παρώνυμα δ ὲ λέγεται ὅσα ἀπό τινος διαφέροντα τ ῇ πτώσει τὴν κατ ὰ τοὔνομα προσηγορίαν ἔχει,

Transcript

1 Αριστοτέλης Κατηγορίαι [1a] Ὁμώνυμα λέγεται ὧν ὄνομα μόνον κοινόν, ὁ δ ὲ κατ ὰ τοὔνομα λόγος τῆς οὐσίας ἕτερος, οἷον ζῷον ὅ τε ἄνθρωπος κα ὶ τ ὸ γεγραμμένον τούτων γὰρ ὄνομα μόνον κοινόν, ὁ δ ὲ κατ ὰ τοὔνομα λόγος τῆς οὐσίας ἕτερος ἐὰν γὰρ ἀποδιδ ῷ τις τί ἐστιν αὐτῶν ἑκατέρ ῳ τ ὸ ζ ῴῳ εἶναι, ἴδιον ἑκατέρου λόγον ἀποδώσει. συνώνυμα δ ὲ λέγεται ὧν τό τε ὄνομα κοινὸν κα ὶ ὁ κατ ὰ τοὔνομα λόγος τῆς οὐσίας ὁ αὐτός, οἷον ζῷον ὅ τε ἄνθρωπος κα ὶ ὁ βοῦς τούτων γὰρ ἑκάτερον κοιν ῷ ὀνόματι προσαγορεύεται ζῷον, καὶ ὁ λόγος δ ὲ τῆς οὐσίας ὁ αὐτός ἐὰν γὰρ ἀποδιδ ῷ τις τὸν ἑκατέρου λόγον τί ἐστιν αὐτῶν ἑκατέρ ῳ τ ὸ ζ ῴῳ εἶναι, τὸν αὐτὸν λόγον ἀποδώσει. παρώνυμα δ ὲ λέγεται ὅσα ἀπό τινος διαφέροντα τ ῇ πτώσει τὴν κατ ὰ τοὔνομα προσηγορίαν ἔχει, οἷον ἀπ ὸ τῆς γραμματικῆς ὁ γραμματικὸς κα ὶ ἀπ ὸ τῆς ἀνδρείας ὁ ἀνδρεῖος. Τῶν λεγομένων τ ὰ μὲν κατ ὰ συμπλοκὴν λέγεται, τ ὰ δ ὲ ἄνευ συμπλοκῆς. τ ὰ μὲν οὖν κατ ὰ συμπλοκήν, οἷον ἄνθρωπος τρέχει, ἄνθρωπος νικ ᾷ τ ὰ δ ὲ ἄνευ συμπλοκῆς, οἷον ἄνθρωπος, βοῦς, τρέχει, νικ ᾷ. [1b] Tῶν ὄντων τ ὰ μὲν καθ' ὑποκειμένου τινὸς λέγεται, ἐν ὑποκειμέν ῳ δ ὲ οὐδενί ἐστιν, οἷον ἄνθρωπος καθ' ὑποκειμένου μὲν λέγεται το ῦ τινὸς ἀνθρώπου, ἐν ὑποκειμέν ῳ δ ὲ οὐδενί ἐστιν τ ὰ δ ὲ ἐν ὑποκειμέν ῳ μέν ἐστι, καθ' ὑποκειμένου δ ὲ οὐδενὸς λέγεται, ἐν ὑποκειμέν ῳ δ ὲ λέγω ὃ ἔν τινι μ ὴ ὡς μέρος ὑπάρχον ἀδύνατον χωρὶς εἶναι το ῦ ἐν ὧ ἐστίν, οἷον ἡ τὶς γραμματικ ὴ ἐν ὑποκειμέν ῳ μέν ἐστι τ ῇ ψυχ ῇ, καθ' ὑποκειμένου δ ὲ οὐδενὸς λέγεται, κα ὶ τ ὸ τ ὶ λευκὸν ἐν ὑποκειμέν ῳ μέν ἐστι τ ῶ σώματι, ἅπαν γὰρ χρῶμα ἐν σώματι, καθ' ὑποκειμένου δ ὲ οὐδενὸς λέγεται τ ὰ δ ὲ καθ' ὑποκειμένου τε λέγεται κα ὶ ἐν ὑποκειμέν ῳ ἐστίν, οἷον ἡ ἐπιστήμη ἐν ὑποκειμέν ῳ μέν ἐστι τ ῇ ψυχ ῇ, καθ' ὑποκειμένου δ ὲ λέγεται τῆς γραμματικῆς τ ὰ δ ὲ οὔτε ἐν ὑποκειμέν ῳ ἐστὶν οὔτε καθ' ὑποκειμένου λέγεται, οἷον ὁ τὶς ἄνθρωπος ἢ ὁ τὶς ἵππος, οὐδὲν γὰρ τῶν τοιούτων οὔτε ἐν ὑποκειμέν ῳ ἐστὶν οὔτε καθ' ὑποκειμένου λέγεται ἁπλῶς δ ὲ τ ὰ ἄτομα καὶ ἓν ἀριθμ ῶ κατ' οὐδενὸς ὑποκειμένου λέγεται, ἐν ὑποκειμέν ῳ δ ὲ ἔνια οὐδὲν κωλύει εἶναι ἡ γὰρ τὶς γραμματικ ὴ τῶν ἐν ὑποκειμέν ῳ ἐστίν. Ὅταν ἕτερον καθ' ἑτέρου κατηγορῆται ὡς καθ' ὑποκειμένου, ὅσα κατ ὰ το ῦ κατηγορουμένου λέγεται, πάντα κα ὶ κατ ὰ το ῦ ὑποκειμένου ῥηθήσεται οἷον ἄνθρωπος κατ ὰ το ῦ τινὸς ἀνθρώπου κατηγορεῖται, τ ὸ δ ὲ ζῷον κατ ὰ το ῦ ἀνθρώπου οὐκοῦν κα ὶ κατ ὰ το ῦ τινὸς ἀνθρώπου τ ὸ ζῷον κατηγορηθήσεται ὁ γὰρ τὶς ἄνθρωπος κα ὶ ἄνθρωπός ἐστι κα ὶ ζῷον. Tῶν ἑτερογενῶν κα ὶ μ ὴ ὑπ' ἄλληλα τεταγμένων ἕτεραι τ ῷ εἴδει κα ὶ α ἱ διαφοραί, οἷον ζῴου κα ὶ ἐπιστήμης ζῴου μὲν γὰρ διαφορα ὶ τό τε πεζὸν κα ὶ τ ὸ πτηνὸν κα ὶ τ ὸ ἔνυδρον κα ὶ τ ὸ δίπουν, ἐπιστήμης δ ὲ οὐδεμία τούτων ο ὐ γὰρ διαφέρει ἐπιστήμη ἐπιστήμης τ ῷ δίπους εἶναι. τῶν δέ γε ὑπ' ἄλληλα γενῶν οὐδὲν κωλύει τὰς αὐτὰς διαφορὰς εἶναι τ ὰ γὰρ ἐπάνω τῶν ὑπ' αὐτ ὰ γενῶν κατηγορεῖται, ὥστε ὅσαι το ῦ κατηγορουμένου διαφοραί εἰσι τοσαῦται κα ὶ το ῦ ὑποκειμένου ἔσονται. Τῶν κατ ὰ μηδεμίαν συμπλοκὴν λεγομένων ἕκαστον ἤτοι οὐσίαν σημαίνει ἢ ποσὸν ἢ ποιὸν ἢ πρός τι ἢ πο ὺ ἢ ποτ ὲ ἢ κεῖσθαι ἢ ἔχειν ἢ ποιεῖν ἢ πάσχειν. [2a]

2 ἔστι δ ὲ οὐσία μὲν ὡς τύπ ῳ εἰπεῖν οἷον ἄνθρωπος, ἵππος ποσὸν δ ὲ οἷον δίπηχυ, τρίπηχυ ποιὸν δ ὲ οἷον λευκόν, γραμματικόν πρός τι δ ὲ οἷον διπλάσιον, ἥμισυ, μεῖζον πο ὺ δ ὲ οἷον ἐν Λυκεί ῳ, ἐν ἀγορ ᾷ ποτ ὲ δ ὲ οἷον χθές, πέρυσιν κεῖσθαι δ ὲ οἷον ἀνάκειται,κάθηται ἔχειν δ ὲ οἷον ὑποδέδεται, ὥπλισται ποιεῖν δ ὲ οἷον τέμνειν, καίειν πάσχειν δ ὲ οἷον τέμνεσθαι, καίεσθαι. ἕκαστον δ ὲ τῶν εἰρημένων αὐτ ὸ μὲν καθ' αὑτ ὸ ἐν οὐδεμι ᾷ καταφάσει λέγεται, τ ῇ δ ὲ πρὸς ἄλληλα τούτων συμπλοκ ῇ κατάφασις γίγνεται ἅπασα γὰρ δοκε ῖ κατάφασις ἤτοι ἀληθὴς ἢ ψευδὴς εἶναι, τῶν δ ὲ κατ ὰ μηδεμίαν συμπλοκὴν λεγομένων οὐδὲν οὔτε ἀληθὲς οὔτε ψεῦδός ἐστιν, οἷον ἄνθρωπος, λευκόν, τρέχει, νικ ᾷ. Οὐσία δέ ἐστιν ἡ κυριώτατά τε κα ὶ πρώτως κα ὶ μάλιστα λεγομένη, ἣ μήτε καθ' ὑποκειμένου τινὸς λέγεται μήτε ἐν ὑποκειμέν ῳ τινί ἐστιν, οἷον ὁ τὶς ἄνθρωπος ἢ ὁ τὶς ἵππος. δεύτεραι δ ὲ οὐσίαι λέγονται, ἐν οἷς εἴδεσιν α ἱ πρώτως οὐσίαι λεγόμεναι ὑπάρχουσιν, ταῦτά τε κα ὶ τ ὰ τῶν εἰδῶν τούτων γένη οἷον ὁ τὶς ἄνθρωπος ἐν εἴδει μὲν ὑπάρχει τ ῷ ἀνθρώπ ῳ, γένος δ ὲ το ῦ εἴδους ἐστ ὶ τ ὸ ζῷον δεύτεραι οὖν αὗται λέγονται οὐσίαι, οἷον ὅ τε ἄνθρωπος κα ὶ τ ὸ ζῷον. φανερὸν δ ὲ ἐκ τῶν εἰρημένων ὅτι τῶν καθ' ὑποκειμένου λεγομένων ἀναγκαῖον κα ὶ τοὔνομα κα ὶ τὸν λόγον κατηγορεῖσθαι το ῦ ὑποκειμένου οἷον ἄνθρωπος καθ' ὑποκειμένου λέγεται το ῦ τινὸς ἀνθρώπου, κα ὶ κατηγορεῖταί γε τοὔνομα, τὸν γὰρ ἄνθρωπον κατ ὰ το ῦ τινὸς ἀνθρώπου κατηγορήσεις κα ὶ ὁ λόγος δ ὲ το ῦ ἀνθρώπου κατ ὰ το ῦ τινὸς ἀνθρώπου κατηγορηθήσεται, ὁ γὰρ τὶς ἄνθρωπος κα ὶ ἄνθρωπός ἐστιν ὥστε κα ὶ τοὔνομα κα ὶ ὁ λόγος κατ ὰ το ῦ ὑποκειμένου κατηγορηθήσεται. τῶν δ' ἐν ὑποκειμέν ῳ ὄντων ἐπ ὶ μὲν τῶν πλείστων οὔτε τοὔνομα οὔτε ὁ λόγος κατηγορεῖται το ῦ ὑποκειμένου ἐπ' ἐνίων δ ὲ τοὔνομα μὲν οὐδὲν κωλύει κατηγορεῖσθαι το ῦ ὑποκειμένου, τὸν δ ὲ λόγον ἀδύνατον οἷον τ ὸ λευκὸν ἐν ὑποκειμέν ῳ ὂν τ ῷ σώματι κατηγορεῖται το ῦ ὑποκειμένου, λευκὸν γὰρ σῶμα λέγεται, ὁδ ὲ λόγος το ῦ λευκο ῦ οὐδέποτε κατ ὰ το ῦ σώματος κατηγορηθήσεται. τ ὰ δ' ἄλλα πάντα ἤτοι καθ' ὑποκειμένων λέγεται τῶν πρώτων οὐσιῶν ἢ ἐν ὑποκειμέναις αὐταῖς ἐστίν. [2b] τοῦτο δ ὲ φανερὸν ἐκ τῶν καθ' ἕκαστα προχειριζομένων οἷον τ ὸ ζῷον κατ ὰ το ῦ ἀνθρώπου κατηγορεῖται, οὐκοῦν κα ὶ κατ ὰ το ῦ τινὸς ἀνθρώπου, ε ἰ γὰρ κατ ὰ μηδενὸς τῶν τινῶν ἀνθρώπων, οὐδ ὲ κατ ὰ ἀνθρώπου ὅλως πάλιν τ ὸ χρῶμα ἐν σώματι, οὐκοῦν κα ὶ ἐν τιν ὶ σώματι ε ἰ γὰρ μ ὴ ἐν τιν ὶ τῶν καθ' ἕκαστα, οὐδ ὲ ἐν σώματι ὅλως ὥστε τ ὰ ἄλλα πάντα ἤτοι καθ' ὑποκειμένων τῶν πρώτων οὐσιῶν λέγεται ἢ ἐν ὑποκειμέναις αὐταῖς ἐστίν. μ ὴ οὐσῶν οὖν τῶν πρώτων οὐσιῶν ἀδύνατον τῶν ἄλλων τι εἶναι πάντα γὰρ τ ὰ ἄλλα ἤτοι καθ' ὑποκειμένων τούτων λέγεται ἢ ἐν ὑποκειμέναις αὐταῖς ἐστίν ὥστε μ ὴ οὐσῶν τῶν πρώτων οὐσιῶν ἀδύνατον τῶν ἄλλων τι εἶναι. Τῶν δ ὲ δευτέρων οὐσιῶν μᾶλλον οὐσία τ ὸ εἶδος το ῦ γένους ἔγγιον γὰρ τῆς πρώτης οὐσίας ἐστίν. ἐὰν γὰρ ἀποδιδ ῷ τις τὴν πρώτην οὐσίαν τί ἐστι, γνωριμώτερον κα ὶ οἰκειότερον ἀποδώσει τ ὸ εἶδος ἀποδιδοὺς ἢ τ ὸ γένος οἷον τὸν τιν ὰ ἄνθρωπον γνωριμώτερον ἂν ἀποδοίη ἄνθρωπον

3 ἀποδιδοὺς ἢ ζῷον, τ ὸ μὲν γὰρ ἴδιον μᾶλλον το ῦ τινὸς ἀνθρώπου, τ ὸ δ ὲ κοινότερον, κα ὶ τ ὸ τ ὶ δένδρον ἀποδιδοὺς γνωριμώτερον ἀποδώσει δένδρον ἀποδιδοὺς ἢ φυτόν. ἔτι α ἱ πρῶται οὐσίαι δι ὰ τ ὸ τοῖς ἄλλοις ἅπασιν ὑποκεῖσθαι κα ὶ πάντα τ ὰ ἄλλα κατ ὰ τούτων κατηγορεῖσθαι ἢ ἐν ταύταις εἶναι δι ὰ τοῦτο μάλιστα οὐσίαι λέγονται ὡς δέ γε α ἱ πρῶται οὐσίαι πρὸς τ ὰ ἄλλα ἔχουσιν, οὕτω κα ὶ τ ὸ εἶδος πρὸς τ ὸ γένος ἔχει ὑπόκειται γὰρ τ ὸ εἶδος τ ῷ γένει τ ὰ μὲν γὰρ γένη κατ ὰ τῶν εἰδῶν κατηγορεῖται, τ ὰ δ ὲ εἴδη κατ ὰ τῶν γενῶν οὐκ ἀντιστρέφει ὥστε κα ὶ ἐκτούτων τ ὸ εἶδος το ῦ γένους μᾶλλον οὐσία. αὐτῶν δ ὲ τῶν εἰδῶν ὅσα μή ἐστι γένη, οὐδὲν μᾶλλον ἕτερον ἑτέρου οὐσία ἐστίν οὐδὲν γὰρ οἰκειότερον ἀποδώσει κατ ὰ το ῦ τινὸς ἀνθρώπου τὸν ἄνθρωπον ἀποδιδοὺς ἢ κατ ὰ το ῦ τινὸς ἵππου τὸν ἵππον. ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ τῶν πρώτων οὐσιῶν οὐδὲν μᾶλλον ἕτερον ἑτέρου οὐσία ἐστίν οὐδὲν γὰρ μᾶλλον ὁ τὶς ἄνθρωπος οὐσία ἢ ὁ τὶς βοῦς. Εἰκότως δ ὲ μετ ὰ τὰς πρώτας οὐσίας μόνα τῶν ἄλλων τ ὰ εἴδη κα ὶ τ ὰ γένη δεύτεραι οὐσίαι λέγονται μόνα γὰρ δηλο ῖ τὴν πρώτην οὐσίαν τῶν κατηγορουμένων τὸν γὰρ τιν ὰ ἄνθρωπον ἐὰν ἀποδιδ ῷ τις τί ἐστιν, τ ὸ μὲν εἶδος ἢ τ ὸ γένος ἀποδιδοὺς οἰκείως ἀποδώσει, κα ὶ γνωριμώτερον ποιήσει ἄνθρωπον ἢ ζῷον ἀποδιδούς τῶν δ' ἄλλων ὅ τι ἂν ἀποδιδ ῷ τις, ἀλλοτρίως ἔσται ἀποδεδωκώς, οἷον λευκὸν ἢ τρέχει ἢ ὁτιοῦν τῶν τοιούτων ἀποδιδούς ὥστε εἰκότως ταῦτα μόνα τῶν ἄλλων οὐσίαι λέγονται. [3a] ἔτι α ἱ πρῶται οὐσίαι δι ὰ τ ὸ τοῖς ἄλλοις ἅπασιν ὑποκεῖσθαι κυριώτατα οὐσίαι λέγονται ὡς δέ γε α ἱ πρῶται οὐσίαι πρὸς τ ὰ ἄλλα πάντα ἔχουσιν, οὕτω τ ὰ εἴδη κα ὶ τ ὰ γένη τῶν πρώτων οὐσιῶν πρὸς τ ὰ λοιπ ὰ πάντα ἔχει κατ ὰ τούτων γὰρ πάντα τ ὰ λοιπ ὰ κατηγορεῖται τὸν γὰρ τιν ὰ ἄνθρωπον ἐρεῖς γραμματικόν, οὐκοῦν κα ὶ ἄνθρωπον κα ὶ ζῷον γραμματικὸν ἐρεῖς ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῶν ἄλλων. Κοινὸν δ ὲ κατ ὰ πάσης οὐσίας τ ὸ μ ὴ ἐν ὑποκειμέν ῳ εἶναι. ἡ μὲν γὰρ πρώτη οὐσία οὔτε καθ' ὑποκειμένου λέγεται οὔτε ἐν ὑποκειμέν ῳ ἐστίν. τῶν δ ὲ δευτέρων οὐσιῶν φανερὸν μὲν κα ὶ οὕτως ὅτι οὐκ εἰσὶν ἐν ὑποκειμέν ῳ ὁ γὰρ ἄνθρωπος καθ' ὑποκειμένου μὲν το ῦ τινὸς ἀνθρώπου λέγεται, ἐν ὑποκειμέν ῳ δ ὲ οὐκ ἔστιν, οὐ γὰρ ἐν τ ῷ τιν ὶ ἀνθρώπ ῳ ὁ ἄνθρωπός ἐστιν ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ τ ὸ ζῷον καθ' ὑποκειμένου μὲν λέγεται το ῦ τινὸς ἀνθρώπου, οὐκ ἔστι δ ὲ τ ὸ ζῷον ἐν τ ῷ τιν ὶ ἀνθρώπ ῳ. ἔτι δ ὲ τῶν ἐν ὑποκειμέν ῳ ὄντων τ ὸ μὲν ὄνομα οὐδὲν κωλύει κατηγορεῖσθαί ποτε το ῦ ὑποκειμένου, τὸν δ ὲ λόγον ἀδύνατον τῶν δ ὲ δευτέρων οὐσιῶν κατηγορεῖται κα ὶ ὁ λόγος κατ ὰ το ῦ ὑποκειμένου κα ὶ τοὔνομα, τὸν γὰρ το ῦ ἀνθρώπου λόγον κατ ὰ το ῦ τινὸς ἀνθρώπου κατηγορήσεις κα ὶ τὸν το ῦ ζῴου. ὥστε οὐκ ἂν εἴη οὐσία τῶν ἐν ὑποκειμέν ῳ. οὐκ ἴδιον δ ὲ οὐσίας τοῦτο, ἀλλ ὰ κα ὶ ἡ διαφορ ὰ τῶν μ ὴ ἐν ὑποκειμέν ῳ ἐστίν τ ὸ γὰρ πεζὸν κα ὶ τ ὸ δίπουν καθ' ὑποκειμένου μὲν λέγεται το ῦ ἀνθρώπου, ἐν ὑποκειμέν ῳ δ ὲ οὐκ ἔστιν, ο ὐ γὰρ ἐν τ ῷ ἀνθρώπ ῳ ἐστ ὶ τ ὸ δίπουν οὐδ ὲ τ ὸ πεζόν. κα ὶ ὁ λόγος δ ὲ κατηγορεῖται ὁ τῆς διαφορᾶς καθ' ο ὗ ἂν λέγηται ἡ διαφορά οἷον ε ἰ τ ὸ πεζὸν κατ ὰ ἀνθρώπου λέγεται, κα ὶ ὁ λόγος το ῦ πεζο ῦ κατηγορηθήσεται το ῦ ἀνθρώπου, πεζὸν γάρ ἐστιν ὁ ἄνθρωπος.

4 μ ὴ ταραττέτω δ ὲ ἡμᾶς τ ὰ μέρη τῶν οὐσιῶν ὡς ἐν ὑποκειμένοις ὄντα τοῖς ὅλοις, μή ποτε ἀναγκασθῶμεν οὐκ οὐσίας αὐτ ὰ φάσκειν εἶναι ο ὐ γὰρ οὕτω τ ὰ ἐν ὑποκειμέν ῳ ἐλέγετο τ ὰ ὡς μέρη ὑπάρχοντα ἔν τινι. Ὑπάρχει δ ὲ ταῖς οὐσίαις κα ὶ ταῖς διαφοραῖς τ ὸ πάντα συνωνύμως ἀπ' αὐτῶν λέγεσθαι πᾶσαι γὰρ α ἱ ἀπ ὸ τούτων κατηγορίαι ἤτοι κατ ὰ τῶν ἀτόμων κατηγοροῦνται ἢ κατ ὰ τῶν εἰδῶν. ἀπ ὸ μὲν γὰρ τῆς πρώτης οὐσίας οὐδεμία ἐστ ὶ κατηγορία, κατ' οὐδενὸς γὰρ ὑποκειμένου λέγεται τῶν δ ὲ δευτέρων οὐσιῶν τ ὸ μὲν εἶδος κατ ὰ το ῦ ἀτόμου κατηγορεῖται, τ ὸ δ ὲ γένος κα ὶ κατ ὰ το ῦ εἴδους κα ὶ κατ ὰ το ῦ ἀτόμου ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ α ἱ διαφορα ὶ κα ὶ κατ ὰ τῶν εἰδῶν κα ὶ κατ ὰ τῶν ἀτόμων κατηγοροῦνται. [3b] κα ὶ τὸν λόγον δ ὲ ἐπιδέχονται α ἱ πρῶται οὐσίαι τὸν τῶν εἰδῶν κα ὶ τὸν τῶν γενῶν, κα ὶ τ ὸ εἶδος δ ὲ τὸν το ῦ γένους. ὅσα γὰρ κατ ὰ το ῦ κατηγορουμένου λέγεται, κα ὶ κατ ὰ το ῦ ὑποκειμένου ῥηθήσεται ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ τὸν τῶν διαφορῶν λόγον ἐπιδέχεται τά τε εἴδη κα ὶ τ ὰ ἄτομα συνώνυμα δέ γε ἦν ὧν κα ὶ τοὔνομα κοινὸν κα ὶ ὁ λόγος ὁ αὐτός. ὥστε πάντα τ ὰ ἀπ ὸ τῶν οὐσιῶν κα ὶ τῶν διαφορῶν συνωνύμως λέγεται. Πᾶσα δ ὲ οὐσία δοκε ῖ τόδε τι σημαίνειν. ἐπ ὶ μὲν οὖν τῶν πρώτων οὐσιῶν ἀναμφισβήτητον κα ὶ ἀληθές ἐστιν ὅτι τόδε τι σημαίνει ἄτομον γὰρ κα ὶ ἓν ἀριθμ ῷ τ ὸ δηλούμενόν ἐστιν. ἐπ ὶ δ ὲ τῶν δευτέρων οὐσιῶν φαίνεται μὲν ὁμοίως τ ῷ σχήματι τῆς προσηγορίας τόδε τι σημαίνειν, ὅταν εἴπ ῃ ἄνθρωπον ἢ ζῷον ο ὐ μὴν ἀληθές γε, ἀλλ ὰ μᾶλλον ποιόν τι σημαίνει, οὐ γὰρ ἕν ἐστι τ ὸ ὑποκείμενον ὥσπερ ἡ πρώτη οὐσία, ἀλλ ὰ κατ ὰ πολλῶν ὁ ἄνθρωπος λέγεται κα ὶ τ ὸ ζῷον οὐχ ἁπλῶς δ ὲ ποιόν τι σημαίνει, ὥσπερ τ ὸ λευκόν οὐδὲν γὰρ ἄλλο σημαίνει τ ὸ λευκὸν ἀλλ' ἢ ποιόν, τ ὸ δ ὲ εἶδος κα ὶ τ ὸ γένος περ ὶ οὐσίαν τ ὸ ποιὸν ἀφορίζει, ποιὰν γάρ τινα οὐσίαν σημαίνει. ἐπ ὶ πλεῖον δ ὲ τ ῷ γένει ἢ τ ῷ εἴδει τὸν ἀφορισμὸν ποιεῖται ὁ γὰρ ζῷον εἰπὼν ἐπ ὶ πλεῖον περιλαμβάνει ἢ ὁ τὸν ἄνθρωπον. Ὑπάρχει δ ὲ ταῖς οὐσίαις κα ὶ τ ὸ μηδὲν αὐταῖς ἐναντίον εἶναι. τ ῇ γὰρ πρώτ ῃ οὐσί ᾳ τί ἂν εἴη ἐναντίον; οἷον τ ῷ τιν ὶ ἀνθρώπ ῳ οὐδέν ἐστιν ἐναντίον, οὐδέ γε τ ῷ ἀνθρώπ ῳ ἢ τ ῷ ζ ῴῳ οὐδέν ἐστιν ἐναντίον. οὐκ ἴδιον δ ὲ τῆς οὐσίας τοῦτο, ἀλλ ὰ κα ὶ ἐπ' ἄλλων πολλῶν οἷον ἐπ ὶ το ῦ ποσο ῦ τ ῷ γὰρ διπήχει οὐδέν ἐστιν ἐναντίον, οὐδ ὲ τοῖς δέκα, οὐδ ὲ τῶν τοιούτων οὐδενί, ε ἰ μή τις τ ὸ πολ ὺ τ ῷ ὀλίγ ῳ φαίη ἐναντίον εἶναι ἢ τ ὸ μέγα τ ῷ μικρ ῷ τῶν δ ὲ ἀφωρισμένων ποσῶν οὐδὲν οὐδεν ὶ ἐναντίον ἐστίν. Δοκε ῖ δ ὲ ἡ οὐσία οὐκ ἐπιδέχεσθαι τ ὸ μᾶλλον κα ὶ τ ὸ ἧττον λέγω δ ὲ οὐχ ὅτι οὐσία οὐσίας οὐκ ἔστι μᾶλλον οὐσία, τοῦτο μὲν γὰρ εἴρηται ὅτι ἔστιν, ἀλλ' ὅτι ἑκάστη οὐσία τοῦθ' ὅπερ ἐστὶν ο ὐ λέγεται μᾶλλον κα ὶ ἧττον οἷον ε ἰ ἔστιν αὕτη ἡ οὐσία ἄνθρωπος, οὐκ ἔσται μᾶλλον κα ὶ ἧττον ἄνθρωπος, οὔτε αὐτὸς αὑτο ῦ οὔτε ἕτερος ἑτέρου. [4a]

