«Di dü ja ïlüjuma tç peq t r p keyr, didasjak am te poio lemor lü peq sou

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«Di dü ja ïlüjuma tç peq t r p keyr, didasjak am te poio lemor lü peq sou"

Ἔραστος Μαυρίδης
9 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ' ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ιδαγµένο κείµενο Θουκυδίδη Περικλέους Επιτάφιος (42) «Di dü ja ïlüjuma tç peq t r p keyr, didasjak am te poio lemor lü peq sou ûl m eªmai t m Äcÿma ja oºr tÿmde lgdóm»pçqwei lo yr, ja tüm e«koc am àla ïv oºr màm kócy vameqçm sgle oir jahistçr. ja e qgtai a«t r tç lócista à cçq tüm p kim œlmgsa, a tÿmde ja tÿm toiÿmde Äqeta ïj slgsam, ja o«j Üm pokko tÿm Ekkümym s qqopor speq tÿmde k cor tÿm öqcym vame g. doje dó loi dgkoàm Ämdq r Äqetüm pqÿtg te lgm ousa ja tekeuta a bebaioàsa û màm tÿmde jatastqovü. ja cçq to r tâkka we qosi d jaiom tüm ïr to r pokólour»póq t r patq dor Ämdqacah am pqot heshai Äcah cçq jaj m Ävam samter joimÿr lñkkom vókgsam ïj tÿm d ym öbkaxam. tÿmde dó oõte pko tou tir tüm ôti Äp kausim pqotilüsar ïlakaj shg oãte pem ar ïkp di, r jüm öti diavuc m a«tüm pkoutüseiεm, Ämaboküm toà deimoà ïpoiüsato. tüm dó tÿm ïmamt ym tilyq am poheimotóqam a«tÿm kab mter ja jimd mym àla t mde jçkkistom mol samter ïboukühgsam let a«toà to r lóm tilyqe shai, tÿm dó ïv eshai, ïkp di lóm t Ävamór toà jatoqh seim ïpitqóxamter, öqcfl dó peq toà dg qylómou sv sim a«to r ÄnioÀmter pepoihómai». Α. Από το κείµενο που σας δίνεται να µεταφράσετε στο τετράδιο σας το απόσπασµα: «Di dü ja ïlüjuma... jatastqovü». Β. Να γράψετε στο τετράδιο σας τις απαντήσεις των παρακάτω ερωτήσεων: Β1. «ja e qgtai a«t r tç lócista» Σε τι ακριβώς συνίσταται η απόκλιση του Επιταφίου λόγoυ του Περικλή από έναν τυπικό επιτάφιo της επoχής του; Β2. «Λόγοι-έργα»: Να σχολιάσετε τη σχέση «λόγων-έργων», την οποία διατυπώνει στο κείµενο ο Περικλής. 1

ja e qgtai a«t r tç lócista à cçq tüm p kim œlmgsa, a tÿmde ja tÿm toiÿmde Äqeta ïj slgsam, ja o«j Üm pokko tÿm Ekkümym s qqopor speq tÿmde k cor tÿm öqcym vame g.

