ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2014 ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΩΝ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2015) 316 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2014 ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΩΝ EL EL

2 ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2014 ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΩΝ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το 2014 ήταν μια χρονιά θεσμικής μετάβασης, την οποία σηματοδότησαν η εκλογή του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Μάιο και η ανάδειξη της νέας Επιτροπής με επικεφαλής τον Πρόεδρο, κ. Jean-Claude Juncker. Η νέα Επιτροπή ανακοίνωσε την πρόθεσή της να σφυρηλατηθεί μια νέα εταιρική σχέση με τα εθνικά κοινοβούλια και τόνισε ότι οι Επίτροποι θα επισκέπτονται συχνότερα τα εθνικά κοινοβούλια για να παρουσιάζουν και να συζητούν τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής. Στην ημερήσια διάταξη το 2014 ήταν επίσης θεσμικά θέματα, δεδομένου ότι αρκετά κοινοβουλευτικά σώματα ζήτησαν να διεξαχθεί διεξοδική συζήτηση σχετικά με τον μελλοντικό ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων στο διοργανικό πλαίσιο. Από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο, το δανικό Folketing, η Βουλή των Λόρδων του Ηνωμένου Βασιλείου και το ολλανδικό Tweede Kamer υπέβαλαν εκθέσεις με λεπτομερείς προτάσεις σχετικά με τρόπους ενίσχυσης του ρόλου των εθνικών κοινοβουλίων στην ευρωπαϊκή διαδικασία λήψης αποφάσεων. Οι συζητήσεις μεταξύ των εθνικών κοινοβουλίων για τα θέματα αυτά συνεχίζονται. Εν τω μεταξύ, οι σχέσεις μεταξύ της Επιτροπής και των εθνικών κοινοβουλίων συνέχισαν να εξελίσσονται μέσω των δύο παραδοσιακών διαύλων: του μηχανισμού ελέγχου της επικουρικότητας, που καθιερώθηκε με τη Συνθήκη της Λισαβόνας προκειμένου να εκτιμάται κατά πόσον οι νέες νομοθετικές προτάσεις σε τομείς συντρέχουσας αρμοδιότητας μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών τηρούν την αρχή της επικουρικότητας και του πολιτικού διαλόγου που ξεκίνησε η Επιτροπή το 2006 με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών και απόψεων για θέματα πολιτικής και για τις νομοθετικές, καθώς και τις μη νομοθετικές, πρωτοβουλίες. Στην παρούσα δέκατη ετήσια έκθεση για τις σχέσεις μεταξύ της Επιτροπής και των εθνικών κοινοβουλίων εξετάζεται ο πολιτικός διάλογος. Ειδικές πτυχές που αφορούν τον μηχανισμό ελέγχου της επικουρικότητας εξετάζονται στην ετήσια έκθεση του 2014 για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα, η οποία δημοσιεύεται παράλληλα και πρέπει να θεωρείται συμπληρωματική της παρούσας έκθεσης. 2. ΓΡΑΠΤΕΣ ΓΝΩΜΕΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΩΝ a. Γενικές παρατηρήσεις Έπειτα από τη σταθερή αύξηση του αριθμού των γνωμών που υποβλήθηκαν από τα εθνικά κοινοβούλια μετά την έναρξη του πολιτικού διαλόγου το 2006, το έτος 2014 σημειώθηκε σημαντική μείωση του αριθμού των γνωμών (συμπεριλαμβανομένων των αιτιολογημένων γνωμών, βλ. παράρτημα 1). Ωστόσο, ο αριθμός των γραπτών γνωμών των εθνικών κοινοβουλίων μειώθηκε το 2014 κυρίως επειδή υπήρξε μικρότερη δραστηριότητα όσον αφορά τις νέες πρωτοβουλίες κατά τη διάρκεια του έτους λόγω της αλλαγής της Επιτροπής. Παρατηρούνται οι ακόλουθες γενικές τάσεις: 2

3 Ο αριθμός των γνωμών που υποβλήθηκαν από τα εθνικά κοινοβούλια το 2014 μειώθηκε κατά 19% σε σύγκριση με το 2013 όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού διαλόγου (80%) προήλθε από τα δέκα πιο ενεργά νομοθετικά σώματα τα εθνικά κοινοβούλια εξακολούθησαν να εστιάζουν σε νομοθετικά έγγραφα στον πολιτικό τους διάλογο με την Επιτροπή, ενώ λίγες μόνο από τις γνώμες τους αφορούν τα έγγραφα διαβούλευσης και άλλα μη νομοθετικά έγγραφα. b. Συμμετοχή και πεδίο εφαρμογής Η Επιτροπή έλαβε συνολικά 506 γνώμες από τα εθνικά κοινοβούλια το Η πορτογαλική Assembleia da República ήταν και πάλι το νομοθετικό σώμα που υπέβαλε τις περισσότερες γνώμες το 2014 και οι 118 γνώμες της αντιπροσώπευαν το 23% και πλέον του συνολικού αριθμού γνωμών που έλαβε η Επιτροπή. Ωστόσο, σημειώθηκε μείωση του αριθμού των γνωμών σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη (192 το 2013 και 227 το 2012). Τα υπόλοιπα εθνικά κοινοβούλια ή σώματα που απέστειλαν δέκα ή περισσότερες γνώμες το 2014 ήταν η ιταλική Senato della Repubblica (63 γνώμες), το ισπανικό Congreso de los Diputados and Senado (45 γνώμες), η τσεχική Senát (41 γνώμες), η γαλλική Assemblée nationale (35 γνώμες), η ρουμανική Camera Deputaților (30 γνώμες), το γερμανικό Bundesrat (24 γνώμες), η Βουλή των Λόρδων του Ηνωμένου Βασιλείου (21 γνώμες), η ιταλική Camera dei Deputati (15 γνώμες), η Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου (12 γνώμες), το αυστριακό Bundesrat (10 γνώμες), η ολλανδική Tweede Kamer (10 γνώμες) και η σουηδική Riksdag (10 γνώμες). Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, ο πολιτικός διάλογος των εθνικών κοινοβουλίων με την Επιτροπή επικεντρώθηκε στις νομοθετικές προτάσεις και μόνο μικρός αριθμός γνωμών των εθνικών κοινοβουλίων, το 2014, αφορούσε μη νομοθετικές πρωτοβουλίες. Σε αυτό το πλαίσιο, και τα 13 έγγραφα της Επιτροπής που συγκέντρωσαν τον μεγαλύτερο αριθμό γνωμών (δηλαδή έξι ή περισσότερες) των εθνικών κοινοβουλίων το 2014 ήταν νομοθετικές προτάσεις (βλ. παράρτημα 2). Η τάση αυτή φαίνεται να έχει ενταθεί με την πάροδο των ετών. Η Επιτροπή ενθαρρύνει τα εθνικά κοινοβούλια να συμμετέχουν στην προνομοθετική φάση, είτε ανταποκρινόμενα σε δημόσιες διαβουλεύσεις είτε υποβάλλοντας παρατηρήσεις σχετικά με έγγραφα πολιτικής, όπως οι πράσινες βίβλοι. Μέχρι σήμερα, ωστόσο, πολύ λίγα σώματα γνωστοποίησαν τις απόψεις τους πριν από την έγκριση νομοθετικής πρότασης. c. Βασικά θέματα του πολιτικού διαλόγου Οι ακόλουθες νομοθετικές προτάσεις συγκαταλέγονται μεταξύ εκείνων που προσείλκυσαν τον μεγαλύτερο αριθμό γνωμών των εθνικών κοινοβουλίων το 2014 (για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. παράρτημα 2). Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση των οδηγιών για τα απόβλητα, για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας, για την υγειονομική ταφή αποβλήτων, για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους, για τις ηλεκτρικές στήλες και τους συσσωρευτές και τα απόβλητα ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών, και σχετικά με τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και 1 Μεταξύ αυτών και 21 αιτιολογημένες γνώμες που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο του μηχανισμού ελέγχου της επικουρικότητας. 3

4 ηλεκτρονικού εξοπλισμού (οδηγία περί ανακύκλωσης και άλλων στόχων που αφορούν τα απόβλητα) 2 Η πρόταση της Επιτροπής δημοσιεύθηκε στις 2 Ιουλίου 2014, ως τμήμα δέσμης μέτρων που αποσκοπούν στη δημιουργία μιας πιο κυκλικής οικονομίας, με στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης και τη μείωση της ζήτησης δαπανηρών εν ανεπαρκεία πόρων. Η πρόταση προτείνει την ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων σε ποσοστό 70% και των αποβλήτων συσκευασιών σε ποσοστό 80% μέχρι το 2030, και επίσης προτείνει την απαγόρευση της ταφής ανακυκλώσιμων αποβλήτων σε χώρους υγειονομικής ταφής από το 2025 και μετά. Η πρόταση θέτει φιλόδοξους στόχους και προσθέτει βασικές διατάξεις σχετικά με τα μέσα που απαιτούνται για την επίτευξη και την παρακολούθηση των εν λόγω στόχων. Η Επιτροπή έλαβε 13 γνώμες σχετικά με την πρόταση αυτή, εκ των οποίων οι τρεις ήταν αιτιολογημένες γνώμες που αμφισβητούσαν τη συμμόρφωση της πρότασης με την αρχή της επικουρικότητας. Τα επιχειρήματα και οι απαντήσεις της Επιτροπής σχετικά με την επικουρικότητα παρουσιάζονται στην ετήσια έκθεση του 2014 για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα. Μολονότι στις γνώμες των εθνικών κοινοβουλίων υποστηρίχθηκε γενικά ο στόχος της ενεργειακής απόδοσης και η μετάβαση προς μια πιο κυκλική οικονομία, διατυπώθηκαν ορισμένες αντιρρήσεις όσον αφορά την πρόταση. Οι εν λόγω αντιρρήσεις αφορούσαν, ιδίως, το υψηλό επίπεδο ή τον δεσμευτικό χαρακτήρα των στόχων (4 σώματα) 3, την προθεσμία για την επίτευξη των στόχων από τα κράτη μέλη (4 σώματα) 4, τη μη συνεκτίμηση των αποτελεσμάτων που έχουν ήδη επιτευχθεί από ορισμένα κράτη μέλη (2 σώματα) 5, τις οικονομικές συνέπειες της πρότασης για τα κράτη μέλη και τις επιχειρήσεις (2 σώματα) 6, τις προκαθορισμένες επιλογές σχετικά με τις μεθόδους επίτευξης των περιβαλλοντικών στόχων (4 σώματα) 7, τον αριθμό και το περιεχόμενο των διατάξεων με τις οποίες ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ' εξουσιοδότηση πράξεις (4 σώματα) 8 και τη χρήση των στατιστικών δεδομένων (2 σώματα) 9. Στις 16 Δεκεμβρίου 2014, η Επιτροπή ενέκρινε το πρόγραμμα εργασίας της για το 2014, με το οποίο πρότεινε την απόσυρση ή την τροποποίηση των 80 από τις 450 προτάσεις που βρίσκονται στο στάδιο της απόφασης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο 10. Η Επιτροπή ανέφερε ότι σκοπεύει να αποσύρει την πρόταση οδηγίας, αλλά ταυτόχρονα δήλωσε ότι η πρόταση θα αντικατασταθεί από το τέλος του 2015 με μια νέα, πιο φιλόδοξη πρόταση για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας. Επίσης επανεπιβεβαίωσε τη δέσμευσή της να προωθήσει τη μετάβαση προς μια αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων και κυκλική οικονομία στην ΕΕ, η οποία αναμένεται να έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην απασχόληση, την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία. Κατόπιν 2 COM(2014) 397 final. 3 Το μαλτέζικο Kamra tad-deputati, η τσεχική Senát, η πολωνική Senat, το κροατικό Hrvatski Sabor). 4 Το μαλτέζικο Kamra tad-deputati, η τσεχική Senát, η γαλλική Sénat, η πολωνική Senat. 5 Το αυστριακό Bundesrat, η γαλλική Sénat. 6 Η τσεχική Senát, το γερμανικό Bundesrat. 7 Το μαλτέζικο Kamra tad-deputati, το δανικό Folketing, η γερμανική Bundesrat, η γαλλική Sénat. 8 Η γαλλική Sénat, το αυστριακό Bundesrat, η τσεχική Poslanecká sněmovna, η πολωνική Senat. 9 Το αυστριακό Bundesrat, η γαλλική Sénat. 10 Προτάθηκε η απόσυρση ορισμένων πρωτοβουλιών διότι δεν ανταποκρίνονταν στις προτεραιότητες της νέας Επιτροπής, σε άλλες περιπτώσεις η Επιτροπή παρέμεινε σταθερά προσηλωμένη στους επιδιωκόμενους στόχους, αλλά οι προτάσεις (λόγω των χρονοβόρων διαπραγματεύσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο) δεν μπορούν πλέον να επιτύχουν τον αρχικό τους στόχο. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, η Επιτροπή προτίθεται να προτείνει νέους, καλύτερους τρόπους επίτευξης των επιδιωκόμενων στόχων. 4

5 διαβουλεύσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, η Επιτροπή επιβεβαίωσε τις εν λόγω αποσύρσεις στις 25 Φεβρουαρίου Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων 12 Στις 25 Μαρτίου 2014 η Επιτροπή δημοσίευσε πρόταση με στόχο να διασφαλιστεί ότι λαμβάνονται υπόψη οι προσδοκίες του κοινού σχετικά με το περιβάλλον και την ποιότητα. Οι κύριοι στόχοι της πρότασης είναι τρεις: η διατήρηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, η διατήρηση της εμπιστοσύνης των παραγωγών και η διευκόλυνση της μετάβασης των γεωργών στη βιολογική παραγωγή. Η Επιτροπή πρότεινε ειδικότερα i) να ενισχυθούν και να εναρμονιστούν οι κανόνες, τόσο εντός της ΕΕ όσο και για τα εισαγόμενα προϊόντα, με την άρση ορισμένων εξαιρέσεων που ισχύουν σήμερα όσον αφορά την παραγωγή και τους ελέγχους, ii) να εισαχθεί σύστημα ελέγχου βάσει κινδύνου, iii) να διευκολυνθεί η μετάβαση των μικροκαλλιεργητών προς τη βιολογική γεωργία μέσω της παροχής δυνατότητας ένταξης σε σύστημα ομαδικής πιστοποίησης, iv) να ληφθεί περισσότερο υπόψη η διεθνής διάσταση του εμπορίου βιολογικών προϊόντων, με την προσθήκη νέων διατάξεων σχετικά με τις εξαγωγές, και v) να απλουστευθεί η νομοθεσία, ώστε να μειωθεί το διοικητικό κόστος με το οποίο επιβαρύνονται οι καλλιεργητές και να βελτιωθεί η διαφάνεια. Η Επιτροπή έλαβε 12 γνώμες σχετικά με την εν λόγω πρόταση, εκ των οποίων οι δύο ήταν αιτιολογημένες γνώμες που αμφισβητούσαν τη συμμόρφωση της πρότασης με την αρχή της επικουρικότητας. Τα επιχειρήματα και οι απαντήσεις της Επιτροπής σχετικά με την επικουρικότητα παρουσιάζονται στην ετήσια έκθεση του 2014 για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα. Σχετικά με τα υπόλοιπα θέματα, τα περισσότερα εθνικά κοινοβούλια εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τον στόχο της πρότασης να απλοποιηθεί η ισχύουσα νομοθεσία και να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών στη βιολογική παραγωγή. Οι προβληματισμοί που εξέφρασαν τα εθνικά κοινοβούλια στις γνώμες τους αφορούσαν κυρίως την πρόταση να καταργηθούν οι εξαιρέσεις από τους ευρωπαϊκούς κανόνες που ισχύουν σήμερα για τα βιολογικά προϊόντα (4 σώματα) 13, την πρόταση να απαγορευθούν οι εκμεταλλεύσεις που συνδυάζουν βιολογική και μη βιολογική παραγωγή (4 σώματα) 14, τον αριθμό και το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων με τις οποίες ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ' εξουσιοδότηση πράξεις (5 σώματα) 15, την πρόταση να μεταφερθούν οι διατάξεις για τους ελέγχους της βιολογικής παραγωγής στον γενικό κανονισμό για τον έλεγχο (3 σώματα) 16 και την εισαγωγή ενός συστήματος ελέγχου βάσει κινδύνου (3 σώματα) 17. Υπό το πρίσμα της μακράς διαδικασίας διαπραγματεύσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, τον Δεκέμβριο του 2014, η Επιτροπή ανακοίνωσε στο πρόγραμμα εργασίας της την πρόθεσή της να αποσύρει την πρόταση κανονισμού και να την αντικαταστήσει με νέα πρωτοβουλία, εκτός εάν ήταν δυνατή η εξεύρεση συμφωνίας εντός έξι μηνών. 11 ΕΕ C 80 της , σ COM(2014) Το αυστριακό Bundesrat, το ιρλανδικό Oireachtas (αμφότερα τα Σώματα), το ολλανδικό Tweede Kamer. 14 Το λιθουανικό Seimas, το ιρλανδικό Oireachtas (αμφότερα τα Σώματα), το ολλανδικό Tweede Kamer. 15 Το αυστριακό Bundesrat, το Chambre des députés του Λουξεμβούργου, το ιρλανδικό Oireachtas (αμφότερα τα Σώματα), το ολλανδικό Tweede Kamer. 16 Το Chambre des députés του Λουξεμβούργου, το ιρλανδικό Oireachtas (αμφότερα τα Σώματα). 17 Η τσεχική Senát, το ιρλανδικό Oireachtas (αμφότερα τα Σώματα). 5

6 Πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) 18 Η πρόταση κανονισμού για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας εξακολούθησε να προσελκύει την ιδιαίτερη προσοχή των εθνικών κοινοβουλίων το Στόχος της πρότασης είναι να διασφαλιστεί ότι οι υποθέσεις που αφορούν εικαζόμενη απάτη σε βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ παρακολουθούνται στα κράτη μέλη και ότι, ως εκ τούτου, αυτού του είδους τα αδικήματα διώκονται και παραπέμπονται στα δικαστήρια. Το 2013, η Επιτροπή έλαβε 20 γνώμες, μεταξύ των οποίων 13 αιτιολογημένες γνώμες, γεγονός που ενεργοποίησε για δεύτερη φορά τη διαδικασία κίτρινης κάρτας 19. Τον Νοέμβριο του 2013, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση 20 στην οποία εξήγγειλε ότι πρόκειται να διατηρήσει την πρότασή της, διότι διαπίστωσε ότι η πρόταση συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας. Στη συνέχεια, η Επιτροπή απέστειλε ξεχωριστές απαντήσεις σε καθένα από τα κοινοβούλια ή τα νομοθετικά σώματα που είχαν υποβάλει γνώμη. Το 2014, 10 εθνικά κοινοβούλια ή νομοθετικά σώματα απέστειλαν γνώμες στην Επιτροπή σχετικά με την πρόταση. Οι περισσότερες από τις προτάσεις αυτές αποτελούσαν συνέχεια στις απαντήσεις που έδωσε η Επιτροπή στις γνώμες που υποβλήθηκαν το 2013 και εξέφραζαν δυσαρέσκεια για την απόφαση της Επιτροπής, η οποία περιλαμβάνεται στην ανακοίνωση του Νοεμβρίου 2013, να διατηρήσει την πρότασή της 21. Συγκεκριμένα, τα εθνικά κοινοβούλια αμφισβήτησαν την από μέρους της Επιτροπής διάκριση, η οποία διατυπώνεται στην ανακοίνωση και στις επιμέρους απαντήσεις στις αιτιολογημένες γνώμες των εθνικών κοινοβουλίων, μεταξύ των επιχειρημάτων σχετικά με την επικουρικότητα και των επιχειρημάτων που δεν συνδέονταν άμεσα με την επικουρικότητα. Τέλος, ασκήθηκε κριτική στην Επιτροπή για το γεγονός ότι απάντησε στις επιμέρους αιτιολογημένες γνώμες, μόνον αφού είχε λάβει την απόφαση να διατηρήσει την πρόταση. Ορισμένα εθνικά κοινοβούλια υπέβαλαν επίσης ουσιώδεις παρατηρήσεις που αναμένεται να χρησιμεύσουν ως συμβολή στις διαπραγματεύσεις σχετικά με την πρόταση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, μεταξύ άλλων όσον αφορά την τήρηση της αρχής της αναλογικότητας. d. Πολιτικός διάλογος και αποτέλεσμα πολιτικής Δύο από τις τρεις νομοθετικές προτάσεις που προσείλκυσαν περισσότερο την προσοχή των εθνικών κοινοβουλίων το 2013 εγκρίθηκαν το Αυτές ήταν: η πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την κατασκευή, την παρουσίαση και την πώληση των προϊόντων 22 και καπνού και των συναφών προϊόντων (οδηγία για τα προϊόντα καπνού) 18 COM(2013) 534 final. 19 Βλέπε την ετήσια έκθεση 2013 για τις σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των εθνικών κοινοβουλίων. 20 COM(2013) 851 final. 21 Από αυτές, δύο ήταν νέες γνώμες (από τη γερμανική Bundestag και το κροατικό Hrvatski Sabor), έξι ήταν δεύτερες γνώμες (από τη Βουλή των Κοινοτήτων του ΗΒ, τη Βουλή των Λόρδων του ΗΒ, τις ολλανδικές Eerste και Tweede Kamer, τη γαλλική Assemblée nationale και τη ρουμανική Camera Deputaţilor), και δύο ήταν τρίτες γνώμες (από τις ολλανδικές Eerste και Tweede Kamer). Επιπλέον, υποβλήθηκαν πέντε γνώμες σχετικά με την ανακοίνωση COM(2013) 851 final. 22 COM(2012) 788 final. 6

