ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2013

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2013"

Μέλισσα Χρηστόπουλος
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 0 ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α έως και Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α. Πολυμερισμό,4 δίνει η ένωση: α. CH CH CH CH β. CH CH CH CH CH γ. CH C(CH ) CH CH δ. CH CH(CH ) C CH Μονάδες 5 Α. H ένωση που δίνει την αλογονοφορμική αντίδραση, αλλά δεν ανάγει το αντιδραστήριο Tollens, είναι: α. CH CH CH(OH)CH CH β. CΗ CH COCH γ. CΗ CH O δ. CH CH COCH CH Μονάδες 5 Α. Ποια από τις επόμενες δομές, στη θεμελιώδη κατάσταση, δεν είναι σωστή: α. V: s s p 6 s p 6 d 4s β. 4 Cr: s s p 6 s p 6 d 5 4s γ. 6Fe: s s p 6 s p 6 d 6 4s δ. 9Cu: s s p 6 s p 6 d 9 4s Μονάδες 5 Α4. Ποια από τις επόμενες εξισώσεις παριστάνει την ενέργεια ου ιοντισμού του μαγνησίου: α. Mg + (s) Mg + (g)+e β. Mg + (g) Mg + (g)+e γ. Mg(s) Mg + (g)+e δ. Mg(g) Mg + (g)+e Μονάδες 5 A5. Να αναφέρετε με βάση τους ορισμούς: α. τρεις διαφορές μεταξύ της βάσης κατά Arrhenius και της βάσης κατά Brönsted-Lowry. (μονάδες ) β. δύο διαφορές μεταξύ της ηλεκτρολυτικής διάστασης και του ιοντισμού των ηλεκτρολυτών. (μονάδες ) Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Β Β. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Το καθαρό H O στους 80 ο C είναι όξινο. β. Το HS, σε υδατικό διάλυμα, είναι αμφιπρωτική ουσία. γ. Σε υδατικό διάλυμα θερμοκρασίας 5 ο C, το συζυγές οξύ της ΝH (K b =0 5 ) είναι ισχυρό οξύ.

2 δ. Το στοιχείο που έχει ημισυμπληρωμένη την 4p υποστιβάδα, ανήκει στη 5 η ομάδα. ε. Στην αντίδραση: CH C H C H + HCl CH CH(Cl)CH o C οξειδώνεται, ενώ ο C ανάγεται. (μονάδες 5) Να αιτιολογήσετε όλες τις απαντήσεις σας. (μονάδες 0) Μονάδες 5 Β. α. Πόσα στοιχεία έχει η η περίοδος του περιοδικού πίνακα; (μονάδα ) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες ) ΘEΜΑ Γ β. Σε ποιο τομέα, ποια περίοδο και ποια ομάδα ανήκει το στοιχείο με ατομικό αριθμό Ζ=7; (μονάδες ) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 4) Μονάδες 0 Γ. Σε πέντε γυάλινες φιάλες περιέχονται 5 άκυκλες οργανικές ενώσεις Α, Β, Γ, Δ, Ε, από τις οποίες δύο είναι κορεσμένα μονοκαρβοξυλικά οξέα, δύο είναι κορεσμένες μονοσθενείς αλδεΰδες και μία είναι κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη. Για τις ενώσεις αυτές δίνονται οι εξής πληροφορίες: Η ένωση Α διασπά το ανθρακικό νάτριο και επίσης αποχρωματίζει διάλυμα KMnO 4 /H SO 4. Η ένωση Β ανάγει το αντιδραστήριο Fehling και δίνει οργανικό προϊόν, το οποίο αποχρωματίζει το διάλυμα KMnO 4 /H SO 4. Η ένωση Γ αντιδρά με I +NaOH και δίνει ίζημα, ενώ όταν οξειδωθεί πλήρως με διάλυμα K Cr O 7 /H SO 4 δίνει την ένωση Δ. Η ένωση Ε ανάγει το αντιδραστήριο Tollens, ενώ, όταν αντιδρά με I +NaOH, δίνει ίζημα. α. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων Α, Β, Γ, Δ, Ε. (μονάδες 5) β. Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις των εξής αντιδράσεων: i. της Β με το αντιδραστήριο Fehling ii. της Γ με I +NaOH iii. της Ε με το αντιδραστήριο Tollens iv. της Γ με K Cr O 7 /H SO 4 προς ένωση Δ. (μονάδες 8) Μονάδες Γ. Κορεσμένη οργανική ένωση Χ κατά την οξείδωσή της δίνει ένωση Ψ, η οποία με επίδραση ΗCN δίνει ένωση Φ. Η ένωση Φ με υδρόλυση σε όξινο περιβάλλον δίνει την ένωση:

