Τυπικές προφυλάξεις για την πρόληψη της λοίμωξης σε δημόσιες εγκαταστάσεις

Transcript

1 Τυπικές προφυλάξεις για την πρόληψη της λοίμωξης σε δημόσιες εγκαταστάσεις

2 Τυπικές προφυλάξεις πρόληψης των λοιμώξεων σε δημόσιες εγκαταστάσεις 3. Εισαγωγή 4. Ζητήματα ελέγχου των λοιμώξεων σε δημόσιους χώρους 4. Πόροι υγειονομικής περίθαλψης 5. Η αλυσίδα της λοίμωξης 6. Τρόπος μετάδοσης των παθογόνων 6. Τυπικές προφυλάξεις 7. Προφυλάξεις βάσει των τρόπων μετάδοσης 8. Απαιτήσεις για την αποτελεσματικότητα του απολυμαντικού 9. Βασικά στοιχεία προγράμματος πρόληψης των λοιμώξεων σε εγκαταστάσεις που δεν παρέχουν υγειονομική περίθαλψη 10. Συστάσεις προφύλαξης βάσει των παθογόνων 11. Εφαρμογή των προφυλάξεων σε εγκαταστάσεις που δεν παρέχουν υγειονομική περίθαλψη 12. Χρήση απολυμαντικών 12. Επίσημες πρακτικές καθαρισμού 2

3 Εισαγωγή Ο κίνδυνος προσβολής του γενικού πληθυσμού από παθογόνα είναι συνεχώς υπαρκτός και σοβαρός. Καθώς τα παθογόνα εξελίσσονται συνεχώς, δεν είναι πάντα σαφές που βρίσκονται οι κίνδυνοι και τι πρέπει να γίνει για την αντιμετώπισή τους. Όσον αφορά τις εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης (νοσοκομεία, γηροκομεία, κέντρα χειρουργικών επεμβάσεων, κλινικές, κ.λπ.), ένα πρωταρχικό μέλημα της διοίκησης των εγκαταστάσεων είναι η διαχείριση του κινδύνου μόλυνσης των ασθενών και των επισκεπτών. Επομένως διατίθενται σημαντικοί πόροι για το σχεδιασμό εγκαταστάσεων και οργανωτικών διαδικασιών και πρακτικών λαμβάνοντας υπόψη τον ασθενή/ τη δημόσια ασφάλεια. Λόγω αυτών των πόρων, οι εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης είναι επίσης, σε γενικές γραμμές, καλά προετοιμασμένες για την αντιμετώπιση της απειλής από νέα και εξελισσόμενα παθογόνα, διαθέτοντας τις γνώσεις, τα εργαλεία και τους πόρους που απαιτούνται για αυτό. Για πολλές άλλες επιχειρήσεις, ιδίως εκείνες που απευθύνονται στο ευρύ κοινό, όπως ξενοδοχεία, σχολεία, εστιατόρια, αεροδρόμια, εμπορικά κέντρα, κρουαζιερόπλοια και πάρκα αναψυχής, η πρόληψη της μετάδοσης της νόσου αποτελεί, επίσης, ένα συνεχώς εξελισσόμενο μέρος των πρακτικών διαχείρισης κινδύνων για τους πελάτες τους, αλλά διαθέτουν λιγότερους πόρους και πρακτικές γνώσεις για την προστασία των πελατών τους από ενδεχόμενη λοίμωξη. Επιπροσθέτως, καθώς έχουν γίνει ελάχιστες επίσημες έρευνες για τα συγκεκριμένα είδη εγκαταστάσεων (δηλ. καλά σχεδιασμένες μελέτες δημοσιευμένες σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά), υπάρχουν ελάχιστες αποδείξεις για να ποσοτικοποιηθούν οι εμπλεκόμενοι κίνδυνοι. Ο κίνδυνος της μετάδοσης των παθογόνων παραγόντων με αποτέλεσμα τη νόσο μπορεί να είναι σημαντικά χαμηλότερος σε ένα περιβάλλον που δεν παρέχονται υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, κάτι που μπορεί να δικαιολογήσει τη χαμηλότερη προτεραιότητα και επίπεδο πόρων της εγκατάστασης καθώς και τη χρήση μιας πιο βασικής προσέγγισης για την πρόληψη των λοιμώξεων σε καθημερινή βάση. Σε περίπτωση κρούσματος/επιδημίας (ασθένεια που επηρεάζει ένα μεγάλο αριθμό ατόμων σε μια κοινότητα μια δεδομένη χρονική στιγμή), οι εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης είναι καλά προετοιμασμένες για την αντιμετώπιση της νόσου και, σε γενικές γραμμές, δεν πρέπει να αλλάξουν τις πρακτικές τους. Ακόμη και σε περίπτωση πανδημίας (επιδημία/κρούσματα που επηρεάζουν μια μεγάλη γεωγραφική περιοχή, όπως πολλαπλές ηπείρους), οι εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης θα διαθέτουν τις πολιτικές για την αντιμετώπιση της αύξησης των περιστατικών. Ωστόσο, οι εγκαταστάσεις που δεν παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, εφόσον η πρόληψη των λοιμώξεων δεν αποτελεί τόσο έντονη ανησυχία για τις εν λόγω επιχειρήσεις σε σταθερή βάση, ενδέχεται να μη διαθέτουν τη γνώση και τους πόρους για τον καθορισμό των συνεπειών για την εγκατάσταση τους σε περίπτωση κρούσματος/επιδημίας, πανδημίας ή νέου παθογόνου που προκαλεί ανησυχία. Το έγγραφο αυτό αναπτύχθηκε για να βοηθήσει στην επεξήγηση των βασικών στοιχείων για τον έλεγχο των λοιμώξεων από τη σκοπιά της Υγειονομικής περίθαλψης και του τρόπου εφαρμογής των εννοιών αυτών σε εγκαταστάσεις που δεν παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. Στόχος του εγγράφου αυτού είναι να βοηθήσει στην επεξήγηση επιλεγμένων βασικών εννοιών σχετικά με τον έλεγχο των λοιμώξεων από τη σκοπιά της Υγειονομικής περίθαλψης και να ενημερώσει σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής των συγκεκριμένων τυπικών πρακτικών πρόληψης των λοιμώξεων σε εγκαταστάσεις που δεν παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης σχετικά με θέματα για τον καθαρισμό και την απολύμανση των εξωτερικών επιφανειών και την υγιεινή των χεριών. Αυτό γίνεται εν μέρει μέσω της αντιπαραβολής με τις πρακτικές που ακολουθούν οι εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης. 3

4 Ζητήματα πρόληψης των λοιμώξεων σε δημόσιους χώρους Επομένως, θα μπορούσαμε να φανταστούμε τις απαιτήσεις πρόληψης των λοιμώξεων για τις δημόσιες εγκαταστάσεις ως ένα συνεχές, με κάθε εγκατάσταση να μετακινείται προς τα πάνω ή κάτω στο συνεχές ανταποκρινόμενη στις προσδοκίες των πελατών, της διοίκησης, του κοινού, των ρυθμιστικών αρχών τους, καθώς και στον αντίκτυπο των μέσων μαζικής ενημέρωσης. ΥΨΗΛΕΣ ΜΕΤΡΙΕΣ Νοσοκομεία, αντικαρκινικά κέντρα, κέντρα χειρουργικών επεμβάσεων Εγκαταστάσεις μακροχρόνιας φροντίδας, κρουαζιερόπλοια, καταλύματα Σχολεία, κολέγια και πανεπιστήμια, επιχειρήσεις λιανικής πώλησης τροφίμων Καταστήματα λιανικής πώλησης ειδών εκτός τροφίμων, εστιατόρια, σωφρονιστικά ιδρύματα Ένα από τα πλεονεκτήματα των εγκαταστάσεων υγειονομικής περίθαλψης ως προς την αντιμετώπιση των ζητημάτων πρόληψης των λοιμώξεων είναι το επίπεδο του κυβερνητικού ενδιαφέροντος που λαμβάνει ο τομέας υγειονομικής περίθαλψης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα εξής: Συστάσεις από τις παγκόσμιες υγειονομικές αρχές, όπως το CDC και ο Π.Ο.Υ., για τις ειδικές πρακτικές πρόληψης των λοιμώξεων που πρέπει να ακολουθούν οι εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης. Απαιτήσεις για τις εγκαταστάσεις να καταγράφουν και να υποβάλουν αναφορές σχετικά με τις λοιμώξεις των ασθενών τους. Πρόσληψη ατόμων με πιστοποίηση στην πρόληψη των λοιμώξεων για την καθοδήγηση των προγραμμάτων μείωσης του κινδύνου λοίμωξης και την υποβολή αναφορών προς την κυβέρνηση. Πρόσληψη ιατρών λοιμωδών νοσημάτων, επιδημιολόγων και άλλων επαγγελματιών υγείας για την καταπολέμηση των λοιμώξεων των ασθενών. Βιομηχανία και εμπορικές οργανώσεις που εργάζονται για την εύρεση λύσεων για τους πελάτες του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, οι οποίες βοηθούν στη μείωση του κινδύνου λοίμωξης. Ομάδες καθαριότητας που εκπαιδεύονται στην πρόληψη των λοιμώξεων. Σε πολλές περιπτώσεις ο επικεφαλής καθαριότητας θα έχει επίσημη πιστοποίηση για τις κατάλληλες πρακτικές καθαρισμού σε μονάδες Υγειονομικής περίθαλψης. Σε γενικές γραμμές, οι εγκαταστάσεις που δεν παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης έχουν ελάχιστες ρυθμίσεις για την πρόληψη των λοιμώξεων και βασίζονται στους υπαλλήλους δημόσιας υγείας ή άλλους πόρους εκτός της εταιρείας τους για βοήθεια. Αυτό οδηγεί σε μεγάλες διαφοροποιήσεις σε πρακτικό επίπεδο μεταξύ των τομέων και έλλειψη συνέπειας, ακόμη και εντός της ίδιας εγκατάστασης. Παρά το γεγονός ότι στις μονάδες υγειονομικής περίθαλψης αποτελεί πρότυπη πρακτική η χρήση υγιεινής των χεριών και απολυμαντικών, οι εν λόγω πρακτικές μπορεί να θεωρούνται ως προαιρετικές ή να ακολουθούνται σε μικρότερο βαθμό σε σχολεία ή ξενοδοχεία, ή ακόμα και να μην ακολουθούνται καθόλου, ανάλογα με την εγκατάσταση. Για παράδειγμα, τα περισσότερα σχολεία δεν έχουν απαιτήσεις για την υγιεινή των χεριών για τους μαθητές, ενώ στις πρακτικές υγιεινής για τους νοσηλευτές μπορεί να απαιτείται η υγιεινή των χεριών έως και 40 φορές ανά βάρδια. ΧΑΜΗΛΕΣ Δημόσια κτίρια γραφείων, κυβερνητικά κτίρια 4