7 η πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών 23 Οδηγία για τα προϊόντα καπνού Η οδηγία για τα προϊόντα καπνού εγκρίθηκε από τους συννομοθέτες στις 3 Απριλίου Η Επιτροπή έλαβε 17 γνώμες για τη σχετική πρόταση το 2013, μεταξύ των οποίων και επτά αιτιολογημένες γνώμες στις οποίες τα εθνικά κοινοβούλια υποστήριζαν ότι ορισμένα τμήματα της πρότασης δεν συνάδουν με την αρχή της επικουρικότητας. Γενικά, τα εθνικά κοινοβούλια εξέφρασαν σθεναρή υποστήριξη για τον συνολικό στόχο της πρότασης να βελτιωθεί η λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, με παράλληλη εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της υγείας, και ιδίως για τον σκοπό να αποθαρρύνονται τα παιδιά και οι νέοι από το να αρχίσουν το κάπνισμα. Ωστόσο, προβλήθηκαν επίσης ορισμένες αντιρρήσεις όσον αφορά συγκεκριμένα στοιχεία της πρότασης. Οι περισσότερες αντιρρήσεις αφορούσαν τον αριθμό και το περιεχόμενο των διατάξεων που αναθέτουν στην Επιτροπή την εξουσία να εκδίδει κατ εξουσιοδότηση πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 290 της ΣΛΕΕ (8 σώματα) 25. Άλλες αντιρρήσεις αφορούσαν την πρόταση να απαγορευθούν τα λεπτά τσιγάρα (4 σώματα) 26, την επιλογή του άρθρου 114 της ΣΛΕΕ ως νομικής βάσης της πρότασης (3 σώματα) 27, το μέγεθος των προειδοποιήσεων για την υγεία στα πακέτα (2 σώματα) 28 και τη συνεχιζόμενη απαγόρευση, με εξαίρεση τη Σουηδία 29, του καπνού που λαμβάνεται από το στόμα («snus») (2 σώματα) 30. Η τελική οδηγία διέφερε από την αρχική πρόταση της Επιτροπής σε πολλά σημεία. Όσον αφορά τα ζητήματα που εγείρονται από τα εθνικά κοινοβούλια, οι συννομοθέτες συμφώνησαν να μειώσουν τον αριθμό των διατάξεων που αναθέτουν στην Επιτροπή την εξουσία να εκδίδει κατ εξουσιοδότηση πράξεις από 16 σε 10, τροποποίησαν το περιεχόμενο ορισμένων εξουσιοδοτήσεων και τους όρους χρήσης τους, και περιόρισαν τη διάρκειά τους σε πέντε έτη. Επιπλέον, η τελική οδηγία απέρριψε την πρόταση της Επιτροπής να απαγορευθούν τα λεπτά τσιγάρα και προσέθεσε τα άρθρα 53 παράγραφος 1 και 62 στη νομική βάση. Η ισχύουσα απαγόρευση του καπνού που λαμβάνεται από το στόμα («snus») διατηρήθηκε. Όσον αφορά τις συνδυασμένες προειδοποιήσεις για την υγεία, οι συννομοθέτες αποφάσισαν ότι αυτές πρέπει να καλύπτουν το 65 % της εξωτερικής επιφάνειας τόσο της εμπρόσθιας όσο και της οπίσθιας πλευράς της μονάδας συσκευασίας και κάθε εξωτερικής συσκευασίας, δηλαδή 10 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερο από ό,τι είχε αρχικά προτείνει η Επιτροπή. 23 COM(2013) 133 final. 24 Οδηγία 2014/40/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 3ης Απριλίου 2014, για την προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την κατασκευή, την παρουσίαση και την πώληση προϊόντων καπνού και συναφών προϊόντων και την κατάργηση της οδηγίας 2001/37/ΕΚ. 25 Γνώμες της βουλγαρικής Narodno Sabranie, της τσεχικής Sénat, της τσεχικής Poslanecka Snemovrna, του γερμανικού Bundesrat, της ρουμανικής Camera Deputaţilor, του δανικού Folketing, της Βουλής των Ελλήνων και της ιταλικής Senato della Repubblica. 26 Η ελληνική Βουλή των Ελλήνων, η ιταλική Senato della Repubblica, η ρουμανική Camera Deputaţilor, η τσεχική Sénat. 27 Η τσεχική Sénat, η ιταλική Senato della Repubblica, η ιταλική Camera dei Deputati. 28 Η ελληνική Βουλή των Ελλήνων, η τσεχική Sénat, το αυστριακό Bundesrat. 29 Όπου μπορεί να διατίθεται στο εμπόριο σύμφωνα με το άρθρο 151 της πράξης προσχώρησης της Αυστρίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας. 30 Το δανικό Folketing και το σουηδικό Riksdag. 7

8 Οδηγία για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό Η οδηγία για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό εγκρίθηκε από τους συννομοθέτες στις 23 Ιουλίου Το 2013 η Επιτροπή είχε λάβει 14 γνώμες σχετικά με την πρότασή της, εκ των οποίων οι εννέα ήταν αιτιολογημένες γνώμες που αμφισβητούσαν τη συμμόρφωση της πρότασης με την αρχή της επικουρικότητας. Ορισμένα σώματα εθνικών κοινοβουλίων αμφισβήτησαν την προστιθέμενη αξία της πρότασης της Επιτροπής (6 σώματα) 32 και έκριναν ότι η πρόταση προσκρούει στις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρμοδιότητες όσον αφορά τον χωροταξικό σχεδιασμό, ο οποίος αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών (2 σώματα) 33. Ορισμένα νομοθετικά σώματα αμφισβήτησαν επίσης την επιλογή της Επιτροπής όσον αφορά τη νομική βάση της πρότασης (2 σώματα) 34 ή επικαλέστηκαν την αναγκαιότητα μεγαλύτερης συμμετοχής των τρίτων χωρών ή μεγαλύτερης συνεκτίμησης των διεθνών διατάξεων (4 σώματα) 35, ενώ άλλα αμφισβήτησαν την πρότασή της για ανάθεση εκτελεστικών εξουσιών στην Επιτροπή (2 σώματα) 36 ή υποστήριξαν ότι η πρόταση θα επιβάρυνε τα κράτη μέλη με σοβαρό διοικητικό φόρτο, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων (2 σώματα) 37. Η σημαντικότερη διαφορά μεταξύ της αρχικής πρότασης της Επιτροπής και της τελικής οδηγίας είναι η ρητή εξαίρεση εδαφών από το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Τα παράκτια ύδατα ή τμήματα αυτών που εμπίπτουν στη χωροταξία του κράτους μέλους εξαιρέθηκαν επίσης από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Όσον αφορά την εικαζόμενη προσβολή της εθνικής κυριαρχίας, η οδηγία ορίζει ότι δεν θίγει τα κυριαρχικά δικαιώματα και τη δικαιοδοσία των κρατών μελών σε θαλάσσια ύδατα που απορρέουν από σχετικές διατάξεις του διεθνούς δικαίου, ιδίως σε ό, τι αφορά τη χάραξη και τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών. Στην τελική οδηγία οι προτεινόμενες απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων μετατράπηκαν σε υποχρέωση διαβίβασης αντιγράφων των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων στην Επιτροπή. Τέλος, η οδηγία δεν αναθέτει εκτελεστικές εξουσίες στην Επιτροπή. Η νομική βάση παρέμεινε αμετάβλητη. 3. ΚΥΡΙΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΚΕΨΕΙΣ Παρά τα σημάδια σταθεροποίησης της ευρωπαϊκής οικονομίας, η ευρωπαϊκή απάντηση στην κρίση και η ανάκαμψη των εθνικών οικονομιών εξακολούθησε να αποτελεί σημαντικό θέμα συζήτησης με τα εθνικά κοινοβούλια και μεταξύ των εθνικών κοινοβουλίων το 2014, ιδίως όσον αφορά το εν εξελίξει ζήτημα της εξασφάλισης δημοκρατικής νομιμότητας και λογοδοσίας κατά τον καθορισμό της ευρωπαϊκής απάντησης στην κρίση. Η COSAC Συνέχισαν να διεξάγονται συζητήσεις μεταξύ των εθνικών κοινοβουλίων και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ στο πλαίσιο των καθιερωμένων διακοινοβουλευτικών φόρουμ, ιδίως της 31 Οδηγία 2014/89/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 2014, για τη θέσπιση πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό. 32 Το φινλανδικό Eduskunta, το ιρλανδικό Houses of the Oireachtas, τα ολλανδικά Eerste and Tweede Kamer, η πολωνική Senat. 33 Το λιθουανικό Seimas, το σουηδικό Riksdag. 34 Το λιθουανικό Seimas, το ολλανδικό Tweede Kamer. 35 Το φινλανδικό Eduskunta, τα ιρλανδικά Houses of the Oireachtas, η πολωνική Senat. 36 Το δανικό Folketing, το φινλανδικό Eduskunta. 37 Το φινλανδικό Eduskunta, τα ιρλανδικά Houses of the Oireachtas. 8

9 COSAC (της Διάσκεψης των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων των Κοινοβουλίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Τον Ιανουάριο του 2014 συναντήθηκαν στην Αθήνα οι πρόεδροι της COSAC κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης επανερχόταν συχνά το θέμα του ρόλου των εθνικών κοινοβουλίων και το θέμα της δημοκρατικής νομιμότητας και λογοδοσίας. Παρουσιάστηκαν από το ολλανδικό Tweede Kamer και το δανικό Folketing, προς περαιτέρω συζήτηση από την ολομέλεια της COSAC, νέες ιδέες και προτάσεις σχετικά με τον ρόλο και τα δικαιώματα των εθνικών κοινοβουλίων στα θέματα της ΕΕ. Τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών εκλογών τον Μάιο αποτέλεσαν το γενικό πλαίσιο εντός του οποίου πραγματοποιήθηκε η 51η ολομέλεια της COSAC τον Ιούνιο του 2014 στην Αθήνα. Ο Επίτροπος κ. Andor παρουσίασε την ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση, υπογραμμίζοντας την αναγκαιότητα μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας και επενδύσεων σε δεξιότητες με στόχο την αντιμετώπιση των αναντιστοιχιών στην αγορά εργασίας. Τα κοινοβούλια συζήτησαν επίσης συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων και την ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας των νέων. Τα υπόλοιπα θέματα που συζητήθηκαν αφορούσαν την κρίση στην Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία. Στη συνεδρίαση των προέδρων της COSAC, που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2014, ο κ. Sandro Gozi, ιταλός υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, παρουσίασε τις βασικές προτεραιότητες της ιταλικής Προεδρίας, και ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, κ. Šefčovič, εκφώνησε την κεντρική ομιλία σχετικά με τις προοπτικές της ΕΕ μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές. Επιπλέον, ο κ. Graziano Delrio, ιταλός υφυπουργός, και ο Επίτροπος κ. Hahn πραγματοποίησαν παρουσιάσεις σχετικά με τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία της περιόδου Η COSAC εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή της για την πρόταση του ολλανδικού Tweede Kamer να ζητηθεί από τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κατά τις επικείμενες ακροάσεις των ορισθέντων Επιτρόπων, να συμπεριλάβουν ερωτήσεις σχετικά με τις απόψεις τους για τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων. Κατά την ολομέλεια της COSAC που πραγματοποιήθηκε κατά το διάστημα Νοεμβρίου- Δεκεμβρίου 2014, συναντήθηκε με την COSAC ο πρώτος Αντιπρόεδρος κ. Timmermans. Ο κ. Timmermans επιβεβαίωσε τη δέσμευση της νέας Επιτροπής σε μια νέα εταιρική σχέση με τα εθνικά κοινοβούλια, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο πρώτος Αντιπρόεδρος κ. Timmermans απένειμε επίσης εύσημα στο έργο των εθνικών κοινοβουλίων που ανέπτυξαν έντονη δραστηριότητα με στόχο να τεθούν σε συζήτηση προτάσεις όσον αφορά τον ρόλο τους. Επιβεβαίωσε ότι η Επιτροπή θα είναι περισσότερο προορατική στις σχέσεις της με τα εθνικά κοινοβούλια και ότι οι Επίτροποι θα εμφανίζονται ενώπιον των εθνικών κοινοβουλίων για να εξηγήσουν τις βασικές προτάσεις και πρωτοβουλίες, υπογραμμίζοντας τη σπουδαιότητα της αρχής της επικουρικότητας. Ενώ τόνισε ότι η Επιτροπή υποχρεούται να τηρεί τις διατάξεις της Συνθήκης, ο πρώτος Αντιπρόεδρος κ. Timmermans επιβεβαίωσε ότι η Επιτροπή είναι διατεθειμένη να εξετάζει τις προτάσεις των εθνικών κοινοβουλίων για τη θέσπιση νομοθεσίας. Η COSAC συζήτησε επίσης την αναθεώρηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», τον ρόλο της ΕΕ στην περιοχή της Μεσογείου και στην Ανατολική Ευρώπη, καθώς και τον δημοκρατικό έλεγχο των ευρωπαϊκών οργανισμών. Ευρωπαϊκή Κοινοβουλευτική Εβδομάδα και Διασκέψεις του άρθρου 13 Οι συζητήσεις σχετικά με την οικονομική διακυβέρνηση με τη συμμετοχή των εθνικών κοινοβουλίων συνεχίστηκε στο πλαίσιο της δεύτερης «Ευρωπαϊκής Κοινοβουλευτικής 9

10 Εβδομάδας» που συνδιοργανώθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τη Βουλή των Ελλήνων τον Ιανουάριο του Ο μεγάλος αριθμός συμμετεχόντων 150 και πλέον βουλευτές εθνικών κοινοβουλίων και πολλά μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καταδεικνύει την αυξανόμενη σπουδαιότητα της εκδήλωσης. Το 2014, ένα από τα κεντρικά σημεία στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινοβουλευτικής Εβδομάδας ήταν η διακοινοβουλευτική διάσκεψη για την οικονομική διακυβέρνηση βάσει του άρθρου 13 του δημοσιονομικού συμφώνου. Η εν λόγω Διάσκεψη περιλάμβανε τέσσερις συζητήσεις στην ολομέλεια σχετικά με τις μακροοικονομικές ανισορροπίες, τη δημοκρατική νομιμότητα των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής, την προώθηση της ανάπτυξης και της απασχόλησης και την ενίσχυση της δημοσιονομικής εποπτείας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Η διακοινοβουλευτική διάσκεψη βάσει του άρθρου 13 του δημοσιονομικού συμφώνου, που συνέρχεται δύο φορές τον χρόνο, πραγματοποίησε τη δεύτερη σύνοδό της τον Σεπτέμβριο του 2014 στη Ρώμη. Οι συζητήσεις κάλυψαν τέσσερα γενικά θέματα, συγκεκριμένα την επανεκκίνηση των επενδύσεων και τη μείωση των ανισοτήτων, τα μέσα οικονομικής και χρηματοπιστωτικής διακυβέρνησης της ΕΕ, την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας, τον συντονισμό των φορολογικών πολιτικών και την ψηφιακή οικονομία. Συζητήθηκε επίσης ο εσωτερικός κανονισμός της διάσκεψης. Διασκέψεις ΚΕΠΠΑ/ΚΠΑΑ Ένα άλλο σημαντικό βήμα για την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των εθνικών κοινοβουλίων και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ είναι η διακοινοβουλευτική διάσκεψη για την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας και την κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας (ΚΕΠΠΑ/ΚΠΑΑ). Η τέταρτη σύνοδος της διάσκεψης πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τον Απρίλιο του 2014 και διοργανώθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων. Μεταξύ των ζητημάτων που συζητήθηκαν ήταν οι προκλήσεις σε θέματα ασφάλειας στα νότια και ανατολικά σύνορα της ΕΕ, ιδίως η κατάσταση στην Ουκρανία και η θαλάσσια διάσταση της κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Διεξήχθησαν συζητήσεις μεταξύ της Ύπατης Εκπροσώπου για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας/αντιπροέδρου της Επιτροπής, Βαρόνης Ashton, του αντιπρόεδρου της Κυβέρνησης και υπουργού Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Βενιζέλου, και του υπουργού Εθνικής Άμυνας της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Αβραμόπουλου. Η πέμπτη συνεδρίαση της διακοινοβουλευτικής διάσκεψης για την ΚΕΠΠΑ/ΚΠΑΑ πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη τον Νοέμβριο του 2014 και διοργανώθηκε από την ιταλική Γερουσία. Οι συζητήσεις συνέχισαν να περιστρέφονται γύρω από την ανατολική εταιρική σχέση, τη νότια γειτονία και τα θέματα της άμυνας. Πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις στην ολομέλεια με την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας/Αντιπρόεδρο κ. Mogherini, τον ιταλό υπουργό Εξωτερικών, κ. Gentiloni και την ιταλίδα υπουργό Άμυνας, κ. Pinotti. Στη διάσκεψη συμμετείχαν περισσότεροι από 100 βουλευτές εθνικών κοινοβουλίων και 16 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η Επιτροπή εκπροσωπήθηκε επίσης σε πολιτικό επίπεδο στις περισσότερες από τις υπόλοιπες διακοινοβουλευτικές συνεδριάσεις το

11 4. ΤΟ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Το 2014, διάφορα εθνικά κοινοβούλια και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέθεσαν νέες ιδέες και προτάσεις σχετικά με τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων στην ευρωπαϊκή διαδικασία λήψης αποφάσεων. Προτάσεις για τον μελλοντικό ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων Ο προβληματισμός σχετικά με τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων εγκαινιάστηκε κατά τη συνεδρίαση των προέδρων της COSAC που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στις Ιανουαρίου 2014, όταν το δανικό Folketing υπέβαλε έγγραφο με τίτλο «Είκοσι τρεις συστάσεις για την ενίσχυση του ρόλου των εθνικών κοινοβουλίων στη μεταβαλλόμενη Ευρωπαϊκή διακυβέρνηση». Το έγγραφο αυτό αφορούσε ορισμένες προτάσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται i) τρόποι με τους οποίους μπορούν τα εθνικά κοινοβούλια να καταστούν περισσότερο προδραστικά όσον αφορά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ii) τρόποι με τους οποίους μπορεί να βελτιωθεί η προετοιμασία των ελέγχων επικουρικότητας από τα εθνικά κοινοβούλια, iii) ένα νέο δημοκρατικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή οικονομική διακυβέρνηση και iv) μεταρρύθμιση της διακοινοβουλευτικής