3 H ένωση Χ με SOCl δίνει οργανική ένωση Λ, η οποία, αντιδρώντας με Mg σε απόλυτο αιθέρα, δίνει ένωση Μ. H ένωση Μ, όταν αντιδράσει με την ένωση Ψ, δίνει ένωση Θ, η οποία με υδρόλυση δίνει οργανική ένωση Σ. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων Χ, Ψ, Φ, Λ, Μ, Θ, Σ. Μονάδες 7 Γ. Υδατικό διάλυμα όγκου V που περιέχει (COOK) και CH COOH, χωρίζεται σε δύο ίσα μέρη. Το ο μέρος απαιτεί για την πλήρη εξουδετέρωσή του 00 ml διαλύματος KOH 0, M. Το ο μέρος απαιτεί για την πλήρη οξείδωσή του 00 ml διαλύματος KMnO 4 0, M παρουσία H SO 4. Να βρεθούν οι ποσότητες (mol) των συστατικών του αρχικού διαλύματος. ΘΕΜΑ Δ Διαθέτουμε τα υδατικά διαλύματα: Διάλυμα Α: CH COOH 0, M (Κ a =0-5 ) Διάλυμα Β: NaOH 0, M Μονάδες 5 Διάλυμα Γ: HCl 0, M Δ. Nα υπολογιστεί το ph του διαλύματος, που προκύπτει με ανάμειξη 50 ml διαλύματος A με 50 ml διαλύματος Β. Μονάδες 4 Δ. 50 ml διαλύματος Α αναμειγνύονται με 00 ml διαλύματος B και το διάλυμα που προκύπτει αραιώνεται με Η Ο μέχρι όγκου L, οπότε προκύπτει διάλυμα Δ. Να υπολογιστεί το ph του διαλύματος Δ. Μονάδες 5 Δ. Προσθέτουμε 0,5 mol στερεού NaOH σε διάλυμα, που προκύπτει με ανάμειξη 500 ml διαλύματος A με 500 ml διαλύματος Γ, οπότε προκύπτει διάλυμα Ε. Να υπολογιστεί το ph του διαλύματος Ε. Μονάδες 8 Δ4. Οι καμπύλες () και () παριστάνουν τις καμπύλες ογκομέτρησης ίσων όγκων διαλύματος A και ενός διαλύματος οξέος ΗΒ με πρότυπο διάλυμα NaOH 0, Μ.

4 α. Ποια καμπύλη αντιστοιχεί στο CH COOH και ποια στο ΗΒ; (μονάδες ) β. Να υπολογιστεί η τιμή Κ a του οξέος ΗΒ. (μονάδες ) γ. Να υπολογιστεί το ph στο Ισοδύναμο Σημείο κατά την ογκομέτρηση του ΗΒ. (μονάδες ) Μονάδες 8 Δίνεται ότι: Όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία θ=5 C K w =0 4 Κατά την προσθήκη στερεού σε διάλυμα, ο όγκος του διαλύματος δε μεταβάλλεται. Τα δεδομένα του προβλήματος επιτρέπουν τις γνωστές προσεγγίσεις.

5 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 0 ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ A A. γ A. β A. δ Α4. β A5. Α. ) Η βάση κατά Arrhenius είναι πάντα ένωση ενώ η βάση κατά Bronσted Lowry δεν είναι απαραίτητο να είναι μόριο αλλά μπορεί να είναι και ιόν. ) Η βάση κατά Arrhenius εκδηλώνει τις ιδιότητές της αποκλειστικά στον διαλύτη. Αντίθετα η βάση κατά Bronsted Lowry εκδηλώνει τις ιδιότητές της σε οποιοδήποτε διαλύτη ) Η βάση κατά Arrhenius δίνει ανιόντα υδροξειδίου OH ενώ η βάση κατά Bronsted Lowry λειτουργεί ως δέκτης πρωτονίων. Β. ) Στην ηλεκτρολυτική διάσταση το HO δεν αντιδρά με την ιοντική ένωση. Τα δίπολα μόρια του HO αποσπούν ιόντα από το κρυσταλλικό πλέγμα, τα ιόντα «απελευθερώνονται» και περνούν στο διάλυμα. Αντίθετα στον ιοντισμό το HO αντιδρά με την ομοιοπολική ένωση δημιουργώντας ιόντα. ) Στις ιοντικές ενώσεις η διάσταση είναι πάντα πλήρης ενώ ο ιοντισμός μπορεί να είναι πλήρης ή μερικός ΘΕΜΑ Β Β. α) Λάθος : Αφού η θερμοκρασία ανεβαίνει, η κλίμακα ph μειώνεται οπότε το καθαρό HO που είναι ουδέτερο διάλυμα θα παρουσιάσει ph 7. Άρα θα είναι αλκαλικό β) Σωστό : Από τις αντιδράσεις : HSHO HS HO HS H O S H O προκύπτει ότι στον πρώτο ιονισμό το HS συμπεριφέρεται ως βάση ενώ στον δεύτερο συμπεριφέρεται ως οξύ. γ) Λάθος : NHHO NH4 OH