5 Η αλυσίδα της λοίμωξης Σε περιβάλλον υγειονομικής περίθαλψης, οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις (HAI/HCAI), οι οποίες είναι δευτερογενείς λοιμώξεις που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της νοσηλείας, συνήθως προκαλούνται από την ενδογενή χλωρίδα του ασθενούς, δηλαδή από βακτήρια που είναι φυσιολογικό να υπάρχουν στο σώμα τους. Το 20-40% των HAI προκαλούνται από την εξωγενή χλωρίδα (μικροοργανισμοί από άλλες πηγές) και γίνεται να προληφθούν. Παρά το γεγονός ότι θεωρείται δυνατή η πρόληψη των HAI που προκαλούνται από οργανισμούς από οποιαδήποτε πηγή, η δυνατότητα πρόληψης αυτών που προέρχονται από άλλες πηγές εκτός από το σώμα του ασθενούς θεωρείται μεγαλύτερη. Στο νοσοκομειακό περιβάλλον, οποιαδήποτε λοίμωξη ασθενούς καταγράφεται και παρακολουθείται. Αυτές που εμφανίζονται σε διάστημα μεγαλύτερο των 48 ωρών από την εισαγωγή. Στο νοσοκομείο θεωρούνται ως ΗΑΙ και, σε γενικές γραμμές, γίνονται αντιληπτές ως αποτέλεσμα παραβίασης των πρακτικών πρόληψης των λοιμώξεων από την πλευρά του προσωπικού του νοσοκομείου. Αυτό πιέζει την ομάδα πρόληψης των λοιμώξεων να προσδιορίσει την αιτία της λοίμωξης και να εφαρμόσει μέτρα ώστε να αποτρέψει την εκ νέου εμφάνιση. Οι συστάσεις του CDC ή/και του Π.Ο.Υ. χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία πολιτικών και πρακτικών για τις εγκαταστάσεις, οι οποίες είναι σχεδιασμένες για την πρόληψη των λοιμώξεων των ασθενών. Αλυσίδα της λοίμωξης Για τη συζήτηση αυτή είναι σημαντικοί τρεις από τους κρίκους της αλυσίδας: A. Πηγή - Εάν το παθογόνο ζει στις εξωτερικές επιφάνειες ή στα χέρια ενός επαγγελματία υγείας (HCW), οι πρακτικές της εγκατάστασης θα προσπαθούσαν να εξαλείψουν τις πηγές μέσω της σωστής υγιεινής των επιφανειών ή μέσω πρακτικών υγιεινής των χεριών, οι οποίες αποτρέπουν τις λοιμώξεις. B. Θύρα εξόδου - ο τρόπος που το παθογόνο φεύγει από τον ξενιστή και κινείται στο περιβάλλον. Όταν ένας μολυσμένος ασθενής αποβάλλει παθογόνα στο περιβάλλον, συχνά υπάρχει και αίμα ή σωματικά υγρά ή αποβολή δερματικών κυττάρων και μαλλιών. Ο συνδυασμός του παθογόνου και οργανικών απόβλητων υλικών αποτελεί μια ευκαιρία πρόληψης των λοιμώξεων μέσω απομάκρυνσης της μόλυνσης ή/και παθογόνων οργανισμών. Γ. Τρόπος μετάδοσης - εάν γίνει κατανοητός ο τρόπος μετάδοσης του παθογόνου από άτομο σε άτομο, είναι δυνατή η ανάλογη διαμόρφωση των πρακτικών/πρωτοκόλλων διακοπής της μετάδοσης από τις εγκαταστάσεις προς αποφυγή των λοιμώξεων. Καθώς δεν είναι δυνατή η πρόβλεψη όλων των πιθανών καταστάσεων και περιστάσεων, οι συστάσεις συνήθως επικεντρώνονται στις γενικές κατευθυντήριες οδηγίες πρακτικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κατηγορίες μικροοργανισμών και δεν αναφέρουν ένα σύνολο συστάσεων για κάθε παθογόνο, οι οποίες θα ήταν παρόμοιες σε πολλά σημεία για τις ομάδες των παθογόνων. Η δουλειά που γίνεται στον τομέα της Επιδημιολογίας και Πρόληψης των λοιμώξεων έχει οδηγήσει σε προτάσεις που εστιάζουν στη διαχείριση του κινδύνου από την «αλυσίδα της λοίμωξης». Παθογόνο Δεξαμενή Πύλη Eξόδου Τρόπος Mετάδοσης Πύλη Eισόδου Ευαίσθητος Ξενιστής ΥΓΙΗΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΟΛΥΣΜΕΝΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ Ο μικροοργανισμός που μπορεί να προκαλέσει την ασθένεια Ο ξενιστής ή το σημείο στο περιβάλλον όπου ζει ο οργανισμός Ο τρόπος με τον οποίο το παθογόνο εξέρχεται από τον ξενιστή ή εισέρχεται στο περιβάλλον με άλλο τρόπο Ο τρόπος με τον οποίο το παθογόνο μετακινείται από ένα άτομο/σημείο σε άλλο άτομο/σημείο Το σημείο όπου το παθογόνο εισέρχεται στο νέο ξενιστή Ένα ευάλωτο άτομο 5