συνεργασίας στην ΕΕ. Στις 11 Μαρτίου 2014, η Επιτροπή για την Ευρωπαϊκή Ένωση της Βουλής των Λόρδων του Ηνωμένου Βασιλείου ενέκρινε έκθεση με τίτλο «Ο ρόλος των εθνικών κοινοβουλίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Η παρούσα έκθεση είναι το αποτέλεσμα εκτεταμένης έρευνας της Βουλής των Λόρδων με κατάθεση στοιχείων από πολλούς βασικούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων του Αντιπροέδρου Šefčovič. Οι προτάσεις που περιλαμβάνονται στην έκθεση αφορούν i) την έγκαιρη συμμετοχή των εθνικών κοινοβουλίων στις προτάσεις πολιτικής, ii) την καθιέρωση άμεσων επαφών με τους επιτρόπους και τους υπαλλήλους της Επιτροπής, iii) την καθιέρωση «πράσινης κάρτας» 38, iv) τις αλλαγές στον μηχανισμό ελέγχου της επικουρικότητας, v) τη διακοινοβουλευτική συνεργασία και vi) την οικονομική και δημοσιονομική διακυβέρνηση. Στις 20 Μαΐου 2014, το ολλανδικό Tweede Kamer ενέκρινε έκθεση με τίτλο «Μπροστά στην Ευρώπη σχετικά με τον ρόλο του Tweede Kamer και των εθνικών κοινοβουλίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση» η οποία περιλαμβάνει συστάσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα εθνικά κοινοβούλια μπορούν να βελτιώσουν τις μεθόδους εργασίας τους και να ενισχύσουν τη συνεργασία τους με άλλα κοινοβούλια, με έμφαση στη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα ως βασικούς παράγοντες για τη νομιμοποίηση. Στην έκθεση διατυπώνονται συστάσεις για τα εθνικά κοινοβούλια στην Ευρώπη, καθώς και για τη λειτουργία του Tweede Kamer όσον αφορά τις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Παρόλο που οι εκθέσεις του δανικού Folketing, της Βουλής των Λόρδων του Ηνωμένου Βασιλείου και του ολλανδικού Tweede Kamer διαφέρουν ως προς το περιεχόμενο, παρουσιάζουν ορισμένες ομοιότητες. Ειδικότερα, και τα τρία νομοθετικά σώματα διατυπώνουν την πρόταση τα εθνικά κοινοβούλια να ασκούν περισσότερο προδραστικό ρόλο και, ειδικότερα, να έχουν τη δυνατότητα να προτείνουν στην Επιτροπή να καταθέτει νέες προτάσεις. Και οι τρεις εκθέσεις υπογραμμίζουν ότι η αυξανόμενη συμμετοχή των εθνικών κοινοβουλίων στην προνομοθετική φάση είναι απαραίτητη ώστε να επηρεάζονται οι προτάσεις της Επιτροπής. Οι τρεις εκθέσεις προτείνουν επίσης βελτιώσεις του μηχανισμού 38 Η πρόταση να θεσπιστεί διαδικασία στο πλαίσιο της οποίας ομάδα εθνικών κοινοβουλίων θα μπορεί να καλέσει την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση. 11

12 ελέγχου της επικουρικότητας όσον αφορά τον συντονισμό των γνωμών των εθνικών κοινοβουλίων. Η Βουλή των Λόρδων του Ηνωμένου Βασιλείου και το ολλανδικό Tweede Kamer πρότειναν σημαντικές αλλαγές του μηχανισμού ελέγχου της επικουρικότητας, οι οποίες αποσκοπούν στον μεγαλύτερο αντίκτυπο των αιτιολογημένων γνωμών των εθνικών κοινοβουλίων. Αν και τα δύο σώματα αναγνωρίζουν ότι επίσημες τροποποιήσεις του μηχανισμού θα απαιτούσαν τροποποίηση της Συνθήκης, πρότειναν να γίνουν αλλαγές με τη μορφή άτυπης συμφωνίας ή δέσμευσης της Επιτροπής έναντι των εθνικών κοινοβουλίων. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνέβαλε επίσης στη συζήτηση σχετικά με τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων. Λίγο μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές, τον Απρίλιο, η Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε την έκθεση του κ. Carlo Casini (EPP/IT) σχετικά με τα εθνικά κοινοβούλια. Η έκθεση, μεταξύ άλλων, «συνιστά ( ) στα εθνικά κοινοβούλια να λάβουν μέτρα προκειμένου να βελτιώσουν τους μηχανισμούς καθοδήγησης και ελέγχου με στόχο την επίτευξη μεγαλύτερης σύγκλισης». Επισημαίνει, επίσης, τον μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης ως ένα από τα μέσα εξασφάλισης της αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών και των εθνικών θεσμικών οργάνων και εκφράζει ικανοποίηση για το γεγονός ότι ο μηχανισμός χρησιμοποιείται επιπλέον ως δίαυλος διαβούλευσης και συνεργατικού διαλόγου μεταξύ των διάφορων θεσμικών οργάνων στο πλαίσιο του συστήματος πολυεπίπεδης διακυβέρνησης της ΕΕ. Στις 30 Ιουνίου 2014, τα 29 υπογράφοντα σώματα των εθνικών κοινοβουλίων απέστειλαν επιστολή στον ορισθέντα πρόεδρο κ. Juncker σχετικά με τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το έγγραφο καλούσε τη νέα Επιτροπή «να συστήσει ομάδα εργασίας, να συμπεριλάβει βουλευτές των εθνικών κοινοβουλίων και εκπροσώπους των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, να εξετάσει τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων στην ΕΕ». Η Επιτροπή Juncker δίνει έμφαση στα εθνικά κοινοβούλια Ο Επιτροπή Juncker ανέλαβε καθήκοντα την 1η Νοεμβρίου Στις επιστολές ανάθεσης καθηκόντων προς τα μέλη της Επιτροπής ο Πρόεδρος κ. Juncker εξήγγειλε την πρόθεση της Επιτροπής να σφυρηλατηθεί μια νέα εταιρική σχέση με τα εθνικά κοινοβούλια και τη συγκεκριμένη δέσμευσή της ότι τα μέλη της Επιτροπής θα επισκέπτονται τα εθνικά κοινοβούλια όσο το δυνατόν συχνότερα για να παρουσιάζουν και να συζητούν τις σημαντικές προτάσεις ή πρωτοβουλίες της Επιτροπής. Η Επιτροπή παρακολουθεί με ενδιαφέρον τις συζητήσεις σχετικά με τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων στην ευρωπαϊκή διαδικασία λήψης αποφάσεων. 5. ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΕΠΑΦΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ Ο πολιτικός διάλογος μεταξύ της Επιτροπής και των εθνικών κοινοβουλίων συνεχίστηκε επίσης με τη μορφή συνεδριάσεων και επαφών τόσο σε πολιτικό όσο και σε διοικητικό επίπεδο στις Βρυξέλλες και στα αντίστοιχα κράτη μέλη. Διμερείς συναντήσεις της Επιτροπής Barroso με τα εθνικά κοινοβούλια Ο Αντιπρόεδρος κ. Šefčovič επισκέφθηκε τα εθνικά κοινοβούλια πέντε φορές το 2014 (τη Βουλή των Ελλήνων, το μαλτέζικο Kamra tad-deputati, αμφότερα τα σώματα του Κοινοβουλίου της Ρουμανίας, το σλοβακικό Národná Rada και το σουηδικό Riksdag). Επίσης, δέχθηκε τις αντιπροσωπείες της Βουλής των Λόρδων του Ηνωμένου Βασιλείου, του ιρλανδικού Oireachtas και της τσεχικής Senát. 12