6 Αφού η NH έχει K b a 4 Kw 0 a 5 Kb 0 a ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ το συζυγές οξύ θα έχει 9 K K K 0. Όμως η σταθερά ιοντισμού είναι πολύ μικρή για ισχυρά οξέα. δ) Σωστό : s s p s p d 9s 4p Από την ηλεκτρονιακή κατανομή ανήκει στην 5 η ομάδα του Περιοδικού Πίνακα αφού τελειώνει σε p ε) Λάθος : Στα αντιδρώντα ο C έχει A.O. ενώ στα προϊόντα έχει A.O.. Άρα ανάγεται. Αντίστοιχα ο C στα αντιδρώντα έχει A.O. ενώ στα προϊόντα έχει A.O. 0. Άρα οξειδώνεται B. α) Η δεύτερη περίοδος έχει οκτώ (8) στοιχεία. Αυτό συμβαίνει γιατί βρίσκονται μόνο στους τομείς s, p του Περιοδικού Πίνακα. Αναλυτικά, το πρώτο στοιχείο της ης περιόδου έχει το ηλεκτρόνιο σθένους στο s, το δεύτερο έχει τα ηλεκτρόνια σθένους στον τελευταίο στοιχείο που είναι ευγενές αέριο και έχει s, το τρίτο στο 6 p p κ.ο.κ. μέχρι το β) Z 7 s s p s p d 4s Με βάση την ηλεκτρονιακή κατανομή ανήκει στην 4 η περίοδο, στην 9 η ομάδα και στον τομέα d του Περιοδικού Πίνακα. ΘΕΜΑ Γ Γ. α) Α : HCOOH Β : HCH O Γ : CHCHOH Δ : CHCOOH Ε : CHCH O β) i) HCH O CuSO4 5NaOH HCOONa CuO NaSO4 HO ii) CHCHOH 4I 6NaOH HCOONa CHI 5NaI 5HO HO iii) CH CH O AgNO NH CH COONH Ag NH NO 4 4

7 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 0 iv) CH CH OH K Cr O 8H SO CH COOH K SO Cr SO H O Γ X : CH CH CH CH OH Ψ : CH CH CH CH Φ : CH CH O CH CH CN OH Λ : CH CH CH CH C Μ : CH CH CH CH MgC CH CH Θ : CH CH C CH CH OMgC CH CH Σ : CH CH C CH CH OH CH CH Γ. Για το αρχικό μίγμα : Έστω x mol COOK και y mol CHCOOH Επομένως στο κάθε μέρος θα περιέχονται : x mol COOK και y mol CHCOOH Στο ο μέρος: n CVn 0,0,n 0,0 KOH KOH KOH Με το KOH αντιδρά μόνο το CHCOOH CHCOOH KOH CHCOOK HO mol mol y 0,0 mol Άρα y 0,0 mol Στο ο μέρος: n CVn 0,0,n 0,04 KOH KOH KOH Με το 4 KMnO αντιδρά μόνο το COOK COOK KMnO 8H SO 0CO 6K SO MnSO 8H O 5 mol mol x 0,04 mol Άρα 5 x 0, x 0, mol x 0,04 ΘΕΜΑ Δ Δ. Πριν την ανάμειξη nchcooh mol