6 Τρόπος μετάδοσης των παθογόνων Οι μελέτες σχετικά με τον τρόπο που τα παθογόνα προκαλούν λοίμωξη έχουν οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν τρεις πρωτογενείς τρόποι μετάδοσης του παθογόνου και ότι όλα τα παθογόνα χρησιμοποιούν έναν ή περισσότερους από αυτούς τους τρόπους μετάδοσης. Με την επιτυχή διακοπή του τρόπου μετάδοσης μπορούμε να εμποδίσουμε τη λοίμωξη. A. Μετάδοση μέσω επαφής α. Άμεση - επαφή σώμα με σώμα (δέρμα με δέρμα) μεταξύ του μολυσμένου ατόμου και του ατόμου που μολύνεται. β. Έμμεση - επαφή του σώματος με κάποια επιφάνεια. Το μολυσμένο άτομο μολύνει ένα αντικείμενο, με το οποίο έρχεται σε επαφή ένα άλλο άτομο και μολύνεται. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω των εξωτερικών επιφανειών και του εξοπλισμού, όπως για παράδειγμα τα κάγκελα των κρεβατιών, τα χερούλια της τουαλέτας ή τα πιεσόμετρα. B. Μετάδοση μέσω σταγονιδίων - Ένα μολυσμένο άτομο κάνει εμετό, φτερνίζεται, βήχει ή μεταδίδει με άλλο τρόπο μεγάλα σταγονίδια υγρού στον αέρα, τα οποία μπορούν να φτάσουν μέχρι και στο 1 μέτρο. Το άτομο που μολύνεται έρχεται σε επαφή με τα σταγονίδια μέσω των ματιών, της μύτης ή του στόματος και μολύνεται. Γ. Μετάδοση μέσω του αέρα - Ένα μολυσμένο άτομο κάνει εμετό, φτερνίζεται, βήχει ή μεταδίδει με άλλο τρόπο μικρά σταγονίδια υγρού στον αέρα, τα οποία μπορούν να φτάσουν σε μεγάλες αποστάσεις (> 1 μέτρο). Το άτομο που μολύνεται έρχεται σε επαφή με τα σταγονίδια μέσω των ματιών, της μύτης ή του στόματος και μολύνεται. Επιπλέον της μετάδοσης μέσω επαφής, σταγονιδίων ή του αέρα, υπάρχουν δύο ειδικές περιπτώσεις, οι οποίες μερικές φορές παρουσιάζονται ως πρόσθετοι τρόποι μετάδοσης. Στη «μετάδοση με μέσο» καταναλώνεται τροφή, νερό ή κάποιο φάρμακο που είναι μολυσμένο και το άτομο μολύνεται, κάτι που αποτελεί επίσης τον τρόπο εξάπλωσης των τροφιμογενών ασθενειών. Στη «μετάδοση μέσω φορέα», ένα μολυσμένο ζώο ή έντομο μολύνει ένα άτομο μέσω δαγκώματος ή μέσω της έκθεσης στο αίμα ή τα σωματικά υγρά του ζώου. Σύμφωνα με μία άποψη, αυτοί οι τρόποι αποτελούν ειδικές περιπτώσεις μετάδοσης μέσω έμμεσης επαφής, κάτι το οποίο ακολουθείται και για τους σκοπούς του παρόντος εγγράφου. Για την πρόληψη της μετάδοσης των παθογόνων σε μια μονάδα υγειονομικής περίθαλψης, οι έρευνες στους τομείς της Επιδημιολογίας και ελέγχου των λοιμώξεων έχουν εντοπίσει τις απαιτούμενες παρεμβάσεις για να σπάσει η αλυσίδα της λοίμωξης. Οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις θεωρούνται πλέον βέλτιστες πρακτικές σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης και είναι παρόμοιες σε όλο τον κόσμο. Ο γενικός όρος για τις παρεμβάσεις αυτές είναι «προφυλάξεις» και χωρίζονται σε πρότυπες προφυλάξεις, οι οποίες χρησιμοποιούνται για κάθε ασθενή, και σε προφυλάξεις βάσει της μετάδοσης, οι οποίες χρησιμοποιούνται ανάλογα με το παθογόνο(-α) που προκαλεί ανησυχία. Τυπικές προφυλάξεις Όλοι οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να ακολουθούν καθολικά τις τυπικές προφυλάξεις σε κάθε τομέα υγειονομικής περίθαλψης και αναμένεται να παρέχουν το πρότυπο επίπεδο των παρεμβάσεων που απαιτούνται για να σπάσει η αλυσίδα της λοίμωξης. Η δέσμη περιλαμβάνει τα ακόλουθα: A. Υγιεινή των χεριών - χρήση μοντέλων όπως το μοντέλο «5 βημάτων» για την Υγιεινή των χεριών του Π.Ο.Υ. ώστε να προσδιορίζονται τα χρονικά διαστήματα και ο τρόπος υγιεινής των χεριών για τους επαγγελματίες υγείας. Μπορεί να περιλαμβάνεται τόσο το πλύσιμο των χεριών όσο και η χρήση αλκοολούχων διαλυμάτων επάλειψης χεριών, ανάλογα με την περίπτωση. B. Μέσα Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) (δηλαδή χρήση προστατευτικών) - χρήση γαντιών, ποδιών, μασκών, προστασίας ματιών, αναπνευστήρων, καλυμμάτων υποδημάτων και ποδιών, ανάλογα με την περίπτωση, προς αποφυγή της έκθεσης στο αίμα ή άλλα σωματικά υγρά. Γ. Καθαρισμός και απολύμανση εξωτερικών επιφανειών και εξοπλισμού φροντίδας του ασθενούς - κατάλληλος καθαρισμός και απολύμανση των εξωτερικών επιφανειών και του εξοπλισμού φροντίδας του ασθενούς χρησιμοποιώντας συγκεκριμένες διαδικασίες και προϊόντα. Οι ιατρικές συσκευές και τα χειρουργικά εργαλεία εμπίπτουν, επίσης, σε αυτή την παρέμβαση, αλλά για αυτά υπάρχουν αυστηρά καθορισμένες διαδικασίες καθαρισμού και αποστείρωσης προς διασφάλιση της ασφάλειάς τους για τους ασθενείς. Δ. Αναπνευστική υγιεινή/εθιμοτυπική συμπεριφορά παρουσία βήχα - χρήση μασκών για τους ασθενείς που έχουν βήχα ή φτερνίζονται, οι επαγγελματίες υγείας να βήχουν στον αγκώνα τους (όχι στα χέρια τους), οι ασθενείς και οι επαγγελματίες υγείας να χρησιμοποιούν χαρτομάντιλα για την κάλυψη του στόματός τους και να εφαρμόζονται οι πρακτικές υγιεινής των χεριών σε περίπτωση βήχα ή φτερνίσματος ή μετά τη χρήση χαρτομάντιλου. 6

7 Ε. Τοποθέτηση ασθενούς/διαχωρισμός μολυσμένων ασθενών - αυτό μπορεί να περιλαμβάνει είτε την τοποθέτηση των ασθενών σε ιδιωτικά δωμάτια ή την ομαδοποίηση των ασθενών με την ίδια λοίμωξη στον ίδιο θάλαμο όταν πρόκειται για θαλάμους με πολλά κρεβάτια. Όσον αφορά τους ασθενείς με λοιμώξεις που μπορούν να μεταδοθούν μέσω αερολυμάτων, τα μέτρα μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν την τοποθέτηση τους σε ιδιωτικό δωμάτιο με αρνητική πίεση αέρα, έτσι ώστε ο αέρας να μην κυκλοφορεί σε άλλα σημεία εκτός του δωματίου. ΣΤ. Πρακτικές ασφαλούς ένεσης - χρήση των κατάλληλων ΜΑΠ όταν πραγματοποιούνται ενέσεις, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης μάσκας στη διάρκεια της οσφυϊκής παρακέντησης και τη χρήση αναπνευστήρων κατά την εκτέλεση διαδικασιών που παράγουν αερόλυμα. Ζ. Χειρισμός υφασμάτων - διασφάλιση ότι ο χειρισμός των λερωμένων κλινοσκεπασμάτων γίνεται κατά τρόπο ώστε να αποφεύγεται η διάδοση των παθογόνων. Προφυλάξεις βάσει των τρόπων μετάδοσης Όταν οι πρότυπες προφυλάξεις δεν επαρκούν για τη διακοπή της αλυσίδας της λοίμωξης, προστίθενται επιπλέον προφυλάξεις στις πρότυπες προφυλάξεις, οι οποίες ονομάζονται προφυλάξεις βάσει των τρόπων μετάδοσης, για να σπάσει η αλυσίδα της λοίμωξης. Όπως εξηγήθηκε παραπάνω, οι τρεις τρόποι μετάδοσης είναι μέσω επαφής, μέσω σταγονιδίων και μέσω του αέρα. Ορισμένα παθογόνα μπορεί να μεταδοθούν με περισσότερους τρόπους, περίπτωση στην οποία χρησιμοποιούνται πολλαπλές δέσμες παρεμβάσεων. A. Προφυλάξεις κατά την επαφή - περιλαμβάνουν την υποχρεωτική χρήση γαντιών και ποδιάς (η οποία καλύπτει τον κορμό και τα χέρια) κατά την είσοδο στο δωμάτιο του ασθενούς. Η υγιεινή των χεριών πραγματοποιείται πριν φορέσετε τα γάντια και την ποδιά και μετά την αφαίρεση των ΜΑΠ, κατά την έξοδο από το δωμάτιο. Εφόσον είναι εφικτό, οι ασθενείς τοποθετούνται σε ιδιωτικά δωμάτια με μπάνιο εντός δωματίου. Οι μετακινήσεις των ασθενών εκτός δωματίου περιορίζονται στις αναγκαίες για ιατρικούς σκοπούς. B. Προφυλάξεις για τα σταγονίδια - περιλαμβάνουν τη χρήση μάσκας κατά την είσοδο στο δωμάτιο. Επιπροσθέτως, ανάλογα με το παθογόνο που προκαλεί ανησυχία, ενδέχεται να απαιτείται η χρήση γαντιών, ποδιάς και προστατευτικού ματιών. Η υγιεινή των χεριών πραγματοποιείται πριν φορέσετε τα ΜΑΠ και εισέλθετε στο δωμάτιο και μετά την αφαίρεση των ΜΑΠ, κατά την έξοδο από το δωμάτιο. Εφόσον είναι εφικτό, οι ασθενείς τοποθετούνται σε ιδιωτικά δωμάτια με μπάνιο εντός δωματίου. Οι μετακινήσεις των ασθενών εκτός δωματίου περιορίζονται στις αναγκαίες για ιατρικούς σκοπούς. Γ. Προφυλάξεις για τη μετάδοση μέσω αέρα - περιλαμβάνουν τη χρήση προσωπικού αναπνευστήρα (εγκεκριμένο από το NIOSH Ν-95 ή αντίστοιχο) και την τοποθέτηση του ασθενούς σε ιδιωτικό δωμάτιο με αρνητική πίεση. Συνήθως ο ασθενής θα φοράει μάσκα παρουσία άλλων ατόμων στο δωμάτιο. Επίσης μπορεί να απαιτείται ο επαγγελματίας υγείας να φοράει κάποιο συνδυασμό γαντιών, ποδιάς, προστατευτικού ματιών, καλυμμάτων ποδιών και καλυμμάτων υποδημάτων, ανάλογα με το παθογόνο που προκαλεί ανησυχία. 7

8 Απαιτήσεις για την αποτελεσματικότητα του απολυμαντικού Οι εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης είναι καλά εκπαιδευμένες ως προς την επιλογή και την εφαρμογή των πρότυπων προφυλάξεων και των προφυλάξεων βάσει του τρόπου μετάδοσης. Η επιλογή των προϊόντων που χρησιμοποιούνται στις εγκαταστάσεις για την υγιεινή των χεριών και για τον καθαρισμό/απολύμανση των επιφανειών αξιολογούνται από μια επιτροπή, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα προϊόντα διαθέτουν την απαιτούμενη αποτελεσματικότητα για την προοριζόμενη χρήση τους. Στον πίνακα δεξιά παρουσιάζεται η ιεραρχία μεταξύ των επιπέδων αποτελεσματικότητας και των παθογόνων που αναμένεται να εξουδετερωθούν σε κάθε επίπεδο. Τα παθογόνα στο κάτω μέρος του πίνακα είναι αυτά που εξουδετερώνονται ευκολότερα με απολυμαντικά και με αλκοολούχα διαλύματα επάλειψης χεριών. Τα παθογόνα που βρίσκονται σε υψηλότερη θέση στον πίνακα είναι αυτά που εξουδετερώνονται δυσκολότερα και μπορεί να απαιτείται η χρήση ειδικών απολυμαντικών ή διαλυμάτων επάλειψης χεριών για να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα έναντι του παθογόνου που προκαλεί ανησυχία. Ως μέρος της αξιολόγησης μιας εγκατάστασης που δεν προσφέρει υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης ως προς το εάν διαθέτει τα κατάλληλα απολυμαντικά και προϊόντα υγιεινής των χεριών, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ένας παρόμοιος πίνακας με αυτόν που παρουσιάζεται για να διασφαλιστεί ότι διαθέτει τα απαιτούμενα. Παρά το γεγονός ότι οι πρακτικές που επεξηγήθηκαν έχει αποδειχθεί ότι σπάνε την αλυσίδα της λοίμωξης σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης, ο τρόπος προσαρμογής των εν λόγω πρακτικών σε εγκαταστάσεις που δεν παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης είναι λιγότερο σαφής. Στις παρακάτω ενότητες γίνεται μια τέτοια προσπάθεια. Αντίσταση παθογόνου σε χημική απολύμανση Αντίσταση Περισσότερο ανθεκτικά Επίπεδο αποτελεσματικότητας Eπανεπεξεργασία πρίον Υψηλό επίπεδο αποστείρωσης/ απολύμανσης Ενδιάμεσο επίπεδο απολύμανσης Χαμηλό επίπεδο απολύμανσης Κατηγορία οργανισμού Πρίον Βακτήρια που σχηματίζουν σπόρια Μυκοβακτηρίδια Χωρίς περίβλημα ή μικροί ιοί Μύκητες - μούχλα Μύκητες - ζυμομύκητας Αρνητικά κατά Gram βακτήρια Θετικά κατά Gram βακτήρια Ανθρώπινα παθογόνα που προκαλούν ανησυχία Πρίον που προκαλούν τη νόσο Creutzfeldt Jakob Bacillis subtilis Clostridium sporogenes Clostridium difficile Clostridium Sordellii Μυκοβακτηρίδιο abscessus Μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης Αδενοϊός Παρβοϊός κυνικού τύπου Ηπατίτιδα Α (HAV) Νοροϊός Ιός πολιομυελίτιδας Ροταϊός Ρινοϊός Trichophyton mentagrophytes Aspergillis niger Candida albicans Acinetobacter baumannii Burkholderia cepacia Εντεροβακτήρια (Klebsiella και E. coli ανθεκτικά στην καρβαπενέμη) (CRE) Escherichia coli (O157:H7) Klebsiella και E. coli που προκαλούν ESBL Klebsiella pneumoniae Pseudomonas aeruginosa Salmonella typhi Stenotrophomonas Ανθεκτικό στη μεθικιλλίνη Staphylococcus aureus (MRSA) Staphylococcus aureus Στρεπτόκοκκος (PSRP) Ανθεκτικοί στη βανκομυκίνη εντερόκοκκοι (VRE) Staph aureus με ενδιάμεση ευαισθησία στη βανκομυκίνη (VISA) Ανθεκτικός στη βανκομυκίνη Staph aureus (VRSA) Λιγότερο ανθεκτικά Με περίβλημα ή μεσαίοι/ μεγάλοι ιοί Ιός Έμπολα Ηπατίτιδα Β & C (HBV, HCV) Έρπης Ανθρώπινος κοροναϊός (SARS, MERS) Ιός της Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας (HIV/AIDS) Γρίπη και γρίπη των πτηνών Συγκυτιακός αναπνευστικός ιός (RSV) 8