2 Β3. «pkoàtor - pem a». Πώς συλλαµβάνει o Περικλής τη σχέση ανθρώπων και πλούτου, στην περίπτωση των πεσόντων, στο απόσπασµα «tÿmde dó... ïpoiüsato», και µε ποια στοιχεία τη συµπληρώνει στο από µετάφραση απόσπασµα του κεφαλαίου 43 (που παρατίθεται παρακάτω), για την περίπτωση των ζωντανών; Θουκυδίδη Περικλέους Επιτάφιος (43) [...] Εσείς λοιπόν να έχετε αυτούς εδώ πρότυπα και να θεωρήσετε θεµέλιο της ευτυχίας την ελευθερία και θεµέλιο της ελευθερίας τη δυνατή ψυχή κι έτσι µη δειλιάζετε µπροστά στους κίνδυνους της µάχης. Γιατί δεν έχουν σοβαρότερο λόγο ν' αψηφούν το θάνατο οι απόκληροι της ζωής, που δεν έχουν να ελπίζουν καλύτερες µέρες, αλλά εκείνοι που, στη ζωή που τους αποµένει, υπάρχει φόβος να µεταβληθεί ριζικά η καλή τύχη τους αυτοί, αν κάπου σκοντάψουν, έχουν να χάσουν περισσότερα από κάθε άλλον. Γιατί, για έναν άντρα µε υψηλό φρόνηµα, είναι πιο πικρή η εξαθλίωση που φέρνει η δειλία παρά ο θάνατος που έρχεται χωρίς να τον νιώσει, σε στιγµή έξαρσης της δύναµής του και της κοινής ελπίδας. Β4. Ποιες οι διαφορές ανάµεσα στον Επιτάφιο του Περικλή και στις υπόλοιπες δηµηγορίες του Θουκυδίδη; Β5. Να γράψετε στο τετράδιο σας ποιες από τις λέξεις του πρωτοτύπου κειµένου είναι ετυµολογικά συγγενείς µε τις παρακάτω λέξεις: αδίδακτος, ρήτορας, ευκοσµία, εµπρόθετος, φασµατικός, ατελεύτητος, λεξιπενία, φυγόδικος, λήµµα, νόµισµα. Γ. Αδίδακτο κείµενο Ξενοφώντος Αποµνηµονεύµατα Α,6,14 (14) Ec d o m ja a«t r, Amtivÿm, speq Ükkor tir ppfl Äcah jum ƒqmihi detai, oœty ja öti lñkkom dolai v koir Äcaho r, ja ïçm ti öwy Äcah m, didçsjy, ja Ükkoir sum stgli paq fim Üm ûcÿlai veküsesha ti a«to r e r Äqetüm ja to r hgsauqo r tÿm pçkai sovÿm Ämdqÿm, oœr ïje moi jatókipom ïm bibk oir cqçxamter, Ämek ttym joim s m to r v koir dióqwolai, ja Üm ti qÿlem Äcah m, ïjkec leha ja lóca mol folem jóqdor, ïçm 2

..] Εσείς λοιπόν να έχετε αυτούς εδώ πρότυπα και να θεωρήσετε θεµέλιο της ευτυχίας την ελευθερία και θεµέλιο της ελευθερίας τη δυνατή ψυχή κι έτσι µη δειλιάζετε µπροστά στους κίνδυνους της µάχης.

3 Äkkükoir v koi cicm leha. Elo lóm dü taàta Äjo omti ïd jei a«t r te lajçqior eªmai ja to r Äjo omtar ïp jakojäcah am Üceim. Ämek ttym=ξετυλίγοντας (το βιβλίο που είχε µορφή κυλίνδρου). Γ1. Να µεταφράσετε στο τετράδιο σας το κείµενο. Μονάδες 20 Γ2.α. Να γράψετε τους ζητούµενους τύπους για καθεµιά από τις παρακάτω λέξεις του κειµένου: qÿlem: το ίδιο πρόσωπο στην ίδια έγκλιση και φωνή του αορίστου β' γιγνώµεθα: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου β' veküsesha : το απαρέµφατο παρακειµένου ενεργητικής φωνής συνίστηµι: το δεύτερο ενικό πρόσωπο οριστικής αορίστου της ίδιας φωνής και τη γενική ενικού αρσενικού γένους της µετοχής ενεστώτα της ίδιας φωνής. Μονάδες 5 Γ2.β. Να γράψετε τους ζητούµενους τύπους για καθεµιά από τις παρακάτω λέξεις του κειµένου: ƒqmihi: την αιτιατική ενικού τι: τη δοτική πληθυντικού του ίδιου γένους sovÿm: την αιτιατική πληθυντικού θηλυκού γένους µέγα: τα παραθετικά επιθέτου στο γένος, τον αριθµό και την πτώση που βρίσκεται taàta: τη γενική πληθυντικού θηλυκού γένους. Μονάδες 5 Γ3.α. «Üm ti qÿlem Äcah m, ïjkec leha». Να αναγνωρίσετε τον υποθετικό λόγο και να τον µετατρέψετε σε υποθετικό λόγο του µη πραγµατικού. Μονάδες 4 Γ3.β. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τα παρακάτω: v koir, e r Äqetüm, Äkkükoir, v koi, Äjo omti, eªmai. Μονάδες 6 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ιδαγµένο Κείµενο: Θουκυδίδη Περικλέους Επιτάφιος (Κεφάλαιο 42) Α. Μετάφραση: Γι αυτό ακριβώς και ανέπτυξα σε µάκρος τα σχετικά µε την πόλη, και γιατί θέλησα να κάνω κατανοητό ότι δεν αγωνιζόµαστε για πράγµατα ίσης σηµασίας εµείς και όσοι δεν έχουν όµοια καµιά απ αυτές τις αξίες και συνάµα γιατί ήθελα να στηρίξω σε φανερές αποδείξεις το εγκώµιο αυτών εδώ προς τιµήν των οποίων τώρα µιλώ. Και έχει ειπωθεί το µεγαλύτερο µέρος αυτού γιατί αυτών εδώ και των οµοίων τους τα ανδραγαθήµατα λάµπρυναν τα γεγονότα, µε τα οποία ύµνησα την πόλη και για λίγους απ τους Έλληνες, όπως ακριβώς γι αυτούς εδώ, θα φαινόταν ο έπαινος ισάξιος των έργων τους. Και µου φαίνεται ότι ο τωρινός θάνατος αυτών εδώ δηλώνει την ανδρεία τους, είτε είναι το πρώτο φανέρωµα (αυτής), είτε η τελική της επισφράγιση. 3