5 ο ὐ γάρ ἐστιν ἕτερος ἑτέρου μᾶλλον ἄνθρωπος, ὥσπερ τ ὸ λευκόν ἐστιν ἕτερον ἑτέρου μᾶλλον λευκόν, κα ὶ καλὸν ἕτερον ἑτέρου μᾶλλον κα ὶ αὐτ ὸ δ ὲ αὑτο ῦ μᾶλλον κα ὶ ἧττον λέγεται, οἷον τὸ σῶμα λευκὸν ὂν μᾶλλον λευκὸν λέγεται νῦν ἢ πρότερον, κα ὶ θερμὸν ὂν μᾶλλον θερμὸν κα ὶ ἧττον λέγεται ἡ δέ γε οὐσία οὐδὲν λέγεται, οὐδ ὲ γὰρ ἄνθρωπος μᾶλλον νῦν ἄνθρωπος ἢ πρότερον λέγεται, οὐδ ὲ τῶν ἄλλων οὐδέν, ὅσα ἐστὶν οὐσία ὥστε οὐκ ἂν ἐπιδέχοιτο ἡ οὐσία τ ὸ μᾶλλον κα ὶ ἧττον. Μάλιστα δ ὲ ἴδιον τῆς οὐσίας δοκε ῖ εἶναι τ ὸ ταὐτὸν κα ὶ ἓν ἀριθμ ῷ ὂν τῶν ἐναντίων εἶναι δεκτικόν οἷον ἐπ ὶ μὲν τῶν ἄλλων οὐδενὸς ἂν ἔχοι τις προενεγκεῖν [ ὅσα μή ἐστιν οὐσία], ὃ ἓν ἀριθμ ῷ ὂν τῶν ἐναντίων δεκτικόν ἐστιν οἷον τ ὸ χρῶμα, ὅ ἐστιν ἓν κα ὶ ταὐτὸν ἀριθμ ῷ, οὐκ ἔσται λευκὸν κα ὶ μέλαν, οὐδ ὲ ἡ αὐτ ὴ πρᾶξις κα ὶ μία τ ῷ ἀριθμ ῷ οὐκ ἔσται φαύλη κα ὶ σπουδαία, ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῶν ἄλλων, ὅσα μή ἐστιν οὐσία. ἡ δέ γε οὐσία ἓν κα ὶ ταὐτὸν ἀριθμ ῷ ὂν δεκτικὸν τῶν ἐναντίων ἐστίν οἷον ὁ τὶς ἄνθρωπος, εἷς κα ὶ ὁ αὐτὸς ὤν, ὁτ ὲ μὲν λευκὸς ὁτ ὲ δ ὲ μέλας γίγνεται, κα ὶ θερμὸς κα ὶ ψυχρός, κα ὶ φαῦλος κα ὶ σπουδαῖος. ἐπ ὶ δ ὲ τῶν ἄλλων οὐδενὸς φαίνεται τ ὸ τοιοῦτον, ε ἰ μή τις ἐνίσταιτο τὸν λόγον κα ὶ τὴν δόξαν φάσκων τῶν τοιούτων εἶναι ὁ γὰρ αὐτὸς λόγος ἀληθής τε κα ὶ ψευδὴς εἶναι δοκε ῖ, οἷον ε ἰ ἀληθὴς εἴη ὁ λόγος τ ὸ καθῆσθαί τινα, ἀναστάντος αὐτο ῦ ὁ αὐτὸς οὗτος ψευδὴς ἔσται ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῆς δόξης ε ἰ γάρ τις ἀληθῶςδοξάζοι τ ὸ καθῆσθαί τινα, ἀναστάντος αὐτο ῦ ψευδῶς δοξάσει τὴν αὐτὴν ἔχων περ ὶ αὐτο ῦ δόξαν. ε ἰ δέ τις κα ὶ τοῦτο παραδέχοιτο, ἀλλ ὰ τ ῷ γε τρόπ ῳ διαφέρει τ ὰ μὲν γὰρ ἐπ ὶ τῶν οὐσιῶν αὐτ ὰ μεταβάλλοντα δεκτικ ὰ τῶν ἐναντίων ἐστίν, ψυχρὸν γὰρ ἐκ θερμο ῦ γενόμενον μετέβαλεν ( ἠλλοίωται γάρ), κα ὶ μέλαν ἐκ λευκο ῦ κα ὶ σπουδαῖον ἐκ φαύλου, ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῶν ἄλλων ἕκαστον αὐτ ὸ μεταβολὴν δεχόμενον τῶν ἐναντίων δεκτικόν ἐστιν ὁ δ ὲ λόγος κα ὶ ἡ δόξα αὐτ ὰ μὲν ἀκίνητα πάντ ῃ πάντως διαμένει, το ῦ δ ὲ πράγματος κινουμένου τ ὸ ἐναντίον περ ὶ αὐτ ὰ γίγνεται ὁ μὲν γὰρ λόγος διαμένει ὁ αὐτὸς τ ὸ καθῆσθαί τινα, το ῦ δ ὲ πράγματος κινηθέντος ὁτ ὲ μὲν ἀληθὴς ὁτ ὲ δ ὲ ψευδὴς γίγνεται ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῆς δόξης. [4b] ὥστε τ ῷ τρόπ ῳ γε ἴδιον ἂν εἴη τῆς οὐσίας τ ὸ κατ ὰ τὴν αὑτῆς μεταβολὴν δεκτικὴν τῶν ἐναντίων εἶναι, ε ἰ δή τις κα ὶ ταῦτα παραδέχοιτο, τὴν δόξαν κα ὶ τὸν λόγον δεκτικ ὰ τῶν ἐναντίων εἶναι. οὐκ ἔστι δ ὲ ἀληθὲς τοῦτο ὁ γὰρ λόγος κα ὶ ἡ δόξα ο ὐ τ ῷ αὐτ ὰ δέχεσθαί τι τῶν ἐναντίων εἶναι δεκτικ ὰ λέγεται, ἀλλ ὰ τ ῷ περ ὶ ἕτερόν τι τ ὸ πάθος γεγενῆσθαι τ ῷ γὰρ τ ὸ πρᾶγμα εἶναι ἢ μ ὴ εἶναι, τούτ ῳ κα ὶ ὁ λόγος ἀληθὴς ἢ ψευδὴς εἶναι λέγεται, ο ὐ τ ῷ αὐτὸν δεκτικὸν εἶναι τῶν ἐναντίων ἁπλῶς γὰρ οὐδὲν ὑπ' οὐδενὸς οὔτε ὁ λόγος κινεῖται οὔτε ἡ δόξα, ὥστε οὐκ ἂν εἴη δεκτικ ὰ τῶν ἐναντίων μηδενὸς ἐν αὐτοῖς γιγνομένου ἡ δέ γε οὐσία τ ῷ αὐτὴν τ ὰ ἐναντία δέχεσθαι, τούτ ῳ δεκτικ ὴ τῶν ἐναντίων λέγεται νόσον γὰρ κα ὶ ὑγίειαν δέχεται, κα ὶ λευκότητα κα ὶ μελανίαν, κα ὶ ἕκαστον τῶν τοιούτων αὐτ ὴ δεχομένη τῶν ἐναντίων εἶναι δεκτικ ὴ λέγεται. ὥστε ἴδιον ἂν οὐσίας εἴη τ ὸ ταὐτὸν κα ὶ ἓν ἀριθμ ῷ ὂν δεκτικὸν εἶναι τῶν ἐναντίων. περ ὶ μὲν οὖν οὐσίας τοσαῦτα εἰρήσθω. Το ῦ δ ὲ ποσο ῦ τ ὸ μέν ἐστι διωρισμένον, τ ὸ δ ὲ συνεχές κα ὶ τ ὸ μὲν ἐκ θέσιν ἐχόντων πρὸς ἄλληλα τῶν ἐν αὐτοῖς μορίων συνέστηκε, τ ὸ δ ὲ οὐκ ἐξ ἐχόντων θέσιν.

6 ἔστι δ ὲ διωρισμένον μὲν οἷον ἀριθμὸς κα ὶ λόγος, συνεχὲς δ ὲ γραμμή, ἐπιφάνεια, σῶμα, ἔτι δ ὲ παρ ὰ ταῦτα χρόνος κα ὶ τόπος. τῶν μὲν γὰρ το ῦ ἀριθμο ῦ μορίων οὐδείς ἐστι κοινὸς ὅρος, πρὸς ὃν συνάπτει τ ὰ μόρια αὐτο ῦ οἷον τ ὰ πέντε ε ἰ ἔστι τῶν δέκα μόριον, πρὸς οὐδένα κοινὸν ὅρον συνάπτει τ ὰ πέντε κα ὶ τ ὰ πέντε, ἀλλ ὰ διώρισται κα ὶ τ ὰ τρία γε κα ὶ τ ὰ ἑπτ ὰ πρὸς οὐδένα κοινὸν ὅρον συνάπτει οὐδ' ὅλως ἂν ἔχοις ἐπ' ἀριθμο ῦ λαβεῖν κοινὸν ὅρον τῶν μορίων, ἀλλ' ἀε ὶ διώρισται ὥστε ὁ μὲν ἀριθμὸς τῶν διωρισμένων ἐστίν. ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ὁ λόγος τῶν διωρισμένων ἐστίν ( ὅτι μὲν γὰρ ποσόν ἐστιν ὁ λόγος φανερόν καταμετρεῖται γὰρ συλλαβ ῇ μακρ ᾷ κα ὶ βραχεί ᾳ λέγω δ ὲ αὐτὸν τὸν μετ ὰ φωνῆς λόγον γιγνόμενον) πρὸς οὐδένα γὰρ κοινὸν ὅρον αὐτο ῦ τ ὰ μόρια συνάπτει ο ὐ γὰρ ἔστι κοινὸς ὅρος πρὸς ὃν α ἱ συλλαβα ὶ συνάπτουσιν, ἀλλ' ἑκάστη διώρισται αὐτ ὴ καθ' αὑτήν. [5a] ἡ δ ὲ γραμμ ὴ συνεχές ἐστιν ἔστι γὰρ λαβεῖν κοινὸν ὅρον πρὸς ὃν τ ὰ μόρια αὐτῆς συνάπτει, στιγμήν κα ὶ τῆς ἐπιφανείας γραμμήν, τ ὰ γὰρ το ῦ ἐπιπέδου μόρια πρός τινα κοινὸν ὅρον συνάπτει. ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ το ῦ σώματος ἔχοις ἂν λαβεῖν κοινὸν ὅρον, γραμμὴν ἢ ἐπιφάνειαν, πρὸς ἣν τ ὰ το ῦ σώματος μόρια συνάπτει. ἔστι δ ὲ κα ὶ ὁ χρόνος κα ὶ ὁ τόπος τῶν τοιούτων ὁ γὰρ νῦν χρόνος συνάπτει πρός τε τὸν παρεληλυθότα κα ὶ τὸν μέλλοντα. πάλιν ὁ τόπος τῶν συνεχῶν ἐστιν τόπον γάρ τινα τ ὰ το ῦ σώματος μόρια κατέχει, ἃ πρός τινα κοινὸν ὅρον συνάπτει οὐκοῦν κα ὶ τ ὰ το ῦ τόπου μόρια, ἃ κατέχει ἕκαστον τῶν το ῦ σώματος μορίων, πρὸς τὸν αὐτὸν ὅρον συνάπτει πρὸς ὃν κα ὶ τ ὰ το ῦ σώμα τος μόρια ὥστε συνεχὲς ἂν εἴη κα ὶ ὁ τόπος πρὸς γὰρ ἕνα κοινὸν ὅρον αὐτο ῦ τ ὰ μόρια συνάπτει. Ἔτι τ ὰ μὲν ἐκ θέσιν ἐχόντων πρὸς ἄλληλα τῶν ἐν αὐτοῖς μορίων συνέστηκεν, τ ὰ δ ὲ οὐκ ἐξ ἐχόντων θέσιν οἷον τ ὰ μὲν τῆς γραμμῆς μόρια θέσιν ἔχει πρὸς ἄλληλα, ἕκαστον γὰρ αὐτῶν κεῖταί που, κα ὶ ἔχοις ἂν διαλαβεῖν κα ὶ ἀποδοῦναι ο ὗ ἕκαστον κεῖται ἐν τ ῷ ἐπιπέδ ῳ κα ὶ πρὸς ποῖον μόριον τῶν λοιπῶν συνάπτει ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ τ ὰ το ῦ ἐπιπέδου μόρια θέσιν ἔχει τινά, ὁμοίως γὰρ ἂν ἀποδοθείη ἕκαστον ο ὗ κεῖται, κα ὶ ποῖα συνάπτει πρὸς ἄλληλα. κα ὶ τ ὰ το ῦ στερεο ῦ δ ὲ ὡσαύτως κα ὶ τ ὰ το ῦ τόπου. ἐπ ὶ δέ γε το ῦ ἀριθμο ῦ οὐκ ἂν ἔχοι τις ἐπιβλέψαι ὡς τ ὰ μόρια θέσιν τιν ὰ ἔχει πρὸς ἄλληλα ἢ κεῖταί που, ἢ ποῖά γε πρὸς ἄλληλα συνάπτει τῶν μορίων οὐδ ὲ τ ὰ το ῦ χρόνου ὑπομένει γὰρ οὐδὲν τῶν το ῦ χρόνου μορίων, ὃ δ ὲ μή ἐστιν ὑπομένον, πῶς ἂν τοῦτο θέσιν τιν ὰ ἔχοι; ἀλλ ὰ μᾶλλον τάξιν τιν ὰ εἴποις ἂν ἔχειν τ ῷ τ ὸ μὲν πρότερον εἶναι το ῦ χρόνου τ ὸ δ' ὕστερον. κα ὶ ἐπ ὶ το ῦ ἀριθμο ῦ δ ὲ ὡσαύτως, τ ῷ πρότερον ἀριθμεῖσθαι τ ὸ ἓν τῶν δύο κα ὶ τ ὰ δύο τῶν τριῶν κα ὶ οὕτω τάξιν ἄν τινα ἔχοι, θέσιν δ ὲ ο ὐ πάνυ λάβοις ἄν. κα ὶ ὁ λόγος δ ὲ ὡσαύτως οὐδὲν γὰρ ὑπομένει τῶν μορίων αὐτο ῦ, ἀλλ' εἴρηταί τε κα ὶ οὐκ ἔστιν ἔτι τοῦτο λαβεῖν, ὥστε οὐκ ἂν εἴη θέσις τῶν μορίων αὐτο ῦ, εἴγε μηδὲν ὑπομένει. τ ὰ μὲν οὖν ἐκ θέσιν ἐχόντων τῶν μορίων συνέστηκε, τ ὰ δ ὲ οὐκ ἐξ ἐχόντων θέσιν. [5b] Κυρίως δ ὲ ποσ ὰ ταῦτα μόνα λέγεται τ ὰ εἰρημένα, τ ὰ δ ὲ ἄλλα πάντα κατ ὰ συμβεβηκός εἰς ταῦτα γὰρ βλέποντες κα ὶ τἆλλα ποσ ὰ λέγομεν, οἷον πολ ὺ τ ὸ λευκὸν λέγεται τ ῷ τὴν ἐπιφάνειαν πολλὴν εἶναι, κα ὶ ἡ πρᾶξις μακρ ὰ τ ῷ γε τὸν χρόνον πολὺν εἶναι, κα ὶ ἡ κίνησις πολλή ο ὐ γὰρκαθ' αὑτ ὸ

7 ἕκαστον τούτων ποσὸν λέγεται οἷον ἐὰν ἀποδιδ ῷ τις πόση τις ἡ πρᾶξίς ἐστι, τ ῷ χρόν ῳ ὁριε ῖ ἐνιαυσίαν ἢ οὕτω πως ἀποδιδούς, κα ὶ τ ὸ λευκὸν ποσόν τι ἀποδιδοὺς τ ῇ ἐπιφανεί ᾳ ὁριε ῖ, ὅση γὰρ ἂν ἡ ἐπιφάνεια ᾖ, τοσοῦτον κα ὶ τ ὸ λευκὸν φήσει εἶναι ὥστε μόνα κυρίως κα ὶ καθ' αὑτ ὰ ποσ ὰ λέγεται τ ὰ εἰρημένα, τῶν δ ὲ ἄλλων οὐδὲν αὐτ ὸ καθ' αὑτό, ἀλλ' ε ἰ ἄρα κατ ὰ συμβεβηκός. Ἔτι τ ῷ ποσ ῷ οὐδέν ἐστιν ἐναντίον, ( ἐπ ὶ μὲν γὰρ τῶν ἀφωρισμένων φανερὸν ὅτι οὐδέν ἐστιν ἐναντίον, οἷον τ ῷ διπήχει ἢ τριπήχει ἢ τ ῇ ἐπιφανεί ᾳ ἢ τῶν τοιούτων τινί, οὐδὲν γάρ ἐστιν ἐναντίον), ε ἰ μ ὴ τ ὸ πολ ὺ τ ῷ ὀλίγ ῳ φαίη τις εἶναι ἐναντίον ἢ τ ὸ μέγα τ ῷ μικρ ῷ. τούτων δ ὲ οὐδέν ἐστι ποσὸν ἀλλ ὰ τῶν πρός τι οὐδὲν γὰρ αὐτ ὸ καθ' αὑτ ὸ μέγα λέγεται ἢ μικρόν, ἀλλ ὰ πρὸς ἕτερον ἀναφέρεται, οἷον ὄρος μὲν μικρὸν λέγεται, κέγχρος δ ὲ μεγάλη τ ῷ τὴν μὲν τῶν ὁμογενῶν μεῖζον εἶναι, τ ὸ δ ὲ ἔλαττον τῶν ὁμογενῶν οὐκοῦν πρὸς ἕτερον ἡ ἀναφορά, ἐπε ὶ εἴγε καθ' αὑτ ὸ μικρὸν ἢ μέγα ἐλέγετο, οὐκ ἄν ποτε τ ὸ μὲν ὄρος μικρὸν ἐλέγετο, ἡ δ ὲ κέγχρος μεγάλη. πάλιν ἐν μὲν τ ῇ κώμ ῃ πολλούς φαμεν ἀνθρώπους εἶναι, ἐν Ἀθήναις δ ὲ ὀλίγους πολλαπλασίους αὐτῶν ὄντας, κα ὶ ἐν μὲν τ ῇ οἰκί ᾳ πολλούς, ἐν δ ὲ τ ῷ θεάτρ ῳ ὀλίγους πολλ ῷ πλείους ὄντας. ἔτι τ ὸ μὲν δίπηχυ κα ὶ τρίπηχυ κα ὶ ἕκαστον τῶν τοιούτων ποσὸν σημαίνει, τ ὸ δ ὲ μέγα ἢ μικρὸν ο ὐ σημαίνει ποσὸν ἀλλ ὰ μᾶλλον πρός τι πρὸς γὰρ ἕτερον θεωρεῖται τ ὸ μέγα κα ὶ τ ὸ μικρόν ὥστε φανερὸν ὅτι ταῦτα τῶν πρός τί ἐστιν. ἔτι ἐάν τε τιθ ῇ τις αὐτ ὰ ποσ ὰ εἶναι ἐάν τε μ ὴ τιθ ῇ, οὐκ ἔστιν αὐτοῖς ἐναντίον οὐδέν ὃ γὰρ μ ὴ ἔστιν αὐτ ὸ καθ' αὑτ ὸ λαβεῖν ἀλλ ὰ πρὸς ἕτερον ἀναφέροντα, πῶς ἂν εἴη τούτ ῳ τι ἐναντίον; ἔτι ε ἰ ἔσται τ ὸ μέγα κα ὶ τ ὸ μικρὸνἐναντία, συμβήσεται τ ὸ αὐτ ὸ ἅμα τ ὰ ἐναντία ἐπιδέχεσθαι κα ὶ αὐτ ὰ αὑτοῖς εἶναι ἐναντία. [6a] συμβαίνει γὰρ ἅμα τ ὸ αὐτ ὸ μέγα τε κα ὶ μικρὸν εἶναι, ἔστι γὰρ πρὸς μὲν τοῦτο μικρόν, πρὸς ἕτερον δ ὲ τ ὸ αὐτ ὸ τοῦτο μέγα ὥστε τ ὸ αὐτ ὸ κα ὶ μέγα κα ὶ μικρὸν κατ ὰ τὸν αὐτὸν χρόνον εἶναι συμβαίνει, ὥστε ἅμα τ ὰ ἐναντία ἐπιδέχεσθαι ἀλλ' οὐδὲν δοκε ῖ ἅμα τ ὰ ἐναντία ἐπιδέχεσθαι οἷον ἐπ ὶ τῆς οὐσίας, δεκτικ ὴ μὲν τῶν ἐναντίων δοκε ῖ εἶναι, ἀλλ' οὔτι γε ἅμα νοσε ῖ κα ὶ ὑγιαίνει, οὐδ ὲ λευκὸν κα ὶ μέλαν ἐστὶν ἅμα, οὐδ ὲ τῶν ἄλλων οὐδὲν ἅμα τ ὰ ἐναντία ἐπιδέχεται. κα ὶ αὐτ ὰ δ' αὑτοῖς συμβαίνει ἐναντία εἶναι ε ἰ γάρ ἐστι τ ὸ μέγα τ ῷ μικρ ῷ ἐναντίον, τ ὸ δ' αὐτό ἐστιν ἅμα μέγα κα ὶ μικρόν, αὐτ ὸ αὑτ ῷ ἂν εἴη ἐναντίον ἀλλ ὰ τῶν ἀδυνάτων ἐστὶν αὐτ ὸ αὑτ ῷ εἶναι ἐναντίον. οὐκ ἔστιν ἄρα τ ὸ μέγα τ ῷ μικρ ῷ ἐναντίον, οὐδ ὲ τ ὸ πολ ὺ τ ῷ ὀλίγ ῳ, ὥστε κἂν μ ὴ τῶν πρός τι ταῦτά τις ἐρε ῖ ἀλλ ὰ το ῦ ποσο ῦ, οὐδὲν ἐναντίον ἕξει. μάλιστα δ ὲ ἡ ἐναντιότης το ῦ ποσο ῦ περ ὶ τὸν τόπον δοκε ῖ ὑπάρχειν τ ὸ γὰρ ἄνω τ ῷ κάτω ἐναντίον τιθέασι, τὴν πρὸς τ ὸ μέσον χώραν κάτω λέγοντες, δι ὰ τ ὸ πλείστην τ ῷ μέσ ῳ διάστασιν πρὸς τ ὰ πέρατα το ῦ κόσμου εἶναι. ἐοίκασι δ ὲ κα ὶ τὸν τῶν ἄλλων ἐναντίων ὁρισμὸν ἀπ ὸ τούτων ἐπιφέρειν τ ὰ γὰρ πλεῖστον ἀλλήλων διεστηκότα τῶν ἐν τ ῷ αὐτ ῷ γένει ἐναντία ὁρίζονται. Ο ὐ δοκε ῖ δ ὲ τ ὸ ποσὸν ἐπιδέχεσθαι τ ὸ μᾶλλον κα ὶ τ ὸ ἧττον, οἷον τ ὸ δίπηχυ, ο ὐ γάρ ἐστιν ἕτερον ἑτέρου μᾶλλον δίπηχυ οὐδ' ἐπ ὶ το ῦ ἀριθμο ῦ, οἷον τ ὰ τρία τῶν πέντε οὐδὲν μᾶλλον [πέντε ἢ] τρία λέγεται, οὐδ ὲ τ ὰ τρία τῶν τριῶν οὐδέ γε ὁ χρόνος ἕτερος ἑτέρου μᾶλλον χρόνος λέγεται οὐδ' ἐπ ὶ τῶν εἰρημένων ὅλως οὐδενὸς τ ὸ μᾶλλον κα ὶ τ ὸ ἧττον λέγεται ὥστε τ ὸ ποσὸν οὐκ ἐπιδέχεται τ ὸ μᾶλλον κα ὶ τ ὸ ἧττον.

8 Ἴδιον δ ὲ μάλιστα το ῦ ποσο ῦ τ ὸ ἴσον τε κα ὶ ἄνισον λέγεσθαι. ἕκαστον γὰρ τῶν εἰρημένων ποσῶν κα ὶ ἴσον κα ὶ ἄνισον λέγεται, οἷον σῶμα κα ὶ ἴσον κα ὶ ἄνισον λέγεται, κα ὶ ἀριθμὸς κα ὶ ἴσος κα ὶ ἄνισος λέγεται, κα ὶ χρόνος κα ὶ ἴσος κα ὶ ἄνισος ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῶν ἄλλων τῶν ῥηθέντων ἕκαστον ἴσον τε κα ὶ ἄνισον λέγεται. τῶν δ ὲ λοιπῶν ὅσα μή ἐστι ποσόν, ο ὐ πάνυ ἂν δόξαι ἴσον τε κα ὶ ἄνισον λέγεσθαι, οἷον ἡ διάθεσις ἴση τε κα ὶ ἄνισος ο ὐ πάνυ λέγεται ἀλλ ὰ μᾶλλον ὁμοία, κα ὶ τ ὸ λευκὸν ἴσον τε κα ὶ ἄνισον ο ὐ πάνυ, ἀλλ' ὅμοιον. ὥστε το ῦ ποσο ῦ μάλιστα ἂν εἴη ἴδιον τ ὸ ἴσον τε κα ὶ ἄνισον λέγεσθαι. [6b] Πρός τι δ ὲ τ ὰ τοιαῦτα λέγεται, ὅσα αὐτ ὰ ἅπερ ἐστὶν ἑτέρων εἶναι λέγεται ἢ ὁπωσοῦν ἄλλως πρὸς ἕτερον οἷον τ ὸ μεῖζον τοῦθ' ὅπερ ἐστὶν ἑτέρου λέγεται, τινὸς γὰρ μεῖζον λέγεται, κα ὶ τ ὸ διπλάσιον ἑτέρου λέγεται τοῦθ' ὅπερ ἐστίν, τινὸς γὰρ διπλάσιον λέγεται ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ὅσα ἄλλα τοιαῦτα. ἔστι δ ὲ κα ὶ τ ὰ τοιαῦτα τῶν πρός τι οἷον ἕξις, διάθεσις, αἴσθησις, ἐπιστήμη, θέσις πάντα γὰρ τ ὰ εἰρημένα τοῦθ' ὅπερ ἐστὶν ἑτέρων λέγεται κα ὶ οὐκ ἄλλο τι ἡ γὰρ ἕξις τινὸς ἕξις λέγεται κα ὶ ἡ ἐπιστήμη τινὸς ἐπιστήμη κα ὶ ἡ θέσις τινὸς θέσις, κα ὶ τ ὰ ἄλλα δ ὲ ὡσαύτως. πρός τι οὖν ἐστὶν ὅσα αὐτ ὰ ἅπερ ἐστὶν ἑτέρων λέγεται, ἢ ὁπωσοῦν ἄλλως πρὸς ἕτερον οἷον ὄρος μέγα λέγεται πρὸς ἕτερον, πρός τι γὰρ μέγα λέγεται τ ὸ ὄρος, κα ὶ τ ὸ ὅμοιον τιν ὶ ὅμοιον λέγεται, κα ὶ τ ὰ ἄλλα δ ὲ τ ὰ τοιαῦτα ὡσαύτως πρός τι λέγεται. ἔστι δ ὲ κα ὶ ἡ ἀνάκλισις κα ὶ ἡ στάσις κα ὶ ἡ καθέδρα θέσεις τινές, ἡ δ ὲ θέσις τῶν πρός τι τ ὸ δ ὲ ἀνακεκλίσθαι ἢ ἑστάναι ἢ καθῆσθαι αὐτ ὰ μὲν οὐκ εἰσ ὶ θέσεις, παρωνύμως δ ὲ ἀπ ὸ τῶν εἰρημένων θέσεων λέγεται. Ὑπάρχει δ ὲ κα ὶ ἐναντιότης ἐν τοῖς πρός τι, οἷον ἀρετ ὴ κακί ᾳ ἐναντίον, ἑκάτερον αὐτῶν πρός τι ὄν, κα ὶ ἐπιστήμη ἀγνοί ᾳ. ο ὐ πᾶσι δ ὲ τοῖς πρός τι ὑπάρχει ἐναντίον τ ῷ γὰρ διπλασί ῳ οὐδέν ἐστιν ἐναντίον οὐδ ὲ τ ῷ τριπλασί ῳ οὐδ ὲ τῶν τοιούτων οὐδενί. δοκε ῖ δ ὲ κα ὶ τ ὸ μᾶλλον κα ὶ τ ὸ ἧττον ἐπιδέχεσθαι τ ὰ πρός τι ὅμοιον γὰρ μᾶλλον κα ὶ ἧττον λέγεται, κα ὶ ἄνισον μᾶλλον κα ὶ ἧττον λέγεται, ἑκάτερον αὐτῶν πρός τι ὄν τό τε γὰρ ὅμοιον τιν ὶ ὅμοιον λέγεται κα ὶ τ ὸ ἄνισον τιν ὶ ἄνισον. ο ὐ πάντα δ ὲ ἐπιδέχεται τ ὸ μᾶλλον κα ὶ ἧττον τ ὸ γὰρ διπλάσιον ο ὐ λέγεται μᾶλλον κα ὶ ἧττον διπλάσιον οὐδ ὲ τῶν τοιούτων οὐδέν. Πάντα δ ὲ τ ὰ πρός τι πρὸς ἀντιστρέφοντα λέγεται, οἷον ὁ δοῦλος δεσπότου λέγεται δοῦλος κα ὶ ὁ δεσπότης δούλου δεσπότης λέγεται, κα ὶ τ ὸ διπλάσιον ἡμίσεος διπλάσιον κα ὶ τ ὸ ἥμισυ διπλασίου ἥμισυ, κα ὶ τ ὸ μεῖζον ἐλάττονος μεῖζον κα ὶ τ ὸ ἔλαττον μείζονος ἔλαττον ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῶν ἄλλων πλὴν τ ῇ πτώσει ἐνίοτε διοίσει κατ ὰ τὴν λέξιν, οἷον ἡ ἐπιστήμη ἐπιστητο ῦ λέγεται ἐπιστήμη κα ὶ τ ὸ ἐπιστητὸν ἐπιστήμ ῃ ἐπιστητόν, κα ὶ ἡ αἴσθησις αἰσθητο ῦ αἴσθησις κα ὶ τ ὸ αἰσθητὸν αἰσθήσει αἰσθητόν. [7a]

9 ο ὐ μὴν ἀλλ' ἐνίοτε ο ὐ δόξει ἀντιστρέφειν, ἐὰν μ ὴ οἰκείως πρὸς ὃ λέγεται ἀποδοθ ῇ ἀλλ ὰ διαμάρτ ῃ ὁ ἀποδιδούς οἷον τ ὸ πτερὸν ἐὰν ἀποδοθ ῇ ὄρνιθος, οὐκ ἀντιστρέφει ὄρνις πτερο ῦ ο ὐ γὰρ οἰκείως τ ὸ πρῶτον ἀποδέδοται πτερὸν ὄρνιθος, ο ὐ γὰρ ᾗ ὄρνις, ταύτ ῃ τ ὸ πτερὸν αὐτῆς λέγεται, ἀλλ' ᾗ πτερωτόν ἐστιν πολλῶν γὰρ κα ὶ ἄλλων πτερά ἐστιν ἃ οὐκ εἰσὶν ὄρνιθες ὥστε ἐὰν ἀποδοθ ῇ οἰκείως, κα ὶ ἀντιστρέφει, οἷον τ ὸ πτερὸν πτερωτο ῦ πτερὸν κα ὶ τ ὸ πτερωτὸν πτερ ῷ πτερωτόν. ἐνίοτε δ ὲ κα ὶ ὀνοματοποιεῖν ἴσως ἀναγκαῖον, ἐὰν μ ὴ κείμενον ᾖ ὄνομα πρὸς ὃ οἰκείως ἂν ἀποδοθείη οἷον τ ὸ πηδάλιον πλοίου ἐὰν ἀπο δοθ ῇ, οὐκ οἰκεία ἡ ἀπόδοσις, ο ὐ γὰρ ᾗ πλοῖον ταύτ ῃ αὐτο ῦ τ ὸ πηδάλιον λέγεται ἔστι γὰρ πλοῖα ὧν οὐκ ἔστι πηδάλια δι ὸ οὐκ ἀντιστρέφει τ ὸ γὰρ πλοῖον ο ὐ λέγεται πηδαλίου πλοῖον. ἀλλ' ἴσως οἰκειοτέρα ἂν ἡ ἀπόδοσις εἴη, ε ἰ οὕτω πως ἀποδοθείη τ ὸ πηδάλιον πηδαλιωτο ῦ πηδάλιον ἢ ὁπωσοῦν ἄλλως, ὄνομα γὰρ ο ὐ κεῖται κα ὶ ἀντιστρέφει γε, ἐὰν οἰκείως ἀποδοθ ῇ τ ὸ γὰρ πηδαλιωτὸν πηδαλί ῳ πηδαλιωτόν. ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῶν ἄλλων, οἷον ἡ κεφαλ ὴ οἰκειοτέρως ἂν ἀποδοθείη κεφαλωτο ῦ ἢ ζῴου ἀποδιδομένη ο ὐ γὰρ ᾗ ζῷον κεφαλὴν ἔχει πολλ ὰ γὰρ τῶν ζῴων κεφαλὴν οὐκ ἔχει. οὕτω δ ὲ ῥᾷστα ἂν ἴσως τις λαμβάνοι οἷς μ ὴ κεῖται ὀνόματα, ε ἰ ἀπ ὸ τῶν πρώτων κα ὶ τοῖς πρὸς αὐτ ὰ ἀντιστρέφουσι τιθείη τ ὰ ὀνόματα, ὥσπερ ἐπ ὶ τῶν προειρημένων ἀπ ὸ το ῦ πτερο ῦ τ ὸ πτερωτὸν κα ὶ ἀπ ὸ το ῦ πηδαλίου τ ὸ πηδαλιωτόν. πάντα οὖν τ ὰ πρός τι, ἐάνπερ οἰκείως ἀποδιδῶται, πρὸς ἀντιστρέφοντα λέγεται ἐπεί, ἐάν γε πρὸς τ ὸ τυχὸν ἀποδιδῶται κα ὶ μ ὴ πρὸς αὐτ ὸ ὃ λέγεται, οὐκ ἀντιστρέφει. λέγω δ ὲ ὅτι οὐδ ὲ τῶν ὁμολογουμένως πρὸς ἀντιστρέφοντα λεγομένων κα ὶ ὀνομάτων αὐτοῖς κειμένων οὐδὲν ἀντιστρέφει, ἐὰν πρός τι τῶν συμβεβηκότων ἀποδιδῶται κα ὶ μ ὴ πρὸς αὐτ ὸ ὃ λέγεται οἷον ὁ δοῦλος ἐὰν μ ὴ δεσπότου ἀποδοθ ῇ ἀλλ' ἀνθρώπου ἢ δίποδος ἢ ὁτουοῦν τῶν τοιούτων, οὐκ ἀντιστρέφει ο ὐ γὰρ οἰκεία ἡ ἀπόδοσις. ἔτι ἐὰν μὲν οἰκείως ἀποδεδομένον ᾖ πρὸς ὃ λέγεται, πάντων περιαιρουμένων τῶν ἄλλων ὅσα συμβεβηκότα ἐστίν, καταλειπομένου δ ὲ τούτου μόνου πρὸς ὃ ἀπεδόθη οἰκείως, ἀε ὶ πρὸς αὐτ ὸ ῥηθήσεται οἷον ε ἰ ὁ δοῦλος πρὸς δεσπότην λέγεται, περιαιρουμένων ἁπάντων ὅσα συμβεβηκότα ἐστ ὶ τ ῷ δεσπότ ῃ, οἷον τ ὸ δίποδι εἶναι, τ ὸ ἐπιστήμης δεκτικ ῷ, τ ὸ ἀνθρώπ ῳ, καταλειπο μένου δ ὲ μόνου το ῦ δεσπότην εἶναι, ἀε ὶ ὁ δοῦλος πρὸς αὐτ ὸ ῥηθήσεται ὁ γὰρ δοῦλος δεσπότου δοῦλος λέγεται. [7b] ἐὰν δέ γε μ ὴ οἰκείως ἀποδοθ ῇ πρὸς ὅ ποτε λέγεται, περιαιρουμένων μὲν τῶν ἄλλων καταλειπομένου δ ὲ μόνου το ῦ πρὸς ὃ ἀπεδόθη, ο ὐ ῥηθήσεται πρὸς αὐτό ἀποδεδόσθω γὰρ ὁ δοῦλος ἀνθρώπου κα ὶ τ ὸ πτερὸν ὄρνιθος, κα ὶ περιῃρήσθω το ῦ ἀνθρώπου τ ὸ δεσπότ ῃ αὐτ ῷ εἶναι ο ὐ γὰρ ἔτι ὁ δοῦλος πρὸς ἄνθρωπον ῥηθήσεται, μ ὴ γὰρ ὄντος δεσπότου οὐδ ὲ δοῦλός ἐστιν ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ το ῦ ὄρνιθος περιῃρήσθω τ ὸ πτερωτ ῷ εἶναι ο ὐ γὰρ ἔτι ἔσται τ ὸ πτερὸν τῶν πρός τι μ ὴ γὰρ ὄντος πτερωτο ῦ οὐδ ὲ πτερὸν ἔσται τινός. ὥστε δε ῖ μὲν ἀποδιδόναι πρὸς ὅ ποτε οἰκείως λέγεται κἂν μὲν ὄνομα ᾖ κείμενον ῥᾳδία ἡ ἀπόδοσις γίγνεται, μ ὴ ὄντος δ ὲ ἀναγκαῖον ἴσως ὀνοματοποιεῖν. οὕτω δ ὲ ἀποδιδομένων φανερὸν ὅτι πάντα τ ὰ πρός τι πρὸς ἀντιστρέφοντα ῥηθήσεται. Δοκε ῖ δ ὲ τ ὰ πρός τι ἅμα τ ῇ φύσει εἶναι.

10 κα ὶ ἐπ ὶ μὲν τῶν πλείστων ἀληθές ἐστιν ἅμα γὰρ διπλάσιόν τέ ἐστι κα ὶ ἥμισυ, κα ὶ ἡμίσεος ὄντος διπλάσιόν ἐστιν, κα ὶ δούλου ὄντος δεσπότης ἐστίν ὁμοίως δ ὲ τούτοις κα ὶ τ ὰ ἄλλα. κα ὶ συναναιρε ῖ δ ὲ ταῦτα ἄλληλα μ ὴ γὰρ ὄντος διπλασίου οὐκ ἔστιν ἥμισυ, κα ὶ ἡμίσεος μ ὴ ὄντος οὐκ ἔστι διπλάσιον ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῶν ἄλλων ὅσα τοιαῦτα. οὐκ ἐπ ὶ πάντων δ ὲ τῶν πρός τι ἀληθὲς δοκε ῖ τ ὸ ἅμα τ ῇ φύσει εἶναι τ ὸ γὰρ ἐπιστητὸν τῆς ἐπιστήμης πρότερον ἂν δόξειεν εἶναι ὡς γὰρ ἐπ ὶ τ ὸ πολ ὺ προϋπαρχόντων τῶν πραγμάτων τὰς ἐπιστήμας λαμβάνομεν ἐπ' ὀλίγων γὰρ ἢ ἐπ' οὐδενὸς ἴδοι τις ἂν ἅμα τ ῷ ἐπιστητ ῷ τὴν ἐπιστήμην γιγνομένην. ἔτι τ ὸ μὲν ἐπιστητὸν ἀναιρεθὲν συναναιρε ῖ τὴν ἐπιστήμην, ἡ δ ὲ ἐπιστήμη τ ὸ ἐπιστητὸν ο ὐ συν αναιρε ῖ ἐπιστητο ῦ γὰρ μ ὴ ὄντος οὐκ ἔστιν ἐπιστήμη, οὐδενὸς γὰρ ἔτι ἔσται ἐπιστήμη, ἐπιστήμης δ ὲ μ ὴ οὔσης οὐδὲν κωλύει ἐπιστητὸν εἶναι οἷον κα ὶ ὁ το ῦ κύκλου τετραγωνισμὸς εἴγε ἔστιν ἐπιστητόν, ἐπιστήμη μὲν αὐτο ῦ οὐκ ἔστιν οὐδέπω, αὐτ ὸ δ ὲ τ ὸ ἐπιστητὸν ἔστιν. ἔτι ζῴου μὲν ἀναιρεθέντος οὐκ ἔστιν ἐπιστήμη, τῶν δ' ἐπιστητῶν πολλ ὰ ἐνδέχεται εἶναι. ὁμοίως δ ὲ τούτοις κα ὶ τ ὰ ἐπ ὶ τῆς αἰσθήσεως ἔχει τ ὸ γὰρ αἰσθητὸν πρότερον τῆς αἰσθήσεως δοκε ῖ εἶναι τ ὸ μὲν γὰρ αἰσθητὸν ἀναιρεθὲν συναναιρε ῖ τὴν αἴσθησιν, ἡ δ ὲ αἴσθησις τ ὸ αἰσθητὸν ο ὐ συναναιρε ῖ. [8a] α ἱ γὰρ αἰσθήσεις περ ὶ σῶμα κα ὶ ἐν σώματί εἰσιν, αἰσθητο ῦ δ ὲ ἀναιρεθέντος ἀνῄρηται κα ὶ σῶμα, τῶν γὰρ αἰσθητῶν κα ὶ τ ὸ σῶμα, σώματος δ ὲ μ ὴ ὄντος ἀνῄρηται κα ὶ ἡ αἴσθησις, ὥστε συναναιρε ῖ τ ὸ αἰσθητὸν τὴν αἴσθησιν. ἡ δέ γε αἴσθησις τ ὸ αἰσθητὸν ο ὔ ζῴου γὰρ ἀναιρεθέντος αἴσθησις μὲν ἀνῄρηται, αἰσθητὸν δ ὲ ἔσται, οἷον σῶμα, θερμόν, γλυκύ, πικρόν, κα ὶ τ ὰ ἄλλα πάντα ὅσα ἐστὶν αἰσθητά. ἔτι ἡ μὲν αἴσθησις ἅμα τ ῷ αἰσθητικ ῷ γίγνεται, ἅμα γὰρ ζῷόν τε γίγνεται κα ὶ αἴσθησις, τ ὸ δέ γε αἰσθητὸν ἔστι κα ὶ πρ ὸ το ῦ αἴσθησιν εἶναι, πῦρ γὰρ κα ὶ ὕδωρ κα ὶ τ ὰ τοιαῦτα, ἐξ ὧν καὶ τ ὸ ζῷον συνίσταται, ἔστι κα ὶ πρ ὸ το ῦ ζῷον ὅλως εἶναι ἢ αἴσθησιν, ὥστε πρότερον ἂν τῆς αἰσθήσεως τ ὸ αἰσθητὸν εἶναι δόξειεν. Ἔχει δ ὲ ἀπορίαν πότερον οὐδεμία οὐσία τῶν πρός τι λέγεται, καθάπερ δοκε ῖ, ἢ τοῦτο ἐνδέχεται κατά τινας τῶν δευτέρων οὐσιῶν. ἐπ ὶ μὲν γὰρ τῶν πρώτων οὐσιῶν ἀληθές ἐστιν οὔτε γὰρ τ ὰ ὅλα οὔτε τ ὰ μέρη πρός τι λέγεται ὁ γὰρ τὶς ἄνθρωπος ο ὐ λέγεται τινός τις ἄνθρωπος, οὐδ ὲ ὁ τὶς βοῦς τινός τις βοῦς ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ τ ὰ μέρη ἡ γὰρ τὶς χεὶρ ο ὐ λέγεται τινός τις χεὶρ ἀλλ ὰ τινὸς χείρ,κα ὶ ἡ τὶς κεφαλ ὴ ο ὐ λέγεται τινός τις κεφαλ ὴ ἀλλ ὰ τινὸς κεφαλή. ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῶν δευτέρων οὐσιῶν, ἐπί γε τῶν πλείστων οἷον ὁ ἄνθρωπος ο ὐ λέγεται τινὸς ἄνθρωπος, οὐδ ὲ ὁ βοῦς τινὸς βοῦς, οὐδ ὲ τ ὸ ξύλον τινὸς ξύλον, ἀλλ ὰ τινὸς κτῆμα λέγεται. ἐπ ὶ μὲν οὖν τῶν τοιούτων φανερὸν ὅτι οὐκ ἔστι τῶν πρός τι, ἐπ' ἐνίων δ ὲ τῶν δευτέρων οὐσιῶν ἔχει ἀμφισβήτησιν οἷον ἡ κεφαλ ὴ τινὸς λέγεται κεφαλ ὴ κα ὶ ἡ χεὶρ τινὸς λέγεται χεὶρ κα ὶ ἕκαστον τῶν τοιούτων, ὥστε ταῦτα τῶν πρός τι δόξειεν ἂν εἶναι.

11 ε ἰ μὲν οὖν ἱκανῶς ὁ τῶν πρός τι ὁρισμὸς ἀποδέδοται, ἢ τῶν πάνυ χαλεπῶν ἢ τῶν ἀδυνάτων ἐστ ὶ τ ὸ λῦσαι ὡς οὐδεμία οὐσία τῶν πρός τι λέγεται ε ἰ δ ὲ μ ὴ ἱκανῶς, ἀλλ' ἔστι τ ὰ πρός τι οἷς τ ὸ εἶναι ταὐτόν ἐστι τ ῷ πρός τί πως ἔχειν, ἴσως ἂν ῥηθείη τι πρὸς αὐτά. ὁ δ ὲ πρότερος ὁρισμὸς παρακολουθε ῖ μὲν πᾶσι τοῖς πρός τι, ο ὐ μὴν τοῦτό γέ ἐστι τ ὸ πρός τι αὐτοῖς εἶναι τ ὸ αὐτ ὰ ἅπερ ἐστὶν ἑτέρων λέγεσθαι. ἐκ δ ὲ τούτων δῆλόν ἐστιν ὅτι ἐάν τις εἰδ ῇ τι ὡρισμένως τῶν πρός τι, κἀκεῖνο πρὸς ὃ λέγεται ὡρισμένως εἴσεται. [8b] φανερὸν μὲν οὖν κα ὶ ἐξ αὐτο ῦ ἐστίν ε ἰ γὰρ οἶδέ τις τόδε τι ὅτι τῶν πρός τί ἐστιν, ἔστι δ ὲ τ ὸ εἶναι τοῖς πρός τι ταὐτ ὸ τ ῷ πρός τί πως ἔχειν, κἀκεῖνο οἶδε πρὸς ὃ τοῦτό πως ἔχει ε ἰ γὰρ οὐκ οἶδεν ὅλως πρὸς ὃ τοῦτό πως ἔχει, οὐδ' ε ἰ πρός τί πως ἔχει εἴσεται. κα ὶ ἐπ ὶ τῶν καθ' ἕκαστα δ ὲ δῆλον τ ὸ τοιοῦτον οἷον τόδε τι ε ἰ οἶδεν ἀφωρισμένως ὅτι ἔστι διπλάσιον, κα ὶ ὅτου διπλάσιόν ἐστιν εὐθὺς ἀφωρισμένως οἶδεν, ε ἰ γὰρ μηδενὸς τῶν ἀφωρισμένων οἶδεν αὐτ ὸ διπλάσιον, οὐδ' ε ἰ ἔστι διπλάσιον ὅλως οἶδεν ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ τόδε τι ε ἰ οἶδεν ὅτι κάλλιόν ἐστι, κα ὶ ὅτου κάλλιόν ἐστιν ἀφωρισμένως ἀναγκαῖον εἰδέναι δι ὰ ταῦτα, (οὐκ ἀορίστως δ ὲ εἴσεται ὅτι τοῦτό ἐστι χείρονος κάλλιον ὑπόληψις γὰρ τ ὸ τοιοῦτο γίγνεται, οὐκ ἐπιστήμη ο ὐ γὰρ ἔτι εἴσεται ἀκριβῶς ὅτι ἐστ ὶ χείρονος κάλλιον ε ἰ γὰρ οὕτως ἔτυχεν, οὐδέν ἐστι χεῖρον αὐτο ῦ) ὥστε φανερὸν ὅτι ἀναγκαῖόν ἐστιν, ὃ ἂν εἰδ ῇ τις τῶν πρός τι ὡρισμένως, κἀκεῖνο πρὸς ὃ λέγεται ὡρισμένως εἰδέναι. τὴν δέ γε κεφαλὴν κα ὶ τὴν χεῖρα κα ὶ ἕκαστον τῶν τοιούτων α ἵ εἰσιν οὐσίαι αὐτ ὸ μὲν ὅπερ ἐστὶν ὡρισμένως ἔστιν εἰδέναι, πρὸς ὃ δ ὲ λέγεται οὐκ ἀναγκαῖον τίνος γὰρ αὕτη ἡ κεφαλ ὴ ἢ τίνος ἡ χεὶρ οὐκ ἔστιν εἰδέναι ὡρισμένως ὥστε οὐκ ἂν εἴη ταῦτα τῶν πρός τι ε ἰ δ ὲ μή ἐστι τῶν πρός τι, ἀληθὲς ἂν εἴη λέγειν ὅτι οὐδεμία οὐσία τῶν πρός τί ἐστιν. ἴσως δ ὲ χαλεπὸν περ ὶ τῶν τοιούτων σφοδρῶς ἀποφαίνεσθαι μ ὴ πολλάκις ἐπεσκεμμένον, τ ὸ μέντοι διηπορηκέναι ἐφ' ἕκαστον αὐτῶν οὐκ ἄχρηστόν ἐστιν. Ποιότητα δ ὲ λέγω καθ' ἣν ποιοί τινες λέγονται ἔστι δ ὲ ἡ ποιότης τῶν πλεοναχῶς λεγομένων. ἓν μὲν οὖν εἶδος ποιότητος ἕξις κα ὶ διάθεσις λεγέσθωσαν. διαφέρει δ ὲ ἕξις διαθέσεως τ ῷ μονιμώτερον κα ὶ πολυχρονιώτερον εἶναι τοιαῦται δ ὲ α ἵ τε ἐπιστῆμαι κα ὶ α ἱ ἀρεταί ἥ τε γὰρ ἐπιστήμη δοκε ῖ τῶν παραμονίμων εἶναι κα ὶ δυσκινήτων, ἐὰν κα ὶ μετρίως τις ἐπιστήμην λάβ ῃ, ἐάνπερ μ ὴ μεγάλη μεταβολ ὴ γένηται ὑπ ὸ νόσου ἢ ἄλλου τινὸς τοιούτου ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἡ ἀρετή οἷον ἡ δικαιοσύνη κα ὶ ἡ σωφροσύνη κα ὶ ἕκαστον τῶν τοιούτων οὐκ εὐκίνητον δοκε ῖ εἶναι οὐδ' εὐμετάβολον. [9a] διαθέσεις δ ὲ λέγονται ἅ ἐστιν εὐκίνητα κα ὶ ταχ ὺ μεταβάλλοντα, οἷον θερμότης κα ὶ κατάψυξις καὶ νόσος κα ὶ ὑγίεια κα ὶ ὅσα ἄλλα τοιαῦτα διάκειται μὲν γάρ πως κατ ὰ ταύτας ὁ ἄνθρωπος, ταχ ὺ δὲ μεταβάλλει ἐκ θερμο ῦ ψυχρὸς γιγνόμενος κα ὶ ἐκ το ῦ ὑγιαίνειν εἰς τ ὸ νοσεῖν ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῶν ἄλλων, ε ἰ μή τις κα ὶ α ὐ τῶν τούτων τυγχάνοι δι ὰ χρόνου πλῆθος ἤδη πεφυσιωμένη καὶ ἀνίατος ἢ πάνυ δυσκίνητος οὖσα, ἣν ἄν τις ἴσως ἕξιν ἤδη προσαγορεύοι. φανερὸν δ ὲ ὅτι ταῦτα βούλονται ἕξεις λέγειν ἅ ἐστι πολυχρονιώτερα κα ὶ δυσκινητότερα τοὺς γὰρ τῶν ἐπιστημῶν μ ὴ πάνυ κατέχοντας ἀλλ' εὐκινήτους ὄντας ο ὔ φασιν ἕξιν ἔχειν, καίτοι διάκεινταί γέ πως κατ ὰ τὴν ἐπιστήμην ἢ χεῖρον ἢ βέλτιον.

12 ὥστε διαφέρει ἕξις διαθέσεως τ ῷ τ ὸ μὲν εὐκίνητον εἶναι τ ὸ δ ὲ πολυχρονιώτερόν τε κα ὶ δυσκινητότερον. εἰσ ὶ δ ὲ α ἱ μὲν ἕξεις κα ὶ διαθέσεις, α ἱ δ ὲ διαθέσεις οὐκ ἐξ ἀνάγκης ἕξεις ο ἱ μὲν γὰρ ἕξεις ἔχοντες κα ὶ διάκεινταί πως κατ ὰ ταύτας, ο ἱ δ ὲ διακείμενοι ο ὐ πάντως κα ὶ ἕξιν ἔχουσιν. Ἕτερον δ ὲ γένος ποιότητος καθ' ὃ πυκτικοὺς ἢ δρομικοὺς ἢ ὑγιεινοὺς ἢ νοσώδεις λέγομεν, κα ὶ ἁπλῶς ὅσα κατ ὰ δύναμιν φυσικὴν ἢ ἀδυναμίαν λέγεται. ο ὐ γὰρ τ ῷ διακεῖσθαί πως ἕκαστον τῶν τοιούτων λέγεται, ἀλλ ὰ τ ῷ δύναμιν ἔχειν φυσικὴν το ῦ ποιῆσαί τι ῥᾳδίως ἢ μηδὲν πάσχειν οἷον πυκτικο ὶ ἢ δρομικο ὶ λέγονται ο ὐ τ ῷ διακεῖσθαί πως ἀλλ ὰ τ ῷ δύναμιν ἔχειν φυσικὴν το ῦ ποιῆσαί τι ῥᾳδίως, ὑγιεινο ὶ δ ὲ λέγονται τ ῷ δύναμιν ἔχειν φυσικὴν το ῦ μηδὲν πάσχειν ὑπ ὸ τῶν τυχόντων ῥᾳδίως, νοσώδεις δ ὲ τ ῷ ἀδυναμίαν ἔχειν το ῦ μηδὲν πάσχειν. ὁμοίως δ ὲ τούτοις κα ὶ τ ὸ σκληρὸν κα ὶ τ ὸ μαλακὸν ἔχει τ ὸ μὲν γὰρ σκληρὸν λέγεται τ ῷ δύναμιν ἔχειν το ῦ μ ὴ ῥᾳδίως διαιρεῖσθαι, τ ὸ δ ὲ μαλακὸν τ ῷ ἀδυναμίαν ἔχειν το ῦ αὐτο ῦ τούτου. Τρίτον δ ὲ γένος ποιότητος παθητικα ὶ ποιότητες κα ὶ πάθη ἔστι δ ὲ τ ὰ τοιάδε οἷον γλυκύτης τε κα ὶ πικρότης κα ὶ στρυφνότης κα ὶ πάντα τ ὰ τούτοις συγγεν ῆ, ἔτι δ ὲ θερμότης κα ὶ ψυχρότης κα ὶ λευκότης κα ὶ μελανία. ὅτι μὲν οὖν α ὗ ται ποιότητές εἰσιν φανερόν τ ὰ γὰρ δεδεγμένα ποι ὰ λέγεται κατ' αὐτάς οἷον τὸ μέλι τ ῷ γλυκύτητα δεδέχθαι λέγεται γλυκύ, κα ὶ τ ὸ σῶμα λευκὸν τ ῷ λευκότητα δεδέχθαι ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῶν ἄλλων ἔχει. [9b] παθητικα ὶ δ ὲ ποιότητες λέγονται ο ὐ τ ῷ αὐτ ὰ τ ὰ δεδεγμένα τὰς ποιότητας πεπονθέναι τι οὔτε γὰρ τ ὸ μέλι τ ῷ πεπονθέναι τι λέγεται γλυκύ, οὔτε τῶν ἄλλων τῶν τοιούτων οὐδέν ὁμοίως δ ὲ τούτοις κα ὶ ἡ θερμότης κα ὶ ἡ ψυχρότης παθητικα ὶ ποιότητες λέγονται ο ὐ τ ῷ αὐτ ὰ τ ὰ δεδεγμένα πεπονθέναι τι, τ ῷ δ ὲ κατ ὰ τὰς αἰσθήσεις ἑκάστην τῶν εἰρημένων ποιοτήτων πάθους εἶναι ποιητικὴν παθητικα ὶ ποιότητες λέγονται ἥ τε γὰρ γλυκύτης πάθος τι κατ ὰ τὴν γεῦσιν ἐμποιε ῖ καὶ ἡ θερμότης κατ ὰ τὴν ἁφήν, ὁμοίως δ ὲ κα ὶ α ἱ ἄλλαι. λευκότης δ ὲ κα ὶ μελανία κα ὶ α ἱ ἄλλαι χροια ὶ ο ὐ τὸν αὐτὸν τρόπον τοῖς εἰρημένοις παθητικα ὶ ποιότητες λέγονται, ἀλλ ὰ τ ῷ αὐτὰς ἀπ ὸ πάθους γεγενῆσθαι. ὅτι μὲν οὖν γίγνονται δι ὰ πάθος πολλα ὶ μεταβολα ὶ χρωμάτων, δῆλον αἰσχυνθεὶς γάρ τις ἐρυθρὸς ἐγένετο κα ὶ φοβηθεὶς ὠχρὸς κα ὶ ἕκαστον τῶν τοιούτων ὥστε κα ὶ ε ἴ τις φύσει τῶν τοιούτων τι παθῶν πέπονθεν, τὴν ὁμοίαν χροιὰν εἰκός ἐστιν ἔχειν αὐτόν ἥτις γὰρ νῦν ἐν τ ῷ αἰσχυνθῆναι διάθεσις τῶν περ ὶ τ ὸ σῶμα ἐγένετο, κα ὶ κατ ὰ φυσικὴν σύστασιν ἡ αὐτ ὴ γένοιτ' ἂν διάθεσις, ὥστε φύσει κα ὶ τὴν χροιὰν ὁμοίαν γίγνεσθαι. ὅσα μὲν οὖν τῶν τοιούτων συμπτωμάτων ἀπό τινων παθῶν δυσκινήτων κα ὶ παραμονίμων τὴν ἀρχὴν εἴληφε ποιότητες λέγονται εἴτε γὰρ ἐν τ ῇ κατ ὰ φύσιν συστάσει ὠχρότης ἢ μελανία γεγένηται, ποιότης λέγεται, ποιο ὶ γὰρ κατ ὰ ταύτας λεγόμεθα, εἴτε δι ὰ νόσον μακρὰν ἢ δι ὰ καῦμα [τ ὸ αὐτ ὸ] συμβέβηκεν ὠχρότης ἢ μελανία, κα ὶ μ ὴ ῥᾳδίως ἀποκαθ ίστανται ἢ κα ὶ δι ὰ βίου παραμένουσι, ποιότητες κα ὶ αὐτα ὶ λέγονται, ὁμοίως γὰρ ποιο ὶ κατ ὰ ταύτας λεγόμεθα. ὅσα δ ὲ ἀπ ὸ ῥᾳδίως διαλυομένων κα ὶ ταχ ὺ ἀποκαθισταμένων γίγνεται πάθη λέγεται ο ὐ γὰρ λέγονται ποιοί τινες κατ ὰ ταῦτα οὔτε γὰρ ὁ ἐρυθριῶν δι ὰ τ ὸ αἰσχυνθῆναι ἐρυθρίας λέγεται,

13 οὔτε ὁ ὠχριῶν δι ὰ τ ὸ φοβεῖσθαι ὠχρίας, ἀλλ ὰ μᾶλλον πεπονθέναι τι ὥστε πάθη μὲν τ ὰ τοιαῦτα λέγεται, ποιότητες δ ὲ ο ὔ. [10a] ὁμοίως δ ὲ τούτοις κα ὶ κατ ὰ τὴν ψυχὴν παθητικα ὶ ποιότητες κα ὶ πάθη λέγεται. ὅσα τε γὰρ ἐν τ ῇ γενέσει εὐθὺς ἀπό τινων παθῶν γεγένηται ποιότητες λέγονται, οἷον ἥ τε μανικὴ ἔκστασις κα ὶ ἡ ὀργ ὴ κα ὶ τ ὰ τοιαῦτα ποιο ὶ γὰρ κατ ὰ ταύτας λέγονται, ὀργίλοι τε κα ὶ μανικοί. ὁμοίως δ ὲ κα ὶ ὅσαι ἐκστάσεις μ ὴ φυσικαί, ἀλλ' ἀπό τινων ἄλλων συμπτωμάτων γεγένηνται δυσαπάλλακτοι ἢ κα ὶ ὅλως ἀκίνητοι, ποιότητες κα ὶ τ ὰ τοιαῦτα ποιο ὶ γὰρ κατ ὰ ταύτας λέγονται. ὅσα δ ὲ ἀπ ὸ ταχ ὺ καθισταμένων γίγνεται πάθη λέγεται, οἷον ε ἰ λυπούμενος ὀργιλώτερός ἐστιν οὐ γὰρ λέγεται ὀργίλος ὁ ἐν τ ῷ τοιούτ ῳ πάθει ὀργιλώτερος ὤν, ἀλλ ὰ μᾶλλον πεπονθέναι τι ὥστε πάθη μὲν λέγεται τ ὰ τοιαῦτα, ποιότητες δ ὲ ο ὔ. Τέταρτον δ ὲ γένος ποιότητος σχῆμά τε κα ὶ ἡ περ ὶ ἕκαστον ὑπάρχουσα μορφή, ἔτι δ ὲ πρὸς τούτοις εὐθύτης κα ὶ καμπυλότης κα ὶ ε ἴ τι τούτοις ὅμοιόν ἐστιν καθ' ἕκαστον γὰρ τούτων ποιόν τι λέγεται τ ῷ γὰρ τρίγωνον ἢ τετράγωνον εἶναι ποιόν τι λέγεται, κα ὶ τ ῷ εὐθ ὺ ἢ καμπύλον. κα ὶ κατ ὰ τὴν μορφὴν δ ὲ ἕκαστον ποιόν τι λέγεται. τ ὸ δ ὲ μανὸν κα ὶ τ ὸ πυκνὸν κα ὶ τ ὸ τραχ ὺ κα ὶ τ ὸ λεῖον δόξειε μὲν ἂν ποιὸν σημαίνειν, ἔοικε δ ὲ ἀλλότρια τ ὰ τοιαῦτα εἶναι τῆς περ ὶ τ ὸ ποιὸν διαιρέσεως θέσιν γάρ τινα μᾶλλον φαίνεται τῶν μορίων ἑκάτερον δηλοῦν πυκνὸν μὲν γὰρ τ ῷ τ ὰ μόρια σύνεγγυς εἶναι ἀλλήλοις, μανὸν δ ὲ τ ῷ διεστάναι ἀπ' ἀλλήλων κα ὶ λεῖον μὲν τ ῷ ἐπ' εὐθείας πως τ ὰ μόρια κεῖσθαι, τραχ ὺ δ ὲ τ ῷ τ ὸ μὲν ὑπερέχειν τ ὸ δ ὲ ἐλλείπειν. ἴσως μὲν οὖν κα ὶ ἄλλος ἄν τις φανείη τρόπος ποιότητος, ἀλλ' ο ἵ γε μάλιστα λεγόμενοι σχεδὸν τοσοῦτοί εἰσιν. Ποιότητες μὲν οὖν εἰσὶν α ἱ εἰρημέναι, ποι ὰ δ ὲ τ ὰ κατ ὰ ταύτας παρωνύμως λεγόμενα ἢ ὁπωσοῦν ἄλλως ἀπ' αὐτῶν. ἐπ ὶ μὲν οὖν τῶν πλείστων κα ὶ σχεδὸν ἐπ ὶ πάντων παρωνύμως λέγεται, οἷον ἀπ ὸ τῆς λευκότητος ὁ λευκὸς κα ὶ ἀπ ὸ τῆς γραμματικῆς ὁ γραμματικὸς κα ὶ ἀπ ὸ τῆς δικαιοσύνης ὁ δίκαιος, ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῶν ἄλλων. [10b] ἐπ' ἐνίων δ ὲ δι ὰ τ ὸ μ ὴ κεῖσθαι ταῖς ποιότησιν ὀνόματα οὐκ ἐνδέχεται παρωνύμως ἀπ' αὐτῶν λέγεσθαι οἷον ὁ δρομικὸς ἢ ὁ πυκτικὸς ὁ κατ ὰ δύναμιν φυσικὴν λεγόμενος ἀπ' οὐδεμιᾶς ποιότητος παρωνύμως λέγεται ο ὐ γὰρ κεῖται ὀνόματα ταῖς δυνάμεσι καθ' ἃς οὗτοι ποιο ὶ λέγονται, ὥσπερ κα ὶ ταῖς ἐπιστήμαις καθ' ἃς πυκτικο ὶ ἢ παλαιστρικο ὶ ο ἱ κατ ὰ διάθεσιν λέγονται, πυκτικ ὴ γὰρ ἐπιστήμη λέγεται κα ὶ παλαιστρική, ποιο ὶ δ ὲ ἀπ ὸ τούτων παρωνύμως ο ἱ διακείμενοι λέγονται. ἐνίοτε δ ὲ κα ὶ ὀνόματος κειμένου ο ὐ λέγεται παρωνύμως τ ὸ κατ' αὐτὴν ποιὸν λεγόμενον, οἷον ἀπ ὸ τῆς ἀρετῆς ὁ σπουδαῖος τ ῷ γὰρ ἀρετὴν ἔχειν σπουδαῖος λέγεται, ἀλλ' ο ὐ παρωνύμως ἀπ ὸ τῆς ἀρετῆς οὐκ ἐπ ὶ πολλῶν δ ὲ τ ὸ τοιοῦτόν ἐστιν. ποι ὰ οὖν λέγεται τ ὰ παρωνύμως ἀπ ὸ τῶν εἰρημένων ποιοτήτων λεγόμενα ἢ ὁπωσοῦν ἄλλως ἀπ' αὐτῶν.

14 Ὑπάρχει δ ὲ κα ὶ ἐναντιότης κατ ὰ τ ὸ ποιόν, οἷον δικαιοσύνη ἀδικί ᾳ ἐναντίον κα ὶ λευκότης μελανί ᾳ κα ὶ τἆλλα ὡσαύτως, κα ὶ τ ὰ κατ' αὐτὰς δ ὲ ποι ὰ λεγόμενα, οἷον τ ὸ ἄδικον τ ῷ δικαί ῳ κα ὶ τ ὸ λευκὸν τ ῷ μέλανι. οὐκ ἐπ ὶ πάν των δ ὲ τ ὸ τοιοῦτον τ ῷ γὰρ πυ ῤῥῷ ἢ ὠχρ ῷ ἢ ταῖς τοιαύταις χροιαῖς οὐδέν ἐστιν ἐναντίον ποιοῖς οὖσιν. ἔτι ἐὰν τῶν ἐναντίων θάτερον ᾖ ποιόν, κα ὶ τ ὸ λοιπὸν ἔσται ποιόν. τοῦτο δ ὲ δῆλον προχειριζομέν ῳ τὰς ἄλλας κατηγορίας, οἷον ε ἰ ἔστιν ἡ δικαιοσύνη τ ῇ ἀδικί ᾳ ἐναντίον, ποιὸν δ ὲ ἡ δικαιοσύνη, ποιὸν ἄρα κα ὶ ἡ ἀδικία οὐδεμία γὰρ τῶν ἄλλων κατηγοριῶν ἐφαρμόζει τ ῇ ἀδικί ᾳ, οὔτε ποσὸν οὔτε πρός τι οὔτε πού, οὐδ' ὅλως τι τῶν τοιούτων οὐδὲν ἀλλ' ἢ ποιόν ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῶν ἄλλων κατ ὰ τ ὸ ποιὸν ἐναντίων. Ἐπιδέχεται δ ὲ κα ὶ τ ὸ μᾶλλον κα ὶ τ ὸ ἧττον τ ὰ ποιά λευκὸν γὰρ μᾶλλον κα ὶ ἧττον ἕτερον ἑτέρου λέγεται, κα ὶ δίκαιον ἕτερον ἑτέρου μᾶλλον. κα ὶ αὐτ ὸ δ ὲ ἐπίδοσιν λαμβάνει, λευκὸν γὰρ ὂν ἔτι ἐνδέχεται λευκότερον γενέσθαι ο ὐ πάντα δέ, ἀλλ ὰ τ ὰ πλεῖστα δικαιοσύνη γὰρ δικαιοσύνης ε ἰ λέγεται μᾶλλον ἀπορήσειεν ἄν τις, ὁμοίως δ ὲ κα ὶ ἐπ ὶ τῶν ἄλλων διαθέσεων. ἔνιοι γὰρ διαμφισβητοῦσι περ ὶ τῶν τοιούτων δικαιοσύνην μὲν γὰρ δικαιοσύνης ο ὐ πάνυ φασ ὶ μᾶλλον κα ὶ ἧττον λέγεσθαι, οὐδ ὲ ὑγίειαν ὑγιείας, ἧττον μέντοι ἔχειν ἕτερον ἑτέρου ὑγίειάν φασι, κα ὶ δικαιοσύνην ἧττον ἕτερον ἑτέρου, ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ γραμματικὴν κα ὶ τὰς ἄλλας διαθέσεις. [11a] ἀλλ' οὖν τά γε κατ ὰ ταύτας λεγόμενα ἀναμφισβητήτως ἐπιδέχεται τ ὸ μᾶλλον κα ὶ ἧττον γραμματικώτερος γὰρ ἕτερος ἑτέρου λέγεται κα ὶ δικαιότερος κα ὶ ὑγιεινότερος, κα ὶ ἐπ ὶ τῶν ἄλλων ὡσαύτως. τρίγωνον δ ὲ κα ὶ τετράγωνον ο ὐ δοκε ῖ τ ὸ μᾶλλον ἐπιδέχεσθαι, οὐδ ὲ τῶν ἄλλων σχημάτων οὐδέν τ ὰ μὲν γὰρ ἐπιδεχόμενα τὸν το ῦ τριγώνου λόγον κα ὶ τὸν το ῦ κύκλου πάνθ' ὁμοίως τρίγωνα ἢ κύκλοι εἰσίν, τῶν δ ὲ μ ὴ ἐπιδεχομένων οὐδὲν ἕτερον ἑτέρου μᾶλλον ῥηθήσεται οὐδὲν γὰρ μᾶλλον τ ὸ τετράγωνον το ῦ ἑτε ρομήκους κύκλος ἐστίν οὐδέτερον γὰρ ἐπιδέχεται τὸν το ῦ κύκλου λόγον. ἁπλῶς δέ, ἐὰν μ ὴ ἐπιδέχηται ἀμφότερα τὸν το ῦ προκειμένου λόγον, ο ὐ ῥηθήσεται τ ὸ ἕτερον το ῦ ἑτέρου μᾶλλον. ο ὐ πάντα οὖν τ ὰ ποι ὰ ἐπιδέχεται τ ὸ μᾶλλον κα ὶ τ ὸ ἧττον. Τῶν μὲν οὖν εἰρημένων οὐδὲν ἴδιον ποιότητος, ὅμοια δ ὲ κα ὶ ἀνόμοια κατ ὰ μόνας τὰς ποιότητας λέγεται ὅμοιον γὰρ ἕτερον ἑτέρ ῳ οὐκ ἔστι κατ' ἄλλο οὐδὲν ἢ καθ' ὃ ποιόν ἐστιν. ὥστε ἴδιον ἂν εἴη ποιότητος τ ὸ ὅμοιον ἢ ἀνόμοιον λέγεσθαι κατ' αὐτήν. Ο ὐ δε ῖ δ ὲ ταράττεσθαι μή τις ἡμᾶς φήσ ῃ ὑπὲρ ποιότητος τὴν πρόθεσιν ποιησαμένους πολλ ὰ τῶν πρός τι συγκαταριθμεῖσθαι τὰς γὰρ ἕξεις κα ὶ τὰς διαθέσεις τῶν πρός τι εἶναι. σχεδὸν γὰρ ἐπ ὶ πάντων τῶν τοιούτων τ ὰ γένη πρός τι λέγεται, τῶν δ ὲ καθ' ἕκαστα οὐδέν ἡ μὲν γὰρ ἐπιστήμη, γένος οὖσα, αὐτ ὸ ὅπερ ἐστὶν ἑτέρου λέγεται, τινὸς γὰρ ἐπιστήμη λέγεται. τῶν δ ὲ καθ' ἕκαστα οὐδὲν αὐτ ὸ ὅπερ ἐστὶν ἑτέρου λέγεται, οἷον ἡ γραμματικ ὴ ο ὐ λέγεται τινὸς

15 γραμματικ ὴ οὐδ' ἡ μουσικ ὴ τινὸς μουσική, ἀλλ' ε ἰ ἄρα κατ ὰ τ ὸ γένος κα ὶ αὗται πρός τι λέγεται οἷον ἡ γραμματικ ὴ λέγεται τινὸς ἐπιστήμη, ο ὐ τινὸς γραμματική, κα ὶ ἡ μουσικ ὴ τινὸς ἐπιστήμη, ο ὐ τινὸς μουσική ὥστε α ἱ καθ' ἕκαστα οὐκ εἰσ ὶ τῶν πρός τι. λεγόμεθα δ ὲ ποιο ὶ ταῖς καθ' ἕκαστα ταύτας γὰρ κα ὶ ἔχομεν, ἐπιστήμονες γὰρ λεγόμεθα τ ῷ ἔχειν τῶν καθ' ἕκαστα ἐπιστημῶν τινά ὥστε αὗται ἂν κα ὶ ποιότητες εἴησαν α ἱ καθ' ἕκαστα, καθ' ἅς ποτε κα ὶ ποιο ὶ λεγόμεθα αὗται δ ὲ οὐκ εἰσ ὶ τῶν πρός τι. ἔτι ε ἰ τυγχάνει τ ὸ αὐτ ὸ ποιὸν κα ὶ πρός τι ὄν, οὐδὲν ἄτοπον ἐν ἀμφοτέροις τοῖς γένεσιν αὐτ ὸ καταριθμεῖσθαι. [11b} Ἐπιδέχεται δ ὲ κα ὶ τ ὸ ποιεῖν κα ὶ πάσχειν ἐναντιό τητα κα ὶ τ ὸ μᾶλλον κα ὶ τ ὸ ἧττον τ ὸ γὰρ θερμαίνειν τ ῷ ψύχειν ἐναντίον κα ὶ τ ὸ θερμαίνεσθαι τ ῷ ψύχεσθαι κα ὶ τ ὸ ἥδεσθαι τ ῷ λυπεῖσθαι ὥστε ἐπιδέχεται ἐναντιότητα. κα ὶ τ ὸ μᾶλλον δ ὲ κα ὶ τ ὸ ἧττον θερμαίνειν γὰρ μᾶλλον κα ὶ ἧττον ἔστι, κα ὶ θερμαίνεσθαι μᾶλλον κα ὶ ἧττον, κα ὶ λυπεῖσθαι μᾶλλον κα ὶ ἧττον ἐπιδέχεται οὖν τ ὸ μᾶλλον κα ὶ τ ὸ ἧττον τ ὸ ποιεῖν κα ὶ τ ὸ πάσχειν. [ Ὑπὲρ μὲν οὖν τούτων τοσαῦτα λέγεται εἴρηται δ ὲ κα ὶ ὑπὲρ το ῦ κεῖσθαι ἐν τοῖς πρός τι, ὅτι παρωνύμως ἀπ ὸ τῶν θέσεων λέγεται. ὑπὲρ δ ὲ τῶν λοιπῶν, το ῦ τε ποτ ὲ κα ὶ το ῦ πο ὺ κα ὶ το ῦ ἔχειν, δι ὰ τ ὸ προφαν ῆ εἶναι οὐδὲν ὑπὲρ αὐτῶν ἄλλο λέγεται ἢ ὅσα ἐν ἀρχ ῇ ἐῤῥήθη, ὅτι τ ὸ ἔχειν μὲν σημαίνει τ ὸ ὑποδεδέσθαι, τ ὸ ὡπλίσθαι, τ ὸ δ ὲ πο ὺ οἷον ἐν Λυκεί ῳ, κα ὶ τ ὰ ἄλλα δ ὲ ὅσα ὑπὲρ αὐτῶν ἐῤῥήθη. ὑπὲρ μὲν οὖν τῶν προτεθέντων γενῶν ἱκαν ὰ τ ὰ εἰρημένα περ ὶ δ ὲ τῶν ἀντικειμένων, ποσαχῶς εἴωθε ἀντιτίθεσθαι, ῥητέον.] Λέγεται δ ὲ ἕτερον ἑτέρ ῳ ἀντικεῖσθαι τετραχῶς, ἢ ὡς τ ὰ πρός τι, ἢ ὡς τ ὰ ἐναντία, ἢ ὡς στέρησις κα ὶ ἕξις, ἢ ὡς κατάφασις κα ὶ ἀπόφασις. ἀντίκειται δ ὲ ἕκαστον τῶν τοιούτων, ὡς τύπ ῳ εἰπεῖν, ὡς μὲν τ ὰ πρός τι οἷον τ ὸ διπλάσιον τ ῷ ἡμίσει, ὡς δ ὲ τ ὰ ἐναντία οἷον τ ὸ κακὸν τ ῷ ἀγαθ ῷ, ὡς δ ὲ κατ ὰ στέρησιν κα ὶ ἕξιν οἷον τυφλότης κα ὶ ὄψις, ὡς δ ὲ κατάφασις κα ὶ ἀπόφασις οἷον κάθηται ο ὐ κάθηται. Ὅσα μὲν οὖν ὡς τ ὰ πρός τι ἀντίκειται αὐτ ὰ ἅπερ ἐστ ὶ τῶν ἀντικειμένων λέγεται ἢ ὁπωσοῦν ἄλλως πρὸς αὐτά οἷον τ ὸ διπλάσιον το ῦ ἡμίσεος αὐτ ὸ ὅπερ ἐστ ὶ διπλάσιον λέγεται κα ὶ ἡ ἐπιστήμη δ ὲ τ ῷ ἐπιστητ ῷ ὡς τ ὰ πρός τι ἀντίκειται, κα ὶ λέγεταί γε ἡ ἐπιστήμη αὐτ ὸ ὅπερ ἐστ ὶ το ῦ ἐπιστητο ῦ κα ὶ τ ὸ ἐπιστητὸν δ ὲ αὐτ ὸ ὅπερ ἐστ ὶ πρὸς τ ὸ ἀντικείμενον λέγεται τὴν ἐπιστήμην τ ὸ γὰρ ἐπιστητὸν τιν ὶ λέγεται ἐπιστητὸν τ ῇ ἐπιστήμ ῃ. Ὅσα οὖν ἀντίκειται ὡς τ ὰ πρός τι αὐτ ὰ ἅπερ ἐστ ὶ τῶν ἀντικειμένων ἢ ὁπωσδήποτε πρὸς ἄλληλα λέγεται τ ὰ δ ὲ ὡς τ ὰ ἐναντία, αὐτ ὰ μὲν ἅπερ ἐστὶν οὐδαμῶς πρὸς ἄλληλα λέγεται, ἐναντία μέντοι ἀλλήλων λέγεται οὔτε γὰρ τ ὸ ἀγαθὸν το ῦ κακο ῦ λέγεται ἀγαθόν, ἀλλ' ἐναντίον, οὔτε τ ὸ λευκὸν το ῦ μέλανος λευκόν, ἀλλ' ἐναντίον. [12a] ὥστε διαφέρουσιν αὗται α ἱ ἀντιθέσεις ἀλλήλων. ὅσα δ ὲ τῶν ἐναντίων τοιαῦτά ἐστιν ὥστε ἐν οἷς πέφυκε γίγνεσθαι ἢ ὧν κατηγορεῖται ἀναγκαῖον αὐτῶν θάτερον ὑπάρχειν, τούτων οὐδέν ἐστιν ἀν ὰ μέσον [ ὧν δέ γε μ ὴ ἀναγκαῖον θάτερον ὑπάρχειν, τούτων ἔστι τι ἀν ὰ μέσον πάντως.] οἷον νόσος κα ὶ ὑγίεια ἐν σώματι ζῴου πέφυκε γίγνεσθαι, κα ὶ ἀναγκαῖόν γε θάτερον ὑπάρχειν τ ῷ το ῦ ζῴου σώματι ἢ νόσον ἢ ὑγίειαν κα ὶ περιττὸν δ ὲ κα ὶ ἄρτιον ἀριθμο ῦ κατηγορεῖται, κα ὶ ἀναγκαῖόν γε θάτερον τ ῷ ἀριθμ ῷ