9 Βασικά στοιχεία ενός προγράμματος πρόληψης των λοιμώξεων σε οργανισμούς ή μονάδες που δεν παρέχουν υγειονομική περίθαλψη Παρακάτω παρουσιάζεται ένας κατάλογος με τα στοιχεία που πρέπει να συμπεριληφθούν σε ένα πρόγραμμα πρόληψης των λοιμώξεων. Ο κατάλογος αυτός αναπτύχθηκε λαμβάνοντας υπόψη τις μονάδες που δεν παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. A. Προετοιμασία/Αξιολόγηση κινδύνων. Τα καλύτερα προγράμματα πρόληψης των λοιμώξεων αναπτύσσονται πριν προκύψει κάποια κρίση. Είναι σημαντικό να υπάρχει μια ομάδα που συνεδριάζει τακτικά και έχει την εξουσία να λαμβάνει αποφάσεις για την εγκατάσταση ώστε να εντοπίζονται τα πιθανά κενά για την ανταπόκριση της εγκατάστασης σε συγκεκριμένες προκλήσεις, όπως κάποιο κρούσμα γρίπης, ιού Έμπολα ή MERS. Μετά από την αξιολόγηση των κινδύνων στην εγκατάσταση, η ομάδα θα πρέπει να κάνει συστάσεις, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν τροποποιήσεις στις εγκαταστάσεις, όπως η προσθήκη σημείου για το πλύσιμο των χεριών ή επιπλέον χώροι αποθήκευσης για τις προμήθειες προϊόντων για την πρόληψη των λοιμώξεων. Για να γίνουν αυτές οι τροποποιήσεις απαιτείται χρόνος και, συνεπώς, πρέπει να προγραμματίζονται πριν προκύψει κάποιο κρούσμα. Στις συστάσεις μπορεί να αναφέρεται να υπάρχουν κάποια επιπλέον απολυμαντικά, απολυμαντικά μαντιλάκια, προϊόντα υγιεινής των χεριών, χαρτομάντιλα για το πρόσωπο, χαρτί τουαλέτας, καθώς και επιπλέον δοχεία απορριμμάτων για χρήση σε περίπτωση κρούσματος. B. Εμβολιασμοί. Σε κάποιες περιπτώσεις το να γίνονται εμβολιασμοί ή να απαιτείται από τους εργαζομένους να εμβολιαστούν συμβάλλει στην προστασία του προσωπικού και στην πρόληψη μετάδοσης των παθογόνων στους επισκέπτες/πελάτες. Σε πολλές χώρες οι εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης τείνουν να έχουν απαίτηση από τους υπαλλήλους τους να κάνουν ετήσιους εμβολιασμούς κατά της γρίπης. Αυτό είναι κάτι που ενθαρρύνουμε και σε άλλους τομείς, όποτε απαιτείται. Γ. Ενημερωτικό υλικό. Εάν μια εγκατάσταση επιθυμεί οι πελάτες/ επισκέπτες να κάνουν κάποια πράγματα, όπως η χρήση απολυμαντικών για τα χέρια, θα είναι χρήσιμο να διαθέτει πινακίδες και άλλο ενημερωτικό υλικό ώστε να υπάρχει συμμόρφωση και το συγκεκριμένο υλικό πρέπει να έχει επαγγελματική εμφάνιση. Δ. Απόθεμα προμηθειών. Σε περίπτωση κρούσματος ή κάποιου παθογόνου που προκαλεί ανησυχία, για να είναι προετοιμασμένη η εγκατάσταση είναι καλό να γνωρίζει εκ των προτέρων τις απαιτούμενες προμήθειες και τον απαραίτητο χρόνο παράδοσης. Σε αυτές μπορεί να περιλαμβάνονται καθαριστικά, απολυμαντικά, προϊόντα υγιεινής των χεριών, προϊόντα καθαρισμού μίας χρήσης, χαρτοπετσέτες, σακούλες απορριμμάτων, χαρτί τουαλέτας, επιπλέον σημεία αποκομιδής απορριμμάτων, εμφιαλωμένο νερό, γάντια, ποδιές, μάσκες, κ.λπ. Στη διαδικασία σχεδιασμού πρέπει να προσδιοριστεί τι αναμένεται να απαιτείται και για πόσο επιπλέον απόθεμα πρέπει να γίνει παραγγελία. ΣΤ. Καθαριστικά/Απολυμαντικά επιφανειών. Εφόσον η αξία της υγιεινής των χεριών αναιρείται όταν τα καθαρά χέρια αγγίζουν βρώμικες επιφάνειες, ένα σημαντικό μέρος της καθημερινής λειτουργίας και της προετοιμασίας για ενδεχόμενο κρούσμα, είναι να υπάρχουν και να χρησιμοποιούνται τακτικά τα κατάλληλα καθαριστικά, απολυμαντικά και εργαλεία καθαρισμού (πανιά καθαρισμού, μπουκάλια ψεκασμού, κ.λπ.). Σε περίπτωση κρούσματος ή ενός νέου παθογόνου που προκαλεί ανησυχία, μπορεί να είναι απαραίτητη η αλλαγή των προϊόντων καθαρισμού ή η αύξηση της συχνότητας καθαριότητας. Ζ. Πρακτικές, πρότυπα και προγραμματισμός καθαρισμού. Όλες οι εγκαταστάσεις πρέπει να διαθέτουν πρότυπες πρακτικές καθαρισμού. Στις πρακτικές αυτές πρέπει να περιγράφονται λεπτομερώς τα υλικά που απαιτούνται, οι μέθοδοι καθαρισμού, καθώς και οι επιφάνειες ή ο εξοπλισμός που πρέπει να καθαριστεί/απολυμανθεί. Σε περίπτωση κρούσματος ή ενός νέου παθογόνου που προκαλεί ανησυχία, θα πρέπει να προσδιορίζεται στο σχεδιασμό ο βαθμός αύξησης της συχνότητας ή η τροποποίησή της με άλλο τρόπο. Θα πρέπει να προετοιμαστούν εκ των προτέρων λίστες ελέγχου και άλλα διαχειριστικά εργαλεία για βελτιωμένο καθαρισμό, ώστε να μην υπάρχει καμία αμφιβολία ως προς το τι πρέπει να γίνει, μόνο ως προς το πότε πρέπει να αρχίσει να γίνεται. Για τον καθαρισμό θα πρέπει να περιλαμβάνονται τυποποιημένες συστάσεις, όπως: α. Διατήρηση σταθερής ροής σε ένα δωμάτιο προς αποφυγή μόλυνσης των καθαρισμένων επιφανειών. β. Υγιεινή των χεριών πριν και μετά τον καθαρισμό ενός δωματίου. γ. Χρήση ΜΑΠ τόσο για την προστασία του εργαζομένου από τις χημικές ουσίες (εφόσον απαιτείται) όσο και για την προστασία του εργαζομένου από τους παθογόνους οργανισμούς του περιβάλλοντος. H. Μέσα Ατομικής Προστασίας. Οι εργαζόμενοι μπορεί να χρειάζονται γάντια, ποδιές, μάσκες και προστατευτικά ματιών ανάλογα με τα παθογόνα που προκαλούν ανησυχία. Όπως και με το υπόλοιπο σχέδιο της εγκατάστασης, αυτό είναι κάτι που πρέπει να εξεταστεί εκ των προτέρων, ώστε να μην υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με τη χρήση των ΜΑΠ. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να εκπαιδευτούν ως προς τη χρήση των ΜΑΠ, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου που πρέπει να φοράνε και να βγάζουν τα ΜΑΠ και της υγιεινής των χεριών πριν και μετά τη χρήση των ΜΑΠ. Θ. Παρακολούθηση της συμμόρφωσης. Πολλές εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης έχουν προγράμματα για την παρακολούθηση της υγιεινής των χεριών, τον καθαρισμό των επιφανειών, καθώς και τη συμμόρφωση ως προς τη χρήση των ΜΑΠ. Αυτό δείχνει την υπευθυνότητά τους τόσο ως προς το να έχουν πολιτικές αλλά και ως προς το ότι τι ακολουθούν. Ακόμη και σε εγκαταστάσεις που δεν παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να πρέπει να εξεταστεί η χρήση παρακολούθησης της συμμόρφωσης προς διασφάλιση της απόδοσης των εργαζομένων όπως αναμένεται. Ε. Υγιεινή των χεριών. Ο πιο απλός και αποδοτικός ως προς το κόστος τρόπος πρόληψης της εξάπλωσης των παθογόνων είναι μέσω της συχνής υγιεινής των χεριών. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν εκπονηθεί στον τομέα της Υγειονομικής περίθαλψης, η πρόσβαση σε σημεία υγιεινής των χεριών είναι ο καλύτερος προγνωστικός δείκτης του κατά πόσο συχνά θα το κάνουν οι άνθρωποι. 9

10 Συστάσεις προφύλαξης βάσει των παθογόνων Το CDC δημοσιεύει ένα έγγραφο με Κατευθυντήριες οδηγίες («2007 Guideline for Isolation Precautions: Preventing Transmission of Infectious Agents in Healthcare Settings»), το οποίο περιλαμβάνει συγκεκριμένες συστάσεις για προφυλάξεις ανά παθογόνο. Παρακάτω παρουσιάζεται μια συνοπτική έκδοση. Πρέπει να σημειωθεί ότι η χρήση των πρότυπων προφυλάξεων ισχύει για όλα τα παθογόνα. Ο πίνακας αποσκοπεί να παρουσιάσει τις περιπτώσεις που το CDC συνιστά πρόσθετες προφυλάξεις βάσει των τρόπων μετάδοσης για τις εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης. Προφυλάξεις βάσει των τρόπων μετάδοσης Παθογόνο που προκαλεί ανησυχία Κατηγορία οργανισμού Επαφή Σταγονίδια Μέσω του αέρα Αδενοϊός Χωρίς περίβλημα ή μικροί ιοί Aspergillis niger Μύκητες - μούχλα Candida Albicans Μύκητες - ζυμομύκητες Clostridium difficile Βακτήρια που σχηματίζουν σπόρια Ναι Ιός Έμπολα Με περίβλημα ή μεσαίοι/μεγάλοι ιοί Ναι Ναι Εντεροβακτήρια ανθεκτικά στην καρβαπενέμη (CRE) Αρνητικά κατά Gram βακτήρια Ναι Klebsiella ή E. coli που προκαλούν ESBL Αρνητικά κατά Gram βακτήρια Ναι Escherichia coli O157:H7 Αρνητικά κατά Gram βακτήρια Ηπατίτιδα Α (HAV) Χωρίς περίβλημα ή μικροί ιοί Ηπατίτιδα Β και C (HBV, HCV) Με περίβλημα ή μεσαίοι/μεγάλοι ιοί Ιός της Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας (HIV/AIDS) Με περίβλημα ή μεσαίοι/μεγάλοι ιοί Γρίπη Με περίβλημα ή μεσαίοι/μεγάλοι ιοί Ναι Ανθεκτικός στην μεθικιλλίνη Staphylococcus aureus (MRSA) Θετικά κατά Gram βακτήρια Ναι Κοροναϊός του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (MERS) Με περίβλημα ή μεσαίοι/μεγάλοι ιοί Ναι Ναι Μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης (πνευμονικό) Μυκοβακτηρίδια Ναι Νοροϊός Χωρίς περίβλημα ή μικροί ιοί Ναι ** Ιός κοκκύτη (Κοκκύτης) Με περίβλημα ή μεσαίοι/μεγάλοι ιοί Ναι Ιός πολιομυελίτιδας Χωρίς περίβλημα ή μικροί ιοί Ναι Ιός της λύσσας Με περίβλημα ή μεσαίοι/μεγάλοι ιοί Συγκυτιακός αναπνευστικός ιός (RSV) Με περίβλημα ή μεσαίοι/μεγάλοι ιοί Ρινοϊός Χωρίς περίβλημα ή μικροί ιοί Ναι Ροταϊός Χωρίς περίβλημα ή μικροί ιοί Ναι Ερυθρά (γερμανική ιλαρά) Με περίβλημα ή μεσαίοι/μεγάλοι ιοί Ναι Salmonella typhi Αρνητικά κατά Gram βακτήρια Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS) κοροναϊός Με περίβλημα ή μεσαίοι/μεγάλοι ιοί Ναι Ναι Ναι Staphylococcus aureus Θετικά κατά Gram βακτήρια Ανθεκτικοί στη βανκομυκίνη εντερόκοκκοι (VRE) Θετικά κατά Gram βακτήρια Ναι Σημείωση: Για όλα τα παθογόνα συνιστώνται οι πρότυπες προφυλάξεις. Μπορεί να συνιστώνται πρόσθετες προφυλάξεις ανάλογα με τον τρόπο μετάδοσης. ** Υποδεικνύει ότι η σύσταση είναι μόνο για τα κρούσματα, όχι ως συνήθης προστασία 10