13 Η Επίτροπος κ. Hedegaard πραγματοποίησε συναντήσεις με τη γαλλική Assemblée Nationale, τις ιταλικές Camera dei Deputati και Senato della Repubblica, τη Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου και τις τσεχικές Poslanecká Snemovna και Senát σχετικά με την κλιματική αλλαγή την περίοδο Συναντήθηκε επίσης με το δανικό Folketing για να συζητήσει τα τρέχοντα ευρωπαϊκά θέματα. Ένα άλλο βασικό ζήτημα το 2014 ήταν οι διαπραγματεύσεις της Επιτροπής με τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με τη διατλαντική εταιρική σχέση συναλλαγών και επενδύσεων (TTIP). Στο πλαίσιο αυτό, ο Επίτροπος κ. De Gucht συναντήθηκε με τη βελγική Chambre des Représentants, το γερμανικό Bundesrat και τη Βουλή των Λόρδων του Ηνωμένου Βασιλείου. Επιπλέον, ορισμένοι Επίτροποι επισκέφθηκαν τα εθνικά κοινοβούλια το 2014: οι Επίτροποι κ. Almunia και κ. Šemeta συναντήθηκαν με τη γαλλική Sénat, ο Επίτροπος κ. Lewandowski συναντήθηκε με τα ισπανικά Congreso de los Diputados και Senado, οι Επίτροποι κ. Cioloş, κ. Dominik και κ. Oettinger συναντήθηκαν με το γερμανικό Bundestag, η Επίτροπος κ. Georgieva συναντήθηκε με τα ισπανικά Congreso de los Diputados και Senado και ο Επίτροπος κ. Borg συναντήθηκε με το μαλτέζικο Kamra tad-deputati. Διμερείς συναντήσεις της Επιτροπής Juncker με τα εθνικά κοινοβούλια Ο Πρώτος αντιπρόεδρος κ. Timmermans συναντήθηκε με τις επιτροπές ευρωπαϊκών υποθέσεων του ιταλικού Κοινοβουλίου τον Νοέμβριο του 2014, ενώ τον Δεκέμβριο του 2014 δέχθηκε αντιπροσωπεία της επιτροπής ευρωπαϊκών υποθέσεων του γερμανικού Bundestag. Άλλα μέλη της Επιτροπής επισκέφθηκαν επίσης τα εθνικά κοινοβούλια το 2014: Τον Νοέμβριο του 2014 η Αντιπρόεδρος κ. Georgieva συναντήθηκε με τον Αντιπρόεδρο του γερμανικού Bundestag και τον Δεκέμβριο ο Αντιπρόεδρος κ. Dombrovskis συναντήθηκε με το λετονικό Saeima και το εσθονικό Riigikogu. Τον Δεκέμβριο του 2014 ο Αντιπρόεδρος κ. Ansip και ο Επίτροπος κ. Andriukaitis συναντήθηκαν με τους προέδρους των επιτροπών του λετονικού Saeima, ο Επίτροπος κ. Hahn συναντήθηκε με το αυστριακό Bundesrat, ο Αντιπρόεδρος κ. Katainen συναντήθηκε με τη ρουμανική Senat και η Επίτροπος κ. Bulc συναντήθηκε με τη γαλλική Assemblée nationale. Συναντήσεις υπαλλήλων της Επιτροπής με τα εθνικά κοινοβούλια Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, υπάλληλοι της Επιτροπής από τη Γενική Γραμματεία και τις Γενικές Διευθύνσεις (ΓΔ) COMM, TAXUD, TRADE, ECFIN, ENER, MARKT, OLAF, JRC, JUST, SANCO, HOME, ELARG, ENTR, ENV, COMP, ESTAT, DEVCO, MARE και CNECT συμμετείχαν σε διάφορες συναντήσεις στις επιτροπές των εθνικών κοινοβουλίων. Επιπλέον, υπάλληλοι της Επιτροπής (ιδίως των ΓΔ COMM, TAXUD, ECFIN, MARKT, DEVCO, HOME, MARE, ENER, OLAF, JUST και ENTR) συμμετείχαν σε συνεδριάσεις των μονίμων αντιπροσώπων των εθνικών κοινοβουλίων στις Βρυξέλλες για να συζητήσουν διάφορες τρέχουσες πρωτοβουλίες ή τρέχοντα ζητήματα. Επιπλέον, οι υπάλληλοι που είναι αρμόδιοι για θέματα Ευρωπαϊκού Εξαμήνου στο πλαίσιο των αντιπροσωπειών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα κράτη μέλη έχουν τακτικές επαφές με τα εθνικά κοινοβούλια, π.χ. σχετικά με το ευρωπαϊκό εξάμηνο και άλλα οικονομικά θέματα. 13

14 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ & ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Το 2014 σηματοδοτήθηκε από την άφιξη της Επιτροπής Juncker και την αναγγελία της δέσμευσής της να σφυρηλατηθεί μια νέα εταιρική σχέση με τα εθνικά κοινοβούλια, με επίκεντρο την προθυμία των Επιτρόπων να εμφανίζονται ενώπιον των εθνικών κοινοβουλίων, όταν καλούνται να εξηγήσουν και να συζητήσουν τις σημαντικές προτάσεις και πρωτοβουλίες της Επιτροπής. Η αναγγελία αυτή συνέπεσε με την επανέναρξη του διαλόγου από διάφορα εθνικά κοινοβούλια όσον αφορά τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων σε ζητήματα που αφορούν την ΕΕ. Ήδη από την έναρξη της θητείας της, η νέα Επιτροπή έχει καταδείξει τη δέσμευσή της για τη δημιουργία μιας νέας εταιρικής σχέσης έχοντας αυξήσει τον αριθμό των επισκέψεων που πραγματοποιούν οι Επίτροποι στα εθνικά κοινοβούλια. Το πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2015, που εγκρίθηκε στο τέλος Δεκεμβρίου 2014, ήταν ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν περισσότερο με τα εθνικά κοινοβούλια κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου. Στην επιστολή που απηύθυνε σε όλα τα εθνικά κοινοβούλια ο πρώτος Αντιπρόεδρος κ. Timmermans τα κάλεσε συγκεκριμένα να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με το πρόγραμμα εργασίας. Η αξία του πολιτικού διαλόγου με τα εθνικά κοινοβούλια έχει καταδειχθεί από την καθιέρωσή του το Ωστόσο, οι περισσότερες γνώμες εξακολουθούν να υποβάλλονται από μία μικρή ομάδα κοινοβουλίων ή νομοθετικών σωμάτων. Επιπλέον, υπάρχουν ακόμη αναξιοποίητες δυνατότητες όσον αφορά τη συμμετοχή των εθνικών κοινοβουλίων στο προνομοθετικό στάδιο της ευρωπαϊκής διαδικασίας λήψης αποφάσεων μέσω της ανταπόκρισής τους σε δημόσιες διαβουλεύσεις ή μέσω της υποβολής παρατηρήσεων σχετικά με έγγραφα πολιτικής, όπως για παράδειγμα οι πράσινες βίβλοι. 14