16 ὑπάρχειν ἢ περιττὸν ἢ ἄρτιον κα ὶ οὐκ ἔστι γε τούτων οὐδὲν ἀν ὰ μέσον, οὔτε νόσου κα ὶ ὑγιείας οὔτε περιττο ῦ κα ὶ ἀρτίου. ὧν δέ γε μ ὴ ἀναγκαῖον θάτερον ὑπάρχειν, τούτων ἔστι τι ἀν ὰ μέσον οἷον μέλαν κα ὶ λευκὸν ἐν σώματι πέφυκε γίγνεσθαι, κα ὶ οὐκ ἀναγκαῖόν γε θάτερον αὐτῶν ὑπάρχειν τ ῷ σώματι, ο ὐ γὰρ πᾶν ἤτοι λευκὸν ἢ μέλαν ἐστίν κα ὶ φαῦλον δ ὲ κα ὶ σπουδαῖον κατηγορεῖται μὲν κα ὶ κατ' ἀνθρώπου κα ὶ κατ' ἄλλων πολλῶν, οὐκ ἀναγκαῖον δ ὲ θάτερον αὐτῶν ὑπάρχειν ἐκείνοις ὧν κατηγορεῖται ο ὐ γὰρ πάντα ἤτοι φαῦλα ἢ σπουδαῖά ἐστιν. κα ὶ ἔστι γέ τι τούτων ἀν ὰ μέσον, οἷον το ῦ μὲν λευκο ῦ κα ὶ το ῦ μέλανος τ ὸ φαιὸν κα ὶ ὠχρὸν κα ὶ ὅσα ἄλλα χρώματα, το ῦ δ ὲ φαύλου κα ὶ το ῦ σπουδαίου τ ὸ οὔτε φαῦλον οὔτε σπουδαῖον. ἐπ' ἐνίων μὲν οὖν ὀνόματα κεῖται τοῖς ἀν ὰ μέσον, οἷον λευκο ῦ κα ὶ μέλανος τ ὸ φαιὸν κα ὶ ὠχρόν ἐπ' ἐνίων δ ὲ ὀνόματι μὲν οὐκ εὔπορον τ ὸ ἀν ὰ μέσον ἀποδοῦναι, τ ῇ δ ὲ ἑκατέρου τῶν ἄκρων ἀποφάσει τ ὸ ἀν ὰ μέσον ὁρίζεται,οἷον τ ὸ οὔτε ἀγαθὸν οὔτε κακὸν κα ὶ οὔτε δίκαιον οὔτε ἄδικον. Στέρησις δ ὲ κα ὶ ἕξις λέγεται μὲν περ ὶ ταὐτόν τι, οἷον ἡ ὄψις κα ὶ ἡ τυφλότης περ ὶ ὀφθαλμόν καθόλου δ ὲ εἰπεῖν, ἐν ᾧ πέφυκεν ἡ ἕξις γίγνεσθαι, περ ὶ τοῦτο λέγεται ἑκάτερον αὐτῶν. ἐστερῆσθαι δ ὲ τότε λέγομεν ἕκαστον τῶν τῆς ἕξεως δεκτικῶν, ὅταν ἐν ᾧ πέφυκεν ὑπάρχειν κα ὶ ὅτε πέφυκεν ἔχειν μηδαμῶς ὑπάρχ ῃ νωδόν τε γὰρ λέγομεν ο ὐ τ ὸ μ ὴ ἔχον ὀδόντας, κα ὶ τυφλὸν ο ὐ τ ὸ μ ὴ ἔχον ὄψιν, ἀλλ ὰ τ ὸ μ ὴ ἔχον ὅτε πέφυκεν ἔχειν τιν ὰ γὰρ ἐκ γενετῆς οὔτε ὄψιν οὔτε ὀδόντας ἔχει, ἀλλ' ο ὐ λέγεται νωδ ὰ οὐδ ὲ τυφλά. τ ὸ δ ὲ ἐστερῆσθαι κα ὶ τ ὸ ἔχειν τὴν ἕξιν οὐκ ἔστι στέρησις κα ὶ ἕξις ἕξις μὲν γάρ ἐστιν ἡ ὄψις, στέρησις δ ὲ ἡ τυφλότης, τ ὸ δ ὲ ἔχειν τὴν ὄψιν οὐκ ἔστιν ὄψις, οὐδ ὲ τ ὸ τυφλὸν εἶναι τυφλότης στέρησις γάρ τις ἡ τυφλότης ἐστίν, τ ὸ δ ὲ τυφλὸν εἶναι ἐστερῆσθαι, ο ὐ στέρησίς ἐστιν. ἔτι ε ἰ ἦν ἡ τυφλότης ταὐτὸν τ ῷ τυφλὸν εἶναι, κατηγορεῖτο ἂν ἀμφότερα κατ ὰ το ῦ αὐτο ῦ ἀλλ ὰ τυφλὸς μὲν λέγεται ὁ ἄνθρωπος, τυφλότης δ ὲ ὁ ἄνθρωπος οὐδαμῶς λέγεται. [12b] ἀντικεῖσθαι δ ὲ κα ὶ ταῦτα δοκε ῖ, τ ὸ ἐστερῆσθαι κα ὶ τ ὸ τὴν ἕξιν ἔχειν ὡς στέρησις κα ὶ ἕξις ὁ γὰρ τρόπος τῆς ἀντιθέσεως ὁ αὐτός ὡς γὰρ ἡ τυφλότης τ ῇ ὄψει ἀντίκειται, οὕτω κα ὶ τ ὸ τυφλὸν εἶναι τ ῷ ὄψιν ἔχειν ἀντίκειται. (οὐκ ἔστι δ ὲ οὐδ ὲ τ ὸ ὑπ ὸ τὴν κατάφασιν κα ὶ ἀπόφασιν κατάφασις κα ὶ ἀπόφασις ἡ μὲν γὰρ κατάφασις λόγος ἐστ ὶ καταφατικὸς κα ὶ ἡ ἀπόφασις λόγος ἀποφατικός, τῶν δ ὲ ὑπ ὸ τὴν κατάφασιν ἢ ἀπόφασιν οὐδέν ἐστι λόγος. λέγεται δ ὲ κα ὶ ταῦτα ἀντικεῖσθαι ἀλλήλοις ὡς κατάφασις κα ὶ ἀπόφασις κα ὶ γὰρ ἐπ ὶ τούτων ὁ τρόπος τῆς ἀντιθέσεως ὁ αὐτός ὡς γάρ ποτε ἡ κατάφασις πρὸς τὴν ἀπόφασιν ἀντίκειται, οἷον τὸ κάθηται ο ὐ κάθηται, οὕτω κα ὶ τ ὸ ὑφ' ἑκάτερον πρᾶγμα ἀντίκειται, τ ὸ καθῆσθαι μ ὴ καθῆσθαι.) ὅτι δ ὲ ἡ στέρησις κα ὶ ἡ ἕξις οὐκ ἀντίκειται ὡς τ ὰ πρός τι, φανερόν ο ὐ γὰρ λέγεται αὐτ ὸ ὅπερ ἐστ ὶ το ῦ ἀντικειμένου ἡ γὰρ ὄψις οὐκ ἔστι τυφλότητος ὄψις, οὐδ' ἄλλως οὐδαμῶς πρὸς αὐτ ὸ λέγεται ὡσαύτως δ ὲ οὐδ ὲ ἡ τυφλότης λέγοιτ' ἂν τυφλότης ὄψεως, ἀλλ ὰ στέρησις μὲν ὄψεως ἡ τυφλότης λέγεται, τυφλότης δ ὲ ὄψεως ο ὐ λέγεται. ἔτι τ ὰ πρός τι πάντα πρὸς ἀντιστρέφοντα λέγεται, ὥστε κα ὶ ἡ τυφλότης εἴπερ ἦν τῶν πρός τι, ἀντέστρεφεν ἂν κἀκεῖνο πρὸς ὃ λέγεται ἀλλ' οὐκ ἀντιστρέφει ο ὐ γὰρ λέγεται ἡ ὄψις τυφλότητος ὄψις.

17 Ὅτι δ ὲ οὐδ' ὡς τ ὰ ἐναντία ἀντίκειται τ ὰ κατ ὰ στέρησιν λεγόμενα κα ὶ ἕξιν ἐκ τῶνδε δῆλον. τῶν μὲν γὰρ ἐναντίων, ὧν μηδέν ἐστιν ἀν ὰ μέσον, ἀναγκαῖον, ἐν οἷς πέφυκε γίγνεσθαι ἢ ὧν κατηγορεῖται, θάτερον αὐτῶν ὑπάρχειν ἀεί τούτων γὰρ οὐδὲν ἦν ἀν ὰ μέσον, ὧν θάτερον ἀναγκαῖον ἦν τ ῷ δεκτικ ῷ ὑπάρχειν, οἷον ἐπ ὶ νόσου κα ὶ ὑγιείας κα ὶ περιττο ῦ κα ὶ ἀρτίου ὧν δ ὲ ἔστι τι ἀν ὰ μέσον, οὐδέποτε ἀνάγκη παντ ὶ ὑπάρχειν θάτερον οὔτε γὰρ λευκὸν ἢ μέλαν ἀνάγκη πᾶν εἶναι τ ὸ δεκτικόν, οὔτε θερμὸν ἢ ψυχρόν, τούτων γὰρ ἀν ὰ μέσον τι οὐδὲν κωλύει ὑπάρχειν ἔτι δ ὲ κα ὶ τούτων ἦν τι ἀν ὰ μέσον ὧν μ ὴ ἀναγκαῖον ἦν θάτερον ὑπάρχειν τ ῷ δεκτικ ῷ, ε ἰ μ ὴ οἷς φύσει τ ὸ ἓν ὑπάρχει, οἷον τ ῷ πυρ ὶ τ ὸ θερμ ῷ εἶναι κα ὶ τ ῇ χιόνι τ ὸ λευκ ῇ ἐπ ὶ δ ὲ τούτων ἀφωρισμένως ἀναγκαῖον θάτερον ὑπάρχειν, κα ὶ οὐχ ὁπότερον ἔτυχεν ο ὐ γὰρ ἐνδέχεται τ ὸ πῦρ ψυχρὸν εἶναι οὐδ ὲ τὴν χιόνα μέλαιναν ὥστε παντ ὶ μὲν οὐκ ἀνάγκη τ ῷ δεκτικ ῷ θάτερον αὐτῶν ὑπάρχειν, ἀλλ ὰ μόνον οἷς φύσει τ ὸ ἓν ὑπάρχει, κα ὶ τούτοις ἀφωρισμένως τ ὸ ἓν κα ὶ οὐχ ὁπότερον ἔτυχεν. [13a] ἐπ ὶ δ ὲ τῆς στερήσεως κα ὶ τῆς ἕξεως οὐδέ τερον τῶν εἰρημένων ἀληθές οὐδ ὲ γὰρ ἀε ὶ τ ῷ δεκτικ ῷ ἀναγκαῖον θάτερον αὐτῶν ὑπάρχειν, τ ὸ γὰρ μήπω πεφυκὸς ὄψιν ἔχειν οὔτε τυφλὸν οὔτε ὄψιν ἔχειν λέγεται, ὥστε οὐκ ἂν εἴη ταῦτα τῶν τοιούτων ἐναντίων ὧν οὐδέν ἐστιν ἀν ὰ μέσον ἀλλ' οὐδ ὲ ὧν τι ἔστιν ἀν ὰ μέσον ἀναγκαῖον γάρ ποτε παντ ὶ τ ῷ δεκτικ ῷ θάτερον αὐτῶν ὑπάρχειν ὅταν γὰρ ἤδη πεφυκὸς ᾖ ἔχειν ὄψιν, τότε ἢ τυφλὸν ἢ ἔχον ὄψιν ῥηθήσεται, καὶ τούτων οὐκ ἀφωρισμένως θάτερον, ἀλλ' ὁπότερον ἔτυχεν, ο ὐ γὰρ ἀναγκαῖον ἢ τυφλὸν ἢ ὄψιν ἔχον εἶναι, ἀλλ' ὁπότερον ἔτυχεν ἐπ ὶ δέ γε τῶν ἐναντίων, ὧν ἔστιν ἀν ὰ μέσον τι, οὐδέποτε ἀναγκαῖον ἦν παντ ὶ θάτερον ὑπάρχειν, ἀλλ ὰ τισίν, κα ὶ τούτοις ἀφωρισμένως τ ὸ ἕν. ὥστε δῆλον ὅτι κατ' οὐδέτερον τῶν τρόπων ὡς τ ὰ ἐναντία ἀντίκειται τ ὰ κατ ὰ στέρησιν κα ὶ ἕξιν ἀντικείμενα. ἔτι ἐπ ὶ μὲν τῶν ἐναντίων ὑπάρχοντος το ῦ δεκτικο ῦ δυνατὸν εἰς ἄλληλα μεταβολὴν γενέσθαι, ε ἰ μή τινι φύσει τ ὸ ἓν ὑπάρχει, οἷον τ ῷ πυρ ὶ τ ὸ θερμ ῷ εἶναι κα ὶ γὰρ τ ὸ ὑγιαῖνον δυνατὸν νοσῆσαι κα ὶ τ ὸ λευκὸν μέλαν γενέσθαι κα ὶ τ ὸ ψυχρὸν θερμόν, κα ὶ ἐκ σπουδαίου γε φαῦλον κα ὶ ἐκ φαύλου σπουδαῖον δυνατὸν γενέσθαι ὁ γὰρ φαῦλος εἰς βελτίους διατριβὰς ἀγόμενος κα ὶ λόγους κἂν μικρόν γέ τι ἐπιδοίη εἰς τ ὸ βελτίω εἶναι ἐὰν δ ὲ ἅπαξ κἂν μικρὰν ἐπίδοσιν λάβ ῃ, φανερὸν ὅτι ἢ τελείως ἂν μεταβάλοι ἢ πάνυ πολλὴν ἂν ἐπίδοσιν λάβοι ἀε ὶ γὰρ εὐκινητότερος πρὸς ἀρετὴν γίγνεται, κἂν ἡντινοῦν ἐπίδοσιν εἰληφὼς ἐξ ἀρχῆς ᾖ, ὥστε κα ὶ πλείω εἰκὸς ἐπίδοσιν λαμβάνειν κα ὶ τοῦτο ἀε ὶ γιγνόμενον τελείως εἰς τὴν ἐναντίαν ἕξιν ἀποκαθίστησιν, ἐάνπερ μ ὴ χρόν ῳ ἐξείργηται ἐπ ὶ δέ γε τῆς στερήσεως κα ὶ τῆς ἕξεως ἀδύνατον εἰς ἄλληλα μεταβολὴν γενέσθαι ἀπ ὸ μὲν γὰρ τῆς ἕξεως ἐπ ὶ τὴν στέρησιν γίγνεται μεταβολή, ἀπ ὸ δ ὲ τῆς στερήσεως ἐπ ὶ τὴν ἕξιν ἀδύνατον οὔτε γὰρ τυφλὸς γενόμενός τις πάλιν ἔβλεψεν, οὔτε φαλακρὸς ὢν κομήτης ἐγένετο, οὔτε νωδὸς ὢν ὀδόντας ἔφυσεν. [13b] Ὅσα δ ὲ ὡς κατάφασις κα ὶ ἀπόφασις ἀντίκειται, φανερὸν ὅτι κατ' οὐδένα τῶν εἰρημένων τρόπων ἀντίκειται ἐπ ὶ μόνων γὰρ τούτων ἀναγκαῖον ἀε ὶ τ ὸ μὲν ἀληθὲς τ ὸ δ ὲ ψεῦδος αὐτῶν εἶναι. οὔτε γὰρ ἐπ ὶ τῶν ἐναντίων ἀναγκαῖον ἀε ὶ θάτερον μὲν ἀληθὲς εἶναι θάτερον δ ὲ ψεῦδος, οὔτε ἐπ ὶ τῶν πρός τι, οὔτε ἐπ ὶ τῆς ἕξεως κα ὶ στερήσεως οἷον ὑγίεια κα ὶ νόσος ἐναντία, κα ὶ οὐδέτερόν γε οὔτε ἀληθὲς οὔτε ψεῦδός ἐστιν ὡσαύτως δ ὲ κα ὶ τ ὸ διπλάσιον κα ὶ τ ὸ ἥμισυ ὡς τὰ πρός τι ἀντίκειται, κα ὶ οὐκ ἔστιν αὐτῶν οὐδέτερον οὔτε ἀληθὲς οὔτε ψεῦδος οὐδέ γε τ ὰ κατ ὰ στέρησιν κα ὶ ἕξιν, οἷον ἡ ὄψις κα ὶ ἡ τυφλότης ὅλως δ ὲ τῶν κατ ὰ μηδεμίαν συμπλοκὴν λεγομένων οὐδὲν οὔτε ἀληθὲς οὔτε ψεῦδός ἐστιν πάντα δ ὲ τ ὰ εἰρημένα ἄνευ συμπλοκῆς λέγεται.