11 Εφαρμογή των προφυλάξεων σε εγκαταστάσεις που δεν παρέχουν υγειονομική περίθαλψη Όπως φαίνεται στον προηγούμενο πίνακα, είναι δυνατή η διακοπή της μετάδοσης ενός σημαντικού αριθμού των παθογόνων που προκαλούν συχνά ανησυχία μέσω των πρότυπων προφυλάξεων. Αυτό αποδεικνύει την ανάγκη ενσωμάτωσης περισσότερων πρότυπων προφυλάξεων στα προγράμματα υγιεινής των εγκαταστάσεών που δεν παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. Στις εγκαταστάσεις που δεν παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης δεν ισχύουν οι πρακτικές ασφαλούς χορήγησης ενέσεων και τοποθέτησης των ασθενών, αλλά στα προγράμματα υγιεινής τους θα πρέπει να περιλαμβάνονται οι ακόλουθες πρότυπες προφυλάξεις. Υγιεινή των χεριών ΜΑΠ/προστατευτικά Καθαρισμός και απολύμανση εξωτερικών επιφανειών Αναπνευστική υγιεινή/ευγενική συμπεριφορά παρουσία βήχα Χειρισμός υφασμάτων Εφόσον οι συνήθεις εξωτερικές επιφάνειες ενδέχεται να μολυνθούν από παθογόνα που μπορούν να μεταδοθούν μέσω της επαφής ή όχι, η καλύτερη πρακτική είναι να είμαστε προσεκτικοί και να εκπαιδεύσουμε τους εργαζόμενους να πλένουν τακτικά τα χέρια τους, να φοράνε γάντια κατά τον καθαρισμό και να θεωρούν κάθε υγρό που χύνεται και θα μπορούσε να είναι σωματικό υγρό (ούρα, κόπρανα, εμετός) ως δυνητικά μολυσματικό και να το απολυμαίνουν κατά τη διάρκεια του καθαρισμού. Στη διάρκεια εμφάνισης κρουσμάτων/επιδημιών/πανδημιών ή σε περιόδους ασυνήθιστης ανησυχίας για ένα συγκεκριμένο παθογόνο, οι εγκαταστάσεις θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν τις πρακτικές υγιεινής τους για την ενσωμάτωση υψηλότερου επιπέδου πρόληψης των λοιμώξεων, εφόσον είναι επιθυμητό. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι ο κίνδυνος της μετάδοσης πολλών παθογόνων σε εγκαταστάσεις που δεν παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης υποστηρίζεται από ελάχιστα αποδεικτικά στοιχεία (επίσημες κλινικές μελέτες) και, επομένως, η ανάπτυξη και η εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών υγιεινής στις εγκαταστάσεις που δεν παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης βασίζεται περισσότερο στην εμπειρία και την κρίση και όχι σε δημοσιευμένες μελέτες. Οι εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης αναφέρονται σε ένα σύνολο βελτιωμένων πρακτικών ως «δέσμη». Οι εγκαταστάσεις που δεν προσφέρουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να καθορίσουν και να ενσωματώσουν συνδυαζόμενες προσεγγίσεις σε περιόδους ανησυχίας για μετάδοση του παθογόνου. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει πολλά παραδείγματα του τρόπου που θα μπορούσε να αλλάξει ένα πρόγραμμα υγιεινής σε ένα ξενοδοχείο. Ο παρακάτω κατάλογος δεν προορίζεται να είναι πλήρης ούτε να έχει κάποια ιδιαίτερη επίπτωση εάν χρησιμοποιηθεί μεμονωμένα. Η επιλογή ειδικών βελτιωμένων διαδικασιών υγιεινής ως μέρος μιας δέσμης πρέπει να είναι αποτέλεσμα της αξιολόγησης των κινδύνων για την εγκατάσταση και της απόφασης ως προς τον τρόπο που η βελτιωμένη πρακτική είναι πιθανό να μειώσει τον κίνδυνο για την εγκατάσταση, όταν χρησιμοποιείται στο πλαίσιο της δέσμης. Δυνητικό Πρότυπο Υγιεινής (αλλαγές βάσει του παθογόνου που προκαλεί ανησυχία) Χώρος εγκατάστασης/ δραστηριότητα Πρότυπη πρακτική Βελτιωμένη πρακτική (ανησυχίες για μετάδοση μέσω επαφής) Γραφείο υποδοχής Το προσωπικό ακολουθεί τις διαδικασίες υγιεινής των χεριών, ανάλογα με την περίπτωση Το προσωπικό ακολουθεί τις διαδικασίες υγιεινής των χεριών κάθε 60 λεπτά ή αφού προσφέρει βοήθεια σε κάποιο επισκέπτη που φαίνεται να είναι άρρωστος Γραφείο υποδοχής Το γραφείο υποδοχής απολυμαίνεται καθημερινά Το γραφείο υποδοχής απολυμαίνεται κάθε 4 ώρες Γραφείο υποδοχής Δεν υπάρχουν συσκευές υγιεινής χεριών για τους επισκέπτες Τοποθέτηση συσκευών αλκοολούχου διαλύματος χεριών κοντά στο γραφείο υποδοχής Αίθουσα υποδοχής Τα τραπέζια και οι καρέκλες καθαρίζονται καθημερινά Τα τραπέζια και οι καρέκλες απολυμαίνονται κάθε ώρα ορισμένες ώρες της ημέρας Αίθουσα υποδοχής Καθημερινός καθαρισμός των επιφανειών του γραφείου υποδοχής που έρχονται σε επαφή με τα χέρια Απολύμανση των επιφανειών του γραφείου υποδοχής που έρχονται σε επαφή με τα χέρια κάθε ώρα ορισμένες ώρες της ημέρας Καθαρισμός αίθουσας επισκεπτών Το προσωπικό φοράει επαναχρησιμοποιούμενα γάντια Το προσωπικό φοράει γάντια μίας χρήσης, τα οποία αλλάζονται σε κάθε δωμάτιο Δημόσιες τουαλέτες Η τουαλέτα απολυμαίνεται κάθε 4 ώρες Η τουαλέτα απολυμαίνεται κάθε ώρα ορισμένες ώρες της ημέρας Πλύσιμο Τα άπλυτα συλλέγονται και τοποθετούνται σε ανοιχτά καροτσάκια Τα άπλυτα τοποθετούνται σε σακούλες στο δωμάτιο οι οποίες πλένονται ή είναι μίας χρήσης Πλύσιμο Η κουβέρτα και το πάπλωμα πλένονται κάθε τρίμηνο Η κουβέρτα και το πάπλωμα πλένονται για κάθε νέο επισκέπτη Άφιξη του προσωπικού Χώρος εγκατάστασης/ δραστηριότητα Γραφείο υποδοχής Η θερμοκρασία του σώματος του προσωπικού δεν ελέγχεται κατά τη διάρκεια της ημέρας Πρότυπη πρακτική Το προσωπικό δεν φοράει μάσκες όταν έρχεται σε επαφή με το κοινό Το προσωπικό εξετάζεται κατά την έναρξη της βάρδιας και εάν κάποιος είναι εμφανώς άρρωστος ή έχει θερμοκρασία πάνω από 38 C του ζητείται να επιστρέψει σπίτι Βελτιωμένη πρακτική (ανησυχίες για τη μετάδοση μέσω σταγονιδίων) Το προσωπικό φοράει μάσκα κατά τη διάρκεια της βάρδιας ή τη φοράει σε περίπτωση που κάποιος επισκέπτης φαίνεται άρρωστος Γραφείο υποδοχής Δεν υπάρχουν διαθέσιμες μάσκες για τους επισκέπτες Τοποθέτηση σημείου με ΜΑΠ κοντά στο γραφείο υποδοχής επισκεπτών για να λάβουν μάσκες ή/και γάντια Γραφείο υποδοχής Δεν υπάρχουν άμεσα διαθέσιμα χαρτομάντιλα Υπάρχουν διαθέσιμα χαρτομάντιλα πολύ κοντά και οι σακούλες των κάδων απορριμμάτων αδειάζονται κάθε 4 ώρες Χώροι για το προσωπικό Άφιξη του προσωπικού Χώρος εγκατάστασης/ δραστηριότητα Το προσωπικό δεν φοράει μάσκες στη διάρκεια ομαδικών εργασιών Η θερμοκρασία του σώματος του προσωπικού δεν ελέγχεται κατά τη διάρκεια της ημέρας Πρότυπη πρακτική Το προσωπικό φοράει μάσκες όταν βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη του 1 μέτρου για περισσότερο από 15 λεπτά Το προσωπικό εξετάζεται κατά την έναρξη της βάρδιας και εάν κάποιος είναι εμφανώς άρρωστος ή έχει θερμοκρασία πάνω από 38 C του ζητείται να επιστρέψει σπίτι Βελτιωμένη πρακτική (ανησυχίες για μετάδοση μέσω του αέρα) Σε επίπεδο εγκατάστασης Οι ανανεώσεις αέρα διατηρούνται στο πρότυπο όριο Οι ανανεώσεις αέρα αυξάνονται σημαντικά για να μειωθεί ο κίνδυνος μόλυνσης μέσω του αέρα Γραφείο υποδοχής Το προσωπικό δεν ασχολείται με την υγεία των επισκεπτών Το προσωπικό ενημερώνει τη διοίκηση κάθε φορά που εμφανίζεται ένας φανερά άρρωστος επισκέπτης και η διοίκηση αποφασίζει εάν θα ζητήσει από τον επισκέπτη να φύγει από την εγκατάσταση Γραφείο υποδοχής Το προσωπικό δεν φοράει μάσκες ούτε προσφέρει μάσκες στους επισκέπτες Το προσωπικό φοράει μάσκες κατά τη διάρκεια της βάρδιας και προσφέρει μάσκες στους επισκέπτες 11