8 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 0 nnaoh 0 mol Μετά την ανάμειξη CH COOH NaOH CH COONa H O 0 0 Αρχικά 0 Αντιδρούν 0 Παράγονται 0 Τελικά 0 Άρα με ολ V 0 L έχουμε : 0 CHCOONa 0 M CH COONa CHCOO Na CH COO H O CH COOH OH 0 Αρχικά Αντιδρούν x Παράγονται x x Τελικά 0 x x x 4 5 Kw 0 9 a b b 5 b Ka 0 CH COOH OH 9 x 0 5 b CHCOO 0 5 K 0 K K K 0 K 0 x 0 x 0 M Άρα OH 0 M Δ. Πριν την ανάμειξη n 0 mol CHCOOH nnaoh 0,0, 0 mol, poh 5, ph 9 CHCOOH NaOH CHCOONa HO Αρχικά 0 0 Αντιδρούν 0 0 Παράγονται 0 Τελικά 0 0 Μετά την ανάμειξη και την αραίωση : 0 0 NaOH 0 M CHCOONa 0 M NaOH Na OH CHCOONa CHCOO Na

9 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 0 Έχουμε Ε.Κ.Ι. CH COO H O CH COOH OH Αρχικά 0 0 Αντιδρούν x Παράγονται x x Τελικά 0 x x 0 x Άρα OH 0 x 0, άρα Άρα poh οπότε ph Kb 0 9 Δ. Πριν την ανάμειξη : 500 ml CHCOOH 0, M n 0,50, 0,mol CHCOOH 500 ml HC 0, M n 0,50, 0, mol HC Το NaOH εξουδετερώνει και τα οξέα, αλλά πλήρως το ισχυρό και μερικώς το ασθενές. HCNaOH NaC HO Αρχικά 0, 0, Αντιδρούν 0, 0, Παράγονται 0, Τελικά 0, CHCOOH NaOH CHCOONa HO Αρχικά 0, 0,05 Αντιδρούν 0,05 0,05 Παράγονται 0,05 Τελικά 0,05 0,05 CH COONa 0,05 0,05 M CH COOH Το NaC δεν συμμετέχει στον υπολογισμό του ph. CHCOONa CHCOO Na 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 M CHCOOH HO CHCOO HO Αρχικά 0,05 0,05 Αντιδρούν x Παράγονται x x Τελικά 0,05 x 0,05 x x x 5 x 0,05 Ka x 0 0,05 x 5

10 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 0 Άρα HO 0 5, άρα ph 5 Δ4. α) n nhb NaOH CHCOOH C V mol 0, V mol n 0,00 0 mol CHCOOH NaOH CHCOONa HO Αρχικά 0, V 0 Αντιδρούν 0 0 Παράγονται 0 Τελικά 0, V 0 0 0, V 0 0 CHCOOH CHCOONa V0 V0 CB CB CB ph pka log 4 5 log log ΑΔΥΝΑΤΟ CO CO CO Άρα η καμπύλη ανήκει στο CHCOOH, οπότε με Henderson : 0 V log log 0 0, V 0 0, V 0 0, V 0 V ,V0 0,V40 V 0 LV0mL 0 β) Η καμπύλη αντιστοιχεί στην ογκομέτρηση του οξέως ΗΒ. Από την καμπύλη βλέπουμε ότι στο Ι.Σ. έχουμε 0 ml NaOH. Άρα : nnaoh mol Όμως στο Ι.Σ. n n 4 0, HB NaOH nhb 40 HB HB HB άρα C C C 0 M V 0 Πριν το Ι.Σ. έχουμε ρυθμιστικό διάλυμα. n CV mol HB NaOH n CV mol HB NaOH NaB HO Αρχικά 40 0 Αντιδρούν 0 0 Παράγονται 0 Τελικά 0 0 6

11 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 0 nhb 0 Άρα HB 0 M V 0 ολ NaB Na B ολ n NaB 0 NaB 0 M V HB 4 Από Henderson C HO Ka 0 Ka, Άρα C B 0 γ) Στο Ι.Σ. έχουμε πλήρη εξουδετέρωση του ΗΒ από το NaOH nnaoh NHB 4 0 mol HB NaOH NaB HO Αρχικά Αντιδρούν Παράγονται 40 Τελικά 40 Ka HB 0 4 ολ ολ V ml V L NaB Na B B HO HB OH Αρχικά 0 Αντιδρούν x Παράγονται x x Τελικά 0 x x x 4 bhb 4 Ka 0 HB x 0 x b Kw 0 0 K 0, άρα K 0 x 0 0 x 0 x x 5,5 Άρα 5,5 OH 0 M, άρα poh 5,5 οπότε ph 8,5 7

Σχετικά έγγραφα

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2013

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2013 ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α1 έως και Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α1. Πολυμερισμό 1,4 δίνει η ένωση: