ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ «ΟΜΟΚΕΝΤΡΟ» Α. ΦΛΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Transcript

1 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ «ΟΜΟΚΕΝΤΡΟ» Α. ΦΛΩΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 003 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ ο Για τις ερωτήσεις. -.4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση... Με προσθήκη νερού δεν µεταβάλλεται το ph υδατικού διαλύµατος: α. CH 3 COOH β. NH 4 Cl γ. NaCl δ. CH 3 COONa Μονάδες 3.. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις δεν αντιδρά µε NaOH; α. C 6 H 5 OH β. CH 3 COOH γ. CH 3 CH Cl δ. CH 3 CH OH.3. Στο ιόν 6Fe ο αριθµός των ηλεκτρονίων στην υποστιβάδα 3d και στη θεµελιώδη κατάσταση είναι: α. β. 5 γ. 3 δ Ποια από τις παρακάτω τετράδες κβαντικών αριθµών (n, l, m l, m s ) δεν είναι επιτρεπτή για ένα ηλεκτρόνιο σε ένα άτοµο ; α. (4,,, ) β. (4,, 0, ) γ. (4,, 3, ) δ. (4, 3,, ).5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη "Σωστό" αν η πρόταση είναι σωστή ή "Λάθος" αν η πρόταση είναι λανθασµένη, δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση. α. Τα καρβοξυλικά οξέα διασπούν τα ανθρακικά άλατα. β. Στην αντίδραση CH = CH Br CH Br CH Br το Br ανάγεται. ΤΕΛΟΣ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

2 γ. Ο κβαντικός αριθµός του spin (m s ) συµµετέχει στη διαµόρφωση της τιµής της ενέργειας του ηλεκτρονίου. δ. Για το άτοµο του οξυγόνου ( 8 Ο), στη θεµελιώδη κατάσταση, η κατανοµή των ηλεκτρονίων είναι: s s p x p y. ε. Στοιχεία µετάπτωσης είναι τα στοιχεία που καταλαµβάνουν τον τοµέα d του περιοδικού πίνακα. Μονάδες 0 ΘΕΜΑ ο.. ίνονται οι σταθερές ιοντισµού: Κ a ( CH 3 COOH) =0 5, Κ b ( NH ) = 0 και Κ 3 w =0 4 α. Να προβλέψετε προς ποια κατεύθυνση είναι µετατοπισµένη η ισορροπία: CH 3 COOH (aq) NH 3(aq) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. 5 CH 3 COO (aq)νη 4 (aq) Μονάδες β. Να προβλέψετε αν υδατικό διάλυµα του άλατος CH 3 COONH 4 είναι όξινο, βασικό ή ουδέτερο, γράφοντας τις αντιδράσεις των ιόντων του άλατος µε το νερό. Μονάδες Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 5.. ίνεται ο παρακάτω πίνακας: Ενέργειες ιοντισµού (MJ/mol) Li (g) Li (g) e E i = 0,5 Li (g) Li (g) e E i = 7,30 Li (g) Li 3 (g) e E i3 =,8 α. Να εξηγήσετε γιατί ισχύει η διάταξη E i < E i < E i3 για τις ενέργειες ιοντισµού. Μονάδες 6 β. Να εξηγήσετε γιατί η ενέργεια πρώτου ιοντισµού του 3 Li είναι µεγαλύτερη από την ενέργεια πρώτου ιοντισµού του Νa. Μονάδες 6

3 ΘEΜΑ 3 ο ίνεται το παρακάτω διάγραµµα χηµικών µετατροπών: α. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Α, B, Γ,, Ε, Ζ και Θ. β. Ποιες από τις ενώσεις του διαγράµµατος, εκτός από την Ε, δίνουν επίσης την αλογονοφορµική αντίδραση; γ. Ποια από τις ενώσεις του διαγράµµατος αντιδρά µε Νa και ποια ανάγει το αντιδραστήριο Fehling (φελίγγειο υγρό); Να γραφούν οι αντίστοιχες χηµικές εξισώσεις. Μονάδες 7 ΘΕΜΑ 4 ο ιαθέτουµε διάλυµα που περιέχει ΗCOOH συγκέντρωσης c M. Ογκοµετρούνται 50 ml του διαλύµατος µε πρότυπο διάλυµα ΝαΟΗ συγκέντρωσης Μ. Για την πλήρη εξουδετέρωση του ΗCOOH απαιτούνται 00 ml διαλύµατος NαΟΗ, οπότε προκύπτει τελικό διάλυµα όγκου 50 ml. α. Στο διάλυµα να υπολογίσετε τη συγκέντρωση c M του ΗCOOH και το βαθµό ιοντισµού του. Μονάδες 9 β. Τα 50 ml του διαλύµατος αραιώνονται µε νερό µέχρι όγκου 500 ml, οπότε προκύπτει διάλυµα 3. Να υπολογίσετε το ph του διαλύµατος 3. 3 Μονάδες 8

4 γ. Ποιος είναι ο µέγιστος όγκος διαλύµατος ΚΜnO 4 συγκέντρωσης 0,5M οξινισµένου µε H SO 4, που µπορεί να αποχρωµατισθεί από 00 ml του αρχικού διαλύµατος ; Μονάδες 8 ίνεται ότι όλα τα διαλύµατα είναι υδατικά, στους 5 C και Κ a(hcooh) = 0 4, Κ w = 0 4. Na γίνουν όλες οι δυνατές προσεγγίσεις που επιτρέπονται από τα αριθµητικά δεδοµένα του προβλήµατος. Απαντήσεις ΘΕΜΑ ο.. Η σωστή απάντηση είναι το γ... Η σωστή απάντηση είναι το δ..3. Η σωστή απάντηση είναι το δ..4. Η σωστή απάντηση είναι το γ..5. α = Σωστό, β = Σωστό, γ = Λάθος, δ = Λάθος, ε = Σωστό ΘΕΜΑ ο.. α. Η ισορροπία είναι µετατοπισµένη προς τα δεξιά Αιτιολόγηση: a (CH COOH) 0 3 = και 5 w 9 = a (NH4 ) = 0 b 5 w 9 b(nh3 ) = 0 b (CH3COO ) = = 0 a Από τις παραπάνω σταθερές διαπιστώνουµε ότι το NH 4 είναι ασθενέστερο οξύ από το CH3COOH και αντίστοιχα το CH 3 COO είναι ασθενέστερη βάση από την ΝΗ 3. Γνωρίζουµε ότι η ισορροπία µετατοπίζεται προς το ασθενέστερο οξύ και την ασθενέστερη βάση, δηλαδή προς τα δεξιά. β. Το διάλυµα του CH 3 COONH 4 είναι ουδέτερο. Αιτιολόγηση: 4 9 = b (CH3COO ) =. Εποµένως το διάλυµα είναι ουδέτερο. a (NH ) 0 4

5 .. α. Η δεύτερη ενέργεια ιοντισµού έχει µεγαλύτερη τιµή από την πρώτη καθώς πιο εύκολα φεύγει το ηλεκτρόνιο από το ουδέτερο άτοµο απ ότι από το φορτισµένο ιόν. ηλαδή έχουµε Ε i > E i. Με ανάλογο τρόπο προκύπτει Ε i3 > E i..3 3L i : S S Na: S S P 6 3S Από την παραπάνω δοµή διαπιστώνουµε ότι το Li έχει µικρότερη ατοµική ακτίνα εποµένως µεγαλύτερη ενέργεια ιοντισµού. ΘΕΜΑ 3 ο α. Συντακτικοί τύποι Α: CH 3 C C CH 3 B: CH 3 CH = CH CH 3 Γ: CH 3 CH CH CH 3 OH : CH 3 C CH CH 3 O E: CH 3 CH = 0 Z: CH 3 CH ΜgX Θ: ΗCOONa β. Οι ενώσεις Γ, δίνουν επίσης την αλογονοφορµική αντίδραση. γ. Με Να αντιδρά η Γ και το αντιδραστήριο Fehling ανάγεται από την Ε. CH3 CH CH CH3 Na CH3 CH CH CH3 H I I OH ONa CH 3 CH=0 CuSO 4 5NaOH CH 3 COONa Cu O Na SO 4 3H O ΘΕΜΑ 4 ο α. Υπολογίζω τα mol της βάσης: n = C. V =. 0, = 0, mol NaOH Εποµένως από τη στοιχειοµετρία της αντίδρασης: (mol) HCOOH NaOH HCOONa H O 0, 0, 0, Άρα για το ΗCOOH: n 0, C = = = M V 0,05 5

6 Στο διάλυµα έχουµε: HCOOH H O HCOO H3O Από το νόµο αραίωσης του Ostwald ισχύει ηλαδή α = 0 a = a C = 0 4 β. Στο διάλυµα κι εποµένως και στο 3 έχουµε 0, mol HCOONa Άρα η συγκέντρωση του άλατος στο 3 είναι: n 0, C HCOONa = = = 0,M V 0,5 Το άλας διίσταται σύµφωνα µε την αντίδραση: HCOONa HCOO - Na 0,M 0,M 0,M Το ιόν ΗCOO ιοντίζεται: (mol / L) HCOO - H O HCOOH OH Αρχικά 0, - - Ιον. / παράγ. -χ χ χ Ι.Ι. 0, χ χ χ 4 w 0 b = = = a 0 x x 5,5 b = x = b 0, = 5 0 0, = 0 = [ OH 0, x 0, Άρα poh = 5,5 και ph = 4 poh = 4 5,5 ph = 8,5 γ. Στο διάλυµα τα mol του ΗCOOH είναι n = C. V n=. 0, = 0,4 mol HCOOH. Εποµένως, από τη στοιχειοµετρία της αντίδρασης έχουµε: ] (mol) 5ΗCOOH MnO 4 3H SO 4 5CO MnSO 4 SO 4 8H O 5 0,4 y ηλαδή τα mol του ΚMnO 4 είναι: 0,4 0,8 n n 0,6 y = = = 0,6mol και ισχύει C = V = = = 0,3L = 30ml διαλύµατος 5 5 V C 0,5 ΚMnO 4 µπορούν να αποχρωµατιστούν. 6