12 Χρήση απολυμαντικών Πριν από κάθε διαδικασία καθαρισμού ή απολύμανσης, είναι σημαντικό να υπάρχουν όλα τα απαραίτητα εργαλεία, ο εξοπλισμός και τα χημικά που απαιτούνται. Αυτή η ενότητα περιλαμβάνει ορισμένες ειδικές συστάσεις για τη χρήση των απολυμαντικών. A. Χρησιμοποιείτε μόνο εγκεκριμένα προϊόντα. Σε κάθε χώρα, η κυβέρνηση έχει μια διαδικασία έγκρισης για την καταχώρηση των απολυμαντικών. Η χρήση εγκεκριμένων από την κυβέρνηση απολυμαντικών διασφαλίζει την απόδοση του προϊόντος. B. Απολυμαντικά ενός σταδίου καθαρισμού Κάποια απολυμαντικά ελέγχθηκαν παρουσία οργανικών αποβλήτων για να εξασφαλιστεί ότι η απόδοσή τους είναι η αναμενόμενη ακόμα και όταν υπάρχουν οργανικά απόβλητα. Παρόλο που όταν πρόκειται για πολύ βρώμικα σημεία απαιτείται πάντα ένα στάδιο πριν από τον καθαρισμό, οι περισσότερες επιφάνειες έχουν ελάχιστη βρωμιά όταν γίνεται ο καθαρισμός/ η απολύμανση. Με κάποια απολυμαντικά (προϊόντα 2 σταδίων) απαιτείται πάντα ένα στάδιο καθαρισμού πριν από την απολύμανση, αλλά η χρήση καθαριστικού ενός σταδίου για την απολύμανση εξασφαλίζει ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να καθαρίζουν και να απολυμαίνουν με ένα πέρασμα. Γ. Οδηγίες της ετικέτας. Όλα τα απολυμαντικά πρέπει να χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες της ετικέτας τους. Σε πολλές χώρες η μη εφαρμογή αυτού αποτελεί παραβίαση του ομοσπονδιακού νόμου. Περιλαμβάνει την τήρηση των εγκεκριμένων μεθόδων εφαρμογής και του χρόνου επαφής, καθώς και τη χρήση του κατάλληλου διαλύματος για συμπυκνωμένα προϊόντα. Δ. Χρήση διαλύματος. Για τα απολυμαντικά που χρειάζονται αραίωση, οι οδηγίες χρήσης της ετικέτας θα προσδιορίζουν την αποδεκτή αραίωση πριν τη χρήση ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα του προϊόντος ως απολυμαντικό. Η τροποποίηση του διαλύματος που χρησιμοποιείται μπορεί να καταστήσει το προϊόν αναποτελεσματικό και θα αυξήσει τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια που συνδέονται με τη χρήση του απολυμαντικού. ΣΤ. Ζητήματα για την υγεία και την ασφάλεια. Η ετικέτα του προϊόντος και το SDS παρέχουν τις σχετικές πληροφορίες για την υγεία και την ασφάλεια ως προς τη χρήση των απολυμαντικών. Τόσο η ετικέτα όσο και το SDS πρέπει να διαβαστούν πριν από τη χρήση ενός προϊόντος. Μπορεί να απαιτείται η χρήση ΜΑΠ. Εάν απαιτείται, θα αναγράφεται στο SDS και, ενδεχομένως, και στην ετικέτα του προϊόντος. Να χρησιμοποιείτε πάντα τα κατάλληλα ΜΑΠ, εφόσον απαιτείται προς αποφυγή του κινδύνου προσωπικού τραυματισμού. Επίσημες πρακτικές καθαρισμού Η Diversey Care θεωρεί ως βέλτιστη πρακτική να υπάρχουν λεπτομερείς οδηγίες καθαρισμού των δωματίων, οι οποίες περιλαμβάνουν τα εξής: Τις επιφάνειες που πρέπει να καθαρίζονται συγκεκριμένα σε ένα δωμάτιο Τη σειρά με την οποία πρέπει να καθαρίζονται οι επιφάνειες Πότε πρέπει να ακολουθείται η διαδικασία υγιεινής των χεριών Εάν απαιτείται η χρήση γαντιών Τα προϊόντα καθαρισμού/απολύμανσης που πρέπει να χρησιμοποιηθούν Τα εργαλεία που πρέπει να χρησιμοποιηθούν Στην επόμενη σελίδα παρουσιάζεται ένα παράδειγμα εκπαιδευτικού υλικού που χρησιμοποιείται για το προσωπικό για τον καθαρισμό μιας αίθουσας υποδοχής σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση. Σύμφωνα με τη σύσταση της Diversey Care, αυτά τα υλικά πρέπει να υπάρχουν σε όλους τους σημαντικούς χώρους της εγκατάστασης. Ε. Χρόνος επαφής. Η ετικέτα του προϊόντος θα προσδιορίζει τον απαιτούμενο χρόνο επαφής του προϊόντος για να εξασφαλιστεί ότι το απολυμαντικό είναι αποτελεσματικό. Εάν η επιφάνεια στεγνώσει πριν από το χρόνο που πρέπει να υπάρχει επαφή με το προϊόν, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι το προϊόν έχει σκοτώσει τα παθογόνα που αναφέρονται στην ετικέτα. 12

13 NON ACID BATHROOM CLEANER CLEANER DEODORANT Net Contents. 32 Oz Καθαρισμός αίθουσας υποδοχής και κοινόχρηστων χώρων Έναρξη Προετοιμασία Συγκέντρωση των προμηθειών. Βεβαιωθείτε ότι το καρότσι διαθέτει τα απαραίτητα υλικά. 2 Καθαρίστε τα χέρια σας, φορέστε γάντια. Χρησιμοποιήστε επιπλέον ΜΑΠ, όπως απαιτείται. Επιθεώρηση και Απομάκρυνση Επιθεωρήστε το χώρο και αναφέρετε τυχόν προβλήματα. Σκόνη σε ψηλά σημεία και καθαρισμός σημείων 6 Καθαρίστε τη σκόνη στα ψηλά σημεία, όπως απαιτείται, αλλά όχι πάνω από τους επισκέπτες που βρίσκονται στο χώρο. Χρησιμοποιήστε επέκταση της λαβής εάν χρειάζεται για να φτάσετε τα αντικείμενα που βρίσκονται ψηλά. 4 Ψάξτε για αιχμηρά αντικείμενα. Εάν βρείτε αιχμηρά αντικείμενα, απομακρύνετέ τα χρησιμοποιώντας σκούπα και φαράσι και τοποθετήστε τα στο δοχείο αιχμηρών αντικειμένων. Ποτέ μην αγγίζετε ασυσκεύαστα αιχμηρά αντικείμενα. 7 Καθαρίστε σημεία με ορατή βρωμιά από τις επιφάνειες που βρίσκονται χαμηλά, όπως οι τοίχοι, τα διακοσμητικά και τα φωτιστικά. 5 Απομακρύνετε τα μεγάλα σκουπίδια και απόβλητα. Αντικαταστήστε τις σακούλες των κάδων. Σημείωση: Μην μεταφέρετε ποτέ σακούλες απορριμμάτων επάνω στο σώμα. 8 Καθαρίστε καθρέπτες και παράθυρα χρησιμοποιώντας καθαριστικό τζαμιών και, εάν απαιτείται, γυαλίστε τα με ένα πανί μίας χρήσης. Να είστε προσεκτικοί με το επάνω μέρος των καθρεπτών και των παραθύρων Καθαρισμός επιφανειών με τις οποίες υπάρχει συχνή επαφή Καθαρισμός και απολύμανση 9 Συγκεντρώστε το πανί καθαρισμού και τα δοχεία με τα απολυμαντικά από το χώρο του ασθενούς. 10 Πόρτες εισόδου στην εγκατάσταση και όλα τα κουμπιά, τις λαβές και τα πόμολα που είναι πιθανό να αγγίξει με τα χέρια. 11 Καθαρίστε τους διακόπτες και την περιοχή γύρω από αυτούς. 12 Καθαρίστε τη συσκευή αλκοολούχου διαλύματος επάλειψης χεριών και όλα τα άλλα δοχεία (γάντια και ΜΑΠ), καθώς και κάθε άλλο επιτοίχιο εξάρτημα. 13 Καθαρίστε το γραφείο υποδοχής και όλες τις επιφάνειες που ενδέχεται να αγγίξουν οι επισκέπτες και το προσωπικό Καθαρίστε τον υπολογιστή, την οθόνη, το πληκτρολόγιο και το ποντίκι. Βεβαιωθείτε ότι δεν στάζουν υγρά στον υπολογιστή. Καθαρίστε τον πίνακα χειρισμού του ανελκυστήρα, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στα κουμπιά. Προσπαθήστε να καλέσετε τον ανελκυστήρα Καθαρίστε τις καρέκλες που χρησιμοποιούνται από το προσωπικό. Βεβαιωθείτε ότι καθαρίζετε τους βραχίονες της καρέκλας, την πλάτη, το κάθισμα, τους διακόπτες ελέγχου και κάθε άλλο σημείο επαφής με την καρέκλα. Καθαρίστε το εξωτερικό και το εσωτερικό μέρος της πόρτας και τον πίνακα χειρισμού του ανελκυστήρα, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στα κουμπιά Τακτοποιήστε τα τραπέζια της αίθουσας αναμονής απορρίπτοντας τα σκουπίδια και μαζεύοντας τα περιοδικά. Καθαρίστε το τραπέζι και τις άκρες του τραπεζιού. Καθαρίστε τα περβάζια και τα ράφια εάν είναι πιθανό να τα αγγίξει κάποιος ή εάν είναι εμφανώς λερωμένα. 22 Καθαρίστε τις καρέκλες που χρησιμοποιούνται από τους επισκέπτες. Βεβαιωθείτε ότι καθαρίζετε τους βραχίονες της καρέκλας, την πλάτη, το κάθισμα και κάθε άλλο σημείο επαφής με την καρέκλα. Απορρίψτε το πανάκι καθαρισμού, βγάλτε τα γάντια, ακολουθήστε τη διαδικασία υγιεινής των χεριών και φορέστε καινούρια γάντια. 18 Καθαρίστε το εξωτερικό των δοχείων απορριμμάτων, ιδιαίτερα τις επιφάνειες που αγγίζουν οι άνθρωποι. Τελικές λεπτομέρειες Ξαναγέμισμα Επιθεώρηση Πάτωμα 23 Ξαναγεμίστε τα αναλώσιμα και τα προϊόντα υγιεινής των χεριών. 24 Έχουν γίνει όλα; Υπάρχει κάτι που δεν λειτουργεί; 25 Τοποθετήστε τις προειδοποιητικές πινακίδες υγρού δαπέδου στις εισόδους. 26 Σκουπίστε ή ξεσκονίστε το πάτωμα, καθαρίστε τα λερωμένα σημεία και αφαιρέστε τη βρωμιά και άλλα υπολείμματα. 27 Σφουγγαρίστε το πάτωμα είτε με το χέρι με σφουγγαρίστρα ή μία μηχανή πλύσεως-στεγνώσεως. 28 Αφαιρέστε τα γάντια και ακολουθήστε τη διαδικασία υγιεινής των χεριών. Τεκμηρίωση 29 Επιθεωρήστε τη δουλειά σας και συμπληρώστε τη λίστα ελέγχου και το αρχικό έγγραφο(α). 30 Αφού στεγνώσει το πάτωμα, αφαιρέστε την προειδοποιητική πινακίδα(ες) για υγρό πάτωμα. Σημειώσεις Όταν χρησιμοποιείτε απολυμαντικά, πρέπει πάντα να ακολουθείτε τις οδηγίες της ετικέτας προς διασφάλιση της συμμόρφωσης Εάν υπάρχουν πολύ βρώμικα σημεία, πριν από την τακτική καθαριότητα καθαρίστε τις βρώμικες επιφάνειες Εάν έχετε οποιεσδήποτε απορίες, επικοινωνήστε με τον προϊστάμενό σας Εάν χρησιμοποιείτε μηχανή πλύσεως-στεγνώσεως ή οποιοδήποτε μηχάνημα για το δάπεδο, ελέγξτε το μηχάνημα πριν από τη χρήση για να διαπιστώσετε εάν υπάρχει κάποια βλάβη στο μηχάνημα ή την καλωδίωση του. Μετά τη χρήση ελέγξτε το μηχάνημα κατά παρόμοιο τρόπο και καθαρίστε το Sealed Air Corporation. Όλα τα δικαιώματα κατοχυρωμένα CHT-PUBLIC (14/34) 13

14 Σύνοψη Συνοπτικά, ο καθορισμός των ορθών πρακτικών για την πρόληψη των λοιμώξεων σε εγκαταστάσεις που δεν παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης είναι ένα δύσκολο έργο, για το οποίο πρέπει να αφιερωθούν πολλές εργασιακές ώρες για την πραγματοποίηση της αξιολόγησης κινδύνου για τα διάφορα μέρη μιας εγκατάστασης. Η εφαρμογή των βελτιωμένων πρακτικών υγιεινής μπορεί να αποτελέσει συνδετικό κρίκο για να μειωθεί ο κίνδυνος μετάδοσης των παθογόνων σε μια εγκατάσταση βάσει της κατανόησης των τρόπων μετάδοσης και τους δεσμούς που απαιτούνται για να πραγματοποιηθεί μια αλλαγή ως προς τον κίνδυνο μετάδοσης. 14

15 15

16 Η εταιρεία Sealed Air δημιουργεί έναν κόσμο που αισθάνεται, γεύεται και εργάζεται καλύτερα. Το 2013 τα έσοδα της εταιρείας ανήλθαν σε 7,7 δισ. δολαρίων ΗΠΑ, βοηθώντας τους πελάτες μας να επιτύχουν τους στόχους τους σχετικά με τη βιωσιμότητα, αντιμετωπίζοντας παράλληλα τις μεγαλύτερες κοινωνικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις της εποχής μας. Στα ευρέως αναγνωρισμένα εμπορικά σήματα του χαρτοφυλακίου μας, συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η Cryovac - λύσεις συσκευασίας τροφίμων, η Bubble Wrap προστατευτικά περιτυλίγματα και η Diversey λύσεις καθαρισμού και υγιεινής, τα οποία εγγυώνται την ασφαλέστερη και με λιγότερη σπατάλη εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων, την προστασία των πολύτιμων αγαθών που μεταφέρονται σε όλον τον κόσμο και τη βελτίωση της υγείας εξασφαλίζοντας ένα καθαρό περιβάλλον εργασίας. Η Sealed Air απασχολεί περίπου εργαζομένους που εξυπηρετούν πελάτες σε 175 χώρες. Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε τη διεύθυνση Sealed Air Corporation. Με επιφύλαξη κάθε νόμιμου 2014 Sealed Air Corporation. All Rightsδικαιώματος Reserved /14 08/14 en en 25089