αορίστου β' γιγνώµεθα: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου β' veküsesha : το απαρέµφατο παρακειµένου ενεργητικής φωνής συνίστηµι: το δεύτερο ενικό πρόσωπο οριστικής αορίστου της ίδιας

4 Β.1 Με την απροσδόκητη αυτή φράση συνδέεται το εγκώµιο της πόλης µε αυτό των νεκρών που τώρα µόλις αρχίζει. Ο Περικλής στον Επιτάφιό του αποκλίνει σηµαντικά από την καθιερωµένη δοµή ενός επιταφίου λόγου, υποστηρίζοντας πως ο έπαινος των νεκρών έχει ειπωθεί στο µεγαλύτερο µέρος του, όταν πλέχτηκε το εγκώµιο της πόλης. Η πόλη δηλαδή µε το πολίτευµά της, τους θεσµούς, τις αξίες και τα ιδανικά της σφυρηλάτησε το ήθος και το φρόνηµα των πολεµιστών. Η πολιτεία εποµένως δηµιουργεί τις προϋποθέσεις και η ανδρεία των πολιτών είναι το αποτέλεσµα της διαλεκτικής σχέσης ανάµεσα στην πόλη και τον πολίτη. Είναι λογικό οι πολίτες να δίνουν τη ζωή τους για µια τέτοια πόλη που πρόσφερε σε αυτούς τόσα πολλά και ανεκτίµητα αγαθά. Οι νεκροί λοιπόν µε το θάνατό τους δικαιώνουν την πολιτεία και πιστοποιούν την αρετή τους. Β.2. Στο κεφάλαιο 42 παρατηρείται η σπάνια εναρµόνιση λόγων έργων, καθώς οι ύµνοι δεν είναι ανώτεροι από τις ηρωικές πράξεις των πεσόντων. Υπάρχει λοιπόν τέλεια εξισορρόπηση ανάµεσα στα ανδραγαθήµατα των ηρώων, οι οποίοι προβάλλονται ως µια σπάνια περίπτωση Ελλήνων και στα λόγια που επαινούν αυτές τις πράξεις. Σε αυτό το σηµείο ο Περικλής επιδιώκει να φέρει σε αρµονία το λόγο µε τα έργα και όχι σε αντίθεση, όπως το επιχειρεί σε άλλα σηµεία της οµιλίας του. Β.3. Στο απόσπασµα «tÿmde dó... ïpoiüsato» ο Περικλής αναφέρει πως τόσο ο πλούτος όσο και η φτώχεια θα µπορούσαν να λειτουργήσουν ως αντικίνητρα για τη µάχη. Πιο συγκεκριµένα, θεωρεί πως η ευµάρεια µπορεί να γίνει η αιτία να λυγίσει το γενναίο φρόνηµα των ανθρώπων, αφού αυτοί θα επιθυµούσαν να απολαύσουν για µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα τα αγαθά τους και όχι να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή τους και να χάσουν όσα αυτή απλόχερα τους χάρισε. Και η φτώχεια, από την άλλη, θα µπορούσε να κάµψει το φρόνηµα των ανθρώπων, αφού αυτοί θα ήλπιζαν πως µια µεταβολή της ζωή τους θα τους έφερνε τον πλούτο. Οι προκείµενοι νεκροί όµως, είτε ήταν πλούσιοι είτε ήταν φτωχοί, έδειξαν απαράµιλλο θάρρος και δε δίστασαν ούτε στιγµή να θυσιάσουν τη ζωή τους υπερασπιζόµενοι την πατρίδα. Στο κεφ. 43 όµως ο ρήτορας διατυπώνει την άποψη πως είναι φυσικό οι πλούσιοι να δείχνουν µεγαλύτερη ανδρεία και αυτοθυσία από τους φτωχούς, αφού αυτοί πρέπει να σώσουν και τις περιουσίες τους. Εδώ λοιπόν, ο Περικλής παρουσιάζει τον πλούτο ως κίνητρο για τη µάχη. Η εξήγηση που θα µπορούσε να δοθεί γι αυτό είναι ότι στο κεφ. 43 απευθύνεται σε ζωντανούς και αναζητά κίνητρα για να τους παρακινήσει. Β.4. Βλέπε σχολικό εγχειρίδιο σελ «Μία λοιπόν από τις 40 περίπου δηµηγορίες του Θουκυδίδη αυτές τις διαφορές». Β.5. αδίδακτος: didasjak am ρήτορας: e qgtai ευκοσµία:ïj slgsam εµπρόθετος:pqot heshai φασµατικός: vame g ατελεύτητος: tekeuta a λεξιπενία: pem ar 4

της πόλης. Η πόλη δηλαδή µε το πολίτευµά της, τους θεσµούς, τις αξίες και τα ιδανικά της σφυρηλάτησε το ήθος και το φρόνηµα των πολεµιστών.

5 φυγόδικος:diavuc m λήµµα: kab mter νόµισµα: mol samter Γ. Μετάφραση Αδίδακτου Κειµένου: Και εγώ ο ίδιος, λοιπόν, Αντιφώντα, όπως ακριβώς κάποιος άλλος ευχαριστιέται ή µε καλό άλογο ή µε σκύλο ή µε πτηνό, έτσι και ακόµη περισσότερο ευχαριστιέµαι µε καλούς φίλους, και αν έχω κάτι καλό (το) διδάσκω, και τους συστήνω και σε άλλους, από τους οποίους νοµίζω ότι θα ωφεληθούν σε κάτι αυτοί σχετικά µε την αρετή και ξετυλίγοντας τους «θησαυρούς» των παλαιών σοφών ανδρών, τους οποίους εκείνοι κληροδότησαν, αφού (τους) κατέγραψαν σε βιβλία, διηγούµαι λεπτοµερώς από κοινού µε τους φίλους, και αν διαπιστώνουµε κάτι καλό, (το) προτιµάµε και θεωρούµε µεγάλο κέρδος αν γινόµαστε φίλοι µεταξύ µας. Μου φαινόταν, λοιπόν, ακούγοντας αυτά ότι και ο ίδιος ήταν ευτυχισµένος και ότι οδηγούσε στην καλοσύνη αυτούς που ακούν. Γ2. α. dylem, cemoà, vekgjómai, sumóstgsar - sumistçmtor b. ƒqmim, tis (m), sovçr, le fom- lócistom, to tym C3. a. O upohetij r k cor tou jeilómou dgk mei a qistg epamçkgxg sto paq m - lókkom. Lg pqaclatij : e ti ñyqÿlem Äcah m, Üm ïnekec leha. b. v koir: dotijü tgr ait ar e r Äqetüm: elpq hetor pqosdioqisl r amavoqçr Äkkükoir: dotijü amtijeilemijü ap to <<v koi>>. v koi: jatgcoqo lemo ap to «cicm leha» Äjo omti: tqopijü letowü eªmai: amtije lemo sto «ïd jei», eidij apaqólvato Επιµέλεια: ΓΡΗΓΟΡΑΤΟΥ Ι. ΣΙΤΑΡΑ Φ. - ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ Α. 5

φίλους, και αν έχω κάτι καλό (το) διδάσκω, και τους συστήνω και σε άλλους, από τους οποίους νοµίζω ότι θα ωφεληθούν σε κάτι αυτοί σχετικά µε την αρετή και ξετυλίγοντας τους «θησαυρούς» των παλαιών

Σχετικά έγγραφα

ma... jatastqovü». Β. Να γράψετε στο τετράδιο σας τις απαντήσ εις των παρακάτω ερωτήσεων: Β1. «ja e qgtai a«t r tç lócista»

ma... jatastqovü». Β. Να γράψετε στο τετράδιο σας τις απαντήσ εις των παρακάτω ερωτήσεων: Β1. «ja e qgtai a«t r tç lócista» ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ «Di dü ja ïlüjuma tç peq t r p keyr, didasjak am te p oio lemor lü peq souûl m eªmai t m Äcÿma ja oºr tÿmde l gdóm»pçqwei lo yr, ja tüm e«koc am àla ïv oºr màm kó