτλ κτλ... Εφαρμογές UV